Uttaradhyayan Sutram Part 04

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 172

२०२
उत्तराध्ययन सूत्रे
एकस्मिन् भवे सकृदेव अन्तर्मुहूर्त काले एवायुर्जीवो बध्नातीति सूचितम् ।
च- पुनः, आयुष्कं कर्माऽपि स्याद् वध्नाति, स्यान्नवध्नाति, संसारमध्ये तिष्ठति चेत् तर्हि अशुभमायु नै बध्नाति । जीवेन तृतीयभागादि शेषायुष्केण आयुः कर्मवध्यते, अन्यथा न बध्यते अत एव आयुर्वर्जा इत्युक्तम् । यदि मुक्ति जति, तदा आयु न वध्नातीति भावः ।
किं च - असातावेदनीयं - शरीरादिदुःखजनकं कर्म च शब्दादन्या अपि अशुभप्रकृती न भूयो भूयः - पुनः पुनः उपचिनोति यदि कश्चित् प्रमादं सेवेत, तदा बध्नातीति भावः ।
तिबंध एवं अनुभागबंध, इन चार प्रकार के बंधोको शुभ रूप से परिणमा देती है। सूत्र में "आयुवर्ज" ऐसा जो कहा है उसका तात्पर्य यह है कि एकभवमें एक ही बार अन्तर्मुहूर्त में ही जीव आयुका बंध करता है । (आउ चणं मं सिया बंधइ सिया नो बंधई- आयुष्कं च खलु कर्म स्यात् बध्नाति स्यान्नबध्नाति ) जिस जीवका संसार परिभ्रमण अवशिष्ट है वह जीव आयु कर्मका बंध करता है, तथा जिस जीवको समकित हो गया है वह उसके बाद अशुभ आयुका बंध नहीं करता है । ऐसे जीव का संसारभ्रमणका काल अर्धपुद्गल परावर्तनमात्र ही रहता है। तृतीय भाग आदि शेष आयुवाले जीवके द्वारा आयु कर्म बांधा जाता है । इससे भिन्न स्थिति में नहीं । यदि कोई जीव उसी अवसे मुक्ति में जा रहा तो ऐसा जीव आयुकर्मका बंध नहीं करता है। अतः अनुप्रेक्षा के प्रभावसे जीव आयुकर्म बांधता भी है और नहीं भी बांधता है ।
અને અનુભાગમધ આ ચાર પ્રકારના બધાને શુભરૂપથી પરિણમવા દે છે सूत्रमां " आयुवर्ज " मेवु ने एडेस छे, मेनुं तात्पर्य थेथे छे हैं, भे৮ ભવમાં જ એક જ વખત અન્તર્મુહૂતમાં જ જીવ આયુના અંધ કરે છે. आउयं च णं कम्मं सिया बंधइ सिया नो बंधइ-आयुष्कं च खले कम स्यात् ब ચાન્નવઘ્નાતિ જે જીવતું સસાર પરિભ્રમણ અવશિષ્ટ છે. તે જીવ આયુ કમ ના ખધ કરે છે તથા જે જીવને સમિકત થઈ ગયેલ છે તે એના પછી અશુભ આયુના ખંધ નથી કરતે. જીવને સંસાર ભ્રમણ કાળ અપુદ્દગલ પરાવર્તન માત્ર જ રહે છે. ત્રીજે ભાગ આદિ શેષ આયુવાળા જીવના દ્વારા આયુકમ ખાંધવામાં આવે છે આનાથી ભિન્ન સ્થિતિમાં નહી. જો કેાઈ જીવ એજ ભવમાં મુક્તિને પ્રાપ્ત કરી લે છે તે એ જીવ આપ્યુ કના ખંધ કરતા નથી અને અનુપ્રેક્ષાના પ્રભાવથી જીવ આયુ કમ ખાંધે પણ છે તેમ નથી પણ ખાધા.