Uttaradhyayan Sutram Part 04

Book Title: Uttaradhyayan Sutram Part 04
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 657
________________

७४९
प्रियदर्शिनी टीका अ० ३६ स्त्रीमोक्षनिरूपणम् ____ नापि चेलस्य परिग्रहरूपत्वेन चारित्राभाव हेतुत्वं सभवति, यतो 'मुच्छा परिग्गहो बुत्तो' इत्यादि बचनेन 'मूर्छन परिग्रहः' इति दशकालिके पष्ठेऽध्ययने निर्णीतम् । मूर्छारहितो भरतश्चक्रवर्ती सान्तः पुरोऽप्यादर्शकगृहेऽवतिष्ठमानो निष्परिग्रहो गीयते । अन्यथा तस्य केवलोत्पत्तिस्यात् । यदि च चैलस्य परिग्रहरूपत्वं स्यात् , तदा तथाविधरोगादिषु पुरुषाणामपि चैलसंभवे चारित्राभावेन मुक्त्यभावः स्यात् । उक्तं चकि वह चारित्र का बाधक है लो ऐसा कहना भी ठीक नहीं है कारण कि जब वह चारित्रके प्रति उपकारी है तो फिर न उदासीन ही हो सकता है, न बाधक ही हो सकता है अतः पुरुषकल पराभवसे रक्षा करनेवाला होने के कारण चल चारित्र का उपकारी है ऐसा ही मानना चाहिये। अब जो कहा जाय कि चैल परिग्रहरूप होने से चारित्र के अभाव का हेतु है सो ऐसा कहना भी ठीक नहीं है क्यों कि परिग्रह का लक्षण भू भाव कहा गया है। वह दशवकालिकके छठवें अध्ययन में "शुच्छी परिग्गहो वुत्तो" इस वाक्यले भगवालने फरमाया है। आदर्श घरमें अन्तःपुरसहित भी बैठे हुए भरतचक्रवर्ती भू भावरहित होने के कारण ही परिग्रह रहित माने गये हैं। यदि ऐसी बात नहीं होती तो उन्हें केवलज्ञानकी उत्पत्ति नहीं हो सकती। यदि चैलको परिग्रहरूप माना जाय तो तथाविध रोगादिको में पुरुषों के भी चैलके सद्भाव में चारित्राभाव होने की प्रसक्तिसे मुक्तिके अभाव की प्रसक्ति माननी
તે આમ કહેવું પણ બરાબર નથી. કારણ કે, જયારે તે ચારિત્રના તરફ ઉપકારી છે તે પછી ન ઉદાસીન થઈ શકે છે, ન બાધક પણ થઈ શકે, આથી પુરૂ દ્વારા થનાર કનડગતોની રક્ષા કરનાર હોવાના કારણે ચિલ ચારિત્રમ ઉપકારી છે. એવું જ માનવું જોઈએ. હવે જો એમ કહેવામા આવે કે, ચલ પરિગ્રહરૂપ હોવાથી ચારિત્રના અભાવને હેતુ છે એમ કહેવું પણ ઠીક નથી. કેમ કે, પરિગ્રહનું લક્ષણ પૂછભાવ કહેવામાં આવેલ છે. આ દશ વૈકાલિકના છઠ્ઠા मध्ययनमा “ मुच्छा परिग्गहो वुत्तो" २पायथी सब ३२भावश छे. આદર્શ ઘરમાં અન્તપુર સાથે બેઠેલ ભરત ચકવતી સૂચ્છભાવ રહિત હોવાના કારણે જ પરિગ્રહ રહિત માનવામાં આવેલ છે. જે આવી વાત ન હોત તે તેમને કેવળજ્ઞાનની ઉત્પત્તિ થઈ શકત નહીં. જે ચેલને પરિગ્રહરૂપ માનવામાં આવે તે તયા વિધ રોગાદિકમાં પુરૂષોને પણ ચલના સદુભાવમાં ચારિત્રનો ‘અભાવ હોવાની પ્રસક્તિથી મુક્તિના અભાવની પ્રસકિત માનવી પડશે, કહ્યું પણ છે


Page Navigation
1 ... 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039