Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 04 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
भगवतीसूत्रे पथमावसर्पिणी 'पडिवज्जइ' प्रतिपद्यते ? अथ च ' जयाणं' यदा खलु ' उत्तरड़े वि' उत्तरार्धेऽपि 'पडिवज्जई' प्रतिपद्यते भवति अवसर्पिणी 'तयाणं' तदा खलु 'जंबुद्दीवे दीवे' जम्बूद्वीपे द्वीपे 'मंदरस्य पव्ययस्स' मन्दरस्य पर्वतस्य 'पुरस्थिमेणं ' पौरस्त्ये पूर्वभागे ‘पञ्चत्थिमेण ' पश्चिमे च खलु ‘णेवत्थि ' नैवास्ति 'ओसप्पिणी ' अवसर्पिणी, अथ च ' नेवत्थि' नैवास्ति — उस्सप्पिणी' उत्सर्पिणी, उत्सर्पयति भावान् प्रकर्षयति इत्येवंशीला उत्सर्पिणी, पदार्थानामुकांधायकः कालविशेष इत्यर्थः साऽपि तदा न पूर्वपश्चिमभागे तिष्ठति, अपितु 'अहिए णं' अवस्थितः खलु ' तत्थकाले ' तत्रकालः कालविशेषः 'पण्णत्ते' प्रज्ञप्तः किम् ? ' समणाउसो!' हे श्रमणायुष्मन् ! भगवन् ! तत्स्वीकुर्वन् आह'हंता, गोयमा ! हे गौतम ! हन्त, उपर्युक्तम् सत्कथनं सत्यम् , तदाह-'तं चेव भाग दक्षिणार्ध में प्रारंभ होता है-(तया णं) उस समय (उत्तरड्डे वि उत्तरार्ध में भी (पढमा ओसप्पिणी पडिवज्जइ) अवसर्पिणी काल का प्रथमभाग प्रारंभ हो जाता है इस तरह जब (उत्तरड़े वि) उत्तरार्ध में भी प्रथम अवसर्पिणी प्रारंभ हो जाती है (तया णं) उस समय (जंबुद्दीवे दीवे) ज बूद्वीप मे ( मन्दरस्स पव्ययस्स ) मंदर पर्वत के (पुर थिमेणं पच्चस्थिमेणं ) पूर्व पश्चिम भाग में (णेवत्थि ओसप्पिणी) नेवत्थि उस्सप्पिणी ) न अवसर्पिणी काल होता है और न उत्सर्पिणी काल होता है-अतः उस समय जब ये दोनों काल वहां नहीं है तो क्या (तत्थ) वहां पर (समणाउसो) हे श्रमण आयुष्मन् ! ( काले अवहिए पण्णत्ते ) काल अवस्थित कहा गया है ? इस गौतम के प्रश्न को स्वीकार करते हुए प्रभु उनसे कहते हैं कि-(हंता, गोयमा) हां गौतम ! थाय छे. ( तयाण) त्यारे ( उत्तरडढे वि,) उत्तराधमा ५५ (पढमा ओसपिणी पडिवज्जइ) असी जनी पड। भाग शु श य छ ? माशते न्या३(उत्तरडूढे वि) उत्तराधमां ५५ प्रथम सपियानो प्रारम थाय छ, ( तयाण) त्यारे ( ज बुद्दीवे दीवे ) द्वीपमा (मंदरस्स पव्वयस्स) मह२ ५ तना ( पुरथिमेण पच्चत्थिमेण) पूर्व मने पश्चिम भागमा ( नेवत्थि ओसप्पिणी नेवत्थि उस्सप्पिणी) अपसपि ५४५ ते नथी मने उत्सपिjlston પણ હોતું નથી. આ રીતે ત્યાં એ બનને કાળનું અસ્તિત્વ નહીં હોવાથી શું ( तत्थ ) त्यां, ( समणाउसो) श्रमण सायुज्मन् ! ( काले अवदिए पण्णत्ते) मपस्थित 10 डो? ?
ગૌતમ સ્વામીના તે પ્રશ્નને પ્રભુ આ પ્રમાણે સ્વીકારાત્મક ઉત્તર આપે छ-(हता गोयमा ! ) , गौतम ! मे मन छ. क्षिा भत्ता
श्री भगवती सूत्र:४