________________
સમ્યગશનની ભૂમિકા
[૧૮૩ સારનાર ધર્મ જ છે. અરે, સંસારના ભાઈ માતા, પિતા વગેરે પણ આપણી જે ખબર લે છે, તે ધર્મને જ પ્રતાપ છે. ધર્મ ન રહ્યો તે પિતા, માતા, ભાઈ કે પત્ની વગેરેમાંથી કઈ ખબર લેશે નહિ. ધર્મ પુણ્ય રૂપે ઉદયમાં હશે, તે જ સગા સગા થશે ને મિત્ર મિત્ર રહેશે. છેકરો તમને મરતાંય બાપા કહે, ખબર પૂછે, તે એ ધર્મને પ્રતાપ છે. એ ઘર્મને દુનિયાની સામગ્રી માટે કે સગા વગેરે માટે છેડાય? દુનિયાની કોઈ સામગ્રી કે કઈ સગા-સંબંધી જે કાળમાં કામ લાગે નહિ, તે કાળમાં પણ ધમ હોય તે તે કામ લાગે. એ શાતાય ઉપજાવી શકે અને અશાતાના ઉદયમાં એ સમાધિમાં રાખી શકે. માટે હુંફ તે ધર્મની જ જોઈએ ને? ધર્મની રુચિ પ્રગટે અને સમજ વધે તે સમજાય કે-આપણે ધર્મ જ આપણને બધા સંગથી છેડાવીને, અસંગપણનું અનુપમ સુખ પમાડે !
સંસારના સુખ ઉપરથી જીવની
આંખ ઊઠી હેવાનું ક્યારે કહેવાય ? એટલે જ આપણે એ વાત કરી રહ્યા છીએ કે-જ્યાં સુધી સુખમય એવા પણ સંસાર ઉપરથી જીવની આંખ ઊઠે નહિ, ત્યાં સુધી જીવનું ઠેકાણું પડે નહિ. આંખ ઊઠવી એટલે શું ? આ સુખ ગમે તેટલું મળે, ગમે તેટલા પ્રમાણમાં મળે, પણ જીવનું સરવાળે ભલું આનાથી થાય શી રીતે ? આ સુખ કાયમનું તે છે નહિ. કાં એ જાય ને કાં મારે એને મૂકીને જવું પડે. અને, આ સુખ મેળવતાં, ભેગવતાં, સાચવવા મથતાં, જે જે હિંસાદિક પાપે થાય, તેનું ફળ જીવને ભેગવવું જ પડે. પાપનું ફળ દુઃખ, એટલે આ સુખના ભોગવટામાં ભૂલ્યા તે દુખી થવાના એ નકકી વાત. આ જન્મમાં સુખ ને આવતા જન્મમાં દુઃખ, એવુંય બને. આમ જીવ ભટક્યા કરે ને સુખને માટે વલખાં માર્યા કરે, એને બદલે એવું કરવું જોઈએ, કે જેથી ભટકવાનું જ બંધ થઈ જાય. જીવ જે આવા વિચારમાં આવે, તે સંસારના સુખ ઉપરથી એની આંખ ઊઠી કહેવાય
Jain Educationa International
For Personal and Private Use Only
www.jainelibrary.org
