Uttaradhyayan Sutram Part 04

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 1010

उत्तराध्ययन सूत्रे
निर्वेदोऽपि धर्मश्रद्धावतामेव स्यादिति तृतीयभेदं धर्मश्रद्धास्वरूपमाह - मूलम् - धम्मसद्वाए णं भंते ! जीवे किं जणयइ ? | धम्मसद्धाए णं सायसोक्खेसुरज्जमाणे विरज्जइ । अगार धम्मं च णं चयइ । अणगारे णं जीवे सारीरमाणसाणं दुक्खाणं छेयण भेयण संजोगाईणं वोच्छेयं करेइ, अव्वावाहं च सुहं निव्वत्तेइ ॥ सू० ३ ॥
छाया - धर्मश्रद्धया खलु भदन्त ! जीवः किं जनयति ? | धर्मश्रद्धया खलु सातसौख्येषु रज्यमानो विरज्यते । अगारधर्म च खलु त्यजति । अनगारः खलु जीवः शारीरमानसानां दुःखानां छेदन भेदनसंयोगादोनां व्यवच्छेदं करोति, अत एव अव्यावाधं च सुखं निर्वर्तयति ॥ ३ ॥
२०४
टीका - ' धम्मसद्धाए ' इत्यादि ।
प्रश्नवाक्यस्य व्याख्या प्राग्वत् । धर्मश्रद्धया - धर्म = श्रुतधर्मादिः तत्र श्रद्धातत्करणाभिलाषरूपा, तया, सातसौख्येपु = सात-सात वेदनीयं तज्जनिता सौख्यानि सातसौख्यानि मध्यमपदलोपीसमास' दन्त्यादिरपि सातशब्दः सातेर्हेतुमण्ण्यन्तधातोः सौत्रात् ' अनुपसर्गालिम्प ' इत्यादि सूत्र पठितात् पचाद्यचिनिष्पन्नः । तेषु – वैषयिकमुखेच्वित्यर्थः, रज्यमानः - पूर्वकालेऽनुरक्तः, विरज्यते - वैराग्यं निर्वेदगुणकी प्राप्ति धर्मश्रद्धावाले को ही होती है सो तीसरा बोलरूप धर्म श्रद्धाको कहते हैं - ' धम्मसद्वाएणं ' इत्यादि ।
-
अन्वयार्थ - (भंते धम्मसद्धाए जीवे किंजणयइ-भदन्त ! धर्मश्रद्धया जीवः कि जनयति ) हे भगवन् धर्म श्रद्धासे जीव किस गुणको प्राप्त करता है ? भगवान् कहते हैं - (धम्मसद्धाए णं सायासोक्खेसुरज्जमाणे विरज्ज - धर्मश्रद्धया खलु सातसौख्येषु रज्यमानो विरज्यते ) श्रुतचारित्र रूप धर्म की श्रद्धासे प्राणी जो कि पहिले सातावेदनीय कर्मके उदयसे जति वैषयिक सुखों में मग्न हो रहा था अब मग्न नहीं होता है । अर्थात्
નિવેદ ગુણની પ્રાપ્તિ ધમ શ્રદ્ધાવાળાને જ થાય છે. આથી ત્રીજાબેાલ ધર્મશ્રદ્ધા भाटे हे छे' धम्मसद्धाएणं ' त्याहि ।
२मन्वयार्थ–भन्ते धम्मसद्धाए जीवे कि जणयइ - भदन्त धर्मश्रद्धया जीवः જિજ્ઞન્નતિ હે ભગવાન ! ધશ્રદ્ધાથી જીવ કયા ગુણને પ્રાપ્ત કરે છે ? लगवान हे छे धम्मसद्धाए णं साया सोक्खेसु रज्जमाणे विरज्जइ - धर्मश्रद्धया खलु सातसौख्येषु रज्यमानो विरज्यते श्रुत यास्त्रि३५ धर्मनी એ કે, પહેલાં સાત વેદનિય કાઁના ઉદયથી જન્મેલા વૈષયિક રહેલ હતા, હવે મગ્ન થતા નથી. અર્થાત્ જ્યાં સુધી
श्रद्धाथी आएगी, સુખામાં મગ્ન શ્રુતચારિત્રરૂપ