Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ Now AgamoddhArakagranthamAlAyAH paJcadazaM ratnam // Namotyu Na samaNassa bhagavao mahAvIrassaH / AgamoddhAraka-kRtisandohasya -caturtho vibhAgaH Serving JinShasan 050511 gyanmandir@kobatirth.org nA mArA vIrasaM. 2491 vi. saM. 2021 AgamoddhArakasaM. 16 PSEARSWEARJEETINDIA prakAzaka saMzodhakaHzAnticandra chaganabhAI jhaverI 1 paramapUjya-AgamoddhAraka-AcAryapravaragopIpurA zrIAnandasAgarasUripuGgavapaTTadharaH surata, W. R. AcAryazrImanmANikyasAgarasUriH // M19 29 Mame ARAM MARAVA MASTI DURGUPOWEGORKAnadhyApaEND ATML
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ mudrakA vasantalAla rAmalAla zAha pragati mudraNAlaya khapATiyA cakalA,surata W. R. prAptisthAno - / 1 zrIjainAnandapustakAlaya gopIpurA, surata 2 zrIAgamoddhArakagranthamAlA c/o zeTha mIThagabhAIkalyANacaMdanI peDhI kapaDavaMja (ji. kheDA) bA. ke. sA. kobA prakAzakaH zAnticandra chaganabhAI jhaverI gopIparA surata W. R. P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ prkaashkiiynivedn| // 3 // parama pujya gacchAdhipati AcArya zrImANikyasAgarasUrIzvarajI mahArAja Adi ThANA vi. saM. ! 2010 nA varSe kapaDavaMja zaheramAM mIThAbhAI gulAlacaMdanA upAzraye caturmAsa bIrAjyA htaa| A avasare vidvAn bAladIkSita munirAja zrIsUryodayasAgarajI mahArAjanI preraNAthI 'AgamoddhArakagranthamAlAnI sthApanA thaelI hatI A granthamAlAe tyAravAda prakAzanonI ThIka ThIka pragati karI cha sUrIzvarajInI puNyakRpAe A 'AgamoddhArakakRtisaMdoha'no 4tho bhAga ke jemAM nAnI moTI 31 kRti che. te graMthane AgamoddhArakagraMthamAlAnA 15 ratna tarIke pragaTa karatAM amane bahu harSa thAya che. AnI presakopI sva. gaNivarya zrIcandanasAgarajI mahArAje karela ane Anu saMzodhana pa. pU. gacchAdhipati AcArya zrI mANikyasAgarasUrIzvarajI ma. nI pavitra dRSTi nIce thayela che. te badala teozrIno temaja jeoe AnA prakAzanamAM dravya ApavAnI sahAya karI che, te badhA mahAnubhAvono AbhAra mAnIe chIe. li. prakAzaka // 3 // P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRSTham 24 // 4 // 27 k kh vissyaanukrmH| viSayaH 1] 16 lokaacaarH| 17 guNagrahaNazatakam / 6 18 gaDaMkRtyam / 19 dhanArjanaSoDazikA / 20 suutknirnnypshcviNshtikaa| 21 vardhApanAni / 22 satsaMgavarNanam / 23 shissttvicaarH| 24 vivaahvicaarH| 25 paapbhiitiH| 26 raatribhojnprihaarH| 27 paJcAsarapArzvanAthastavaH / 28 jinstutiH| 29 jinstutiH| 30 iddrngshaantinaathstvH| 31 paJcasUtravArtikam / viSayaH 1 daandhrmH| 2 ythaabhdrkdhrmsiddhiH| 3 dhrmopdeshH| 4 sacUlacAritradharmASTakam / 5 maunsstrishikaa| 6 bhikSASoDazakam / 7 maasklpsiddhiH| 8 vesamAhappaM / 9 shissynissphettikaa| 10 kriyAsthAnavarNanam / 11 sadanukaraNam / 12 zaraNacatuSkam / 13 mokSapaJcaviMzatikA / 14 aaryaanaaryvicaarH| 15 vyavahArapaJcakam / urur,00 aa r 5 14 48 16 // // 56 21 23 59 thI 184 A. ke. sA. koSA P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 5 // zuddham haraNa nukalvaM nukalyaM 09 pRSTham paktiH azuddham 2 paro 8 nidizya , 23 .baza zRNu0 cANakya pariNApramA0 SoDazaka: , 14 tRtIyoSadha0 kalpAvi0 12 5 mAhappa uvekkhaNajjo musika bhumujjhi. 142 tuSala. niSedho mAtukSaya zuddhipatrakam / zuddham puSTham paktiH azuddha parA 19 13 haraNA. nirdizya bahuzaH 21 7. zaH zRNu0 nAyavi0 cANAkya neminaM pariNAmA0 24 5 samAcArya SoDazakam 25 5 metayAH / nRpaH cAccaM . tRtIyauSadha. 26. 1 dA'pUta kalpavi. zraddhadhAnaH mahAppaM paDUte0 uvekvaNijo 27 che varNa viSThAdyapi bhUsujjhi tavala0 dopA0 rudhi mAtuzcA0 yaH 5. martA nAryavi0 nemIna samAcarya metayoH cocvaM do'pUta zradadhAnaH paDate. nRpa varNaH sutta. viSTAdyapi buddhI // 5 // niSedhe 8 2 doSA0 rudhiraM bhartA P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ puSTham paktiH azudvam zuddham pRSTham paktiH azuddham zuddham 33 9 46 kRti varyAm vyaracaM mAya karo 34 36 37 27 4 3 . kRticeryAm vyavaracaM Aya. karoH para sUrIjAtasta0 dArikA stuSoreNa satpuru10 paro 47 11 48 4 nAmokteva mithyA jambvA0 nA daDI0 vaicitryaM savRtta - baddhAnAM surIjAtA ta0 dArikAH stuSAreNa 49 4 41 ', kara 5 16 2 satpuruSai0 vRndaM nAmAkto mithyA0 jambA0 . nA . dananI0 vaicavyaM sadvatta0 badvAnAM zrateH jJAnaM, niyanA kuruyu bhiditam sArvazya0 tAvato pakAri0 saveSA0 50 17 7 vRnda paTanA tatkthaM paGkita pakti0 tatkathaM ziSTA hig . ziSTo0 , 15 ziSTa samAharaH 17 , zuddhaye. 5 rukato jJAna niyamA0 tkuruTayu bhiritam sArvazyA0 tAvatA 'pakAra0 sarveSA0 65 25 // 6 // samAdaraH zuddhaye ukto0 P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRSTham paktiH azudam zuddham pRSTham paktiH azuddham zuddham prAvanA0 zrayate dAmAkSa0 prArthanA zrUyate 69 17 7. 9 72 3 74 10 77 16 838 108 9 dAmokSa Rjutva0 bhagavadbhya bhakUTa kevali0 paraMna kvA0 mahAzo0 nubhAvaH tattatta dezasthA gurca pamIyate kiJci0 tadvadatrApi vagAhanAH duHkhapUrNaH 106 12 tatta0 desthA 107 14 judhva0 pamayate , 14 kizca0 109 tadatrApi 111 2 vahaMgAnA: 114 2 duHkhApUrNaH .., 13 phaTTei sAyadi 120 1 vaicitryaM 121 3 meka0 123 . 3. thAyayA0124 'sthAnaM ___, 12 manena taktvyAH 125 5 napava0 bhagavayabhya bhakuTa0 kevala0 paraM kvA maahii nubhavaH IntaH vonana yA jAyate dharANA sava rasminta sAdhAsvAdAdi vaicitrya vo'nena yat .98 99 8 1 na jAyate dharANa mega0 yathA yA0 'vasthAna bhalena tattvyAH 'va0 200 sarva 104 5 105 13 rasminne | P.P.AC.GunratnasuriM.S.. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRSTham paGktiH azuddham zuddham pRSTham paraktiH azuddham zuddham 126 // 8 // 2 kRtyatA 143 144 5 ko gha0 pUdgaH0 129 kRtyAM karmogha0 pUdaga0 0pakSamA0 naibhi nagtaraM niSidvaM saDakhayAkA jIvikA patraNa 5 vyazcetye ko'pi lambhayanti siddhibhAvaH darzana liGgeSu 0varga parAmA naimi nantaraM niSiddhaM sakhayAkA jIvakA vyazcatye0 karko'pi lambhyanti siddhimAvaH dazanaM0 liGgaSu 0vaga 0kAya thAdhara0 147 . 2 147 13 148 2 151 11 152 2 154 2 15 kArya thApara0 patra maha mahA jJANaM 156 10 135 15 133 15 134 16 160 11 136 khArikA0 latvAtta jige. hemayA rAgadve duHsvA jhANa khAsikA. 0tvAttat jine hemamayA0 rAgadveSa0 duHkhA sAkSitvA0 tvasvIkA0 pasesu nazyezre0 durlama trINyeyetAni cayaH sAkSikatvA0 0tvasvIkA0 pattesu nazyecce durlabha trINyetAni cayaH // 8 // 137 139 142 5 163 5 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuddham puSTham paktiH azuddham zuddham 167 // 9 // pRSTham paktiH azuddham 164 14 nivANaM 165 7 0kSatveM . 166 2 ki , 12 viprANA " 17 AyAri0 nirvANa 0kSatve 170 171 176 177 0hAraNA0 uvajjhA0 jAgo mahA0 aghabhinna sahA. 11 4 vipraNA0 Ari0 0hArANA uvajjhA0 joge mAhA0 aNamine sajjhA0 // 9 // P.P.AC.GunratnasuriM.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ AD ___ Agamo ddhArakakRti-KI dAnadharmaH sandohe dAnadharmaH (1) paramAyamAya(mANa)mAnaM mAnodalitAlikAliduritAliM / apacitapApopacitiM cetitalokaM jinaM yajata ||shaa dharmo dvividho gItaH zrAvakayatibhedato jinaH zAstre / tatrAdyo hyapavAdaH paro'samarthAya yaddeyaH // 2 // yatsaGkAzaH zrAddho naadiikssidevvibhvbhkssyitaa| kevalinApi samarthastad vyAdhiriva budhonneyam // 3 // na bhavati darzanarahitaH zrAmaNye mokSadAyake yogyaH / devasvabhogapIno na darzanI jAtucidbhavati // 4 // tAdRzamaparaM vA vibhuravetya naivArpipat zramaNabhAvaM / tasmai paramiyatA nAdhikAritAvyatyayo ramyaH // 5 // yadvA jJAnyAdiSTaM kAryamarvAgdRzAM vidheyaM syAt / plavaka ivAplavako gata ApagAyA raye kathaM jIvet 1 // 6 // asamarthamRte munitAcaraNe'Nuviratidezane duritaM / sthAvaravadhAnumatyA gItaM nAnyatra pasRtajJAtAt // 7 // icchAvigamo'Nuvratakathane notsahetAgratastena / Adau paraM nidizyAparamasahiSNoH samAkhyeyam // 8 // dharmazcaturvidho'khilakarmAmayanAzakoja jinavaidyaiH / dAnAcAratapasyAbhAva vidhAnaiH samAdiSTaH // 9 // na mamIkArApagamaM nijasya loke Rte kRtI ruciraa| sarvAnarthanidAnaM jagati na tamantarA kazcit // 10 // tasya nikhilasya varjanamanagArANAM mamatvarahitAnAM / dehopakaraNavRnde vizvanirapekSabuddhimatAm // 11 // yeSAM na tathA moho vyucchinno dezatastu caraNasya / ApatkSayamiha teSAM dAnAdirdezato viratiro // 12 // sAdhUnAM zIlatapobhAvA etattrayaM bhavenmukhyam / dAnaM tu gRhasthAnAmekaM dravyAdisadbhAvAt // 13 // nirmama AcAralIna AcArADhayo dadhIta tIvratapaH / tapasA lInavikAraH samApnuyAd bhAvanAH zuddhAH // 14 // yastu gRhAdiparigrahasakto na tathA kriyAtapobhAvAn / kartumalaM tattebhyo diSTo dAnasya vidhiriSTathai // 15 // nAsau -naa kelAnamAgara bhUri jJAna maMdira zrI mahAvAra jena mArAdhanA kendra, koNA // 1 // HIPP.AC.GunratnasuriM.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAgamodhArakakRti - sandohe (N vidadhIta dAnaM kimeva kuryAtparaM sukRtameSa / ata evaucyata sudhiyA'dAno bhraSTo gRhI dharmAt // 16 // dAnaM yadyapi citraM supAtradAnAdibhedataH siddham / dravyavyayamantarA na teSvekaM siddhimApnoti // 17 // vyatiricyA''yaM l dAnadharmaH yo vyayamanizaM vitanoti gtvivekmtiH| zimaM gRhI sa bhavati dUrotkSepyo madAndha iva // 18 // nidhikaraNe IA nItividbhirAyasyArdhaM yathA vinirdiSTam / pAdena zeSakaraNaM vyayedartha vicAryA''yam // 19 // yo'nAlocya nijA''yaM vaizramaNAyan dadAti vibhavacayam / acireNAnehasAsau vai zramaNAyannupaiti dAsatvam // 20 // labdhArthasyopayogazcatyAdikSetrasaptake gItaH / na tadarthamarjanaM ceNaM tadartha kathaM zasyam ? // 21 // nyAyopAttaM - draviNaM samAmanantIddhabuddhayo dharme / yogyatayA gurvanumatiyutaM kathaM tadbhaveditarat ? // 22 // nirvANaphalaM munibhirmataM mahAdAnamevamAcIrNam / anyadAnaM bhavaphalavivRddhaye tacchubhe yatyam // 23 // nAnumato dharma yadi vyayo'samIkSyA''yamarthanicayasya / kiM yukto laukike'rthe vyayojyahetAvanAye nu:1 // 24 // zaMsanti' dAnamadhunA ye'nAye dIyamAnamajJena / karttAra eva hAsaM, vipAkakAle'dhamaNasya // 25 // zastaM budhairyazastannAyatikAle'yazo'payedyacca / yanna zravaNacchedi. cArvAkalpaM mataM taddhi // 26 // bhojanazayyAvastrAbharaNAcaM bharaNamAzritajanasya / sarvamAlocya lAbhaM vidadhItArthasya yogyatayA // 27 // vihite vyaye'vimRzya RNAdhupaghAtamAzrito gacchet / Ata raudraM ca naro, dhyAnaM durgatikaraM bahuza // 28 // sukRtaM vihitaM nazyatyenobharito'sumAnupaiti laghu / kaluSitasaMkalpatayA tad vyayanIya vicAryA''yam // 29 // dhAryamubhayAvadhAraNamatra budhairmArgasAritAzaraNaiH / / Ayocitameva pumAn vyayedvathayedeva yadyuktam // 30 // yattu samupArjitamaghasaJcayamAcarya vibhvmvidhinaa| dharmAdidhapi vyayati sa eva sugaterbhavetpAtram // 31 // rAya upAttasya phalaM, yo na gRhNAti dAnabhogAbhyAm / taM AI bhuGkte nara itaraH pipIlikAyA yathA kSudraH // 32 // tisro gatayo vizrutA arthasya samarjitasya duHkhena / dAnaM bA.ka.sA. koNa %EORIA // 2 // WP.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agamo dvArakakRti dAnadharmaH sandohe | svaparopakRtsvopakAri upabhoga ucchicca // 33 // Adya dvayaM na yeSAM phalabhUtaM tairavApyamantyaM hi / AttaM tadarthameno bhuJjata AtA nirayabhAvam // 34 // abhilaSyanti same pi ca saukhyaM duHkhena varjitamanantam / IpsApetaM tatparamRte'vyayaM na bhuvi kutrApi // 35 // tanna virahayya caraNaM satyapi yugale vibodhdrshnyoH| caraNArho na ca samamaH kA vArtA bAhyalubdhasya // 36 // kAyaviruddhAstasmin ye dharmAstAnnivudhya mokssruciH| kuryAdvApaM kSetre zAzvatpadadAyake zuddhe // 37 // yatnalabhyo bahivartI,kallolAlIva cnyclH| vyatiricya manobhAvaM,na kAcittena saMyutiH // 38 // ata eva purA prAhurabhiyuktA jinAgame / zIlAdeH prAktanaM dAnaM, tadvato'nyattrayaM yataH // 39 // kRpaNaH zruNuyAddharma, na taM rocayate zrutaM / na-vidhatte matazcetsyAd , vidadhannotsaheta ca // 40 // vitanyamAnamaparai dRSTvA dyumnasya sa vyayaM / zirorujAkramaM prApya, sAdayatyaGgasaMskriyAm // 41 // zRNvAno'sau paraizcIrNa, dAna bhogaM vyayaM zuciM / zraddadhIta na yatsvasyAkRtiH kAce'pi nirmale // 42 // upadiSTe dadhItAsau, krudhaM dAnAdi sdvidhau| Alocate yato'sau drAgmomoSiSati mAmayam / / 43 // kathAntare'pi prakRte, zaGkAM nojjhati tnmnH| dagdho dugdhena takraM kiM, na phUtkRtya pibecchizuH ? // 44 // nApnotyasau samaM bhAvaM, na bodhaM na caritritAM / svame'pi nekSate'sau yaddharma dravyAvabaddhahat // 45 // vitanvAno jinendrAA~ , kSaNaM vA samahardikaM / pratiSThA vA | suniSThAGgA, nAsau lubdho vimanyate // 46 // nA'syAntaHkaraNe dharmaH, sphuretsvrgaapvrgdH| paudgalikaM yato lAbha, puraskuryAtsa pApadhIH // 47 // zubhAyatirna saMskAro, jAyetAsya tu mAnase / na bhAvanA zubhA cetsvA, kathaM sA ca tathAvidhe // 48 // abhavyA AptacAritrA, nApuryatpadamavyayaM / kAraNaM nAparaM tatra, vinA paudgalikecchayA // 49 // ghAtikarmakSayo dharmaH, kramavRddhaH zruteritaH / nirvANAntaphalonetA, nityaM ceyo mumukSubhiH // 50 // ata evoditaM samyagArSe bodhirvivudhyate / pratyAkhyAnAdvadhadravyayugmasya dhruvasaukhyadaH ||51||tnaalocy vyayaM kuryA M P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAyaM na kRpaNo bhavet / satyAye dAnabhogAdA-vaidamparyamidammatam // 52 // lokaM lokaM vadAnyoddhRtakulanicayaM | Agamo- II svaHzivazrIddhavRtta, jJAyaM jJAyaM kadaryAvalijanitamaghaM zvanitiryaktvadAyi / bodhaM bodhaM svadharma prakaTitasuguNaM I | yathAbhadra dhArakakRti- sarvasaukhyAvatAraM, kAraM kAraM jinArcAprabhRti sukRtidaM mokSametIha lokaH // 53 // jinacaityabimbapustakamunizrA- dharmasina sandohe vakayugmajIvarakSAbye / sAdhAraNArthakhacite pure'tra navasArake racitam // 54 // siddhikASThAkacandrAbde, prasatteH paarthpaadyoH| anantAnandakRdramya-mAnandAya mahIspRzAm // 55 // iti daandhrmH|| __ yathAbhadrakadharmasiddhiH (2) . devapUjAdikA zrAddha-kriyA samyaktvapUrvikA / phaladA'parathA vyarthA, yathoptaM bIjamUpare // 1 // kazcidAheti sUtrArtha, nyAyato'navadhArayana / samyaktvaM yanmunizrAddha-vratAnAM dhuri kIrtitam // 2 // tatrApi sUrayo mArga-pravezAya suhastivat / raGkAyeva munezcaryA, dadyurmithyAdRze vratam // 3 // bhavanairguNyamudbuddhaM, mumukSoryasya cetasi / dravyasamyaktvamAropya, vrataM deyaM vipazcitA // 4 // aNuvrate caturthe'taH, kanyAdAne phalepsitA / aticAratayA gItA, zrAddhAnAM shrutpaargaiH||2|| munInAmapi maunIndra, Agame gnndhaaribhiH| kAsAmohoA dayAdhInA, cittavRttirvipazcitA // 6 // AjJArucyAdibhedena, samyaktvaM dazadhoditaM / sUtre tatra kriyArucyAH, 2 sambhavo naitadantarA // 7 // dAnAdinA tu samyaktva-prAptiH zAstre nirUpyate / sA'nyonyAzrayaviSTabdhA, lIyate tava vAgbhIruH // 8 // dhanyazca zAlibhadrazca, samyaktvaM dAnato gatau / dazArNoM vandanAddhayA, durgatA jinapUja- M nAt // 9 // sutaH zreNikadhAriNyodayAyAH prAgbhavoDavaH / mAnuSyAdi pravrajyAntaM, lebhe tana kimu zrutam ? // 10 // kiM cAntyapudgalAvateM, kriyAyA Adage bhavet / apArghapudgale zeSe, samyaktvaM tadvicAryatAm // 11 // HP.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust | bhaassaa
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ * AgamodvArakakRtisandohe yathAbhadra na samyaktvaM vinA kApi, kriyA zuddheti ced budha ! / agirdhANusaMvartAt , zuklapAkSikatA kathaM ? // 12 // dharmasi devagurvAdisamparkAt , sadRSTiriti hi shrutiH| sA kriyA na ca tatmAkte, sadRSTiH kiM phalaM nahi 1 // 13 // guNAH santo'pyasantaH syu-rasantaH santa itypi| cittasya rodhe'rodhe cetyuktirmano vaze yathA // 14 // tadvadatrApi saddaSTemahimA, vividhoktibhiH| vyaJjitaH sthematA cAsyA, niSphalaM tat paraM nahi // 15 // kizca bhavyA abhavyAzca, mithyAdRzo munivratAt / yAnti aveyakAnteSu, deveSviti zrutoditam // 16 // AI bAhyaM phalaM cettad vidvan ? tadevAntarasiddhaye / pratyalaM vikalAkSAdyA, nApnuvanti sudRSTitAm // 17 // yadoptamUSare bIjaM, na phaled vadhUke'mbude / tadA kiM kRSNabhUme'pi, varSavApau ca niSphalau ? // 18 // naiveti cet pareSAM na, hetusandoha ApnuyAt / sadRSTehetutAM tatki, tathA bhavyAtmanAM nahi ? // 19 // yathA jinezagIH sarva-zrotaSu prabalApi hi / na samAnaphalA tadva-datra syAttat kimadbhatam ? // 20 // yatkArya |K vidhirAge'pi, syAdviparyayato'ntarA / tadbhAvadharmatAmeti, bhaktirAgeNa zodhanAt // 21 // bAdhyamAnaM tato | - bhAva-pratyAkhyAnAGgatAM vrajet / pratyAkhyAnaM purA bhaktyA, saMvegena samAdRteH // 22 // ata eva yugAdIzo'dAd vratAni mriicye| jamAlaye mahAvIraH, kevalajJAnabhAskaraH // 23 // jalakrIDAkRte dIkSAM, praadaadviirjineshvrH| atimuktakumArAya, tannAyuktaM nibhAlaya // 24 // sAdhorutkRSTataH kAlo-'pramAde'ntamuhUrtikaH // 24 // bhave tathApi yatsArvaH, tato dIkSayate janam // 25 // jJAtvA mArgamazeravedigaditaM saMsAravairAgyabhAga, bhaktyutkarSarato vidhAnamuditaH kuryAH kriyAyAM mnH| vAcaM karma ca sarvakarmahataye sadbhAvanAvAsito, yenAzeSamalAn vihAya ramase AnandamArge sadA // 26 // iti ythaabhdrkdhrmsiddhiH|| R A .Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmopadezaH (3) ... Agamo dharmopadaza ____ bho naravara ! saMsAre paDhama ciya dullaho maNuyalambho / tatthavi ya niruvacariyA kularUvAroggasAmaggI dvArakakRti-IM ISI // 1 // tIe vi paraturayajoharahanivahabhUmibhaMDAraM / bhayavasa-namaMtasAmaMtamaMDalaM naravaittapi // 2 // tatvavi sacUlasandohe satthaviyakkhaNehiM aJcatabhavavirattehiM / kusalehiM samaM goTThI dullaMbhA thevamettAvi // 3 // eyaM ca tae cAritra sayalaM saMpattaM puNNapagarisavaseNaM / tA etto savisesaM pANavahAINa veramaNe // 4 // jayasevaNami suguNajaNami dharmAkaSTara karuNAya dutthiyajaNANaM / dhammatthaviruddhavivajaNe ya paraloyaciMtAe // 5 // bhaMgurabhavabhAvaNaMmi tahaya vesaiyasuhavirAgaMmi / tumhAriseNa naravara ! payaTTiyavvaM maNo NicaM // 6 // iti dhrmopdeshH| sacUlacAritradharmASTakam (4) natvA jinendraM surarAjasevyaM, kSINAkhilApAyamazeSabodhaM / syAdvAdadharmapraNayaikavIraM, dharma svarUpeNa IF! vadAmi kiJcit // 1 // proktaH kevalibhirdharmaH, sarvaprANyavanakSamaH / satyenAdhiSThito mUlaM, vinayastasya, MAI ziSTagaH // 2 // krodhazAntiH pradhAnAja, svarNarUpyavivarjanaH / zamenADhyaH suguptazca. nvbhirbhmvRttibhiH||3|| apaco bhikSayA vRttiH, kukSizambalatAnvitaH / agnigehaistu zUnyo'yamAtmakSAlanagarmitaH // 4 // tyaktadoSo / guNagrAhI, vikAraiH srvthojjhitH| hiMsAdivirateramyo, ramyaH paJcamahAvrataiH // 5 // sannidhirna susaMvAdI, NI saMsArottAraNe kSamaH / paryante yatra mokSo'sti, dharma etanmatohaMtaH // 6 // dvAviMzatyA lakSaNAnAmevaM pUrNo jine- Ki d shvraiH| dharmo nAnyairyato naite, svayameteSvavasthitAH // // dharmASTakaM nirmalatA guNADhya, dharma nideSTuM tu zubhA shyebhyH| kRtaM sadAptAg2amamandireNAnandena ramye surate sthitena ||8(kpcchedtpaiH zuddho, dharma AkhyAta // 6 // Jun Gun Aaradhak Trust IDIP.AC.Gunratnasuri M.S..
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ R ' Agamo. maunaSadaH // 7 // AhetaH / hiMsAdyaghAvaleratra, niSedhaH sarvathA khalu // 1 // dhyAnAdhyayanamukhyAnAM, vidhInAmeSa deshkH| dvArakakRti tatsambhavAya rakSAya, ceSTA sarvA jinAgame // 2 // syAdvAdAGkitatattvAnAM, jIvAdInAM nirUpaNaM / sUkSmasandohe yuktizatopeta-mavAdhyaM paratIthikaiH // 3) iti sacUlacAritradharmASTakam // triMzikA __ maunaSatriMzikA (5) - antarAyaphalaM maunaM, kazcidityAha tArkikaH / bhogopabhogazUnyatvaM, parathA kathamIkSyate ? // 1 // Ita tanna, yat zUnyatA bhogo-pabhoge nAntarAyataH / bhogopabhogatRSNAyA, abhAvAd yadudIritam // 2 // antaraipratItyantarAya, jIvasya bhogyavastunaH / pratyAkhyAnavatAM tRSNA, nAstIti nAntarAyatA // 3 // cAritraD! mohazamanAt , pratyAkhyAnavatAM satAM / bhogopabhogayoH prAptA-capi tadbhogazUnyatA // 4 // bhogAdIcchA vatAM bhogAderamAptau tdudyH| prAptau vA rogamRtyAdi-zaGkayA tadvivarjanam // 5 // pApabhIrutayA zAstra- / vAkyAnusaraNAttathA / nijasvabhAvato vA ya-tattyAgo nAntarAyatA // 6 // yathA subandhvamAtyasya, cANakyasya spRhaavtH| bhogepsAyAmapi tyAgo, yAvajanma jijIviSoH // 7 // tathA cen maunamApyeta, tadA syAdantarAyatA / naivaM sarvatra sarveSu, taddhyAndhyaM tava dustaram // 8 // 'acchaMdA ye na muMjatI'tyAdisUtre gaNI jgau| abhoge'pyantarAyasyodayo vAJchAvatAM dhruvaH // 9 // svAdhInAn yastyajedbhogAn , labdhAn kAntAn : miyAn budhH| adhyAhRtyApizabdaM tu, so'pi tyAgIti kathyate // 10 // bhedo'bhoge'tra cAritra-mohopazamasambhavAt / viraktipariNApramAderanyathA na kathaJcana // 11 // siddhAnAM sarvavettRNAM, bhogopabhogasambhavA / sarvA kriyA na caiteSA-maMzato vighnavedanam // 12 // na ca vAcyaM svaparayostatvabodhI yato // 7 // P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gon Aaradhak Trust
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agamo. ddhArakakRtisandohe. // 8 // muneH / Avazyako na, samyaktvaM tamRte na tu sambhavet // 13 // vinA samyaktvamakhilastyAgoM'pyatyAga eva hi / nahi mUlaM parihRtya, vRkSo'pyudbhavituM kSamaH // 14 // dRzyamAno bhavetyAgo, na kiM vighno- IN mokSaSaT dayodbhavaH 1 / dvidhA hyabhogazcaraNA-dantarAyAca nAnyataH // 15 // vinA samyaktvamApyeta, caraNaM na il trizika yathAtatham / pArizeSyAttato maunaM, tasyAntarAyakarmajam // 16 // asamaJjasametaddhi, svklyaannaabhilaassukH| muniH sarvo'pi bahuzo, jinadevaH kRpAvRSaH // 17 // kAlaucityAt svacaraNaM, rakSan zuddhamarUpakaH / zAsanaM dyotayan sAdhoH, padaM kiM budha ! nArhati // 18 // nodanA bhAjanonnAme, dadhyunnAmasya nodane / yathA tathAja tatvArtha-zraddhAnaM gamyate na kim ? // 19 // baladhRtyAdyapaciteryA saMyamane pramattatA / sA na hanti munitvaM yat , kuzIlabakuzau munI // 20 // yAvacchAsanametaustastatsUtrAnuzritaM hyadaH / maunaM mAnyaM munIndrANAM, sAmpratAnAmanAhatam // 21 // kiMca smaran hRdA bhogAn , virato dravyato bhavet / yadA tadApi sAdhutvaM, dravyato'maratApradam // 22 // antarAyaphale'bhoge, duSTagatyAdisambhavaH / na caitad dravyabhisaNA-mapi svarlokagAmitA // 23 // na cAnyazAsanaM zAsti, manute sevatepi ca / yena labdho bhavettasya lAbho vyAghrAndhyanAzanam // 24 // nidAnena mukundaanaa-mdhogaamitvnishcye| satyapyutkRSTanaratA, zivaM ca gamitA khalu // 25 // aneke munayo'jAta-samyaktvAzcaraNe rtaaH| sadRSTiM nirmalAM prApustakriyArucayo yatAH // 26 // K itthameSTavyametaddhi, dezanAyA yataH krmH| maunAdimadyamAMsAdi-viratyanto yato mataH // 27 // dravyato'pyA- 1 zravatyAge, durgatyAdi na tatphalam / UnAkSAdyA yato dIrgha-sthityAdebandhakA nahi // 28 // buddhvA HI // 6 // bhavasya nairguNyaM, ye zaktyA caraNe rtaaH| devAsuranarairvanyAste vandyA vizvapAvanAH // 29 // aGgAramardako'bhavyo, nirvRti neSTavAMstataH / vIrajIvetyAdinA'sau, tIrthakRdveSadUSitaH // 30 // amuM tadvAhyata- ake, saGghAt spaSTA'nyadRSTitA / saGghabAhyakRtau hetu samyagDaktramAtratA // 31 // kAsAmohodayaH zAkhe, IN
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ sandohe Agamo. THI nirgranthAnAM matastataH / avyaktavAditaivaM te, samApayeta kiM nahi 1 // 32 // Alayena muni vidyAdvArakakRti- dityAdi sUtranoditam / abhiprAya nidhAyAntaH, satsAdhu manasA''zraya // 33 // satsu bhogeSu tatyAgo, maunaSaT vizleSo yogapUrvakaH / evaM dAridhabhAk tyAgI, kathaM bhogAnavAptitaH 1 // 34 // ramyaM naitadapi jJeyaM, trizikA ID yato'zeSA na kasyacit / kAmA jagati jAyante, tat sarvaviratiH katham // 35 // kAyabuddhibhavaM zleSa, vizleSa / // 9 // N/ ca vicintya bhoH| viraktaM zramaNaM vidyAH, kASThahArakavajane // 36 // viraktaM zramaNaM dhIraM, zAsanAmbAprapAThinaM / gurvAjJAyAM rataM sAdhU, namantvAnandadaM budhAH ! // 37 // iti maunapatriMzikA / / bhikSASoDazakaH (6) yathA svasyAmiyaM duHkhaM, dAhazItasamIrajam // tathA sarvAtmanAM matvA, varjayeddaHkhamaGginAm // 1 // dharmoM jaino bhuvi zreSThaH SaTkAyavadhavarjanAt / munInAmabhamapyAhu-rakRtAdiguNAnvitam // 2 // aniSedhaH / va stutirvAsastaiH sahAnumatirnanu / ata audezikaM vayaM-mAhA'nAdi jinezvaraH // 3 // AdhAkarmAdizaMsApi, ta varjanIyatayoditA / vAsastadbhakSakaiH sArddha-mudito bhavavardhanaH // 4 // nanvevaM gRhimI rAddhaM, kakSIkRtya | muniH sadA / abAdi bhakSayitvA ca, kathaM naivAghabhAjanam // 5 // dasyubhirrASTite, grAme, svayaM ttpnnysnggrhii| kiM na syAhasyuvadaNDyaH 1, syAncetpApmA na kiM muniH 1 // 6 // kathaM ca zuddhama- 11 bAdi, trikoTIdoSavarjitam ? / asambhave tadukterna, jinasya hitavAditA / / 7 // satyaM kintu yathA stenaiH, II sutA paJcatvamApitA / saputreNa dhanenAttA-STavyAM jIvanahetave // 8 // na cAnumodanA tasya, tasyA vadhavikutsanAt / dhanasya tadvadatrApi, hiMsAdoSoditermuneH // 9 // yathA stenAhRtaM vitta-manviSan tatmamuM nRpaH / M Ac Gunratnasuri M.S. Jun.Gun Aaradhak Trust
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 10 // KI/ anApya taM samAhartA, na duSTo dasyuvanmataH // 10 // munInuddizya yatpakvaM, tasyA''hAre tapasvinAM / pracchannaM thAgamo kAraNaM syAttadanujJA vadhagocarA // 11 // auddezike prasaGgaH syA-ddhisAyA gRhiNo muneH / gRddhayAdi bhikSAddhArakakRti- ca svayaM siddhA''dAne naiva tadaMzataH // 12 // yathA nRpaH prajApuSTaye, karamAtte hyapIDayA / na ca duSTastathA- SoDazakaH sandohe nAdyA''dadAnaH satkRpo muniH // 13 // hiMsAyA duSTatAM nitya-mAcakSANA dyaayutaaH| adanto glAnabAlAdivyApRtA vadhavarjitam // 14 // gRhidehopakArAyA''dadAnA gRddhivrjkaaH| saMyamopakRte'nnAdi, munayo mokSasAdhakAH // 15 // tannAsambhavamAcakhyurjinAH kintu dayAlavaH / SaTsu jIvanikAyeSu, muktyai nirdoSamAhRtam // 16 // itthaM sabaminAM vicintya navadhA zuddhiM jinendroditA, vidvandamavaitu zuddhapathagAn sAdhUna vimuktyudyatAn / ArAdhyAn bhavavAsapAzaviratAn gurvantike vAsinaH, cAritrAnaladIpitApanicayAn zuddhAn sadAnandadAn // 17 // iti bhikSASoDazakaH // mAsakalpasiddhiH (7) praNamya paramArhantya-mahimopagataM prabhuM / vIraM, vyavasthAM vakSyAmi, mAsakalpagatAM zrutAt // 1 // D sAdhUnAM dazadhA kalpa-stRtIyoSadhavaddhitaH / AcelakyAdikastatra, mAsakalpo'pi vAstavaH // 2 // pratibandhA didoSANAM, parihArAya sAdhubhiH / Rtubaddhe na kAle tu, stheyaM mAsAtparaM kvacit // 3 // RtubaddheSu || mAseSu, kalpA aSTA'STasu prabhoH / zAsane, navamo varSA-vAsa ityanagAriNAm // 4 // navakalpavihAro'yaM, kAryo'vazyaM munIzvaraiH / vratopasthApanA mithyA'nyathetyAhurvipazcitaH // 5 // satyapyevaM dvitIyena, padenAInti | ta sAdhavaH / nyUnAdhikamavasthAnaM, durbhikSavyAdhyazaktibhiH // 6 // saMyamarakSAyai sAdhUnAM, vihAraH kalpito budhaiH||| vihAre cAvihAre'tra, zreyo lolupatojjhanam // 7 // tataH kAraNasadbhAve, vihArAsambhave muniH| saMstA- 1H // 10 // Jun oun Aaradhan us IMP.AC. Gunratnasuri M.S. Anantay ..... .... .........onlineKIRALW. . . ..
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 11 // Agamo- rAdivyatyayena, mAsakalpaM dhruvaM caret // 8 // atra kharatarAH prAhu-yucchinnA maasklpgaa| maryAdeti yato bhASye, mAsakalpa. dvArakakRti paJcakalpe sphuTaM vacaH // 9 // mAsakalpArhakSetrANA-mabhAvo duSamArake / iti tanahi maryAdA, mAsakalpa- BI gatA'dhunA // 10 // haribhadrasarizcAha,spaSTaM zrIpaJcavastuke / mAsakalpAvihArasyA''cIrNatvaM taddhadhaH zrayet // 11 // sandohe jinadattAbhidhAnasyauSTrikasyaitanmataM nanu / zAsanaM saMzritAstvAhu-rmunayo vaca IdRzam // 12 // strINAM yathA ! jinArcAyA, niSedhastena suutritH| yathAcchandatayA tadvanmAsakalpasya nAstitA // 13 // varSAkalpAIkSetrANAM, IN guNAH kautaskuto'dhunA / sambhaveyurna cen mAsa-kalpArhasyApyasambhava' // 14 // vastutastu yathA pUrva, in dussmaasussmaadike.| prAcurya tAdRzAM tadvannAdhuneti vibhAvyatAm // 15 // kSetrasyAnveSaNApUrva, yathA prAga- HI mAsakalpitA / niyatA, na tathedAnI, kalpasyAsambhavo nahi // 16 // kathaM bhASye paJcakalpe, mAsasyAtikrameNa tu / prAyazcittaM samAdezi 1, cUrNau tasyApi tattathA // 17 // nizIthabhASyacUAdAvapyetadasya KI noditam / Aye'Gge'pi tathA paJcavastuke diSTalaGghane // 18 // mAsakalpAvihArasyA-cakhyau zrIharibhadrarAT / IN AcIrNatAM kintu kaizcidakRte nAstyabhAvyatA // 19 // kimanyathoditaM pazca-vastuke zaminAM punaH / / mAsakalpaM vihAyAnyo, na vihAro jinAgame // 20 // pravrajyAyAmupetAyAM, mAsakalpAdinA muniH|| | niyamAdvihareditthaM, haribhadraprabhujaMgau // 21 // ekenA''cIrNamanyaistatsvIkAryamiti codite / kathaM vyucchedadhI-H | masi-kalpasyocchidi sarvathA // 22 // vastutastu yathA pUrva, niyamAt maasaavsthitiH| tathA'dhunA na. | yatkArye, nyUnAdhikye sta Ahite // 23 // tathA ca nyUnatA''cIrNA, syAnna caivaM vyavacchidA / samastaM yukta- | DI mevaM syA-dvicArya dhIdhanairiti // 24 // kalyANakAnAM SaTkaM, niSedho jinpuujne| strINAM chedo mAsakalpe, ISner . zrAddhasya pratimAsu ca // 25 // ityAdhutsUtravAkyotkA, gacche kharatare bhvaaH| jinadattAdayasteSAM, Thi HAPP.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agamo // 12 // kiyadvaktuM ca zakyate // 26 // zrImanto jinazAsanoktiniratAH zrImattapogacchagAH, saddharmAcaraNodyatA 1 jA avihatAcAryAvalau vrtinH| mAnyAH sAdhuvarAH gaNIzvaramukhAH saGghana zAstrAnuge nekSyante bhavabhIrubhirjinapatemAge vesamAippaM dvArakakRti-mA zrayadbhiH sadA // 27 // mAsakalpasya maryAdAM, manvAnAH zaktitaH punH| kurvANAstAM labheyurdAga, manomA mahAnandapadaM param // 28 // iti maasklpsiddhiH| .. vesamAhappa (8) ___ apaulikatAM bibhradUpAtIto'pi yo lasan / nirveSo veSanirdezI, sa zriye vo jinaH sadA // 1 // va vatthuNo duvihaM rUvaM. bajjhamanbhaMtaraM thaa| saMpave najai(e) majjhaM, vajjhAo hoI. saMthavo // 2 // HI jage jIvA tihA vuttA, bAlamajjhimapaMDiyA / AimA tattha bahave, duve thevA ya sesagA ||3saa liMgameva HI samuddissa, bAlA vatthuviNicchayaM / kuNaM ti bajjhagaM teNaM, viNNA taM na uvekkhae // 4 // abhijuttehi IA ID to diDaM, bahirAyArasevaNaM / bAlANaM purao'vassaM, te bohiM teNa bujjhae // 5 // je u nicchayamallINA, I ISi kevalaM, na jiNANugA / te jeNa satyanidihA, duvettha sAhagA gayA // 6 // kiMcoddiDha sue liMga, pasatthaM jo na dhArae / desao niyamA micchaM, soyAraM so u pAvae // 7 // haribhaddehi to vuttaM, desaNA ThANavajjiyA / pAvaheU bhavabhaMtikAraNaM satthasajiA // 8 // jahA maggANusArINaM, jIvANaM mggdeso| saMbhaMto'NaMtasaMsAraM suttasiddho gaNIsaro // 9 // aNNaM ca kevalaM pattaM, cakiNA bharaheNiha / ArisAvasahattheNa, bhAvaNAbhiSNakammuNA // 10 // sakkhaM nAUNa taM sakko, Agao bhttinibbhro| susmRsiGa // 12 // mahAnANI, sohammAo surAlaA. // 11 // tahAvi teNa so vutto, bhayavaM liMgadhAraNaM / kareha samaNANaM Jun Gun Aaradhak Trust . 100P.AC. Gunratnasuri M.S! ......
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 13 // THI jaM, AyArattho NamAmahaM // 12 // nANiNA liMgamAilu, sattabohahamassiyaM / ko taM uvekkhae bhavvo, vesamahappaM Agamo- hujA''saNNasiddhio // 13 // avaraM titthaNAhA vi, sayaMbuddhA jiNuttamA / jA na vesaM pavajaMti, tA nANaM na cautthayaM // 14 // logasiddhA imA merA, maNonANaM na kassavi / viNA samaNaliMgeNaM, cautthaM samudvArakakRti | pajjai // 15 // AvassayAisatthesu, TaMkamuddAhi bhaaie| vaMdaNe caMubheeNaM, sattho bhaMgo ya Aimo K! sandohe D // 16 // bhavaMtare saI vesaM, da8 ettha smaanyN| jAyANegesiM sA kiM na, pekkhiyA vesanidiNA 1 // 17 // jai veso susAhUNaM, logasaNNujjhiyANa bho ! / uvagArakaro sAhudhammassevodakaro // 18 // tayA sAmaNNaTH logANaM, sAmaNNarahiyANa u| uvekkhaNajo kimu veso, vavahAraviyakkhaNA // 19 // pIyattaNaM na ki saNNe, dhArayaNe Na hi. seimA / pavAle rattayA riTe, kasiNattaM parikkhayA // 20 // bajjho veso tahA Neo vavahAraguNAISI vho| sahAe sohae Neva rAyA vatthavivajio // 21 // loe parikkhagANaMpi, diTThI picchai bjjho| maTTiyAIN majhagaM. saNaNaM, ko gAma kasae buho // 22 // suhadukkhaM jahA appe, saMThiaM nettakammuNA / gammae NAyatasattaNaM,tahA vesenn.gaario||23|| na ce veseNa bho ! kajaM, satyeNaM pavvayaMtu to| kimaDDhajaraInAyaM, novahAsAppadaM jane // 24 // na veseNa viNA kajjaM, tatteNaMpi viNA tahA / duddhadA Neva puTThA go, vaMjhA goveNa keNaI // 25 // 4. pAvasaMkAkaro veso, pamANaM kevalo gahi / kuruDukuruDA pattA jaM pAvA sattamI khiiM // 26 // vaMdaNe vi | raNa muddaDDhe, ruppaMva aNagAriNaM / kevalaM vesajuttANaM, joggayA muttisaMmayA // 27 // taM No guNajjaNaM hiyA, kevale vesi Ayaro / jutto NevobbhaDo veso, gihatthANa vi savvahnA // 28 // acaMtaM nammayaM daTuM, jahA IS/ saMkApayaM bhave / kulINataM tahA vesubbhaDaM picchiya mANusaM // 29 // jahaDDhivesadharaNaM; vissavissAsakAraNaM / / piNaddhabhUsaNA rammA, devesuvi kumArayA // 30 // rammA abhUsaNA sAhU, vttydehbhusujjhiyaa| jahA jogaM gi // 13 // TELP. Ac. Gunratnasuri M.S Jun Gun Aaradhak Trust
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ IN/ hatthANaM, dharaNaM tesi sundaram // 31 // dugAvahAraNa ettha, daTThavvaM vesahAraNaM / vittANurUvameso vi, IS bhAgamo. vesamahappaM avassaM vittamANao (otti ya) // 32 // vittaM tuvalakkhaNAo, jAIkulasippamAiyaM / aNegahA sayaM dhIi, Ki ddhArakakRti- karaNe vesakAraNaM // 33 // sapakvapakkhavAo jaM, savvesiM aNivArio / guNAhANaM, ca sAhejaM, teNa labhai sandohe || | savvaso // 34 // vissAsassa jao heU, veso tAva samIhio / to sabhUmisamAjoggaM, vesaM dhArija kovio // 35 // jahA kUDo kao veso, logANaM garihApayaM / tahA joggo visaMbhassa, heU saMdehavajjio // 36 // tatto ceva jiNidehi, niggaMthANaNagAriNaM / akkhAo niyao veso, bhavvANaM hiyahe yave // 37 // evameva gihatthehi, niyayaM vesdhaarnnN| vittaM jAI kulaM sippaM, samuddissa vihIjae // 39 // al ajogge vihie vese, vissAso keNa kiJjai / bhUveNaM hammaenesiM vesaM kAUNa vaTTao // 38 // sAhUNaM vi jahArUvaM, NevatthaM vaNiyaM sue| to gihattheNa vinneNa, jaiyavvaM tattha kiM Nahi ? // 40 // evaM, vesamahappamappamaie bho ! viNNayA vikkhi vissaMbhikanimittamappasuhayaM sajjAisippassiyaM / ANaMdodahidesiyaM vihavidhAhAreNa vesaM sayA, dhArehattha jiNuttatattaruilA dhammappayatthujuA // 40 // ii vesamahappaM // ziSyaniSpheTikA (9) natvA namyaM surezAnAM, sArva viratidezakaM / ziSyaniSpheTikAM samyag, vakSye bhavyAnukAmyayA // 1 // KI B. mahAvratadharAH zAstre, gurakho gaditAH budhaiH / paJca tAni vadhAdibhyo, virateH syurmahAtmanAm // 2 // atrAhurAItAH keci-dyathA saMyamavRddhaye / hiMsAdiSu padadvaitaM, nAdattavirato kimu ? // 3 // saMyamArtha yathA nadyA, A // 14 // uttAraH zAstrakRnmataH / mRgAdInAM ca rakSAyai, sAdhorvAdo mRSApi hi // 4 // tathA saMyamavRddhayartha, ziSya- IA P. Ac. Gunratnasuri M.S.. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agamo. bArakakRti sandohe // 15 // niSpheTikA ydaa| kriyate sAdhubhistahi, kiM na sA'podyate zrute 1 // 5 // yathA bAlasthavirAdi-padeSu vA shissypvaaditaa| tathAtrApi kathaM zaikSa-spheTikAyAM na sammatA ? // 6 // anAvadheyametAva-dhanna svakamanISayA / apavAdapadaM preya, kintu zAstravyapekSayA // 7 // yadi saMyamavRddhayarthaM zaikSaniSpheTikA matA / tarhi sA niSecyA niSpheTikA syAt . saMyaminAM zrute kvacit / / 8 // samAne'pAM yathA bAdhe, nadyAM varSati vAride / tathApi nopadezArtha, gativarSati vAride / // 9 // nadyuttAre jinAnAM no-padezaH kintu sAdhubhiH / svecchayA sa vidheyo'sti, nayato'jAmito mayuH // 10 // sa cedAhyo jinAjJAyAH kiM tribhyaH zabalAtmatA ? / agnaiiva niSedhonAnujJeti prAha bAlizaH // 11 // yato na ceniSedho'vAMgAgatA'numatistadA / anyathA''jJAbahirbhAvaH, sAdhUnAM vajralepavat // 12 // mRSAvAde samAne'pi, sammato hariNAvane / apavAdapadaM tasmAcchAstroktaM na hi kalpanAt // 13 // anupAsitasUrINAM, vAco yana vidAmyahaM / iti vAcyaM yatastatra, vidhiaunasya prAk smRtaH // 14 // maunAma cAsti bhedoja jJAnabhAvasya viplave / tadvAkyAtha samAsthAya, na vidAmItyudIrayet // 15 // na ziSyaharaNaM tadvacchAsvadbhiH para padaM / mataM tato na ziSyANAM, haraNaM na nirAgasam // 16 // satyevaM IT / ye prabhordIkSA, rudhyante sarvathA pituH / mAtuzcanumati hitvA, te bodhyA vitathoktaya // 17 // ziSyaniSphe- 6 TikA tAvad , nizIthe paJcakalpake / abdebhyo'rvAk poDazabhyaH, svAyattaH parataH pumAn // 18 // nItizAstre na ca kvApi, dezya AGgle ca yAvane / asvAtantryaM kacAM yAvad , narAgAmupavarNitam // 19 // na ca lokazrutAdatra, vizeSaH kazcidasti yat / asvAtantryaM navAnAM, mataM yAvatkacaM bhavet // 20 // zAstre kvacana yatrAsti, pitRbhyAmanumAnanaM / taddIkSArthikRtaM naiva, zAstRbhistadavekSyatAm / / 21 // na ca vAcyaM nRNAM // 15 // pUjA''ssadametau guruttamau / mAnyau dharmaprapannAnAM, dhruvaM mAtA pitA'pi ca // 2 // tadetAvananujJApya, na dIkSAM OPP.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ IS dAlumarhati / sAdhurADiti yaddIkSA, pratipatturidaM bhavet // 23 // dIkSiNyamANa AptAjJAM, gRhNIyAnna paraM yadi / Agamo-AtA anumatiM dadyustadopadhimupAcaret // 24 // tathApi nAnumanyete, cenmAtApitarau tadA / tayorvyavasthAM ISI kriyAsthAnadvArakakRti-nirvAha-viSayAM tanuyAttataH // 25 // tayoH kalatraputrAde-rvyavasthAmavidhAya yaH / Adatte munitAM sa. syAttatkRtA-K sandohe | narthabhAjanam // 26 ||n kauTumbikanirdezApekSaNena gRhe. vaset / nAraNye'sahamAtrAde-rAyAtmaparicyutiH 14 varNanam // 27 // vipinAtsvayamurtIrNo, yathA jAtu prajIvayet / tAMstathA svayamuttIrNo'nyAnuttArayati kSamaH // 28 // // 16 // IS jJAtvaitata paJcasUtryukta-mupadezapadoditaM / yathAyathaM yatetAtrA'nyathA steyena lipyate // 29 // dRSTAntA vividhA | | atrAnujJAnetarayoH shrute| vidhimArga vihAyA''lambanaM zreyo parasya na // 30 // AzravaH sarvathA heyaH, sa vivekena / | hIyate / avivekakRtaM hAnaM, mekacUrNAyate punaH // 31 // kuTumbaM sarvathA tyAjyaM, pattanaM mohabhUpateH / ArambhA ta | arthasambandhA-vAstu tatsaGgamotthitAH // 32 // pAlanIyaM vidhAyAghazatAnIti na jainagIH / kintu tanmamatAM I hitvA, yathArha samatAM zrayet // 33 // ityevaM jinarAjazAsanagatAM sImAnamudyaddhitAM, bhavyAnAM paTumArga10 bodhanaparAM ziSyapravrajyAvidhau / Akhyan mohamalimlucAM nirasane baddhAdaraH zreyase, AnandodadhirAtta- 15 jainasamayodgItyA'mRtAptau rataH // 34 // iti ziSyaniSpheTikA // kriyAsthAnavarNanam (10) natvA namrasurAdhIzaM, vIraM zuddhArthadezakaM / trayodazakriyAsthAnAnyucyante bAlabuddhinA // 1 // | arthAnau~ hiMsA'kassAd, dRSTibhraSAharAdhyAtme / mAno mitraM mAyA lobha-zcaryApathikyapi ca // 2 // Atmasvaz2anAdyartha jIvanadho'rthe tato'nyathA'narthe / jinapUjAgurusevA-dyA hiMsA na daNDabhUH // 3 // Jun Gun Aaradhak Trust iDP.AC. Gunratnasuri M.S. KH
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agamo tI kathamanyathA mahAphalamUcurjinapUjanaM guroH sevAM / sarvArambhanivRttAH tadarthamakArSuH kimutsargam ? ||4||kriy na pUjApaJcAzaka UcurabhayasUrayaH kimu svalpaM / sthAnAGgavivaraNepi ca pApaM jinasAdhusevAsu ? // 5 // varNanam / dvArakakRti vAcyaM, yato'tiriktaM nizritya vadhaM tadetaduditaM nu / vaiyAvRttye'pyazudairbhaktajalairnAnyathA kizcit // 6 // sandohe syAdanyathA munInAM nadyuttaraNaM vihArapramukhamapi / alpaM sAvadhaM tanmataM tadA syAdaghoddezaH // 7 // aavshy||17|| kepi sarva pApaM jinapUjayoktamucchedyaM / prApuzcAnantA api jinagurusevAbhirapavargam // 8 // naivAlpapApa janyaH sa kadApi bhavettato budhaijJeyaH / yogyatayA jinagurupadasevArambho na daNDapade // 9 // yadyapi hiMsA-1 prabhRtayo daNDA ubhayorbhaveyurekasmin / vyaktyA''zravaparihatyai tathApi kathitAH pRthagdaNDAH // 10 // nAgAdeH zatrorvA bhAvihiMsAnidAnatAM vIkSya / yaH kriyate vadha epA hiMsA tRtIya kriyAsthAnam // 11 // svepsitakArye hiMsA matA'rthadaNDe tu sthAvarAsumatAm / atra tu vikalpya hiMsAM vadhastrasAnAM matA hiMsA // 12 // daNDo'kasmAjIve trase'thavA sthAvare paraM jIvaM / nighnanaparaM hanyAnmatastako jJAnibhiH zAstre // 13 // hiMsA buddhirnAsmin tato na da-Datraye gatArtho'sau / dRSTeviparyayAyo vadhastrasAAnAM caturtho'sau // 14 // caure'mitra II grAme'pyaparAdhina iSyate vadho pubhiH / tadbhrAntestadanAprvAsau daNDo nRbhizcIrNaH // 15 // nAtra sto'rthAnau~ na bhAvihiMsAnivAraNAyApi / nApyakasmAttasmAd gIto munibhiH pRthak tebhyaH // 16 // mRSoditiH | parArthA haraNaM vadhabhAvataH pRthak spaSTe / akRte'pyAgasi manaso dUnatvaM sarvato bhinnam // 17|| mAnodbha| vo'pi tadvad daNDaH spaSTaH pRthak puroditebhyH| poSye svajane mitre tIbro daNDopi kiM na tathA ? // 18 // // 17 // | sarveSAM doSANAM lobho mUlaM tato'rthavanitAsu / gRddho vadhaM vidadhyAt daNDo'sAvaznute bhedam // 19 // rAgodayo / P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Tru
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ karaNam // 18 // na yeSAM teSAmIryApathA kriyA''pyeta / bhinnasvarUpabhAk sA pUrvAH sarvAH kriyA rAgAt // 20 // sudhiyaivaM Agamo-N | svadhiyA''sAM vibhAvya pArthakyamitarathA vApi / syAdvAdo jinadiSTaH dhruvamAnandAt samAstheyaH // 21 // ddhArakakRti-21 iti kriyAsthAnavarNanam // ... sandohe sadanukaraNam (11) TA prAtarmunInAM tapaso vicAre, zrIvIranAthasya tapo'nukAryam / vyAkhyAnakAle munipA jinezA-nukArataH a khyAnti sadarthavArtAm // 1 // bhikSATane saJcaratA munIza-vAcaM samAdIya tato'nugamyam / yathA gRhItaM jinazAsane prAga, munIzvaraistvaM ca tathA''dadIta // 2 // vIreNa nirvastramabhIpsatA'pi, dharma munInAmanukArahetoH / dahyezukaM pAtragatA tvabhAji, bhikSApi taki na munistadarthI ? // 3 // cIrNa tapo brahma ca tena suSThu, matvA'pare tatra samAdRtAH syuH / vIreNa sanmArgasamAdRtAstadvayaM sadA zuddhadhiyA caranti // 4 // matvA IPI dhruvaM siddhisamAgamaM sa, tasmin bhave brahma tapo'bhijuSTam / samAcarattanmunisattamAnAM, mArga tu mokSasya nidarza nAya // 5 // zrAddhA jinezAkRtizocanAdau, kurvanti devendragaNAnukAraM / gadanti mArga vimalaM jinezA-A nukArataH zuddhatamaM. muniishaaH||6|| Aropayanti jinapA vratasantatiM sve, tIrthAnukAravidhaye vrtmaaddaanaaH| naivAsti zuddhacaraNAcaraNaM, dvitIya, teSAM paraM paramazuddhatamAtmasiddheH // 7 // ye gocarAgraM munayo'vatIrNAH, | skandhe samaya davuraMzukAdi / pUrva punaH sAmpatasAdhavo'pi, vAme dadhuraurNikamaMzukaM ca // 8 // tattIrthaka- I dbhizcaraNaM dadhadbhiryadevadUSyaM surapaiH pradattaM / dhRtaM tu tatraiva tatastadIyAM, kriyAM pravRtyAtra dadhustathArSAH // 9 // ya M eva mokSAnuguNaH prayAso, jinasya gArhasthyayute munitve / tameva mokSAptimavekSamANo, bhavyo'nukuryAddhRta dharmabuddhiH // 10 // ato na nAgnye na ca kalpavRnde tathA jinAnAM caraNe'nukAraH / abhigrahe sAdhupadA HIR18 // P.P.AC.GunratnasuriM.S. Jun Gun Aaradhak Trusi
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ zaraNavarodhe, tIrthe trayaM nedamupekSitaM jinaiH // 11 // jinA jinAnAmanukAramAptAstataH zrute gIyata AhetAnAm / / Agamo catuSkam vratAdi sarva nitarAM jinAyai-rAcIrNamityatra na kApi cintA // 12 // anukaraNamAhAtmya-metadyaccaramo jinH|| ddhArakakRti dezanAM prathamAM bandhyAM, jAnanapi cakAra yat // 13 // iti sadanukaraNam // sandohe zaraNacatuSkam (12) . // 19 // .: 'namo virAga ! sarvajJa !, zakrapUjya ! yathArthavAk ! / bhagavaeNllokaguro'rhastubhyaM evamuktavAn // 1 // jIvonAdirbhavo'pyasya, krmsNyogjstvyNH| duHkharUpaphalodvandhazchedo'sya zuddhadharmataH // 2 // sa pApakli yAtsopi, bhvytvaadivipaaktH| catuHzaraNagamanaM, garhaNaM duSkRtAvaleH // 3 // stutiH . sukRtasantatyA asya hetutrayaH tvidam / tatkAryametadbhavitu-kAmenaivAgryamanvaham // 4 // muhuH kleze'nyathA sandhyA-tritaye | jIvanAvadhi / bhegavanto'grapuNyADhyA, guravo ye jagattraye // 5 // kSINarAgadveSamohA, acintysurrtnbhaaH| D bhavodadhipravahaNAH, zaraNyAH zaraNaM mama // 6 // caturbhiH kalApakaM // prakSINajanmamaraNAH, krmaapri| vrjitaaH| naSTavyathAH samastArtha-jJAnadarzanasaMyutAH // 7 // siddhisthitA nirupama-sukhayuktAH kRtaarthkaaH|| | sarvathA- zaraNaM siddhA, bhavantvete tathA sadA // 8 // yugmam // zAntagambhIramanasaH, sAvadyayogavarjakA | : paJcadhA''cAranipuNAH, paropakRtitatparAH // 9 // padmAdyAharaNAsthAnA dhyaanaadhyynsnggtaaH| zuddhAzayAH sAdhavo me, F.-INI zaraNaM santu sarvadA // 10 // yugmam // surAsuranarezAcryo, mohdhvaantnbhomnniH| rAgadveSaviSe mantrI, hetuH IN sarvazubhAgateH // 11 // karmakakSAnalaH siddheH, sAdhakaH kevlismRtH| dharmo me bhagavAJcharaNaM, sarvadA II sarvathA bhave // 12 // iti zaraNacatuSkam // ...... Ac.GunratnasuriM.S. . Jun Gun Aaradhak Trus
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ . Ago vArakakRti, sandohe // 20 // mokSapaJcaviMzatikA (13) mokSapaJcakRtsnakarmakSayo mokSa, iSTo yaH zulapakSiNAM / yadarthaM bhAvyate jaina-vacanaM srvto'shtH||1|| tadartha HvizatikA maca jinairdiSTe, pRthak sNvrnirjre| anyathA na pRthaga jIvA-jIvAbhyAM vastu vidyate // 2 // karma dvidhA mataM puNya-pApabhedena zAstRbhiH / tatra pApaM samAgacchad, rudhyate saMvarA''darAt // 3 // IryAdyAstasya bhedA yaddhisAdInAM nirodhakAH / puNyaM na rudhyate taistu, bandhamAyAti tattataH // 4 // yataH sAtasya bandhArhA, hetavo ye matAH zrute / saMyamastatra sAdhUnAM, bhaktyA yuktaH pragIyate // 5 / / pUrvasaMyamasAmarthyAddevA jAtAstadAyupaH / bandhe hetudvayaM deza-sarvasaMyamayogajam // 6 // nirjarAyAca ye bhedA. gItA anshnaadyH| te'pi kSiNvanti pApAni, puNyAni tu pracinvate // 7 // gItaM saMyamavacchAsne, tapaH puNyasya kAraNaM / tapaHsaMyamato devA, jAyante hIti gIyate // 8 // bhedadvayaM jinadharmatattve tavayamAhitam / evaM dharmastrayaM kuryAt , puNyasaMvaranirjarAH // 9 // evaM dharmasya kRtyAni, kSipeyuH pApakazmalaM / paraM puNyasya kimapi, saMvRtyai nirjarAya n| bheda uktastatazca syAddharmaH svgaiNkkaarnnN| mokSasya kAraNaM tvanyadvAcyaM puNyakSaya- 1K Gkaram // 10-11 // sUtre sarvatra pApAnAM, kSayaH phalatayoditaH / dharmasya, na tu kutrApi, phalaM puNyakSayo Si | mataH // 12 // parameSThinamaskAre, sarvapApapraNAzanaM / phalaM proktaM kSayAyaivotsarga uktazca pApmanAm // 13 // iti cet satyamAkhyAtaM, paraM pApasamaM mataM / karma pApaM ca puNyaM ca, yad dvayaM bhavakAraNam // 14 // yacca saMyamasAmrAjyAt , puNyabandhastapo'nvitAt / na tadbhavAnubandhi syAdAnukalyaM zive sRjet // 15 // bhavo A RO nocchedamAyAti, yAvattAvadbhavArNave / mokSasAdhanasampattyai, na puNyAt sAdhanaM param // 16 // prasatvAdiSu labdheSu, mozaste sukunAdbhavAH / tadantarA na mokSo'sti, sthAvaratvAdisaMsRtau // 17 // tapobhedeSu kiM
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ vArakakRti Agamo- noktaM, dhyAnaM karmakSayAvahaM ? / zuklaM dhyAnaM samArUDho, na sRjet sAmparAyikam // 18 // na ca tasmin ArzanArtha | surAdInA-mAyurgatyAdi badhyate / tadAruDhazca dharmAtmA, kSapeddevAdikA gatIH // 19 // samudghAte ca zailezyA, 'vicAraH prAgvaddhaM kSIyate kSaNAt / puNyaM pApaM ca te dharmastaddharmo dvayanAzanaH // 20 // kiM cAsti bandhanaM puNyAsandohe ID zritaM. saMsArasAdhakaM / kaSAyapApabhAvotthaM, parasmiMstu kSaNasthiti // 21 // nirjarAkarmaNAM nAsti, na // 21 // mokSo nirjarAM vinA / bhedinIM nItimAdhAyA-dhabhedAya vRSAdaraH // 22 // yathA na kevale pApa-pracaye janma | saMzrayaH / tathA na kevale puNya-pracaye'pISyate budhaiH // 23 // tataH pApakSayAyokta upAyaH paryavasyati / puNyakSayAya taddharmaH, puNyApuNyakSayaGkaraH // 24 // vicArya jJaH samaM hyetat , saMvare nirjarAyute / sadodyato bhavanne syAn mahAnandadhAmabhAka // 25 // iti mokSapaJcaviMzatikA / AryAnAyavicAraH (14) AryottamaM jinaM natvA, vidhA''ryAnAryagocaraM / vicAraM darzayAmyApta-zAstrasammatamAzritaH // 1 // AryANAM viSayAH sArdha-paJcaviMzatisammitAH / sarvavidvanmataM hyetannAtra kApi vicAraNA // 2 // paraM SI kecidvadantyevaM, bharatairavateSu te / videheSu same AryA, viSayA iti yadvacaH // 3 // lokaprakAzagaM sAdha . dvayadvIpeSu ynmtaaH| sArdhadvizatasaGkhyAkA, AryAste syuHzasvapi // 4 // tana cAru, yataH spaSTaM, vRttau / | pravacanasya tu / uktaM yadete bharate. AryA uktAH paraM tvime // 5 // videheSvaravateSu, AryAnAryA vyvsthyaa|| | zrIvIracarite'pyAhu-guNacandramunIzvarAH // 6 // cakriNaH priyamitrasya, SaTUkhaNDAvanisAdhane / AryAnAryavya- 2 vasthAM tad, videheSu dvidhA'pi tau // 7 // AdidevoditAM nIti, dhArayanto yathAryakAH / atraivaM syurvideheSu, ISI // 29 // kiM na bhedo nayodbhavaH ? // 8 // na ca sarvatra vijaye-vasti sattA tu cakriNaH / sarvadeti kathaM tatra, .AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ / Agamo ddhArakakRtisandohe | caitADhathebhyaH paraM nayaH // 9 // na catte vAsudevAnA, trikhnnddaadhiptaayaa| AjJApratihattA tantra, tatra sarvatra sarvadA // 10 // tadevamAryaviSayAM, nizamyokti manISiNaH / kurudhvamudyamaM dharme, matvAryApti mudurlabhAm // 11 // AyonAryaH kecidAhusmei AryA, bharate vatsadezagAM / kauzAmbI dakSiNAM kRtvA, jJeyA na parataH punaH // 12 // yato ta vicAra: bRhatkalpasUtre, kauzAmbI dakSiNAdizi / maryadAyAM tathA ceme, saurASTrAcA anaarykaaH||1shaa tanmRSA yadizastatra, viSayairyantritA yadi / kimatra nagarISTeSAM,viSayastadabhidho nahi // 14 // dakSiNasyAM hariH kAlaM gato yatra bane atH| kozAmbe tadupAntyastho, dezaH kauzAmba eva saH // 15 // kizca sampatinA rAjJA, sAdhUna gheNyA'yaMkAH kRtaaH| AndhradraviDahuDukka-mahArASTrA na tu pare // 16 // kiJca tatra mahI sAdho-stAryeti bacanaM sphuTaM / nadIpaJcaka- I saGkhyAne, kaliGga madhyagA tviyam // 17 // kiMcaitAvad mataM kSetramArya tatra tto'nghN| kauzAmbadeza-AI grahaNAd , vyAkhyAnaM sAmprataM satAm // 18 // saurASTeSu jino nemi-rvyahArSIt kRtshaasnH| zrIvIro IA mAlave caNDa-pradyotaM dIkSituM yayau // 19 // spaSTametajjJAnasUtre, zrIvIracarite'pi ca / na cotpanavidAmAryAnvihAya vihatirbhavet // 20 // vihAya neminaM zeSA, jinAH siddhAcalaM yyuH| vimRzyaM vAkyametaddhi, mArgAnusaraNodyataiH // 21 // na coyaM vIranAthasya, varSArAtro'bhavannahi / eko'pyatreti, tanmithyA, yataH / / sUtre khalu smRtam // 22 // gamanaM sindhusauvIreSvabhUdvIrasya dIkSitum / udAyanaM na tatrAbhUdvarSArAtro vibhoH| punaH // 23 // hitvA svIyAM kalpanAM tat . sudhIrmArga zrutoditaM / zrayecet zAstrasamyaktvaM, bhavedAtmani mokSadam // 24 // ityevaM jinazAstravAkyaviditA'nAryetarANAM mayA, maryAdA gaditA zubhaMyurakhilajJoktau / ratAnAtmanaH / zrutvaitAM bhavikA bhavantu satataM dharmAthino nIti, yena syAjananaM sadA sukRtadaM nityaM . mahAnandadam // 25 // iti aaryaanaaryvicaarH|| .... koSA // 22 // TO DIP.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyavahAra Agamo. vyavahArapaJcakam (15) dvArakakRti praNamya paramazreyaH, sAdhanaM jagatAM pati / jinaM vakSye vyavahAra-viSayAM varNanAM zruttAt // 1 // sandohe AgamaH zrutamAjJA ca, dhAraNA jiitmitymii| paJcadhA vyavahArAH syuH, pApacchede kriyAvidhau // 2 // paJcakam // 23 // A Agamo navapUrvAntaH, kevalAdimataH zrute / nizIthAdimataM cheda-zAstraM zAsitasavRkSaH // 3 // dezAntarIyagacche- 11 zAlocanA guuddhvaagmyii| viSayAntarasthAsnUnA-mAcAryANAM puraH paraH // 4 // yA sAjJeti ghudhAH AhuH, IN krmraashiprmrdnaaH| prAyazcittaM purA''cAya-dattaM sAdhoryadAgasi // 5 // tatpredhAryAnyasAdhUnAM, tasmiMstadAna- mAtmanA / dhAraNA sA matA'ntyastu, vyavahAraH paramparA // 6 // utsargaH pUrvapUrvotra, tenAdAvAmamoditA / tadabhAve zrutoknaivaM, yAvajItapraNoditA // 7 // satyevaM kiM jinAdhIza-prajJase zrutasagrahe / vidyamAne'pitA | gacchezaiH, jItenAghaM vizodhyate ! // 8 // kizca kSamAzramaNArjinabhadrairupoddhRtaM / jItakalpAbhidhaM sUtra, zrutasaG-11.. grahasambhave ? // 9 // satyaM kintu samAnAnAM, dhRtibalajuSAM tvidaM / pUrvapUrvasya prAbalyaM, munInAM saMyamaukasAm // 10 // na cAsti kAlike zAstre, nirbaletarayAbhidA / na ca kalpavizeSeNa, bhedaH zuddhaH praNoditaH // 11 // kAladoSeNa doSANAM, vaicitryaaddhaarnnaahteH| sthAnakalpAcAramedaiH. praNItA zodhirarthakRt // 12 // aidayugIna- 10 sAdhUnAM, tathA zrAddhagaNasya ca / jItena kriyate zuddhiH, satyapi zrutasaGgrahe // 13 // tathA kriyAvidhI jItaM, zrutavaddhalavattaraM / prAhuH zAstrakRtaH sarve, zAstrArthakRtanizcayA // 14 // tathA ca nAnyagacchIyAM, briyAmAlocanAvidhim / anyagacchIyasAdhvAdiSayana zAstrasammataH // 15 // paraM zAstraviruddhArthadezanaM naiva manyate / yathA kharatarA vIre, paTU kalyANAni menire // 16 // strImiH kAryA jinezArcA, na na ! mAsapramANataH / munibhivihRtiheyaH, zrAddhaizca pratimohaH // 17 // zraddhAnagocaraM zAstra, na viparyAsametti HRI DIP.P. Ac Gynratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAgamo. ddhArakakRtisandohe raSTA ca / na caitihyA''gato lopyaH, kaizcanApi kriyAvidhiH // 18 // ityevaM zrutarAzisaGgatamidaM mArgAzritaH sevitaM, zuddhaM sadvyavahArapaJcakamupAvardhyAtmazuddhipradaM / jJAtvA bho ! zramaNAH sadoditavRSAH sacchrAvakA bhAvataH, lokAcAraH svAcAraM dayatAM yathAyathamaghocchityai mahAnandanAH // 19 // iti vyavahArapaJcakam // . . lokAcAraH (16) . . dezAcAraM samAcArya, zramaNAcArasaMyutaM / diSTvA''panirvRtiM pAyAt, sa yugAdijinottamaH // 1 // | dvividhAzcetanApanto-'dhyakSA niymvrjitaaH| AdhAH, pare vratodyuktA dvayeSAM deza AzrayaH // 2 // dezena A na virudhyAd yaddharmopakaraNAdayaH / AdeyA lokato hyA,AhArathAkhilairapi // 3 // lokamAzritya tatkArya-makhilaM || tattvavedibhiH / lokAzritasamAcAre, yatsamau bAlapaNDitau // 4 // vyAkhyAtaM vaackailokviruddhaadti- . varjanaM / dharmacAryAzrayatayA, lokasyAsya sadAtiH // 5 // jinendrairapi sAdhUnA-mAkhyAtaM piNDavarjanam / jugupsanIyagotreSu, tatrAnyannahi kAraNam // 6 // dezasiddhasamAcAro, janturdharmAdRto bhavet / tatprazaMsAdinA dharme, jantUnAM bodhako bahu // 7 // anyathA duzcaraM kurvannAcAraM lokninditH| zAsanamlAnito yAti, bodhidurlabhatAM janaH // 8 // dharmaliGgamato bhadraM, haribhadreNa sariNA / janapriyatvamAkhyAtaM, tadvAMstaddharmabodhakA // 9 // AcArya. kAlikaH parva, caturthI vAtsaraM dadhau / rAjJo lokAnuvRttyartha, nopekSyo'yaM tato budhaiH // 10 // AdadAno jino dIkSAM,yugAdau yugasattamaH / zakrAbhyarthanayA'rakSanmuSTimekAM kacasya na 1 // 11 // anyasminsthaNDile kaamynnnysmaatsthnnddilaatpdoH| vibhASAM mArjanaM vIkSya, kirapekSyo budhairayam 1 // 12 // ujjvalaM bibhRyAdvastraM, suriH zAsanavardhakaH / AkhyAtadharmavApi, tatrAnyatkAraNaM kimu ? // 13 // adhamarNo na gRhNIyAdyAn sAdhvAlayamArhataH / gatvA''dadIta tatraiva, samAyamiti yatsmRtam // 14 // tatra lokApavAdasya, | // 24 // P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak True
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agamo- dhruvaM kAraNatA matA / tyaktalokApavAdasya, tatyAge kiM prayojanam // 15 // dezAcAro na mAnyazcet, lokAcAraH kathaM syAd gnndhaarinnoH| kulInatvaM yatastau hi, bhinnavapnasamudbhavau // 16 // niyogo brAhmaNeSviSTazcenAsau dvArakakRti-K masa viparyayAt / tayorgotraM yato bhinna-mAmnAtaM sUripuGgavaiH // 17 // brAhmaNAnAM kulaM zAstre, nIcagotra___ sandohe tayeSyate / kathaM caramatIrtheza-garbhasakrAntiranyathA // 18 // tatrotpannAH same vIra-jinasya gaNadhAriNaH / // 25 // kulInatvaM kathaM teSAM ?, sAdhUnAM khalu pUjyatA ? // 19 // satyaM sUribhirAmnAyi, virodhaH prmetyaaH| virodhaH parihartavyo, mahAtmA na viruddhavAk // 20 // brAhmaNAnAM kulaM nIcaM, tIrthapotpatyapekSayA / tadadAta na | tatteSA-avatAro'tra dAninAm // 21 // anyatrApi kvacitteSA-muditA niicgotrtaa| viprANAM yA zrute | sAtu, proktAddhatIne tAtvikI // 22 / / kecittu prANihiMsAtmA, yajJaH svargAya tairmataH / mataM svasya kulaM cAcaM, tatteSAM nIcagotratA // 23 // te tatrApyuttamAcArAnvayA yada gaNadhAriNaH / kulInatvamiyatteSAM nekSvAkvAdi kulAzritam // 24 // ugrabhogAdilokAnAM, kulAni puMzalAkinAM / saMkulAni yazobhistattajjAtAnAM 10 kulInatA // 25 // yadaspRzyA na bhUdevAH, pshcendriyvdhodytaaH| AmiSAhAriNopyatra, loka evAtra kAraNam // 26 // mlecchAnAM yavanAnAM ca, tathA'nyeSAmapIha yat / tathAvidhAnAM spRzyatvaM, loka evAtra kAraNam // 27 // dugdhAdInAM ca peyatvaM, na goH prazravaNAdinaH / gamyAgamyavibhaktizca, lokAdevAnyato na hi // 28 // dUSaNaM dIyate tIghra, vyavahArocchidAtmakaM / sarvairapIha sarvatra, vAdibhistajjanAzritam // 29 // | zayyAyA yaH patiH zayyA-taro' syaiva na kalpate / azanAdyaM yatInAM yatpratikruSTaM jinaiH zrute // 30 // patitvaM vyavahArAttu, sa ca lokAzrito bhavet / amAnatAyAM lokasya, kathaM dharmo bhavedyateH 1 // 31 // mRtasya | sUtakaM zAstre, vyavahAreNa manyate / na cedasau pramANaM syA-cchAstrANAM mAnatA katham ? // 32 // idaM pUtama // 25 // VIIP.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Tru
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAgamo ddhArakakRtisandohe do'pUta-mityapi vyavahArataH / brAdermUtrasya lepe'cchIkriyate'rtho na gavAdinaH // 33 // caitye nopAnahAya / yacarmajAtaM pravezyate / mRdaMgAdeH pravezejyo, heturna vyavahArataH // 34 // jantukAyodbhavaM rakta-mapavitraM tathA lokAcAraH na tu / kastUryAdi tatolAnyo, heturna vyavahArataH // 36 // yaccAdimAgame proktA, loksjnyaatirskriyaa| cAcakairapi spaSToktyA, spaSTitA svoditau sphuTam // 36 // sA sarvA tattvazraddhAna-viparItA yakekSyate / saJjA zrAddhAdikA jJeyA, na punarvyavahAriNI // 37 // yadvA dharmakriyAM kRtvA. riraJjiSati yo janaM / AtmArthabAdhatAttasya, darzitA tu tiraskriyA // 38 // yo vA vaMzakramAyAtAM, naiva hiMsAM jihAsati / vRNute || satyamasteyaM, na na brahmAhato bhavet // 39 // zuddhaM devaM guruM dharma, vidannapi na saMzrayet / lokApavAdamItyAstaM, IKI pratItyaitabhiSedhanam // 40 // gurormUle jighRkSuryo, vratAni naagnybhiirukH| lokApavAdato lAti, na taM vidhirayaM zritaH 1415 // yAciSye vA kathaM tyaktvA, sarvArambhaparigraham / iti lokApavAdena, bhItAnAM ! vidhireSa tu // 42 // zraddhadhAnaH zubhaM dharma, lajjayA naiva muJcati / mithyAtvasevanaM vaMza-kramAptamitiprajJayA // 43 // taM tAdRzaM paraM vApyAzritya zAstre tirskriyaa| varNitA dharmabAdhinyA, lokapakatena sarvathA // 44 // ata evoditaM dharma-viruddhasya vivarjanaM / saha lokaviruddhena, vAcakaiH zamapaddhatau // 45 // praNidhAne pravacane, khyAtaM lokavirodhi yat / madyAtAdi tacyAgaH, prArthito bhavanAvadhiH // 46 // dezAcArasamAcAraH, prazastojAhato yataH / lokasaJjJA zrute khyAtA, na sA zreyA na tadgrahaH // 47 // viruddhamapi lokeSu, tatyAjyaM yanna bhavapradaM / tadaikayamanayoratra, kathaJcidAhRtaM budhaiH // 48 // yadvA caryA viruddhA syAdezeneti tanuM zritaH / vidhistatrAGginaM tvatra naizyenApi prayojanam // 49 // prasiddhAmAcara~zcayA~, loke tattvatrilokakaH / ajhai dharmAya drAglAtA, sukhaM nRkhaHzivAlaye // 50 // kamaThavitavaduHkhazreNipAthorayeNa, na gatyayavinAzi dhyAnamaMzena Jun Gun Aaradhak Trust KI DI // 26 // P.P.AC. Gunratnasuri M.S.
