________________
૨૭૪ ]
સમ્યગદશન-૧ બની શકે છે. જીવ, રાગને ધર્મને વિષે જવાનો અને દ્વેષને પાપને વિષે જવાને જે પ્રયત્ન કરે, તે રાગદ્વેષની જડને ઊખેડી નાખવાને માટે કરે.
રાગ-દ્વેષને કાઢવાને, રાગ-દ્વેષથી સર્વથા છૂટી જવાને પરિણામ પ્રગટવા માત્રથી, કોઈ રાગ-દ્વેષ જતા રહે નહિ; પણ એ પરિણામ રાગ-દ્વેષને પાતળા તે એવા પાડી નાખે કેપછી તથા પ્રકારના કર્મોદયે જીવને ક્યારેક વિષય-કષાયની અનુકૂળતા ઉપર રાગ થઈ જાય અને વિષય-કષાયની પ્રતિકળતા ઉપર ઠેષ પણ થઈ જાય, તેય
એ રાગદ્વેષ કરવા ગ્ય નથી જ.”—એવું તે એ જીવને લાગ્યા જ કરે; તેમ જ, રાગ-દ્વેષને મૂળમાંથી ઉખેડી નાખવાના ઉપાયને બતાવનારા શ્રી જિનવચન ઉપર, એનામાં સુન્દર એ ચિભાવ પણ પ્રગટે. કારણ કે–અપૂર્વકરણને પામેલે જીવ, પછી તરત ને તરત જ અનિવૃત્તિકરણને પામે છે; અને એ અનિવૃત્તિકરણ નામને પરિણામ, એ એક એવું પરિણામ છે કે એ પરિણામ દ્વારા આત્માને સમ્યગ્દર્શન ગુણ પ્રગટ્યા વિના રહે જ નહિ. અનિવૃત્તિકરણ નામથી ઓળખાતે એ પરિણામ, એ હોય છે કે–એ પરિણામ, આત્માના સમ્યકત્વ રૂપ પરિણામને પેદા કર્યા વિના રહેતું જ નથી.
અનિવૃત્તિકરણને જ અનિવૃત્તિકરણ
કેમ કહેવાય છે? સમ્યગ્દર્શન ગુણને પ્રગટાવનાર જીવ, યથાપ્રવૃત્તિકરણ દ્વારા કર્મસ્થિતિ ઘણે અંશે ખપી જવાના યેગે લઘુ કર્મસ્થિતિવાળ બનતાં, Qિદેશે આવે છે, અને એ પછીથી, પિતાના પુરુષાર્થના બળે અપૂર્વકરણને પેદા કરીને. એ જીવ ઘન રાગ-દ્વેષના પરિણામ
સ્વરૂપ કર્મન્થિને ભેદી નાખે છે. એમ કર્મન્થિ ભેદાઈ ગયા પછીથી કે જ, એ જીવમાં જે પરિણામ પેદા થાય છે, તે પરિણામ “અનિવૃત્તિકરણ એવા નામથી ઓળખાય છે. એ કરણને “અનિવૃત્તિકરણ?
Jain Educationa International
For Personal and Private Use Only
www.jainelibrary.org
