________________
સમ્યગ્દર્શનની ભૂમિકા
[ ૧૯૭
તા મા ધાવણમાં પણ વૈરાગ્યનુ પાન કરાવે એમ કહેવાય, અરે, જૈન કુળમાં વૈરાગ્યના સંસ્કાર ગર્ભમાં પણ પડે એમ કહી શકાય. કેમ કે–જૈન કુળમાં ચાલતી દરેક વાતમાં મેાટે ભાગે વૈરાગ્યની અસર હૈાય. ખાવાની વાત હેાય કે પીવાની વાત હૈાચ; રમ્યાની વાત હાય કે ખેાયાની વાત હાય; ભેગાપભાગની વાત હાય કે ત્યાગ—તપની વાત હાય; જન્મની વાત હેાય કે મરણની વાત હાય; જૈન કુળમાં ચાલતી પ્રાયઃ દરેક વાતમાં વૈરાગ્યનાં છાંટણાં તા હોય જ.
જૈના જે ખેલે, તેમાં જે સમજદાર હોય તે તે સમજી શકે કે–વૈરાગ્યની અસર છે. આજે આ અનુભવ વિરલ બનતા જાય છે, એ કમનસીબી છે. બાકી તા પુણ્યની, પાપની, સંસારની દુઃખમયતાની, જીવનની ક્ષણભંગુરતાની, ચીજોના નાશવન્તપણાની, આત્માની ગતિની અને મેક્ષ આદિની વાતની અસર માટે ભાગે જૈનની દરેક વાતમાં હાય. કેમ કે—એના હૈયામાં એ જ હોય. સારું-નરસું જે કાંઈ પણ અને તે વિષે અથવા કાંઈ નવું કરવાના અવસર આવે તે વખતે જે વાત થાય તેમાં, સાચા જના જો વાત કરનાર હોય તે વૈરાગ્યની છાંટ જ ન હોય એ બને એવી વસ્તુ છે ? સંસારના સુખ મળે ત્યારે, સંસારના સુખમાં અને સોંસારના સુખની સામગ્રીમાં બહુ રાચવામાચવા જેવું નથી–એવી વાત થાય અને એ જાય ત્યારે શાક થયા હાય તા શેક કરતાં પણ એના નશ્વર૫ણા વગેરેની વાત થાય; તા એ વાત પણ વૈરાગ્યના ઘરની જ વાત છે ને?
તમે સાભળ્યું ને કે–શ્રી વખાહુએ ઉદયસુન્દરને સમજાવતાં કહ્યું કે- ચારિત્ર એ જ આ મનુષ્યજન્મ રૂપી વૃક્ષનુ' સુન્દર ફૂલ છે ?’ અને, એ વાતના ઉદયસુન્દરે પણ વિરેધ કર્યાં નહિ ને ? બીજી વાત એ પણ છે કે વૈરાગ્યના સંસ્કાર જ ન હોત, તા શ્રી વખાહુએ જ્યારે મુનિને વન્દન કરવાની ઈચ્છા પ્રગટ કરી, ત્યારે મશ્કરીમાં પણ ઉયસુન્દરે જે એ જ પૂછ્યું કે- શુ તમે દીક્ષા ગ્રહણ કરશે ?? તે પૂછ્યું ન હાત. એ કાંઈ આજના કેટલાકાની જેમ દીક્ષાના માની મશ્કરી કરનારા નહેાતા; અને, જો દીક્ષાના માની મશ્કરી કરનારા
Jain Educationa International
For Personal and Private Use Only
www.jainelibrary.org