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakam // 27 // Agamo. Ki haani| samarucikRtasaukhyodanvadantarnimagno-'bhavadanaNusukhAnAmAlaye'sau jinezaH // 51 // navasAre tatasAre dvArakakRti-H | racitaM smAritasurarddhisaJcAre / pArzvakramapUtatAre siddharasAGkenduvarSAre (1968) // 52 // iti lokAcAraH // | guNagrahaNasandohe guNagrahaNazatakam (17) natvA narAmarAdhIzA-varNavAdavilopakam / acintyavarNadAtAraM, jinaM kiJcit atre tayam // 1 // varNazlAghA | vidheyo'sau, guNitAM guNadhAriNA / guNAptaye yato muktAH, stUyante sarvasAdhubhiH // 2 // guNAnurAgato / jIvA, guNinaH pAppasaGkhyAt / sa zubhAdhyavasAyAtsyAt , tamRte ca bhavedasau // 3 // avarNastatsatIpaH syAdvastu- 1 to na shuunytaa| aduHkhaM kItyate vastu-bhUtaM yadanna tucchakam // 4 // nindA paribhavaH kutsA, jugupseD tyAdiparyakaH / avarNavAdastyAjyo ya-mAzrito addAtmabhiH // 5 // azucerbhakSaNaM vijJA, jugupsante kathaM tu IN te / paradoSAzucau kuryAdvadanaM zucisambhAve / / 6 / / apavitro na doSebhyo, 'nyo'trAsti bhuvanatraye / raMjo ISI gurupadAspRSTaM, 'pUtaM doSo na kazcana // 7 // pRthvayAdibhirbhavecchuddhaM, viSThAdyapi ca vizvasAt / natvaMKI zenApi. doSANAM, zodhakaM jagatItale. // 8 // kaviguNmalAyAH syuH, pAvanAH sanarAzrayAt / jIvAnAmauSadhIbhUtA, na tu doSAH kadAcana // 1 // khyAtaM tato budhaiH sAraM, zrute bhavyavibuddhaye / / Hzorapi guNA brAhmA, kanyA doSA gurorapi // 10 // abudhA atra vAkyAthai-manyathA mAhurAdAt / / | kAryA riporguNAzaMsA, gurodoSAvahelanA // 11 // trimazanti na tetroktyA, rahasyaM tu budhavAH / nindA-- IN yAmAtA sUrevismRtya guNakAritAm // 12 // zaMsanti nu ki te'jJAH, svasnuSAdeH kadAcana / puraH paNyA 2 . - MP.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trus
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ zatakam sandoho ganArUpa-veSAdiracanAprathAm // 13 // doSaprasaktezvenaitattadA mithyAdRzAM kimu / prazaMsanaM sukhAdhAyi, I bAgamojAyetA''rhatadharmiNAm ? // 14 // mahimAja tato doSa-guNayoH khyApito budhaiH| zatrugrahAna duSTAH syu guNagrahaNazArakakRti guNA anyakriyAdivat // 15 // gurupahAtsama vizve, pAvanaM vibudhairmataM / na gRhItAH paraM doSA-staiH syuH / pAvitryabhAjanam // 16 // kizcA'nyeSAmapISTA nA-vahelA shaastrvedibhiH| kiM syAd gurUNAM sA yuktA ?, procyamAnA'naghAgame // 17 // tattvatastatra sUryuktimA'hyA vAcyAtmikA dvayI / guNAnAM grAhyatAmAkhyaddoSANAM nindyatAM punaH // 18 // na doSanindane'varNo'varNoM vyaktinidarzane / niMdA sarvatra doSANAM, guNinAM tena zaMsanA // 19 // doSanindAGginAM kuryA-doSahAni tato jinaiH| vipAkApAyavicayau, dharmadhyAnatayA RI matau // 20 // mokSaheturiMdaM dharma-dhyAnaM vAcakasammataM / ' mokSahetU ' yataH sUtra, tattvArthe te jaguH zuci // 21 // anyatra nAkahetatva-masya yatkIrtitaM zrute / tatphalaM tadanAhatya, paraM zaktaM na cAnyathA / // 22 // jJAnAdayo'pi mokSArthA, evaM svarganimittatAM / yAnti cetkSAyikaM bhAvaM, prAduSkuryuna jIvite / // 23 // tathA ca muninA nityaM, nindyA doSAH prayatnataH / yena pApe na vRttiH syAt , syAdeva duri-14 takSitiH // 24 // duSTAnAM nindane tAva-yadi satyA na duSTatA / tadA'lIkakalaGkena, syAdbhavAntarabambhramiH / // 25 // satyAnAmapi nindAyAM, ko guNo'bhimataH staa| parAbhavaH pareSAM cet , sa te bhAvI bhave bhave II // 26 // pareSAM parivAdAt, parAbhavAdAtmazaMsanAdezva / badhnAti karma tadyena, nApnuyAducamiha gotram // 27 // anyacca doSanindA vitarati guNavRndamAtmano vimalaM / dveSaM vairaM klezaM duSTajugupsA dhruvaM tanute // 28 // HI // 28 // adhyakSA itare'pi ca dvividhA duSTAstadAdimA naivaM / budhyeyuH pratyuta, pAto grahazca doSeSu syAtteSAm | // 29 // itare dvividhA duSTAH, sAnvayA anyathA na ttraadyaaH| jJAnAdiyogyA na cettathoktyA tadA Jun Gun Aaradhak Trus N IMPP.AC.Gunratnasuri M.S.
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgamI guNagrahaNa- . kiM syAt // 30 // bodhArtha tu pareSAmabhiyuktAH zuddhamArgasaMsaktAH / sAmAnyenaiva cakrujinAnAM stuti | zatakam saGgatAm // 31 // vyaktenindAtmanaH kuryAt , sadveSa prastute nri| tathA ca dharmabhUbhInAM, maitryAdInAM H dvArakakRti- kathaM bhavaH ? // 32 // maiJyAdirahitaM sarva, syAnirarthakameva tat / mainyAdibhAvayuktA yat, kRtisandohe dharma itIritA // 33 // adevA ' gurvadharmANAM, yA vyAkhyA sA'pino hitaa| vyaktidviSata AkhyAtA, kintvanyopakRtIpsayA // 34 // ata' emoditaM deza-kAlakSetrasabhAnarAn / apekSya vidizeddharma, krodhaM yAyAtparo'nyathA // 35 // brUyAddharma muniH samyagjJAnAdyAcArapAvitaM / tatrApi roSapoSazced , duSTAnAM te hatAH svayam // 36 // yA tu zarvAdinAmnAsti, vArtA tadvRttavAcinI / sApi bhavyAvabuddhayai na, parAbhUtyai kathazcana // 37 // vidyAjjanturanirdiSTa, neti proktA'bhidhA'sya ca / tathA ca matamAzritya, sAmAnyena samaM vadeta // 38 // anyacca kAraNaM proktaM devatvAdau prairykt| takadRSTatvahetazceta, tatkathA nArthabAdhinI II // 39 // tolayetsvAsyatulayA, gugasvargoccaye sati / ko'nyadoSA'yasAM piNDaM, lAbhAlAbhavicakSaNaH ? // 40 // N vidannAtmAnamaguNa-manAdito'sya yatsthitiH / guNalezamavApyAsau, kuryAdrikta punaH katham ? // 41 // IM karmaNAM balIyastvaM syAd , yAvattAvanna bodhibhAMk / sarveSvadaH samaM matvA, na dviSyAnirvijena ca // 42 // prayojanamanudizya, na mandopi.pravartate / iti nyAyapadaM jAnan , konyAvarNe pravartate ? // 43 // na nAma nindakA hyAsyA-dvAggaraM patitaM bhuvi / svasyAnyeSAM hitAdhAyi, tadavaNe phalaM kimu ? // 44 // naivaM syAdu natiH svasya, virasA syAd vipaaktH| parAtmanindAzaMsAdi-nIcaigotre'GginaM kSipet // 45 // naivaM guNAguNau IS tulyauM, na nekSyau tau mniissibhiH| svAnyalAbhapradAM buddhayA, vicAryA'yatimAcaret // 46 // satAM janmo pakArAya, ko'sau syAddoSabhASaNe / svasya syAcenna ki cakti, doSAnAtmani saMsthitAn ? // 47 // P.P.AC.Gunratnasuri M.S. ' Jun Gun Aaradhak Trust
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ rA 1 yathA svasyA'stutau dviSyA-ttathA kiMmaparo nahi ? / AtmavatsarvabhUtekSI, kimetAvanna pazyati ? // 48 // . Agamo- svasmai yadrocate dhImA~stadanyasmai samarpayet / nyAyyaM mArgamidaM vIkSya, kuryAdA''yatilAbhadam // 49 // guNagrahaNadvArakakRti- kurvandharma phalaM nApa, prApAkurvanmatiM shubhaaN| bhrAtroyoRte nindA, tatrAnyatkimu kAraNam ? // 50 // zatakam dustapastapyamAnA nA-vApustallAbhamujjvalaM / yadApa kUraghaTabhugdhetunindAmRte'tra kaH? // 51 // sarvArthasiddhisandohe | tazyutvA, yattu nArItvamApatuH / atra pIThamahApIThau, hetunindAmRte'tra kaH ? // 52 // munina ninyo'yamiti | // 30 // pracakhyau, munIna samAdhisthitacittavRtIn / vIro virAddhakSitipAnakAyaH, pAsyatyayaM tAnaghanAzano yat // 53 // (upajAtiH) uktvA purA pauSadhamatra dezA-ttatazcakArAkhilatopi tadyat / tadApi nindA vibhunA na yuktoditA tadA brUta kathaM zucIyam ? // 54 // na darzanaM vodhayutaM caritraM, na cApi zIlaM nikhilaM na dAnaM / ti tapo vicitraM zubhabhAvanAyuk, phalena cennaiva parAbhavojjhitiH // 55 // (upendravajrA) lokAsvAyairvividha- IAI rasabhRtpatrapuSpaiH samRddho, namro'tyantaM vacanavipayAtItasaukhyaiH phalairyaH / skandhAvArainiyatamanizaM sevitacchAyayA ced vahnirmUle viTapinamimaM kaH zriyetArdracittaH ? // 56 // (mandAkrAntA) kiM bho ! dRSTA tApazAntiH / kRzAnovAntadhvaMsaH saihikeyAdanante / dharmaploSo savimbAt kadAcid , devAtsyAno dharmalezo'pyavarNAta // 57 // lubdhaH pale vetti dayAM na vidyA-dvopAdizennaiva prazaMsayedvA / avarNavAdavyasanaH pareSAM, guNAnane- / kAnanaghAJjagatyAm // 58 // (upajAtiH) divA yathA nekSate kauzikaH prabhAH, shsrbhaanostimiraaktlocnH| tathA pareSAmaguNAnvilokayan , guNAnguNADhyasya guNeSu matsarI // 59 // netravihIno na hi nindyatAmiyAcchu bhAzubhaM karmavazAdapazyan / ninyo budhairyo guNamAha doSa, guNekSaNe'sau satataM vinetraH // 60 // makSikA candanaM / / // 30 // tyaktvA, viSThAyAmadhirohati / guNA~styavatvA tathAdoSe 'dhirohenindakaH sadA // 61 // vihAya cAlinIP.P. Ac Gunratnasuri.M.S. Jun Gun Aaradhak Trust(! RER TING
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agamo. zatakam jhara kakRti __ sandohe Ki kSoda-mAdatte karkarAdikam / khalastathA jane doSAna, gRhNIyAtsadguNAMstyajet // 62 // zuddha rakte jalaukA IN maya-dazuddhaM rudhi pibet / zuddhe guNe khalo lAti, doSaM svAsyavibhUSaNam // 63 // aurvo vibhAvasunaiti, guNagrahaNa yathA zAntiM sritpteH| salilena tathA doSAn , gRhNan karNejapaH sadA // 64 // yathA taimiriko AI vetti, dIpe'dhyAropamaNDalam / avidyamAnameva sva-cakSurdoSeNa dUSitaH // 65 // tathA'nyAvarNakathane, A | nadISNaH sdgunnaavlau| deve gurau tathA dharme'varNameva samIkSate // 66 // zuddhe vyomni yathe- II | kSante, narA. rekhAvimizratAM / taimirikAstathA tucchAH, zuddhe'pyadhvani duSTatAm // 67 // kapiryathA | na vetti svaM, baddhaM sveneha lolupH| nindako na tathA hAni, kurvan svasminnapIkSate // 68 // na devAnna gurUnApi, suhRdo na caM bAndhavAn / upAdhyAyAn munIn pitRRn , manvate naiva nindakAH // 69 // sarva eva guNAH svasmin , dossleshaaklngkitaaH| pareSu na guNAH kecidgAdhmAtAH khalA iti / | // 70 // guNAguNau samIkurvana, procyate bAhyadRkchUte / svadoSAnanyasuguNAn hute tasya kathA hi kA ? | | // 71 // heyAnA''hA'tra yo grAhyAn ,grAhyAnvayA'jaDo vadet / sa mithyAdRSTimUrdhanya-stathA jJazcettadA kimu ? // // 72 // kalikAlajino mithyA-samyagdRSTayoH samAnatA / khyAtA doSAya cedAhA-satyavAde tu kA || kathA ? // 73 // nityaM gRNanti zucayaH parabodhanAya, madhyA dhanAdividhaye tanusaukhyasiddhathai / hAsyAdikartumadhamA gatadharmasArAH, ke vAdino'nizamanarthamucAM kuvAcAm 1 // 7 // (vasantatilakA ) sparze rase surabhigandhayute surUpe, veNvAdinAdanicaye ca sukhaM pazUnAM / deve gurau vRSavidhau namanAtsuranoviyo na | tAnya iha doSakathAsu lInAH // 7 // na pApAnAM kathAM kuryAn , na cetpApaphale spRhA / apApAnAM kathA ! kuryAna cetpApaphale spRhA // 76 // sarvasiddhamidaM bhadrA, ghuSTametya sakRtsmRti / pravRttirapi saMsmRtya, tanna // 31 // P.P.AC.'Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ pApakathA hitA // 77 // na pratikrAntivaiyarthya, tIrthakRdgurusaMstavAt / vratoditeH samAyAAdAtmakharUpa- 12 Agamo. saMsmRteH // 78 / kiM cADhayametanide-nAnubobhUyate kila / parAvarNena tallezastattatrAcaM nikAcitam // 79 // I guNagrahaNadvArakakRti- | pratIcchyo na vidheyo'sau, yo jugupseta mAgguruM / bhraSTamapyAtmanA mithyA-varNe tarhi kathaiva kA ? // 8 // KI sandohe . mAturvaptuH zuddhavidyApadAtu-rAcAryANAM -pAThakAnAM zrutAnAM ! vaiyAvRttye vyApUtAnAM munInAM, kuryAtsmRtyAMta zatakam // 32 // ma nindakaH zreSThatAM no // 81 // doSekSiNe na kurute 'rthakayAM dhanADhayo, dho kathAM gurumukho- . ASI 'parakAryakArI / kauTumbyapIha sukhaduHkhakathAM vicitrAM, lIno bhavetkathamasau . paramAptamArge ? // 82 // ISI yogyAd guro-vindati vAGmayaMno, saGgaM na kuryurvyavahAriNastaiH / nAvarNavaktrA kriyate tapaHsthitI, riktaM l caturtha iha niSphalo nA (turye sa kiM vIkSata Atmano'nte) 1 // 8 // mRtyoH kAle savidhamaTati konva varNoditInAM, datte pathyaM vividha raTati yogabuddhAnayAnAM / sarvainityaM vihitavividharATiduHkhojvalAnAM, smRtvA | bhavyAH suciramaTata sajjanAnAM bhaNityAm // 84 // smRto'dhikAryAgamavAcane no, kSetrAdiprekSAkaraNepi | naiva / glAnopacAre gaNasaGghakArye, yataH khalaH kutra bhavedvineyaH (saneyaH) // 85 // avarNavAdino varNa-zravaNe syAt / | (varNazrUte 'nyasya) ziro vythaa| priyaMkaro yathA khakkhA-''lApena vipine'vasat // 86 // karma baghnIta bodhighna mahadAdevajJayA / aTatyanantaM saMsAraM tenA'varNabruvo bhave // 87 // jJAnadarzanasampanna-caityasaGghamunIzvarAn / / | nindan jJAnAdivadhaka, karma badhnAti bAdhakam // 88 // loke lokottare mArge, yatanAH pizunasya yaaH|| sAmAnyeneritA baddhA, vizeSaH zruta IkSyatAm // 89 // prApyate'hannamaskRtyA, tIraM saMsArakhAridheH / jJAnA- IA // 32 // yAptyA tathA'vaNe, badhyate pAtakaM mahat // 9 // dhruvatvamAtmarUpitva-mavyAbAdhasukhezitAM / siddhastuteretya- TA varNe, badhyate pAtakaM mahat // 91 // vidyAguroH stuteH sAdhyA, mantrAzca vividhA bhuvi / tAdRzAnAmavarNena, IMPP.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trus
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ ___ Agamobadhyate pAtakaM mahat // 13 // parigrahArambhamuktA, dezakA mokssvrtmnH| pUjeSAM muktidA'vaNe, badhyate pAtakaM 11 gIkRtyam dvArakakRti- mahat // 94 // pRthivyAH pAlako bhUpaH, stuto vAJchitamarpayet / nindittA vidadhItAtrAvAryo pIDAM vadhA-11 sandohe tA dikAm // 95 // sAmantastanute pakSapAtI cedrAjayojanaM / sukhena khedito rAjyAcitrAM vAMdhAM pradApayet // 16 // l amAtyo mAnito datte, vividhA raajyjiivikaaH| udvijitona kiM kuryaadphaaro'rthsnyciteH||97||senaanii graamnnii||33|| | deSTo, yathArha rakSati vyathAM / tasyAvaNe na kiM kuryAd , rakSaNakRtivicchidAm 1 // 98 // zreSThImartA stutaH / samyagarthopArjanamarpayet / ropito vighnakartA na, vyavahAre bhavet kimu 1 // 99 // ityevaM bhaSikA vicArya | sujanA'vaNe vyathApUrNatAM, hAni sarvaguNeSu lokaviditAM nindA tathA duSTatAm / AtmA durgatipaJjarAyadi bhavediSTo'tra niSkAzituM. nityaM tajinarAGmukhAGgigugitAM zlAghazcamatarhRdi // 10 // navasAryoM IS varapuryAM navamarasAsvAdalInatanuguyA / jinapAdapAvitovyoM guNakRtamaracaM kRticaryAm (vyavaracaM guNakRdra| mAbhUryAm ) // 101 // iti guNagrahaNazatakam // gIkRtyam (18). .. | yo'sthAdya padaM tyaktvA, trailokyArAdhite pade / tasmai agawdharmAya, ninAya satataM namaH // 1 // azucisthAne yadvatpatitA na dhriyate zirasi / mAlA yaccampakasumanasa iSTAkRto gardai // 2 // yadyapi citrA gardA, loke citrakriyAnugatikatvAt / janasAyA matabhedastathApi na vivekinAM gayeM // 3 // ajJAna tipiraluptAkSayo na lokanta iSTamiha samyak / tatkiM naTaM tadarucimItestasyApyabhISTatvam ? // 4 // yadi | IM mekSate divAnyo, 'bhAnuM dazazatamayUkhaparikaritaM / svarbhAnavatyasau ki, karNAyatalocanacaNAnAm 1 // 5 // evaM HOT P.P. Ac. Gunratrasuri M.S. Jun Gun Aaradhak TruR
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ IS vivekijanatAsiddhaM cedaIte'vivekijanaH / na bhayAttato'sya hAnaM, yadvatsicayasya malamIteH // 6 // laukika- 15 Agamo lokottarayormArga iha lokavAcyatApanaH / vijJo bhaNito vijJairna nAmastAvattatsamastopi // 7 // tairvacanIyaM yatsyA-gakRtyam dvArakati tadeva gahyaM na taditaraniyamAt / kathamanyathA jaDAnAM mArge'vRtteH satAM sattvam // 8 // mAtsiko nindyate | mAtsyai-ranighnanmInasazcayAn / tathApi sadagItvAnnAsau garhitavRttimAn // 9 // pApInAM kule jAto, nindyate / sandohe / pshurkssnne| tathApi. sadagattvAnnAsau garhitavRttimAn // 10 // moSakAnAmabhUdaMze, na cenmuSNAti nindyate / / // 34 // / tathApi sadagatvAnnAsau garhitavRttimAn // 11 // karpUNAmanvavAye yo, nindyate bhUmyadArakaH / tathApi / | sadagatviAbAsau garhitavRttimAna // 12 // evaM samaiH kule svasyotpanno'parakulodbhavAM / kriyAM kurvanaro IS nindyo, gaNyate yata ucyate // 13 // svadharme nidhanaM zreyaH, paradharmo bhayAvahaH / tadapekSya kulArUDhaM, dharma K jJeyaM na cAnyathA // 14 // kuladharmo vibhinno hi bhinnagotrabhRtAM nRNAM / satpuruSasamAcIrNastvekadhaiva paraM bhavet .. // 15 // tathA cAparapIDAkuna dharmo mahimAkhaniH / kulAyAto'pi tatyAjyo'sau cetsyaatprghaatkH|| 16 // evaM ca yuddhanirviSNa-marjunaM vyatyayaM bruvan / kRSNAsyena nirastaH syAd , vyAso vyatyayadhIrataH // 17 // kSatriyApekSametaccenna tadvyatyayadezanA / yujyate sannarANAM yatsanto nAlIkavAdinaH // 18 // 'antavanta ime II dehA' ityAdivacanavajaH / kathamAstikasaGghAta-ghAtakazcArutAM vrajet 1 // 19 // anyathA zauryapuSTirna, cedalaM ldl takayA na kiM / vastutaH zUratApoSaH, na kiM kSatriyatejasA // 20 // anRtaM vacanaM santaH, sArthamarthena vaacinaa|HI na bruvanti yataH zreyastarubhaGge'nilopamam (lAyata) // 21 // na mithyAvacanaM santaH, zaMsanti kvacanApi hi / H em na ca rekhAgato vakti, pumAnmithyopadezanam // 22 // udvAhoAptavayasaH, kumArIbhizca krIDanaM / vyaya...... I AyamanAlocya, veSo malino'thavodbhaTaH // 23 // abAlye manmanollApAH, krIDanaM tAdRzaM paraM / proSitapatikA PUPP.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trus
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agamo dvArakakRtisandohe // 35 // . vidhavAvezyAdibhizca snggmH||24||dyuutmdyplaaskti-jnmaanyaavhelnaa| nRpAmAtyapurazreSThi-senAnIdalakutsanama namUgIkRtyam // 25 // jJAtivRddhakalAcArya-bhartRsabrahmacAriNAM / anAdaro bhaktihAnisteSAmeva ca gotriNAm // 26 // mAtApitroranamanaM, vinayasyAprayojanam / AntarApratibaddhatva-mavarNoM bhaktizUnyatA // 27 // mahato bAndhavasyApi, tajjAyAyA laghorapi / sodarANAM laghUnAM sabhAryANAM yogyatAkramAt (tyayaH) // 28 // vizvastavaJcanaM garyA, kriyA dravyasamajane / gau~H kriyA vyavahRteH, parabhAlavidarzitA // 29 // prakaTaM svastriyA sArtha, saMlApAdikriyA ciraM / prItikriyAmatikramya, vartanaM ca tayA saha // 30 // tIvo grahaH samAcAra-lopo lajA-IA vihInatA / putrAdeH krIDanaM vyakta-tamaM tyaktvA kriyAM parAm // 31 // strINAM svAtaLyamarthasya, yogo mAnAtigasya yH| nItilajAsadAcArA-zikSitiH sAmyazUnyatA // 32 // sadevAnAM gurUNAM yA, mAnabhakti kriyaaksstiH| satyarthe yA tadarcAyAM, kArpaNyaM lobhataH dvayam // 33 // jIrNazIrNasya caityasya, pauSadhAvasathasya ca / anAthAnAM nirAdhAra-bAlAnAM nilayasya ca // 34 // satyAM zaktAvanuddhAro, nUtanasya ta nayA kriyaa| na jJAnasAdhanoddhAro, lekhazAlA kriyA nayA // 35 // azaktAnAM pazanAM yA. rakSA nAti | ziSTitaH / bhArodvAho'napAnAdi-kriyAyA yadupekSaNam // 36 // sambandhinAmasatkAra-manuddhArazca duHsthiteH / / nirdhanAnAM kulInAnA-manirvAha upekSaNam // 37 // bhrAtRRNAM bhrAtRpatnInAM, bhaginyAstatpaterapi / noddhAraH / / sati niHsvatve, pitRvyAderyathocitam // 38 // dAsasya zreSThinaH skhyurvipttehynutiH| kalAcAryAH || sahAdhyAyA, noddhiyante balodbhave // 39 // rakSakIbhUya vibhave, pareSAM tasya bhakSaNaM / nAzasyopekSaNaM II | kArye, svasya vyApAraNaM tathA // 40 // devAdidravyarakSAyAM, niyukto'nucitavyayI / kadaryaH sati dravyepi .. ta taniyuktaH svakAryakRt // 41 // vikrINIte'navadyAM yo, vidyAM dharmakriyAM tpH| dAnAditIrthayAtrAMca, In DEP.AC.Gunratnasuri M.S. . . Jun Gun Aaradhak TruSTI
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agamo-] vrataM yUno dhanepsayA // 42 // vijho parAguNollekhI, dharmI cAnyApahelanaH // anyAvajJApase jJAnI, pAcako II ddhArakakRti ISI muhurarpiteH // 43 // kevalAM kIrtimAzritya, dharmakartA mudojjhitA vratI saukhyarasAviSTo, mArgottIrNasya / dhanAjena dezakaH // 44 // vastrapAbAdisazAhI, sthAsnurbaddhe pure sdaa| kAryeSuH gRhiNAM saktaH, svAdhyAyadhyAnavarjitaH SoDazikA sandohe // 45 // vastrapAtrazarIropakRtizobhAkaroH hase / prasaktaH saha rAmAbhirvArtAlApakarojvaham // 46 // bhavavRddhikaraM . // 36 // khyAtA, svAnumAnAM vizAM vRSe / dhanadhAnyagRhagrAmA-rAmakUpAdidhAraNam // 47 // mamIkAro gRhastheSuH / / ziSyeSu vasatiSvapi / abuddhirAtmabodhasya, vikathAratitA punaH // 48 // antye zayyAsanAhAra-prabhRtera- 10 visarjanam / ucito. na vyayo dharme, yastadAgAriNAM dhane // 49 // vRddhenoktaM vyayedantye, na putraH kintu | saGgrahe / sthApayed vRddhavibhave, gardhiSNuzcApi jAyate // 50 // aprinaM bhASaNaM nindA, marmoktizcATu-ti kAritA / svAvasthAsvanapekSitvaM, narveSu pravaraM samam // 51 // hAya hAyaM jAti janatAnyatkRtaM sthAnamAdau, / dAyaM dAyaM karaNanikaronmanthane cittacaryAm / darza darza sujanapadavIM sadguNAlipraklapsA, vAraM vAraM tridazasu-8 khitAM mokSasaukhyaM bhunakti // 22 // dhyAyaM dhyAyaM sumatimunipodbhAvitaM sUtrasandhAM, pAyaM pAyaM samayabacasodbhAvitaM tatvamartham / zrAvaM zrAvaM gurunigaditaM vikriyAbhUmisIraM, khyAtaM puryo vasurasanababhUhAyane | vakti bodhyai // 53 // iti gapakRtyam // dhanArjanaSoDazikA (19) ... nanu dharmAya neSTavyAM, dhanamityucyate budhaiH| prakSAlanAdvaro'sparzaH, paGkasyeti nidarzanAt // 1 // upayogo'sya nAnyo'sti, laSTo dharme vyayAt paraH / ityukterna tadarthAya, pravRttiH zAstrakRnmatA // 2 // N Til upAya'te svayaM lobhAt , puragrAmadhanAdikaM / prabhUta svalpamevAtra, dharme vyayati sanmatiH // 3 // Jun Gun Aaradhak True P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. INI
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ POST __ Agamo- tannAdhikaM dharmanAmno-pAjyaM dhnmihottmaiH| tAtparyamavicAryaivaM, kazcidAhAtra vastuni // 4 // viratAn / sunakA dvArakakRti sarvapApebhya, AzrityedaM vaco varaM / prakSAlanAdvaro'sparza, iti te yacchivodyatAH // 5 // nArtha vAJchanti te . sUtra svebhyaH, kevalA tatspRhA punaH / dharmAyeti niSedhyAste, dharmAyArthArjanaM prati // 6 // para yaH syAd gRhI || nirNayapaJcasandohe zrAddhaH, pUjAvibhavasanmatiH / grAsAcchAdanasantuSTaH, sa kiM dharmAya nArjayet 1 // 7 // sAdharmikasya bhuktyai ki // 37 // kiM, pUNIyAkhyaH purA sudhIH / pratyahaM na vyadhAdyatnaH, na kiM sa saMmato budhaiH // 8 // ArAmAyeSu ISI kiM zrAddhA, na puSpebhyaH prayAntyalaM ? / viratAH puSpabhogebhyazcedom kiM rasyate mudhA // 9 // zrayate jinapUjAyai, durgatA puSpahetave / agAdvanaM sUrIjAtastadaiveyaM tato vRSAt // 10 // kiM na dharmI purA tanvan , vyavahAraM vicintayet / labdhvA'trArtha mudA sapta-kSecyAH poSaM tanomyaham // 11 // prAkAle'rthasya sampatteH, IN | kSetrapoSavicAraNaM / kiM syAdanarthakacenno, kimevaM ravyate vRthA ? // 12 // bhavanaM mUrtimarcAdyA, jinAnAM sudhiyo na kiM / sRjanti dharmavRddhayartha, svayaM tadbhogavarjitAH // 13 // anyatrArambhavata ityetAvacchUte mataM / sAmAnyena | tato naiva, dharmAyAjyaM dhanaM na hi // 14 // sAmAnyena hi dharmArtha-madhikArI vadhe mtH| na syAdvimalaHI buddhiyoM, bhItaH sthamAGgihiMsanAt // 15 // ata evopavAsAdau, vaiyAvRttyaM munermataM / sAmbhogikebhya KI AhRtya, dAne bhaktAdivastuSu // 16 // dezanA'to budhaiH kAryA, tAtparya zrutasaMhateH / avagamyAvirodhena, I D| syAdAnandapadaM yataH // 17 // iti dhanArjanaSoDazikA // __sUtakanirNayapaJcaviMzatikA.(20) stutvA narAmarAdhIza-stutapAdayugaM jinaM / sutake nirNayaM vakSye, janmanaH sUtrasaGgatam // 1 // zucirdevArcanaM / // 37 // kuryAcchuciH svAdhyAyasaMzrayaM / saMyamI sarvadA zuddhaH, snAnAderaeNhameMdhinaH // 2 // devAnAM vandanaM II Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trus GR
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtaka A kurvanazuddho'bodhimApnuyAt / tacchaucasya zrute prokto-anuvAdaH sUripuGgavaiH // 3 // ata eva diviSadaH, Agamo- svacaityapratimArcane / nirmalA api majjanti, svavApIjalasaJcayaiH // 4 // jAyate dravyasaMzuddha- vazuddhiranuttamA / ddhArakakRti- tataH snAtvArcayeddevA-nitizAstravido viduH // 5 // jinAgamehatAmAptI, vandanAya nirIyuSAM / zrAddhAdInAM / nirNayapaJcasandohe jagau snAnA-laGkArAdigaNoNamaH // 6 // svAdhyAyAdau jagAdApi, kSAlanaM hyazucermuneH / kimu zrAddhAdivargasya, 1 viMzatikA bhavedazucitA hitA ?: // 7 // svakAyajA'zuciM kSiptvA, yathA dhrmvidhikriyaa| tathA parapadArthotyaM, tyajantu reDhA guNakAziNaH // 8 // tatra svAdhyAyakaraNe.jahyAt hastAn, muniH zataM / janyAlayaM, gRhasthopi, devArcAyAM vidhiH punaH // 9 // apatyaM prasavitrI strI, dinAnekAdazaiva tu / azucirvAdaze ghane, zucirityAgamoditiH // 10 // | kalpe jinezvarAkhyAne, taccettad vyavahArataH / anyathA naiva tadrbha-rudhirAdyazucISyate // 11 // pudgalAnAmazucInAM, | | yo'pahAro niveditH| sopi ca vyavahAreNa,lekhAvasthAmapekSya vaa||12|| kulasthitiM na ca sArva-mapekSya vrnnyedgnne|| zaucamAkhyAyi siddhAnte, mAtApitroyorapi // 13 // dvAdazAhani nijaka-mukhAnAM bhojanAdikaM / kArita | sthApitaM nAma, mahotsavapurassaram // 14 // tatsarvaM zaucamAzritya, pUjAmukhyamapi vidhi / vyadhAtAM tau na sacchrAddhau, pUjayetAM kudevatAm // 15 // kiJcAzuciH kudevAnAM, pRjane'narthamaznute / spaSTaM spaSTakrudhasteSu, | nAmo mRSyanti yatkSaNam // 16 // vyAkhyAprajJaptisUtrepi, mahAbalakumArake / rAjapraznIyasiddhAntayaupapAtikavAGmaye // 17 // dRDhapatijJajanane, tadevAnanamIritaM / na tatra tIrthakRdAkhyA, tattoSTavyaM tadIkSya / bhoH| // 18 // kiMca ye laukikAH shauc-vaadgrstmniissikaaH| te'pyAcakhyurjananajA, dazAhAzucitAM // 38 // ... smRtau // 19 // na cAsti cirarAtrAya, varjanaM jinapUjane / AptoditAgame pUrvA-khyAtAni vacanAni ca / // 20 // tannAkhyeyaM zrutottIrNa, munibhirmoksskaaddhibhiH| AgamAnusUtirmokSa-puramApaNavartanI // 21 // ye Jun Gun Aaradhak Trust IP.P.AC. GunratnasuriM.S. SocialKI
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgamI . ddhArakakRti sandohe // 39 // vardhApanAni nAzaucamiti khyAnti, ye tvAkhyAnti ciraM takat / te dvaye'pi jinendrArcA-zAtanApAtakAvilAH // 22 // AdyayA''zAtanA'pUte-dvitIye vinitA skaa| yatastadatra sudhiyA, vAcyaM satrAkSarAnugam // 23 // yattu kvApi 11. dine zAstre -'ktine pratipAditam / arcAdi tanna cAlambya, tIrthAdeH kAraNAttakat // 24 // puruSeSu . vidhA bhinnA. tanna shrennikkRssnnyoH| niyame duSTatA sena-praznIyA'pi na dopabhAk // 25 // itthaM | vicintya jina ! te vacanAni samyak, khyAto mayA zizuhitAya vidhistu zaucaH / jAtaM yadatra vacanAtigamAI| tAstan , mRSyantu zAstragaditaM. vaca eva tathyam // 26 // iti suutkninneyH|| vardhApanAni (21) lokAnubhAvA bhavitavyatA ca. dvayaM samAlocya nigoMdavAsAt / niSkAzya mAM ninyaturagrAzi, yo gIyate jharvyavahAranAmnA // 1 // nigodabhAvenaH pareNa to mAM, bhAvena nAmaM punarAvRtestu / vishesstshckrturaatmniin| svabhAvamAzritya punaH punastu // 2 // anantakAlaM mama taM svabhAva-mekendriyatvAkhyamamU pradhAnau / kRtvA'hamA kAsita UnajAto. kAlaM tvasaMkhyaM svayameva tAbhyAm // 3 // anantaduHkhaughamupAnayantA-vakAmapApaugha- HI vinirjraatH| naratvabhAvaM samupAya' jAti, parAmahaM tAvanuyAtavantau // 4 // tatrApi mokSAdhvani dezakAnAM, 4 . jinezvarANAM supathaM vicArAt / ubhau ca mAM ninyaturAttarUpau, tatastayoH samprati sAdarAM kriyAm // 5 // (karomi tat ) taMtrApi zuddhAd guruvaryayogAt , zivasya mAgaM zucimAnayetAM / mAM syAmahaM yena ziva- SI prayAyI, vardhApanaM tadvidadhAmi bhAvinaH // 6 // iti vardhApanAni / / PF AJA DIR395 W P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trus II
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 40 // bhAgamo. satsaGgavarNanam (22) satsaGgaddhArakRti- natvA tridhA sadAcAra-ziroratnaM mahodayaM / saGgatiryA sadAcAraiH, saiva prastAvyate'naghA // 1 // varNanam A zobhanoja jane zuddho, vivekijanapAvitaH / lokottarastu sAdhyo'trA-cArastena na duSTatA // 2 // tatra ye na I | kulAcAra-hInA na pAradArikA / na ca dyUtAdisaMsaktA, na madyapizitAzinaH // 3 // na nAstikA na | dviSanto, dharma tyAgAna bibhyati / na kucelA na durdAntA, na ca nirvyavasAyinaH // 4 // nAsadvyayodyatA Aye, nAvyayino'dhamaNakAH / kuTumballezino dIrgha-ropiNo druha AtmanaH // 2 // na nepathyodbhaTAstuccha-vastrA na mlinaambraaH| klezapriyA na no mAtA-pitrAdivinayojjitAH // 6 // na mitradrohiNaH svAmi-drohiNo na malimlucaH / mithyopadezino naiva, na bahubhirvirodhinaH // // na rAjadezagotrANAM, dviSantaH saadhunindkaaH| vRddhavidveSiNo nArcA-lopakA jagadIzituH // 8 // nAsumaddhananodyuktA, na chaviccheda udyatA / rohakA nAtibhArasya, nAnapAnanirodhinaH // 9 // nAsadoSAbhidhAtAro, naiva nyAsApahAriNaH / na kUTalekhyakarttAro-'satkArye sAkSiNo na ca // 10 // stenaM yoktA na muSitaM, gRhNanti dhanakAmyayA / kUTamAna al tulA naiva, na pratirUpavikriyAH // 11 // na nATakoyatA dAha-prayatA na vanAdiSu / kadaryA nAnapAne ye, Hna rahitA dhiyA tathA // 12 // na nirartha vadhe yuktA, nAnyaprANagataspRhAH / sarvabhUteSu duHkhAde- nanve| STAra AhitAH // 13 // parArthe karmaThA ye syuH, saghRNA dInaduHkhinoH / svaparArtha ca vaktAro, dharmavAJchA- JALA kRtaH khalu // 14 // kuTumbaikarasA duHstha-sambandhibharaNodyatAH / bhaginyA: poSakA patyA, rahitAyA sukhena IS/ ye // 15 // ye loke na matAH, zreSThA-nirdezezAH kule svake / satkathApakSasaMyuktA, gurudevajanArcakAH // 16 // // 4 // koSA DI P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trus/
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ TV satsaGga Agamo. NI pAThane putrapautrANAM, pareSAmapi pAThinam / yathAzakti kRtodyogAH, putrINAM zikSaNodyatAH // 17 // pratyahaM / kSArakakRti- pratideSTAroM, gehe'vinayakAriNAm / satkAriNaH suzIlAnAM, jAmarAH sarvapAlaneM 18 salajAH sadayA - akSa-vAtadAntiparAH sadA / yuktAH guNaH dhiyA yutA, guNagrahamanISayA punaH // 19 // ityAdayoM loMka-- sandohe siddhAH, sadAcArAnvitA nraaH| bhavatyalaM vRSAyAsauM, yaH saGgaM kurute'mIbhiH // 20 // dugdhaM takreNa gaGgAmbu, . // 41 // lAvaNenAmbunAyasA / kanakaM lavaNenAyo, dhAnyaM kITeMna nAzyate // 21 // ghuNenaivastuSoMreNa, paGkajaM svarga-IN S| bhAnunA / sUryAcandramasauM, nAgairamRtaM candrikA divA // 22 // kusaGgatyA tathA mAptA,api prAk sadguNAH smeN| ISH / nAzyante punarApyanteM, satsaGgatyA mahAguNAH // 23 // svAtyambhoM mauktikaM zuktauM, suvarNIsthAdayo syAt / sparzena, svarNatAM yAti, tAnaM kalyANabindunA // 21 // udyotate'minA kASTha-maGgAropi ca bhAsate / AkRtyA | navakhyA mRtsnaaH| (rohatIhAbalAziraH // 2 // lipinA pustake prAvA, devAkalyA namasyate / svarga siddhiM / ca ke nApura, sajjA: sajjanonmukhAH // 26 // kASThataNa nayasAropi; sasvarga prAmaH darzanam / cakravatigRhe-- IST janma, cakritAmacakritAm // 27 // tIrthakRttvaM ca tasvagavitArAntaritaM punaH / / nRpaH pradezinAmA dharmitAM svagitAnvitAm / / 28 // sarvadhAvistau kRSNa-zreNiko bhUbhujA punaH ArammAddhanadhAnyAca jinauM tau ca bhAvinau // 29 // eSamaneke Apatye, bhadraH svaHzivasaukhyadaM / tatsama zamasAmrAjyasaGgatyA | tajjuSAphi vA // 30 // AstAM yA pareSAM yatsAdhako'pi kusaGgamAH yena vanyA. yadAdiSThaM zruteH jJAta sumAvale INT // 3 // causAdInAM samAyoyo buddhi kriyAH ca tAdRzI / naH cettathApi lokAnAM na vizvAso yathorageAtA sajalyA satpurupaisayAsyanajanasya guNavRndaM bhavati ca bhuvi vizvAsyo, labhateH padamavyAyaM - ISMAIN vRSAda. // 3.3 // satsaGgo nahi yeSAM teSAM kathamAyatirbhavet sukhadAH / cakSuvikalo rUpaM kiMtu nirIkSeta dIpAlauM / .. P. Ac Gunratnasuri M.S Jun Gun Aaradhak Trust
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ dArakakRti vicAra HIcharA 3 // ekAkSo'pi ca pazyatyavikalamandhe tamisra iha puruSaH / dIpena satA yastadvatsAmAnyopyarthavRndanA bhAgamA // 35 // hIno lebhe patanaM nandanamaNikAra RSidRzikriyayA / grahaNaM vratasya sarermUle pariNAmapari- 'ziSTa |vRddhaH // 36 // gItasyAgItasya ca satsAdhubhiranvitatvamAkhyAtam / jAtaH samAptakalpa, AmavyezaH samA- tA sandohe caSTaH // 37 // mokSAdhvani parimantho guNarahito na gaNe samAvezyaH / duSTaH kurvangurapi syAcAk tasya | |zAstApi zrAvayitA) // 38 // gaGgAyA vandyate vAri, rathyAyAtaM guroH pdH| saMsparziraja AtmArtha, janaiH zirasi dhAryate // 39 // bhasmomeze'nambaratvametaH kiM vandyatAM nahi / labdhimAjo malAmarza-mukhamauSadhasauravyadam // 40 // vinAzya doSAnkurute samagrAM, zarmAvalI yo guNapaDiktayuktAM / saGge satAM bhavyajanA ! | ramadhvaM, taraiti vRttAntanilInacittAH // 41 // prApya prabhoH prArthitapUraNasya, pArzvasya pUrNa vimalaprasAdaM / AnandavAdhinavasAripuryA-mAkhyAtavAnsarvasukhArthako'daH // 42 // iti satsaGgavarNanam // ziSTavicAraH (23) . . .. . ziSTavRndanataM ziSTa zreSTha ziSTavratodvaham / tattvArthadezakaM-vIraM, natvA ziSTakriyAM (vidhi) AI bruve // 1 // ziSTAH ziSTatvamAyAnti, ziSTamArgAnuvartanAtU / bhAvibhadrA mahAbhAgA, kSINadoSA yatastake IS // 2 // yacca vedopagantRtvapramukha lakSaNaM matam / anyaiH svamatamAgRhya, tadanIkSitasundaram // 3 // bauddhairyadanyaKI duktaM tatkthaM nAnyonyaghAtitA / ajJAninopi ziSTatva-mevaM sati prasajyate // 4 // zraddhAvanto yadajJAnA, KI IkSyante bhUrizo bhuvi / ziSTAste cedandhapAramparyAt kApi na bhinnatA // 5 // purANaM mAnavaM vedovaidya ceti catuSTayaM / hetunA nohanIyaM cetparIkSA prasthitA vane // 6 // prAmANyamapi kizcakavidhAzayavatAM / I PP.AC.Gunratnesuri M.S. Jun Gun Aaradhak TrustMI . .
