________________
૪૬ ]
સમ્યગદશન-૧ હજુ સંસારપર્યાયને અનુભવ કરીએ છીએ, પણ આપણને આ પર્યાય ખટકે છે અને એક્ષપર્યાય મેળવવાનું આપણું મનમાં ઊગ્યું છે, એમ તે આપણે કહી શકીએ ને ? - “આપણું અસ્તિત્વ તે અનાદિકાળથી છે, પણ આપણે ઘણે કાળ તે નિગદમાં જ ચાલ્યા ગયે. એમાંથી આપણે આપણી ભવિતવ્યતાના ગે વ્યવહારરાશિમાં આવ્યા. વ્યવહારરાશિમાં આવીને પણ, આપણે હજુ ચાર ગતિમાં ભટક્યા કરીએ છીએ, કારણ કે હજુ આપણે કષાયે અને ઇન્દ્રિયના વિજેતા બની શકયા નથી; અને એથી આપણે આપણા એક્ષપર્યાયને પ્રગટાવી શક્યા નથી.” આ વાત જેના હૈયામાં બરાબર બેસી જાય, તેને કષા ઉપર અને ઇન્દ્રિ ઉપર વિજય મેળવવાનું મન થાય ને ? કષા અને ઈન્દ્રિયોથી જે છૂટ્યા, તે જ સંસારથી છૂટ્યા, એટલે આપણે પણ કષા અને ઈન્દ્રિયથી છૂટીએ તે જ સંસારથી છૂટી શકીએ. એ વિના, દુઃખ સર્વથા જાય-એ બને નહિ અને સુખ સંપૂર્ણપણે ભેગવી શકાય એમ પણ બને નહિ ! આવું સમજનારને, પિતાના નેહી-સંબંધી આદિને માટે પણ, એ વિચાર તે આવે ને કે–“આ વાત એમને પણ સમજાય તે સારું !” આ વાતને એ નહિ સમજે, તે એ સંસારમાં રઝળી મરશે, એમ થાય ને?
ભવિતવ્યતા સારી જ છે
એમ માનીને ચાલો : વ્યવહારરાશિમાં આવ્યાં પછીથી જીવને ચાર ગતિઓમાં ભટકવાનું હોય છે. તેમાં, મહાપુણ્યના ભેગથી તમને આવી સારી સામગ્રી સાથે આ મનુષ્યભવ મળે છે, એ વાત તે તમે માને છે ને ? હવે તમને એમ થાય છે કે-મારે આ મનુષ્યભવ કાયમી નથી. મારા હાથે કાંઈક એવું સારું પુણ્ય થઈ ગયું છે કે જેથી
આ ભવમાં હું આવી ગયે, પણ અહીંથી ગયા વિના છૂટકે નથી, કે એ ખ્યાલ તે તમને આવી ગયો છે ને ? હવે જ્ઞાની જે એમ તે કહેતા હોય કે–અહીંથી ક્યાં જવું તે આપણું હાથની વાત છે, તે
Jain Educationa International
For Personal and Private Use Only
www.jainelibrary.org
