Uttaradhyayan Sutram Part 04

Book Title: Uttaradhyayan Sutram Part 04
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 623
________________

प्रियदर्शिनी टीका अ० ३६ संस्थानतः स्कन्धपरमाणुनिरूपणम्
मूलम् - संठाणओ परिणया जे उ, पंचहा ते पकित्तिया । परिमंडलों य हा ये, तसा चउरंस मायया ॥ २२ ॥ छाया -- संस्थानपरिणता ये तु पञ्चधा ते प्रकीर्तिताः । परिमण्डलाच वृत्ताश्च त्र्यस्राश्चतुरस्रा आयताः ॥ २२ ॥ टीका - 'संठाणओ' इत्यादि -
ये तु स्कन्धादयः, संस्थानतः परिणताः = संस्थानानि आकारास्तैः परिणताःपरिणामवन्तः, ते पञ्चधा - पञ्चप्रकारकाः । तथाहि - परिमण्डलाः = परिमण्डलसंस्थानवन्तः, तत्र परिमण्डलं = मध्यशुषिरं वृत्तं वलयवत्, च = पुनः, वृत्ताः = वृत्तनामक संस्थानवन्तः, तत्र वृत्तम् - मध्ये पूर्ण झहरीवत्, च= पुनः, त्र्यस्राः - त्रिकोणकाः, शृंगाटकवत्, चतुरस्रा: चतुरस्त्र संस्थानवन्तः, तत्र चतुरस्रम् - चतुष्कोणं पीठादिवत् । तथा-आयताः=आयतसंस्थानवन्तः, तत्र - आयतं = दीर्घं दण्डादिवत् ||२२||
अब संस्थानको लेकर कहते हैं- 'संठाणओ' इत्यादि ।
अन्वयार्थ - (जे उ-ये तु) जो पौद्गलिक स्कन्ध आदि (संठाणओ परिणया- संस्थानतः परिणताः) संस्थानरूप आकार से परिणत होते हैं (ते - ते) वे (पंचहा पकित्तिया - पंचधा प्रकीर्तिताः) पांच प्रकारके कहे गये हैं । ( परिमंडला बट्टा सा चउरंस आयया-परिमण्डलाः वृत्ताः त्र्यत्राः चतुरस्राः आयताः) परिमंडल आकारवाले, वृत्त आकारवाले, त्र्यस्र आकारवाले, चतुरस्र आकारवाले एवं आयत (लंबे) आकारवाले । जिस आकार में बीच में छेद हो तथा जो गोल हो वह वलयकी तरह परिमंडल आकारवाला जानना चाहिये । जो झल्लरीकी तरह मध्य में पूर्ण हो वह वृत्त आकारवाला जानना चाहिये । जो सिंघाडेकी तरह तीन कोणवाला
हवे संस्थानने वर्धने आहे छे– “संठाणओ' इत्याहि.
मन्वयार्थ–जे उ-ये तु ने युगल संध याहि संठाणओ परिणया-संस्थानतः परिणताः संस्थान३५ आहारथी परिणत थाय छे, ते-ते ते पंचहा पकित्तियापंचधा प्रकीर्तिताः पय अठारनां वामां आवे छे परिमंडला बट्टा तसा चउरंसं आयया-परिमण्डलाः वृत्ताः त्रसाः चतुरस्त्राः आयताः परिमंडण आहारवाणां वृत्त આકારવાળાં, ગ્યુસ આકારવાળાં, ચતુરસ આકારવાળા, અને આયત આકારવાળા, જે આકારમાં વચમાં છે હાય તથા જે ગાળ હાય તે વલયની માફક વિરમંડળ આકારવાળા જાણવા જોઈએ, જે ઝાલરની માફક વચમાં સંપૂર્ણ હાય તે વૃત્ત આકારવાળા જાણવા જોઈએ. જે શીગાડાના ફળની જેવા ત્રણ


Page Navigation
1 ... 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039