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 43 // IA ziva'Agamo- va bhavet / anyeSAM vA''dyakalpetrAnyonyaM ziSTatvaghAtanam // 7 // antye sarvepi ziSTAH syu-ryatsvAbhiprAyataH vicAra ddhArakakRti | sme| vyAkhyAnti vedavAkyaM yacchabdA nAnArthatAnvitAH // 8 // kiMnu vedopagantRtve, ziSTA na zyena yaajinH| muktAzcaiSAM na ziSTA yatteSAM jJAnaM na manyate // 9 // tathAtvAne na shissttoshcenmuktirucchisstttaavidhiH| sandohe: viparItAzca vaH ziSTAH, satyaM sadRkusamAgamaH // 10 // mlecchAzcetsyustathA teSAM, tathAtvaM manyate kimu / ziSTaiH ziSTasya nAyogyo, yogo jAtyA na ziSTatA // 11 // anyaccaiSAM niSiddho yo, vedapATho'bhi- DA yuktkaiH| ziSTatvAptistato naiSAM, kaH duritasya tat prabhuH // 12 // vedAnAM yadi satyatvAttathA te satya- | saGgrahAt / ziSTatvaM tacca mAnyaM no, yatsarAgAdihAnitaH // 13 // bhAvamAlinyahetUnAM, rAgAdInAM kSayAt kila / ziSTatA svAgrahAnaiSA, naipa keSAM yato bhuvi // 14 // pavitracetasaH santaH, rAgAdyAzcittakalmapAH muSitaM taistadAntaryaratnaM cedda.khapAtratA // 15 // krodhAdInAmanantAnu-bandhinAM kSayato mtaaH| sadRSTayopi ziSTA yanna te'ziSTAdhvarAgiNaH // 16 // kSayo'pyeSAM satprasAdAna cAnyonyAzrayodbhavaH / anAdikAH svayaM ziSTAH, kecicca karmalAghavAt // 17 // ' nAsatyaM khyAnti ziSTA yatmaTTakAkhyAnake zrutam / anumAnena jAnan sa, Aha dharmAdyabodhatAm // 18 // abhinnadazapUrvibhya, ArabhyAsti sudRSTitA / nizcitA | tena tadvAkyaM, siddhAnta iti vedinaH // 19 // kathaM samastapUrvANAM, nigodeSUdbhavo bhavet / vaimAnikaM vinA HI yatrAyurvaghnanti sudRSTayaH // 20 // satyaM tyaktasudRSTInAM, niyamo'yaM na tattadA / tathA te tena naH / | kApi, kSati gamamAninAm // 21 // ataH zAstraniSiddhapi, tadvacaH ziSTasammatam / AgamavyavahAritvaM, teSAM cAtopi gIyate // 22 // sarAgA api te mithyopadezaza jAtu cinna yat / darzananI na teSAM sA, ISI // 43 // rAgitA niyamAnmatA // 23 // zeSAH sadRSTayopyeva-meva sattvasAdhakAH / abhinnAtkarmaNobhAva-zUnyaiSAM bhava IMPP.AC.Gunratnasuri M:S. Gun Gun Aaradhak Trust
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ ziSTa // 44 // PO kRttitAH // 24 // guNasthAneSu parato, rAgAdInAM yathA ythaaH| kSayastathA tathAH ziSTA,, matAstadvatino Agamo namaH // 25 // mohapremadviSoM nAze, sarvathA puurnnshisstttaaH|| tadvanto nirvRtAH sArvA, ziSTAH sarve'tiH batA ddhArakakRti- zAyinaH // 26 // yo yA prakarSatastadvAnsa sodhastyasyAH zaMsthatAM / yAtiH prArabhyA sandRSTayavitsiddha- vicAraH sandohe dazAnaghAH // 27 // sayogAyogasiddheSu, samo mohakSayo ytH| avisaMvAdimantavyAH, same te. ziSTa IA ID tAspadam // 28 // ataH zrImanmahAvIrA-dAramya svAvadhiH shruteH|| paryuSaNAsamAcAso darzito. yuktiH pUrvakam // 29 // naH caH tadA niSiddhaM ya-dupadiSTaM navAgame / vidhAno gANI taba, pramANa. zAsanaiSiHNAm // 30 // RjuptAjJA RjujaDA, jIvA vakrajaDA iti) trighAsayavidhAste ca, svayogyAcAradhAriNaH || // 31 // kalpabhedo yathA. tIrthe, tathedamapi bhAjyatAM / AjJAcaraNayAlaya, jItaM. zuddhaya ca tatmatamA // 2 A yo yathA budhyate jantustaM. tathAH bodhayet ythaaH| tathAna bhAvakSetrAdvAvaicitryAdhividhAkRtiH // 33 // sUtraM / tatkAlabhAvAdi-yogyamApta praSaJcitaH / / jJAnAdivRddhikArakSetra vihAI mataM tataH // 4 // prAcInatvenaKM ziSTA na na ca vRndaM pramANabhUH / AcIrNaH yadasaMvima-janaistacchodhikRnAhi // 3.5.7. ataH evoditaH / IS pAzcirarUDhaM naH lakSayet / AgamAvihitaM dRSTvA, kAle yogyaM samAcaret // 36 // anyathA paratIthinAM DI bhuuystvaattnmtaadrH| sajyeta. ca. kudRSTInA-manAditvAtsamAharaH // 37 // vRttAnuvRttamityAdi-saMvimA- . | jItasaMzrita / jJeyaM kalpoktametadyajIvAnAM zuddhaye bhavet // 38 // bhinnagranthirmArgonmukha-patitau copa-- caartH| ziSTauH zAstre'dhikRtA dharme, teli tasvAcca saribhiH // 39 // vaptAdilauMkikA ziSTa sanizaktoH guru vrajaH / bhaktyoH dravyaso yasmAnna: tasyApi pratikriyA // 40 // ziSTAH ziSTaiH svacchacAsasvabhAvA, jheyA evaM- . ... .. pAripATyAH kriyaadiH|| zaMsyaM caiSAmAtmazuddhathe yadarha stutyA sampatmA'yate |likev // 4 // iti ziSvavicAra Meen INTPP.AC. Gunratnasuri M.S. mosalman Jun Gun Aaradhak Trus
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ paha 45 // bhAgamo- :..:... ... .." vivAhaviMcAraH" (24) vArakakRti- : :. :: .... ........! vivAhitopi yastyAgI, ghRtaH siddhacA tthaagtH| vivAhavidhimAdikSanmuktopyarhannamAmiH tam // 1 // vivAdaH *sandohe siddhizriyA sahoddhAho, vratanAryAkRte . tthaa|| bhave tayA. samAyogaH, sAdhanantonapAtmanAm // 2 // zastastena / sa. AcArya-yolambhUSNurna tasya. tu / shvbhraahytrthrkssaayai-ruktodvaahkriyaa'nghaa:||3|| na ca saMsAramUlatvAda, bAdhakatvAcca janminAM rAgAprakarSahetutvAnmathuna dosskdytH||4|| tattadarthika kArye'smin , vAcyaM sUrena vidyate / aniSiddhaM mataM syAcetkAraNe kiM na tadbhavet ? // // tathAtve'STAdazabrahma-virateH khaNDanA nA kiM. 1 // 121 sudhodgAro viSAcau na, kalyAdestu kathaiva kA // 6 // na cAgame bhagavAnAha, kutrApyudvAhavedanaM / niSpApa- di kAryasadiSTa kArya tasya dhrava matasA tdbhaavepilcedet-dndissttmthessyte| tatastadvihitaM sarva.na vidhiryadvacotasAdAtra pratividhAnaM syAnyAyyaM maithunvrjn|| sarvathA tena sandiSTA-rambhe sarvabato. ditiH||8|| tatrAcena kSamA nAsyAttadA nAvirato.bhaveta. asaMskAsadasAmarthyAnnAyatau syAtsa sNytH||10|| HI krameNa tu vratAzyAse yApnute sarvasaMyama virati tad guroH pArthe, dezatopyAdadIta srAkU // 11 // dattA ca | zrImahAvIretyAptena zrAvakAya sA / AnandAdimukhAyAMge, saptame sA tasya te // 12 // sthUlahiMsAdhanumatiH TAI syAcanAdau paraM prataM / / dizettaddezane'zaktI, tadAdAne tu tatkathA // 1 // taba-turye vrate sthUle, svadvArA nitiraashritaaH| vivAhitAH svadArAH syuenyathA nA svakAnyatA // 14 // vivAhAdi ca lokokta miti: tacitaM / nAhi / anuvAdya vidhau vijJA, lodInte : vidheyatAm // 15 // apekSya yogyatA vAcyo'nudyopi svAkka- IN daacn| pUjArtha snAnamAcarya, yathoktaM pUrvasaribhiH // 16 // vedAzca vyavahArANAM, zrAddhAnAM jhApanAya / / LAPP.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trum
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agamo prAg / bharatena. tatAzcakri-NAyenarSabhasevinA // 17 // na carte niyamaM svAnya-dArANAM vyavahAritA / pUrNA bhavennuH tatsoja, nizcito naiva kiM bhavet // 18 // kiM cAdita upAdattaM, yena samyaktvamArhataM / vivAhe I vibAhaddhArakakRti kiM sa vizaM. namaskaryAdvicakSaNaH // 19 // tadAzravAlayodiSTividheranyasya stkRtau| vivAhepi tato vicAra yogyo-'hanAmAkto vidhiH zriye // 20 // samyaktvavAMzca bhagavA-nindrAdyA api.te tthaa| kimadvAhavijJa sandohe kuryuryaH syAnmithvAtvapoSakaH // 21 // jambAdyAzca mahAtmAnaH, sasamyaktvA vivAhitAH / kathaM cakrurgaNeze te, // 46 // natiM samyaktvanAzinIm // 22 // hemacandraprabhuzvAha, sarvajJAM kuladevatAm / iti tanna jinAdhIza-mRtejyasya | vizeSaNam // 23 // Arhato'to vidhiH zrAddhaiH, svIkAryaH satphalAvahaH / vivAho gRhiNAM mukhyaM, kAryamevaM | bhavecchuci // 24 // bivAho niyamAya syAt, striyAH puMsazca stkRtH| dRDhaH sa ca kulazIla-yutAnA| meva nAnyathA // 25 // gatApAyo bhavet kAmo, lAbhazca santateH zubhaH / gRharakSA ca lajjAde-revaM pIDA'nyathA H parA // 26 // nAkArya kulajaH kuryAcchIlavAnnAbhisandhayet / vaikalye vikalaM saukhyaM, tavayaM sukhasaGgamaH / | // 27 // duSkulA vidhavA kuryA-ddhitvA putrAdikaM samaM / viSayAvezavivazA, saGkrAntimapare gRham // 28 // | azIlA tu sadA saGgo-jjhitA zIlavilopanaM / kRtvA kSayaM nayet sarva, kulamRddhyAdisaMyutam // 29 // 1 niyataM yugalaM naiva, jAyeta svAdhInA na ca / kanyeti mAtApitRbhyAM, na kAryamasyA vivAhanam // 30 // na vA pakSadvayasaMyoga-janyo yogo bhavedyadi / na bhinnagotratA mAnyA, balavannekagotrajaH // 31 // AbAlyAdviSayAvego, ta H viSamazca pravartate / rAjayakSmAdayo rogA, evaM syuH sakale kule // 32 // mAtrAdijanitA rogA, api syureka- Ruru | gotraje / vivAhe tacchuci proktaM, vivAho paramoccagaiH // 33 // na kuTumbakalizcaivaM, na ca drohaH svake kule | ID evaM ca yogyatepsuH syA-jjanaH sarvaH samAhitaH // 34 // bhinnabhAgyabharANAM ca, yogaH syAdevameva hi . IDPP.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ vivAha // 47 // INi daridrANAM samAvezo'nyathA tu syAduruttaraH // 35 // vivAhAhaM vayaH zAstre, mataM yauvanameva yat / na bAlyaM / AgamoKi kAmaceSTAI, nodUDhasya kalArthitA // 36 // vayasyAye kalAbhyasati, dvitIye vissyaadrH| tRtIye virati-1 vicAraH ddhArakakRti thAru, sa turye sveSTabhAgyakRt // 37 // tRtIye vayasIhoDhA, kanyA duHkhapradA ciram / dhanadhAnyAdihAni ca, ta ___ sandohe H kuryAtkArayate'pi ca // 38 // necchA vayasyatIte cet kathaM dadyAddhanaM vahu |.vN ca putrapautrANAM, duHkhadAridya | saGgatiH // 39 // vivAhaH snehasantAna-vRddhaye na ca sA dhanAt / na taddhanakrItA kanyA; kuloddhArAya ISI jAtucit // 40 // yogyAya tatpradeyA : svA, kanyA narddhimate paraM / grAhyApyahA~ yatastasyA, gRhabhArodvahaH sukhaH // 41 // zikSitaiSA sadA kAryA, lokalokottarAdhvani / anyathA kulazIlAnAM, rakSA svapnAntare'pi na // 42 // sarveSAM saMhatiH zreyaskarItyAdau vibodhayet / zIlaM ca svargamokSAya, saukhyadaM sarvasammatam D4||.vidvaanev varaH kAryaH, kanyAsaukhyepsunA sdaa| naddhiH zAntikRte citte, vyagre jAyeta.yatvavacit IN // 44 // naddhiH sthASNurbhaveddhAle'satImetAM budhorjayet / saukhyaM dattebahuvidyA, naddhiH sA yan niketamA // 45 // PI nA santAnanaM saukhyaM, nApi santAnavijJatA / samAjayo'pi na tayA, naiva tatvapathAdatiH // 46 // na satAM saGgamastasya, sukho dharmadhano na saH / anAtmanIna RddhimAna, vijJe sAdhvinInatA // 47 // HRddho dAnAdhikArI syAdvijJaH sarvAdhikArakhAn / Rddho darzanadezotko, vidvAn sarvazivAdhvabhAga- // 48 // dravyaprabhAvanAdyarthI, Rddho'khilaprabhAvanaH / nikhilAcArago buddhaH, paJcAcArakriyodyataH // 49 // viduSormAtApitrovaMzo bhvtiiddhsttvsNhnnH| dharmArthakAmamokSAH,siddhayantyevaM vigtbaadhaaH||50|| udvAho'nehasi praagre'hyaaiisyaanygotryoH| zastastadvAn bhaveddharma-sAdhanakamanAH sanA // 51 // smAraM smAraM jinaguNanidhi sarvasaukhyA 11800 vatAraM, dhyAyaM dhyAyaM vacanamamalaM vAdigarvAdrivajra / prAsaM prAsaM nibiDaduritaM. pArzvapAdAvalambAt, kAraM (PP.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak TruslI
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ HIN ::. ., pApabhItiH (29) : ... Agamo- I kAra triguNaruci bhalyAti harSAdhireSam // 12 // navasAre pure| pArSapratimAsthAnapAvane / avikriyA IS dhairyukte, dharme'timiSAdharaiH // 53 // iti vikaaividhaarH|| ' :::: mApabhItiH - :: dvArakakRti sandohe ... ... _lzen nave sArai draGge sakalajagadanaGgISTajanane, prabhurlekhAnAM dunikhilavipadravighaTane / svaru pAyadhvAnte kharakara nibharcibhavalatA. (vanapra)vidAhe.yo dAvo duritaharaNe te jina natiH (nama:). // 1 // jIvAjIvaniH / rUpaNakanipuNaM syAdvAdavidyAlayaM, janmAntadhruvajAtajallanacaNaM durcAdivRndomaMthe / nirvAdhoktidharaM zubhAzubha: gatijJAmaikacintAmaNi- jIyAcchAsanamAItaM bhavajale nistAraNakoDaMpa: zAbhUtebhyo visahara jIva-caitanyAzvi: tarUpabhAk / svasaMvedyaH pratipANi, sukhaduHkhAnubhUtimAn // 3 // jIvatve sati' sAmAnye, na. duHkhA: divicitratA / satyA pAdhyakSasiddheyaM nAparakAraNamantarA // 4 // vaicatryaM jagato bhrAnta, cepratyakSaM tadA avi..|| nAstikodhyakSasiddhoktirmavAtpratyakSalopakaH // 5 // apanhuvAnaH pratyakSa, cedbhavAnAstiko pataH / apalapastvanadhyakSaM cAko nAstikaH katham 1. // 6 // na. cAdvaitamate kopi; zAstA ziSyazca vAGmayaM / / javA. :mAnamamAnaM vA, khyAtonmattAhatasya tu ||7||-aagaasiinaastik zreSTho, jaiminiH svargadarzakaH / pazUna netA malA- | dAnAM dharmArtha jnkstvaa|| tatrAnAtiradhyakSA, dharme'bhUtpuNyavarjite / nirIzvare niradhyAtma jani-vyAsena tvaM tadA / ja.gobhUmodbhavo jAtu yavAdhadvantathA bhvaam| kathaM syAdAstiko yenAdhyakSadRSTamupazrayet 20 paramArthena ce ajhaikatvaM nAnRtaM takat / dranyasya nAstyaMbhAvo'trekSyamAgasya jaDasya hi // 1.1 / / jyava- Musi PISM hAretarau mAyauM, kathaM / nekAntatAmiyAnu: / yAyAcettanmata: jaina, svIkRtaM syAThAdapi // 12 // - HAPP.AC. Gunratnasuri M.S. . Jun Gun Aaradhak TrollNCIL.
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agamo- tathAca zaGkaro'bhANIghadekasminnasambhavAt / vyAvRNocchaGkaro yacca, tatsarvaM jalpitaM mudhA // 13 // tathaivAsambha- pApabhItiH al vIyazca; jalAdermanujodbhavaH / mRttikAyAca dRSTAntA, naikAnte brahmaNi hatAH // 14 // dvaitaM vairAgyapronmA- I ddhArakakRti thItyadvaitaM zrIyate tvayA / cena tayanmudhA jJAnaM, na sadvairAgyakAraNam // 15 // vairAgyamuditaM bhadra.!, bAhyecchAtyAga-, sandohe 'saGgataM / sadvattabRMhitaM vijJaH, zAntatvaM jJAnasaGgatam // 16 // aupacArikamadvaitaM, cena ttstymntraa|| // 49 // artha tathA ca no bhagno, vivAdo'dvaitagocaraH // 17 // sthUlAH sUkSmA dvidhA dharthA-cetanArahitA staaH| na sthUlacitratAsiddhi-rantarA sUkSmabhinnatAm // 18 // tadbhedo jIvapariNAmAtsa ca bhinnastataH punaH / bIjAGkuranibhA 'kSatyai, nAnavasthA matA satAm // 19 // na karma nizcalasya syAtsiddheSvapi tathA mateH / antye guNe II tathA'sthAne, sAdRSTakSayo hi na // 20 // tathAnantyeSu sarveSu, guNeSu karmavandhanaM / cAzcalyAtmatrakRt / Aha, bandhaM tathaijanAvadhi // 21 // yadi syAtkarma phaladaM, niyataM na tadA bhavet / dIkSAdi sArthakaM bhogyAbhogyametattato dvidhA // 22 // abhoge sarvathA dRSTa, niSphalaM cenna tttthaa| sarva vedyaM pradezena, bhAkta / tadyadvipAkataH // 23 // evaM ca pUrvavadvAnAM, karmaNAmudaye sati / syAtkrodhAderbalIyastvaM, hiMsAdezvAdarastataH // 24 // atra cAbhyarNasiddhInAM, kSetrAdiyogyatAbhRtAM / zuzrupA gurusaMyoge, AItyAH 'zravaNaM ateH // 25 // il mImAMsanaM yathAvaJcesadA syAtpApabhIlukaH / eSa eva ca sarveSAM, bhadrANAM bhAjanaM bhavet // 26 // trisandhyamahatAM pUjA, pratyahaM sarvasampadA / zAsanodbhAsana samyak, phaladazcet pApabhIrutA // 27 // gurusevA kRtinityaM dAnaM ca satkRtizubhA / zuzruSAvinayo bhaktiH, ph0| // 28 // dAnaM zIlaM tapazcApi, bhAvanA bhavyapA| vanAH / sAdharmikANAM vAtsalyaM, pha0 // 29 / / sAnAM sthAvarANAM ca, hiNsaatyaagstribhistridhaa| amA- ISI 1149 // / riptthodghossH,0||30|| khalloSA'satkArahIM-ntaroditivarjanam / parapIDAkUdvacastyAgaH, // 31 // svAmi-10 AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak'Trus
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ . bhAgamo. // 50 // Ki jIvajinAcAryA-dattatyAgaH sbhaavnH| kAraNAnumatI nAsya, ph0||32|| vaikriyaudArikAGgAnAM, pravIcA | rasya varjanaM / tribhitridhA'mamIbhAvaH, pha0 // 33 // tyAgo gAya'dviSoH, paJcasvindriyArtheSu vastunaH / pApabhautiH dvArakakRti- yamAnupakArasya drAk, pha0 // 34 // parihAro nizAbhukte-rAhAreSu caturva pi / sannidhezvArasAhAraH, pha0 // 35 // - sandohe abhyutthAnamabhigamo'JjaliH svasanaM natiH / anugamaH kriyA sarvA, pha0 // 36 // gRhevsthitiraaraanyaanmnggaadisNvRtiH| pareSAM preraNaM naiva, pha0 // 37 // vaste vAso'navaM zIrNa, karmAdAnAni saMtyajet / sakRtprAzukamapyatti, pha0 // 38 // nAnyataptina vipaye, spRhA no hiMsrarakSaNaM / ahorAtraM zrute saGgaH, DIF0 // 39 // rakSanmanovacamkAyAna, saamaayiktrtaatiH| kSagakAle vratasthAyI. ph0||40|| dina pakSa paraM | dIrgha, kAlaM syAnniyato vrate / sAmAyikavratastho vA,pha0 // 41 // sarvathA pauSadhaM tithyAM, caturdhA viddhcchuute| rataH pramArjanAlInaH, pha0 // 42 // zraddhAsatkArayukchayyA-hRtibhaiSajavastradaH / yathAkAlamanISyazca, pha0 // 43 // A yugamAtravilokI saillokakSuNNe'dhvani vrajan / sattvaM kazcina mardayati, pha0 // 44 // maunI mitoditirvAcA, | satyasarvapriyoditiH / vAcaMyamavacolInaH, pha0 // 45 // dvicatvAriMzatA dopaibhikSAyAH paJcabhiH zuciM / / grAse AharannIrasaM bhaktaM, pha0 // 46 // pramRjya pratilikhyaiva, gRhNanmuJcan bhiyAMhasAM / saMyamAGgaM yadaMgAdi, IST pha0 // 47 // zuddhe'jantau tale'jantu, vastu jIvodbhavo yathA / na, tathA vyutsRjedyatnAt , pha0 ||48||n nijasyApareSAM vA, cintA vikAlasambhavA / samatve pravalaM citte, pha0 // 49 // saJjAnIte na kasyApi, brUyAdvA naiva kiJcana / ayathArtha na vaktyartha, . pha0 // 50 // AyAtyupasargasaGghAte, na sthAnAdibhidA manAk / kAyotsargakriyA nityaM, ka0 // 51 // kssuttRttchiitossnndNshaartynggnaacelcaaritaaH| zayyAnaSedhikI10 yAzcAH,pha0 // 52 // vadhAkrozAmayAlAbhatRNasparzA''darAgamAH / malo mithyAtvamajJAnaM, mityAdi parIsahanaM phala // 50 // :: | PP.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust L .
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agamo. IN // 53 // tairavo mAnujAn devA-nAtmIyAMzca caturvidhAn , upasargAn soDhavAnAtmA pha0 // 54 // durjanokti- II | pApabhItiH dvArakakRti- zarAghAto, jvalitastADanAminA / zAntiM ca vividhAM vibhrat pha0 // 55 // jAtilAbhakulaizvarya-balarUpatapaH. sandohe zrutaiH / sampanno mArdavaM dharttA, pha0 // 56 // putrapautrAdinAzepi, maraNasyApi vAgame / kSutkSAmo nArjavaM jahyAt , pha0 // 27 // tyaktvA putrakalatrAdi, dhanadhAnyAlayAdi ca / vibhRyAnna ca kopInaM, pha0 // 58 // mahAvratadharo dharmI, samitI gopane rtH| abhigrahe rato ghore, pha0 // 59 // svAdhyAyaM vidadhAnopi, catuHkAlaM sadA RjuH / vAGmayAnAM jinoktAnAM, pha0 // 60 // SaNmAsAntaM caturthAdi, tapaH kurvastya- II jnsmaaH| vikRtIrlInakaraNaH, pha0 // 61 // hA hanta ! garbhadharaNaM khalu duHkhahetuH, svArthaikalInamakhilaM janakAdi dRSTaM / puSTaM zarIramazucItivicitrabhAvastanniSphalaM nikhilameva na. pApabhItiH // 62 // vividhairvAkyasambhArai-bhavyasattvAnvibodhayan / saddharmAdhvanyAnayitA, pha0 // 63 // pratyahaM svarNarAzInAM, dAtA mArdava| sNyutH| dInAnAthebhya AyAdbhyaH , pha0 // 64 // pApaM duHkhakRdeva syAt, puNyAdeva sukhodbhvH|| | na tatra kApi zaGkavaM, sarvazAstreSu saMsthiteH // 65 // kAlakUTAnna kutrApi, jIvanaM sudhayA mRtiH| tathA | sukhodbhavo nAsti, pApAdazubhapudgalAt // 66 // anugrahopaghAtAthai, karma tatpaudgalaM bhavet / AtmanAM kAya-la sambandho, yathAdRSTe'pyasau tathA // 67 // pApodayAdeva hiMsA-dyAdaraH pApasambhavaH / araghaTTaghaTIyantretivada ma bhrAntirmave'GginAm // 68 // siddhirasya jinokttvaattttvto'tiindriytvtH| sarvasmi~stadvidhau mAnaM, tAdRzi | vacanaM bhavet // 69 // tathApi . duHkhihisraadi-baahulyaadvirltvtH| sukhivratayujAM. dRSTe-numAna na kiM bhaveta? // 70 // suSamAre sukhAlIne, kimaneke na duHkhinaH / na ca tadA pApodbhavo bhari, na cAsatyaM tato. idA // 71 / / kurvanpApamapi prANI, citraM tena na lipyate / padmapatraM jale magnaM, nAI pApabhIrustathA // 72 // // 51 // DIP.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trus
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 52 // IN arucyA vividhAhAraM, bhuJjAnopi na susthatAM / yayA yAti tathA lIno, meM pApe pApabhIlukaH // 73 // Agamo ta mokSamApnotyavistaH, kSapakazreNimAzritaH / pApabhIryatinaivAnantazopi na cettathA // 74 // pApabhIrma- rAtribhojanadvArakakRti-sahArambhoSyA ardhAsidhyati dhruvaM / pudgalAvarttataH sAdhu-rna koTIbhrAntito'pi ca // 75 // zrAddhAnAtpApa- IN/ parihAraH sandohe bhIrutvaM, zraddhAnaM dharmakAraNaM / nAzraddhAno bhavedmIraH, na kadAcittathetaraH // 76 // aviratopi yanneti, va paratrAzubhajanmani / prabhAvo'sau samastopi, pApabhItena cAnyathA // 77 // mainikAdhA avApurye, kevalaM vizvaISI vedakaM / pApabhIterate tatra, kimanyatkAraNaM bhavet // 78 // moSakaH svAmividrohI, vanitAyAzca ghAtakaH / tiraskartA muneH prApa, pApamIteH zubhAM gatima // 79 // utsRjya sarvaniyanA-nupadrotA vibhorapi / avApa nirmalA jAti, tAnyatkimu kAraNam ? // 8 // anighnanyANinaM kazcit , kUpamadhyagato'pi hi / kAlasaukariko liptastatrAnyatkimu kAraNam 1 // 81 // pratyahaM jinabhaktopi, mahaddharthA vandako vibhoH| avApa- HI | marakaM ghoraM, tavAnyatkimu kAraNam // 82 // apradhRSyatapasttaptA zvabhrago'tizayazrutaH / kuruTotkuruyugalI, tatrAnyakkima kAraNam // 83 // upasraSTA jinendrasya, bhUrijantuvihiMsakaH / samyaktvaM nirmalaM prApa, kAraNaM tatra pApabhIH // 84 // ityavetya jinarANmatAnugAH, sdgunnaanduritbhiitisnggteH| pratyahaM | duritabandhabhIlukA, mAnasaM kuru satpathAnugam // 86 // iti paapbhiitiH| rAtribhojanaparihAraH (26) rAtribhojanadoSajJA, nAdanti ghaTikAdvaye / dinasyAdyAntake yasmAna, naktatvenA'pi tanmatam // 1 // pratyAkhyAnaM namaskAra-sahitasya bhavettadA / tenaiva tannizAtyanto, gadito devasariNA // 2 // muhartamAna- 1 // 52 // MP.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agamo. dvArakakRtisandohe pAvanAtha // 53 // tA'pyasya, tajjaghanyatayeritA / anyathA kAlahInatvAt , sAGketikaM prakIrtayet // 3 // nApyAdityodayasyArvAka, al paJcAsarakiJcidavadhimadbhavet / udgate'rke pratijJAdau, yenoktaM gaNadhAriNA ||4||n cArko'pyudito'dRzyo-nyatretya- II trodayAvadhi / pratyAkhyAnaM yataH ziSTaH, bharate'rkodayaH sadA // 5 // dinamAnaM ca svakSetra-sUryodityAdya- pAzvanAtha pekSayA / sarvairmataM tato bhAnU-dayAttadghaTikAdvayam // 6 // nizAzane'nyathA bhaGgA-ticArau kathamAdizet A staSaH asmanmate muhUrttAnta jino na dvayaM punaH // 7 // munInAmapi zuddhayet ta-divAkaratviSAJcitaM / mArga cakramatAmIryA-zuddhastadapi nAnyathA // 8 // taduSNarazmerudayAd ghaTidvaya-matItya bhunyjyaanniymaardrcittH| bhaGgaH pratijJAta ihogradoSakan , matveti bhavyA duritaM vijahyAt // 9 // .. paJcAsarapArzvanAthastavaH (27) taM paJcAsarapArzvanAthamanizaM staumyAptavayaM mudaa|| AsyaM yasya nikAmazAntisubhagaM yugmaM prasannaM dRzoyoSitsaGgamavajito'Gka udito yogyAsanaH ssthitiH| hastadvandvamazastramAlamamalA nirmohatA saGgatA, |taM. // 1 // caJcacandrakalA niraGkavimalaizcApotkaTezo nRpo, nissAmAnyapadaM guNairanugato niitydhicndrmbhH| Arcad yaM vanarAja AItamataprodbhAsano bhaktitaH, taM0 // 2 // zrIpaJcAsarato'nayat narapatiH zIlAGkasUrIzituH, pAdAbje bhramarAyito nijapure zrIpattane nUtane / kRtvA'tiSThipadAdarAj jinagRhaM tatrAciMcad yaM sudhIH, sa taM0 // 3 // zrIjainAkRtiyuksvamUrtimanaghAM rAjyAdicihnAnvitAM, 'zIlAGkAdimarIzvareNa nijake caitye / mudA'sthApayat / yasya zrIvanarAjabhUpa uditArhaddharmabhAvavrajaH, taM0 // 4 // candrAzmocitibandhuraM vidhura- // 53 // viprodyatprabhAva nabho-tikrAntuM zikharairamAnasicayaprAntaiH samudbhAsitaM / caityaM yasya cakAra pattanapure cApotka P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trus
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 14 // TAyo nRpaH, taM0 // 5 // tIrtheSu pracureSu bhrAnta iha hA! loke mudhA nartito, mithyAjJAnakuvAsanAtaralito Agamo manoddhArako viikssitH| saMsArAmbudhitArako jinapavirbhAgyAd ya Apto'dhunA, taM0 // 6 // zikSaM netaratIrtha-jinastutiH dvArakakRti nAyakagaNAH prAptA yadIyAkRte-yastApAGgazo vimugdhamatikA yoSittanau sAyudhAH / rAgadveSaparAyaNAH prigtaa| mAlAbhiranAninaH, taM0 // 7 // anye jagattanubhRtaH pravitArayanti, krodhena mAnakapaTavilobhanaizca / yastvAtma- 12 sandohe rUparamaNo jgdiishruupH,0||8|| hetvAbhAsabhidro jagAda nipuNaM satyArthatAsiddhaye, naikAntAkhyamasiddhatAjuSamatho | tadvad viruddhAmidhaM / paJcAsya pravimeditAH paramatA yenAphnarmAhato,taM0 // 9 // hetuM yo nijagAda vastuvidhaye sAdhyA| nyathA'mAdhinaM, vyAptiM jJAtavibhAvitAM pritathatAlIDhAM samIkSyAtmanA / kaivalyena yathAyathaM prakaTitaM satvetaraiH / saMzritaM,taM0 // 10 // anye cetanatAmuzanti parato jIveSu sambandhata-caitanyasya na tAvato'vyayapade teSAM kathaM jJAnitA ? / yastvAhAmatipAtibodhakalitaM jIvaM pade'pyacyute, taM0 // 11 // yasminneti samuccayo'kSaviSaye / | hRdye'pi hRdyapi coktyAdInAM kimu tatra naakhilmtishceto'rthsNyogtH| sazcintyeti yathArthamAha viditiM karmakSa- IST RI yAnAvinI, taM0 // 12 // anye devapadAnvitA jagati te jIvAnanekAna krudhA, mohonmAdabharaiH prapaJcanaparA IN IN/ lobhaivimUDhAH svayaM / yaH zuddhAtmadazAM sadA-dadhadaraM bhavyAtmanAM tatpadA, ta0 // 13 // jinastutiH (28) . . yo yoginAmapyavadheyavAkyo, mauniindrdevendrntaangghripdmH| samastabhAvAvagamo jinezasvaM staumi S samyaktvavizodhanAya // 1 // anantavijJAnamukhA na te ke, stutyA guNA vedavidAM prkRssttaaH| bRcaM samA'dRSTavinAzanotkaM, stutyaM ca kiM nAntararAtizastram // 2 // tathApi tIrtheza ! yathAsthitArthA, vAcaH stuve te gramita // 54 // P.P. Ac Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trus
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ zIrSazeSAH (Aptajanatva siddhathai) (na pakSapAtena budhaiHzritoyat) tAH svIkRtau te budhavotyahetu-rimA na yad rAgavazaM- Agamo. jinastati: vadAnAm // 3 // na dravyato vizvavidhervidhAtAhetornacotpattivinAzatA yat / karmApi na prAk phaladaM dvArakakRti-KI khatantrazceduHkhahetuH ka ivopakArI // 4 // prANA nRNAM neha vihInasAdhanA [jalAdihInAH] Adau / sandohe D kAyo'sya kathaM vidhAtA / zuddhasya lIlA na na duHkhabhAvAta, kRpA na becchA'niyatA'sya nArthaH // 6 // layeNya-M bhogAdviphalaM svakarma / kRtapraNAzAkRtabhogadoSau / janmanyadRSTAtsukhaduskhalAme, tataH kathaM tanna yato'yamAla: // 6 // svakarmanunnA acalAdirUpA, jIvAstato loka ihAstu tatkRtaH / svargApavargAvupadezato'dha pAto'nyathetthaM vihitAstu bhaktyA // 7 // paryAyato'yaM tu kRto mato yat, sAmAdinIti: kulakutprayuktA-Atmezvara yA nijakarmanunnaH, kartA samantAd yadayaM vyarIracat ||baa ArAdhito'yaM vidhivadvidadhyAta, mRti virAddhastu bhavaM caturdhA / ArAdhanA tatra ratirjaDe tu, virAdhanaivat samayAbdhipheNaH // 9 // dravyAd guNAna vyatiriktarUpA, na dharmadharmitvamihAsti bhede / na cApyabhede militaM dvayaM tava, satyA tavoktiH sunayeva / siktA // 10 // na yojitAH kintu tadudbhavAste'Ggalau yatharjutvamukhAH samakSaM / zabdo guNo naiva samIra-17 vAhA-nugo'yamakSe guNabAdhakartA // 11 // grAhyo na caiSa zravaNena yano, guNe kriyA naiva viyacca tadvat / / nAnto'sya khaM sarvagataM smRtaM yat , zabdAca zabdaprabhavaM gadanti // 12 // dharmetarau naiva guNau yatastA-vanu grahe biijmthopghaate| AkAzametad guNavanna dRSTa, yuktAvimau bhUtamayauM bhavAGgam ||1shaa viyAtako hau naM parasparaM ca, ekatra yuktau jaDatoSNatAvat / guNaucitIdaM paribhAnanIyaM, tasvArthasiddhi nahi pakSapAtAt // 14 // vyApto'yamAtmA nikhilepi vizve'dRSTaM tu yatraiva kRtaM ca tatra / bhogaH kRtaH kena gataM kSayaM kiM, viDambane IN . yaM vitathArthavAde // 15 // jJAnAdivanAtmaguNaH zarIre, vikAradarzI na ca ruuphiinN| abhrAdivattadvilayo IN | PP.AC.Sunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trus)
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAgamo. dvArakakRti - sandohe // 56 // digAde-riyocito neti ca bhautikau tau // 16 // saMyoge guNatA kriyAnubhavanaM prozyetarasmi~stathA, bhAvArtho na vicAryate yadi tadA svecchApralApoM na kiM ? / janyaM karma na karmaNa iti materAkuzcane duSTatA, A jinastutiH jAtaM tanna kimaMzato'zini yato'syAGgIkRtA karmatA / // 17 // guNakarmaNI abhinnau bhinnau ca syaaNvishessnnotptteH| naikAntena hi kicillopaH sadyo vyavahRteH syAttu / / na ca samavAyAyogaH kalpitatA'syeyatA'kSataH siddhaa| | na lAghavAtpadArthaH kvacidbhavankenacidRSTaH // 18 // . jinastutiH (29) * vande namrasurAsurendrasamiti kaivalyacetomayaM, jIvAjIvanirUpaNaikanirataM modAdidoSojjhitam / zrImantaM jinarAjamacyutagatiM brahmANamIzaM smaro-drekatyaktatanuM sadA zamamayaM sarvAGgisAtaGkaram // 1 // paropakArAya jina ! tvadAsyA-dAvirbhavantI tripadI gaNezam / avApya mithyAtvamagaM pramathya, tIrtha punAnA vitatAGgavAhA // 2 // jineza ! tacchAstramukhe tvadIyagaNezagA vinamapAkaroti / smRtirna vidyA phalatIddhakAryA-dhiSThAtanatyA rahitA jagatyAm // 3 // samApyate nAtha ! bhavAGgibhItermetta tvadIyAgamapAThanAdi / na cApareSAM manasA bhavettatpAraH kathaM tadda udIrNabodhaH // 4 // vighAbhAvAcchAstrasampUrNatA''dyAt , sthairya madhyAcAntimAt shissyvNshe| vAho nAmAtte tvadRktAzritAnAM, satyaH svAmin svAzrite te prabhAvaH // 5 // bhAvAH sarve ! svena rUpeNa santi, sattA naiSAmanyarUpeNa vizve / tatte zAstre vastu bhAvetarADhayaM, na svIkuryAtso'pi tatpakSapAtI // 6 // (kuryAt kArya saikato'zeSamiSTam ) dharmAMstyaktvA dharmiNo naiva loke, tatte'nyonyaM militA ityuvAca / // 56 // yuktyeSthyoktaM jJAnazUnyA na caivaM, brUyAnmArga satyamandho na mattaH // 7 // na kalpito bhAva ihoditastvayA, vya- II PP.AC. Gunratnasuri M.S.. Jun Gun Aaradhak Trum
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ INI dhAyi bhAvasya na caapypaakRtiH| vikalpanAte jinavAga yathAsthita-padArthavAdapratibaddhalakSyA ||8||n pudgalAnAM Dil iDaranagaAgamI KI vibhidA mitho'sti, yataH parAvRttibhRtaH sadaite / tannAyathArtha pravibhAgamAkhya-stvaM zeSavAdIva surendrapUjya ! ||9||shaantinaath ddhArakakRti chAyAtamastve pratipadyamAne, dravye tapodyotasame na lupte / anantabhAvaM pratibhAvamAkhyan , kathaM vibho ! NI staSaH sandohe te na samagravittA ? // 10 // na bhinnA dig vyomnaH paramaparamastIha nabhaso, bahoralpasyApteranugatiratho mUrta niciteH / na sarvatrArkendU nijabhavanavRttistvakhilagA, na pRthvyabvAyvagnipraha( te )tamasubhirdehibhiditam // 11 // vAyurjalIbhAvamupaiti yogAt, tatpArthivaM bIjamukhaprayogAt / narAditAM ca jvalanasvabhAvaM, ! vicintya nAkhyo vibhidAM tadeSAm // 1 // manuSyamukhya bhavane vibhinno, janmI kameH zaktivibhedabhAvAt / tathA mitho'mISu sametya sArva ! bravISi jIvAn rasamaGkhyakAyAn // 13 // sarve prANabhRtaH svabhAvabhavanAH sajJAptidRSTivatai-yuktAH karmavibhedato'calapade prAptapratiSThAstvime / zuddhAH karmamalImasA bhavapathe pAnthAH IN samAhatya te. sUtroktaM daritaM vibhidya padavImApuH parAM zAzvatIm // 14 // na jJaptikAyeM vibhidA IN IDII pramAyAstattvena nAdRSTahatau cikIrSA-katirna tanvA rahite nacAtmA, jaDo'sti kazcittava tIrthanAtha // 15 // AtmA jJAnasukhAnantya-yuktastatkarmakarttarI / dIkSAM bhavyo bhavodvimo'dhAtte jJaptisukhonmukhaH // 16 // iDaranagazAntinAthastavaH (30) zrImantaM jimazAntimiDDaranage bhaktyA stuve taM sadA // Adau yadvacanAmRtaM sumanasAM labhyaM nimeSoIS miSai-rAhitye hRdi susthire kaluSatAtyakte zubhe jiivite| puNyaudhena vinirmite vibudhatAjanmanya jasraM rayAt , zrI* // 1 // tatvAtacavicAraNaikacaturaH prApnoti yasmAddhanAn , cintAratnasamAn vivekavibhavAna // 5 // VIP.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agamo. stavaH * // 58 // rthAn maNInAM gaNAn / tat syAdvAdavibodhakaM jinaparyasyAratyana vacaH, zrI0 // 2 // mUrtiryasya na yoSitA | parigatA vyAptA na cAsnAkarai-aulAbhina ca mAlitaM karayugaM dRSTayA prasannaH prbhuH| rAgadveSavimohamuka iDaranagaddhArakakRtipratipadaM pUjyo'marezaiH kajaiH, zrI0 // 2 // yenAdezi samastasattvanikare rakSAmayaH sadvRSo, hantyeSo'GgicayaM AI zAntinAtha svayaM na na paraistaM ghAtayatyAtmanA / mantaM kazcidapi pramAdakalitaM naivAnujAnAtyayaM, zrI0 // 4 // satyA vAca sandohe udIritA guNapadaM tyaktaM parasvaM sadA'-dattaM strIparivarjanaM dhanakaNasvarNAdisaGga jhau| tredhA traivamiti pramAdavikalo yathorNavAn savrataM, zrI0 // 5 // krodhaH satkSamayA yadi prathamato. dUrIkRtaH sarvathA, mAnAdIn prasabhaM jaghAna kimiti niSkrodhamA gtH| satyaM bIjamazeSamuddhRtamudAsInena yenainasaH, shrii||6||k | tyaktvA mohamupAjagAma nitarAM khyAtaM munitvaM yathA, jJAnAdyAvRtirastamApa nikhilA kiM bhinnatUdbhavA / / | mithyaitanna na yatsamIraNamRte'nistena yaH sarvavit , zrI0 // 7 // yaH sarvajJatayA matAM na viduSopetyAtma| pakSaM nanu. kintvanyAdRzamantyapudgalajaladhvanyabhrakAlAtmagAm / vIkSyAnyairahatAM vidaM pratipadaM jJAnI mataH | sarvagaH, zrI0 // 8 // satyAM yo gatarAgatAmadhigato jIvAturUpaM cidaH, prANibhyA'pi dideza tatpar3hakaraM | | hetuvrajaM pratyahaM / jAtA tena viruddhatA na paravadvAkAyavRttyoH kvacit, zrI0 // 9 // mUrchA karmakalaGka| saMhatikarI nirdhUya zuddhAtmatA-mApya sthApitavAn yako bhavihitaM tIrtha virodhaM tyajA / yaH sAdhupabhRtIna | zivaikaniratAn saMsthApayan satpade, zrI0 // 10 // yogAn dvandvapadaM vihAya jinarATra zailezitAmAptavAna, tatrApi pravipAtito'dhanikaro mokSaM ca yAto'kriyaH / ityanyo'nyaviruddhavRttamagamadyaH svAtmasAmarthyabhAkU, zrI0 // 11 // yaddheyaH carame guNe zivapadaprAptyai parAthaM kRtaM, tIrthezAdipadAvalInatimukhAmArAdhya zuddha kriyAM / yenAnyAGgihitoDureNa janiphu prAstasvasAdhyaM mudrA, zrI0 // 12 // yaH karmANi nirAsa siddhi // 58 // INP.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ vArtikam AgamA- ISI vidhaye saukhyapadAnyanvahaM, svAtmArAmabhavaM na pudgalakRtaM yattatsukhaM sAdhituM / AlocyApratighAtighAti- paJcasUtraddhArakakRti viSayaM bhedaM zive saMsRtI, zrI0 // 13 // yaH saMsAranirAsamadbhutataraM kRtvA zivaM labdhavAna, sAdyantena IN vivarjitaM sukhamayaM sAdhyaM padaM dharmiNAM / janmavyAdhinarAntakAdirahitaM ciDhsva rUpaM svayaM, shrii0||14|| sandohe itthaM satrasukhAlisAdhanaparo bimbena sAkSAtmabhuH; zAntiH svena kalaGkalezarahitaH stutyaH sureshaavleH| // 59 // zAntiprAptividhau sadA praguNatAM dhatte'drizRGge sthito, nItaH stotrapadaM . sanA'mRtapadaM skAnanda-12 prAptyarthimiH // 15 // paJcasUtravArtikam (31) vIraM vizvezvaraM natvA, bAlAnAM bodhhetve| TIppaNaM paJcasutrasya, yathAvagamamucyate // 1 // bhagavadbhayoH'hadbhayo nama ityabhidheyaM, ekamavikabaddhAyuSkANAmahatAM na vyavahAreNa sarveSAM namaskaraNIyateti mokSagA myantyabhavasthAhagrahAya 'bhagavadbhaya' iti, bhagavattA ca zakrastavaproktAdikaratvAdiguNasampatpakakalitatvena samagrezcaryarUpayaza:zrIdharmaprayatnAtizayavascAt / evaM bhagavattayA'haMto natvA parameSThitayA namanArya bhAvAntya | rUpamatizayacatuSkaM vItarAmebhya' ityAdibhirdazitam / svasamaye evamevAtizayAnAM bhAvAIntyanibandhanAnAM IH Dil bhAvAta kramazcaturNI, nahi. kSapite moharUpe kSapaka zreNiprAbalyenApAye mastakazUcinAze tAlanAzavata jJAnAva raNIyAdInAM prayANAM nAzo'sambhavI cirakAlAntarito vetyavazyaM vItarAgatvenAvAptApAyApagamAtizayA arhantaH sarvajJA eva bhavanti, tathApi jinabhave upazamazreNerabhAvAt kSapakacchamasthavItarAgA evArhanta iti vItarAgA- I // 59 // vasthAnApteravantaramavazyaM sarvajJA eka te iti 'sarvajJebhya' ityanena dvitIyo jJAnAtizayaH prtimaaditH| IP.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 6 // sAvazyaM cAbhyupagantumarhA jainA eva, yataH prAk tAvatte jIvaM jJAnamayamabhyupagacchanti / jyotirmaya iva | Agamo- prkaashH| apare tu zarIrendriyaviSayotpannasya jJAnasyAdhikaraNamAtmAnamabhimanyante, na cAnantenApyanehasA- IN pazcasUtradvArakakRti jjantAnantasaGkhyAkasarvadravyakSetrakAlabhAvAnAM bodho bhavitumarhati, na cAlaukikapratyakSagamyAnya(a)zabdavarNa- bArtikam | gandharasasparzAH padArthA gamyA indriyANAM / evaM ca yadaparairAtmAdyatIndriyaM vastu pratyapAdi svasvazAstreSu, / sandohe / tatsarvaM bhagavadbhirjinezvarairevAlaukikapratyakSottamakaivalyadhAribhireva sAkSAdavalokitaM, tasmAdyadanantAMzo'bhiINI lApyAnAM gaNadharaiH zrutvA bhagavadezanAM dvAdazAGge zrutarUpe nibaddhaH, tadanukAreNaivAnyaiH svasvazAstreSvAtmAdyA il alaukikapratyakSagamyAH padArthA nibddhaaH| ata eva muSThUcyate-'savyappavAyamUlaM duvAlasaMga miti / kiJca| jainAnAmeva sArvakSyasvarUpAH sarve jIvA ityabhyupagamaH, yataste tadAvaraNIyaM jJAnAvaraNIyaM karmAbhyupagacchanti, | abhyupayanti yathAkSayopazamaM tasya dezajJAnAnAmAvirbhAva kSapakazreNyA nihatya mohaM tadghAtaprabhAveNeva nihatya A | samUlaM jJAnAvaraNIyaM kevalajJAnasya sArvajJyAparaparyAyasyAvirbhAvaM / tataH sAzyamabhyupagantumarhA jainA eva, nApare / iti / tAdRzA nirmohA alaukikasarvapratyakSajJAnavantazca bhagavanto'rhanta iti mohamahAriviSTabdhAntaHkaraNedezato'laukikapratyakSajJAnadhArakaiH sevyanteta evendraH, yataste guNabahumAnina iti / apare tu indrAdezakarAnapi devAn prasAdayitumicchanti, tadartha stuvantyapi caanekthaa| bhagavanto'rhantastu na devAdituSTiprepsavaH, na ca ti | tatsAhAyyamapi svIkurvanti, prasiddha zrIvIrasya tatimupasargANAM nivArayituM kRtendreNa vijJaptiravamatA bhagavateti / paThyate ca-'tasmAdarhati pUjAmahannevottamottamo loke| devarSinarendrebhyaH pUjyebhyo'pyanyasattvAnAm' // 1 // kiJca-lokAnubhAba evaiSa-yadutpannakevalA arhanto devendraH pUjyA eveti / ata evAbhAvitAM parSadaM devamayatvAt jJAtvA bhagavAn mahAvIraH kSaNaM sthitavAna, yAvatA devendrAH kevalajJAnotpAdakalyANakocitAM pUjAM pratenuH, P. Ac. Gunratnasuri M.S. // 6 // Jun Gun Aaradhak Trust - 141
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ IN cacAla ca pUjAkSaNasamApteranantaraM rAtrAvapi madhyamAmapApAM pratIti bhagavatAmarhatAM devendraiH kRtA pUjA / | paJcasUtraAgamo KI yA prAtihAryASTakasamavasaraNAdyaiH sArvaiye, mAguttaramapi cyavanajanmadIkSAmokSakalyANakeSu yathAyathaM sA. bArtikam ddhArakakRti jinanAmna udayAdeva / ata eva 'dhammadesaNAihiMti paatthH| Adizabdena pUjAderAkSepazcodIritaH / sandohe | zAstrakArairanekatra / ata evAvicchedena prAtihAryASTakenAhatAM viracane'pyabhUtapUrvasamavasaraNasthAne indrAyAH / // 61 II racayantyeva dezanAyai arhatAM samavasaraNaM, tathAkaraNena ca jinanAmna udayAjagajjantujAtoddhArAya pravRttAnAM / bhagavatAmarhatAM syAdevAnukUlyaM / racitAyAM ca samavasaraNapUjAyAM kSINakaSAyo sarvajJo'rhan vidadhAti eva / | dharmadezanAmiti devendrapUjAtizayAdanantaraM yathAsthitavastuvAditvapadadvArA bhagavatAmaItAM . vacanAtizyasya al kIrtanaM saGgatameva, sarvajJAnAmeva bhagavatAmahaMtAmazeSarUpyarUpimukSmetarAntaritadUrAdipadArthAnAmalauktikasarva pratyakSeNAvalokya dezanAt sambhavati, na zeSANAM, tathAjJAnAbhAvAditi / na ca vAcyaM 'yathAsthitavastu| vAdI'tyantyena bhAvAIntya nibandhanAnAM caturNAmapAyAMpagamAdInAM kIrtanAt vyartha 'trailokyagurubhya' iti | padamiti / yata ete bhagavanto yathAsthitAni vastUni svayaM vadanto'pi na kevalaM samavasaraNamupetA- IN nAmAryANAmeva dharmadezanAM kurvanti kintvannAmna eka prabhAvato vANI bhagavatAmaSTAdazadezIbhApAmizratayA svarUpeNArdha / | mAgadhabhASAmayyapi santI devAnAM devItayA anAryANAmanAryabhASAtayA AryANAmAryabhASAtayA yAvattisthAmapi tiryagbhASAtayA pariNamati / tata eva jagaduddhArakaraNapravRttirjagadgurutA ca bhagavatAmarhatAM bhavati / / tatazca vastutasta eva trailokyagurakho, nApare mRSAvirudadhAriNaH katicinaramAtrAvagamyabhASAbhASakA iti / Avazyakataiva trailokyagurubhya' iti padasya paJcamasyApi, paraM na tat svatantro'tizayaH, kintu / // 6 // yathAvasthitavastuvAdipadasyAlaGkArabhUta iti / vastutastu 'rAgAdvA dveSAdve'tyAdivacanaprAmANyAt vItarAga KOP.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ ___ bhAgamodvArakakRti sandohe . // 62 // dveSamohAnAM vItarAgANAmeva satyavAditve'dhikAraH / tatrApi sArvazyabhAve alaukikapratyakSagamyAnAmAtmAdInAmatIndriyANAM mokSAvasAnAnAM vacanaM svatantratayocyamAnaM na kadApi nizcitasatyaM syAt , tata Avazyaka sArvayaM, satyapi tasmin AdeyatA lokAnAM tadaiva syAdyadA.. syAdindrAdInAM pUjAspadamiti kRtAyAM kana samavasaraNarUpAyAM pUjAyAmavazyamahanto dezayanti svasvabhASAgAminyA bhASayA dharmamiti krama eSo'vicchedyo bhAvArhantyAtizayAnAmiti / prastute pApapratighAtaguNavIjAdhAnarUpe Aye sutre prAyeNAdidhAmikA eva 'sadandhamArgagamana'nyAyenAdhikAriNa iti teSAmitthambhUtameva praNidhAnamAdau yogyamiti spaSTatayA-1 bhAvArhantyanibandhanamatizayacatuSkaM kathitamiti / evamAdidhArmikANAM praNidhAnasyAdAvavazyaGkaraNIyatvAnna ta kriyApadena ktvAntAvyayena namaskAraH, kintu dravyabhAvasaGkocavAcinA pUjArthakena nama ityavyayenaiva / tathA ca nedaM ziSya zikSAyai maGgalaM, kintu granthasyAdAvAcaraNAya maGgalasyedaM sUtraM nama ityAdito'rihaMtANaM bhagavaMtANamityantamiti / yadi ca syAt teSAM mohanIyApAyAnAM svarUpabhedarodhAdiSu kSapakazreNau jJAnAnAM svarUpe kevalasya sarvadravyAdiviSayasakalaspaSTapratyakSe devalokatadadhipendratatkRtabhagavadarhadatizayasandohasvarUpe | jIvAdInAM padArthAnAM yathArthatve tathAvidhavAdAya syAdvAdasya svarUpe svasvabhASApariNAmasyAvazyakatve : vizeSajJAne jijJAsA tadA tattatpadArthasvarUpanirUpakANi tantrANi teSAM teSAM zrAvyAni / yatastathAvidha- KI tattattatrANAM samyak paribhAvanAtteSAM teSAM 'bhAvijaMtaM tu taMtanIIe / saiyapuNabaMdhagANaM kuggahavirahaM lahuM kuNaittivacanAt sakRddhandhakamArgAbhimukhamorgapatitamArgAnusAriNAM sarveSAM tattattantraparibhAvanayA kugrahaviraha-| bhAvAt / na ca vAkyaM vAcyaM yaduta-sakRdvandhakAderAdidhArmikatayoktiH sA bAdhati / yataH 'zeSasyApyupacArataH / ityasya vyAkhyAyAM zeSazabdenApunarbandhakavilakSaNasakRdvandhAdereva pUrvasevAdAvadhikAritayA grahaNAditi Avazyaka-12 P.P.AC.Gunratnasuri M.S.. Jun Gun Aaradhak True IYAN Al // 2 //
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ NO 63 // Agamo- ISI mAdidhArmikANAM zAstrasamyaktvaM tadartha ca tattattantraparibhAvanaM, tantrANAM ca zuddhirvaktazuddhisAdhyeti sa || paJcasUtrahArakakRti bhAvArhantyanibandhanAtizayacatuSTayavattayA bhagavatAmarhatAM nmskaarH| evaM ca nAtra prekSApUrvakapravRttimatAM vArtikam hitAya kathayituM yogyasyAnubandhacatuSTayasyAvayavarUpeNa maGgalatayA'yaM namaskAraH, kintu zAstrasamyaktvArtha / sandohe tantraparibhAvanasyAvazyakatvAt tadvaktazuddhijJApanapUrvakabhagavadahatpraNidhAnArtho'yaM nmskaarH| ata eva ca | 'je evamAikkhatI'tyevaMrUpamagretanaM yatpadAGkitaM proktasvarUpabhagavadahaduddezakaM sUtramiti / tathAca naiSa samagraprakaraNasya pApapratighAtaguNavIjAdhAnarUpasyAdyasya sUtrasya vA maGgalArthako namaskAraH, kintu jIvasyAnA- 1 dikatAdipratipAdakataMtrasya samyaparibhAvanArtha tadvaktRzuddhijJApanArtho'yaM bhagavadarhatsvarUpanirUpaNapUrvako | namaskAra iti pramodabhAvanAsthAnamevate'rhanta ityAdarasyAvazyakatAdarzanArtha ca namaskAraH, guNavadupabRMhaNAderakaraNasyaiva darzanAcArAtikramarUpatvAt , tathAvidho'pi kRto namaskAraH 'eso paMcanamukkAro' tyAdinA sarvapApanAzaprathamamaGgalahetutayA''rSasamAje nizcitatvAdvighnavidrAvaNeSTasiddhiheturbhavatyeva, yathA kazcidapyekamartha-12 mAzritya kRto dIpo'rthAntaraprakAzAyopayogI bhavatyeva, tathA pramodArthako'pyeSa namaskAro maGgalArthako | bhavatyeva / 'je evamAikkhaMtI'tinirdezAd bhagavadarhatsvarUpakhyApanArthamevaitat sanamaskAramapi sUtramiti | dhIdhanaiH sUkSmadhiyodyamiti / tArkikANAM vacanavizvAsenaiva vakturvizvAsa iti sambhave'pi yadatrAdau vakturbhaktyutpAdanAya vizvAsasyotpAdastadAdidhArmikatvena zraddhApradhAnatvAt / ata eva coddezAtnAgnirdeza iti / evaM bhagavatsvaItsatpAdya vaktRSu vizvAsamatha tadvacanamAha-'je evamAikkhaMtI'tyAdi / ekasyaivAIta ekadA bhAve vakturapyekAkina eva bhAve'pi yadatra 'je evamAikkhaMtIti bahuvacanaM,, tat- 'nAnIdRzaM I kadAcijagaditi nyAyAt sarvadA jagato jIvAdimayatvAt sarvakAlInA api bhagavanto'rhanto'viSamarUpaP.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trul!
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 6 // tayaiva jIvAditattvakhyAyina iti darzayitvA sarvakSetrakAlabhuvAM bhagavatAmarhatAM samagrarUpaNA jIvAditattvaAgamo. saGgateti darzanArtha / tatazca na hi dezakSetrAdibhedena jIvAdInAM svarUpabheda' iti sAdhitaM / AdidhAmikAdhi- / dvArakakRti- kArAdeva 'AikkhaMtI'tyetAvanmAtramevoktaM, na bhaasNtiprbhRti| AkhyAna-bhASaNa-prajJApanA-prarUpaNa-darzanopadarza- vArtikam nAnAmevaM bhidA-yathA dharmo maGgalamityAlyAnaM, bhAvadharmatvAdutkRSTaM maGgalamiti bhASaNaM, ahiMsAsaMyamatapasi sandohe ma tadbhedAH svarUpaM ceti prarUpaNA, sAtizayA jagatAM devA iti jagatprasiddhimanusatyaH dharmAdhyava sAyibhyo'pi sadA devA namasyantIti prajJApanA, 'je loe saMti sAhuNo'tyuktvA dharmAdhyavasAyapradhAna-2 ta devapUjAspadasAdhusadbhAvadarzanaM darzanaM, pazcAtteNa vuccaMti sAhuNo' ti sarvopasaMhAraM kRtvA kathAyA virAma upaa darzanamiti / anyatrApyetadanusAreNa bodhyaM buddhimateti / zrotRNAM vizeSAvadhAnAya jIvAnAM vakSyamANasvarUpeSu | bhAgeva 'je eva'mityAdyAkhyAnaM, AdidhAmikatvAdeva. nAdAvAvazyakamapi jIvAnAM sacaM pramANAdinA | sAdhitaM, na ca teSAmanAditvAdisvarUpasyApi pramANAdi nyastaM, teSAM hi svabhAvata eva jIvAnAmastitvAdyAgamagamyameva, tathA ca AgamagamyAnAmapi sati dRSTAntasAdhyatve dRSTAntena sAdhanamAvazyakaM, eSa eva / cArAdhanAvidhiH kathAyA iti / satyapi dRSTAnte 'yo yathA budhyate jantu'rityuktimAzrityAtra jIvAnAmastitvAnAditvAdikamAgamagamyatayaiva pratipAditaM, vicitratvAdAdidhArmikANAM / yadi keSAJcitteSAM syAjI-ta vAnAmastitvAdrisiddhau jijJAsA tadA sA'vazyameva pUraNIyeti / jIvAnAmastitvasAdhane AdAna 1, paribhoga 2, yogo 3, payoga 4, kapAya 5, lezyA 6, zvAse 7, ndriya 8, bandhodayanirjarA 9, lakSaNA hetavaH ayaskAra 1 kUra 2 parazca 3 ni 4suvarNa 5 kSIra 6 nara 7 vAsyA 8 hAralakSaNaidRSTAntaimpabRMhitAH trikAlabiSayabodharUpacittapratyakSarUpacetanA'nusmaraNarUpasadbhA'nekabhedavijJAnasaGkhyetarakAlInadhAraNA'rthohA- I // 6 // / !P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak True
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ paJcasUtra Agamo. | rUpabuddhiceSTArUpehA'rthAvagamarUpamatisambhAvanArUpatarkarUpajIvAbhinnaguNarUpANi .. sAdhanAni darzanIyAni / dvArakakRti- ahaMpratyayAjjIvaviSayakasaMzayAcchuddhazabdatvAt pratiniyatAkArazarIravidhAnAdapi jIvAnAmastitvasAdhanaM / sattvA- vAtikama kAraNAvibhAgAt kAraNAnAzAdakAraNasattvAcca nityatvaM prasAdhya bhavakAraNapAramparyeNa cAnAdibhavavacAsandohe sAdhyeti / AGgA khyAteviziSTatA tu pramANanayanikSepasaptabhaGgIsApekSaM syAdvAdamaryAdayArthakathanasya jnyaapnaa| // 65 // tena kazcinnityAnitya-bhinnAbhinnAdisvarUpANAM kartRtA-bhoktRtA-saMsartRtva-muktatvAdidharmaviziSTAnAM IN jIvAnAmAkhyAnaM . sAdhitaM bhavati / vItarAgANAM janmAbhAvAt 'ajJAnapAMzupihitaM, purAtana karmavIjamavinAzi / tRSNAjalAbhiSiktaM,muJcati janmAGkuraM janto // 1 // ritivacanAcca bhavabhAvasya karmasaMyoganirvatitatA, bhavazvAdhyakSameva janmajarArogazokAdhivyAdhimRtyAdibhirAkIrNo niHsAro'zaragazceti duHkharUpa ev| nAyaM vidyAdhyayanadhanArjanAdivaddharmAnuSThAnAdivaccetyAha-'duHkhaphala' iti / yato'labdhasvAkhyAtadharmANo jIvA mithyAtvAviratyAdipariNAmena hiMsAdyAzravapravRtyA ca durgadurgatiduHkhaphalaka ra iti teSAM duHkhaphala eva bhava iti / sAticAradharmAcArAnuSThAyinAM jIvAnAM katicid bhavA azubhA anantaraM bhavantyevAticAraphala| bhogAdanveva dharmAnubandhaprApterasti bhavasya duHkhaphalatA'pItyAha-'duHkhAnubandha' iti / aprAptAkalaGkasvAkhyAta| dharmANAM bhavatyevAnavadagrakAlaM yAvadananteSu bhaveSu paribhramaNamiti tAdRzAM jIvAnAM bhavo duHkhAnubandha / evetyatra * ko'pi na vivAda iti / 'tikAlamasaMkilese' ityamto jinaakhyaanaanuvaadgrnthH| paratastu vivaraNagrantha iti sambhAvanA, tAvato mUlarUpatvAdatIndriyArthadRgvacanarUpatvAJca tathAsambhAvanA, tathA ca. atra pApapratighAtaguNabIjAdhAnAkhyasyAyasUtrasamudAyasyedamAdisUtraM, jainaM zAsanaM na nigrahAnugrahaparAyaNaM, na ISI // 65 // . cAdezakaM, kintu sUryapradIpAdivadyathArthatayA: padArthopadezakamiti jIvAnAmanAditvAdinirUpaNaM / anAditvamanAdi Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Tr
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 66 // paryavasAnapadArthAvalokanapaTukevalajJAnajJAphtiM / anyaca tadabhAve bhavasya karmaNo kA nirhetukalyA'sambhavaH / __ Agamo vIjAkuravadanAdisantatirbhavakarmaNoH, nAsatAM prAdurbhAko dravyANAM, na ca satAM nAza iti jIvadravyANAM paJcasUtrabhAratiya siddhe'nAditve bhavakarmasaMyogayoranAditvaM svabhAvasiddha, siddhezveteSu ca triSuH bhavasya duHkharUpaphalAnuvandhitA- 1 vAsikama | nirdhAraNaM na duSkaraM, tathA. caitanchUddhAnasArameva jainazAsana; evaM zraddhAnaM anantAnuvandhidarzanamohAnAM / sandohe karaNatrayeNa bhede jAte eva samyaktve eva bhavati, parapravAdibhiH kathacidanukRta etAvAnupadezaH / tatazca parapravAdavAsitAntaHkaraNAnAmapyAdidhArmikANAmalpAyAsena khasamaye AkSepaH, AdAvAkSe-piNyA eva II prayogo hitakara iti tdRktiH| vikSepaNyAstu vaikalpikaM hit| tata eva ca na | kudevanAstikAdInAM vyudaaso'dhikRtH| yaca vyavacchedaprAdhAnyena vyAkhyAnakriyA kvacidetAze | prasaGge sA na vikSepikA, paraspara vyavaccheyavyavacchedakatvokterguNAdhikastutAveva tasyAstAtparyAda, IP lokodyotakaravyAkhyAvaditi / laukikAnAmapi karmasaMyogatannirvartitaduHkhAdi sammatamasti / tata eva ca / vipAkakSamAyA laukikatayA''khyAnaM snggcchte| etAkamAtrazraddhAne jIvAstitva-tanityatva-karmakartRtva-to- 1 ktRtvalakSaNAni catvAryAstikyasthAnAnyadhigatAni bhavanti / tattveSvapi jIvAjIvAzrakvandhalakSaNAni tattvAni || samadhigatAni bhavanti, parametAvAnupadezaH siddhAnAM jIvakarmatatsaMyogatajaduHkhAnAM drshnprH| yathA il cAdarza samaM pratibimbitaM bhavati, sthAna saMsAraH prativimbitaH, paraM hitopadezakatA naitAvatA paryApyate, kintUpAdeyaheyAnAM padArthAnAM hetusvarUpaphalAnukdhA cet jJApyante, chadmasthajJAnAnAM vizeSeNaheyopAdeyahA| nopAdAnapravRttiphalatvAt / ata eva ca jIvAjIvamAtramanuktvA zAsane AzravAdInAM mokssaantaanaamupdeshaadi| ata eva bhavasya duHkhasvarUpatvAdyuktvA heyopAdeyapadArthasvarUpAdidarzanArthamAha-'eyassA NaM vocchittiityaadi| Jun Gun Aaradhak Trust // 66 // P.P.Ad Gunratnasuri M.S. BON
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ paJcasUtra dhArakakRti Agamo / etadaH prayogAt etasya duHkhasvarUpAdikasya bhavasyeti / yadvA duHkharUpAdikasya bhavasyApi hetuH karma- Pil saMyoga iti sa eva pradhAna iti pradhAnasya karmasaMyogasyaitadA grahaNaM / ataH sannikRSTArthakasvedamo na / vArtikam pryogH| kiJca-karmoccheda eva duHkhAdirUpasya bhavasyAntaH syAt , udyotavat diipaadidvaarotpaadnaashau| ta sandohe yathodyotasya na svayaM, tadvadatra karmotpAdanAzaddhAraiva duHkhAdirUpasya bhavasyotpAdanAzAviti / pApakarmaNo / // 67 // viyogasyaiva zuddhadharmaprAptihetutayA'mnAyAta tathAbhavyatvAderapi pApakarmaNa eva vyucchittibhaNanAt / etacchabdena | bhavAnusandhAnaM tu bhavasyaiva duHkharUpatvAderanubhavAdaniSTatAnusandhAnena zuddhadharmapravRttAvutyAhasya jananAya svAtu, IN na ca tadasambaddhamiti / byucchedazca 'vipAko'nubhavaH tatazca nirjare tiH kaDyapAkismAtyA nA mobastu asthi / K nannatya veyaittA tavasA (vA) jhosaitteti ca vacanAt / sarvasaMsAriNAmanukSaNaM bhogena bhayabhAve'pi ttksspsy| karmAnubandhitvAdatra niranubandhI kSayo yaH so'nusandheyaH / bhavasya vyucchedo'pi sarvasaMsArasya maraNaparyavasAnatvAdastyeva pratibhavaM mavavicchedaH, paraM zuddhadharmasampAdyo bhavavicchedo bhavAntarAnanubandhIti bhikAntasananubandhI bhavasya vicchedo' grAhya iti / pApakarmaNAM bhavasya : vA.. vyavacchittiprasaGgAdatraH zAntyAdiko ! dazavidhaH svAkhyAtadharmo grAhyaH / sAyagdarzanajJAnavAstriANAM tattatpativandhakapApavicchedAtprApyatve'pi / teSAM niHzreyasamArgatvAdapavarge'pi sacAdupAdAkAraNatvAt / : kica-tatkAraNabhUtasya pApakarmavigamasya / ra tathAmavyatvahetukatvabhaNanAt mokSe ca bhanyattvasyaivAbhAvAditi / : mokSamArgatvena ' khyAtatayAH pApakarma- vilayatayA samyagdarzanAdInAM zuddhadharmatayA grahe'pi na kaaciddhaaniH| na hi prakAzyAntarasyAmAce dIpasyamA prakAzasvabhAvo vilIyate iti / kiJcana samyagdarzanajJAnayoH 'zuddhadharmeNa prAptiH, tAbhyAM prAga 167 // | mithyAtvAjJAnayoreka bhAvAt , prAgapi tadutpattestattatkSayopazamAderbhAvAttasya zuddhadharmatvena. grahe vA na P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 68 // virodhaH / laukikAnAmupakArikSAntyAdInAM nirAsArtha dharmasya 'zuddha'ti. vizeSaNaM, supraNidhAnayukta aucibhAgamo. tyena satataM. satkAravidhisevita eva zuddhadharmaH kuzalAnuvandhinirjarAprApakaH / iti prAptirapi viziSyate / paJcasUtra 'same'ti, 'savvesi sAvagANa. mukkhasAhaNajoge'kyAdivacanAdanantAnubandhyAdivilayajanyA api. kSAntyAdayo ddhArakakRti ki grAhyAH dharmAH, ekonasaptatikoTAkoTisAgaropamAdhikamohasthitikSayaprApyatvAtteSAmapi. tathAbhavyatvajanya---DI sandohe pApakarmavigamajanyatA na viruddheti / yadyapi, Atmano bhavakUpe pAtanAdavaguNThanAdvA sarvANi karmANyeva pApaM,. tathApyatra paribhASitaM pApakarma: gRhyate, tasya zuddhadharmasammApteH pratibandhakatvAt , tadvigamAdeva ca zuddhadharmasamprApterbhAvAditi / 'pApaH pApena karmaNe tyAdyukteH pApazabdasya pApabhUyiSThe pANini pravRttaH 'pApakarme - HI tyuktaM / 'kheTaM pApamapasada miti pApazabdaH sAmAnyena nIcavAcyapIti 'pApakarmeti / sarveSAM karmaNAmantaHkoTIkoTIsAgarAdhikasthiteH kSayAya 'vigama' iti / tathA ca viziSTo zuddhadharmamApteranuguNo nAzo .grAhyaH, IAL vedanajanyapApakarmanAzastvazeSANAmasumatAmastyeveti viziSTanAzagrahaNaM / yadyapi zuddhadharmapApakarmavig2amatAratamyakAriNyeva karmavicchittizuddhadharmasamprAptilabdhistathApi paJcamIkaraNamAtmAdhyavasAyasyaivAsAdhAraNakAraNatvena . sAdhakatamateti jJApanArthamiti / bhavyatvaM hi pAriNAmiko bhAvaH, jIvAjIveSu jIvAjIvatvavat / nahi kenacidaudayikAdinA nirvatitaH mudgarAzau kakaTukavat , bhavyatvaM ca mokSaprApakadharmAhatvaM / tacca sarveSAM bhavyAnAM samAnameva / bIjodbhavakAraNatA yathA'mure, yathA vA bIjeDarodbhavakAraNatA, tacca sarveSAmeva bhavyAnAM samAnameva / paraM kAlakSetrapuruSasAdhanaprabhRtibhirbhedaistIrthakRdgaNadharamUkakevalipaID bhRtihetarUpaiH cirAlpakAlInAdibhirmedaizca bIjasamyaktvacAritramokSaprAptInAM vaicitryAta ananyanibandha navAcca teSAM pratibhavyaM yadvicitrabhavyatvaM svIkArya, .. tadeva tathAbhavyatvamiti / AdinA-ISH 68 // " P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Tr
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ Mi bAdaratramapazcendriyatvAdIni sAdhAraNakAraNAni prAntyAvartakAle'pi suSamAdikaH yathApravRtyAdi- KI paJcasUtra___Agamo-IN karaNatrikothamo . yatna ityAdIni cAsAdhAraNAni kAraNAni grAhyANi / bhAvazabdoja sadbhAvasya vAcakaH, kil vArtikam ddhArakakRti | na pravRttiheturdharmasya, tathAbhavyatvAderakRtrimatAkhyApanArtha ca sadbhAvavAcako bhAvazabda iti / tathAbhavyatvasandohe syAnAditvAdevAvyavahArarAzAvapi vartamAnAnAM jinAnAM sarvajIveSUttamatvaM gIyate, stUyate ca 'puruSottamebhya' itipadena tata eva shkrstve| anAdisvabhAvasthaM hi tathAvidhaM mavyatvaM na zuddhadharmasampAptihetoH pApavigamasya kAraNaM, kintvaGkuraM prati socchUnatAvasthavIjavat paripAkamAMgata / tatazca tathAbhavyatvasya paripAke ye hetavaste jJeyA AcaraNIyAzcetyAhuH prakaraNakArAH / 'tassa puNa vivAgasAhaNANI'tiM adhikArAntaratAjJApanAya prAg / 'eyassa Na'mityatra NaMkArasyopanyAsastathAna punaHzabdasya NakArasyAlaMkRtavAkyArtha upnyaasH| tatra hi vAkye saMvaranirjarAmokSANAM suucaa| 'atra hi prAgalabdhalAbhasya tathA: bhavyatvasya paripAkarUpasyeti punaHzabdopanyAsa iti / zaraNagamanoktemaGgalatvaM lokottamatvaM cAmuMgatameva / nirvighnamiSTAnAM prAptisthairyAvicchedakaratvasya lokAtizAyitvasya cAnavagame zaraNazabdavAcyabhaktipravatAyA asambhavAt / arhadvyatiriktAnAM sarveSAM kevalyAdInAmapi sAdhUnAM sAdhupadena grahaH / AcAravinayasahAyahetUnAmavivakSaNAnnAcAryAdayo bhedenoktA iti payupAsyAnAM 'kallANaM maMgala'mityAdivacanAt paJcaparameSThina maskAre guNAnAM sAkSAdanabhidhAnaM guNidvAraiva grhH| atra tu bhakterAzrayaNAd guNarUpasya dharmasya sAkSAt A. graha iti padAnAM nyUnAdhikyavicArotra . phlegrhiH| sarvajJoktAzcame kramA iti ArAdhanAsopAMnAnyetAni caturNA zaraNasyAIdAdInAM puSTAlamvanatvAt saMsArAdurtukAmAnAM, na ca jaina zAsanaM jinezvarANAmabhiSTavAdi- 2 // 9 // bhiruttamabodhivinAvasAnairmokSaprAptau kevalaiH kRtArthatAmAnI, ato duSkRtAnAM nindanaM .. sukRtAnAM cAnumodanaM // 69 // P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - // 7 // mate jainejJAvazyakaM, jIvAnAM pramAdabAhulyAdanAdibhamAdapAsanApazacAnIsatAmapi pramAdAstajanitAni ca Agamo. | pApAni durantAni bhavanti, tatra nAzcarya, paraM jAtAnAM duSkatAnAM niranubandhitA sadaiva sthAyadA | paJcasUtraddhArakakRti teSAM nindanAdi kriyate, pratikramaNasyaiva sarvAticArazodhanasya mUlabhUtatvAt / ata eva tA vArtikama kRtasAmAyikA api nindAdinA bhUtakAlInAn sAvadhayogAbhindantyeva, tapazcAbhyantaraM pratikramaNamiti / sandohe nikAcitAnAmapi duritAnAM kSayAya abhyantarameva tapo'laM / tatazcAtItakAlInAnAM sarveSAM guNAdhAnAya | gardA''vazyakIti / yathaiva hi duSkRtAnAM purAkatAnAM nindanena niranubandhitA bhavati, kRtAnAM mukatAnAma| numodanenaiva puSTAnubandhitA bhavatItyAha-kRtAnumodanarUpasya sukRtavarasyAcaraNAya sukRtAnusevanamiti / ida zaraNagamanaduSkRtagardAsukRtAnusevanarUpaM tritayaM sarveSAM prapannajainazAsanAnAmavazyaM kartavyamiti sUtreSvapyaGgo pAGgAdiSu tadbhavasiddhikAdInAmapyetattrikamapyevAntyArAdhanA zrayate / ata eva ca vakSyati-'kartavyamidaM | bhavitukAmene'ti, eSa upadezaH saptatavyAH sAraH, ArAdhyAnAM devagurudharmANAmAzrayaH, AsevyAnAM samyagdarzanacAritrANAmananyasvarUpazca / yatotra heyAnAmAzrava-bandhAnAM vigamaH pApakarmavigamena, saMvara-nirjasyo yatA zuddhadharmasampatteH sampAdanena, bhavavicchedena mokSazca spaSTatayA kthitH| upadezyatvena jIvastu sAkSAtkRto'styeva / ArAdhyapAdAnAmArAdhanaM tu zaraNagamanasya duSkRtagarhAyuktasukRtAnusevanAt prAgevAkhyAtaM, na ca virahayyAInasiddhasAdhUnanya ArAdhyaH zAsane jaine,samyagdarzanAdirUpatvamasyaivaM-yathAsthitataccAnAM jIvAnAmanAditvAdInAM / zraddhAne bodhe ca samyagdarzanaM samyagjJAnaM, duSkRtatyAgasukRtaseve tu vihAya na kimapi cAritramiti / ma tata eva cAha-'bhavitukAmeneti / anAdikarmajanitAnAdibhavena rahitatayA bhavitumicchatA siddhiprAptu| manasetyarthaH, kartavyaM kartuM yogyameva idaM catuHzaraNagamanAdikaM prayamiti / 'namo vItarAgebhya' ityata DobA // 70 // P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agamo dvArakakRti sandohe // 72 // Arabhya yo vAkyamabandhaH sa prakaraNaka; jinAnuvAdena prtipaaditH| paratazca pApapratighAtaguNavIjA- pazcasUtradhAnapratipAdanaparaM satraM sadanuSThAtruktyanuvAdena vakSyati / atona catu:zaraNagamanAdInAM kartavyatAkAlaM nidi- vArtikam zati-saGklezakAlazcAtakopasargAbhibhavAdiyutaH, tdrhitstvskleshkaalH| tatrAtakAdau satatamanyayA trisandhyamavazyaM kArya siddhimAptumanaseti yogH| atha prakaraNakArakRtasya sanamaskArasya jinAnuvAdasUtrasya vyAkhyA-ninoktAnuvAdaparatvAtprastutasya sUtrAMzasya na maGgalAdyanubandhacatuSTayasyopanyAsaH, jinoktau tasyAsambhavAt , paramAptatvAdeva jinAnAM tadvacaneSvAdareNa prekSAvatAM pravRtteH siddhatvAt , svayaM devAdhidevatvAmAnyanamaskAreNa nirvidhapAragamanAdi, kintu dhayAdevAntarAyANAM udayAdeva ca jinanAmnaH svataHsiddhavidhAtyantAmAvA ete, na caite iSTasiddhayaniSTanivAraNamantarA bruvanti iti nArthaH prayojanAbhidheyayordarzane neti / yaccAtra namo vItarAgemya ityato'ruhaMtANaM bhagavaMtANAmityuktaM, tadanuvAdakena prakaraNakAreNAnUdyAnAM IA jinAnAM paramagurutvena namanAdivinayasyAvazyaM kartavyatvAduktaM, nAnubandhAGgatveneti / adhunA vyAkhyAkArA I dvitIye padakaraNanAmni vyAkhyAbhede styAdIni padAmi bhedayitvA vyAkhyAnti / prAtryAstu padAnAM SI nAmikAkhyAtikopasargikanaipAtikamibhedayitvA padavyAkhyAM kurvANA anyatamaM bhedaM nirdhArayAmAsuH / / ata eva niyuktau- Namo iti NevAiyaM'tyuktaM, AkhyAtike namadhAtujAte pade prahatvamAtraM syAt , naipAti-H kanamaHpadAca nipAtAnAmanekatvAd dravyabhAvasaGkocaH padArtha iti padArthanAmni vyAkhyAmede saSTitaM / tata eva ca pUjArthe namasaH kyan kriyate, paThyate ca-'devAvi taM namasaMtIti / ahadbhyo nama iti vAcye | 'devatAnAM gurUNAM ca nAma nopapadaM vinetyukterbhagavadbhya ityupapadaM / yathA zakastave 'NamotthuNaM arihaMjANaM bhagavaMtANa'miti / tathA ca bhagavadbhyo'Iyo nasa ityabhidheyaM zakrastave, samagraizvaryAdInAM bhagavacchabdaP.P. Ac. Gunratnasuri M.S. 4171 Jun Gun Aaradhak Trust
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agamo dvArakakRti: sandohe // 72 // vAcyAnAM SaNNAmarthAnAM sampadAkrameNa vAcyatvAt AdikaratvAdIni vizeSaNAni pazcAduktAni / atra tu svatantratayA bhAvArhantyanivandhanAnAmatizayAnAM caturNAM vAcyatvAt prAgeva vizeSaNAni / yadyapi bhagavacchandena paJcasUtrabhAvArhantyamAgacchet paraM cyavanAdAmAkSagamanamapi bhAvArhantyAbhigamapakSe kaivalyadazAvartibhAvAItparigrahAyA-A vArtikam vazyakAni vItarAgAdIni catvAri vizeSaNAnIti / yadyapi upazAntamohAvasthAyAmasti vItarAgatA, paraM ! na sAtra, yataH pratipAtaparyavasAnA saa| na ca jinAnAM chAdmasthye'pi tathApratipAtiteti kSapakazreNijanyaiva vItarAgAvasthA svarUpato grAhyA / kizca-vItarAgateyaM sarvajJatAprApaNapratyalA grAhyA, purataH sarvazebhya ityukteH / sArvazyaM ca kSINamohAnAmeva vItarAgANAM bhavatIti kSINamohavItarAgataiva vItarAgapadena | grAhyeti / sUryodaye udite'ruNodayakathanaM niSprayojanaM yathA, tataH pUrva tasyAvazyambhAvAt / itthameva mAyAlobharUparAgasya kSayAt prAgeva krodhamAnarUpasya dveSasya hAsyAdiSaTkarUpasya mohasya ca kSayo'vazyaM bhavatIti vItadveSamohavacanena na ko'pyarthaH kovidAnAM, tathApi svarUpadarzanArthamitaratIrthIyadevatAnAM ca vyavacchedArtha / yadi ca vItadveSavItamohokterAvazyakatA tarjupalakSaNatayA vItadveSavItamohatA. grAhyA, upalakSakatA ca vItarAgapadasya rAgakSayAt prAgavazyaM tayoH kSayasya bhAvAt , mohAditrikasya kSaya eva sArvasyotpatteriti / yadyapi sarvajJavizeSaNena vizeSiteSu bhagavadarhatsu nAthoM vItarAgapadena, sArvazyAt / prAgavazyaM vItarAgatAyA bhAvAt , paraM mudhA sarvajJatAvA dinAM nirAsAya sarvajJatAyA avazya pUrvabhAvi| tAyAH 'kevaliyanANalaMbho nannattha khae kasAyANa'mitivacanAdarzanAyaiva vItarAgeti padamuktamAvazyaka ca taditi / sahacaratva niyamAt sarvadarzibhya itypi| sAkAropayuktasya landhiprApterAdau sarvajJatvaM, vizeSa| guNo hi jJAnamAtmana iti sarvajJatvopanyAsaH, Atmano jJAnamayatvAt kevalajJAnasyaivAtmakharUpatvAca | // 72 // W P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust Irni.
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ pazcasUtra Agamo kSINajJAnAvaraNIyasya syAdeva kevalavattvaM sAyaM ceti / sArvayAbhAve hyahaMpratyayagrAhyasya zabdAdirahitadvArakakRti-II syAtmanaH sukhaduHkhavedanAnumeyasya sAtAsAtakarmaNa evamAdInAmanekAnAmalaukikapratyakSagamyAnAmadhyakSajJAnaM ID vArtikam | na syAt / anumAnagamyatvamapyeSAM pratyakSadarzinirdiSTasambandhAnusAryeveti / sarvamaparizeSa dravyakSetrakAlabhAva- 1 sandohe | viziSTaM dravyaparyAyAtmakaM sAmAnyavizeSarUpaM vastu jAnantIti sarvajJAH / etAnapekSyaiva 'mAnAdhInA mey||73|| siddhi'riti niyamaH, tadajJAtasyAsancAt anAdyanantapadArthagocaratvAccaitajjJAnasyAnAdyanantatayA jJAnaM, samantato jJAtasyApi vRttasya nAdyantyabhAgavyapadezastathArUpatvAdeva vRttasyeti / kiJca-dravyANAmanAdyanantatvAbhAve'nupAdAna|syotpattiH niranvayo vinAzazca prasajyate / dravyANyapekSyaiva ca 'nAsato jAyate bhAvo nAbhAvo jAyate sata' iti ISI | vidvatparSatsu gIyate iti / etAbhyAM ca dvAbhyAM vizeSaNAbhyAM zrImadahatAM bhgvtaamaapttvsiddhirdrshitaa| | yata Aptimanta AptAH, AptizcAtyantikI hAnirdoSANAM, doSAzca rAgadveSamohA ajJAnaM ca, kSINamohI / bhUtvA yathArtha sArvayamAptAnAM naiko'pyeSAM madhyAdoSo bhavati / siddha cAptatve tadvacanAnAM nissaMzayaM / / prAmANikatA gIyate / na ca sAzyena vaktRtA virudhyate. yathArha zrotRNAM pratibodhAyAraktadviSTatayA | jIvAdInAM tattvAnAM jJeyaheyopAdeyadharmavatAmupadeze vAdhAlezasyApyanavakAzAt / anyathA gamanAgamanAdInA mapi. viruddhatAmasaGgAt, alaukikasarvapratyakSagamyAnAM jIvapuNyapApasvarganarakamokSAdInAM ye pratipAdakA | AgamAsteSAM sarveSAM kalpitatvaprasaGgAt / evaM kSINakaSAyatAyAH sarvajJatAyAzcA''khyAnena zrImadarhatAM bhagavatAM | sampUrNA svArthasampattiH prtipaaditaa| jagati ca guNasampadAmadhigame etadeva bIja-yad guNavatAM pUjAbahu| mAnabhaktyAdi kriyate, vizeSatazca guNasampadathino devA iti yogyamuktaM 'devendrapUjitebhya' iti / yadyapi DI | devendrAnuvRttyAdibhiH kAraNaiH sarvairapi bhavanavAsyAdibhirdevairapyarhanto bhagavanto janmAdiSu kalyANakeSu P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvArakakRtimA ||74 // dl pUjyante, paraM prAk tAvat sarveSu devendrANAmAsanAni calanti, tato jJAtvA tattaccyavanAdi vastu jinAnAM __ bhAgamo mahAkalyANakAri yathAvidhi zakrastavena stuvanti, pazcAttu tadAdezAdaparadevAnAM pUjApravRttirjAyate iti / paJcasUtra devendrapUjitA ityuktaM / kiJca-devendrAH sarve'pi samyagdRSTayaH syuH, samyagdRSTInA. maivyAdibhAvanAcatuSkaM vArtikama A svabhAvasiddhaM, tatra pramodabhAvAnAyAM guNavadvahumAnasyAvazyaM karttavyatvAt upabRhaMNAprabhAvanayozca darzanAcAra. sandohe ISI vAdavazyaM bhavati jineSu sadA pUjyatAvuddhiH, samAcaranti cAnanyasadRzayA bhaktyA tAmiti yogya- IN muktaM 'devendrapUjitebhya' iti / yadyapi zrImadarhatAM bhagavatAM sevAyai satatamindrA upayuktAstathApi cyavanAdiSu kalyANakepu teSAM nandIzvaramahAdikAmapi pratipattiM kurvanti, paraM savizeSAM bhaktiM zakrAdayo dharmatattvadezanA- bhUmau kurvanti, zRNvanti cAtyAdarAt saha narAdibhirnipadya bhagavatAM tAM dezanAmiti proktaM-'yathAsthita vastuvAdibhya' iti / vastubhUtau dravyaparyAyau, atItAnAgatavartamAnaparyAyapariNAmi dravyaM,paryAyAstattadavasthArUpAH, avasthAtadvatozca kathaJcideva bhinnAbhinnatve / nahi RjuvakratvAdyA agulyAdibhyaH sarvathA bhinnA abhinnA vA, dhruvAMzastatra dravyaM / 'tadbhAvAvyaya'miti yaducyate / utpAdavyayAMzAH paryAyAH 'tadbhAvaH pariNAma' iti IN ya ucyate / evaM cAtItAnAgatapUrNajJAnavAnevaikamapi dravyaM tattatsaryAyapariNAmitayA jAnAti / ata evocyate'je egaM jANai se savvaM jANaiti / tathA ca nAsarvajJA yathAsthitasyaikasyApi vastuno jJAtAraH, tathAjJAnAbhAve. tathAvastuvAditA tu dUgapAstaiva / kiJca-ye na sarvajJatAM vRtAH paratIrthIyezvarAste AtmAnaM sAkSAtkAreNAjAnAnAH kathaGkAraM tatsvabhAvabhUtAn jJAnAdiguNAnanantAn pazyeyuH, tata AtmanastadguNAnAM ca cenna sAkSAtkArastadA tattadguNAnAmAvArakANi upaSTambhakAni ca kathaM / vidyuriti vihAyA''rhatazAsanAdhIzvarAn na ke'pyanyatIrthIyezvarA jJAnAvaraNIyAdIn karmaNo vicitrAn 15 // 74 // P.P.Ac, Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust 114
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 75 // Agamo. 8 bhedAnabhidhAtumIzA bbhuuvuH| prAkRtajanavat puNyaM pApaM ca karmatayA kevalaM jguH| ata eva teSAM | harakakRti-III jJAnAvaraNIyAdInAmAzravAn bandhakAraNAni ca yathArthatayo'vidantaH kathaGkAraM teSAmAzravANAM rodhane prAgvaddhAnAM I paJcasUtra sandohe ca nirjaraNe copayogi samyagdarzanAdikaM kathaM vidyurjaguzca / evaM zrImadahanto bhagavanta eva vArtikam sarvajJatayA''tmAdInAM sAkSAtkAraM kRtvA kevalena tajjJAtameva jIvAdikaM mokSAvasAnaM tattvasamUha yathAjJAtamAcakhyurbhagavadgaNadharAdIn prati, tata evAvazyake nanyAM ca kevalAdhikAre'pi 'kevalanANeNa'tthe gAuM je tattha pnnnnvnnjoge| te bhAsai titthayaro'tti spaSTatayocyate / tathA ca ye kevalajJAnavantaH santaH kevalenaiva jJAtAn jIvAdIn padArthAna vItarAgatayA yathAjJAtAnevAcakhyusta eva yathAsthitavastuvAdinaH, IN evambhUtAzca zrImadahanto bhagavanta iti tnmskriyaa| anyatIrthIyA yathA zrImatAmarhatAM bhagavatAM devatvena | trilokImAnyAnAM tIrthezatvamanusRtya svaM pratibimba pUjyatApadavImAnayanto'pi nAsAniyatadRSTayAsyaprasannatAcakSunirvikAratAparyaGkazayitAdikaM devalakSaNaM na tasminnAdartuM zaktA jAtAH, tathA bhagavatAmarhatAmeva / sAkSAtkevalenAlokya kRtAM tatvadezanAmapi naanuckruH| prAk tAvad bhagavadbhirarhadbhirjIvAjIvarUpaM tattvadvayameva nirdiSTaM, taddvayasya jagati sadA parasparaviviktasvarUpatayA bhAvAt , tadatirekeNa tRtIyasya II kasyApi padArthasya abhAvAt / vidyamAnayoreva yAthAtathyena prarUpaNenaiva ythaasthitvstuvaaditaa|| | kalpitAnAM padArthAnAM yuktyA prasAdhyApi sthApanA turaGgazRGgotpAdasamAnaiva / upadiSTayozca jIvAjIvatattvayoH | kecittathAvidhA jIvA evAvabudhyeyuH sabhedaprabhedI jIvAjIvau jIvAnAM zuddhasvarUpaM tasyAvirbhAvatirobhAvata| janakahetusamuhaM ca / tato'dagdhadahananyAyena prabhUtAnAM tathAvidhabodhavarjitAnAM jIvAnAmupakArAyopAdeyatayA // 5 // mokSaM, tatsAdhanatayA saMvaranirjare, tadbAdhakatayA cAzravavandhau ca nirUpaNIyAveva / tathA paramArtharUpAM II .P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 76 // . NP Agamo | saptatattvImupadizanta eva zrotRNAM bhavanistAraniHzreyasamAptipraguNatAmAviSkRtya hitasyopadezakA bhavanti / | yadyapi saMvarAzravAdayo na niHsAdhanAnAM jIvAnAM bhavanti, tatsAdhanabhUte ca puNyapApe eva / nAntarA pavastraddhArakakRti puNyasya pApasya vodayaM saMvarAzravAdInAM sAdhanAni yogaguptyAdayo'vApyante, paraM te niHzreyasAdInAM | vArtikama sandohe Hna sAkSAtsAdhaka bAdhake veti tayonirUpaNaM vaikalpikaM / kecittu te samAvizya padArthanavakaM zrImadarhadbhi- | bhagavadbhipadiSTamityapi vadanti / na ca tadapyacAviti / evaM ca saptatattvyA navapadArthyA nirUpakA eva hitakAminAM zrotRRNAM yathAsthitavastuvAdinastattvopadezakAca kathyante / yadyapi same'pi tIthikAH | svasvaprarUpaNayA jagadvarciyAvanmAtrAn padArthAn viSayIkRtyaiva svasvazAstrANi citavantaH, paraM vihAya / zrImadarhatAM bhagavatAM zAsanaM na kvApi jJeyaheyopAdeyavibhAgopayogitayA'sti padArthAnAM nirUpaNAM, na ca yathAvasthitaM padArthAnAM svarUpaM tathA nirUpaNamapi / tataH zrImadarhatAM bhagavatAM dvAdazAGgarUpaM yathAsthita- | vastunirUpakamupalabhyApi taiH prtiirthikailokaanaavrjyituN kevalamAtmAdayaH padArthAH katicidanukRtya nirU. pitAH, natvAzravasaMvarAdayo'nukaraNenApi terniruupitaaH| na caitadvaiSamyaM nirhetukaM, yato yadyAtmAdInAM nirUpaNaM te'nukaraNenApi na kuryuH, kathaM lokAsteSAmArAdhanAya tatparAH syuH1| yadi cAzrayasaMvarAdInanukRtya nirUpayeyustArambhaparigrahAdInAM karttavyo bhavettyAgaH, sa ca teSAM bhavAbhinandinAM duSkaratama iti nAnukaraNaM kartuM zaktAste pUrNatayeti / zrImadahanto bhagavanta eva yathAsthitavastuvAdina iti sahajasiddhameveti / mohAdInapAyAna sarvathA dUrIkRtya sakalalokAlokabhAvaprakAzakaM zuddhAtmasvarUpaM kevalamavApya pUrvabhavajagaduddhArakacintAparavarakhodhilAbhaprabhAvajAIdAdipadArAdhananikAcitajinanAmodayalabdhazakazreNisaparyAkA jIvAdiyathArthavastuvAdino bhavantopi 'dezanAphalaM zrotRRNAM bodhAnugata miti nyAyamAzritya parArthasampatsiddhipradyotanAya || P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ I cAha- trailokyagurubhya' iti, trailokyaM cAvastiryaguva'lokarUpaM, . gurutvAdhikArAcca tatsthAnAM |paJcasUtraAgamo ta cAnamantaravyantarabhavanapatidevamanuSyatiryagjyotiSkasaudharmakalpAdisthitadevAnAM grahaNaM / na ca 'tAtsthyAttadvatha- Baa vArtikam dvArakakRti padeza' iti nyAyoJAsaGgata iti / gurutvaM ca kapacchedatApazuddhasya dharmasya zAsanAt tIrthasthApanena - sandohe A mokSamArgasya pravartanAstrANAcca yadyathArtha zAstraM tasyopadezanA'tsvayaM parihAra' ityupadezakarItezca svayaM tathA ! tatra pravartanAcceti / trailokyagurutvaM ca jinanAmodayAttathAvidhAtizayAvAptaiH devanarazabaratirazvAM svayamuktAyA // 7 // ardhamAgadhIvANyA api svasvabhApAtvena pariNAmanAt / na cainamatizayamantarA sarvadezIbhASAmayArdhamAgadhabhASAmantarA cAvAlagopAlAGganAnAM sadevanarANAM bodho, na ca tadabhAve trailokyagurutvamiti zrImadarhatAM bhagavatAmevaitatsambhavAdyogyamukta vizeSaNaM trailokyagurubhya' iti / 'aIya' iti karmaprakRtisamudAyagatajinanAmakarmodayavadbhyaH / yathaika eva bhAnuH timiratatenirAkaraNAdyathArthatayA timirAriH, tathaiva dinasya vidhAnAdinakaraH kumudAnAM vikAsanAcca kumudapAndhava iti yathArthatayA pRthak pRthagabhidhAM labhate, evamatrApi varavodhimattAyA yAvacchivaprApti durvArakarmaripujayanAdhyavasAyapUrvakAsAdhAraNatatpravRtterjina iti gIyate, sa eva bhavyajIvaiH saMsArAmbhodhiparapAragamanotsakaiH paramAlambanaM tIrtha yadapalabhyate tattenaiva taddhatazIlAnukalyatayA katamiti sa eva tIrthakaratayA'bhidhIyate, sa eSa ca saMsArapArAdhigamakAsibhiH samyagdarzanAdirUpamokSamArgapravRttaH / / paramagurutayA pratyahaM kIrtana-vandana-mahimAdiparamapAtratayA pUjyate devaizvAvicchedenASTaprAtihAryaiH saddharmadezanAvasare | ca samavasaraNardayA'rcyate iti kathyate'I niti, tebhyo'Idbhyo nama iti yogH| arhantazca bhagavanta eva, samagraizvaryAdiyuktatvAt vizeSatazca bhAvAvasthAmAptA iti tadyotanAya devanAmopapadAya ca 'bhagavayabhya' ISI // 7 // iti / zrImadaItAM bhagavatAM bhagavatvasiddhizca zakrastavAbhihitAbhirAdikartRbhyaH tIrthakudbhyaH svayaMsambuddhebhyaH IP.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 78 // | ityAdibhiH SaDbhiH sampadAbhiranusandheyeti / evambhUtA arhanta eva niHzreyasakAmukAnAM vizeSatazca Agamo- mokSamArgamArAddhakAmAnAM namaskArArhA ityAha-'nama' iti, yadyapi namasA yoge catujhaM bhavitavyaM, paraM paJcasUtraddhArakakRti-H prAkRtazailyA caturthyAH sthAne 'cautthivibhattIi bhaNaI chaTThIti' naMditAyokteH, vizeSatazca / vArtikam caturthIbahuvacanasthAne iti vItarAgAdiSu padeSu SaSThIbahuvacanAntaprayoga iti, etAvatparyantaM vaktRzrotRdvayasandohe paThanIyaM sUtraM, tato nama iti sAdhAraNamavyayaM / atha prakaraNakArA anuvAdaM kurvanta AhuH-je evamAikkhaMtI'tyAdi, atra ye evamAkhyAntItyanena vAkyenedaM sUcyate-yathA laukikaiH prekSApUrvakAribhiH zAstrANAmabhidheyAdyanubandhacatuSTayI vicAryate, tathA lokottaraprekSApUrvakAribhiH zrobhiH sarveSAmapi zAstrANAM vItarAgAdivizeSaNakalApayuktAptapraNItataivAnveSyA, tAmantareNa niHzreyasamArgasya yathArthopadezaH kAzakusu-IN | mAlambanamAya eveti / kiJca-yathA vyAkhyAtRbhiraraktadviSTamUDhavyudgrA hitAdiguNayutA eva zrotAro'dhika| tavyAH zAstrazravaNe, tadvadeva zrotRbhirapyupadezakatve ta evAdhikartavyA ye'tIndriyArthadarzivacanAnusAriNa eva / santo mAtrayA tadvacanAnuvAdaparA eva bhavanti / tata eva yato niHzreyasopayogyupadezalAbhastadarthina eva ca niHzreyasapadAbhilASukA yata iti / anyacca vakSyamANA jIvA'nAditvAdikAstrikAlamasaGkleza ityantAH IS | padArthA atIndriyArthadRgvedyA eveti prakaraNakArAstAdRguktaguNaninavacanAnuvAdena bruvanto jJApayanti yaduta| naitadahaM svamanISikayA bravImi, yena chadmasthavaktRtayA prAmANyasandehadolAmadhirohedetat, kintu proktaguNavadahatpratipAditaM tad bravImIti / avihataprAmANyametadvAkyaM samAcaraNIyaM caitat , na kevalaM zrotavyaM kartavyamidamiti | bhagavadbhirhadbhiH pratipAdanAditi / jIvatIti jIva iti vartamAnAkRdantaM tu jIvaM padArtha nAstikA api II bhUtebhyo bhinnamabhinaM votpAdya jIvaM prANadhArakatayA tamabhyupayanti / tata eva ca paralokAdInAM nAsti Jun Gun Aaradhak Trust RAN // 78 // (AP.P.AC. Gunratnasuri M.S.
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 79 // ___ Agamo- KI tAmatimatvena nAstikA vyutpAditAH / ata evAstikavatsvatantraM vyutpAdito nAstikazabdaH,paraM jIvati / paJcasUtraddhArakRti ajIvIt jIviSyatIti ca jIva ityauNAdike vyutpAdito jIvazabdo'tra graahyH| tena jIvazabdenaiva KI vArtikam H paralokagatAgatakArijIvapadArthasiddharbhavAntarasiddhimakRtvaivAnAdirjIvasya bhava iti pratipAditaM / bhavo hi sandohe zarIradhAraNaM, zarIraM ca nAvInamutpadyate, zarIravInaM kArmaNAkhyaM zarIrameva, taddhi svasyAnyeSAM ca zarIrANAmAdhArabhUtaM, kArmaNaM ca pravAheNAnAdimadeva / tatazca taddhArakajIvavattadapyanAdi / tatazca tatkAryabhUto bhavo'pyanAdireva / yathA caikamapi bInaM dRSTvA tattvavedino bIjADarayoH svatantraM parasparaM ca kAryakAraNa rUpatAM puraskRtyAnAdi santatiM svIkurvanti, evameva karmaNAmapi dRSTvA tatsantati tajjanyAM bhavasantatiM cAvazyati tayA'nAdirUpeNa svIkuryuriti yuktamuktaM-'anAdirjIvaH * anAdirbhavaH anAdiH karmasaMyogazca ti| . . ....... nanu karmaNAM sthitirevotkRSTataH saptatikoTIkoTIsAgaropamamitaiveti kathamanAditA karmaNa iti cet / A . satyaM, ata eva saMyoga iti padaM, yataH pravAheNa teSAM teSAM karmaNAM saMyoga AtmabhiranAdikaH, bhinnAnAmapi karmaNAM saMyogastvAtmanaiva, sa cAbhUtapUrvo netyanAdika iti / nanu karmaNAM pudgalAzcatuHsparzAH, bhavAvatArAspadAni zarIrANi sukhaduHkhAnubhavahetavazca pudgalA | aSTasparzA iti kathaM parasparaM ghaTakateti cet / . satyaM, baddhAnAM karmaNAmabAdhAkAlavyapagame yadodayo jAyate, tadA tadyogyAn dravyabhavabhAvAnAzrityaiva jAyate, paraM yathAkamaiMva vedanaM jAyate iti karmasaMyogena nirvatito'yaM bhava iti anAdikarmasaMyoganirvatito'yamanAdirjIvasya bhava iti kathyate / karmANi hi zarIrAdidvArA svodayaM darzayanti, na svaya| miti tattvaM / vihAya ca bhavAbhinandinazcaramAvartino ye jIvAste svayaM bhavasya karmaklezairanubaddhatA janmano II P. Ac. Gunratnasuri M.S. 172 / Jun Gun Aaradhak Trust
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agamo ddhArakakRtisandohe // 8 // duHkhanimittatAM jagatazca janmajarAvyAdhyAdhyAtaGkamaraNAdibhirvyAptatAmasAratAmazaraNatAM cAvagamya svabhAvAta eva tatparihArodyatAH syustato bhavasya heyatA duHkhamayatA ca nAsiddheti na tatsAdhanAya yatnaH | pazcasUtra| prakaraNakArANAM / tata eva cAhuranantaraM prakaraNakArA:-'eyassa NaM vocchittItyAdi, etacchabdenAnAdika- / IN vArtikam masaMyoganivartitasyAnAderbhavasya grahaH / jIvasya tu dravyatvAdeva na vyucchedasambhavaH, na ca ko'pi / vivekI nAzaM svasyecchatIti bhavasyaiva vyucchittirucitA / bhavasyocchittistu sAmAnyena pratimavaM svaskha- jIvitasyAvasAne'styeveti tasyApunarbhAvena vyucchedasya grahAya vyucchittirityuktaM / yadyapi punarbhavAbhAva | eva mokSaH / sa ca janmAdivyAvAdhArahito'nantAvyAvAdhajJAnAdipUrNazcetyupAdeyatayA vaktuM zakyeta, paraM tathA- IS svarUpo mokSaH sAdhudharmapAlanasya phalatvena paramaprayojanatayA''khyeya iti naatraadhikRtH| kiJca-sAmAnyena sarve'pyAstikA avivAdena mokSamApti bhavavicchedAdabhyupayanti, muktAnAM svarUpAdiSu anekAnAM vipatipattInAM bhAvAt , na so'trAdhikRtaH, kintu sarvAstikapratipannaM bhavavicchedarUpameva phalamatrAdhikRtamiti / yadvA mokSasya svarUpe na kAcicchrotRNAM vidheyatA, bhavavicchede sati tasya svabhAvata eva siddhatvAt / zrotpuruSArthaviSayastu. bhavaviccheda eva / ata eva bhagavadbhistatvArthakArairapi-'kRtsnakarmakSayo | mokSa' ityuktaM, karmakSayasyaiva puruSArthaviSayatvAt / tathA ca paJcamasUtre yanmokSAdeH svarUpaM nirUpitaM tattatsvarUpasya siddhasya jJApanArtha, puruSArthaviSayatayA sAdhyaM prayojanaM tu bhavaviccheda eveti suSThuktametasya | vyucchittiriti / yadyapi 'puNyApuNyakSayAna mukti'ritivacasaH prAmANyAt bhavasya vyucchittirabhipretA yA // 8 // sA zuddhadharmAnna bhavati, tasya pApakarmavigamabhavatvAt pApavigamaM prati tasya kAraNatvAJceti, paraM 'Thika aNubhAgaM kasAyao kuNaI'tyukteH sthitibhA dvayamapi pAparUpebhyaH kaSAyebhya eva bhavati / tata eva ca DIP.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhakrust
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ paJcasUtra Agamo. dvArakakRtisandohe // 8 // | manujagatirna kevalaM puNyaM puraskRtya parAvarttate privrt| kiJca-zuddhadharmeNa ghAtiteSu ghAtiSu aghAtIni tu || bhavopagrAhINIti na bhavAntaramAdhAtumalambhUSNUnIti pApakarmakSaya eva bhavakSayazabdenAbhipreta iti| yadvA zuddhadharmazabdena kevalAni samyagdarzanajJAnacAritrANi na gRhItavyAni, kintvayogyavasthAbhAvinI sarvasaMvarasarvazarIra vArtikam vipahANahetunirjarAmayyavasthA grAhyA / tatkAraNatayA pApakarmaviyogo yadA gRhyate, tadA sarvasyApi karmaNo | mokSapatibandhakatvAt pApakarmatA'vadhAryeti / prastutastu zuddhadharmazcaramAvartabhAvinI mArgAbhimukhAdyavasthA parigRhyate, tatraiva tathAbhavyatvaparipAkAderArambhAt / ata eva sadandhamArgapravRttinyAyena tadvartinAM cetaso- IN | 'vakragamAdinA mArgAnusAritocyate / yadyapyupacArataH sakRddhandhakAderapyastyeva yogapUrvabhUmikA, paraM tattva- | dRSTarevAdhikArAcaramAvartabhAvyeva zuddhadharmo gRhyate / zuddhadharmaprAptizcAnantazo jAtA bhavyAnAmapi prAk, anantazo | graiveyakopapAtazruteH, paraM caramAvartabhAvinI bhAvaprApti lakSayituM samprAptiriti samA vizeSyate / tatazca zuddhadharmasamprApteH kAraNatayA pApakarmavigamo bhavabAlakAlagatamohavigama iti vAcyaH, tasyaiva caramAvartagatazuddhadharma- HI sammApteH pratibandhakatvAt / tathAca na sadvadyAdibhinnatayAjJAnAvaraNIyAditayA voktaM pApakarma naivAtra grAhyaM / ata eva tathAvidhasya tasya viga tathAbhabyatvAdibhAva eva hetutayoktaH, tadavasare kAlodyamasvabhAvA dInAmahetutvasya gauNahetutvasya vA svIkArAditi / parAvartasyAntye bhAvinyA api nirAdikabhavavicchittirasyA eva caramAvarttamAvinyA mArgapravRtteriti nAyuktam 'eassa NaM vocchittI'tyAdivacanaM, anantyapudgalaparAvartIyabhavabAlakAlInamohapApakarmavigamastathAbhavyatvabhAvata eva, tatretarahetusarave'pi sa ca bhavati kAlAdeva prAdhAnyena sukRtAdibhAve'pI'tyukteH kAlAdeva caramAvartalakSaNAt tathAbhavyatvaM, AditastatparipAka- // 1 // statkAraNAni cetarANi gauNatayA grAhyANi / ata eva 'je eve'tyAdi 'eyassa NaM vocchittI'tyAdyanUdya A - -- -- MP.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 82 // 21 sUtradvayavattRtIyAnUdhasUtre vakSyamANe 'tassa puNe'tyatra tacchabdena tathAbhavyatvameva parAmaziSyanti prakaraNakArA NI bhAgamo iti / na ca vAcyaM samAse gauNIbhUtaM tathAbhavyatvaM kathaM parAmRzyate ? iti / 'aSTApAyavinirmuktasta- paJcasUtra ddhArakakRtidutthaguNabhUtaye' itivad gauNasya vizeSaNIbhUtasyApi grahAditi / yadvA'dizabdena tatparipAka eva gRhyate, mA vArtikam sandohe tatazca 'mukhyasya parAmarza' iti tathAbhavyatvasyApi bhavyatvavadanAditvAttasya pAkaH pratipudgalAvarta bhavatyeva, / paraM na tatra catuHzaraNagamanAdyadhyavasAyasyodbhavaH, kintvatraiva caramAvartIya eva pAke iti viziSTatvAdetasya / pAkasya AhuH prakaraNakArA' vipAka' iti / yadyapi tathAbhavyatvasyApi vipAkazcaramAvartavartikAlavizeSAdeva, | tathApi tadvipAkakAle'vazyametAni catuHzaraNagamanAdInyavazyaM bhavanti mokSakAle samagrakarmakSayasadbhAva-K | vaditi / yadyapi sAmAnyena trayANAmapi zaraNagamana-duSkRtanindA-sukRtAnusevanAnAM sAmAnyena tathAbhavyatva- A | vipAkasAdhanatvamuktaM tathApi duSkRtasukRtAnAM svarUpa pratizAsanaM bhinnamityArhatazAmanAnusAriNI te grAhye | iti prathamameva catuHzaraNagamanaM vyAkhyAtumucitamiti / cittasamAdhAnapUrvakasya sakalAnuSThAnasya zuddhaphala- K RI dAyitvaM / tata eva ca sakalAnAM svAdhyAyadhyAnAvazyakAdivizeSAnuSThAnAnAmIryApathikIpratikramaNa- | Ki pUrvakatA matA iti / atrApi sukRtAnusevanasyAdau duSkRtagarhAyA aavshyktaa| pApadhikkAravatAmeva / | dharmasiddheH sambhavAt sukRtAnusevanarUpasya dharmasya siddhihetorapi duSkRta nindArUpasya pApadhi-| kArasyAvazyakatA anivAryeti / zaraNyeSvapi caturNAmevAnyUnAtiriktAnAmeva zaraNadAtRtve yogyatA, | zaraNyatAgrahaNamapi caturNAmevAIdAdInAM yogyaM, yato na vihAya catura etAn jagatyasti ko'pi | tathAprakArastrAtA pApebhyaH, sAdhakazca niHzreyasasAdhanAnAM tathAbhavyatvaparipAkavAMzca jIvo niHzreyasamArgasya dezakatayA prathamamarhataH zaraNaM prapadyate, pratipannazcAItAM zaraNaM tadaiva nizcitaM mokSasAdhanasamarthaH syAdyadi | P.P. Ac Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agamo IN sanAtanapadasthAH saccidAnandapUrNAH zAzvatAH siddhA mokSamArgapravRttiphalarUpAH syuriti yogyameva dvitIyaM I pazcasUtradvArakakRtitA siddhAnAM bhagavatAM zaraNIkaraNamiti / labdhe mArge sthire'vazyaprAptavye nizcite ca sAdhye tatprAptaye yatna / vArtikam Astheyo buddhimadbhiH, paraM sa yatno naikAkinA'nAdikAlInapramAdagrastena sAdhyate, na ca niHsAdhano yatnaH / sandohe kAryasAdhaka iti sahAyakAH sanmArgopadezakAH sahAyakAzcAvazyameSTavyAH sAdhava iti tRtIyaM zaraNaM | ___83 // sAdhavaH / bhagavadbhiH kevalibhiH zrIahaMdAdibhiH prarUpitaM zAsanaM dharmarUpaM yat tadevApavargaprApaNapravaNo'dhveti / tasyApyasAdhAraNopakArakatayA tattvatastvapavargamArgarUpatayA'vazyaM svIkaraNIyaiva zaraNateti yogyamevAnyUnAti- I riktatayA'sAdhAraNopakArakatayA ca caturNAmeva zaraNAnAM svIkAra iti / evaM ca caturantapRthvIsAdhanasamarthacakravarticakraratnavaccaturgatyantakArakacatuHzaraNacakre gRhIte RSabhakuTabhedavaddaSkRtAnAM tadgadviArA bhedanaM, navanidhAnasAdhanavaJca sukRtAnAmanusevanaM ca svabhAvasiddhameva, tavayamantarA tAttvikasya catuHzaraNagamanasyaivAsambhavAt / evaM ca tattvataH pAramparyeNa sakalasya mokSamArgasya siddhiretatritayenetyata AhuH prakaraNakArAH zrImadaItAM bhagavatAM vAkyAnuvAdena-'ao kAyavvamiNaM houkAmeNaM ti, yata etAvatA granthena sAdhitamidaM yaduta-catuHzaraNagamana-duSkRtanindA-sukRtAnusevanaistathAbhavyatvAdevipAkaH, tasmAca tathAvidhAnAM pApakarmaNAM nAzaH, nAzAcca tathAvidhAnAM pApAnAM zuddhadharmasya samprAptiH, tasyAzca zuddhadharmasampatteranAdikarma| saMyoganirvatitasya bhavasya vyuccheda iti / tato bhavavicchedAnantarabhAvinA . siddhAvasthena bhavitukAmena kartavyamidaM, sAvadhAraNatvAcca karttavyamevedaM trayamiti / ataH sAdhitakarttavyasyAsya vidheH kAlaM darzayitumAhuH prakaraNakArA anuvAdayanta:-'bhUjo 2 saMkilesetikAlamasaMkilese'tti saMklezazcAtra bhayAnake roge IS ME3 // dIrghakAlIne Amaye kasmiMzcidapi vA maraNadAyini prasaGge upasthite yA manaso vyagratA tadutthaH LAC.Gunratnasuri M.S.' ' Jun Gun Aaradhak Trust
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 84 // Id AtmapariNAmaH, tasmiMzca sati yadA yadA zakyaM kartuM trayamidaM / kizca-tadA tadA kartavyameva, nAtra sUtrAdhyamAgamo. yatAdivat kaalaakaalkhaadhyaayiketrvicaarH| evaM cAsya kevalakathitatve'pi ca bhUyobhUyaH pAThyatA''mnAtA, paJcasUtradvArakakRti- AjJAdhInaM ca pravacanaM,maraNopanArAdhanAyAH zivasadgatiprAptipAdapakandatvAt naitadazobhanaM,evaM rAgAdhAbAdhArahitaH vArtikama kAlo'saGklezakAlaH, tasmin sati 'tikAlaM'ti ahorAtre kAlatritayagrahaNAt ahorAtrazcAdimadhyAntyabhAgarUpa, sandohe | sandhyAtrayaM,Adyantye sandhye divasarAtryoH, dvayorapi tatrAMzena pravezAt , yathaikasyaiva putrasya mAtApitrubhayasambandhAt | ubhayorapi putratayA vyapadezastathA''caraNayA divasasyAyantyabhAgabhAvinyorapi sandhyayo rAtreranantaratayA / rAtrisambandhitayA'pi kathane nAsaGgatiH kAcit / ata eva zAstra catuHsandhyatvamahorAtrasya gIyate iti / ta yathA loke ArakSakAH sadA dhriyante. paramApattau bhayasya sAvadhAnatvAya bhUyobhUyaH preryante / evamidamapi | catuHzaraNagamanAditrayaM maraNopAgrakAle ArauidradhyAnanivAraNAya durgatestrANAya ca vizeSeNa vidheyamiti IA bhUyobhUyaH saGkleze kartavyamidamityuktaM / paraM bhayarahite'pi prastAve. na dhAritA na vA kRtakaraNA ye 14 ArakSakAste naivopayujyante iti bhayarahite'pi prastAve'vazyaM dhAryante kRtakaraNAzca kriyante tadvadatrApi tathAvidhAmayAdijanitAtaraudradhyAnadurgatigamanAdiprasaGgAbhAve'pi avazyamabhyAsArtha tatkaraNapATavArtha saGkalezarahite'pi avazyaM trisandhyaM karaNenAbhyasanIyaM tatkaraNapATavaM ca sampAdyaM prAguktA kAlArakSakadharaNavaditi sampUrNo'vAbhavat | zrIprakaraNakArabhagavadanUditaH zrImadarhadbhagavadvacanaprabandhaH // atIndriyatvAdviSayasya cAsya, zAstre'tra vAkyaM khalu sUtrakAraiH / anUditaM zrIjinarAjanAmnA, purona vAkyAni sudhIritAni // 1 // jinAH samastAH samakAlabhAvinaH, smoditaasttvttiprtaane| tato bahUnAM vacanAni lAtvA-anuvAda eSo'tra kRto jinAnAm ||2||shrutvaa caitad bhagavadbhASitamanUditaM ca prakaraNakArairjAtA''sannasiddhikatvAcchotuzcatuHzaraNagamanA // 84 // P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak.Trust
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ ViditritayasAvadhAnamanaskatA jAtAyAM ca tasya tasyAmiGgitAkAravodhakuzalAH paropakAraikavratadIkSitAH mokSAdhva- 121 paJcasUtraAgamo RI gamanatatparANAM samyagdarzanAdibhirabhyantarairvasatyAhAragrahaNAsevanazikSAvaiyAvRttyasanmArgagamanaprotsAhanadurdhyAnAva- I vArtikam dvArakakRti kAzarodhanaparAyaNatAvidhAna baizca sAdhanaiH zrImariprabhRtipadapratiSThitAH sAdhavastAM tasya jAtAmavagamya sAmyena ma sandohe H saMgRhya taccatuHzaraNAditritayaM yathAyathaM satrArthobhayaiH samaryAdhyApayantyAdarAt paramagurusamArAdhanasAvadhAnamanaskAnAM! sUripurandarAdInAmanukampayA tathAvidhena svaprayatnena labdhacatuHzaraNagamanAditrayaviSayakagrahaNAsevanazikSo bhAvibhadraka AdRtyApavargasAdhanatatparatAmAha idaM sakalazrIzramaNAdisaGghasamakSaM sa kimihAha iti zaGkAsamAdhAnAya zikSApravaNazakSakavacanAnyevAhuH-'jAvajjIva meM' ityAdi / nAviditametadviduSAM yaduta-janmajarAmaraNAtamasAramAta jagadazaraNaM samIkSya zrotA'yamudvignaH svato bhavAd , tata eva ca bhagavadbhirapi bhavasyaitasyAnAditA tadvadanAdikarmasaMyoganirvatitatA cAkhyAtA, jIvasyAnAditAyAH sAdhanamapi tAdRzasya duHkhamayasyAzaraNasya bhavasyAnAditAyAH sAdhAraNArthameva / tathA cAbhisamIkSya bhavasya tathAvidhe duHkhamayatve'pya- IN zaraNatAmavazyaM zaraNamaGgIcikIrSaH syAt / ata eva ca zrImadahadbhirbhagavadbhirapi trayANAM karttavyAnAmAdau zaraNagamavastvabhidhAnapadamAnItaM / ata eva zrotA''ha-'yAvajIvaM mama zaraNaM bhagavanta' iti / tathAca jJAtaM I | mayA niHsAraM jagat , avabuddho mayA janmajarAmaraNArtipUrito bhavaH, bhIto'haM janmAdimahAvyathApUrNAt saMsAA rAt, na vIkSitaM pUrNe'pi jagati mama rakSaNe pravINaM kizcit , adhunaiva . ca labdhA bhavatrANavidhAnavedhasa ete, tato nizcalo'haM jAto'vadhAna etasmin yaduta-anAdikAlAdalabdhapUrvA ete zaraNasamarthA adhigatA bhagavanta iti, na kadApyetAnmokSyAmi, na ca anyathAdhIbhUtvA parAna zaraNaM zrayiSya iti nizcitya | cetasedamAha yaduta-bhagavanto yAvajIvaM mama zaraNamiti / tathA caitat kAlAvadhAraNaM sAtatyArtha, - na // 85 // P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ paJcasUtra // 86 // bhavAntare zaraNasya niSedhArtha, tadbhAve tatra tasyApISTatvAdeva bhavAntaramAvasyAnicchanIyatvAcca na tatra Agamo bhaavishrnnvicaarH| yacca 'me sevA bhave bhave tumha calaNANa' mitipAThena bhavAntarasevAprAptiprArthanaM kriyate, ti| ddhArakakRtitanna mukhyavRttyA karaNAhamiti tu tatrasthenaiva 'vArijai jaivi niyANabaMdhaNa'mityanena spaSTayata eveti / vArtikam yAvajIvamiti yogyameveti / AbhavaM na muJcAmyetAn bhagavataH, AjIvanameteSAmeva bhaktau tatparo bhaviSyAmi sandohe na cAnyAn kAnapi tathAvidhAn sambhAvayAmi yAnAzritumunmanAH kadAcidapi bhaviSyAmIti ananyazaraNatayaivaitAn bhagavato yAvajIvamananyamanAH zrayiSyAmIti / 'me' ityasmatpadamasamAnazaraNAzrayaNadyotanAtha / tathA cAhamevAsAdhAraNatayA bhagavataH zrayAmi madvidhaHzaraNaM pratipano na kazcidbhavabhramaNapIDApIDitaH prANIti jJApayatyanena / kiJca-bhrAntaH pUrva samaste'pi jagati. paraM kvApyAtmasAdhanavAnapi yAthAtathye | nopalabdhA,sarveSAmaparatIrthIyAnAmarthakAmasvargabhUtikAmanAparANAM zarIgtatpoSaNasAdhanasthAnasantAnasamRddhisamudAya| pravartanAdiSveva prayatnazIlatvadarzanAt / sati caivaM jJAnAdInAmAtmasvarUpabhUtAnAmanAvibhUtAnAmAvirbhavanagegena labdhAnAmapi teSAM niSpatyUhaM rakSaNaparAyaNatayA yA nAthatA labhyA, tasyAH svapno'pi na tatra jJAyate, tahi atra zrImadarhatAM bhagavatAM zAsanaM tu sadevAsuramanuSyasya lokasya trilokagatasya yogakSemakaraNatatparatayA nAtharUpaM, tatpraNAyakAzca 'arihA tAva niyamA titthayareti vacanAttasya zAsanasya niyataM / pravartakA eveti / sarvametadvicintyaiva bravImi 'paramatilogaNAha'ti, trilokyAM zAsanasya pravartanAt / paramatrilokanAthA iti / na ca zrImadarhatAM bhagavatAM paramatrilokanAthatA'sambhavinI, yatasta eva trilokyAM / vartamAneSu sattvepu samagreSu paramaizvaryabhAjo bhavanti / tatra ca hetureka eva, yatasta eva acintyapuNyasambhArA iti / viditametadviduSAM yaduta-sarvAsvapi karmaprakRtiSu arhanAmaiva tAdRzaM yadvandhodayAdiSu sarveSu | // 86 // S P.P.Ad Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ pazcasUtra // 87 // Agamo- || prazastaM, badhyate ca tadantaHkoTIkoTIsAgaropamasthitikaM tannAmabandhaprabhAveNaiva bhAvitIrthakarajIvA anekaddhAra kakRti | bhaveSu niHzreyasapathaprAptibhAvanayA'vazyaMbhAvitabhAvA eva bhavanti / tIrthakarabhavAttRtIyasmiMstu bhave avazya | vArtikam sandohe | varabodhilAbhenaiva te budhyante, tatprabhAveNa ca te parArthodyamina eva bhaveyuH / varabodheranantaraM zrIarhadAdInAM padAnAM yadArAdhanaM kurvanti, tadapi gauNe svanistAraNabhAve satyapi paranistAraNahetutvenaiva tAdRze dharmArAdhane teSAM bhAgyavatAmeSaiva bhAvanA yaduta-vidyamAne etAdRze bhavanistAraNapare zrIjainendrazAsane kimiti prANino bhrAmyanti janmajarAtakAntakAkIrNe bhave, tadenAn samastAn anenaiva zAsanapravahaNena nistArayAmi duHkhajaladherbhavAditi, etAdRzyA eva bhAvanAyAsteSAmarhadAdipadAnAmArAdhanAt zrIjinanAmno bandho- 19 dayAdiSu sarveSu zubharUpAyAH karmaprakRterbandho nikAcito jAyate, mRtAzca tata ekabhavAntaritAste avazyaM | tIrthakarA bhavanti / ata ucyate-'acintyapuNyasambhArA' iti / na hi prApya varabodhi parArthodyatAste | bhAvitIrthakarajIvA api na hi zrIjinapadaprabhAvajaM puNyaprAgbhAraM jAnItuM zaktAzcetayanti cintAviSayamapi / vA''nayantIti yuktamucyate 'acintyapuNyasambhArA' iti / etAdRzAt puNyasambhArAdeva garbhAvatArasamaya eva ISI gajAdicatudarzabhrAjiSNumahAsvapnadarzanaM mAtuH, jAtamAtre surAcalamUrdhni surAsurendrazreNinirmito janmAbhiSekaH, yAvanirvANakalyANakamahotsavakRtirapIndrAdInAM, tadevamaparimitatvAdacintyatvAcca tadIyapuNyaprAgbhArasya kiyatkathyate yAvatsarveSAM sarvavidAM sarvavittve samAne'pyacintyapuNyaprAgbhArAstIrthakarA eva teSAM, yato bhagavatAM jinezvarANAmevaiSa puNyaprAgbhAro'cintyo yat-teSAM yA bhaviSyadvANI sA yAneva saMzayAna samUlaM yathAvaducchettumalambhaviSNusta eva saMzayAH. zrotRvargasyotpadyante, na nyUnA nAtiriktAH / na ca vihAyAcintyapuNyaprAgbhArAnvitAn vihAya jinezvarAnanyasya kasyApi sarvavido'pyastyeSo'tizayaH / 15 // 87 // (NIPP.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agamo dvArakakRti sandohe 1188 // kiJca-bhagavatAM jinezvarANAmevAnyo'pi puNyaprAgbhAro'cintyo yad-aparimitA api zrotAro yojanamAtre kSetre bhagavaMddezanAmRtapAnodyatA dezanAkSetre sthAtuM zaknuvanti / sarve'pi naratiryagdevAdayo bhagavanmukhapadma- I pazcasUtravinirgatAM dezanAgaGgAmavagAhya svasvabhASAtayA pariNatimApannAM dezanAvacanatatimavagAhante / eta ivA'parepya vArtikam tizayA adbhutatamA bhagavatAM jinezvarANAmeva, ataH satyatamametad yaduta-bhagavanto jinezvarA acintyapuNyasambhArA iti / yadyapi zrImatAmarhatAM bhagavatAM jinanAmno bandhakAlAdvizeSatazca nikAcanakAlAdUrva jAyata evAnuttarapuNyaprAgbhArodayaH, tasmAdeva caikendriyAdiSvapi gatA jAtyA eva te bhavanti, nikAca-2 nAdanantaraM prAgbaddhatathAvidhakarmaprabhAvAd gatA narakeSvapi nAnyanArakavadanubhavantyasAtaM, tata eva ca 'uvavAeNa va sAya'mityAdikAyAM gAthAyAM 'kammuNo vA vitti paThyate, deveSvapi jAtAnAM nikAcitajinanAmnAM na mAlyamlAnirityAdIni SaD mahA'zokakAraNAni bhavanti, jAtA api manuSyabhave uttamasaMhananAdiyutA eva bhavanti, bhavanti ca teSAmeva bhagavatAmacintyapuNyaprAgbhArAdeva dehasaugandhyAdikamatizayacatuSkamanyajagatIjanakalpanAviSayAtItaM, paraM tIrthasthApanAdyavasareSu dharmadezanAprabhAvArtha yat catustriMzadatizayasamUhayutatvamindrAdivihitAvicchinnabhAvArhantyanibandhanamatizayacatuSkaM ca, tattuM prakSINeSu ghAtikarmasu rAgAdiSu tatpabhAvAdeva ca 'kevaliyanANalaMbho nannatthe qhae kasAyANamitivacanAccarite jAte sArvajye bhavatyata AhuH prakaraNakArA bhavyajIvamukhena 'kSINarAgadveSamohA' iti / yadyapi paramAItIyeSu karmaprakRtyAdizAsreSu jIvAnAM samyaktvamUlakatattvatrayIviSayakAprItikArakaprItighAtakatayA'STAdazAnAM hiMsAdInAM pApasthAnAnAM ratyA cAnantAnubandhinaH kaSAyAH samyaktvaghAtakAH, pApadezasyApyaparihArAdezavirateH pratibandhakA apratyAkhyAnA ArambhaparigrahaviSayakapAyAdyAsaktyA sarvavirateH pratibandhakAH pratyAkhyAnAvaraNAH, akaSAya // 8 // RIP.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ paJcasUtra // 89 // ___ AgamoH / yathAkhyAtacAritrapratibandhakatayA sajvalanAzceti vargacatuSkavartinaH krodhamAnamAyAlobhAH kaSAyA ityeva dvArakakRti- kathyate, hAsyAdinavakaM sanimittamitarathA vA''virbhavannokaSAyazabdenAbhidhIyate, paraM na kvApi karmaprakRtInAM | mUleghUttareSu vA bhedeSu rAgadveSamohA iti doSatrayyutkIrtyate, tathApi jIvasya yat svAsthyaM taccalanaM / vArtikam sandohe rAgadveSamoharUpaM, tatazca dveSAt krodhamAnayoH rAgAnmAyAlobhayo!kaSAyebhyo hAsyAdiSaTke ca yA pravRttirjAyate sA mohanIyasya bhedeSu guNasthAnakrameNa kSayyeSu karmabhedeSu mohatvena kaSAyatvena nokaSAyatvena ca / kathyate / tattvatastvAtmasvAsthyabAdhakA rAgadveSamohA eva ripavastataH suSTUktaM 'kSINarAgadveSamohA' iti / | | yadyapyanuttarapuNyasambhAraH sarvajJatAvagatAbhilApyAnabhilApyapadArthatve'bhilApyArthadezitvena jIvAdInAM tattvAnAM || | dvAdazAnAM parSadAM purato yugapatsamagrazrotRjanasaMzayacchedakAriNyA svasvabhASApariNAminyA dezanayA snggtteve| va bhagavatsvaItsu jagajanacetazcamatkArakArako zrImadarhatAM bhagavatAmahattAyA avabodhakazca bhavati, paraM jagati / A sarve'pi prAvAdukAH svasvatIrthapraNetAraM sarvajJatvena tadvattvAvadhAraNAdeva ca yathArthavastudezakatvenAvadhArayanti / na ca tat tathya, yato jIvAnAM hi saMsArabhrAmakakarmabandhananibandhanabhUtau rAgadveSau samohI yAvanna samUlakA kaSyete, tAvanna svacchatAmavikalAmAtmani dhArayitumalambhUyate / ataH kAryabhUtamapi sakalasacopakAra-II | mUlanibandhanamapi sarvajJatvAdikamupekSya kSINarAgadveSamohatvamudIritamahatAM bhagavatAM zaraNamabhyupagantukAmena | | bhvyjiivaatmnaa| tattvata eSAmevAtmasvarUpabAdhakatvAnnirAkAryatA, tannirAkaraNAdeva ca zrImatAmarhatAM bhagavatAM | zaraNadAnapaTutA svIkRtA'stIti / kiJca-sudevakudevAnAM * vibhAge yathAvasthitavastuvAditAyA nirNaya AvazyakaH, tamantarA jagaduddhArAdikripAyA asambhavAt , paraM sa nirNayo yadi paravAkyasantateH prAmANyena // 9 // kriyate tarhi satyasarvajJatAvatvena siddhasudevatvasyApi sudevatvena nirNayo vidhaatumshkyH| yadi ca tadIya- 11 2 .P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 9 // yaiva vAkyasantatyA tasya sarvajJatA vevidyate, tarhi tu kasyacideva mAtrayA'lpayA cukkaskhalitenAsarvajJatA| bhAgamo. | ghotikA syAdvAkyasantatiriti na vAkyasaMhatyA satyasarvajJatAyA nirNayo vidhAtuM pAryate, na ca sarvajJA- II paJcasatradvArakakRtiA sarvajJatayorasti kiJcicihna tathAvidhaM, yenAvinAbhUtena sArvazyapratyayo vidhAtuM sukaraH syAt / na caivaM vArtikam sudevakudevatvayovibhAgaH kartumazakyo'sambhAvyo vA ? kintu sarvazreyasAM mUlasya yathAvasthitavAditvasya yathA | sandohe sArvayaM mUlaM, tathaiva sArvajyasyApyavinAbhUtaM mUlamastyeva vItarAgatvaM / tatra ca yadyapi vItarAgatvasiddhathai na kazcidvItarAgatayA pratibaddhamasti kizcittathAvidhaM gamakaM cihna, tathApi vItarAgatAyAH pratipakSabhUtaM rAgasya dveSasya mohasya ca gamakamastyeva tathAvidhaM cihnaM, tathA cAnvayavyAptyA vItarAgatvasyAsiddhatve'pi vyatirekavyAptyA vItarAgatvAbhAvasAdhanaM na duSkaraM, siddhe ca tasmin tadvataH asarvajJatvakudevasvAyathAvasthitavAditvAdayaH svata eva siddhaaH| na ca vAcyaM gRhyanyaliGgasiddhivAdinAM jainAnAM mate vyatirekiNo hetoreva nAsti siddhiriti, yato ye hi gRhyanyaliGgasiddhA ucyante, te hi yadyantarmuhUrttAdhikAyuSkAH syustahi te'vazyaM strIzastrAkSamAlAdiviyutA eva bhaveyuH, svaliGgagrahaNasya teSAmapyAvazyakatvAt / tataH IN/ sadA strIzastrAdidhArakA ye teSAM tathAkAlikyA vyatirekavyApyA na cidvatAM kiJcidvAdhakamiti / na R ca vAcyamevaM vyatirekavyAptyA vItarAgatvaM tanmUlaM ca sAzyaM sidhyet , na tu sudevatvaM, yataH sarvajJAta | hi prati utsapiNyavasarpiNIrasakhyA bhavanti, sudevAstu caturvizatireveti / sudevatvaM hi na kevalaM bvatirekavyAptyA siddhena vItarAgatvena sAdhyate, kintu tayA kudevatvAbhAvo nirNIyate / evaM cAyoga- / / | vyavacchedArtho'yamArambho, naanyyogvyvcchedaarthH| siddhe caivaM kudevatvAbhAve vItarAgatvasiddhayA sArvazya| siddhiH / tasyAM ca yathAvasthitavAditvAdisAdhanaM sukarameva, siddheSveva caiteSvabhIpsitA'rhatAM bhagavatAM || Jun Gun Aaradhak Trust . // 9 // VIP.P.AC.Gunratnasuri M.S.
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ paJcasutra vArtikam __ // 9 // bhAgamo- 5/ sudevatvasiddhirapratihataiveti proktamAvazyakaM prakaraNakArairbhagavatAmaItAM vizeSaNaM 'kSINarAgadveSamohA' iti / dvArakakRti kSINAzcApunarbhAvena vilayaM gatAH, anyathA tu pratikSaNaM saMsAriNAM rAgadveSamohAnAM vedanAt 'vipAko'nubhavaH / tatazca nirjare tivacanaprAmANyAt kSIyante eva rAgadvaSamohAnAM pariNatayastatkAraNabhUtAni karmANi ca / ...sandohe rAgadveSamohAnAmapunarbhAvena kSayaH kSapakazreNyA eva, nopazamazreNyA / arhanto bhagavantazca tIrthakarabhave nopazamazreNimArohanti, na cAparamapyaupazamikabhAvaM, kintu kSAyikameva bhAvaM / jAtyaM hi ratnaM nairmalyamAsAdayadavasthaM svakAntiprAgbhAreNAlayamudyotayatyeva, na kadApyandhapASANAdivadaprakAzaM tadbhavati / tadvanjinA api labdhatathAvidhasAdhanAH kSAyikameva bhAvamApnuvantIti yogyamuktaM-'kSINarAgadveSamohA' iti / kSINarAgadveSamohatvAdeva ca na strIzastrAkSamAlAyakAH, na ca jagajjananasthemakSayAdivAdena jagatojAgatayonigrahAnugrahayo| darzakAH / zrImadaItAM bhagavatAM kSINarAgadveSamohatA tu tadIyAnAmAgamAt vRttAn mUrtezca, yatastai kevalasya mokSasyaiva sAdhanAyAgamA AkhyAtAH, AgameSu teSAmabhyudayArthitA'pi pratibaddhA, yatastadIpsApUrtyabhilASiNAM kRto'pi dharmo na niHzreyasApakaH pAramArthikazca, sarveSvapyAgameSu sAtatyena mokSamArgasyopadeza vyatiricya na kimapyanyadupadiSTaM / na cAkSINarAgadveSamohatvena svayaM putrapautrAdiprasakto lalanAlAlanAsakto gRhaputradArAdimamatvavAnevaM parebhya upadeSTumudyataH syAt / na ca paropadezapANDityavattadupadezaM zRNuyurAcareyuryA I santa iti / avazyaM jJAyate yadutAkSINarAgadveSamohatvAdevopadiSTA evaMvidhA AgamAH, gaNabhRdAdibhistadIyo| padezamanusRtya sa AgamArtho yathAvadAcIrNa iti / vRttaM ca bhagavatAmaItAM kSINarAgadveSameva, utpatteH kevalasyAjanma koTIkoTIsurasevAyAstenaiva hetunA bhAvAdAkhyAyate'pi tathaiva / yataH kSINaghAtikarmaNAM bhagavatAmarhatAmekAdazAtizayA lokAnubhAvata Avirbhavanti / surA api kSINaghAtikarmatvAdeva bhagavatAmaItAmekAna // 9 // P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trus
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ ta viMzatimatizayAn kurvanti / evaM ca lokAnubhAvajaikAdazasurakRtakonaviMzatisaGkhyakAnAM lokAtigAnAma' Agamo. tizayAnAM prAdurbhAvaH ghAtikarmakSayAdeva / rAgadveSamohAca mohanIyAkhyasya ghAtikarmaNa eva bhedaaH|| paJcasUtradvArakakRti kiJca-kSayAyotthitA arhanto bhagavantaH samastaghAtikarmakSayeNAvAptakevalAH tIrthapraNayane samastaghAtikarma- vArtikama kSayapratyalamAriSkurvantyeva svavRttamAcArAGgAkhye Adya evAGge, skhamukhenaiva prAgvRttasyAviSkaraNAnna tatrAtizayoktesandohe | leMzasya kalpitatvasya vAMzenApi sambhavaH, vilokanAccApi tatrasthasya tadvRttasya na kasyApi sakarNasya | // 9 // .IN teSAM kSINaghAtikarmAvasthAprAgvRttavRttasyAvalokanAdAzaGkAlezo'pi kSINaghAtikarmatve teSAmiti / mUrtirapi ca / | zrImadarhatAM bhagavatAmeva kSINarAgadveSamohatvamugirantI dRzyate, yatasteSAmeva pratimAyAM vaktrAbjaM zAntarasanimagnaM, akSiNI nirvikAre nAsAgrasthAyinI, mukhAbjaM ca hAsyAdidoSatativajitaM, zarIraM samagraM zlathaM | paryaGkAsanasthaM ca, etAdRzyA eva mudrAyA vItarAgatvasyA''vedanaM sahajameva, etAdRzyA vItarAgatvAvalambinyA | mudrayA'pi virahitatvAdanyeSAmayamupahAsaH kavibhiH kriyate yaduta-nartakA api nRpAdInAM veSaM dhArayantastadIyAM ! mudrAmAdAvevodvahanti / ime tu paratIthikA devakoTIM praviSTumicchavo devasya mudrAM vidhAtumapi na vijJA iti / tathA ca bhagavatAmahatAmeva mUrtibhaMgavatAM kSINarAgadveSamohatvadazAzaMsinIti bhagavatAM zrImatAmahaMtAM kSINarAgadveSamohatA teSAmAgamAd vRttAna mUrtitazca siddhisaudhamadhyArohantI na kenApi zakyate nivArayitu| miti / yadyapi zAstrIyanyAyena kSINarAgA ityetAvanmAtrasyoktau kSINadveSamohatvaM pratIyata eva, mAyAlobhakaSAyadvayalakSaNarAgasya vilayo dvaSamohayoH kSayAdanantarameva yato bhavatIti, paraM bhagavatsvarhatsu paramAtmasu sarvathA kudevatvasyAyogaM pareSAM ca kutIrthyAMnAM kudevatvaparipUrNatAM ca darzayitumuktaM 'kSINarAgadveSamohA' / iti / evambhUtAnAM lokAtigAnAM guNAnAM nilayA apibhagavanto'rhantaH svakRtabhoginAM saMsArijIvAnAM I // 12 // INIPP.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ vArtikam sandohe Agamo- 8 na trANaM vidhAtuM samarthA bhavanti, tata AhuH-'acintyacintAmaNaya' iti / yadvA jagati ta eva vidhAtu- paJcasUtradvArakatiil malaM duHkhabharAkrAntAnAM trANaM; ye zaraNAgateSu prItamanasaH santastAn zaraNamupetAnapekSya svasya vajrapaJjara- 17 TH tAbhimAnamudbaheyuH, zaraNAgatAnAM prANinAM bAdhakeSu pareSu ca jIveSvajIveSu vA samUlakASaM kaSaNAvadhika roSamAdadhate, zaraNAgatAnAM trANasAdhaneSu virodhinAM kSayakArakeSu sAdhaneSu sveSAM niyataikasthitikArakeSu / // 9 // kAraNasamUheSu dRDhabaddhAntaHkaraNAstadrakSaNaikacittAzca syuH, bhagavanto'rhantastu kSINarAgadveSamohA iti kathaM zaraNe sAdhavaH syurityAhuH-'acintyacintAmaNaya' iti, yathAhi cintAmaNyAdaya ArAdhakavirAdhakeSvaraktadviSTAH santaH ArAdhakAnAmiSTasiddhayAdineSTArthasAdhakatvaM virAdhakAnAM ca dAriyApattyAdinA'niSTApAdanadvArA'ni TotpAdakA bhavanti, tathA bhagavanto'hantaH kSINarAgadveSamohA api tadguNajJAnabahumAnAdarAdinA''rAdhakAnAmAIN nantaryeNa prApyatvAbhimatamabhyudayaM pAramparyeNa sAdhyatvena bahamAnitaM niHzreyasaM sampAdayanti. tadAjJA'na GgIkArAzravapravRtyAdibhirvirAdhakAnAM cAnantasaMsAravRddhidurlabhabodhitvAdinAniSTabharaM sampAdayanti / nanveva | mahArthakaratve'pi mahAnarthakAritvamapi bhagavatAmarhatAmApannamiti vaitAlavadaHsAdhAste, na caikAntena zaraNyA iti | | cedAhuH-'bhavajaladhipotA' iti / caturgatimayabhayaGkarabhavAvartabhISaNabhavodadhitAraNe bhavyAnAmasAdhAraNapotA| yamAnAH jinavarA hi jinanAmakarmodayAdeva bhavanti, jinAbhidhAnakarmabandhazca varabodhimatAmeva, varabodhizca | tasyaiva syAdyo labdhvA samyaktvaM kimetAdRze bhavajaladhitAraNasamarthe sati jinazAsane jIvA bhavodadheH parapAraM nApnuvanti ?, tadamUn sarvAn bhavajaladheH parampAramanena nairgranthazAsanena nayAmIti vicArayati, | tataH prabhRti sa varabodhimAna sarvathA sarvadA parArthodyata eva bhavati, parArthodyatatvAdeva ca jinanAmakarma nikA- I // 13 // cayana anantaM saMsAramapavartayan bhavaM tRtIyamavaSvaSkyApavarttayati / zAstrakArA api 'tiybhvoskkittaannmityaahuH|| APP.AC. Gunratnasuri M.S.. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 24 // IS tathA ca jinezvarA bhagavanto hathanekabhaveSu bhavyAnAM bhavAbdhestAraNe evodyatA iti yathArthameva bhavajaladhi- Agamo. tAraNapotAyamAnatvaM bhagavatAM, virAdhakAnAM saMsArapAtakAraNatvaM tU lUkAnAM svasvabhAvasya hInatvena yathA pazcasUtraddhArakakRti uSNAMzukiraNAnAmandhatvakAraNatA tathA jJeyaM / bhagavantastu svAbhiprAyeNa tAraNAnukUlasya tIrthAdervidhAtRtvena vArtikama ca bhavyAnAM bhavAvarttabhayaGkarabhavajaladhitAraNapratyalapotAyamAnatvameva, bhagavatAmahatAM bhavajaladhipotatvaM ca na | sandohe kevalaM svasya bhaktAnAM vA kalpanAmAtrodbhavaM, kintu bhayaGkarabhavAvarttabhISaNabhavodadhitAraNasamarthasya zaraNasya | | dAtRtvenaiva, tata AhuH-'ekAntazaraNyA' iti, evaM ca bhagavatAmarhatAM paramabhaktipAtratvena zaraNasvIkAro / | bhavitukAmena kRta iti / sarve'pi paratIrthIyAH:paramezvarAH bhavAvartasya janmajarAtaGkAniSTasaMyogAdiduHkhapracuratayA |SI | sadAGginAmekA kitayA saMyuktAn sarvAn vimucyAzaraNatayA prabhraSTakhArthena paribhramaNarUpatayA niHsArA- | | zaraNatvAttattAraNakSamatvaM sveSAM darzayantyeva muktiparyavasAnatvAdevAstikavAdAnI, paraM tattrANakAritvaM teSAmeva | sambhavati, ye svayaM bhavanivandhanebhyo dUratarIbhUya parAnapi tebhyo dUrIkartu pratyalAH syuH / bhagavanto'rhantastu | kSapakazreNikrameNa kSapayitvA mohaM, nihatya ca tadbhalena balavanti jJAnAvaraNIyAdIni karmANi, nizzeSaghAti THIS | karmakSayaprabhAveNaivAvAptakevalA rUpAdilaukikapratyakSAtItAtmAdyatIndriyAn padArthAna jJAtvA tatsvarUpabhUtAMstadguNAn | jJAnAdInaveyanti, tata eva ca tAdRgjJAnAdInAM pAtukAn jJAnAvaraNAdInavagacchanti, yathArthatayA kevalAlokena jJAtvA sarva prajJApanIyapadArthajAlaM bhavyAnAM puraH prarUpayanti, na caiSA prarUpaNA'pi jIvasvabhAvabhUtAnAM jJAnAdInAM tadAvArakANAM ca karmaNAM kvacidapi laukika mArge vidyate, dUre tarhi tadviSayo heyopAdeya tyopadeza iti, tatazca bhavyAnAM bhavAbdhitAraNAyaiva jIvAjIvarUpatattvadvayIdvArA sakalajagadvatittvAnAM jAte'pyu| padeze bhavAbdhestAraNe samarthe saMvaranirjare, tadbAdhako cAzravabandhAvavazyamupadezyapathamAyAtaH / evaM sAdhyena HIPP.AC.Gunratnasuri M.S. no'hantastu // 94 // m Jun Gun Aaradhak Trust
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ Di mokSeNa yutAM saptatattvImupadizanta eva bhavAbdhitArakabhAvamabhyupayanti, ta eva ca bhavAbdhau beDamAnAnA- 10 paJcasUtraAgamo latA masumatAmekAntena zaraNyA bhavitumarhanti / ata eva pareSAM nodanAvacanavajjainAnAM jinendropadeza eveSTaprAptya- ID vArtikam ddhArakakRtimA nissttnivaarnnprtylH| nayAstikAnAM vihAya zrIjinendropadezaM iSTaprAptyAdisAdhanajJAnaM sammataM, Astisandohe kAzcAtra jIve kathaJcidastitva nityatvakarmakartRvatadbhoktRtvamokSatadupAyasavAnAM zraddhAnaM, na tu prlokyaayitaa||15|| mAtrasvIkArarUpaM, evaM sudRDhamidameva manISiNAM mananIyataraM yaduta-bhagavanto'rhanta eva bhavajaladhAvekAntazaraNyAH, nAnyaH kazcidapyanyatIrthIya iti, itthambhUtAH paramatrilokanAthatvAdiguNayuktA arhanta eva, arhanto bhagavantazcetthambhUtaguNayuktA evetyubhayathA'vadhAraNAya rUDhasya bhagavatpadasyAhatpadasya cAntarA | vizeSaNAnAM samudAya iti / evaM ca siddhAdiSvapi madhye vizeSaNanyAse heturavadhAraNIya iti / astvitikriyA'dhyAhArAt zaraNaM santu pUrvoktasvarUpA arhanta iti / zaraNagrahaNena ca bhayaGkarabhavAvartAt trasto'haM, na ca tasmAt trANakArI jagatyapi vidyate iti nizcayavAnahaM, bhagavanto'rhantazcAvazyameva tAdRzAdbhavAvarttAt trANakartAraH santi iti nizcayavAMcAhaM bhagavatAmarhatAmananyabhakto bhavAmIti pratijAnIte / zaraNagrahAt prAgevAnyatra maGgalalokottamatvayoradhyavasAyasya * darzanAdihApi tadAzayAnuvedhenaiva zaraNavyAkhyAnasyAnucitatvAt / vastutastu bhagavanto'rhantaH sarvajagata eva zaraNaM, paraM yo yaH pUrvoktarItyA zaraNaM gantA, sa sa zaraNaphalaM labhata iti zaraNagrahaNasya tatvamiti / yathA sedhitukAmena bhagavanto'rhantaH | zaraNIkartavyAstathA bhagavantaH siddhA apIti darzayituM siddhazaraNamabhidhAtumAhuH-tatheti / yathA hi bhaga| vanto'hUntaH siddhermArgasya pradarzakatvena shrnnyaaH| zaraNaM ca teSAmAyAtastathaiveti-anyUnAtiriktabhAvenaiva siddhA api zaraNyA eva, zaraNaM ca teSAM prapanno'smIti / kiJca-tathetyavyayenaitadapi sUcyate yaduta-na 95 // IKP Ac. Gunratnasuri M.S. Jun-Gun Aaradhak Trust
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ ISI yatra siddhasUtrasya parasUtratvAt vyAkaraNanyAyenArhaccharaNaM pUrva bAdhayitvA siddhAnAM zaraNaM svIkriyate iti | ISI pUrvAparakhAdhyabAdhakabhAvonana, kintu samuccayaH / tathA ca yathA'IntaH zaraNaM tathA siddhA api zaraNamiti / SI paJcasUtraddhArakakRtiTHI yadvA'nuvRttyaiva tathAbhAvena zaraNasvIkAralAbhe tathAzabdo vizeSa dyotayati yaduta-zrImatAM bhagavatAmarhatA vArtikam sandohe | mahattvaM bhavyAnAM bhavodadhitAraNAya tIrthapravartakatvenaivAsti, atra ca cet siddhistadvantazca siddhA na syustahi / // 96 // 4 sa sarvo'pyabhisandhirvyarthaH, tathA nopakAritvamarhatAM kintvapakAritvaM, vyarthasyaiva mArgo yato dezita | | iti / kiJca-AcAryAdayaH parameSThisvarUpA api sAdhupadena zaraNatayA svIkAryA api na muktigatiparyavasAnA niyamena tadbhave bhavanti, paraM bhagavanto'rhantastu sarveSAM bhavyAnAmAdarzarUpA iti mokSaparyavasAnA eva yadi syustahi te paramAtmatayA''darzarUpatayA''rAdhyAH zaraNyAH syurityavazyaM bhagavatA| marhatAM zaraNasya yAthArthyAya siddhistadvantazca siddhAH svIkAryAH / zaraNaM ca teSAM svIkartavyaM sarvabAdhAtItasarvaguNapUrNatvAtteSAmiti / tathA ca bhagavatAM siddhAnAM nirAbAdhaM sarvakAlaM sampUrNaguNavattayA'vasthAnameva bhavyAnAM paramAlambanaM mokSamArgasyAnusaraNAyeti kathaM te'karaNA arhanti zaraNaM kartumiti vicArasya nAvakAzaH / evamarhaccharaNavadevAnyUnAtiriktatayA siddhAH zaraNamiti darzitaM / tena caitadapi pratikSitameva, yaduta-siddhAH kRtArthA iti yogyAH zaraNaM vidhAtuM, tadviparItA evArhantaH karmodayAyadhInatvAtteSAM iti kathaM zaraNatvamiti / yataH kevalajJAnAdyA AtmaguNA nirAvA, sampUrNA evAhatAmapIti yogyA Heva te zaraNaM kartuM / kiJca-atra yadAdau siddhazaraNAdarhaccharaNasya svIkArastasyaiSo'rthaH-yadutArhadupadezena siddhatvAvAptiH, siddhAnAM sadA sattvaM, siddhArgazca bhagavadarhatmAmANyAdeva prAmANyapadavImAsAdayati, tatazca | bhagavatAmarhatAmevAdau prAmANyasya svIkAro nyAyyaH, zaraNaM cApyata eva teSAmAdau / na hi kAraNAt kvacidapi | KI 1 P .AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ .. Agamo- KI pUrva kArya syAd / arhanta eva ca siddhabhAvasya kAraNamityapi prAgevAhatAM zaraNe svIkAro nyAyya iti / paJcasUtraddhArakakRti atra bhagavaMtAM siddhAnAM prAgeva janmajarAmaraNakAraNIbhUtAnAM karmaNAM vicchedo jAyate iti tameva guNa- KI vArtikama mAdAvAhuH / ArSe'pi 'chinnajAijarAmaraNabandhaNe'tti ptthyte| kiJca-ta eva siddhazabdavAcyAH syurye .. sandohe jAtijarAmaraNAni tanibandhanakarmavallInirmUlanadvArA chinyeyuH, anyeSAM janmAGkugadisadbhAve zarIrAdInAM // 17 // tadvAraiva tajjanyAnAM duHkhAnAM cAvazyambhAvena kRtakRtyatvAbhAvAt siddhatvAbhAvAditi / naiyAyikAnAM yathA vItarAgANAM janmAdarzanaM, tathA'trA. pravacane vItarAgatve vAstAM, apramattadazAyAmapi na pretyajanmakAraNasyAyuSo bandhaH, na cAyuSa udayAbhAve kAsAzcidapi gatyAdiprakRtInAmudaya iti| siddhatvasyAcaM kAraNaM janmAntarIyasyAyuSo bandhasyAbhAva iti / 'janmAbhAve ca jarAmaraNayostvabhAvaH svabhAvasiddha eva, pratipAdanaM tu jarAmaraNayorabhAvasyAbAlagopAlAGganaM tAbhyAM bhayAtirekasya svabhAvasiddhatvAt / anenaiH tadapi jJApyate, yaduta-siddhAnAM nirAbAdhajJAnadarzanasukhavIryAnantyarUpacatuSTayapUrNatvena nityAnandamayatvAttadavasthAyAH paramAzrayaNIyatve'pi AbAlagopAGgana siddhaM jarAmaraNodbhavaM sarvAstikanAstikasvIkArya, janmabhayaM ca siddhAvasthAyAM satyAM na bhavatItyavivAMde va sarvairapi janmajarAmaraNabhItaravazyameSTavyaM siddhatvamiti / jinA api 'janmajarAmaraNArtamazaraNaM jagadabhisamIkSya nissAra mitivacanena sArvajanInaM janmajarAmaraNoddhAramabhyadhyAsiSuriti / yadyapi bhayatrayIhInatvaM bhaMgavatAM siddhAnAM tathApi bhAvino janmano laukikapratyakSAviSayatvAnna tathA bhayakAritA, yathA laukikapratyakSagamyAbhyAM jarAmaraNAbhyAmiti grahaNamanayoreva / vastutastu janmanyaruddha na kenApi roddhaM zakyaM paratIrthIyAnAM paramezvarapadAdhirUDhAnAmapi maraNaM jAtameva zaraNa- // 17 // mantye iti / evaM sakalaM jagat jarAmaraNAbhyAM vimeti, paraM taizca zakyarodhe eva janmarodhe eva te Gunratnasuri M.S Jun Gun Aaradhak Trust
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ nirudhyete iti samyagdRzo bhItA janmagarbhavasateH, paramatra laukikAnuvRttyA kSINajarAmaraNatvameva siddhAnAM Agamo. vA stutamiti / 'jAtasya hi dhruvo mRtyu'rityavisaMvAdi vacanaM, 'mRtasya jananaM dhruva'miti saMsAriNamAzritya / paJcasUtraH dvArakakRtitatazcAvazyakameva jarAmaraNAbhyAmudvegavadbhirjanmanastanmUlarUpAyA garbhavasatezcodvijitavyaM, jarAmaraNayorabhAvasya vArtikam janmagarbhavasatyabhAva eva bhAvAd / evaM satyapyatra pUrvoktahetorjarAmaraNayoH kSINatvaM siddhAnAmAdyaguNatayA sandohe pratipAditaM / AgameSvapi audArikAdInAM sarvaviprahANaM mokSakAla eva procyate / bhagavAn // 28 // zrIharibhadrasUristu-'Atyantiko viyogastu dehAdermokSa ucyate' ityuktvA'ntyamaraNameva mokSatayoktatvAda maraNavibhaktiprakaraNe'pi kevalinAM maraNaM pRthagevocyate / evaM ca tathAprakAramaraNakaraNenAnyamaraNanivRttireva mokSatayA paryavasyatIti / tadrAhityamapi siddhAnAmucyamAnaM nAsaGgatataraM / ' evaM ' yA siddhAnAM | jarAmaraNarAhityaM tanna svatantratayA kalpanAzilpitaM vA, kintu tatkAraNAbhAvasya smpaadnenaiv| na ! hi sanidAnasya nidAnasyAnucchede kadApi nidAnino vyucchedaH sambhavati, nidAnatvasyaiva vyAghAtAt / / | jarAmaraNAni. janma ca sanidAnAnyeva, 'ajJAnapAMzupihitaM purAtanaM karmavIjamavinAzi / tRSNAjalAbhiSiktaM / muJcati janmAGkaraM jantoH // 1 // ' ityAdivacanAt / tasmAdbhagavatAM siddhAnAmapi jarAmaraNocchedasya IM vAstavatApradarzanArthamAhu :-'apetakarmakalaGkAH' iti, atra ca karmaNAM kalaGkatvakathanenAtmanazcandratvaM jJApyate / ucyate ca-sthitaH zItAMzuvajIvaH, svabhAvena sunirmlH| candrikAvacca vijJAnaM, tadAvaraNamabhravad' // 1 // iti / tatazca yathA candramAH svayaM tejorUpo, na tvanyatejasAmAdhAraH, tadvadAtmApi svayaM jJAnasvarUpo, natu jJAnAdInAmadhikaraNaM / nahi suvarNe kaSo yathA'nyata AgataH, kintu ID svabhAvasiddhaH tadrUpameva ca suvarNa, tathAnApyAtmA jJAnamayaH jJAnarUpa evaatmaa| pRthagutpadya jJAnaM TIPP. Ac. Gunratnasyri M.S. Jun Gun Aaradhak Trus II
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ ___ Agamo. cedAtmani samavAyeta, : AkAzakAlAdAvapyamUrteSu samavAyeta, tacca viSvapi kAleSu ' 'jAyate, II naca matamapi ajAnyAtmavAdinAM paratIrthIyAnAM vaizeSikAdInAmiti / anyacca karmaNAM kalakatvakathanenaitadapi lil paJcasUtradvArakakRti | saSTitameva, yaduna-bhavitukAmAnAM jIvAnAM nAnyat kimapi zodhanIyaM, karmANyeva ca kalaGkarUpANIti | vArtikam sandohe A tAnyeva zodhanaprayatnaviSayANi / ata eva ca janAnAM zAsane karmaNAmeva nirvizeSatayA zatrusaMjJA / / // 99 // tata eva ca bhagavatAmarhatAM nirukte 'arihaMtANamityatra nirvizeSaNenArizabdena karmANyucyante, ucyate ca-'aTTavihaM jaM kammaM aribhUyaM hoi. savvajIvANa' miti niyuktikArairapyaSTavidhasya karmaNa evAribhUtatvamiti / apetazabdena sarvathA karmakalaGkarAhityadarzanAt bandhodayasattAvyavacchedaH siddhAnAM IN jnyaatvyH| tatazca yadyapi sarve'pi saMsAriNAmanusamayamaSTavidhAnAM karmaNAmudayAt pratisamayameva 'vipAko'nubhavaH tatazca nirjareti mucyanta evaibhiH karmabhiraSTAbhirapi, paraM na ko'pi saMsArI karmasattvavarjitaH, kintu tadvanta eva sNsaarinnH| ata eva 'saMsArasamApannAH asaMsArasamApannA' ityAgameSu siddhasaMsAribhedau nidarzitau, sarvathA | karmasattvavinirmuktAH siddhA eva, nAnye keciditi suSTukta apetakarmakalaGkA' iti| IdRzAH siddhAH zaraNamiti prakramAnte yojanaM, na ca vAcyaM karmaNAM kalaGkenaupamyaMmasaGgataM, yataH karmaNAM sanidAnatvAt kartRkatvAccAtmanA na sahabhAvitvaM, mRgarUpasya kalaGkasya sadA candramasi bhAva iti vaiSamyAditi / yataH prAka tAvata a.tmabhiH para karmaNAM lolIbhAva eva bandhaH, vanyayaspiNDavallolIbhAvAcca kathaJcittadrUpatA'GgIkriyate / kiJca-kalaGkasya sarvathA'pagame kathaJcittadabhinnatve'pi na kalakino'pagamaH, tadvadAtmabhyo'pRthagbhUtAnAmapi karmaNAM sarvathA'pagame nAtmano'pagamaH, kintu kalaGkApagame kalaMkivastuvadatizayitasvAbhAvikanairmalyavAnevAtmeti / jJAnAvaraNIyAdikarmakalaGkasyAnabhyupagame AtmanAM svabhAvaH sarveSAM 'sarvajJatvasyAsumatAmabhAvAt sarvajJatvaM na syAt , skalsayasa Ac.GunratnasuriM.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ ta utpadyamAnAnAM jJAnAnAmAnantyAbhAvAt. akSANAM sarvArthagocaratvAbhAvAcca na yugapadanantasakalapadArthajJAnarUpaM / ' Agamo. sarvajJatvaM sambhavet / apetakarmakalaGkAnAM tvadehatvAt jJAnasyAMzo'pi na syAt , jaDatvApatteriSTatvaM tu na jaDAna paJcasatraddhArakakRti api svIkurvate / tatazca AtmanAM saMsAriNAM karmANi jJAnAvaraNIyAdIni AtmaguNAnAM chAdakatvAt kalaGka / rUpANi / jJAnAvaraNIyAdikarmakalaGkAbhAvaH sArvajhyotpatterAdAveva jAtaH, paraM siddhatvadazAmavApto'pi siddhAtmA / . sandohe R sArvazyAdisvarUpeNaiva tiSThati, na bhavAtyayena tatsvarUpaM vyapaiti / ata eva zakrastave bhagavatAmarhatAM ) // 10 // bhavAvasthAmAzritya 'appaDihayavaraNANadaMsaNadharANA'mityAdyuktvokte'pi sArvajye teSAM bhagavatAM siddhatvadazAma | bhyupagatAnAmapi tatsArvajyaM tiSThatyeveMti jJApanAya proktaM-'savvaNNUrNa savvadarisINaM'ti / tadevaM karmakalaGkase dUrIkaraNenAvAptakevalA avazyaM bhavopagrAhINi catvAri ghnantyeva karmANi / evaM ca jarAmaraNabandhanakAraNAghAtyucchede ta | sarvakarmaNAM vyucchedaH, vyucchede ca teSAM kAraNocchede'vazyaM kAryocchedasya bhAvAdAhuH-'praNaSTavyAM| bAdhA' iti / apunarbhAvArthaH praa| tatazcApunarbhAvena teSAmAbAdhA nssttaaH| zeSasaMsAriNAmuditAnAM karmaNAM kSayAt tajjanyA AvAdhA nazyeyuH, na.. tAsAM teSAM nAzo'punarbhAvena, punarjanmA- 10 || dimaye saMsAre paribhramaNAdavazyaM tAsAM tatra bhAvAditi / ata eva cArSe-'pariNivvAye'tipadena sahaiva Ki 'savvadukkhANamaMtaM kareMtI'tyucyate / yadyapi vidvAMso lInA AtmaramaNe jIvasvarUpabhUtAnAM kevalajJAnAdyaH nantacatuSTayasya niraJjanatvayutasya pudgalAyattatArahitasyetyeSAM sadbhAve syAt saMsAre paribhramaNaM, na vidadhyuH / TA siddhatvAdhigamecchAmapi madhyamabuddhayazca yadi. saMsAre rogANAM jarAyA maraNasya janmanazca cakravartino'pi / ID tadAyattatAyAM pravezAt svakIyajaneSvapi rogAdipravezasya nivArayitumazakyatvAcca trijagato'dhiISI kasAmarthyena sarvAsumadAkramaNIyatA na syAnna svapne'pi dhArayeyurmokSamAptuM, paramAvAlagopAGganaM sarva | // 10 // .. ... tA. ... INI PP. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agamo ddhArakakRti sandohe // 10 // jagat garbhavasatijanmavAlyeSTaviyogAniSTasaMyogAbhIpsitArthAprAptinAzAdhivyAdhirogazokajarAjIrNatvamRtyu- HI paJcasUtraparAdhInatvAdayazcet saMsAre vyAvAdhAvahA na bhaveyurnacaiva vAJcheyuravyAbAdhapadaprApti, paraM pratibhavaM garbhavasatyAdyA BI vArtikam AbAdhA anivAraNIyatayA Apatantyeva / naca tA roddhaM kenApi paramezvaravAdinApi pAryate / siddhatvameva / | sarvAbhirvyAbAdhAbhiH rahitamiti kRtvaivAbhIpsanti siddhiM sAdhayituM / tatra siddhatve'pi na ced vyAvAdhAnAmabhAvaH, nacaiva tatprati kasyApi syAt prepseti suSThuktaM-praNaSTavyAbAdhA iti| tattveSu saptasu jIvatattvasyaikarUpatvAt | na siddhAtmanAM saMsAribhyaH svarUpeNAsti bhedaH, kintu saMsAriNAM svarUpaM jJAnAvaraNIyAdibhizcatubhirghAtikarma- ! bhirAvRtya pravRttirahitaM kRtaM, zeSaizcaturbhiraghAtibhizca prApitaM vikAraM, bhagavatAM siddhAnAM tu sakalamAtmasvarUpa manAvRtimattvAdasaMyuktatvAca svavyatiriktaiH, yathAvadeva pravRttimaditi satyapi etAvAn bhedAvagraho bhAvato nizcayena vA jAtasamyaktvAnAM syAt / yatasta eva sadAdi-nirdezAdibhirairavagacchanti jIvAdIni tattvAni / ye tu granthibheda vidhAyApi tathAvidhabodharahitA jinaprajJaptAH padArthA jIvAdaya eva tattvAnItyevaM | pratipannA vyavahAreNa dravyato samyagdRzo jIvAste tathArUpasiddhasaMsAriNAM svarUpabhedamajAnAnA api zrIjinopajJayA avyAbAdho nAnyatra kvacidapi caturdazarajjvAtmake'pi loke, kintu lokAgrabhAgasthite / | zivAlaye eva sarvathA sarvakAlIno vyAbAdhAbhAvo'stIti nizamya kevalaM vyAbAdhAbhAvamAzrityaiva bhagavajinoktaM zivasAdhakAnuSThAnamanutiSThanti, bahavazca jJAnAvaraNasvAbhAvyAdetAdRzo jIvA vizeSatazcAdhuneti vyAbAMdhAnAM jarAmaraNaniSedhadvArA sAdhananiSedhena 'apetakarmakalaGka' ityanena kAraNaniSedhena sarvathAniSedhe | kRte'pi spaSTatayA tAsAM niSedhAya vyAvAdhAnAM sUtramidaM 'praNaSTavyAbAdhA' iti / tathA ca gatArthatAmAzaMkya 10 // nAnarthatA'sya zaGkatheti / yadyapyataivizeSaNatrayaiH siddhAnAM bhavyairabhIpsanIyaM svarUpaM siddhaM, paraM prekSApUrva- 11 P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trus . ..... . ............... ......................... .. .. .
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 102 // kAriNo na kevalamaniSTabharaM vinivartayantaH svAna kRtArthAnabhimanyante, kintu : parAsAdhyeSTatamasaJcayanAgamo siddhathaivetISTasampatsiddhirapi darzanIyA siddhAnAmityAhu:-'kevalajJAnadarzanA' iti| yadvA naiyAyika- paJcasUtraddhArakakRti vaizeSikAdayo'pi yaniHzreyasamabhyupagacchanti tasya vizeSaguNocchedarUpatvena jJAnAdicatuSTayarAhityavatva- kl vAtikama sandohe mabhyupayanti, paraM teSAmapi matena mukteSu jarAdayastu naivAMzato'pi santIti tAdRzajaDAtmakamuktatvavya vacchedAyAhuH-'kevalajJAnadarzanA iti / atredamavadheyaM-jagati jIvAnAM yaH sparzanAdIndriyAnindriyaH sAvadhAnatAdvArA'vabodho jAyate sa indriyANAM mananAdutpannatvAnmatizabdenocyate, svabhAvAdeva cAtmanAmekopayogateti prApteSvanekeSu sparzeSvekasyaiva sparzasya rasAdiSvekasya rasAzca bodhaH syAt / evaM KI yugapadanekendriyajJAnAnutpattaye samagrazarIre vyApino'pi manaso'NutvakalpanaM nirarthakaM, tathAkalpane'pyekendriyasya / / tadgatAnAmanekasamAnavipayANAmaparicchede antyaza Atmana ekopayogasvabhAvatAyAmeva vizrAmAditi / | yazcAtIndriyArthadarziproktAnAmatIndriyANAmAtmAdInAM zrutAnAM jJAnaM tacchratajJAnaM tatpratyAyane sarvajJavacanAtiri-1KI S/ ktasyAnyasya kasyApi pramANasyAbhAvAt , tadvacanamAtra pratItizraddheyatvAt ziSTAnAM ca jagati vyavahAra aindriyakaiH padArthaste ca sarve'pi rUparasagandhasparzavavAdUpiNa eva, tatazca rUpipadArthAn sarvAn AparamANorAcittaskandhaM . yadAvedayati jJAnAkhyAtmaguNAMzaH so'vadhibhUtatvAdUpimAtraviSayatayA'vadhijJAnamiti tRtIyajJAnabhedatayA''- K khyAyate / ye cAvAppa bhagavadarhaduktatatvAnAM zraddhAnaM karaNatrayI vidhAnaparAkramajAtena samyaktvena sthirIbhUya ca tatra sadvRttarUpacAritrasya jJAte'pi samyaktvaprabhAvAccheSThatamatve tadavarodhakAnAM vadhaparigrahaviSayakaSAyAdyadhInatvajanakAnAM mohanIyAMzAnAM yadA vidadhAti zamAdi, tadA tAdRzImavasthAmapramattAkhyAmanugataH / | prApnoti ziSTAnAM ziSTavyavahAraviSayamitAnAM cArghatRtIyadvIpAntargatasajJipaJcendriyANAM manazcintitAn | Jun Gun Aaradhak Trust // 102 // P.P.AC. Gunratnasuri M.S.
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ paJcasUtra // 103 // __ Agamo- ISI padArthAnavagantuM zaknuvanti te manasaH paryAyANAmavagamanAnmanaHparyAyajJAnina ucyante / tAdRzaM jJAnaM ca | ddhArakakRti-] manaHparyAyasaGkhyA kathyate, lokAnubhAvAcca vyAghrAnAM pakSAviva nedaM pratipadaM vyavahAraviparyAsakAraNa- II vArtikam sandohe parAyaNaM / vadhAdyAsaktAnAM, na ca zabdAdiviSayAdipramAdaparAyaNAnAM yoginAmapi jAyate / tadetAni catvAri / jJAnAni dezajJApakAni AtmasvarUpApekSamasarvaviSayANIti matyAdibhirvizeSaNairvyavacchidya prajJApyante / / tathA ca jJAnazabda AtmanaH svabhAvasthajJAnadarzakaH, evaM cAtmana ekopayogasvabhAvatvAdeSAM caturNAmapyeka| mevaikadA jJAnamupayujyate / matyAdiSvapi bhinnajAtIyaM jJAnaM samayabhedenaiva bhavati / manastu yAvadAtmavyApIti ! | nANu, na caikendriyaviSayagatAnekajJAnotpAdamavaroddhaM zaktaM, kintvAtmana ekopayogasvabhAvatvameveti / sarvottama- | mantyaM ca paJcamaM kevalajJAnaM / tatra kevaleti na matyAdicatuSkavajjJAnAMzadyotanAya vyavacchedakaM vizeSaNa, | sampUrNasyAtmajJAnasyaiva grahAt / tathA ca kevalena yutAnevAzritya niyantuM zakyaM 'yanmAnAdhInA meyasiddhiH', IA yatastena kevalena sarvadravyakSetrakAlabhAvA jJAyante, tena kevalena yerthAH sidhyanti jJAyanta ityarthaH, teSAmeva vidvatpariSadi siddhiH, tadanyasyArthasyAbhAvo'pi tAdRzaM sarva viSayaM jJAnamevAzritya syAttato vaktuM zakyaM tAdRzajJAnavataiva yaduta-yatra na mAnaM pravartate na tadastIti / tathA ca mAnAdhInA meyasiddhiH, nApramANasya | meyateti niyamadvayamapi kevalavantamevAzritya bhvedyogyH| tathA ca yAvajjJeyavyApitvAtkevalaM, jAte cAsmin nAnyat jJAnaM, sampUrNatvAdevAsya, na ca tajjJAnajJeyavyatiriktaM ca kiJcidanyadvastu, tataH / svarUpeNa viSayeNApratipakSavattvAtkevaleti vizeSaNena vizeSitaM / kiJca-pareSu matyAdiSu jAteSvapi na nizzeSANi ! vastUni tattajjJAnena jJAyante, niyataviSayatvAtteSAM / na ca yAni vastUni tena tena jJAyante tAnyapi II yAvatsvaparyAyaviziSTAni, yataH sarvAn paryAyAnekasyApi vastunaH sarvajJa eva vettumalaM, jainadRSTayA ISI Jun Gun Aaradhak Trust // 103|| R EP.AC. Gunratnasuri M.S. -
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ E -m e - .--.. svavyatiriktAnyasarvapadArthavyAvRttirUpadharmopetatvAt / ya eva paTe paTasvabhAvaH sa paTetarAbhAvarUpo'pIti KI Agamo- yAvatparavastujJAnAbhAve ekapadArthagatAnAM vyAvRttidharmANAM jJAnAbhAvAt , svarUpeNa jJAtasyaiva vyAvRttirUpeNa | paJcasUtraddhArakakRtijJAnAt / tathA ca sarve'rthA anuvRttivyAvRttisvarUpavattAmapekSya sarvAtmakA iti / paradarzanadRSTayA'pi vArtikam sarve'rthAH sarvataditarapadArthAnyonyAbhAvAzrayAH, anyo'nyAbhAvaniyAmakaM ca tatpadArthasvarUpameveti, tatvataH / sandohe savapadArthajJAne taditaretarAbhAvajJAna te cAbhAvA vasturUpeNAvacchinnA ityavacchedakasvabhAvajJAnadvArApi // 10 // sakalapadArthajJAnAvinAbhAvyevaikasyApyarthasya yAvatsvarUpayutaM jJAnamiti / evaM ca vyavacchedakatvAbhAvAda sAdhAraNaM, na matyAdivad vyavaccheyaM / sarvaparyAyopetasarvavastujJApakatvAca sampUrNa, tadajJAtasya kasyApyarthasyAbhAvo'taH / matyAdIni jJAnAni na sarvaviSayANIti svAjJAtavastujJApanasApekSANi, idaM tu niravazeSaparyAyayutasamastavastujJApakamiti naitdvto'nyjnyaanaapekssaa| tathA ca sarvathA sarvadA yadekamasAdhAraNaM sampUrNa | jJAnaM tat pUrvebhyo jJAnAMzarUpajJAnebhyaH viziSya kevalena viziSTaM jJAnaM kevalajJAnamityucyate / tacca yadyapi kSapakazreNiprabhAveNa manuSyA utpAdayituM zaktAH, paraM manuSyatvasya zAzvatatvAbhAvAt kevalinazca janmAntarAbhAvAt siddhadazAyAmeva tasyAvasthAnamiti kevalajJAnadharAH siddhA ityuktamiti / yathaiva bhagavantaH siddhAH svarUpatvAddhArakAH kevalajJAnasya tathaiva kevaladarzanamapi tathArUpameveti / tasyApi dhArakAste ityuktaM kevalajJAnadarzanadharA iti / atredamavadheyaM yaduta-jagati ye kecitpadArthAste dvisvabhAvA eva, sarveSAM padA rthAnAM yataH svarUpavattA, tataH svarUpameva sAmAnyaM tadvAMzca vizeSaH evaM 'vyakterabheda' ityAdinA yo sa saa||104|| jAtibAdhakaH samadAyaH parapadArthakroDIkaraNaparajAtinirUpaka iti na tena bAdhaH, ekavyaktikasyApi khasvarUpavattvenaiva yuktatvAditi / atra ca cakSurAdIni darzanAni padArthAn tatsvarUpaM sahagatAna pRthak pRthaINIPP.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Truse Var.ke. sA.., koSA
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ pazcasUtra bhAgamo. KI ktayA gRhNanti, pazcAjjAyamAna AmoMgo jJAnAparaSaryAyo dvayorapi vaiziSTayenAvavodhaM karoti / tatazca dvArakakRti darzanaM sAmAnyAvabodhaka, jJAnaM vizeSAvabodhakaM ca kathyate / tathAca na darzanaM vizeSAna viSayIkuryAta naM. vA jJAna sAmAnyaM na viSayIkuryAt / / evaM ca sarvajJatA sarvadarzitvaM ca kathyamAnaM yathAyathamazeSAn / vArtikam sandohe arthAn viSayIkuryAt, na kazcidadRSTo'jJAto vA padArthaH syAditi / yathA ca parvato vahimAniti // 105 // parvate vahiriti cAnumAnadvayaM na parasparaM viruddhaM, na caikenAnyasya nirarthakatA, tadvadatrApi jagadvartinAma- IN zeSANAmarthAnAM svatantratayA sAmAnyarUpatayA vizeSarUpatayA ca bhAvAt sameSAM padAnAM sAmAnyarUpatayA vizeSarUpatayA ceti yadvijJAnadvayaM na tatparasparaM viruddhaM bAdhakaM vA, anAvaraNAnAM ca mahAtmanAM sarvadA II sarveSAmarthAnAM svasvarUpeNa bhAnAt , sarveSAmapyarthAnAM sAmAnyarUpatayA ca bhAnamAvazyakaM vizeSatazca pratisamaya- | makhilavizvagatAkhilapadArthavedanApaTIyobodhavatAM sarvajJAnAM, tataH sarve'pi sarvajJAH pratikSaNamakhilArthAnAM vizeSarUpatayA vodhAta sarvajJatvAGkitAH sAmAnyarUpatayA bodhAcca sarvadarzitvAGkitAH syuH| ata. eva pratisamayaM nikhilArthagrAhake jJAnadarzane bhagavantaH kevalino dhArayantIti tttvaarthbhaassykaaraadyH| tairhi 'nANaMmi dasaNaMmI'tyAdigAthAyA 'ettottizabdasya digarthapaJcamyantayojanena itaH prAgiti kRtvA agrataH | kevalibhAvasya vakSyamANatvAt kevalitvAt mAga akaivalyAvasthAyAM jIvAH jJAnadarzanayorekatarasminna| vopayuktAH syuH, prApte kaivalye tu kiM syAdityAha-savvassa kevalissa jugavaMti ye kecitkevali| nasteSAM sarveSAmapi jJAnadarzanayorubhayoryugapadupayuktateti / tarhi. kimekasmin samaye kevalinAmupayogadvayaM / jJAnadarzanaviSayakapArthakyenetyAha-do natthi uvaoga'tti / kasyApi jIvasya kaivalyavatastadrahitasya vA // 10 // naikasmin samaye pArthakyenopayogadvayaM syAt / tathA ca senAskandhAvArabodhavad dvayAtmakaH sa upayogaH, 350 DIPP.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trus
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ sandohe // 106 // tA na tu pRthagdvayarUpa iti vyAkhyAnaM kriyate / zrIbhagavatImatraM ca 'jaM samaya'tyAdi tat samakamityartha- THI bhAgamo. yitvA varNAdibhirvaiziSTyasya jJAnatA, parasya tu darzanateti svarUpAkhyAne paryavasIyate / snAtakopayogAvapi / paJcasatradvArakakRtijJAnadarzanabodhaparyavasAnatAyAM nIyate iti bhavatu kizcidapyanRtaM paraM siddhAH kevalajJAnadarzanadharA ityatra tu / vArtikam na keSAmapi vaimatyaM / AtmA yato jJAnadarzanasvabhAvastato'zarIritve'nindriyatve'pi ca siddhAnAM na kevalajJAnadarzanadharatve vAdhaH kazcit / indriyANi tu jJAnadarzanayo hirAntarakaraNarUpANi, na tu jJAtRNi draSTraNi vA, satsvapi teSu samAneSvapi vaicitryeNopalambhAt , nAze'pi ca teSAM tadupalabdhArthabodhasyAnAzAt IN lil kiJca-AtmA evaM yadi jJAnAdisvabhAvo dehaparyantavyApI vA nAbhyupagamyeta, nAstikavAdAbhyupagamenAtmApalApe / eva paryavasAnaM syAt, AtmAtiriktapadArtheSu caitanyotpAdasthityAderabhyupagamAt / mano'pyAtmabhinnameveti / | sudhIbhirUhyamAntareNa vodheneti / kizca-Atmano jJAnasvabhAvAbhAve bodhasya samAneSvapi sAdhaneSu nyUnA-2 D| dhikyena vaicitryaM na syAt, na syAccAnubhUtasyApi tadbhava eva smaraNAsmaraNe, bhavAntarasmRtistvAtmana eva jJAnarUpatve eva yogyA, manastadAdhAratve tu tasyaikassa nityasya cAbhyupagamAt iha pUrvakAlInAnubhUtasyevaM II A pUrvabhavAnubhUtasya sarveSAmeva bAhulyena smaraNaprasaGgasyApAtaH sudurnivAra iti / nirAvAdhametadeva-yadAtmaiva / jJAnAdisvabhAvaiH tattakSayopazamAyunusAreNa cAvApnoti bodhmiti| tatazca siddhA bhagavantaH sarvathA / karmakalaGkarahitA iti syureva kevalajJAnadarzanadharA iti / nanvetAdRzo'pyete kvaciniyatadezasthitA / aniyatadesthA veti cet , niyata eva deze te sthitA iti / Adau tAvajjIvAnAM svasvabhAva UrdhvagamanarUpa eva, yathA dhUmAgnijvAlAdInAM / ata eva sakarmaNAM jIvAnAM gatyantarasthAnaprAptyarthamAnupUrvInAmna / AvazyakatA, gatyAdinAmnAM codayasyAnukUlakSetramApaNaM cAvazyakaM manyate, muktizca sAdhanaiH samyagdarzana- IS 106 // WP.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ pazcasUtra AgamoddhArakakRti vAtikama sandohe 107 // rA | jJAnacAritraireva janyate, tAni ca sAdhanAni naralokAdahirna sambhavanti, jinendrotpatyAdInAM naraloka KI eva taddhetUnAM bhAvAta, tatraiva naraloka eva mukteH sAdhanaM, muktAzca naraloke samyagdarzanAdibhiH sAdhana- KI rUmeva svabhAvAd gacchantaH siddhiparyavasAnagatikA eva bhavanti / ata eva 'loyaggamuvagayANa miti tasya / gaMtaNa sijaItyAdi cocyate / nanu jIvA UrdhvagamanasvabhAvA eva maktAzca karmapreraNArahitAH / svasvabhAvenaivorcagacchanti cet , siddhazilAyAM lokAgre vA kathamavasthitA bhaveyuH 1 kiM na parato'pi svabhAvAd gaccheyurUpramiti cet / satyaM, paraM jIvAnAM pudgalAnAM ca gatipariNatAnAmapi gatipariNAmApannAnAmapi matsyAMnAM gatau jalamiva dharmAstikAya evAvaSTamkaH / sa ca na lokAgrAt parata iti siddhAnAM | lokAgra eva sthAnam / nanu dharmAstikAyasya sattvameva kathaM boddhavyamiti cet / satyaM, pAramarSapravacanavacanAt tacchraddhAtumarha / kiJca-yadi na syAttAhaMgadravyaM jIvapudgalAnAM garterniyAmakai alokasyAparimitatvAt sarve jIvAH pudgalaparamANavazca tathA tathAniyAmakAbhAvAd gaccheyuryathA jIvAnAmajIvAnAM dRzyamAnA anubhUyamAnA AvazyakAzca saMyogA eva na syuH / dRzyante upalabhyante upapadyante ca te saMyogA iti loke teSAM gateniyAmakatayA'vazyamabhyupeya eva dharmAstikAyaH, tadabhyupagame paratastadabhAvAdeva na siddhAnAM gatiriti yogyameva siddhAnAM bhagavatAM lokAgre siddhipure'vasthAnamiti / kiJca-catadarzarajjvAtmako'yaM | loko yat tridhA'dhastiryajurvvalokabhedena tiSThati / tatra lokAnubhAvAdevAdholoke pudgalAnAmazubhatara | evAnubhAvo, yadvazAnnarakakSetrANAmazumataratvAttIvratIvrataratIvratamavedanAnAM bhvtyudbhvH| tiryagloke madhyamAnubhAvo lokAnubhAvAdeva pudgalAnAM vidyate, tata ca tiryagmanuSyAstatra vartamAnAH | niosir madhyamarItijAni sukhAni vedayanti / tadvadeva cordhvaloke ye vartante pudgalAste zubhazubhatarazubhatamAdipa Ac.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agamo ddhArakakRtisandohe // 108 // riNAmA lokAnubhAvAdeva' bhavanti, yAvat sarvArthasiddhasthAne sarvalokagatajIvApekSayA prakRSTapuNyavanto jIvA utpadyante, prakRSTataraM ca sAtavedanIya kSetrAnubhAvajAtazubhapudgalasaMyogAdanubhavanti, paudgalikatvAt | paJcasUtra sAtavedanIyakarmaNaH, tasmAdapyuparitane mAge yA siMddhazilA tatra taduparitane ca bhAge pudgalAnAM / vArtikam lokAnubhAvAdeva paramazubhataratve kizcidapi codyaM na tiSThati / yadyapi siddhA bhagavantaH jJAnadarzanasukhavIryA-12 nantyacatuSTayIvaccAt na teSAM te pudgalAH sukhahetavo bhavanti, paraM samagre jagati sarvottamAnubhAvavatpudgalasthAnaM tadevolalokAgrabhAgalakSaNaM, tena karmakalaGkamuktAnAM praNaSTavyAvAdhAnAM siddhAnAM bhagavatAM tatrAvasthAnaM yogyameveti / jagati ca samRddhatayA'nAkramaNIyatayA vuddhipradhAnapuruSAvAsatayAM ca purameva viziSyate prAmAdibhyaH sthAnebhyaH, tadvat jJAnAdicatuSTayAnantyasamRddhaM karmaripubhiranAkramaNIyaM sanAtanajJAnadarzanAnantyoH | | payogapravRttaM ca samagre'pi saMsAre siddhireveti sA pureNopamayate / kiJca-dustarasamudramataraNapaTiSThairavApya | | samudrAparataTaM' puramevAptumabhipreyate, tadvadatrApi saMyamapotena dustarasaMsArasamudraM pratIrya sAdhavaH sidimavAptumicchantIti / siddharupamAnaM pureNeti kiJca-yathA puramupAgatA adhvanInAH sarvadasyuprabhRtibhayavipra-IN muktA bhavanti, tathA'trApi siddhimupetAnAmeva janmajarAvyAdhyAmayAntakAdibhayAni sarvadA naSTAni iti siddherupamitiH pureNeti / pureSu dvividhA lokA:-paurA jAnapadAca / tatra ye puramevAdhitiSThanti svAzrayAH / te paurAH puranivAsina iti kathyante / ye ca bahirbhAgAt prayojanaM kiJcaduddizya puramadhizritAste jAnapadA iti kathyante / tatra ye siddhA bhagavantaste siddhipuranivAsinaH, sadaiva tatrAvasthAnAtteSAM / ye tu / pRthivyAdayaH sthAvarAstatra lokAgrabhAge siddhAzrayAvibhakteSvevAkAzamadezeSu santi, te tatra na niyamA-2 vasthAnAH, caturdazarajjupramANaloke paribhramaNazIlatvAttatastatra lokAgrabhAge siddhisthAne te jAnapadatulyata- II il // 10 // . IN P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ paJcasUtra IM vArtikam / AgamI- yA'dhivasanti, na pauravannivAsitayA, tato yogyamevokta bhagavataH siddhAnadhikRtya siddhipuranivAsina iti / dvArakakRti- samRddhatama nirAbAdhaM pUrNasAdhanopetaM paracakrA'nAkramyaM nRpatisthAnaM jagati mataM puramiti anantacatuSTaya- Dil RddhikalitAyA janmajarAvyAdhyantakAdyAbAdhArahitAyAH sampUrNasaukhyarUpAyAH karmanRpasainyAnAkramaNIyAyAH | sarvAdhipatInAM siddhAnAmananyasthAnabhUtAyAH siddheH pureNopamAnaM / kiJca-aTavyAH samudrasya pAraM 109 // jigamiSubhiravazyaM puraprAptirabhisandhIyate / atrApi ca bhavATavyAH saMsArasamudrasya pAragAmina evAgacchantIti pureNopamAnaM, tannivAsinazca siddhA 'iti| kiJca-AjanmAraNyavAsI mleccha: azvAharaNaprAptAraNyavAsena nRpeNa tatkRtasyopakArasyA'vismaraNIyatAM cintyamAne nItaH svarAjadhAnIpuraM, sthApitazca kiyantamapi kAlaM mahopakAritAmanusmaratA bahuvidhopacArapurassaraM tasminneva pure khasamIpa eva, kAlAntareNa smRtvA nijaM parivArAdikamAgato'nujJApyAraNya svajanAnAmabhyarNa, khajanAzca cireNAgataM taM kAlametAvantaM kva sthita iti pRcchantyeva, sa cAnubhUtaM sopacAraM purameva nivedayati, jAtakutUhalAzca paunaHpunyena tasyaiva pRcchantyeva svarUpaM, sa ca nRpakRpApAtrIbhUto mleccho jAnanapi sakalaM yayArthatayA purasvarUpaM, vAJchannapi svajanAnAM paramaprItisthAnatvAdyathAvattayodAhartu, tathAvidhasyopamAnAdisAdhanasyAbhAvAnnaiva zaknoti svajanA| nAmAptAnAmapyagrata udAhartu svarUpaM nagarasya / tatrApi sarvadravyakSetrakAlabhAvAvabhAsanapaTiSThena kevalAlokenAva| lokyApi siddhipuraM sopacAraM sAmastyema naiva zaknoti vidhAtuM tatpratipAdanaM, yato jagati ye ye vyavahAragatA arthA upamAnapadamAnIyocyante te samastA api anAtmIyA atathAbhUtAzceti vidannapi kevalajJAnI na svarUpaM siddharAkhyAtumalaM, loke'pyabhinna svarUpAyA api sakhyAH puro na patipreparasAdInAkhyAtumapAryata 21 priyayA sakhyeti suprsiddhmev| tadvadatrAzeSAnarthAn vidannapi sAmastyena sAdhanasya tathAvidhasyAbhAvAnopadarzayituM / Hasiaurat Ja KIRames MPAINS B y :
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ NPNE zakta iti purasvarUpAkathanavRttamadhikRtyApi siddheH puratvenAbhisandhAnaM: smnyjsmev| kiJca-anyatra ISI Agamo-Ki purAdiSvadhivasan jIvo yAvadbhavamapyavasan cirakAlaM sAmastyena vAsAnnivAsitayAbhidhIyate, itare l dvArakakRti-Dil tvAgantukatayA, tadvadatrApi paraM sAdhanantaM kAlaM yAvadvAsotra siddhAnAM bhagavatAmiti yathArthatayaiva siddhA pAkisa bhagavantaH siddhipurnivaasinH| ata eva zAstre'pi siddhigate madheyeSu apunarAvRttitayocyate / paratIrthIsandohe yairapi 'na punarAvRttiH na punarAvRtti'riti brahmasUtrAdinA apunarAvRttikathanena siddhAnAM bhagavatAM saadynnt||110|| sthitimattvamabhyupagatameva / yaireva jJAnibhiryenaiva jJAnena siddhAnAM sedhaneneha punaranAgamanaM dRSTaM, taireva II jJAnibhistenaiva jJAnena jIvAnAM vizeSatazca bhavyAnAM tathAvidharAziprAcuryAdavyavacchedo'pi dRSTa iti, na jIvAnAM bhavyAnAM siddhigamanenA'nantAnAmapi vyucchedazaGkAyA avakAzaH / avadheyamatredaM yad-atItavarta- KI gatAddhAsamayAnAM yA saGkhyA AnantyAMkitA, tato'pyanantaguNairadhikA bhavyajIvAnAM sakhyA, II | siddhizca naralokasya paJcacatvAriMzallakSayojanapramANasyAbhyantare eva, bahirnaralokAjinAdInAM sarvathA'bhAvAt , IA | gatA api vidyAdharAyA nandIzvarAdiSu caityavandanArthamAgacchantyeva tvaritaM punaratraiva, na ca / tatra dharmadezanAdi kurvate, naraloke'pi bhavodadhestAraNamatyalasya tIrthasya pravRttistu paJcadazasu / Baa karmabhUmiSveva, tatrApi ardhaSaviMzatAvAryajanapadeSveva bAhulyena dharmatIrthamApya siddharAnukUlyaM, paratra tu na 'dharma' iti varNadvayaM svapne'pyAyAti hRdi, teSvapi ca kSetreSu mahatsvapi | pUrvAparavideheSu khalpakSetraM dharmatIrthasyAnukUlatAmAk, bharatairakhateSu ca dazakoTAkoTIsAgarapramitAkhapyutsa1. piNyavasarpiNISvekAmeva sAgarakoTI kevalAM tIrthakAlaH, so'pyantarAntaraiva tatvato jinAnAM paryAyAnta kamiyugAtakaDUmirUpa eva siddheryogyaH kAlaH, tadevaM siddheogyAnAM kSetrakAlAvasthAnAmatyantamarUpatvameva, DIPP.AC. Gundtnasud M.S. lad isanleoiationali t ain.. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ vArtikam jIvAzthAnantAnantasaGkhyAkAH, yato loke yAvadasaGkhyeyAH sUkSmanigodajIvAnAM golakAH, pratigolakaM 1 paJcasUtraAgamI SaTkhapi dikSu ekaikAkAzapradezahAnivRddhibhyAmasaGkhyeyA avahagAnAH avagAhanAyAM caikekasyAmanantAnantA dvArakakRti jIvA iti, jIvAnAM saGkhyA vicAryate, na syAdevAnantAnAmapi siddhigateH prAptau tadvyucchedAzaGkAkaNo'pi / / sandohe kizca-ekaikasminnigode sUkSme bAdare vA ye jIvA anantAnantasaGkhyAkAstepAM asaGkhyeyatamo'pi bhAgo / na kadApi siddhimavApsyati, kintu atItAnAgatakAlInAH sarve'pi siddhAH setsyamAnA jIvAH sarve'pyete // 111 // ekasyApi nigodasya jIvAnAmanantatama eva bhAge bhavati, etAvati jIvasaGkhyAne satyapi tadvyucchedazaGkAyAH prAdurbhAvo mahAmohodayaprabhavaH / pareSAM ca tathAvidhena vAkyena vyugrahaNAdurantAnantabhavasAgarabhrAmakazca / yathAhi darbhAgrabindupramANasya pAnIyasya zoSaM . dRSTvA adRSTApArapArAvArANAmabdhInAmambupUrasya vyucchedaH zaGkathamAno maukharyamevAviSkuryAt , tadvadatrApi tathAvidhe bhavyajIvAnAmAnantye parimitakSetra kAlena siddhAn dRSTvA sarvabhavyavyucchedazaGkApi maukharyAtirekeNa na kizcidanyadvayaktIkuryAditi / atra Dil darbhAgrabindujaladhijalagataM dRSTAntaM saGkhyayA'nanurUpamapi vyAvahArikatayoktaM jJAtavyamiti, yato darbhAgra gatabindusamudrasalilasyAdhyakSaM kSetramAzritya saGkhyeyaguNenaiva tAratabhyaM, na tvasaGkhyeyena guNena, na cAnantaguNena, sidhyamAnanigodajIvAnAM tvekamapi nigodagatajIvasamudAyamAzritya tAratamyamanantaguNenaiva 9 bhAvAditi / na ca vAcyaM tarhi bhavyAnAmapi satAM mukterabhAve bhavyatvasya niSphalatA abhavyanirvizeSatA vA I teSAmiti / yato nahi jagati yAvanti bIjAni tAni prAdurbhAvayantyajurANi, na cAkuraprAdurbhAvAISM bhAvamAtreNa bIjatvasya nirarthakatA avIjasamAnatA vodbhAvyate kenApi vipazcitA, tatazca bhavyAnAM yathA // 19 // yathA tathAbhavyatvaparipAko jAyate tathA tathA te padamavyayamApnuvanti, vyavahArarAzigatAnAM narANAmeva PP.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust!!!
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ __ Agamo pazcasUtra ddhArakakRti ma JASTANI siddheH sAdhanasya sadbhAvAt ; teSAM ca saGkhyAtamAnatvAnnaikakAle sarvabhanyAnAmatrAgamaH siddhizca, na ca tata eca bhavyocchedaH siddheLacchedo veti / tattvatastu kevalenaivAlokenAvabuddhA jIvAstadanantAnantasaGkhyA | satatasiddhibhAvo bhavyAnAM jIvAnAM saMsArasya cAvyavaccheda ityatIndriyArthadazivacanavizvasterbhAvyamiti 16 yathaivendriyapudgalAnAmiSTAniSTAnAM vidyate jJAnadarzanasvabhAvasya sAdhakatA viparyAsakatA ca, tathaiva sAtAsAta // 112 // karmapudgalAnAmapi . AtmasvabhAvasya * vedanasyopaSTambhakatvAdviparyAsakAritvAcopayogo, na tu te AtmanaH svabhAvasyAvArakAH, kSaye tu sAtAsAtayoH sukhasvabhAvasyAtmano nirAvAdhasukhamayatvaM siddhAveva bhavati, anyatra sarvatra sAtAsAtAnyatarakalitatvasya niyatatvAditi prAhuH-'nirupamasukhasaGgatA' iti, na ca vAcyaM saMsArasthasya duHkhamizrasya sukhasyAtyantikocchedenaiva muktarupAdeyatA bhaviSyatIti / yataH prekSAvadbhirduHkhasya / prahAporiSTatve'pyaMzena sukhaparihANeriSTatvAbhAvAt / kiJca-dharmasyAcaraNena mokSaH, dharmazca duHkhameva dUrIkuryAt / | na tu sukhaM, sukhadUrIkaraNoddezastu na muurkhtmsyaapi| nacAnIpsitaM sAdhayan dharmo dharmatvaM yAyAt , na ca / vAcyaM dharmaH puNyarUpaH, puNyaM ca tajjAtIyapudgalopacayarUpaM, tadudayAcca sukhaM, mokSazca puNyApuNyobhayakSayAdeva. ) jAyate, tasmAt pApAnAmAtyantikakSayena yathA duHkhasyAsyantikaH kSayastathA puNyAnAmapyAtyantikakSayena / sukhasyApyAtyantikaH kSaya eSTavya iti nyAyasya samAnatvAditi / yataH dharmo hi dvirUpaH, tatra yogasahakRta- 1 dharmasya puNyabandhahetutve'pi varUpadharmasya samyagdarzanAdena puNye hetutA, na ca puNyasya kAryatA'pi / yacca samya- 18 kvAdInAM devAdigatyAdihetutvaM kathyate, tattatsahacaritakaSAyasAmarthyasamuttham / nahi niSkaSAyAvasthAzritaM samyagdarzanAdi kasyApi karmavizeSasya bandhe hetutAmAyAti, niSkamAyatve vizeSeNa tu yogAtItatvadazA- 11 II yAmAtmanaH paramaM zuddhikAraNametadeveti jJAnayogalakSaNenocyamAno dharmaH dvitIyo'dvitIyarUpaH sa nairmalyameva Jun-GuRAadi // 112 //
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agamo. paJcasatra dvArakakRti sandohe vidadhAti, na lezato'pi bndhmiti| siddhatveM na hi sAtavedanIyodayajaM sukhamAmnAyate, kintvaatmsvbhaavruupmev|| | ata evAdaH nirupamamityucyate / saMsAragatAnAM sukhAnAmeva pudgalajanyasukhairupamAnAt / na ca saMsAre / kimapyapaudgalikaM sukhamasti, yena tena siddhasukhasyApaudgalikasyAtmarUpasyopamAnaM syaaditi| yathA | vArtikam | hi viduSAmatigupilo bhrAntisthAnaM parairajJAtapUrvaH padArtha AyAti nizcitAvavodhaviSayaM yadA, tadA ya / AnandastasyAtmano jAyate, tathA kumArikA vA prathamaratisamAgame yadAnandasukhamanubhavati, tad dvayamapi II tAdRzaM bhavati, yad kenApi nopamIyeta / tadvadatra bhagavatAM siddhAnAmanAbAdhapadamupagatAnAM saMsAraduHkhatApa- | nirmuktAnAM karmajvAlA''valitaH sarvathA vimuktAnAmAtmasvarUpabhUtaM tAdRzaM sukhaM prAdurbhavati, yatkenApyupamituM na zakyate / ata eva sarvakAlInasarvadevajanagatasukhAnAM rAzi prakalpya sa rAzignantAnantazo vargeNa / | vaya'te tathApi sa samUhaH sukhasya siddhasya bhagavata ekasya yadekasamayamAtra sukhaM tadanantabhAgamapi na sukhasamudAyaM taM smaanytiityucyte| zrotapratItyarthameva tadapi, anyathA paudgalikasvAbhAvikamukhayolezenApi tulanAyA abhAvAditi / yenopamIyeta tolyedvA sa siddhAnAmAnandaH, sa upamAnabhUtastulanArUpo vA padArthastAvat parasvarUpa eva syAt , sAMsArikasya yAvadvyavahArasya parAzritatvAt / tatkAraNAnveSaNe tu vaktRzrotRRNAM sarveSAM parapudgalAzritAnAmeva vyavaharaNaM, yataH AtmA na paudgalikaH na ca tasya paudgalikAnanda. eti vAstavatAM, apaudgalikasya vyavahArAbhAvAt , kathaM tAdRzamupamAnaM tulAdravyaM vA syAyenApaudgalika AtmA tAdRza eva tadAnanda upamIyeta tolyeta veti / kizca-yo ya ha jagati paudgaliko'pyAnando yaH sukhazabdenAbhidhIyate, sa saMvo'pi vAcikasukhazabdavAcyAtsukhAddaratara eva 113 // yataH sarvo'pi dRzya AnandaH pudgalAnAmAyattaH,anubhavituH kAyAderabhyantarasya sAdhanabhUtAnoM vAhyAnAM saMyoga- II MPP:AC.Gunratnasuri M.S... Jun Gun Aaradhak Trust
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agamo dvArakakRtisandohe // 114 // syAyattaH, antazaH puNyasyAdhInastacca kSIyate evAnukSaNamupabhogena phalasyApacIyamAnaM / evaM ca dRzyamAna sarvo'pyAnandastattvato vartamAnakAle'pi bhaviSyacintAduHkhApUrNaH / sa ca kathaM pudgalAnAM puNyakarmaNI bhavajI- paJcamaMtravitasya bAhyAbhyantarasaMyogAnAM cAnAyattena siddhAnAM saukhyenopamIyeta tolyeta veti / kiJca-dRzyamAnaH bArtikara sarvo'pyAnando bhraMzanAMtarIyaka eva, yataH sa sarvo bAghahetorudbhavati, bAhyahetUdbhavaM sarva ca kAdAcitkameva, IN yataH kAdAcitkabhavanaM kAraNopanibandhanamiti vidvatparSadAM siddha eva pravAdaH / siddhAnAM tu sukhaM pAramAthi- 1 kAnandarUpaM na kAraNopanibandhanaM / pratibandhakAnAM karmaNAM sahakAriNAM maryAdAkAriNAM ca sAtAdInAM cAbhAvo | jAyamAno'pi na pariNAmikAraNatAmanurudhyeta / siddhAnAmAtmaiva tathAsukhodbhave prinnaamikaarnntaamnurudhyte| sa cAhetuka eva, svasvabhAvarUpatvAcasya, AtmanazcAvinAzisvarUpatvAditi / zAstreSu paThyate'pi-'taM kaha bhaNNai / | sokkha sucireNa vi jassa dukkhamalliyaiti / yA ca yAvatI ca sukhamAtrA'nubhUyate jIvitaM dhArayatA sA | cet pratipAtinI bhavati, tadA tatsukhamAtrAyAH paryavasAne duHkhasyApi tAvatyeva mAtrA samudbhavati, tata | eva sukhasya vimAnAdhipatyasya parAM kASThAmanubhavataH surAnAzritya vyavanajAtaM duHkhaM varNayatA viduSA procyate zAkhne yaduta-'ta surakmiANavibhavaM ciMtiya cavaNaM ca devalogAo / aibaliyaM ciya hiyayaM saya sakara jaM na phaTTeI ||1||ti / evaM ca saMsAravartinyA cintAdiduHkhagrastayA pratipAtajamahAdu khasaMvalitayA | mukhamAtrayAta datyantapratirUpiNyAzcintAdiduHkharahitAyAH svakhabhAvarUpatvAt sanAtanabhAvinyAH siddhAnAM bhagavatAM vartamAnAyAH sukhamAtrAyAH upamAnaM tulanA na syAdeveti siddhAnAM bhagavatAmAnandasya nirupamA. / natIcyamAnA saGgacchata eva / yathA ca jagadvartinI mukhamAtrA duHkhena bhinnatvAdanantaraM pAtAca nopamAnamAyAti, tathA sA na pUrNAmilASeti cApi nopamAnapadamAyAti / yataH sA pudgalabAtaviSayakecchAdhInA, ISi // 11 // Jun Gun Aatadhak, Trust
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agamo- icchA cA'kAzapratirUpiNI na kadApi pUrtimAyAti, tadapUtau ca tadviSayakapudgalajA vRptistatsukhaM ca paJcasUtradvArakakRti ta kautastyaM pUrNa bhavati / siddhasukhasamUhastu na paudgala iti na tadicchApUrtijanitaH, kintvAtmasvabhAva- vAtikama | jo'nanyApekSo'sAdhAraNo'nyUnazceti so'milAparahitamiti apUrNAbhilASasaMvalitena sAMsArikeNa paramasukhasandohe | nApi nopamIyeta na ca tolyeteti nirupamAnandasaGgatAH siddhA bhagavanta ityucyamAnaM saMgatameva yuktyeti / / // 115 // | ucyate cAtra-yanna duHkhena sambhinaM, na ca bhraSTamanantaraM / abhilASApanItaM ca, tajjJeyaM paramaM padam // 1 // iti / sarve'pi mumukSavaH paramapadArthinaH 'brahmacarya tapazceti dvayaM tatprAptaye'la'miti adhyavasitAH, adhya- KI vasitAzca tayordvayorAtmAnandakAritAryA viSayANAM sarzanAdIndriyapoSaNasya duHkharUpatAyAM duHkhaphalatAyAM I | duHkhAnubandhitAyAmiti na teSAmAzaGkA syAt svapne'pi yaduta-siddhAnAM ratAdyabhAvAt svAdvannAdibhogA bhAvAca kimeva sukhanAmApIti, anubhavaviruddha tathAzakAlezasyApyasambhavAditi / kiJca-ratAdyanubhavazcet sukharUpaH syAnna paryavasAyI syAt, na ca zrAntiretaHskhalanAdiduSTaH syAt / yathA ca kaNDUteH pAmanasyaiva kacchvAH prabhAvAt saukhyaM, na parasya, na ca ko'pi kovidaH kaNDUtInAM sukhamavApsyAmItikRtvA kacchvA utpAdanAya prayatate, na ca kaNDUtInAmakaraNaM duHkhahetutayA sukhAbhAvakAraNatayA vA manyate, anAdi bhogastu teSAmeva duHkhanivRttisvarUpatayA sukhatayA'vabhAsate, ye bubhukSAdibhirArtAH syuH| dhAtAdInAM tu ta svAdutamAjnAdibhogAderapyaniSTAnubandhitvasyAnusandhAnena pratyuta duHkharUpatvApAtAditi / kiJca-ye hi jagatimA sarvakAlInAH sarveSAmasumatAM sarvaprakArA ye viSayAsvAdAste tattajjJAnapUrvakA eva, anyathA jaDAnAmiva mukhotpAdAbhAvAt / tAni ca sarvakAlInAni sarvajJAnAnAM bhagavatAM siddhAnAM lokAlokAvabhAsakakevala- 5615 // jJAnayuktatvAd pratikSaNameva bhavantIti tAdRzAzazekharAnapekSyApi siddhAH sarvajJAnajJAnA iti paramasukhina IP.R.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgamoH ddhArakakRti- sandohe // 116 // | eva / tadvadeva sarvakAlInAnAM devAnAM yadupamAtItaM sukhaM 'nATathAdisaMnirIkSaNAdisambhavaM tadapi pratikSaNa manantakevalajJAnayuktatvAjjAnantyeveti kathaM na tadapekSayApi siddhA nAnantasaukhyA iti / na ca vAcyaM tarhi azucirasAyadijanma duHkhamapi siddhAnAM sarvakAlInaM bhaviSyatIti, yataH taddaHkhamazucirasAdyAsvAdAdijanya vArtikam tadanubhavitRSu syAt , 'ime tu tadvetAra iti jJAnajanyaM sukhamevApnuvantIti / yathA svapnAnAM draSTA'nubhavena || sukhaduHkhobhaya vedayati, paraM sAtizayajJAnavAna tatsvapnAgamaM jAnAnaH jJAnajAtaM sukhamevApnoti, nAnubhavajaM duHkhalezamapIti na bAdhaH nirupamasukhasaGgatatve siddhAnAmiti / kiJca-saMsAro hi karmanRpANAmAjJayA janmAdyavasthAmAdAya kAyapaJjarAnanyavRttitayA sadaiva nArakAdikAzcatasro gatIH parivarttamAnasya, jIvasya Ki grbhvaasbaalyjddtvessttviyogaanissttsNyogaadhivyaadhijraajiirnntvkugraamkunrendrkutsitprivaarpricaarnnaadibhiduHkhainicitH| muktAnAM ca na karmapAratantryaM, na kAyapaJjarAvaruddhatvaM, na janmajarAdhivyAdhijarA'ntakAdiduHkhaM lezenApi vartate, na ca bhaviSyatyapi bhaviSyati, tataH siddhAnAM svAbhAvikenAtmasukhena nirupame 2 nAparavazenAvyayajena sukhitve'pi janmAdyAvAdhAjAnAM duHkhAnAmabhAvAdapi nirupamasukhasaGgatA eva siddhA IN iti caktuM yuktatamameva / ata evAhuH . 'zrIumAsvAtibhagavantastattvArthabhASye etadviSaye-"saMsAraviSayA- 10 tItaM, muktAnAmavyayaM sukhaM / avyAbAdhamiti proktaM, paramaM paramarSibhiH // 1 // syAdetadazarIrasya, jantInaSTASTakarmaNaH / kathaM bhavati muktasya, sukhamityatra me zRNu // 2 // loke catuvihArtheSu, sukhazabdaH prayujyate / viSaye vedanA'bhAve, vipAke mokSa eva ca // 3 // sukho vahniH sukho . vAyuviSayeSviha kathyate / duHkhAbhAve ca puruSaH, sukhito'smIti manyate // 4 // puNyakarmavipAkAcca sukhamiSTendriyArthajam / karma| klezavimokSAca, moze sukhamanuttamam // 35 // sukhapnasuptavat keci-dicchanti parinirvRtti / tadayuktaM // 16 // KANHAAN
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ kriyAvatvAt , sukhAnuzayatastathA // 6 // zramaklamamadavyAdhi-madanebhyazca sambhavAt / mohotpattevipAkAcca 101 paJcasutradarzanamnasya karmaNaH // 7 // loke tatsadRzo dharthaH, kRtsne'pyanyo na vidyate / upamIyetaM tadyena tasmAni-jAtikamA rupamaM smRtam // 8 // liGgaprasiddheH prAmANyAdanumAnopamAnayoH / atyantaM cAprasiddhaM, tad yattenAnupama smRtam // 9 // pratyakSaM tadbhagavatA-mahaMtAM taizca bhASitaM / gRhyate'stItyataH prAjJairna cchadmasthaparIkSayA // 10 // iti / darzanazAstratvAcca tattvArthasyaivamupanyAsaH siddhAnAM nirupamasukhasiddhayarthaM / ArSe tu 'Navi asthi / mANusANaM taM sukkha neva savvadevANa / jaM siddhANaM sokkhaM avvAbAI uvagayANaM // 980 // Agamo suragaNasuhaM samattaM savvaddhApiMDiyaM aNaMtaguNaM / navi pAvai muttisuhaM gaMtAhivi vaggavaggUhiM | dvArakakRti- // 981 // yAvat 'iya savvakAlatitte'tyAdi 'nicchinnasavvadukkhA jAijarAmaraNabaMdhaNa vimukaa| avvAbAI sukkhaM aNuhoti sAsayaM siddhA // 988 // ityantamuktamatrAvagantavyaM / atra bhASyakArairyaduHkhAbhAvarUpAt sukhAt karmaklezAbhAvajaM. mokSasukhaM pArthakyenoktaM tatkarmaklezAnAmAtmanAM / 917 // svasvarUpaM yatsukhAnantyarUpaM tadbAdhakAnAM vyapagamAt svasvabhAvasukhApekSayA / ata evArSe 'pariNivvA- II yaMtI'tyuktvA'pi 'savvadukkhANamaMtaM karatI'tyucyate / AtmanaH svayaM sukhasvarUpatA tadvedanasvabhAvayuktatA 1 ta cAtra prAgeva prasAdhiteti / kiJca-ArSapratipAditAsu. gAthAsu siddhasukhasya sarvAddhAguNanAnantaraM ananta| vargakaraNaM tat siddhAnAM zAzvataM sarvAddhaM sukhamityasyArthasya dyotanAya anantavargabhAgasya bahutvadarzanArtha ceti / / evaM ca varNitasvarUpA api siddhA bhagavanto yadyakRtArthAH syustadA varNitapUrva samastamapi svarUpaM na sukharUpaM syAd, akRtArthatve. sAdhyAntarecchAbhAvena du:khAsikAyA avirAmAdityAha-'sarvathA kRtakRtyA' 197 // API iti, sarvathA kRtakRtyatvaM bhagavatAM siddhAnAM sampUrNAnAM saukhyAnAmadhigamAt, na kizcidapi teSAM kRtya Gunratnasuri MS
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ / vArtikam // 118 // | mavaziSTamasti / sarvakAlabhAvinAM sarvabhAvAnAmavalokanAcca, yathA yathA taitiM kevalena bhAvi tathA tathaiva Agamo- sarvaM jagati pariNamati / eSaiva ca bhavitavyatA niyatirbhAvItyAdizabdaiH procyate / kathamanyathA bhaviSyantyAM / paJcasatradvArakakRti bhAvinyA bhavitavyatAyA niyatyA vA pUrvakAlavartitA syAt, kathaM ca tasyAH sarvANi kAryApyuddizya kAraNa-- II tA'pi syAt / na ca vAcyaM 'mucyatAM jagadapyeSA matimaitrI nigadyate' itivacanAt samyaktvotpAdena sandohe saha jagato mukterbhAvanayA udbhAvitatvAt varabodhimadbhizca jagata uddhArAya samagrasya kaTyA bandhAt samastajagajjantujAtasyoddhArAbhAve kathaM sAmAnyasiddhAnAM tIrthakRtsiddhAnAM ca kRtakRtyatA syAyena sarvathA kRtakRtyAH siddhA bhagavanta ityucyamAnaM cet] saGgatimeti / yato jAtakevalA eva siddhathanti, netare, jAtakevalAzcAvazyaM yeSAM yeSAM jIvAnAM yAn yAMstArakAnAlambya bhAvi siddhigamanaM yAvadagamanamapi tatsarvaM || | yathAvadavalokyata eva / tathA ca ye jIvAH svamAlambanIkRtya bhAvisiddhikAsteSAM tu svayaM jAtA eva siddhisiddhAvAlambanaM, pareSAmapi mahAnubhAvAnAmupadezAdyAzritya ye gAminaH siddhisaudhaM, te tata . eva setsyantIti nizcitArthajJAnAt naikasyApi siddhsyaakRtkRtytaa| kiJca-jainA naikezvaravAdina iti, | kAlabhedena bhAvino'rhanto'nantAstaizca pratibodhitA apyanantAH siddhisaudhamadhigantAro bhaviSyantIti / | sarve'pi sarvavedino vidantIti teSAM mate / na kasyApi siddhsyaakRtkRtytaa| sA tvekezvaravAdinAM mate, ekatvA tArakasya vidhAtRtvAcca svasya bhavati / tadarthameva ca teSAmadharamAnApi svazAsanasatkAranyatkArAbhyAmava-! tArakalpanA jAgartIti / nanu siddhazabdena niSThitArthatvasUcanena kRtakRtyatvasya sUcanAt kRtakRtyatvaM punaruktaM kathaM / IS neti cet , satyaM, prAktAvadarthasiddhAdibhedenAnekadhA dravyasiddhA api jagati siddhazabdenocyante, na ca te / II kRtakRtyA iti kRtakRtyagrahaNaM / yadyapi mAgaItAM zaraNaM svIkAryam , tadanantaraM zaraNatvena khIkAraH siddhAnAM | 198 // Piiadianratnasirta .... Jun.Gun.Aaradhakin
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ sandohe __Agamo AItazAsanaprabhAvalabdhasiddhInAmeva siddhAnAM zaraNaM sUcayanti / te ca bhAvasiddhA eva, paramabhimA- ISI paJcasUtradvArakakRti yAdisiddhAnAmapi zAsane AIte svIkArAt, AItazAsanasvIkRtAnAmapi bhAvasiddhAnAmeva zaraNasvIkArA- KI vArtikama dhikAra iti sUcanArthaM sarvathA kRtakRtyAH siddhA iti vacanaM yogyameva / kiJca-nAmasiddhAdivyavacchedA thamapi kRtakRtyatvagraho nAnucitaH / jIvena saha yadIrghakAlaM karma rajo malaM ceti trividhaM karma yat 119 // sitaM-baddhamasti, tad mAtaM-zukladhyAnAgninA bhasmasAnnItaM yaistena sitasya dhmAnAt niruktavidhinA siddhA ucyante / ta eva ca kRtakRtyA bhavitumarhanti / vyutpattyA ca siddhathanti sma-niSThitArthA bhavanti smeti | siddhA. iti kathyante / tathA ca teSAM vyutpattisiddhameva kRtakRtyatvaM / yadvA siddhizabdo lokAgrabhAga- II vartinyAH sarvArthasiddhAkhyAdantyAddevalokAd dvAdazayojanAntarAlAyA ISatyAgbhArazilAyA vAcakatayA rUDhaH, | AgameSu sadAtanA caiSA saJjJA, tasyAM sthitA ye te siddhAH, tAtsthyAt tadvyapadezasya nyAya siddhatvAt / yadyapi lokAntalakSaNasya siddhasthAnasya siddhizilAyAzca yojanamantarAlamasti, tathApi na ID ko'pyanyaH padArthaH siddhAnAmupalakSakastatreti siddhizilAyA uparisthitatvAta siddhA iti kathyante, siddhazabdenopalakSakatayA buddhAdyavasthA dhvanitA drssttvyaa| yataH zAsane Ahete ye siddhA bhavanti, te yathAta nocchedarUpeNAtyantAbhAvarUpAstathaiva naiva jnyaangunnshuunyaaH| yathA vaizeSikanaiyAyikaivizeSaguNAnAM vyucchedo muktirityuktvA jJAnazUnyAH siddhajIvA ityucuSTaM, tathA nAtra, yatastairindriyArthasannikarSa eva jJAnasyotpAdakatvena mataH, siddhAnAM ca zarIrAdhabhAvAnendriyANi, na cAthaiH snnikrssH| tato jJAnasattAvanto naiva teSAM siddhAH, paraM, zAsane AIte indriyANi jJAnotpatti pratItya karaNAni,'na ca kartRNi / na cAdhAro'pi jJAnAnAM, kintu jJAnamaya Atmaiva, indriyAdIni tu tadAvirbhAve karaNAni, jJAnAnAmAdhAro'pyAtmaiva PLE R:P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agamo ddhArakakRtisandohe // 120 // RRORNO hetuzca tulyasAdhaneSvapIndriyAdiSu jJAnotpattervaiSamyaM smRtaivaicitryaM prayatle mahatyapi kadAcidasmaraNaM kadAcivalpe'pi prayatle smaraNaM keSAzcidanubhUtAnAM smaraNaM keSAJcitvasmaraNaM, jIveSvapi kecitsmRtimantaH paJcasUtravicitrasmRtimantaH smRtizUnyA duSkarasmRtikA api / kiJca-jIvasya jJAnasvabhAvAbhAve bhavAntarIyajJAnaM jAtismaraNAkhyaM na syAt, prAktanabhavIyatanuhRSIkAdyabhAvAditi / paTusaMskAravatAM paTusmRtInAM ca bhAvAna mavAntarIyaM manastatra tatsmArakaM, manaso nityatvamaNutvaM ca na pramANasiddhaM na ca vAstavamityAtmaiva | jJAnarUpa iti, AtmasvabhAvabhUtaM ca jJAnaM kevalameva, indriyArthasaMnikarSAdidvAreNa yAvajAgatIyA padArthAnAM jJAnasya kartumazakyatvAt nAtmanAmasarvajJatve sarvajJatvasya sambhava iti / abhAve ca sarvajJasya / nAtmAdyatIndriyapadArthadarzI syAt / zAstrANi caivamazeSANi kpolklpitdshaamaasaadyeyuH| tasmAdamyupeyaM AtmA jJAnamayatvena sarvajJatvarUpeNa c| tathAbhyupagame ca siddhAnAM bhagavatAM zuddhAtmarUpatvAdavazyameva sArvayaM, | tatazca siddhA ye te buddhA iti kathyante / buddhatvaM ca nizzeSopAdhirahitatvAt kevalitvarUpameveti / kiJcasiddhatvaM hi prakSINasarvakarmatvena niSThitArthatvaM, matyAdIni ca jJAnAni na khAbhAvikAni nizcayenaikasya kevalasyaivAvaraNabhedatatkSayopazamabhedApekSayA. matyAditayA vyapadezAt / ata eva ca matyAditAratamyavatAmapi pazcAnAmapi jJAnAvaraNAnAM kSaye ekameva kevalaM kSAyikasvabhAvaM / na ca matyAdInAmAvirbhAvo, na ca teSAM / zAyikatvaM, tathA ca prakSINasarvAvaraNAnAM siddhAnAM kevalajJAnayuktatvenaiva buddhatvamavaseyam / ata eva ca nAtra / savizeSaNaH prayoga iti / kizca-astyeva bhavasthakevalinAM buddhatvaM nirupacaritaM, paraM bhavasthadazAyA evaM sAntatvAnna tadanAdyanantaM / ata eva ca kevalajJAnasya svarUpato medAbhAve'pi sayogyAdibhedena kevalasya / bhedopanyAsaH / yadi ca kevalasyAnyAdRzo bhedo'bhaviSyat prathamAprathamacaramAcaramAdibhedA nAvakSyanta / / YE
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ NON .. Agamo- te hi samAnarUpatayaikAkAra eva vastuni bhavanti, bAdarasamparAyacAritrAdInAM tathAvikalpAstavyapadeza- KI pnycsuutrddhaarkkRti| | syaikatvAdeva / yadvA vivakSAdhInaiva bhedoktisiddhirna tu vstubhedaadhiineti| nApi bhavettAdRzabhedApekSayaikatvaM / vArtika kevalasya para mekavihaM kevala mitivacanaM tu sarvatra jAgarukaM pramANarUpaM ca / kiJca-matyAdInAM yo vAstavo / sandohe bhedaH sa svarUpApekSaH,kevalasya tu bhedstdvbhedaapekssH| na ca tadvadbhede vastuno vAstavo bhedaH,tato'pi kevalasya na A // 12 // vaicitryaM svabhAvAt , paraM siddhAnAM pArthakyAt tadIyaM zAzvataM kevalajJAnamiti siddhA eva buddhazabdena viziSyante / / IS Agame'pi 'sijhaMti bujhaMtIti siddhAneva bhagavata Azrityocyate iti / vastutaH kevalena sarvalokA / lokAvabhAsakena sarveSu padArtheSu buddheSvapi paramayogaphalasyAntyasAmarthyayogasAdhyasyApavargasyAbhAvAnna |S pUrNabuddhatA tathAphalavikalatvAdvivakSitA, prApte tu siddhatve kevalajJAnAvabuddhaparamApavargaprAptyA buddhatvasya | al yathArthatA vivakSiteti tadapekSayA siddhA bhagavanta eva buddhA iti / 'buddhANaM bohayANa'mityatra tUcyamAnA | buddhatA bodhakatAyAH kAraNatvadarzanAya, atra tu nirapekSA 'buddha'ttizabdena 'bujhaMtI'tyAkhyAtena vocyamAnA nirapekSeti nAtra tapo'bhiprAyasiddhAdayo graahyaaH| na ca sa caramabhavavartikevalajJAnenocya mAnAH sApekSA buddhA vAcyAH, kintvanyAdRza eva, teSAM pUrvoktAnAM sarvathA kRtakRtyatvabhAvAdityAha-'pAragatA' iti / jagati hi pArazabdo. yadyapyaraNyAdipAre'pi. vartate, tathApyatra prakaraNAnivizeSaNatvAdanyatrAnekazaH sUcanAca saMsArasamudrasyaiva pAro grAhyaH / yataH zrIaupapAtikAdiSu zAstreSu mahatA vistareNa saMsArasya samadatA tattAraNapravaNasya saMyamasya ca potatokteti / prastate'pi saMsArasasadasya pAraMgatA iti graahy| kavirUDhyA'mAptuM pAramapArasya pArAvArasyeti samudrasya pArAdhigatiH duSkaratA ca kathyate / araNyAnyAH pArAdhigame'zvAdInAM vAhanAnAmupakAritA, na ca kvApi saMsArasyaH paratIramApakANAM tapaHsaMyamAdInAmu nasuri M.S.. /
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agamo yArakakRti-AI sandohe // 122 // khA.ke. sA. kocA pamA'zvAdibhiH kriyate iti saMsArasamudra eva grAhya iti / uktaM cAhatAM zaraNaM kurvatAM prAk 'bhavajala| dhipotA' iti / atrApi ca prAk siddhipuranivAsina iti saMsArasamudrasya hi pAragamanaM vidhAtumananta- paJcasUtrabhavAnudyaminA bhAvyaM / yato na cAritramantarA mokSaH kadApi kasyApi vizeSatastvaItAM / yataste hi na dravya- vArtikama liGge'pi bhajanApadaM, teSAmavazyamubhayaliGgAnAmeva mokSasya bhAvAt / yeSAmapyanyaliGgasiddhAnAM bhajanAsti liGgadvAre,sApi dravyaliGgamAzritya,sApi kAdAcitkyeva / yataHcirajIvinastu te'vazyaM drvylinggmaadyurev|ttvtste'pi nApavAdapadaM saliGga dravyarUpe,paraMbhAvaliGgaM pratItyanakasyApi kutrApi bhajanA.tasyaikAntikatvAta . tadacAritrarUpA bhAvaliGgaM tasyaiva bhavyasya syAdyo'nantabhavAn yAvadabhyasyati caaritrm| cAritraM hi zikSAprakarSalabhyaM,zikSAprakarSoM hi labhyo'bhyAsenaiva, bhUyo bhUyaH pravRttihi karmasu kauzalamAtanotIti / 'abhyAso hi prAyaH prabhUtajanmAnugo A bhavati zuddha' iti cokteH / naca vAcyaM cAritrassAkarSA aSTAveva zAstrakRdbhirAmnAyante, tatkathamanantAn / DI bhavAMzcAritramiti / yata AkarSAste bhAvacAritramapekSyAMcyante. idaM ghubhayacAritramapekSya, aSTabhavAnantyAn / | vimucyAnyeSu sarveSu bhaveSu dravyacAritrasyAvazyaMbhAvAt / ata eva sarveSAM bhavyAnAmapyanantazo greveyako tpAdasya siddhiH| marudevyAdibhirvyabhicAra ityapi nAtra nodya, yato nahi marudevA anantakAlAda | prAgavyavahArato'nAdivanaspatito nirgatyAtrAyAMtA / tAdRzazca jIvaH kazcideveti nAnantadravyacaraNapravAdasya bAdhaH, sAmAnyenApyapavAdasya svasthAnaniyatatvenotsargavidherakhAdhAditi / kiJca-traikAlikasiddhAnAmanantabhAga evApratipAtitayA siddhaH,zeSAstu sarve'pi siddhAH pratipAtavantaH / yadyapi tatra pratipAtasyAstyeva / yataH kepi ekazo'ntarmuhUrttamAtrakAlapatipAtino bhavanti yAvat kecana bahuzaH pratipAtinaH, apArdhapudgalAvarta yAvatsaMsAre viparivartino'pi bhavanti / etadeva ca vRttAntamanuzritya zAstravadbhiH pratibhavyaM tathAbhavyatvasya 24 KI // 12 // M P.AC.Gunratnasuri M.S... Jun.Gun Aaradhak Trust
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agamo paJcasUtra | satvaM vaicitryaM ca svIkriyate / prastutaM tu sarve'pi bhavyAH prAk tAvadanantazo dravyacAritriNo bhUtvA || ddhaarkkRti| cAritrazikSAmabhyasyanti / tathA jAte'pi kecit prApya bhAvacAritramapyApya tAdRk pratipAtino bhavanti |il vArtikam thA hyapApudgalAvartamapi yayAvadbhavacAritraM na labhante / tAvatA kAlena bhAvacAritramApya paramapadaM sandohe prApnuvanti / evaM ca sAdhitamidaM-saMsArasamudrasya prataraNaM mahAkaSTamayaM / tataH paramapadapurasya praaptirpyti||1232 . kaSTamayIti / siddhAnAM saMsArasamudramullaGghanya siddhipurpraaptinevmev, kintu samyaktvAdiguNazreNiprAptipAramparye | NaivetyAhuH-'paramparagatebhya' iti / eSa hi niyamo nirapavAda eva yat-karaNatriMkasamyaktvAdhigamakSapaka- IS! KI zreNyArohasayogAyogakevalitvaparamparayaiva siddharadhigamaH / napatrAnantakAlacakrairapyapavAdapadamAyAti / tataH Iril muSTrakta-paramparAgatA eva siddhA iti / ete ca yadyapi siddhipuranivAsitayoktA atra, paraM taduktirupa pcaarprdhaanaa| yataH savArthasiddhAt siddhizilA dvAdazasu yojaneSu taduparyeva ca siddhAnAmavasthAnaM,paramAsanaM tathAvidhaM na paraM sthiraM sthAnaM, vihAya tAM siddhizilAmIpattAgbhArAnAmnImiti, tayA siddhAnAmavasthAnaM ) 2 tAM puratvena prakalpya / vastutastu tasyA apyuparikrozatrayImatikramya, turyasyApi krozasya paJcabhAgAnatikramya | IS prAntya eva tatkrozapaSThabhAge'vasthAnaM siddhAnAM bhagavatAM / na ca tatra sUkSmA api pRthvyAdayastathA'vagAhanayA IN/ lokAgraM samavApya tisstthyustessaamngglaasngkhybhaagmaatraavgaahaat| hastAdiparimitAvagAhanAvantastu siddhA eva sarvepi ta siddhA uparitanabhAge lokAgramabhivyApyaiva tiSThanti,tataH suSThavevoktaM-'lokAnamupagatebhya'iti / yadyapi caturdaza rajjupamANe sarvasminnapi loke tasya. paJcAstikAyAtmakatvAd dharmAdharmAstikAyayoH sattvAt gatisthi| tipariNatAnAM jIvapudgalAnAM gatisthitI pravarttate eva, paraM jIvAnAM sAmAnyena vizeSatazca kSINakarmalepAnAM siddhAnAM bhagavatAmUrdhvagamanasvabhAvatvAdevorca lokAgraM yAvad gatiH pravartate / tatazca suSThucyate TRIP Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak-Trust
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agamo dvArakakRti sandohe // 124 // 'lokAgramupagatebhya' iti / ete buddhatvAdyA jainAnAM siddhatvAvinAbhUtA . iti tadgrahaNena te'pi guNA uktA / eveti upalakSaNadRSTyA buddhatvAdyAkhyAnaM nAsaGgatamiti / nanvarhatAM bhagavatAM zrutAdikartRtvAt syAdeva / paJcasUtraH bhayatrANAdikArakatvena- zaraNyatvAccharaNIkaraNaM, bhagavatAM siddhAnAM tu sarvadA'karaNavIryatvAt na kimapi / vArtikam bhavabhayArtAnAM trANaM vidhAtuM zaktAstatazca teSAM zaraNIkaraNaM na kamapyarthaM puSNAtIti cet / satyaM, paraM jagati ye / sarve dharmAste AstikAnAM mokSaparyavasAnA eva / ata eva ta evAstikA .cyante, ye jIvAnAM kathaJci| dastitvaM nAstitvaM zraddadhAnAH karmaNAM kartRtAM bhoktRtAM mokSasya saccaM tadupAyAnAM ca satcamAtmarucyA'bhiH | | prayanti, tathA ca mokSazraddhAnamUlamevAstikyaM, tato mokSaparyavasAnaphalAH sarve AstikadharmA ityucyamAnaM l | yuktisaGgatameva / mokSazca tatvataH sa evocyate yat anAvartanarUpeNa siddhAnAM siddhatve'sthAna, tathAca na / sarve'pyAstikAH siddhAnAmapunarAvRttibhAvena sadA cidAnandarUpatayA cAvasthAnamapekSyaiva pravartante pravartidhyante / ceti siddhAH sarvepAmAstikAnAM svasatyazraddhAnadvAreNa zaraNabhUtA eva / dharmanetRNAM dharmasyApi siddhiparyavasAnaphalasattvenAvipratArakatamupakArakatvaM ca, naanythaa| ata evAnyatrAtmana evAvyAvAdhajJAnamayatvAdikharUpamAkhyAya bhagavatAM siddhAnAM namaskAre avipraNAza eva hetutayA gIyate / tathAca sAdyanantamaGgena saccidAnanda- II pUrNatayA teSAM bhagavatAmavasthAnameva zaraNye kAraNaM / tatazca suSThavevoktaM yaduta-sarvathA kRtakRtyAH siddhAH / zaraNaM me bhavantviti tvanuvartata eva / na ca vAcyaM tadvadeva zaraNamityapi padaM na vAcyaM, prAguktatvAttadapyanuvartanIyaM / tatrAtrApi ca zaraNasya mukhyatayA vidheyatvAdadhyavasAyazuddhaye ca tadukterAvazyakatvAt, paramapadasya mArga dezitavanto bhagavanto'rhantastato yathAvasthitamokSAntasaptatavyAH zraddhAnamavApnuvanti, tatprAptereva samyagdRzaH santI bhavyA jahatyeva saMsAragataM cittapAtitvaM, etadeva ca mokSavIjaM / yato'labdhvA IS 124 //
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ amA sandohe kAyapAtitAmabhavyA api kecana bhavyA api anantazo bhagavaduktAnuSThAnaparAyaNA jAtA jAyante bhavi-11 dhyantyAM bhaviSyanti, paraM naitAvadbhirapyanuSThAnairbhadrAste mokSamArgamapyavApnuvanto'vApnuvanti avApsyanti ta paJcasUtra vA / labdhe ca mokSavIje na ko'pi apArdhapudgalAvartAdadhikaM saMsAraM bambhraMmati, kintu avazyamapavarga- vArtikam mevApnuvantIti / cetaHparAvartakA bhagavanto'rhanta ityavazyaM shrnnyaaH| jAne ca tathAvidhe cittaparAvarte siddhA bhagavantaH sAdhanantakAlInAnantapUrNatAdhAraNAdirUpatayA jJAtAH santazcetaso'napavarNanIyAM vizuddhimutpAdayanti / / tadevaM dvayepyete parameSThinazcetasaH parAvRttau zodhane copakAriNaH, paramapavargasya prAptirna cetAmAtravRttyA IST kintu cAstriAnuSThAnenaiva / yadyapi jJAnAdivaccAritramapyAtmaguNa eva / ata eva ca karmasvaSTasu tasya IN cAritraguNasya mohakaM darzanamohasahacaraM karmAbhyupagamyate, abhyupagamyate ca sayogyAdInAmapi yathAkhyAtanAmakaM cAritramiti / satyevaM cAritrasyAtmaguNatve'pi tasyAvirbhAvo rakSA / vRddhiH parAkASThAdhigatizcetyetat sarva HI grahaNAsevanAkhyadvividhazikSAyA adhInameva / zikSAdvaye cAdhigata eva cAritrAvirbhAvAdyA bhavanti, tata eva ca sakalendriyANAmapi na zikSAderayogyAnAM cAritrasattAdi zikSAdvayaM ca prAguktaM nAtItebhyo'rhadbhyaH, | tatsattvakAle'pi naite sarvatIrthayogyakSetreSu yAvajIvaM sarvadA vihAriNaH / nacAzarIrAH saccidAnandapUrNA | api siddhA bhagavantastavyaM vidhAtumIzAH, sarvatra kSetre kAle ca tacchikSAdvayasya pracAramanagArAH sAdhaka eva nirgranthAH kuryuriti / vastutasteSAmApatrANAdidharmayuknatvAt zaraNArhatAmabhimanyamAna ArAdhaka Aha="tahA pasaMtagaMbhIrAsaya'tti / tathAzabdena prakArasAdRzyavAcinA pUrvoktazaraNadvayamakArasya tulyatAM darzayanidamAha-yaduta ete bhagavanto'nagArAnAIdAdivad viitraagsrvjnytaapdaaH| yathA arhantaH tIrthasthApanena | mokSamArgasya pravartakatvAt kRtakRtyA asAdhAraNopakAriNazca, siddhAzca bhagavantaH sarvadA sAdhanantabhaGgena
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ ... // 126 // IS saccidAnandaparipUrNatayA sampUrNakRtakRtyAH paramapadArAdhakAnAM ca bhavyAnAM paramAlambanabhUtAstathA naite. IN Agamo sampUrNakRtakRtyAM yAtAH tathApi bhagavadarhadAdInAmiva mokSamArgasya vAhakatayA tadananyaparamArthatayA pravRttabAHiI tvAcca bhagavadaIdAdivadevAnyUnAtirekazaraNAzrayabhUtA iti / ata eva parameSThipaJcake'pi bhagavatAmaIdAdI- 11 vArtikam nAmiva tepAmapyanyUnAtiriktA parameSThitA nIyata iti / atrAvadheyamida yaduta-sarve'pi jIvA anAditaH sandohe kAlAt bhISaNatame saMsArArNave audArikAdInAM pudgalAnAmanantazaH parAvartAn bhrAmyanti araghaTTaghaTInyAyena ca mithyAtvAdikAnapAyAnanubhavanti, tabalenaiva ca jJAnAvaraNIyAdIn vananti kaughAn, AhRtasyAhArasyAnAbhogakaraNenaiva jIvA yathA rasAmRgAditayA vibhAgaM kurvanti tadvalenaiva punarAhArayanti ca, tadvadeva jIvA apyanAdito'nAbhogena karaNavIryeNa karmoghamAdAya saptA'STadhAvibhAgena pariNamayya punastadudayabalenaiva ca navInAn kauMdhAnAtmasAtkurvanti / tathA ca bIjAGkaranyAyena paribhrAmyanti saMsAraM / sati caitasmin vyatikare kazcidevAsumAMstathAbhavyatvaparipAkenAntyAvartamAgataH - saMsAraparivartanapratikUlamabhiprAya zamAtmakaM anubhavannAndolanArahitamAnandamanubhavati / sa hi mahAtmA nijAzayaM prazAntavAhinamanAbhogenApi / Nvidhte| na tasya krodhAdyAdhmAtatA kintu svabhAvenaiva zamadazAyAmevAnandayati / eSa eva ca sadandhamArgagamananyAyena mArgagamo'sumata Adito bhavati, anAgatAcainaM mArga lokapaktaye bhavarataye Hca paraHsahasrAH zaradastapasyanto'pi duHkhAnAmuro dadAnA api nAgatA mArga / anAgatAzcainaM ye P zamAdIn dhArayanti, te tu vAtajazophapuSTidhAriNaH puSTA eva pariNAmaramaNIyalAbhazUnyA eva / adhikArI // 12 // | cAhata AjJAyA atraivAgato'sumAna bhavati / eSa eva ca dhrmmaargyorbhedH| mArgoM hi caramAvartArambhAllabhyo, dharmastvapApudgalAvAditi / tathAvidhadazAprAptAnAmevAnagArANAM bhagavatAM zaraNyatvamaImiti jJApanAyAdau / vaDA Ap Gunratnaug. MS Jun Gun Aaradhak Trust
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ ni 'prazAnte'ti |.aagtaashc prazAntavAhitAM jIvAstyaktvA bhavAbhinanditAM mokSameva gambhIrAzayatayA'bhipreyante / / paJcasUtraAgamo na ca svapne'pyete muktvA'pavarga anyaM samyaktvalakSaNena saMvegenAGkitatvAdabhilaSanti / kiJca-vinA''zayasya vArtikama dvArakakRti | gAmbhIryamanAdikAlInAyA mohavAsanAyA muktiH, sarvakAlasiJcitAyA indriyArthaprasakteH parAkaraNaM, sandohe | vAhyArthasAdhanasAvadhAnamAtrAdikuTumbajanasya nirmuktiraMzato'pyananubhUtasya manaso'pyatikrAntaviSayasya mokSasya // 127 // puraskAreNa sarvaprayatnenodyamanaM, vividhabhAvanAGkitadurdharamahAvratadhurAdharaNaM, jIvitAntakarANAmapi parISahopasargANAmApAte niravadyasaMyamasAdhanapurassaramAtmaniHzreyasasAdhananiSNatvaM na kadAcanApi kasyApi zakyatApadamApanIpadyeta / atiparicitAnAmanAdisambaddhAnAmanupadamanubhavapadavImAgacchatAM pUdgalasamUhAnAM paramArthaparama riputAdhyavasAnenAtmasvabhAvabhUtasamyagdarzanAdiratnatrayIdvArAvApya zAzvatAtmIyAnandamayApavargaprAptipravaNatApravrajanasamatiprazAntagambhIrAzayakAryamananyasAdhAraNamavaseyaM / prazAntagambhIrAzayA api gRhiliGgAdisiddhizravaNAda pratijJAtasAvadyayogA api syuH| api ca-bhagavato'rhataH zAsanaM yadyapi guNAnurAgamUlaM, pradhAnazca guNAnAmevAnurAgastatra paraM vyavahArapathaH saliGgA eva guNA, na nirliGgAH / ata eva cotpannakevalasyApi bhagavato bharatasya na zakrendreNa kevalamahimnA samAgatenApi vandanaM kRtaM, kintu vijJaptirevaM kRtA yaduta-pravrajyAM gRhNIdhvaM, yena karomi vandanamiti / prastute zaraNAdhikAre'pi na prazAntagambhIrAzayA api apratijJAtasAvadyA yogyAH zaraNe ityAha-'sAvadhayogaviratA' iti / saMsAriNo hi jIvAH samastA | api sayogA eva, kevalamalezyAvasthAmupagatA eva muktisodhasopAnasthA ayoginaH / yogazca yasya sa ! IS sarvo'pi pANivargoM ythaaythmvdybndhnbddhvyaapaarH| ata eva mithyAdarzanAdanantaraM jainazAsane bandhadhA- ISI IS mAbhimatamavratamiti / jaine hi darzane pApAdaviramaNe pApakriyAyA akaraNe'pi suptamUcchitakriyacaurAmi // 32 // IP Ad Gunratnasuri M.S . Jun Gun Aaradhak Trust
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAgamo sandohe // 128 // mArAdivat paapgrhnnpraaynnH| ata eva caikendriyAdInAmasAmarthyamatAmapyanAdikaH saMsAraH saGgacchate / KI saMgacchate ca tathAvidhapravRttiyutAnAmapi mahAtmanAM viramaNabhAvAdeva niSpApatvaM / yadyapi tyAjyA eva yogAH samastA api, na ca tadantarA'pavargAvAptiH, paraM na . nissaadhno| vArtikam / mokSa iti tatsAdhanAya - niravadyayogAnAmAsevanamAvazyakamiti sAmAyikacAritrabhedarUpameva | sAvadyayogaviramaNaM sAdhupadAbhilASukairadhikriyate / ata evAtra sAdhuzaraNAdhikAre uktaM-kIdRzAH sAdhavaH zaraNamiti zaGkAnirAsaparaM padaM 'sAvadyayogaviratA' iti / jJAtvA zraddhAyAbhyupetyAkaraNaM hi viramaNaM / tena kAyabuddhipUrvakasaMsargavatAmeva sAvadyayogaviramaNaM, nAnyeSAmitinirastaM / dezasarvavirativibhAgasya yato nAvakAzotra, spaSTatayaiva sAdhUnAM bhagavatAmeva zaraNyatvasvIkAro'tra yatastato nAtra sarvazabdena sAvadyayogasya viziSTatA kRtA. sAdhUnAM bhagavatAM sarveSAmeva sAvadyayogAnAM vismaNasya yAMvajIvamAvazyakatvAditi / sampAditakSayopakSamAdyavasthAto mohanIyAdAtmanAM darzanacaraNayugalasya satyAM prAptau avazyaM nikhadyayogAnAmAsevanaM syAt / ata eva ca kAlAnadhyAyAdAvapi prAyazcittaM / mokSamArgaprayANaM ca purato jJAnAdyAcArapazcAsyAsevanata eva / yathA yathA cAritriNAmAcArapaJcakasya sAdhane vIryotsAhasya vRddhistathA tathA teSAM mokSamAprAsannatamatvAdi bhavatItyAvazyakaM mumukSUNAM jJAnAdhAcArapaJcakasyArAdhanam / tacca tadIyajJAna| pUrvamevetyAha-'paJcavidhAcArajJAyakA iti / paJcavidhazcAcAro jJAnAdiviSayabhedAt / tatra dvAdazAGgasya praNayanameva mokSArthijanAsevanIyasya zAsanasya mUlaM, tatmavRttireva tIrthasya pravRttiH, zrutapathaprakAzananAzenaiva | tIrthasyApyavasAnamiti / 'gIyattho ya vihAro'tti 'sajjhAyasamaM tavo kamma ne' tyAdi. ca vacanaM, vItarAgazAsanagatamanusmaratAmAdau jJAnAcAra syASTavidhasya samAcaraNaM tadarthameva ca tajjJAnasyAvazyakamiti PL // 12 //
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ ddhArakakRti ___ AgamoM- Ini jJAnAcAra Adau / kAlAdhyayanAdijJAnAcArA''rAdhanAlabdhAcArAGgAdijJAnA hi munayo nizzaMkitAdi-12 paJcasUtra guNairdarzanAcAraiH svayaM yuktAH syuH, parAnapi tatra yojayitArazca / labdhasya vyavahArarUpasya vArtikam dravyarUpasya vA samyaktvasya nirdezAdibhiH sadAdibhizca dvArarjIvAdInAM tatvAnAmadhigamAdAcaritajJAnAcAra sandohe labdhasiddhAntajJAnAstasya nizcayarUpatAM bhAvarUpatAM vaa''nyeyuH| kiJca-yathA yathA'tizayazamarasasAgaraM / // 129 // siddhAntasAgaramavagAhante munayastathA tathA savizeSarUpeNa prabhAvanAntAn darzanAcArAnA''careyuH / vAdinaibhiII tikAdayo hi prabhAvakAH zAsanasyAvagADhAgamasamudrA eveti niSpannAnAM jJAnAcAre sukarA''vazyakI ca darzanAcAra-il nisspttiH|lbdhjnyaandrshnaanaampi cenna cAritrAcaraNacaGgimA'vazyaM sa virAdhako dezena,bhagavatyAdau tathA bhaNanAt / / tasmAta sarvArAdhanArthibhinidarzanadharairapi cAritrAyodyantavyaM / kiJca cAritrayutayoH samyagdarzanajJAnayormokSamArgatvaM 14 nAnyathA, 'ektraabhaave'pysaadhnaanii'tyaadibhaassykaaraayuktH| tathA''vazyakatvaM caaritraacaarsy| kizca-mithyAdRzAM | satyapi zAstrAdibodhe yadajJAnitvamucyate, tajjJAnaphalarUpasya cAritrasyAbhAvAdeva, tatvadRSTathA ca 'ja moNaMti | pAsaha taM sammati pAsahe' tyArSavacanAt / paramasAphalyaM hi cAritrAcaraNayuktayoreva samyagdarzanajJAna| yorityapyAvazyakatA'nyUnA cAritrAcArasya / avasthitAzca suvihitAzcAritre saMvarasAdhanalabdhasAmarthyAH | 'saMvaraphalaM tapovala mitivacanAt 'saMjameNaM tavasA appANaM bhAvemANe tyAdivacanAt 'tavasA dhuNai kammarayaM abohikalusaM kaDa'mityAdivacanAcca dvAdazavidhe'pyanagArANAM karttavyatayopadiSTe nirjarAhetuke'nazanAditapasi ratA avazyaM syuriti, tadanantaraM tapa AcArANAmupanyAsaH / yadyapi sarve'pi mumukSavo mokSasAdhanabaddhakakSAkA nAbAnAgaTiSadyacchanti. paraMna sarve samAnasaMhananAH, na caikasaMhananA api samAnasAmAH paraM paNa teSAM mahAnubhAvAnAM maharSINAmastyArAdhakatvaM, hetustu tatrAtmavIryasyAnigRhanenodyamanameva / tathA ca sarve'pi P.P.AC. Gunratnasuri M.S.. . . Jun Gun Aaradhak The // 129 //
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ / Agamo 17 vAtikama // 13 // suvihitA ArAdhakA mokSamArgasyAtbhavIryasya. manovAkAyabhedasya anigRhanena parAkramaNAdeva / ucyate ca-11 'jaMjai ya jahAthAmati / ata eva kvacidvIryAcArasya svasthAnApekSayA manaAdibhedatrayasya grahaNe'pi paJcavasatra kvacidviSayasya prAdhAnyAta jJAnadarzanacAstritapasAM bhedAn gRhItvA SaDviMzadviSo vIryAcAra iti kathyate / dvArakakRti tadevaM vidhAnAM paJcAnAmAcArANAM jJAyakA evArAdhakA mokSasya, ta eva zaraNyA ityuktaM-'paJcavidhAcArasandohe jJAyakAH' iti / evaM mocayitvAtmAnaM bhavarAkSasAt siddhisAdhanaM vidhAya svarUpAvasthAM sAdhayatA''tmanA caturNA zaraNyAnAM zaraNamUrIkartumudyatena sadbhUtaguNabahumAninA sAdhUna zaraNaM kurvatA. sAdhuguNAnAM vihitamanusmaraNaM / yathAca suvihitAtmAnaH sAdhavaH prazAntagambhIrAzayAdibhiH svarUpaprakhyApakaguNairIM vidhAtuM zaraNaM tathA paropakAraniratatvaguNena savizeSa te tthaa| kiJca-vipazcitAM guNagRhyatve samAne'pi paropakAraparAyaNatAguNo vizeSeNa svIkAryatAheturityuktaM-paropakAraniratAH' iti / viditatamametadviduSAM-yat siddhisAvadhAnAH suvihitAH grahaNAsevanAzikSAyugmamanadhigamya nAlaM siddhiM sAdhayituM, zikSAdvayaM ca sthavirAdyanagArasannidhisevAprApyameva, suvihitAzcanavarataM zaikSAdibhyo mahatA prayatnenApi grahaNAsevanAzikSAdvayazikSaNapaTutAmeva bibhrte| tataH prAktAvat sarve'pi suvihitAH sAdhavo grhnnaasevnaashikssaadaanpropkaarnirtaaH| ata evocyate zrutagrahaNasya phalaM-Thio ya ThAvaislAmi' tyAdi / kiJca-suvihitAH sAdhavo yat sambhogavyavahAreNa bhikSAbhojanAdi kurvate, tat bAlaglAnazaikSaddhatapasvyAcAryopAdhyAyAdInAmarthAyaiva / ata evocyate maNDalyanupajIvinAmapi sAdhUnAM bhakSaNavidhau-'sAhavA to ciyatteNaM nimaMtija jayaM jaI tyAdi / kiJca-sAmAcArISvapi dazasvicchAkArAdirUpAsu nimantraNA chandanA ceti sAmAcArIdvayaM M sAdhUnAM saMvibhAgakaraNena. parAMpakArakaraNArthameva / anyacca cakravAlasAmAcArIrUpamidamapi yugmaM | K
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ * sandohe Agamo- IS| tena sarvadA sarvAvasareSu tadvidhAnamAvazyakaM darzitaM, paraM cAsaMvibhAgakAriNAM sAdhUnAM sukha- 5/ paJcasUtraddhArakakRti- zayyAyA abhAvamuktvA duHkhazayyAvattvaM jJApayitvA virAdhakakoTau pravezaM niSTaGkayanti niSNA KI vArtikama | iti / kiJca-gacchasya sAdhvIvargasya sAraNAyAH karturyogyasyAbhAve AdAtukAmAnAmapyabhyudyata vihAraM niSidvaM yattadAdAna tat paropakAraniratatvaguNavattvAdeva' sAdhUnAM mahAtmanAM / anyacca-svargAdisA ma dhanapaTiSThAnAmapi suvihitAnAM munInAM niryAmakA bhavantyaSTacatvAriMzatsaGkhyAkA yat tadapi paropakAraniratatvA dev| sthavirakalpasya paropakArapravaNatvena hyAvazyakatA, ata eva na nanATAnAmiva glAnamunyAdInAM gRhasthakaraNisamAzrayaNI sthavirakalpikeSu api vAlaglAnavRddhAcAryAdivaiyAvRttyasaMvibhAgArthameva ca maNDalyAzrayaNAmaNDalyupajIvikA hi sAdhavaH gocarAgramavatIrNAH sakalazramaNasaGghayogyamevAdadate / pAtrAdikasya saniryogasya dharaNamapi niyataM sthavirANAM sAdhugacchopagrahArthameveti satyamuktaM-'paropakAraniratAH' iti / ata eva ca glAnabAlAdivaiyAvRtyAdyakaraNe prAyazcittamanagArANAmavasIdatAmanagArANAmupekSaNe'pIti / yathAsthitaparopakAro hi taireva kartu zakyo, ye svayaM kAmabhogapakAvasannA na syurityAha-'padmAdinidarzanAH' iti / yadvA nirupameyaguNA apyahaMdAdyA mahAgopAdidRSTAntavarNanIyA eva viduSAM / tataH sAdhumahAtmanAmapi dRSTAntavarNanIyatAyA darzanAyA''ha-'padmAdinidarzanA' iti / tatra padmanidarzanaM-'jahA pomma jale jAya' mityAdinottarAdhyayana sUtrasUtritaM yathArhamAhanatAdarzakaM / yadvApadmazabdena padmapatraM, gAhyaM / tathA ca puSkarapadmapatreNa yathA nirleye | tathA nirlepaguNaM dhArayato dRSTvA lokAstAn puSkarapadmapatratayA khyAnti / puSkarapadmapatreNa lokeSu te nidaryante iti zrIparyuSaNAkalpoktaH 'kaMse saMkhe' ityAyekaviMzatipadoktAni nidarzanAni jJeyAni, IN // 13 // A Adizabdasya prakArArthatvAt / yadvA''dinA zAradasalilAdInIha nidarzanAni vivakSitAni / tatastanmadhya- 15 HOS
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 132 // | gatapuSkarapatrAdIni jJeyAnyatra nidarzanAni, vizeSaprasiddheH puSkarapatrAdinidarzanAnAmupAdAnamiti / yadvA ) Agamo ( prazAntagambhIrAzayetyanena padena gabhIraDdo yo varNitaH zrIAcArAGge, tena samAnatAmuktvA svarUpamuktaM l pazcasUtraddhArakakRti cAritraprANasya / atra tu padmAdinidarzanA itipadena mokSamArgagAmiSu teSAM mahAtmanAM tenaiva hasamatvenAneka vArtikama prasiddhaH khyAtiH khyApiteti / sarveSAmapi sajJinAM prAgbhavIyapracurapuNyaprAgbhAralabhyaM manaH / nahi kadApi / sandohe tathAvidhapuNyodayena vinA saJitvasyApti, paraM tat sajJitvahetukaM manaH paizAcikAkhyAnagatapizAcatulyaM |proktAnAmiSTArthAnAM sampAdakamanyathotpAtazatasamudyataM c| yato mana eva suSTuprayukta sAdhayati siddhi, manaM ca raudre IN tadeva mAghavatImahI nayati netAramiti / ata eva ca 'paizAcikamAkhyAna'mityAdigataM 'saMyamayogairAtamA I nirantaraM vyApRtaH kArya'i ti spaSTaM zrIumAsvAtibhiH prazamaratAvupadiSTaM, paramicchAkArAdipratilekhanAdikAnAM | saMyamayogAnAM niyatakAlakartavyatvAt tapasvinAM mahAtmanAM zeSaH kAlo bhUyAna uddharatIti tadgatakartavyatAmAha- A 'dhyAnAdhyayanasaGgatA' iti / yadvA prazAntagambhIrAzayAdibhivizeSaNaiH sAdhumahAtmanAM saMvarasamRddheH sAdhane'pi naitAvatI mokSamArgaprayANavRddhiH tAvatyA eva guNazreNeravasthAnAn 'guNaseDhI tattiyA ThAI' tivacanAt / tasmAt nirjarAsAmathryena mokSamArgaprayANasya vRddhApanArthamAha 'dhyAnAdhyayanaratA' iti / yadyapi SI mumukSavo'nazanAdike dvAdazavidhe'pi suvihitAnAmAdaraNIyatayA'bhihite nirjarAbhede yathAsAmathya raktA AI eva, anyathA viiryaacaarhaanidossaaptteH| paraM svAdhyAye dhyAne ca kAlakrameNa prApte vizeSeNa ratAH saadhvH| 'paDhame porisI sajjhAyaM bIe jJANaM jhiyAyaI ti pratidinasAmAcArIpatipAdakazrImaduttarAdhyayanavacanAt / atra yadyapi dhyAnamadhyayanasya kAryarUpatvAt pazcAdbhAvi, tathApi mokSamArgaprayANe dhyAnasyA- 1 bhyahitatvAt prAgnipAtaH, alpakharatvamastyeva / dhyAne cAtra 'pare mokSahetU' itivacanAd dharmazulAkhye eva 15 // 132 // 14 Jun Gun:Aaradhak True PP.AC.Gunratnasuri M.S... . '
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agamo- grAhye, tatrApi zuladhyAnasya zreNivizeSe sayogikevalini ca bhAvAt sarvazramaNavyApakatA'bhAvAt dharmya- ISI paJcasUtraH dvArakakRti KI mevAtra dhyAnaM grAhyAkiJca-dharmyadhyAnasya kiJcitkiJciddhyAnAntarakAlavyavadhAnenAjIvanamanagArANAM sambhavA- vArtikam ttadgrAhyAdharmadhyAnaM cAjJAvicayAdibhedaM satataM dhyeyaM suvihitairiti tatsaGgatA eva sAdhavaH zaraNyA bhavantIti Ki sandohe sa te zaraNamityuktvA karaTotkasTAbhAnAM zaraNAnahatvaM pratipAdayatiAdhyAnaM svabhyastAgamo gItArtha eva vidhAtumalaM // 133 // sAdhuH, na koGkaNaprAyo'patyakRSicintaka ivetyAha-gItArthatvAya adhyayaneti / nanu 'cAukAlaM sajjhAyassa- | akaraNayAe' tivacanAd divasanizayorAdyAntyaprahareSvevAdhyayanasya saGgatina sarvakAlamiti cet / satyaM, II sa niyama AbAlavRddhAnAM sarveSAM gacchavAsinAM vizeSato bhaktimatAmanagArANAM, sAmAnyena tu 'kAle na kao HI sajjhAotti 'sajjhAe na sajjhAiya'ti ca vacanAta sarvakAlamevA'kAlA'svAdhyAyavarjamadhyayanakAla iti I A yogyamevocyate-'zaraNyAH sAdhavaH adhyayanasaGgatA' iti / yadyapi parasparAvinAbhAvi dvayametat. paraM zubhadhyA nameva paramaM nirjarAhetuH / nikAcitAnyapi karmANi dhyAnaprabhAvAdevApanetuM zakyanta vinaiva bhogaM, tadantareNa | tu tallave'pi kRtAti niSThurakarmaNAM dRDhaprahAriprabhRtInAM mokSasyAsambhavaH, tathAvidhadhyAnahetunaiva satatamadhyayanamagnatvabhAvAt sAdhUnAM yogyamuktaM-'dhyAnAdhyayanasaGgatA' iti| evaMvidhA api sAdhavaH dhyAnAdhyayanalInA api pratikSaNamapUrvApUrvanirjarAvRddhiguNaprakarSalAbhavanta eva mokSasya sAdhanAya, sAdhane ca tasya sAhAyyAya prabhaveyurityAha-'vizudhyamAnabhAvA' iti / vizudhyamAnabhAvatvaM ca jAtismaraNakulasaMskArAdya| bhAve'pyavAptASTavayaskacAritrasya mAsAdiparyAyeNa vyantarAdisukhAzikAvRddhyA yAvat saMvatsareNa sarvazuklAbhijAtyatvena, parasya tvantarmuhUrtenApyavApya kevalasya yathAsyAttathAvaseyaM / ata evocyate-'jaha jaha suyamavagAhai // 133 // aisayarasapasarasaMjuyamapuvva'mityAdi / evaM nisargAdhigamayoranyatarajaM tattvArthazraddhAnAtmakamityAdi yAvat P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Guri Aaradhak Trust
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ para A // 134 // | nityaM nirvANasukhamavApnotIti taccArthabhASye, nityodvignasyaivamityAdi ca prazamaratau sAdhUnAM sAdhutvamAptyA- IS Agamo- diphalapakarSaH / sarvazcaiSa phalaprakarSoM vizudhyamAnabhAvasyaiva sAdhoriti suSTraktaM vizudhyamAnabhAvAH sAdhavaH paJcasUtraddhArakakRti zaraNamiti / etAdRzAnAM prazAntagambhIrAzayAdiguNAnAM sAdhuSveva bhAvAt , sAdhUnAmapi ca yathArthatayA vArtikam prazAntagambhIrAzayatvAdiniyamAt yat sAdhava iti procyate, tat dravyaveSayuktAnAmeva tAdRzAnAM mokSasandohe. PA sAdhanAya prazAntagambhIrAzayAdiguNadhAriNAM zaraNyatAjJApanAya / tatazca bhAvaliGgAnAM nirgranthAnAmuttamatve'pi 2 zaraNakaraNe sAdhavaH sAdhavastu dravyabhAvobhayaliGgayuktA eva nimranthA iti / eva svayaM kevalajJAnena vijJAya pUrvabhavagatApratipAtimatyAditrijJAnayuktena samyaktvena svayambuddhatayA''caritasya cAritradharmasya ta phalasvarUpatayA tat pUrvabhavopAttajinanAmakarmaNo'bhipretaphaladAtRtayodayAt samavasaraNaM surasampAditamadhyAsya | dvAdazAGgo dharmaH pratipAdita iti saphalasamAcINasaddharmapratipAdakatayAhato bhagavataH, tatsaddharmasamA-| caraNasAdhitAvinAzyAtmasvarUpAvAptisiddhisaudhAn bhagavataH siddhAn, tasyaiva saddharmasya samAcaraNacaturAn tatsamAcaraNacaNanararatnaparamasaMyamadharmasAdhanasahAyakaraNatatparAMzca suvihitAna bhagavataH zaraNam / etAvatA granthena zaraNyAn zaraNatayA svIkRtya paramapuruSANAnupAsanA vihitA, paraM jaine dharme yathaivottamapuruSANAmAtmazreyaskaramArAdhanaM tathaiva paramamArgasyApi kevalimajJaptasyArAdhanamAvazyakatamameva, dharmiSThapurupasamArAdhanaM tu gurutvaprApterAgevAbhISTaM, tatprAptau tu tathAvidhapuruSANAmArAdhanAya preraNamani 'kevalino gautama ! mA''zAtayeti zrIvIravacasA''pattikaraM / paraM kevaliprajJaptasya dharmasya samArAdhanaM yAvadayogyantyasamayasarvazarIraviprahANamAvazyakamiti tasya kevaliprajJaptasya dharmasya paramazaraNyatvAt yAvasiddhisAdhanaM cAlambanIyatvAtta zaraNIkartumAha-tahA* kevalipannatto dhammo jAvajjIvaM me bhagavaM saraNa miti / atrAvadheyamidaM yaduta-sarve'pi // 134 // DEP.AC.Gunratnasuri M.S.. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agamo- tIrthakA avipratipannA etasmin vastuni yaduta-sarvairapi svIkRta AstikairAtmAkhyaH padArthaH rUparasagandha- RI paJcamUtraddhArakakRti-IDI sparzAzcakSurAdIndriyagamyA viSayAstai rahita eva / tathA ca nAsau atIndriyajJAninaM vinA jJAtuM shkyo'nyaiH| vArtikam sandohe HI atIndriyajJAnI ca vItarAgaparamAtmAnamantareNa na ko'pi jagati bhavitumarhatIti sarvatIrthIyeSu rAgadveSa HNI mAherlalanAstrImAlAsaMsargahatavItarAgatveSu bhagavAnahannevA'STAdazadoparahitatvAdvItarAgaH sarvajJaH, sa eva // 135 // cAtmAdyatIndriyapadArthAnAM sAkSAtparicchedavidhAyI, anyeSu pravRttAste AtmAdyarthavAcakatayA''tnAdayaH zabdAste bhagavadvItarAgArhadvacanAnukAreNaiva / ata evocyate savvappavAyamUlaM duvAlasaMga mityAdi / 'udadhAviva sarvasiMdha' ityAdi tu tarkAnusArivAvadUkaparSadudgIrNamatapravAhApekSaM, bhagavanto jinezvarAzcAvagamya kevalenA'khilAn prajJApanIyenarAn bhAvAn gaNabhRnnAmakarmodayadharaNadhIrAn gaNadharAnuddizya nikhilAn | prajJApanIyArthAn sAkSAt sUcakatayA vA bhaassnte| tatra prathamaM tAvat lokAdInAM zAzvatatvajJApanenA'kRtrimatvAdijJApanAyAstitvAdi samupadizanti / tadanu nargranthaM zAsanaM tanmahimAnaM suragatyAdiputpattikAraNAni nArakAdi-siddhabhagavadantasarvArthasvarUpa praadurbhaavynti| zrutvA caitAM dezanAM gaNadharA bhagavantaH Ki zAsanotpattisthitipravRttipravRddhiprAyogyAM grananti dvAdazAGgomityalamatiprasaktena / AkhyAntazca bhagavanto dezanAM hi kartavyatayA'nagArAgAradharma yathAbhadrakatvAdikAH siddhisaudhAvasthAnAvasAnA dazA udizya samagramapi svargApavarga sukulotpattyAdikaM sarvamapi phalatayA''khyAnti / tata eva gIyate dharmaH svargApavargada' ityaadi| evaM ca bhagavanto-11 | 'bhyudayaniHzreyasobhayahetutayA dharmamAkhyAnti, paraM tatrAbhyudayahetutA''nuSaGgikItidharmasya phalampApi sA prApyA, na saadhyaa| ata eva na kvacidapyA dharmasyAbhyudayamuddizya karttavyopadezaH / yA tu tatra ni zre-IA // 135 // INI yasahetutA dharmasya sA sAdhyA prayatnAtizayenApIti sarvatrArSAgameSu 'samyagdarzanajJAnacAritrANi mokSamArga' / P.AC. Gunratnasuri M.S. . Jun Gun Aaradhak Trust )
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ ddhArakakRti sandohe RI ityAdyavocyate / yaccAtra jinezvaramAtraprarUpitasya dharmasya kevalipajJaptatayA''khyAnaM zaraNIkaraNaM ca tat | bAgamo-1 na dharmasya svarUpe bhagavatAM jigezvarANAM jinatvadyotakAtizayAnAM prabhAvaH, kintu kevalitvasyaiveti dyotanAya |paJcasUtra sarveSAM jinAjinAnAM kevalinAM samAnadharmaprarUpaNA padArthasvarUpAnupAtitvAt sarveSAmapi samAnetijJApanAya |B vArtikam ca / kiJca-maGgalava-lokottamatvasvIkArAdipUrvakameva zaraNaM svIkattuM yogya, parametasyArAdhanAsUtratvAt phalarUpameva zaraNaM svIkRtaM / pratikramaNAdiSu kriyAsutratvAt kevaliprajJaptasya dharmasyApareSAM cArhadAdInAM sa // 136 // maGgalavalokottamatvasvIkArapUrvaka eva zaraNatvasvIkAra iti / kizca-jaine hi zAsane dharmiNAM dharmAdhAratayai vaaraadhytaa| nahi kasyApyArAdhyatA'tra vyakti jAtiliGgAtmanA, paraM dharmo na hi mUrtimAn, tathA ca kathaM tasya paryupAsanAdi, tato dharmavAneva paryupAsanAyAM graahyH| ata eva ca parameSThipaJcakanamaskAro mahAmantranayA''rAdhyate, pUjyante ca tadgatA arhadAdayaH / ata eva ca pAramA'pi-'vaMdAmi namasAmI'tyAdInAM padAnAM nirupamAno nyaasH| 'pajjuvAsAmi'tti / asyaiva ca 'kallANaM maMgala'mityAdiparyupAsyapadaupamyena nyaasH| atrApi ca prAgupanyastAnAmahadAdInAM kevalipajJaptadharmavattAprabhAvenaiva zaraNyatA tathApi paryupAsyA mUttI iti, tata eva hetostepAM prAgupanyAsaH, paraM naitAvatA dhArAdhanena dharmaprabhAvaH kSINaH, kintu - tadvatpUjAdvAraiva dharmasya saprabhAvatvAt puSTatAmApano dharmaprabhAva ityAha-'tatheti / arhatsiddhasAdhuvadanyUnAti14 riktatayaiva dharmamapi zaraNa kurve ityAha / jJApayati ca dharmiNAM zaraNasya svIkArAdanu dharmasya zaraNasvIkAreNa PA yaduta-bahujananamano dharma itinyAyena sarve'pyAstikA dharmasya vahumAne sAdarA eva, paraM ta eva dhrmbhu| mAnino vastuto, ye syurdharmaparAyaNAnAmarhadAdInAM bahumAne ratA nApare / ata eva jainazAsanabahumAninAmapi IS| ahaMdAdInAM pazcAnAM parameSThinAmAzAtanAyAM mithyAtvamAmnAyate / gozAlajamAlyAdayo hi bhagavataH zramaNAnma- 11 | // 136 VIP.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agamo- 9 hAvIrAdvipratipannA eva mithyAtvaM gatAH / adhunAtanA api jaina dharma zaraNaM bruvANA api bhagavantaM ISI paJcasUtraddhArakakRti tadvacanAnyathAkaraNadvArA vipatipannA evameveti dharmasya murtimacAbhAvAd dharmimahattAdvAraiva mahattA dharmasyeti DI vArtikam sandohe manasyA''yAyAha-'surAsuranarapUjita' iti / dharmasya praNetAraH prabhAvakA advitIyAsAdhAraNatayA dhArakA bhagavanto'rhantaH tAMzca surAsuranarAH pUjayantyeva / yata ucyate-'Abhatara majjha bahiM vimaannjoisbhvnnaahiv||137|| kyaau| pAgArA tini bhave rayaNe kaNage ya syae ya // 549 // maNirayaNahemayAviya kavisIsA savarayaNiyA dArI / savvarayaNAmayacciya paDAgadhayatoraNavicittA // 550 // tattoa-samaMteNaM kAlAgurukuMdurukamIseNaM / gadheNaM magahareNaM dhUvaghaDIo viuvvaM ti // 51 // ukiTisIhaNAyaM kalayalasaddega sabao savvaM / titthayarapAyamUle kareMti devA nivayamANA // 552 // ceiyaduma peDhachaMdaya AsaNa chattaM ca cAmarAo y| je caNNaM karaNijja kareMti taM vANamaMtariyA // 553 // sAhAraNa osaraNe tyAvazyakaniyu. ktyAdau devAnAzritya, manuSyAnAzritya ca-'vittIu suvaNNassa bArasa addhaM ca sayasahassAI / tAvaiyaM l maMDaliyANa sahassA vittI pII sayasahassA // 581 // bhattivihavANurUvaM aNNevi ya diti inbhmaaiiyaa| ma soUNa jiNAgamaNaM niuttamaNioiesu vA' // 582 // tatraiva proktaM / kiJca-'devAvi taM namasaMti jassa dhamme sayA maNo'tti dazavakAlikavAkyena, sanatkumArendrAderbhavyatvAdyuttare zramaNAdInAM hitakAritvA. dibhAvAnAM hetutayA darzitatvAt bhagavatyAdau; zrIjIvAbhigamAdiSu jambUdvIpasthazramaNasaGghAdehitAyaiva velandharAdibhiranudhRto lavaNo notplAvayatItyAdyanekadhA pAramarSavAkyena dharmasya satyatamatvAt kevaliprajJa- AI ptasya pUjakAH surAsurA iti nirvivAdam / sarve'pi surAsurAH svajanmasamaye bhagavantaM jinezvaramabhyarcayAmA // 137 // Gunratrasuri M.S Jun Gun Aaradhak Trust
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ / sureva / yadyapi surAsuramanujeSu na sarve samyagdRSTaya iti na sarvaistaireSa pUjitaH, paraM 'sarvaH satyaM samIhate' Agamo- KI iti nyAyena dharmI tikhyAtyaiva vA sarveSAM. santoSasya samutpatterasatyaM kurvANA api satyasya kevaliprajJa- paJcasvaH dvArakatiKA ptasyaiva dharmasya pUjakA iti paramArthatAM nishciiyteN| etayaivApekSayA bhagavantamahantaM mahAdevamAzrityocyate yaH al vAtikamA pUjyaH sarvadevAnAM, yo dhyeyaH sarvayoginAM'mityAdi / yadvAz2a surAsuramanujAnAM sarveSAmagrahaH, sarvazabdarasandohe hitatvAt / viziSTAzca surAsuramanujAH kevaliprajJaptaM dharma pUjayantyeva, jaghanyato'pyasaGkhyeyAnAM samyagdRzAM // 138 // surAsuramanujAnAM prApyamANatvAditi / prApyaphalasyAbhyudayasyAnuddezyatvAdAi-'mohatimirAMzumAlI'ti / yadyapi bhagavadbhiH kevalibhiH prarUpito dharmaH sarvakarmakakSahutAzanaprabhaH, paraM sarvakarmaNAM mUlabhUto moha ityatra tannAzakatvena sa vizeSitaH / kizca-maNidIpAdibhijyotiSkaistamo nAzyate, timirasyAndhakAravizeSasya A nAzakastu divAkara eva / ata eva ca sa timirArizabdena koze saMzabdyate / yathA ca jagati timiraM na H sUryAparajyotiSkanAzyaM tathA moha timiramapi na kevaliprajJaptAparadharmanAzyam, kintu tannAzyameveti yuktamuktaM-mohatimirAMzumAlI'ti / yathA ca divAkaro'vazya timira nAzayati tathA dharmo'pi S/ keliprajJapto'vazyaM mohatimiraM nAzayatyeva / ata evocyate-'janmabhiraSTavyekai sidhyatyArAdhakAstAsA'miti / jA aMzumAlyupamAnena jJApayati zAstrakAra idaM yaduta-yathA yathA AMzumAlinoM'zavo labhante prasaraM tathA tathA jagati timiraM praNazyati / tathA'trApi bhagavadbhiH kevalibhiH prarUpitasyApi dharmasyAsya yathA yathA jIveSu viziSTArAdhanA tathA tathA viziSTo mohanAzaH; yAvat sarvaviziSTArAdhanAkAriNAmantarmuhUrttamAtreNApyA pavargasya prAptikaro mohanAza iti / yadyapi zAstreSu mohasya 'paDapaDihAra'simaja tivacanena mohasya / suropamAnatoktA sA samyagdarzanajJAnavato'pi cAritramohodayena joyamAnaM vikalatvamapekSya / yato jagati MP.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 139 // Agamo- I amattAvasthAyAM vijJatamo'pi tattayA khyAto'pi naro yadA mattAvasthAmupagato bhavati, tadA nirviveki- Dil paJcasUtrana dvArakakRti-10 zekharo bhavati, tathAnApi zAsane kSAyikasamyagdarzananandiSeNAdivat prakRSTazrutadhArako'pyasumAna mohamadiH vArtikam ta rAmatto bhavati, tadA nirvivekizekharamithyAtvAndhitahaksamaceSTAko bhavati / atra tu mohasya timireNopamA / sandohe HsA darzanamohanIyasya yathArthatattvabodhazraddhAnapratipanthakatvamAzrityokteti jJeyaM / buddho hi kevaliprajJapto dharmo'vazyaM mohatimiraM vinAzayati / anantazo'pyAttAni cAritrANi mokSaphalamApti pratyaphalAnyeva jAtAni / bhagavataH kevalino dharmasya vodharUpasya labdhistu na jAtu kasyApi moghImavati, yato ye: ta ko'pyasumAn labhate bhagavataH kevalino dharmasya bodhi, sa niyamAdantarapArdhapudgalAvartAdanAvRttipadaM A labhetaiva, tato yathArthamuktaM bhagavatA kevalinA prajJaptaM dharmamadhikRtya mohatimirAMzumAlI'ti / labdhe ca / ma dharmabodhau janturavazyamarvAk palyopamapRthaktvAddezavirataH syAt / saGkhyAteSu sAgaropameSu kramazaH kSapyamANeSu cAritraM upazamazreNiH kSapakazreNizcAvazyaM tasya bhavatIti / kramazaH sakalamohasya nAzakatvAdapi dharmabodhereva mohatimirAMzumAlitA jJeyA / ata evaM rAgadveSaMviSaparamamantra ityagretanaM vizeSaNaM / tatrAnantAnuvandhyAdi catuSkaM navanokaSAyasahitaM rAgadve zabdena grAhyaM / tathA na sthAnamArekAyA yaduta-ya eva mohaH, sa eva rAgadveSau ta yAveva ca rAgadveSau tAveva moha iti kathaM mohasya rAgadveSayozca pRthagrahaNamiti / ata eva rAgasya saklezajanakatA HdveSasya zamendhanadAvAnalatA yA pratipAditA bhagavatA zrIharibhadrasUriNA sA azuddhavRttakaraNahetutAca mohasya saGgacchatetamA / vihAyaiva viSayatRSNAM gamyAgamyavibhAgaM vinA sarvatra vartanArUpAM labhate bhagavatkevaliprajJaptaM bodhimiti niyamAt / jJApita caitaSoDazake zrIharibhadrasUribhiryathA tathaiva zrImadbhirabhayadevasUribhirapi | 139 // svakIye . navatattvaprakaraNabhASye spaSTitameva-tAzyA viSayatRSNAyAH . zamanameva . samyaktvasya Ac. Gunratnasuri M.S Jun Gun Aaradhak Trust
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvArakakRti R zamarUpaM lakSaNaM, taccAstikyAdInAM saMvegAntAnAM caturNA phalarUpamiti / zrIharibhadrAcAryA viMzatikApaAgoM | karaNe utpattAvAstikyAdInAM pazcAnupUrvIkramasyAbhyupagatatvAt mataH kevaliprajJaptasya dharmasya bodhireva paJcasUtra samyaktvAparaparyAyaH / mohatimirAMzumAlIti / ata evocyate-'tamatimirapaDalaviddha saNase ti zrutastave, vArtika 'dvividhamanekadvAdazavidha mahAviSayamamitagamayuktaM / saMsArArNavaMpAragamanAya duHkhakSayAyAla' miti tatvArthabhASye . sandohe. dvaadshaanggtiirthdeshnaaprstaave| na hyanantaraM jAyamAnaM phalameva phalatayocyate, kintu anantaraparamparayorekata-RI // 14 // | reNApi ubhayenApi ca / ata eva ca prayojanAkhyAnubandhasyAnantara-paramparaprayojanamabhivyApyAkhyAyate IS phalavattA / tathA ca kevalimajJaptadharmAvApterevAnantaryeNa pAramparyeNa ca jAyamAnAni sakalAni phalAni | K mokSapAptiparyavasAnAni jJeyAni / atra tu mohatimirAMzumAlitvakathanena tu jAyamAnamanantaraM phalamevAmnAtaM / al kizca jAte mohatimirasya dhvaMse avazyamaGgI rAgadveSadhAtanatatparaH syAt / ata eva ca saMvegaM samyaktvalakSaNatayA | varNayanti vidvaaNsH| tathAvidhAM tasyAvAptabodheravekSyaiva dazAM sAvadhapravRttyAdisapApavyApArabhRtAnapi samyagdRzo | | dezaviratimato dezaviratAMzca zrImUtrakRtAGge gaNadharA dhArmikapakSatayA nishcinvte| prAptau ca samyaktvasya. IN | mithyAtvamohanIyasyaiva bheda upayuktatamastathApi tadbhadAt tadvibhAgAca prAgeva cAritramohanIyarUpAnantAnu bandhinAmupazamakSayAdInAM svIkurvata AcAryA AvazyakatAm / anantAnubandhizamastu praagevaapuurvkrnne| tena na | jAtaM samyaktvaM tadvayanakaM, abhivyaktistu tata eveSyate, krodhakaNDUyA'pagame'pi tadvyapagamAdevApUrvakaraNAjjAta eva asAdhAraNaH pakSapAtaH zamavati bhagavati, tanmAtrapratibaddhatA ca zamarUpA samyaktvAdanantaramevAbhivyajyate / tatazca yathArthamukta-mohatimirAMzupAlI kevaliprajJapto dharma' iti / labdhasamyaktvA apagatamohatimirA api janA guNasthAnAnAM paramparAM sAdhayitvaiva zaknuvantyapavarga sAdhayituM, naanythaa| VIP.AC. Guriratnasuri M.S... kara ke. sA. kovA // 14 // Jun Gun Aaradhak Trust
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agamo 51 ucyate ca 'paraMparagayANa'miti / sA paramparApi kevaliprajJaptAddharmAnnAnyataH kutazcidavApyate / paramparAyAM ca il paJcasUtraddhArakakRti-KII | tasyAM kramazaH kSapaNaM rAgadvepaviSasya jAyate / tata eva cAtmasu apUrvApUrvaguNaprAptirjAyate, mahAn kAla- vArtikama vAsya / yataH paJcamaSaSThasaptamaguNasthAnakAnAmavasthAnaM dezonAM pUrvakoTIM yAvadbhavati / tatastatra vighnanA- IA sandohe | zAya paThyate-'rAgadveSaviSaparamamantra' iti / atredamavadheyaM yaduta-timiraM hi draSTuravarodhaM vidhAya dRSTerupadroti; // 141 // | viSaM tu vyathAmapyantarutpAdayati, yathAsthitAM dRSTiM ca pratibadhnAti, tadvat mithyAtvamohanIyodayasya || timiropamatvAt sa sadevagurusattatvagatAM dRSTimavaruNaddhi / apratyAkhyAnAdayastu duHkharUpe duHkhaphale duHkhAnuvaMdhe ca saMsAre sukhAdirUpatAmAbhAsya viSayakaSAyahiMsAparigraheSu jIvaM tadrasikatayA pravarttayanti, ato 'viSaM viSayA' itypyucyte| viSayANAM viSavaM na svarUpeNa, yato'bhisaranti hi viSayA atIndriyAn kevalino'pi / teSAM viSatvaM tu rAgadveSanivAsatvena |at evocyate-'azakyaM rUpamadraSTuM, cakSurgocaramAgatam / rAgadveSau tu yau tatra, tau budhaH parivarjayet / // 1 // iti, viSayANAM parihArAya yadupadizyate paramarSibhiH tatrApi 'saddesu jo giddhimuvei tivya'mityAdinA zabdAdInAM parihAramanabhidhAya tadgatayograeNdvidveSayorevocyate parihAraH / tataH sunizcitamidaM yaduta-viSayagatayo rAgadveSayorviSeNopamAnaM yathArthameva / nanu dharmasya bhavatu mahimA'nUna eSa, kevaliprajJaptatvavizeSaNena kimiti cet / satyaM, vacanaM hi zrayamANa prAgeva tattAvat svaprAmANyAya vaktuH svarUpamanveSayitumAtmAnaM pravartayati / yato viralA evaM vizve vastanAM IR yathArthatayA svarUpasya vettaarH| tatrApi dharmAdhauM tu nAtIndriyavedinamantarA vettumalambhUSNuH ko'pi / IS jJAtamapi vastusvarUpaM sa eva yathAvadvibhAvayitumalaM syAta. yaH syAdrAgadveSai rahitaH / ata evocyate- DI // 14 // 'AptavacanamAgamaH, abhidheyaM vastu yathAvasthitaM yo jAnIte . .yathAjJAtaM cAbhidhatte sa Apta' iti / VIP.AC. Gunratnasuri M.S. . Jun Gun Aaradhak Trust
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 142 / / / tathA ca prAk tAvat zrutasya dharmasya prAmANyAyaiva tadvaktuH svarUpasyAnveSaNaM-vItarAgaH kevalI ca || AgoM- KI paramAtmA parama Apta iti / tatprarUpitasya dharmasya dhImAna prAmANyamadhyavasyati / adhyavasite / / paJcasUtradvAnAca tasmin tasyArAdhanAya pravartate prdhiiH| pravRttazcArAdhanAya tasya pradhIstadananyayA bhaktyA | vArtikam vAsito bhavati / tathAbhUtazceSTAnapyanAdikAlato viSayAnU sparzAdIn duHkharUpAn duHkhaphalAn duHkhAsandohe nubandhAMzcAvagacchati / tatazca yAvajjIvaM tatprahANAya tadtarAgadveSadalanAya ca caturazcetayate iti yuktamucyate yaduta-dharmaH kevalipajJapto rAgadveSaviSaparamamantra iti / mantropamAnena ca jJApyate yadyathA yathA mantrasya parivartana tathA tathA tajjanyasya gunnsyaavirbhaavH| viSaghAtArthaM ca mantrasya punaH punarevopayogo yujyate / ucyate cAtaH-"yadvadviSaghAtArtha mantrapade na punaruktadoSo'sti / tadvadrAgaviSaghnaM punaruktamaduSTamarthapadam" // 1 // iti / paramamantratA cAvazyamanukUlaM phalatyeveti jJApanAya / na ca bAcyamabhyudayasAdhakatvAddharmasya rAgadveSahetukAnAM viSayANAM tadbhogajanyasyAnandasyApi sa janayitA, sa eva ca tadgatAnAM rAgadvaSaviSANAM paramamantra iti parasparamatyantaM virUddhaM ca iti / yataH prajJapto hi dharmaH kevalibhirmokSasya sAdhyatAmuddizyeti prAguktameva / na ca rAgadveSAdyantaraGgaripusaGghAte jAtvapi mokSa iti saM kevaliprajJapto dharmo rAgadveSaviSaM vidhunAtyeva, paraM tasya dharmasya kartAroM dvividhAH-sarAgA bItarAgAzca / | tatra ye sarAgAsteSAM yathA yathA dharmAdhyavasAyastathA tathA nirjarA tu bhavatyeva, 'samyagdRSTizrAvakaviratAna|ntaviyojake'tyAdivacanAt, paraM teSAM ye yogapudgalAste svasvabhAvAt 'jogA payaDiSaesa' mityAdivacanAdanusamayamAdadate karmapudgalAstAn dharmo mandakaSAyAdisvabhAvAt zubhayati / tadudaye ca jIvAH sukhino bhavantItyabhyudaye'pi sa hetuH, paraM prApyaH sa, na sAdhya iti / vItarAgANAmapi niyogAnAM dharmo'yaM | // 14 // Jun Gun Aaradhak Trust P.AC.Gunratnasuri M.S.
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 143 // __ Agamo- kevalAmeva nirjarAM sAdhayati, nAbhyudamiti suSTucyate-rAgadveSaviSaparamamantra iti / nanu 'kammaM aTThavihaM ta ddhArakakRti-IN khalu aribhUyaM hoi savvajIvANa' mitivacanAt 'namo arihaMtANaM' ityatra ca nirvizeSyatayA'ritvokteH zAsane se vArtikam jene karmANyevAribhUtAni, na cASTAnAM karmaNAmaSTapaJcAzazatasyApi prakRtInAM ke api rAgadveSAkhye prakRtI, sandohe yadi ca vairAgyArthamukta-'mAyAlobhakaSAyazcatyetadrAgasajJitaM dvandvaM / krodho mAnazca punaSa iti samAsa| nirdiSTaH // 11 // iti zrIumAsvAtibhiH prazamaratiprakaraNoktamAzrIyeta, tadapi na ruciraM 'rAgabosakasAyA' iti niyuktabhinnatvasya tayoH kaSAyebhyo jJAyamAnatvAditi cet / satyaM, svarUparamaNo hyAtmA svasva rUpAdvicaNan mArgadvayaM prApnoti-pareSu padArtheSu prItirUpamaprItirUpaM ca / tadeva ca rAgadveSazabdena svarUpa- | al calanaM nirdizyate / ata eva samyaktvacAritrApavargadevagurudharmAdiSvapratimaM dhArayannapi pratibandhaM vairAgya miti kathyate / jAte ca tasmin mArgadvaye rAgamArge mAyAlo bharUpayoH kaSAyayoH karmaprakRtirUpayoH | krodhamAnarUpayozca dveSamArge AvirbhAva iti karmaprakRtiSu tadudayadarzanAya krodhAdirUpatayoktau, niyuktI svarUpamapekSya bhinnatayoktAviti na ko'pyanAzvAsa iti / evaM mohatimirasya rAgadveSaviSasya cAni- . STatamatayA kRte'pi bhagavatA kevaliprajJaptena dharmeNa yadISTasAdhakatAzaktiyuktatvaM na syAt, syAdevApaphalaM || vighnavAraNaM, daridrasya nirudyaminazcauralupTAkabhayanivAraNamivetISTasampatsAdhanasiddhayarthamAha-'hetuH sakalakalyANAnA miti / avyavahArarAzigatAnAmapyasumatAmasti paryAptatvAdikalyANaprAptiH, antyataH tIrthapravRttirahitakAlInA apyasumanto gacchanti nAkitAmapIti kevaliprajJaptasya dharmasya sakalakalyANasAdhakatAkathanamanucitameveti na vAcyaM / yataH tripalyopamamAnA nAkigatA sthitireva tIrthapravRttirahite yugmikAle // 14 // upAya'te nAdhikA. bhagavadbhiH kevalibhiH prarUpitasya dharmasya pravRtau tu nAkigatA trayastriMzatsAgaramAnA P.AC.GunratnasuriM.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agamo- I paJcasUtravArSika jyate sthitiH, palyopamaM caikasya sAgarasya dazakoTIkoTayaMzamAnamiti trINyapi tAni trayastriMzatsAgara| sthiteH puro bindupramANi, sAdyanantasthitika nirAvA, zAzvataM siddhipadaM cApyayate iti nAyogyamuktaM- 'sAdhakaH sakalakalyANAnA miti / tApasAdidharmAstu kevalibhASitasya dharmasyAnukArA eva / sAdhitaM cedaM dvArakakRti prAk 'savvappavAyamUla'mityAdyuktyeti / yadvA-tAnyeva kalyANAni yAni viziSTapuNyairviziSTabhAgyavadbhizca sandohe prApyante, tAdRzAni kalyANAni tu kevaliprajJaptAdeva dhrmaadvaapyaani| yataH sa eva tAvat"mAkArSIkarko'pi // 144 // pApAni' ityAdimaitryAdibhAvanAcatuSkamUlaH ahiMsAsaMyamatapobhedaH upazamavivekasaMvarazAkhaH prANavadhAdya STAdazapApasthAnaparihArapatraH niravadyazubhakAnuvandhidAnAdicatuSTayapravRttichAyaH murdrumopmH| sa eva cAla vidhAtuM narAmaraniHzreyasAnA sarvAH sampattaya iti yathArthamevoktaM-kevaliprajJapto dharmaH sAdhakaH sakala kalyANAnAM / ata eva pretyAvazyaM narakagAmino'pi vAsudevaprativAsudevAH zasyante zalAkApuruSatayA / prAgbhave niyata kevalipajJaptasya dharmasyArAdhakA hi te, bhAvini cAvazyaM tadArAdhanenApavarga saadhyitaarH| na hi kazcidabhavyaH zalAkApuruSaH, yo hi sarvadA'yogya evAsya kevaliprajJaptasya dharmasyeti / kiJca-pratyutsarpiNyavasarpiNi catuSSaSTemahilAguNAnoM, dvAsaptateH puruSakalAnAM, zilpakarmazataka| yozcopadeSTA''dijina eva bhavati / jinatvaM ca teSAM 'yaH zubhakarmAsevanabhAvitabhAvo bhaveSvanekeSvi' tivacanAt 'vIsAe annayaraehitivacanAcca zrIjinakevaliprajJaptAddharmAdeva bhavati / na ca vAcyaM ko'yaM vicitro nayo-yad dharmo jinakevalibhiH prajJApyate, jinAzca dharmAtkevaliprajJaptAdbhavantIti parasparAzrayAvapTabdhatvAditi / anAditvAd dvyoH| yathAhi-dinapUrvA rAtriH, rAtripUrvo dina ityatra na parasparAzrayo'navasthA vA, tathAJApi / kiJca-jinAnAmaneke'tizayA durbhikSAdivipattivArakatayA kalyANarUpA bhavanti, yAvat INPP.AC.Gunratnasuri M.S. ID // 144 // Jun Gun Aaradhak Trust
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ TRA Agamo- 9 paJcasu cyavanAdiSu kalyANakeSu nArakAdInakhilAnasumato jagati modayanti / jinatvaM ca kevaliprajJaptasya [NI paJcasUtradvArakakRti - dharmasyArAdhanAdeveti tUktameveti / vizvaste mohatimire niruddha rAgadveSaviSe labdhe ca kalyANavyUhe na hi jAtikama sarve jIvA. antakRto bhavanti, kSetrapalyopamAsaGkhyAMzasamayamAnavArAH mohatimiranAzena samyaktvalAsandohe bhasambhavAt 'aTThabhavA u caritte' ti vacanAcAritralAbhe'pi caramazarIritvasyAbhAvAt yaavdupshmmupgto||145|| 'pyapArdhapudgalAvata saMsArasaraNaparatvAdantyazarIritvArthamAha-'karmavanavibhAvasuriti / vanaspataya eva vanaspativRddhayarthamupyante, na pRthvyAdayaH / karmANyapyatra karmata eva bhavanti / tata eva 'karmata eva karmaNaH svakRtasyeti bhASyam, kiJca-vanaspataya uptA api svajAtimanurudhyaiva vRddhimAyAnti / nahi dagdhe IMI vanaspato sAGkaraH sa bhavati / evamatrApyanAdita evaM karmapravAhaH / na ca kSINe'smin punsttpraadrbhaavH| | ata eva ca na muktAnAM kSINasarvakarmaNAM bhavAvatAraH karmaprapaJco veti / vanaspatI hi sAdhAraNaM chinna| mapi punaraGkarayati zarIraM, paraM dagdhaM tu sAdhAraNaM vA pratyekaM yatkimapi zarIraM bhavatu, na prarohati / pi zAmita karma punarudbhavati, na tu kSINamiti / apunarudbhavatayA kSayasya sAdhanaM samUlo naashH| sa ca vanaspateragninaiva sampAdyate / karmaNAM kASTharUpANAmapi nAzaH kevaliprajJaptadharmarUpAgnereveti suSTataM / | 'karmavanavibhAvasu riti| vRddhimAviSTo yathA vibhAvasuH zuSkeNa vanena sahAmapi dahatyeva vanam / evaM kevaliprajJapto dharmo'pi apUrvakaraNakSapakazreNisamudghAtaguNazreNibhinikAcitAnyanikAcitaiH saha nAzayatyeva / karmANi / yadvA-'vipina kAnanaM vana'mityukteH karmaNAM kAnanena sAmyamAkhyeyam / dAvAnalo hi jhagityevAnekayojanamAnamapi vanaM, prasiddha caitat utkSepajJAte / tathA cAnAdikAlIna karmavanamiva durucche / // 145 // | duHkhalabhyapAraM ca tat kAnanasamAnaM karma eka evAlaM dagdhuM bhagavadbhiH kevalibhiH prarUpito dharmaH / Jun Gun Aaradhak Trust VHP.AC. Gunratnasuri M.S.
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 146 // P anye hi dharmA agnibhRgupAtAdikamajJAnatapa upadizanto'kAmanirjarAmArgamAdizanti lambhyanti ca | AgamoM- tato'lpardhidevatvam , paraM sarvakarmakSayasamarthadvAdazavidhamanazanAditapastu kevaliprajJapta eva dharma paJcasUtra upadizati / tataH sarvakarmavanasya dAhaM sakAmarUpamapekSya dvArakakRti suSThuktaM-'karmavanavibhAvasuriti / ye nA vArtikam vizeSaguNocchedarUpAM vadanti mukti, ye ca nairAtmyavAdenezate zunyarUpA tAM satcanivRtteH snehanivRttiriti ISI sandohe vAvadUkAH sugatAste'pi svadharma karmavanavibhAvasutayA''manantyeveti kevaliprajJaptasya avitathasyApi vizeSaNAyAha'sAdhakaH siddhibhAvasyeti / nanu jainairapi 'kRtsnakarmaviprayogo mokSa' iti 'Atyantiko viyogastu dehAdermokSa iSyate' ityAdibhirvacobhiH karmanAzamAtrasya mokSasya sammatatvAt karmavanavi| bhAvasurityetAvadastu, na pRthak sAdhakaH siddhibhAvasyeti viziSTateti cet / zRNu-AtmanaH | svasvarUpe'vasthAnaM muktiriti satyapi mokSalakSaNe AtmArthAya kRtsnakarmetyAdhucyate / puruSaprayatnaprApyo | hi kRtsnakarmakSayaH, kSINeSvazeSeSu ca karmasu abhrapaTalavilayanena candramasazcandrikAprasAravadAtmasvarUpaM tu | nirAbAdhamavatiSThata eva, AvAryA (baraNA)bhAve nirAvaraNasvarUpasyAvasthAnaniyamAt / AtmA hyarUpidravyaM, na cArUpidravyasyotpAdo vA vinAzo vaa| ucyate-'nAsato jAyate bhAvo nAbhAvo jAyate sata' iti / na cAtmadravyasya naashaayopdeshH| na ca ko'pi tatra yatno na ca sambhava iti nAtmano muktAbhAvo nAzo vA, tato yogyamuktaM 'sAdhakaH siddhibhAvasyeti / tadanantaramUrdhva gacchatyAlokAntA'dityukteH 'tattha gaMtUNa sijjhaI' tyuktezceSatmAgbhArazilAyA upari lokAgramadhikRtyAvasthAnameva, tanivartakazca kevaliprajJapto dharma eva / kiJca-'aupazamikAdibhavyatvAmAvAccAnyatra samyaktvakevalajJAnadarzanasiddhatvebhya' | ityAdipravacanoktameva svarUpeNa siddhatvaM, paraM tat sarveSu jIveSu svasvarUpeNAstyeva, na tUtpAdyam / | AvirbhAvo'pi na yatnasAdhyaH, kintu pratibandhakakarmakSayasAdhya iti samyagevoktaM-'kRtsnetyAdi / // 14 // MPP.AC. Gunratnasuri M.S.. Jun Gun Aaradhak Trust In
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agamo. pazcasUtra ddhArakakRti sandohe // 2.47 // tadanantaramityAdi c| dAnAdipravRttidharmavat anagArAgAradharmavadanuSThAnadharmavannAyaM dharmo nivartyaH II siddhibhAvarUpaH, kintu samyagdarzanetyAdinokto'yamupAdAna dharma:siddhimAvaH, na ca nirvaya'te KI vArtikam upAdAnamiti. ucyate ca zAstre kevalajJAnadarzanAnantasukhavIryANAM sAdyanantatvaM tanmayazca siddhibhAva iti / sa ca sAdhyaH kevaliprajJaptena dharmeNaiveti yogyamuktaM-'sAdhakaH siddhibhAvasyeti / kevaliprajJapto dharma iti tu vizeSyaM yojitaM ca tatprativizeSaNam / navaraM kevalajJAnavAnatra kevalI grAhyo, na zrutAdikevalI / kiJca-sarvAGgopAGgapratipUrNasya kevalatvaM 'kevalakappaM' 'jaMbUdIva'mityAdAviSyate / atrASi ajJAnAMzalezenApyakalaGkitamata eva ca kSAyikabhAvaprAptaM jJAnaM kevalamityucyate 'samartha vizeSaNamAkarSati vizeSya' mitinyAyAta kevalizabdena kevalajJAnavAnatra vaacyH| kiJca-kSAyikeSu zuddhasvarUpeSu bhAveSu nirdizyamAneSu pAk tAvat kevalajJAnameva jnyaanshbdenaadishyte| tathA ca jJAnAdikSAyikabhAvayuktena puruSottamena prajJapto dharma iti paryavasitam / 'jAvajjIvaM bhagavanto saraNa miti triSvanuvRttamapyatra vacanavyatyayAnyajyate vAkyaM, tata eva 'jAvajIvaM me bhagavaM saraNa'mityucyate / dharmazca durgativAraNasagatidhAraNaphala ahiMsAdibhedaH saMvaranirjarArUpaH samyagdazanAdimayoja kevaliprajJaptatayA graahyH| evaM hitopadezamayaH sarvajJaklaptaH pUrvAparArthavirodharahito mumukSujanaparigRhito dharmo'vazyaM zaraNIkartumarha iti tadarthamAha-'saraNa miti / etAvatA 'jAvajjIva me magavanto' ityAdinA 'me bhagavaM saraNa mitya granthenAItsiddhasAdhudharmANAM ananyasAdhAraNayA bhaktyA sevanArtha zaraNaM svIkRtaM, paraM jaine hi zAsane guNinAM pUjyArAdhyatvaM guNAnAM cArAdhyatvaM mukhyayA vRttyA samyagdarzanasya zuddhivRddhiparAkASThAvasthityartha kriyate, paraM paryupAsanA tu sAvadyatyAgAnavadyAsevanAbhyAM kriyte| bhagavatA zramaNena mahAvIreNa svaparyupAsanAmArgaH H // 147 // | puSpacUlAyaiSa evAdiSTaH / ato'yamapi bhavyaH pratipatracatuHzaraNaH sAvadyagarhaNArthaM tAvadAha-'saraNamuvagao' DHP.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trus
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgamoddhArakakRtisandohe vArtikam // 148 // karaNa | ya eesiM garihAmi dukkaDa'miti / garhApravRttazcAyaM nirmalabodhaH dharmaliGgaSu 'pApajugupsA'tha nirmalo bodha' ityukteH nirmalabodhayuktatvAca / garhAyAstridhA vibhAgaM karoti-Adya lokottarArAdhyaviSayaM, dvitIyaM laukikA- paJcasUtrarAdhyaviSaya, tRtIyaM ca sAmAnyaviSayam / tatrAdhe vibhAge tAvadAha-"jaNNaM arihaMtesu bA siddhasu vA Ayariesu vA uvajjhAesu vA sAhUsu vA sAhuNIsu vA aNNesu vA dhammaTThANesu mANaNijjesu pRyaNijjesu"tti / atra yadityasyAgre vakSyamANena 'jaM kiMci vitahamAyariya'mityAdinA granthena saha sambandhaH / paratra sthitasya yatkiJcicchabdasya sAmAnyaM kiJcidityarthastena nAtra yacchabdaprayogasya cintytaa| yadityanena sAmAnyaM nirdizya sarva duSkRtamAha-tatazca na suukssmvaadraadidossH| Namiti vaakyaalngkaare| tathA cAsya tAdRk pratnatvaM yad yatra kAle vAkyAlaGkArAya loke gaMkArasya prayogo jAyamAna AsIt / kiJca-niyamo'yaM zAstrIyo yaduta-nindA AtmasAkSikI syAt , paraM garhA tu parasAkSikyeva 'parasakkhiyA hu garahe tivacanAt / tato'tra 'Na'kAreNa vAkyAlaGkArArthena jJApayati-yatparokSAnapyarhadAdInAtmanA sAkSAtkRtya tadviSayakasya vitathAcaraNAdeH 'karomi gardA miti / ata eva tathAprayojanAbhAvAt prAktaneSu vAkyeSu na kvApi prayogo NaMkArasyeti / 'arihNtesutti| yadyapi 'gurAvekazve'tyanenaikasminnapyarhati syAdeva bahuvacanaM, paramatra prAgeva 'je evamAikvaMtI'tyAdinA''viSkRtamevAhatAM bahutvamasti / kiJca-kAlasyAnAditvAt atItA anantA, anantatvAccAsyAnantA eSyanto'rhantaH, kevalaM jainameva zAsanamarhadAdisthAnakAnAM paropakAraprAdhAnyenArAdhanAdAntyimupAyaMte ityupadizya devatvamapyApyaM sopAyamiti ca nivedayati, naikezvarA jainA yataH iti / atra ca yadyapi 'arahaMtArihaMtAruhaMte'ti pAThA dRzyante, paraM te sarve 'uccAhatI'| tyanenArhacchabdAdeva niSpannA iti / yadyapi rAgadveSAdharINAM nAmanAt indriyaviSayAdInAmarINAM ghAtAt KI // 14 // P. Ac. Sunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 14 // Agamo / sarvajIvAribhUtakarmASTakahananAt vandanapUjanasiddhigatibhyo'hatvAt arhanta iti nirucyate, paramahaMdhAtoH / paJcasUtraddhArakakRti pUjArthatvAt devAsuramanujebhyo'zokAyaSTaprAtihAryAdipajAyA arhatvAdahanta iti vaktuM yogyam / vArtikam yadyapi 'agilAe dhammadesaNAIhiti niyuktivAkyaM dharmadezanAphalatvamarhannAmnaH kathayati, tathApi tatrastha sandohe AdizabdaH pUjAvAcaka iti prAtihAryAdipUjAyA arhatvamAIntyamiti nAyogyam / ata eva ca zramaNo bhagavAn mahAvIraH tIrthapravRttizUnyamapyAdyasamavasaraNamalaJcakAra. tatpUjAyA jItatvAditi annAmaka dayA- II dyArhantyaM, tacca pratyavasarpiNyutsarpiNi caturvizatereva jIvAnA, caturdazamahAsvapnasUcitAvatArAdimantaste / / vinAhannAmakarmodayaM rAgadveSAdinAmanAstu sAmAnyakevalino'pi / te ca 'kevaliNo paramohI tivacanena KI sAdhupada eva / kevalinastu pratyavasarpiNyutsarpiNi asaGkhyA eva / tataH sthitamidaM yaduta-aSTamahApAtihAryapUjAyutA arhantasteSu / kiJca-karmaprakRtiSu jinanAmakarma, tacca lokAnubhAvAt prAk tRtIyasmin bhave | | badhyate, tatpabhAvAca cyavanakalyANakAdaya ArhantyanibandhanA bhAvA sarve'pi lokAnubhAvAdeva jAyante / | ata eva cAsya nikSepacatuSTayaM tadudayavajIvasamAzritaM 'nAmajiNA jiNanAme tyAdinA gIyate / / | tatvato nAtra nikSepeNa vyvcchedyvyvcchedkbhaavH| siddhapadAdiSu nAmasiddhAdInAM vyavacchedena | H bhAvasiddhAdayo gRhyante / taccAdyasya padasyAhatAnAmitirUpaM vidhAya ArhatAnAM siddhAnAM yAvadAha tAnAM sAdhUnA| mitikRtvA pratipadamAItapadasyAnuvRttiM vidhAya kAryamiti / na tatra lokAnubhAvakaM karma bhAvapadasya | vA nyUnatA gaNanIyeti / siddhAzcAtra 'sijhaMtI'tyAdilakSaNAH 'siddhANaM buddhANa'mityAdilakSaNA | 'asarIrA jIvaghaNe'tyAdilakSaNA vA siddhAnantajJAnAdicatuSTayA graahyaaH:| AcAryAzca siddhayajinArpita- | // 149 // | zAsanasvAmitvAH pazcAcArapravartakA, niyamapUrvakadvAdazAGgAdhyApakA upAdhyAyAH, svajanAdipakSapAtavarjitatayA IMPP.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ CSR ra nirvANamArgasAdhakasamudAyasaMyamasahAyakarAzca grAhyA atra saadhvH| yadyapi sAdhvIvarga upalakSaNavyAkhyAneAgamo- DI nAcAraprarUpaNAdiSu gRhyate, paramaparAdhakSAmaNAya gardApravRtto bhavyaH kSAmaNAya tA api svatantratayocire, ISI paJcasva IN pAkSikAdiSu sakalasAkSAmaNA kriyata eva ca / anyacca nedaM nagnATIyaM, tatra sAdhvIvargasya pravRttere dvArakakRti | bhAvAditi jJeyam / na kevalameta evAIdAdayaH pUjyA ArAdhyAzceti / parAn tathAvidhAn darzayannAha-'annesu vA sandohe pUNijasu mANaNijamaveti / arhadAyatiriktAzca sAmAnyena dharmAcAryAdayo grAhyAH / yataH pratikramaNArambhe // 150 // 'bhagavAnaha'ti zabdena gRhyante / ta eva dharmAcAryAH prAk tIrthakRtAM caityavandanena vanditatyAt, parameSThipadagatA AcAryAdayazca 'AcAryaha'mityAdinA gRhItA eveti / yadvA-atrA''mnAyAcAryAn gRhItvA pravrAjakAcAryAdIn / anyeSvityAdinA gRhNantu / zramaNopAsakAstu vRddhazramaNopAsakAdIn pUjyArAdhyAparaparyAyamAnanIya | pUjanIyAn gRhNIyuH, guNAdhikAnAM pRjyArAdhyatvAt / ata eva cakravartinA bharatenArAddhAH zrAvakAH, | rakSitakumAreNa ca na DhaDDharazrAvakAya praNAmAdi kRtaM, tenAbhAvitAvastha zrAvakastosaliputrAcAryApita iti / yadyapyatra samyagdarzanAdInAM grahaNaM yogyaM, paraM te guNarUpA ityArAdhyA, mUrtA neti pUjyA na, tatazca nindAyAM tadatikramasya viSayo, na garhAyAmiti sambhAvyate / evaM lokottarAnAptAnabhidhAya IN laukikAn AptAna vitathAcaraNAdiviSayabhUtAnAha-'mAIsu vA piIsa vA baMdhUsu vA mittesu vA ubayArIsu / veti / yathaiva lokottarA AptA abhigamanavandananamanabahumAnAdinA ArAdhyAstathaiva laukikA | apyAptA ete trisandhyanamanakriyAdinA''rAdhyA eva / ata evAdyazcakrI nanAmAmbAM marudevAM, vAsudevo'ntyazca nijajananIM devakI, caturbuddhinidhAno'bhayazca svapitaraM zreNikarAjaM namazcakre iti zrutaitiA, zrIsthAnAGga- | sUtre ca bharturdharmopadezakavanmAtApitrorduSpratIkAratA api savistaraM varNitA dRzyate / 'duSpatikArau ! // 150 // DEP.AC. Gupratnasuri M.S. Jun-Gun Aaradhak Trust PAC-
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 Agamo mAtApitarAviti zrIumAsvAtivAcakA apyUcire / mAtrAdisambandhyaucityaM dharmopadezamAlAto jJAtavyam / paJcasUtradvArakakRti tatikrameNa yo'parAdho jAtastasya gardA'tra vidhIyate, pUrvAnupUrvyA upakAramahattA, tata eva ca kramo vArtikam mAtrAdikaH / yadyapi mAtA pitradhInA paraM garbhadhAraNAdibhirmahopakAriNI mAtaiva / ata evocyate pitRNAM tu zataM / sandohe | mAtA gauravAdatiricyate' iti / evaM lokottaretarAptajaneSvaparAdhakSAmaNaM kRtvA tRtIyaM sAmAnyavibhAgamaparAdhakSA-11 // 15 // maNAyAha-'AheNa vA jIvesuHmaggadvipasu amaggaTTiesa maggasAhaNesu amaggasAhaNesu'tti / yadyapi mArgazabdena / samyagjJAnadarzanacAritrAtmako vyavahAraH zAstre gRhyate, paramatra 'oghena vA jIveSvitivacanAna laukikavyavahAramAgoM rocanIyo rAjAmAtyAdikaH / ato mArgasthitA rAjAmAtyAdikAH prajApAlanamArgasthAH,amArgasthitAzca zilpakarmakrayavikrayAdikAriNo rAjakulavyavahArAd bahirgatAH / tadvayavyatiriktAn janAnAzrityAha-'mArgasAdhane'| viti / rAjakulAzriteSu caturaGgasainyAdisaMzriteSu, amArgasAdhaneSu ca zilpakarmAdyupaSTambhakajaneSu ceti / na caitaccatuSTayavyatirikta oghajIvasamUho, yo gardAviSayaH syAditi / yadvA-naitaccatuSTayavyatirikto jIvavaga eva nAstIti / ATavyAdayo'pi santi / aparAdhastu teSAmapi kSamya eva, paraMte vyavahArAviSayAH iti na gRhiitaaH| proktacatuSTayaviSaye kimityAha-jaMkiMci vitahamAyAriya'ti / atra yadyapi 'jaNNa'mima tyupakrama eva yacchabdenopakrAntaM tathApyatra yat yatkiJcidityucyate, tat yatkiJcidityasyAkhaNDasya 4 kizcidarthe sambhavAt / yadvA-'jaM Na'mityatra yacchando'vyayaM, saptamyantaM ca tat / tato yeSvaIdAyeSu pUjyArAvyAdiSviti yojayitvA vyAkhyeyam / 'tassa micchAmi dukkaDa miti tu samAnamubhayatra / kiM ISI kRtasya gatyAha-'yatkiJcidvitathamAcINamiti / lokottareSu ahaMdAdiSvApteSu laukikeSu mAtrAdiSu oghena KI mArgasthitAdiSu ca yadyatteSAM bhUmikAmAzrityAcaraNIyaM tannAcIrNa,viparInaM vA''cINa,tasya vitathatvamavabudhyAdhunA MP.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agamo paJcasUtra dvArakakRti sandohe / 112 // tatsarva garne iti smbndhH| kIdRza vitathamityAha-'anAcaraNIyamiti / yato vitathamapi 'utpadyate hi sA'vasthA dezakAlAmayAn prati / yasyAM kAryamakAya syAt karma kArya ca varjaye' ditivacanAt 'naikAntAt ta kalpate kalpya'mityAdivacanAcAcaraNIyatAmApadyate, na ca tatkArya pratikramyamityuktamanAcaraNIyamiti / vArtikam AcaraNAyA ayogyaM yat / tathA ca arza AdInAM chede AcAryAdInAM pAdasparze ca jAtasyAparAdhasya kSAmaNaucitye'pi na tacchedanaM spoM vA nindyaH, AcaraNIyatvAdeva hetoriti / kSiptacittAdyavasthAyAmanA caraNIyasyApi bandhAdereSTavyatvAdAha-'aneSTavya' iti / ya AcArastattadviSaye vidhAta kathamapIcchA yogyo na bhavettadvitathamAcIrNa garne iti tattvam / gardAhetumAha-'pApaM pApAnubandhI'ti / hiMsAdInAM gaNyamAnAnAmaSTAdazAnAM pApasthAnAnAmanyatamat pApaM pApasthAnamityarthaH / hiMsAdIni pApasthAnAnyapi apramattAnAmanArambha | katvAdeva pApasyAnuvandhakAni na bhavanti, apramattAnAM satyapyArambhe'GginAM pApabandhasyAbhAvAditi punarAha'pApAnubandhI ti / na prazastakrodhAdivat svarUpeNaiva pApaM kintu pramattahiMsAdivat svarUpeNAnubandhena ca yatpApaM tat vitathamityAdi / jaina hi zAsanaM hiMsitavyo na ko'pItyAdivadanazIlamiti na tatra sUkSmasyA'pi pApasyAstyanujJetyuktaM-'sUkSma vA bAdaraM ve'ti / evaM ca 'jIvo jIvasya jIvana mityAdyuktvA yadanyazAsaneSu hiMsAdyanujJAnaM kriyate, tannAtra shaasne| atra tu zAsane prazastAnAmapi pApAnAM pratikramaNIyatA / ata eva jinArcArthasnAnAdijAtasyAsaMyamasyArcAjanyena zubhena shodhniiytaaktaa| tathA ca pUjAdiSu svarUpato'lpapApasya bhAve'pi kAlAntarAvedyatvAdekAnta nirjarArUpatvam / tata eva ca trividhatrividhaviratAnAmapi sopadezaviSayo bhavati / dharmasya ca kaSacchedatApaiH parIkSAyAM pApAnAM sarveSAM sarvathaiva | pratiSedhaH kapatayA gIyate / dharmazca jainasvibhiH kapacchedatApaiH zuddha eveti / tatra sarvamapi pApaM nindymev| 10 // 15 // DARP.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ sandohe RA Agamo. tataH suSThvevokta-gaheM sUkSma vA bAdaraM veti / pApaM ca baddhameva jJAnaghnAdInAM pApaprakRtInAmabaddhatvA- INI paJcasUtra ddhArakakRti bhAvAt / bandhazcAzrutAnAM karmaNAmeva, nAnAzrutAni badhyante karmANi, Azravazca kAyavAmAnasakarmaiva 'manovAkkAyakarmayogaH sa Azrava' iti vacanAt / yogAnAM prAptiryadyapi kAyavAGmAnasakrameNa, paryAptInAM tathAkramatvot paraM yathAkramaM gurvAzravatvAdyogAnAM kAyavAGmanaHkrameNa / ata eva karmagrantheSvekendriyAdibhedenApi karmabandhasthityAdinAM bheda aamtH| atrApi tatkramamAzrityAha-'manasA vAcA kAyene ti| na hiD kazcidapyaGgI vyatiricya yogatrayImAzRNoti karma, badhnAti vA pApam / tata eva bhagavatAM siddhAnAM | bhavAvatArasyAbhAvaH, teSAM yogAbhAvAdAzravabandhavedanAnAmabhAvaH / pApasya hyAzravo'zubhayogAdiha jAyate 'azubhaH pApasya tivacanAt / tato'nuktamapi prakaraNAt manaAdInAmazubhatvaM grAhyam / tathA cAzumena | manasA vacasA kAyena ca yatpApaM pApAnubandhItyAdi jnyeym| yathA cAnyatIrthIyAH avratAdInAmAzravatAM / D nAbhyupagacchanti tathA kevalaM kRtaM smaranti pApaM 'kRtakarmakSayo nAstI'tyAyukteH, na tathA jainAH kintu te 'yogakRtakArite'tyAdivacanAt trividhayogavatkaraNAnyapi trINi kRtAdIni pApahetuSu abhyupagacchantItyAha- IN 'kRtaM vA kArita vA anumoditaM veti / pApabandhapramANaM ca na manoyogAdivadvaiSamyeNa, kintu kRtAdiSu yatrApi saGkalpasyAzubhasya tIvratA, tatra tIvraH pApAnubandhaH / ataH saGkalpitahiMsasya tandulIyakAdeH saptamazvabhre pAtaH / kuzalAnubandhakarmakAriNazca jIvA ghoraraNasaGgrAmAdiSu viSayeSu ca prasaktA api zarkarAmakSikAvallabdhAsvAdA apyudayanavat apavarga sAdhayituM samarthA bhavantIti yogAH karaNAni ca pApamAzRNvanti, paraM tasya prAtikUlyena jJAnaghnAdirUpeNa vedanaM baddhasyaiva sato bhavati, bandhazca karmaNAmA- I // 153 // zrutAnAmapi anabhivyaktAprItiparaparyAyadveSarUpAbhyAM krodhamAnAbhyAM tathAbhUtaprItiparaparyAyarAgarUpAbhyAM | M P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust)
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ paJcasUtra vArtikam // 15 // jaja IS mohAparaparyAyasya mithyAtvasya sAhAyyenaiva bandho'nuvandhitA cetyAha-'rAgeNa vA doseNa vA moheNa veti ISI -Agamo- Ki krameNaite'lpAlpavyAptikAH duHkhoccheyAzca pazcAnupUvyeti / tadevaM viSayasvarUpaM kAraNaM coktvAthAgharamAha | ddhArakakRti-K 'ittha vA jamme jammaMtaresu veti' / atra cAtra vA janmanItyanenaitasmin bhave AghAlyAdyadAcaritaM taM | gaIte, pazcAcca janmAntarIyANi duSkRtAnyapi 'janmAntareSu ve'tyanena garhate, na ca janmAntarakRtAnAM duSkRtAnAM sandohe | gahaNamayogyameva, yataH kAnicittu duSkRtAni tajanyakarmavipAkaparibhoganirjarAbhyAM nAmazeSANi jAtAni / | nahi zreNikabhave kRtasya prANivadhasya nikAcitanarakagatihetorapyazalezaH padmanAbhabhave bhaveditivAcyam / 'iha bhaviyamannabhaviyaM micchattapavattaNaM tamahigaraNa'ti catuHzaraNavacanAt yacca duzcaritaM kiJcidihAnyatra ca me bhavedatyupamityukterbhavAntarakRtAnAM veditavipAkAnAmapyazubharUpatvAd gItve na kaacidbhaadhaa| taccatastu / 'savvAvi hu pavvajjA niyamA jammaMtarakayANa' -mityAdivacanAt bhavAntaragatamapi pApaM garhAtapaHsaMyamAdibhiHchedyameva, paraM prAyazcitavizeSANAM vivekAdInAM pravRttirehabhavika eva prAyazcitte iti vivekaH / | anyathA gozAlakaprakhyANAM janmAntarakRtamahApApmanAM pravajitatve'pi tatsaMsarge pUrvabhavIyatAmaha pApasyA| numatidoSApattiriti / caturNA zaraNamupagato 'garne duSkRta mitipUrvoktopakramasUtreNa yojyamiti / IryApa | thikyAdiSu pratikramaNeSu 'tassa uttarIkaraNeNa'miti sUtraNottarIkaraNavadatrottarIkaraNArthamAhagarahiameyaM dukkaDameyaM | ujjiyameya'ti / garhAyA niSThAkAlaM drshynnuttrkrnnmaah-'grhitmet'diti|.lokottraaptaahdaadissu yadvitathA| caraNAdi tatsarvaM garhitamayA na caiSA dravyagarhetyAha-'duSkRtameta'diti / sarvasyaitasya pAparUpatAM jJAtvaiva sarvametad garhitam / tathA ca naiSA dravyagardA kintu bhAvagarheti / kedAramRtsnAkhaNDaghAtamAritabalIvardaina | vipreNa mahAjanasya samakSaM sa badho garhitaH abhyupagatazca duSkRtatayA paraM tasminna krodhAnubandhaM jahau tadvaDIP.AC.Gunratnasuri M.S. * Jun Gun Aaradhak Trust AAAA // 15 //
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ sandohe // 155 // Agamo- nedamityAha-ujjhitaameaMti kRtasyAnuvandhavyavacchedena vyutsarjana kRtamityarthaH / sarve'pyathAstikyavAdinaH paJcasUtraddhArakakRti- pApasya jugupsAyAmevAmananti zreyaH paraM pApasya vodha eva na sarvepAmeSAM, tena svasvazAstreSu kalpitAnA vArtikam pApAnAM paramparAmudbhAvya kalpitameva pratyutAtmano durgatipAtakAraNameva syAtakartustAdRzaM nivAraNopAyaM nirdizanti svalpA eva ca jIvA yathArthamAstikyamArgamAgatA hiMsAdInAM yathAsthitAnAM pApAnAM pApatayA zraddhAnamadhizrayanti / ata eva jIvAdInAM tatvAnAM yathArthatayA zraddhAnasya samyaktvaguNAvahatvavat pApasyApi yathArthasya tattvatayA zraddhAnaM samyaktvAvahaM gIyate / kiJca-pApaM hi karma, karma cAtmapariNAmAnAmadhamatvenApyaGgIkaroti / AtmanAM jJAna eva ca teSAmadhamA dazA, tadutpannaM pApaM ca yathArthatayA jnyaayte| tAdRzaM jJAnamatIndriyArthadarzinAmeva / tato yathAvasthitaM pApasya jJAnameva nAtIndriyArthadarzinaM vinA bhavati / pareSAM tu tadvAkyAmRtazravaNenaiveti sarvametanmanasikRtyAha-vijJAtametanmayA kalyANamitraguru / bhagavadvacanAditi / zAstreSu hi 'savaNe gANe ya viNNANe'tti kramAt 'succA jANai kallANa'mityASAMca vijJAtaM zravaNajJAnapUrvakameva bhavati / tato vinayAcArAdividhinA zrutaM gRhItaM pazcAt 'bIe jhANa'ti vacanAttadadhIta nizcitIkRtaM, kRtvA suvinizciya phalaparyantasyaiva samyagjJAnatvamityavagataM vijJAnena / ata evojjitamityAdi prAk pradarzitaM phalaM mattAtra vijJAtamityAha yAvaduktamujjhitavyatvAditayA tatsarva vijJAtaM nAtra matkalyanAyA aMzo'pIti etadityAha-'mayetyanena sAkSAnmayA zrutvA vijJAtaM vakSyamANasvarUpAd gurorna tu parSada utthitAyA ityAha / kIdRzAd gurorbhagavato vijJAtamityAha-'kalyANamitragurubhagavaditi / yadyapi mAtA pitetyAdinA guruzabdo guruvarga vakti tathApyatra tu zAstrArthAnAmupadezakAH II // 155 // 'svayaM parihAra' iti nyAyasUtrAcca heyAnAM parihAraM kRtvA tathopadezakAH suvihitA gurutayA grAhyAH / Ac.Gunratnasuri M.S. * Jun Gun Aaradhak Trust
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ IS tatrApyagItArthAH pArzvasthAdyavasthA''pannAzca 'pahaMmi teNage jaheti vacanAdakalyANamitrarUpA gurvH| Agamo- gItArthAH saMvignAzca kalyANamitrANi, tebhya eva samyaktvAdisvarUpasya mokSamArgasyAdhigamAditi | paJcasUtradvArakakRti-SIL yogyamevoktaM-'kalyANamitragurubhagavadvacanAditi / 'ANoheNANaMte'tyAdivacanAd vijJAtamapi kalyANamitraguru- | vArtikama H bhagavadvacanamakizcitkarameva kAlenaitAvatA'nadhigamAt siddherityAha-'evameyaMti roiyaM saddhAe'tti / tatka- I sandohe. lyANamitragurubhagavadvacanaM vijJAtamAtraM na, kintu yathA gurubhagavanto heyAnupAdeyAMzvArthAnAdizanti te // 156 // ID tathaiva, na tatra sndehknno'pi| na caitat zravaNagocaramAtrameva kartumaI gurubhagavadvacanaM kintu yathAyathaM praveditAnusAreNa hAtuM heyAnAmupAdAtumupAdeyAnAmupayogaparaM karttavyatApadaM ca parametadeveti zraddhayA rocitaM gurubhagavadvacanam / tata eva sarva lokottaralaukikAptasAmAnyajIvagataM ca vitathAcArAdikaM ujjhitaM garhitaM ceti / garhAyAH parasAkSikanindArUpatvAt garhaNIyaMdopavipaya iti manasA'haMdAdyAnadhyakSIkRtya kRtA gardA, paraM 'arihaMtasakkhiya'mityAdivacanAdarhatA siddhAnAmapi gardAyAM mukhyasAkSitvAdAha-'arihaMtasiddhasamakkhaM garahAmi ahamiNaM'ti / jainatvasiddhihetudevarUpatattvadvayaM sAkSIkRtya bravIti-arhatsiddhasama- 10 kSamidaM garthe'hamiti, upalakSaNatvAcca sAdhudevA api garhAyAM sAkSiNo'vagantavyAH / atha garhAyA upasaMhAraM kurvannAha-'dukkaDameyaM ujjhiyavvameti / zrImadarhadAdiviSayaM yadvitathAcArAdi tatsarva duSkRtarUpaM, na manAgapi duSkRtatvasvIkArasyAbhAvastatra / ata eva ca sarvathA ujjhitavyametat na tatsarvatyAge sandehalezo'pIti / atha samagraM garhAdhikAramupasaMhAramAnayana rAjanIti-lokavyavahArAdiSu trikRtasyaiva samyakRtatvasvIkArAdAhItrikRtvaH itthamicchAmidukkaDaM'iti / garyasya kRtAyAM garhAyAM ujjhite ca tasmin zAstrasiddha na prAyazcittapadenaiva zuddhirityuktam-'micchAmi dukkaDaM'ti / yadyapi asya | // 156 // Jun Gun Aaradhak Trust TilP.AC. Gunratnasuri M.S.
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ S Agamo ISI padasya 'mitti miu maddavatte' ityAdiH nirukto'styrthH| paraM padArthastu mayA yat kRtaM tad duritamiti / paJcasUtradvArakakRti 1 svIkaromi, tasya phalaM mA mama bhUditi jJApanapuraHsaraM vAkyaprayogo mithyA me duSkRtamiti / pratikramaNaM / vArtikam II cedaM, pApAnAM zodhakaM ca tat dvitIya nirjarAyAM prAyazcitapadamiti / kRtAnAmaghAnAM kSayasyAbhAve tu sarva II sandohe tapa Adi dharmakRtyaM vRthA syAt / tataH svIyapApazuddhaye yogyamuktam-'mithyA duSkRta miti / anubandhA-14 // 157 // | vyacchedArthamAha-'hou me esA samma garihA' hou me akaraNaniyamo, bahumayaM mameya'ti / yathA pareSAM viSayasatatAbhyAsAnubandhaprakArAH tathA zAsane jaine hetusvarUpAnubandhAH trayaH prkaaraaH| tatra gAMduSkRte || yogAdyA hetava uktAH, lokottarAptAdiSu vitathA''caraNAdyuktvA tat ahaMdAdisamakSaM garhitamiti hetusvarUpayoruktatvAd anuSandhAvyavacchedArthamevedaM bhavatu mamaiSA samyaga garneti / kecanA'jJA garhAyA abhyantarataporUpatayA mahAnirjarAGgatvaM garhAyAH svarUpataH atimuktAdivat mahAphalaprApakatvamAviSkRtya aprAyazcittasya garhAyA aviSayatvAd gardArthameva gardA viSayapApakaraNasya iSTatAmAcakSate, kurvate te ca tadapekSayA tat, paraM naitat samyag / tathAkAriNAM hi mRssaavaaditaadossbhaajntvmaamnaayte| tat sarva manasikRtyAhaasau bhavatu me akaraNaniyama iti / kRtA caiSA na veSTayAdikalpA yathoktaphalA, kintu svapariNatikSAlanajanitaivaiSA yathoktaphaletyuktam-bahumataM mamaitad vitathA''caraNAdInAM garhaNAdIti / tadevaM tathA bhavyatvaparipAkasAdhaneSu bhavitukAmena kartavyeSu ca triSu vastuSu catuHzaraNagamana-duSkRtagarhArUpaM vastudvayamukta, zeSamatha sukRtAnumodanAparaparyAyaM sukRtasevanAvastu vaktukAma idamAha-'icchAmi aNusahiti |ythaa AtmAdayo'tIndriyArthAH kevlmaatrjnyeyaaH| tadvadeva AtmAdhyavasAyasamutthAH puNyAda yo'pyarthAH tajjJAna yA evetikRtvA 'succA jANai kallANa'mityArSAcca ahaMdAdyanuzAstimantarA sukRtAnAmeva DI Ac. Gunratnasuri M.S. // 157 // Jun Gun Aaradhak Trust
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ ddhArakakRti jJAnAbhAvAdAha-'icchAmyunuzAsti'miti / anekavidhatve'pi ahaMdAdyanuzAstInAmatra. prakaraNAnuguNyArtha -Agamo- sukRtasambandhinImanuzAstimicchAmIti jJeyam / yadyapi -- puNyaM satkarmapudgalA' itivacanAd | paJcasUtra avadhyAyatizAyino vidantyeva puNyaM paramatrAdhikRtaM zubhA''tmAdhyavasAyarUpaM na vidantyeva, amUrtatvAt vAkima teSAm / kiJca-garhaNIya duSkRtaM kevala svakRtatvAta jJeyaM sAmAnyena svabhAvataH sarvaiH paramatrAdhikRtaM sukRtaM tu sandohe arthavAdirUpamiti gamyam / anuzAstyevetyAdau tAmicchati 'icchAmI' tyAdinA / keSAmanuzAstimityAha. // 158 // -'arhatAM bhagavatA' miti / dvAdazAGgamapi pravacanamarthA'pekSayA taireva praNayanAt teSAmanuzAstimiti / na ca / 5/ vAcyamarthA'pekSayA dvAdazAGgyA nityatvAt kathaM tadapekSayA arhatAM bhagavatAM praNayanena kartRtvamiti / lokasiKI ddhijIvAdayo ye vAcyAH padArthA , te na kenacit kRtA iti dvAdazAGgyA vAcyaM nityameva, paraM teSAM lokAstita tvAdInAmarthAnAM praNayanaM tu bhagavanto'rDanta eva kurvanti / tato'rthanirUpaNacaNavacananirUpaNapravaNatayA arthapraNayinomahanta iti / evamarthA'pekSayA AtmAgamavatAmahaMtAmanuzAstimiSTvA adhunA arthAgamApekSayA'nantaraparamparA'' gamavatAM sUtrApekSayA cAtmAnantaraparamparAgamarUpatrividhAgamavatAM bhagavatAM kalyANamitrANAM gurUNAmanuzAstimicchannAha-gurUNaM kallANamittANaM' ti / guruzabdakalyANamitrazabdau ca pUrvavat / cakArasya dyotakA'vyayatvAt aharaharityAdivadatrAdhyAhAraH / tatazca dvayAnAmeSAmanuzAsti micchAmIti saNTakaH / anuzAstizca naikazaH saMsargamAtreNA''pyeta, AptApi ca tathAvidhajJAnisasargataH sA nAvatiSThate paramArthajJAtRmahApuruSANAM pratidinaM sevAmantareNa / ata evocyate-'suhagurujogo tanvayaNasevaNA AbhavamakhaMDe'ti 'pratyahaM dharmazravaNa mityAdi / tatastAdRzaprAvacanipuruSANAM pratidina saMsatha tatprArthanAmAha-'hou me eehi saMjogo'tti / IS etadaH samIpatarArthavAcakatvAdetaiH-samIpataramuktairarhadbhirbhagavadbhirgurubhizca kalyANamitraiH sarvakalyANa // 15 // DIP.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust II
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1959 // Agamo- mUlatvAt sarvAsu prArthanAsu eSaivAhadAdibhiH saMyogasya yA prArthanA sA suprArthanA / tata Aha-'hou me paJcasUtradvArakakRti- | esA supatthaNe'ti / atropalakSaNAt syAt siddhAnAM grahaNamaIdvadevAnyUnAtiriktadevasvarUpavatvAtteSAM, parame-HI vArtikama SThipaJcake teSAmarhadbhiH sahoccArAca, paraM bhavAtItatvenAzarIratvAt saMyogastairna bhavatIti pUjyAnAmapyeSAM / sandohe nAtropalakSaNatayA grahaNaM, gurukalyANamitrazabdena cAcAryopAdhyAyasAdhurUpaM padatrayaM parameSThigataM gRhyata A ev| yadyapyubhayAvadhAraNena samyagdarzanajJAnacAritratapAMsi dharmaH pratibandhakakarmApagamamApyamokSahetutayA ca samyagdarzanajJAnacAstriANyeva mokSamArgaH, paraM sa dharmo mArgazca nAdheyamantareNa svatantratayA'mUrtatvAdbhavataH, / atastatvataH parameSThipaJcaka eva dharmastadgatatvAcca tatsaMyoga eva dharmasya saMyoga iti cetasikRtyAIdAdi saMyogamArthanAyA eva sumArthanatvamabhimatam / evaM cAtra samyagdarzanAdInAm ArAdhyatvaM, pUjyatvopetaM tu paramArAdhyatvamahadAdInAmeveti pUjyArAdhyobhayadharmavatAmahadAdInAM saMyogaprArthanA, tasyA eva supArthanAtvaM / ceti / yadyapi aIdAdyAH parameSThino jagataH samagrasyApi kalyANAvahAH yathAsthitA jagadguravaca, yatasta IN evASTAdazadezyabhASAvyAmizrayA'rdhamAgadhyA jIvAditattvanidezakA, yenA''bAlagopAlaM tattvamArga pratipadyante, 57 INI paraM tu katicidvidvadgamyayA saMskRtayA tattvamAcakSANA na jagadgurutvamArge'pi / paraM na te parameSThino lil | vidyamAnamAtratvena jagataH kalyANAvahAH, kintu bhaktibahumAnapUjAdiviSayaM prApitA eva kalyANAvahAH / / ata eva ca mahattve'pyarhatA tebhyo'pi bhaktyAderatizayena mahattvam / tata evaM parameSThimantre 'namo'rhadbhya' ityAdau namaskAryebhyo namaskArasya prAk pAThaH / ata evaM prApyAha-'hou me itya bhumaanno'tti| bahumAnacAntaraH prtibndhH| satyevAsmina sevAbhaktyAdInAM prazasyatA, sati ca bahumAne sevAderbhAve'bhAve'pi atizayitasya phalasya prAptiH, bahumAnarahitasya tu sevAdayo jAyamAnA api pAlakavad dravyaphala // 159 // Ac.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 16 // mAtradAnapratyalA niSkalA vA bhaveyuH / ato yuktamevokta-bhavatu mamAIdAdiparameSThiSu bahumAna iti / 11 Agamo- | parameSThiprabhRtInAM namaskArAdevyabhAvabhedena vaikalpikatvadarzanAya tannirAsAyAha-'hou me io mokkhabI- A paJcasUtradvArakakRti ti / prakRSTo'yaM bahumAno dravyato'nuSThIyamAno'pi / ata eva 'jAva arihaMtANaM bhagavaMtANaM namukkAreNa na jAkara pAremi'tti tatpadoccAraNAntagAminI pratijJA / 'hiyayaM aNummuyaMto' tyAdi ca niyuktikaaraadivcH| II sandohe. ataH prANAntyabhAge taduccAraNapravRttiH / ajJAnAnAM tirazcApi tadA tacchAvaNaM zrIpAzrdhakumAracaritre | | cArudattakathAnakAdiSu ca phalavattayA darzitaM, pretya satpratyAyAtAnAM tatpadazravaNena jainadarzanasyAbhyupagamAdi ca N huNDikayakSa rAjakumArakathAdiSu prasiddhatamameva, paramatra sarvapApapraNAzasarvamaGgalAdyamaGgalatvena kriyate bahumAnaH / parameSThinAmiti bhAvyeva bIja eSa mokSasyeti sampadhArya proktaM-'bhavatu mameto mokSavIjamiti, parametAvatA | granthena 'dhanyAste grAmanagarAdhA' ityAdi yat sindhusauvIrAdhIzenodAyanena prApyatayA prArthita, samAgamastasya / | darzitaH, paraM nahi samadezAdisaMyogamAtreNArthasiddhiH kintvanyathAvidhana vidhAnena / tataH 'taM mahAphalaM ! khalu' ityAdyaupapAtikasUtravarNitacampAnagaryabhijanavadabhigamananamanAdikAyAH sevAyAH prArthanArthamAha-'esesu // eesu ahaM sevArihe siyetyAdi / ata eva pUjAyAM 'kAle suibhUeNa'mityAdi devAdInAmArAdhanAyAM ca KI 'devaguNaparijJAnA'dityAdi kAle sadyogavighnavarjanatayetyAdi vidhisevAdAnAdA'vityAdi copadizyate / upadiSTaM | | ca puSpazAlAya zramaNena bhagavatA mahAvIreNa rajoharaNAdigrahaNena svasevAbhAvAdi / tatazca sunizcitamidaM yaduta-prAptAnAmapyekadezAdiprakAreNAIdAdInAM bhAgyavatAmeva sevAhatA syAt / tatazca prArthanameteSAM prAptA nAmapi sevAviSayAgame na sAphalye iti prApto'pi yoga eSAM pUjyArAdhyAnAM, parameSThinAM labdhA'pi IN sevA sandhyAtrayArAdhanAdirUpA paramabhagavatAM teSAM, tadA syAd mokssaanukuulytaavtii| yata ucyate // 1.60 // DIP.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ sandohe / AjJA Agamo. vItarAgasaparyAtastavAjJA''rAdhanaM paraM / AjJA''rAddhA virAddhA ca zivAya ca bhavAya ca // 1 // hitvA || pazcasUtra- , ddhArakakRti prasAdanAdainyamekayaiva tvadAjJayA / sarvathaiva vimucyante janminaH karmapaJarAt // 1 // (vIta0) ityAdi / kizca- II vArtikam AjJAvyatiriktaM graiveyakotpAtahetutayA labdhaM caraNamapyanarthakamityAha-'ANArihe sitti / ucyate ca 'icceiyaM duvAlasaMgaM gaNipiDagaM' yAvad AjJayA''rAdhya saMsAramanAdikamanavadanaM vyativrajiSuH virAdhya / // 16 // cAnuparivartitavanta' ityAdi 'ANAe tavo ANAi saMjamo' ityAdi 'dhammo ANAi paDibaddho' ityAdi / 'ANAkhaMDaNakArI'tyAdi cAparimitamAgamavacanavRndamatrA''jJArAdhanAphale'vatAryam / tadevaM durlabhadurlabhadurlabhatameSu | sevAnteiSu prArthiteSu collakAdidRSTAntasAdhyacakrigRhapunarbhojanAdivad mahAbhAgyavatAmeva prApyeSu vihitA | prArthanA tattatprAptau, paraM lambhe'pi dAturAture'pi grahItari nazyezcaideyaM kaiva dazA hyAturasyeti dRSTAntamAdhAya manasi paJcamakA'nantAnAM samyagdRzAmapi nigodAvasthopagamanakhyApakamAgamavacanaM yathArthatayA''jJArAdhanAyA | niraticArapAragatatAyA atizayena durlabhatamatvamavadhArya mAha-'paDivattijutte siA niraiyArapArage sitti | ca / na ca vAcyaM samyagdRzAM pazcamAnantAMzamitAnAM paripatitAnA bhAve'pi prAptAH siddhimaSTamAnantAMzamitAH samyagdRza iti kathaM durlabhatamatvaM pratipatti-niraticArapAragatvayoriti cet / satyaM, siddhA aSTamAnantAMzamitAH pracurAzca paripatitebhyaH, paraM te'STamAnantAMzamitA ye siddhAste na sarve'pyaprati|pAtibhAvenaivAdhigatA nirvRtim, aSTamAnantAMzasthAnantatamo bhAga evApratipatitAnAm , zeSAstu saGkhyeyAdikAla-IA | paripatitA eva siddhAH paryante iti AjanmAkhaNDAyAH pratipattarevaM niraticArapAragateti dvayoraikyam, / dvayorupanyAsastu caramabhavaM yAvad manuSyabhavAstatra cA''jJAdInAM pratipattayaH keSAzcideva 'ahabhavA u caritte'tti zAstroktA AkarSA aSTa'lpatamAnAmeva, virAdhanAyutAnAM tu gozAlAdiSuH bahutamAnAmapi bhavAnAM darzanAt / | P.P.AC. Gunratnasuri M.S. // 16 // Jun Gun Aaradhak Trust
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ . AgamodvArakakRti-II tathA caikajanmApekSayA na vizeSaH, paraM bhavAntarApekSayAsti sa iti na sarvathA pAThadvayasya pRthagrUpasyAsAGgatyamiti / pAragatatvaM ca pratipattestadA jAyate yadA vividhopasargaprasaGge'pi jJAnAdirUpA'vyayapathAna paJcasUtrapracyavate / na ca vividhavyathASAdhito'pi sa~statra zastAM smarannanubhUto nArtadhyAnavazago bhavati / na ca / vArtikama bhAvivividhasaMkalpairAtmAnaM nATayati, kintu bhAvyeva bhAvi nAbhAvIti nizcitya sthirataramanAH | sandohe sAmye rameta / trINyeyetAni pratipattipAragamanasAdhanAni iti / evaM bhaviSyantyAM bhAvinAM bhAvAnAM // 162 // samAyogaM praNidhAnasUtre bhavanirvadAdiprArthanAvadabhiprArthya tatraiva lokaviruddhatyAgAdivadatrApyagrataH pravRtte sukRtAnumodananAmni tRtIye vastunyAha-'saMviggo jahAsattIe sevemi sukaDaM ti| dharmazraddhA saMvegazca | parasparaM janako anantAnubandhikrodhAdikSapako karmarodhako kRtvA mithyAtvasya vizuddhi darzanasyArAdhanAjanako | tAdRzaM ca darzanaM tau vizodhayataH, yena zuddhena darzanena prApyate caramazarIratA tRtIyazca bhavo vAtikramyate / tAdRk saMvegavAn yathAzakti seve sukRtm| atrAvadheyaM idaM yaduta-'sukRtasevAyAM api zaktimanatikramyaiva | zasyate udyamakaraNa, tena evaM ca tulanAbhistolayitvaivAtmAnaM pravrajyA-jinakalpa-pratimAdInAM pratipattayo | hitAvahA iti / yadyapyatra sukRtAnAmAsevanamanumodanarUpatayaivAdhikRtaM procyate ca tataH sukRtAnumodanAkhyo | viSayastRtIyaH, tathApi kartu-kArakAnumodakAnAM zrIbalabhadramunirathakAra-mRgadRSTAntena yA samAnaphalatA''mnAyate jaine zAsane, sA kartRtAdInAM yathottaraM zakterabhAve jnyeyaa| sadbhAve tu zakteH pramAdAdibhiranAcaraNe | sukRtAnAM, naiva kArakAnumodakatvena smaanphlvttaa| tata evAtra yathAzakti saMvignatayA'pakrAntamapi sukRtasya sevanamAdRtam / evaM cAtmayogyatAM sampAdyAnumodanIyaguNAnAmaIdAdInAM bhagavatAM pareSAmapi ca . tathAvidhAnAM sukRtAnAmanumodanArthamAha-'aNumoemi savvesiM- PI // 16 // DiPP.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust CM
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ AN ___ Agamo- 10 arihatANaM aNudvANamityAdi yAvat savvesi jIvANaM hou kAmANaM kallANAsayANaM ISI paJcasUtraddhArakakRti- | maggasAhaNajoge'tyantam / tatra yadyapi siddhAdInAM bhagavatAM tattadavasthAvRttitayA siddhabhAvAdikaM l vArtikama sandohe ta yathA anumodanIyatApadamAnIta tathA bhagavatAmarhatAmahattvameva tatpadamAnetavyaM bhavati, paraM yadanuSThAnamahatAM / bhagavatAM tatpadamAnIyate tadidaMjJApanArtha yaduta-siddhatvaprabhRtIni sthAnAni ekamavayatnasampAdyAni, na | tathAaIcaM kintu tadanekabhavayatnalabhyam / ata eva caMyaH zubhakarmAsevanabhAvitabhAvo bhaveSvanekeSviti bhASyaM | 'taiyabhavosakkaittANa'miti ca niyuktikaaraaH| 'anena bhavanaiguNyA mityAdi yAvat 'tattatkalyANayogena, kurvan satvArthameva sH| tIrthakRcamavApnoti, paraM sattvArthasAdhana' // mityanta yogabindukArAH, 'varakhohilAmao so' itipazcavastukArAH paJcAzakakArAzca, 'varabodhita Arabhya parArthodyata eva hI tyaSTakakArAH 'sayaMsaMbuddhANa miti praNipAtadaNDakaH jinanAma cAntaHkoTIkoTIsAgaropamasthitikaM badhyate, tadvAMzca / | yatra yatrotpadyate tatra tatra tattadgatyAdisthAnApekSayottamajAtyAdisthAnavAneva bhavati / bhagavatoki tRtIyabhavAtta 'bajjhaha taM tu bhagavao taiyabhavosakkaittANamiti- nikAcanAviSaya, sambandho'pi / tasmAttRtIyasmAdbhavAdArabhya yAvadapUrvakaraNaguNasthAnaM tAvanairantaryeNa bhavati / sarvamidamavadhAhatA bhagavatAmanuSThAnamityuditam / arhadbhave'pi gaja-vRSabhAdicartudazasvapnadarzanAdi 'ee caudasa suviNe' ki ityAdi kalpavaco maGgalAvasare catuHzaraNake'pi paThitam / garbhapAlanaM janmani sendradevagaNairmarumUrdhani | snAtrakaraNaM yAvanirvANamahamatra vidhAya sarvasurAsurezvarANAM nandIzvaraM gatvA mahotsavakaraNaM, sarvamidamahatAM / bhagavatAmanuSThAnamanumodanIyam / kiJca-arhatAM magavatAM nikSepacatuSTayamapi nApUjyamArgAnvitaM svIkAryam / // 16 // tata eva tatra'nAmajiNA jiNanAme'-tyAdhucyate / etAdRzAItpadAnuvRttezca siddhAdiSu padeSu bhAvasiddhAINPP.AC Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trus
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ javajanma // 164 // diparigrahasyeSTatve'pi na tAdRgvizeSaNaprayogaH, ArhatAnAM siddhAnAmityAdivyAkhyAnAd mAvasiddhaAgamo. tvAderlA bhaaditi| na ca bhagavatAmarhatAM vItarAgadveSatvAt tadanuSThAnasyAnumodane kiM phalamiti vAcyam / anAdi- paJcasUtraH ddhArakakRtikAlInamithyAtvAdirogadUSitAnAmasumatAM sadguNaprazaMsAvIjenaiva bodhyAdiphalena phalayuktatvabhAvAt / / vArtikam na ca vihAya sadguNaprazaMsAmanyo dharmakalpaprarohAdiphalo dharmaH, zeSANAmazeSANAM sukRtAnAM tatprabhAvAt ! sandohe | tadanveva ca bhAvAditi / nanu ca . bhagavatAmahadAdInAmiyatA svamadarzana-janmAbhiSeka-kalyANakama| himamahAprAtihArya-nirvANamahaprabhRtinA mahimnA ki prayojanamati cet / zRNu, dharmasya tAvadavazyaM dvividha phalaM laukikalokottarabhedabhinnaM bhAvyam / anyacca-na dharmo dharmiNamantarA, tato dhamijanAnAM pUjAdvAraiva dharmasya pUjAprabhAvasya darzanaM syAt, ato'vazyamaIdAdInAM dharmaratnaratnAkarANAM pUjAdIni bhAvyAni dharmAbhilASibhizvAvazyamAdAvevAnumodanIyAni / ata eva paJcaparameSThinamaskAre jina-vItarAgasarvajJa-sarvadarzItyAdIni padAni na dhRtAni, kintu azokAyaSTamahAprAtihAryAduipUjAsacakamahatpadameva sthApitam, | sthApitaM ca siddhapadAdbhinna prAk cAhatpadamiti / evaM cAbhAvitAyAmapi parSadi jItena bhagavato vIrasya | kSaNamahatpadayogyapUjAyA upasevanaM zobhate / yadyapyarhatAM bhagavatAM sAdhyaphalaM tu dharmadezanayA tIrthapravRttireva, | paraM prApyaphalamahanAmakarmaNaH pUjAtizaya-gaNadharapravrajyAdi / tacca 'dhammadesaNAihi mityA nibaddhamAK dizabdena niyuktikaaraiH| ata evA''garmAt zakrastavAdibhiryAvannivANaM pUjyatA'rhatAM bhagavatAm / nanu ye yatra kSetre / yatra ca zAsane upakAritayA'rhanto bhavanti, teSAmanuSThAnasyA'stvanumodanam, zeSANAM teSAM tadanumodanaM kimarthaM / yenocyate sarveSAmarhatAmiti cet / satyamuktaM paramayuktam, yato guNiguNAnAmanumodanasya zreyaskaratayA / sarveSAmeva teSAM tasyAnumodanaM yogyameva / ata eva pratikSetramRSabhAdInAM jinAnAM bhinnatve'pi namo arihaMtA // 164 // DIP.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ . // 165 // Agamo. | NamityAdibhiH padaiH paJcasu parimeSThiSu kSetrakAlAdhanAzritAnAmarhadAdInAM namaskArAdi / zAzvatajinAdyA hi ISI paJcasUtra ddhArakakRti- nahi keSucit kSetrakAlAdiSu niyamitAH / evaM ca navapadamayazrIsiddhacakrasya sarvakAlInA sarvakSetrIyA cArAdhanA | vArtikam sandohe | sidhyati / paDAvazyakavyAkhyAne ca spaSTatayocyate yaduta-vartamAnacatuviMzatikAyAH stavamaya eva caturvizama tistava iti / karmabhUmIvihAyAnyatra sthitAnAM samyagdRzAM dezaviratAnAM ca RSabhacandrAnanAdInAM kSetrakAlAnA zritAnAmahatAM bhagavatAmArAdhyatA, tathA sAmAnyena jinasiddhAdInAmArAdhanA pUjyatA ceti pUjyArAdhyobhayadharmayuktAnAM parameSThinAmArAdhanA pUjyatA ca sArvatrikA samyagdarzanAdInAM ca guNAnAM guNarUpatvAdevArAdhyateti navapadyAH zAzvatyArAdhaneti / anyacca-nahyatra jane mate paramezvarANAM dAnadakSatveM, yena syAt prayatnastatprasattyai, tathAtve caikasyApi jIvasya paramapade jAyamAne dugdhagaurikha paramezvarasyaiva | paramapadahInatvam / jane tu zAsane AtmasvarUparUpANAM jJAnAdInAM paramezvarAlambanajAtadhyAnAdavApti| rucyate, puNyakAraNIbhUtasadadhyavasAyAnAmapi svatantratayA puNyakAraNatA / sarvajJoktazAstrANi tatrAvalambanI| bhavanti tvanivAryANi / ata eva svargApavargadAnadakSaH paramezvarastadupajJo dharmaH, sati caitasmin vRtte | | sarveSAmarhatAmanuSThAnasyAnumodanamAtmanAM bhavatukAmAnAM paramazubhAdhyavasAyAlambanatvA ddhitakarameveti yogyamuktatam-'anumodayAmi sarveSAmarhatAM bhagavatAmanuSThAnamiti / na ca vAcyaM bhagavatAmahatAM vItarAgatvAt yadi phalaprAptaye / | tatprasatternApekSA, AzAtanAjanyAyAH saMsAravRddhAvapi na taddvapApekSA, kartRNAmeva tamAlambanIkRtya zubhAdhyavavasAyAnAmutpAde zubhaphalasyetareSAM cotpAde itaraphalasya bhAvAt adhyavasAyajanyatvAt puNyapApAnAmiti siddhAnte jAyamAne kathamucyate-'titthayarA me pasIyannu' ityAdIni / yato vItarAgAste na prasIdanti, paraM // 165 // bhaktAnAM cet prasannamanaskatA tadupadezajanitA bhavati, tadA nimittatAmAzritya tajanitA socyate / P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ SNE ddhArakakRti ISI evameva ca svargApavargadharmAdidAtRtA'pi bhagavatAM nyAyyaiva / nanu ca yathA sadgatyAdinimittatvAdbhagavatA -Agamo- KI tattadAtRtvaM kathyate, tathA durgatyAdinimittatvAttadAtRtA kiM na kathyate ? iti cet / satya, sUryAdInAM prakAza- paJcasUtrakaratvAdyathA dinakaratvAdi kathyate, avaTapAtAdi tu na tatkRtamiti gIyate, tathA bhagavatAmapi zivAdi vArtikam | kAraNatayA zAsanasya praNayanAdinA zivAdidAtRtvaM kathyate, paraM duSTAdhyavasAyAdijanyAyA dugatestu sandohe pramAdAdihetatvAta . tatra ca paramAtmanAM sarvathA sarvadA niSedhakatvena pratikUlatvAdazenApi nAstyeva kAraNatA // 166 // durgtyaadeH| tata ekAntahitakarA evArhanto bhagavanta iti tadanuSThAnasyAnumodanaM bhavitukAmAnAmAvazyaka- | | meveti kRtaM prasaGgana / bhagavatAmahaMtAmanuSThAnaM tadaivAbadhnAti mUlaM, yadA saMsArasamuddhAreNa siddhatvaM sAdhanantakAla sthitikAtmasvarUpAvasthAnarUpaM labhyaM bhvti| tadeva ca niryAmakANAM dhruvApi tArikA mArgapravartinIyazrImadahatA dAdInAM mArgapraNayanAdimUlakAraNaM bhavati / tata Aha-savvesi siddhANa siddhabhAvaM'ti / sarveSAM siddhAnAM / bhagavatAM siddhatvamanumodayAmIti / siddhabhAvazca saMkSepeNa tu 'asarIrA jIvaghaNA uvauttA daMsaNe ya nANe ya / sAgAramaNAgAraM siddhANaM lakkhaNaM eya'mityAdi savistaramAvazyakaniyuktipratipAditamevAvatAryamiti / IS/ tadevaM granthenaitAvatA siddhergisya pravartakAnAmarhatA bhagavatAmanuSThAnaM mArgaphalarUpasyAviprANAzitvAdisvarUpANAM | bhagavatAM siddhAnAM siddhasvabhAvaM cAnumodya zubhoddezena pracuravittavyayena sthApitasyApi caityasthApanAdeH prabhAvakatvaM yathA sAraNAdikartRNAM mahApuruSANAM prayatnenaiva bhavati, tathA sthApitasyAhatA bhagavatA siddhimAptiphalena saphalasyApi mArgasya jagadupakArapravaNatvaM tvAcAryAdibhiH sAraNAdikarttavyAnAM zAsane vidhAnAdeveti teSAM bhagavatAmasAdhAraNakAryANAmanumodanArthamatha purato granthamAha-'savvesi | AyAriyANaM AyAra' mityAdi / nanu bhagavatArhataiva tIrtha pravartayatA darzita AcAraH , sarvo'pi zAsana- 1 INIP.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agamo- ID sthApanAvasare catuvarNazrIzramaNasaGghAya, tatkathamAcAryANAmAcAra ? iti cet , yadyapi bhagavanto'STAdazAnAM ta paJcasUtraddhArakakRti-KI ajJAnAdInAM doSANAmantakRtastatvena cApavargapathahetukAcAvanta eva, paraM kepAzcid vyavahAraNAmabhAvAt / vArtikama kalpAtItAste ucyante bhagavantaH / AcAryAdayastu zAsanapravRttavyavahAravanta eva / ata eva ca grahaNAse. sandohe vanAdizikSANAM sthavirA eva prvrttyitaarH| jinA api ca dIkSayitvA zikSAgrahaNAdyartha ziSyAn // 167 // meghakumArAdIn sthviraanevaarpyaamaasuH| kiJca-bhagavanto'rhantaH sthApayitvA zAsanaM nirvANapathapravRttA AcAryebhya eva zAsanaM daduH / ata eva 'kaiyAvi jiNavariMdA' ityAdi paThyate / tana AcAryAdhIna evaacaarH| kiJca-zAsanavyavahAro hi jItAntaiH paJcabhirAcAraiH, na ca jinAnAmAgamAdivyavahArAdhInateti yogyamucyate AcAryANAmAcAra iti / yadyapyupAdhyAyAH sAdhavazvAcAryaiH samAna eva jJAnAdigatAnAcArAn pazcApi pAlayanti svayaM, parAMsteSu pravartayantyupadizanti ca, paraM te sarve'dhInA AcAryasyeti svAmina | AcAryA evAcArANAm / ata eva cAcAyaNa vihInAnAM sAdhUnAM caurapallivAsasamatvaM kaizcidupadizyate, IS ucyate ca paryuSaNAkalpAdiSu 'AcAryAH pratyapAyAna jAnanti' iti / zAsanasya pravartanamarthadAnaM 10 cAIdanukAreNAcAryANAM kRtyaM, paraM tanmAtrapravRttya virodhArtha sUtradAnaM tu ta evopAdhyAyadvArA kurvanti / ityupAdhyAyAnAM kAryANAM pRthaktvAttadanumodanArthamAha-'savvesiM uvajjJAyANaM suttappayANa'miti / evaM ca zAsanasya pravarttanamarthadAnaM cAcAryakRtyatayA, sUtrazikSaNaM copAdhyAyakAryatayA'numodanena dvayamapi zAsanarathacakrasyAnumoditam / yadyapi gaNipravartakAdayo'pi adhIyante sUtrANi adhyApayanti ca khanizrAsthitAn sAdhUna, paraM niyamanaM yannirgranthAnAM nirgranthInAM ca digbandhena bhavati, tadigbandhana niyamapUrvaka / // 167 // sUtrapradAnaM tUpAdhyAyAnAmeva kAryam / ata eva 'AkhyAtayupayoge [2 / 279] iti sUtreNa upetyAdhIyate'smAditi P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agamo dvArakakRtisandohe. // 168 // paJcamyA vyutpAdyate upAdhyAyazabda iti / yadyapyAcAryA upAdhyAyAzca dvaye'pi vartayanti gacchaM, procyate || ca 'dviparigrahA nirgranthA' iti pravacane digvandhAdhikAre, tathApi dIkSitAnAM zaikSAdInAM saMlikhitamAraNA- || paJcasvantikIkriyAntAdInAM yathAvadvaiyAvRtyAdinA saMyamasahAyena copakArakaraNaM tu sAdhUnAmeva / ata eva ca / vArtikam teSAM pAtrAdivividhopakaraNadhRtiH sAmbhogikavyavahArazca sAdhUnAM namaskAryatA'pi 'asahAe sahAyatta / | je ime saMjamaM kareMtANamityAdinA sNymsaadhnshaaykrnnaadevaanumtaa| tatazcAcAryopAdhyAyavadanyUnAti| riktameva sAdhUnAM pravacane sthAnamiti kRtvA Aha-'savvesiM sAhUNa sAhu sAhukiriya'miti / | sAdhukriyA ca yathA'nyeSAM saMyamasAdhane sahAyasya karaNa, tathA''tmanApi maMyamayogeSu nirantaramapramattatayA ramaNaM ceti dvayarUpai / yadyapyazeSA AstikA svAn svAna devAn gurUMzcArAdhayantyeva, para jainAnAM vizeSo'yamevAstikAnAM yaduta-yAvanto'ntaH siddhAzca tAvataH sarvAneva devatayA'. bhimanvate / ekamapyarhantaM siddha ca bhagavantaM ced devatayA nAbhimanyate, tarhi so'tra mithyAdRktayA gaNyate / ata eva gozAlAdaya RSabhAdInAmabhyupagantAro'pi zramaNasya bhagavato mahAvIrasyaikasyAnaGgIkArAn mithyAdRzo bhimtaaH| tadvadeva cAhataH siddhAMzcaiva devatatvAtmakatayA'bhyupayanti, nAnyAn kevalAn mizritAnapi ca / ata evAbhAvitAvasthAnAM jainamatAprItiprakarSaparAkaraNAyaiva ca cArisaJjIvanIcAradRSTAntena sarvadevAcanAderupadezo, bhAvitAvasthAyAmavazyamahadAdidevatAvizeSasyaiva zrayaNaM | yogabindau zrIharibhadrasUrayo'pi spsstttyainmrthmaakhyaatvntH| yathobhayathAvadhAraNenArhatA siddhAnAM ca devatvaM tathaiva bhayAvadhAraNenaivAcAryopAdhyAyasAdhUnAmeva gurutvaM, pazcAnAmeva caiSAM pUjyatvamArAdhyatvaM parameSThitayA dhyAtavyAdikaM cetyavaseyam / atra ca yad RSamAdInAmarhatAM puNDarIkAdInAM siddhAnAM yanna grahaNaM tat / // 168 // DEP.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAgamA 10 teSAM bharatAdikSetrAzritatvena / atra tu zAzvatajinAnAmRSabhAdInAmiva kSetrakAlAnAzritAnAM parameSThinAM grahaNArthaM | paJcasUtraddhArakakRti- sarveSAmahadAdInAmanuSThAnAdikamanumAditam / yathA cAIdAdInAmanuSThAnAdikaM bhavitukAmAnAmanumodanIyaM ta vArtikam sandohe. patA sukRtarUpatvAttasya, tadvadeva sarvaviratatvAbhAvena pUjyArAdhyatvAbhAve'pi zrAvakAdInAM samyagdarzanAdi- THI bhiryuktatvAd vyavahAranayena ca cAritreNa rahitayorapi smygdrshnjnyaanyormoksssaadhntvaattdnumodnaarthmaah||169|| | 'savvesi sAvagANaM mokkhasAhaNAjogecyAdi / yathaiva caupapAtikasUtre zrIvIradezanAyAM nirgranthAnAmanagArata dharmiNAmAjJayA ArAdhakatvamAkhyAtaM tathaiva zrAddhadharmiNAmapyAjJayA''rAdhakatvamuktaM, kintu zrAddhAnAM dezato | | hiMsAdibhyo viramaNarUpaM cAritramabhimataM ca tatphalatayaiva 'janmabhiraSTavyekairiti 'sa sidhyatyantarbhavASTaka' mityukterasti zrAvakANAM moksssaadhnyogH| tata eva teSAM zrAvakANAM tasya mokSasAdhanayogasyAnumodanaM | yogyameva / na ca vAcyaM zrAvakANAM dezato hiMsAdibhyo viratatve'pi dezato' viratatvena | sAvadyArambhakatvAdayogolakalpatvAnnAnumodanaM yogyam, anumodane ca teSAM pArzvasthAdInAM | vandanAdibhiH tadgatAnAM pramAdasthAnAnAmanumodanavat zrAvakakRtAnAM sAvadhAnAmanumodanaprasaGga | iti / yato yo hi yatra yatra yAvAna mokSamArgayogaH, sa tatra tatrAnumodya ev| anyathA | sUtrasya cAsya vyrthktvaaptteH| kAmadevAdInAmupasargasahanAdikAryasya yAvat sUryAbhAdInAM vandanAdi| kAryasya bhagavatA bItarAgeNaivAnumodanAditi / pArthasthAdayastvArUDhagurupadA api gurupadasyAyogyAnAM H sthAnAnAM pariSevakA iti tadvandanAdibhirgurupadAyogyAcArANAmanumodanaprasaGgaH / na ca sadguruvandanamtrebhyo | bhinnAni pArzvasthAdivandanasatrANi, tatazca gurupadAd dUravartinAM guruvandanasUtreNa bandane syAdeva tadIyapramAdasthAnAnAmanumodanam / yathA sadgurUNAM candanena bhAvukAnAM 'taM mahAphalaM khu' ityAdisUtravarNito mahAlAbha iti / yadi ca vandanIyAnAmavaguNairAtmA lipyata eva vandanakAnA, tarhi chadmasthA // 169 // U P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ ddhArakakRti-KI // 170 // S/ asarvajJAzcAcAryAdayo'vandanIyA bhaveyubhaveyurvA tadAtmasthAnAM. mohAdInAM doSANAmanumodanamiti ISI -Agamo kRtam / zrAvakANAmanumodya eva mokSasAdhanayoga iti / na kevalametadevAnumodyaM . samyagdarzanAdigata | paJcasUtraH mokSasAdhanatvam, kintu satataM ratilInAnAM samyagdarzanamAtraguNavatAM tadanyeSAmapi ca yo yaH | vArtikam kalyANAzayena mArgasAdhanayogaH so'numodya ityAha-'savvesiM devANaM savvesi jIvANaM hou sandohe kAmANa kallANAsayANaM maggasAhaNajogo' ityanumodayAmItyanuvartata eva 'aNumoemi savvesiM arihNtaann'mitytH| na ca vAcyaM mokSasAdhanaguNAnAmastvanumodyatA, atra tu bhinnastasmAnmArgasAdhanayogaH kathyate, tatazca kathaM tasyAnumodyateti / satyam , yathA mokSasAdhanatayA'nagArAgAradharmANAmArAdhanopayoginI, tathaiva sakRddhandhAdInAmantyapudgalAvartabhAvinAM jIvAnAM zubhAdhyavasAyapravRttirabhyupagamyA'numodyA ca / ata eva zakrastave 'dhammadayANa'mityAdipadebhyo 'maggadayANa'mityAdIni padAni bhinnArthakAni pratipAditAni, sakRddhandhakApunarbandhaka-mArgapatita-mArgAbhimukha-mArgAnusAriprabhRtInAmapi mokSamArgAnukUla: A prazAntavAhitArUpANAM guNAnAM yogAt / vizeSazca yogabindutaH svRttito'vseyH| tattvaM tvatra bhavitukAmAH | kalyANAzayAzcaite iti / ata eva ca samyagdarzanasya prazamAderlakSaNasya varNane'pi vyavahArasya pUrvoktasya bles sakRddhandhakAdigatasya grahAya 'sussUsa dhammarAo' ityAdIni samyagdRSTerlakSaNAni pratipAditAni / tathA caM samyagdarzanena rahitA api jIvAH kecit samyagdRSTivat pravartamAnAH samyagdRSTitvadhiyA''rAdhyamAnA api nArAdhakAnAM mithyAtvaM samyaktvamAlinyaM vA janayanti, bhavitukAmakalyANAzayavajIvavRttibhavitukAmAdInAM liGgatayA gRhItvA'numodanAditi / evaM tRtIyasthAne bhagavatAmaIdAdInAmanumodanarUpaM sukRtaM / sevayitvA'numAMdya vA'sya prazastapraNidhAnArthamAha-'hAu me esA aNumoyaNe tyaadi| yadyapi kRtavaH // 17 // DEP.AC. Gunratnasuri M.S. - Jun Sun Aaradhak Trust bA. ke. sA. koSA
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agamo dvArakakRtisandohe // 17 // prAganumodanA prAggranthena tathApyatra sA''ziSA prArthyate 'bhavatvi'tyanena / prArthanA cAprApte syAditi jJApaya- KI paJcasUtratyAziSA vacanena yadutecchAtmikA kRtA mayA'numodanA, tathAvidhatatkalAprApteH, sAmarthyayogarUpA tu naiva / vArtikama jAteti sAmarthyayogarUpAnumodanArthameSa AzIH prayoga iti / tadeva jJApayannAha-'sammaM vihipubviyetyAdi / yadyapi bhojanauSadhAdInAmiva vidhipUrvakasyaiva dharmasya saphalatA, bhAvadharmatA'pi samyagvidhipUrvakasyaivAnuSThAnasya nAparasya, paraM samyavidhipUrvakatAyA azakyatvAdAdau pramattabhAvapUrvaka evApramattabhAva ivAvidhipUrvakasyaivAnuSThAnasya bhAvaH prArambhe, paraM so'vidhirna bAdhako, yaH parihAraviSayamAnetuM ytyte| ata eva zakyA'vidhityAgapUrvakasyAvidhiyutAnuSThAnasyApi bhAvadharmatA ta dharmasaGgrahaNyAdAvabhimatA, paraM prArthanA tu sampUrNasamyagvidhipUrvakasyeti yogyamuktaM samyagvidhipUrvikA'nu- modanA bhavatviti / evaM praNidhAnaviSayamAnIyAnumodanAM tasya samyagvidhipUrvakatAM sukRtAnumodanasya | jIvAtukalpasya zuddhAzayasya praNidhAnArthamAha-'sammaM sudAsaye ti| viditatamametat viditajainamatAnAM viduSAM yaduta-jaine hi zAsane hi nAnuSThAnasya tAdRg mahAtmyaM yAdRk zuddhAzayasya / ata evocyate,-19 | 'ikovi namukkAro' ityAdi -- viMbaM mahata surUpamityAdi ca zuddhAzayamAhAtmyAyocyate ca-'bhAvatthaeNa pAvai aMtamuhutteNa nivvANamityAdi / yaccAnAdisthAvarAdAyAtA marudevyAdyajinajananI mApAntakRtkevalitvaM bharatazca cakrathAdarzabhavanagato'pyavASa kevalaM, tatsavaM zuddhAzayasyaiva mahimAnamAkhyAti / kiJca-jaine | zAsane zaddhAzayo'pi dravyapratipayabhilASeNAnvita eva shsyte| ata evAnyagRhiliGgasthitA api kevalamApannA antarmuhUrtAdhikAyuSkA avazyaM dravyanairgranthyaM pratipadyante / ata evAha-'samma paDivattirUvati / samyak pratipattizca saiva bibharti zobhAM, yA syaanirticaaraa| ata eva ca sAmAyikasatra eva // 17 // MP.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 172 // BI 'tassa bhate' ityAyucyate / prathamAntimajinatIrthayozvAvazyaM pratikramaNAnAM paJcakaM, zeSajinatIrtheSu cAnukSaNaM / Agamo- rAtrikadevasiketi-pratikramaNadvayasya karaNamAcAratayA''mnAtam, abhyantaratapasi karmasAnuzatakoTirUpe prathamaM | paJcasUtra dArati-il prAyazcittamuktvA niraticAratvasyaiva kRto'bhissekH| ata eva ca bhagavatA mahAvIreNAnanmazrAvakAya bAtikama H dvAdazAnAM vratAnAmaticArajAtavarjanAya datta upadezaH / evamamilaSaNIyaM sukRtAnumodanAdyAzAsya tadviSayaM / sandohe praNidhAnaM ca praNidhAya mahArthatAM tasyAkalayya mahAnidhAnaprAptiriva rorasya matvA tatprApterazakyatamatAM 'hou mama tuhappabhAvao bhayava'mityAdivat praNidheyamAptaye saahaayyaarthmaah-'prmgunnjuttarihNtaaisaamtho| aciMtasattijuttA hi te bhgvNt'tti| zaraNIkRteSvahaMdAdiSu arhanto | bhagavantaH siddhAzcetidvaye eva kRtArthAH kSINarAgadveSA api santaH svArAdhanAparAnasumato'ntarmuhUrtenApi kAlenApakA apavargasya / kiJca-arhatpravacanapravRtterabhAve na ko'pi devatvasyAvAptAvapi palyopamatrayAdhikasthitimavaM jIvo'lamata, pravRtte evArhatpravacane ca trayastriMzatsAgaramamANAM mahatIM devasthitimavApnuyurjIvAH / palyopamAcaikasmin sAgaropame koTIkoTIdazakamAnA iti / vyavahAreNa bahutvamapekSyocyate yadA-yadarhanto bhagavanta eva vItarAgadveSA api svargasthitividhAyakA iti, tadA nAtyatipratItimadbhavatIti acintyasAmarthyatA'pyeSA / na ca vAcyaM tarhi narakagatA'pyutkRSTA sthiti| rahatpravacanakAla evAyaMta iti bhagavatAmahatAM narakavidhAyakatA'pItaravidhAyakatAvadApayeteti / bhagavatA'rhatA prApyatayA'bhyudayahetoH sAdhyatayA'pavargahetodharmasyAdeyatayA dezanAt, narakAdigatInAM yadyapi mahArambhAdIni kAraNAnyAdiSTAni, paraM tAni heyatayA''diSTAnIti paramAtmAnorhantaH svargApavargavidhAnAdacintyasAmarthyaguNatvAd vAstavameva paramaguNayuktatvaM teSAM, vicitratvAd vyavahAravAcAM | // 172 // NRS W P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ sandohe: trilokyAmApa Agamo / pravRtteH / kecidata eva paramezvarasya svarganarakAdivastunAM vidhAyakatvaM pratipannAH, kecit pradhAnAnuyAyino l paJcasUtraddhArakakRti vyavahArAH, pradhAnAvAcAryAdayo bhagavantaH, te cAhatAM bhagavatAM svargApavargamArgadezakavAdikAnAta vArtikam ho ta zritya guNAn parakartRtAmabhyupagamya pravRttA iti, tadanusAriNaH zeSA janA nirupacAra jagatkartRtvaM prtipnnaaH| trilokyAmapi sakale jntujaate| paramaguNAH parameSThina eva pazca / tatrApi kRtakRtyatvamanubhavanto dvaya ISI eva bhagavanto'rhantaH siddhAzceti yuktamuktam, 'acintyaktiyuktA hi te bhagavanta', iti / yadyapi kRtakRtyatayA | NI bhagavanto'rhantaH siddhAzca zaraNyaM prApitAH, paraM bhagavadarhadvacanenaiva pravRttAMnAM siddhatvaM, zuddhasvarUpAzca | siddhA bhagavanto jJApitAH jJAtvA kevalena bhagavadbhirahadbhiriti bhagavatAmarhatAM svarUpavizeSaNAyAha| 'arAgAH sarvajJA' iti / yadyapyarhavaM bhagavacaM jinanAmodayanibandhanameva, saM codayo bhairatAdiSu pratyutsarpiNyavasapiNi caturvizateravasthitakAlavatsu mahAvideheSu ca sadaiva vizatereva jIvAnAM bhavati, nonAnAM cAdhikAnAm / arAgatvayuktaM sarvajJatvaM tu asaGkhyAtAnAmeva jIvAnAm / ata eva'maNanANI kevaliNo' ityAdinA arAgAkitasAvazyavantaH sAdhupadeja catuHzaraNAdiSu ca paThyante / | paraM pare tIrthezA udghoSayanti (sveSAM) svacchandatayA tIrthAdhipatvaM, paraM na te doSairaSTAdazabhirajJAnAdibhimuktA | iti tadvyavacchedAya, pAk tRtIyabhavAdArabdhabandhasyApi jinanAmnaH sAdhyaphalaprApterudayaH arAgasAjhyayute ta eva sayo gini guNasthAna ityetat jJApanAya ca 'arAgAH sarvajJA' iti guNadvayamahatAM bhagavatAmaMtroM khyAtamiti / anyadvA kAraNa sudhiyA svayamUddhamatreti / te ca bhagavanto'IntaH paramakalyANAH sattvAnI, yataH ko'pyanyo na mokSamArgasya paramArthena vijJAtA, na ca pravartakaH bhavanti cAnye zrutvAkeva linaH, azrutvAkevalinaH gRhiliGgaprAptakevalA anyaliGgaprAptakevalAH, paraM bhagavatAmarhatAmeva jinamAmnaH // 1735 | prAktatIyabhavanikAcitasyodayo, yena ta eva tIrtha pravartayanti, pravartate ca purataH puratastadIyameva tIrthamiti / VIP.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ IS anekabhavebhyoM jIvAnAM paramakalyANakaraNapravaNAzayA evArhanto. bhagavanta iti na, kintu tIrthadezanena bhAgamo- KI gaNabhRdAdInAM pravrAjanAdikaraNena" dvAdazAGgIzrutasyAtmAnantaraparamparabhedena 'pravarttanena zrIcaturvidhasaGghamayaH IDI paJcasUtradvArakakRti gaNasyArpaNapravartanapAramparyAdinA'caH sattvAnAM kalyANakAriNo'pi bhavantItyAha-'kallANaheU sattANa- vAkisa miti / tadevaM 'jAvajjIva me bhagavaMto' 'paramatilogaNAhe tyAdinA bhavitukAmaiH 'kallANaheU sattANa-' sandohe mityantena catuHzaraNagamanAdIni tathAbhavyatvaparipAkasAdhanAni AcIrNAni / atha nigamayan. shrnn5174|| gamanAdIni, svasvarUpaM spaSTayannAha-'mRDhe amhi paave'ityaadi| avadhArya cAtredamavadhAraNApradhAnaivijJaiH KI yaduta-'atthi me AyA uvavAie' tyAdeH 'akucha cAhaM karissaM cAha'mityAdeH samuddezAd avazyaM / kil dharmakAmairAtmajJAnAdipUrvakameva jaineja zAsane parAnuvRtti-vicikitsanAdinA jAtAyAH pravRtterniSphalatvAH bhAve'pi svasvarUpajJAnapUrvikAyA eva pravRtterAtmajJairupAdeyetyavihatA''jJAtmajJAnapUrvikAyAH pravRtteH / | tathApravRttereva 'tassa bhaMte paDikamAmI'tyAdhuccAraNaM phalamiti / evamevAtmajJAnapUrvakaM pravRttatvAdAtmanA mazrivavattA saMvarahInatA ca parijJAtA bhavati / tata eva ca 'se kiM taM mahanvayauccAraNe'tyAdi 'paDhame bhaMte | mahavvae' ityAdi ca prasiddhatamaM praznotthAna bhavatItyalaM prsnggen| atha prakRte bhavitukAmena l yadAtmana prakRtIpayogi jJAtaM tadAviSkurvannAha-'taM mUDhe'mhI'tyAdi / mugdhatvaM cAtra yathAvattattvAjJAnarUpaM, na 'ratto duTTho mUDho' ityAdinA bodhasyAbhAva eveti pratipAditarUpaM zrotrapasadalakSaNarUpam / yadyapi jIvo'yamanAdistathApi yathAvattattvajJAnazUnyatvAdiyantamanehasa saMsAramaTita iti jJAtvoktaM mUDho'smIti / | ajJAna khalu kaSTa mityAdivacanAdajJAnamAtreNa mUDhatvaM syAtkadAcid / athavA 'zubhodAya vaikalya'. mityAdivacanAt azubhapratiSedhakAraNIbhUtamapi syAnmUDhatvamiti, tanniSedhAyAha-pAvetti / yadyapi biluul. IDIIP.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agamo- 11 sUtrakRtAGgIyAcArAdhyayane 'atthi puNNaM ca pAvaM cetyAdinaikAntikI pApavattA niSidhyate'sumatA; paraMta paJcasUtradvArakakRtisA sAdhUnAM dezyapuruSApekSikA, atra tu bhavitukAma AtmA svayamAha-'pApa' ahamasmIti zeSo'tra / vArtikama anAdikAlAt mithyAtvAdinA nibiDakarmabandhodayakAraNena yuktatvAdyuktameva paapruuptvmaatmnH| yadyapi sandohe | labdhyaparyAptikanigodAn vihAya na ko'pyekAntapApabhAg jIvaH, na ca labdhyaparyAptakanigodatvaM nity||175|| | miti na syAt azubhakarmapudgalarUpapApena sarvadA paapmytvmityaah-'annaaimohvaasietti| yadyapi sarveSAM karmaNAM jJAnAvaraNIyAdInAmabAdhitA'vasthodayAdiganA, na ca jJAnAvaraNIyAdiSu kizcidapi | karma sAdi sAdisAntaM vA, teSAM vikalpadvayasyaivAnAdyanantasAntarUpasyaiva bhAvAva, paramaSTasvapi tadevaikaM | mohakarma, yasyodayaH sAdisAnto'pi bhavet , anyathopazamazreNyAderayogAt , paramatra vAsitazabdena D. sattAgatatvaM sUcyate / sattApekSayA tu moho'pi viklpdvymevaanaadynntsaantruupmevopyaati| akSINamohA DI sarve'pyasumanto'nAdimohasattAkA eva bhavantIti yogyamuktam-'anAdimohavAsita' iti / atra ca pUrva| pUrvahetutA / yato mUDhastataH pApaH,yatazca pApaH ata evaanaadimohvaasitH| athAnAdimohavAsanAtaH kiM jAtami: 11 tyAha-'aNabhinne bhAvao hiyAhiyANa'ti / ekendriyA api jIvasvabhAvatayA vidantyeva sarve sukhaM hitatvena. duHkhaM cAhitatvena, vikalendriyAzca na sukhaduHkhe hitAhitatayA vidanti kintu hitAnAM prAptyai parihArAya cAhitAnAM sveSAM zarIrAzrayasAdhanAnAM yathAyathaM pAlanAdi kurvanti / paJcendriyatiryazco'pi tathaiva zarIrAdyartha vizeSeNa santAnasvAmikuTumbArthamapi yatanta eva / devA api sahaiva naraiH zarIrArtha yAvaddhanakIrttidravyasukRtAdyarthaM ca yatamAnAH santyeva / nArakAstu 'avyavahArA neraiye tivacanAdvicAryante / // 17 // eva na, paraM sukhaduHkhahitAhitaprAptiparihArArthitayA hitAhitayorabhijJAste'pi santyeva, paraM saMsArasya NP.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agamo- dvArakakRtisandohe. paJcamanakina // 176 // | mArgo'hito hitastu mokSamArga eveti tAtvike hitAhite, te na vidantyeva saMsArazUkarA jIvAH, tayostathAvidhayohitAhitayoryajjJAnaM tadeva bhAvato hitAhitajJAnaM, tacca jaghanyato'pi bhavitukAmAnAM | kalyANAzayAnAM mArgasAdhanayogavatAmeva syAditi svasya prAka bhAvato hitAhitayoranabhijJatvaM darzitam / evambhUtakAlInaM svasvarUpaM nindamAImuktvA'tha prArthanIyaM prArthayamAna Aha-'avabhinne simA ahianivvate siA hiapavatta sitti / etena bhAvato hitAhitatvaM prArthita / na ca jainaM zAsanaM prArthanAmAtraparAyaNamitikRtvA svasyAhitebhyA nivRtti pravRttiM ca hiteSu prArthayati,antyAvarttavartinAM yathAbhadrakamithyAdRzAmapi ahitahitayoH nivRttipravRttibhAvAdAha-'ArAhage sitti / AjanmAkhaNDatayA pratipAlanaM hyArAdhanetikRtvA Aha-ArAdhakaH syAmiti / avadhArya cAtra dhIdhanairyaduta-ArAdhako jIvo jaghanyAnAM jJAnadarzanacAritrArAdhanAnAM phalaM 'janmabhiraSTayekai riti vacanAdbhavASTakAbhyantarameva vRNute siddhivadhUmiti yogyamevoktaM-yadArAdhakaH syAmiti / jJAnAdInAM trayANAM jaghanyamadhyamotkRSTAnAmArAdhanAnAM bhAvAdAtmanazcAdhunA pApapratighAta-guNabIjAdhAnAbhyAmeva catuHzaraNagamanaM kRtvA pUrvakAlInAnAM pApAnAM gAyA vidhAnAt aIdAdInAM bhagavatAmanuSThAnAnumodanena guNabahumAnakaraNarUpasya guNavIjAdhAnasya ca karaNAta, bhAvato dezaviratyAderapratipattezcAtmano nyUnatarAvasthA vidapi svabhUmikAyA aucityena pravRttaH sarveSAM ca apunarbandhakAdInAM sattvAnAM svabhUmikAyA aucityena pravartanameva nyAyyaM, ayathAzaktyanuSThAnasyAtmaghAtitvenAnucitatvAditikRtvA vAha-'uciapaDivattIe savvasattANaM sa hiati| yadvA-'mittiM bhUesu kappae' ti vacanAt maitrImUlo hi dharmoM jaimAnAm / na yasmin dharme 'duSTAnAM zikSaNaM caivetyupadizya pracAro'pacArasya kriyate / pUrvakRtadhanapApAnAmevAsumatAmihaH | bhave duSTatvAduHkhitatvAcca yadIDazaH syAdA'cAro, mAsthAnaM baghnIyAt kvApi kRpAsundarIti / jaine tu Jun Gui Againau TETH // 17 // M P.AC. Gunratnasuri M.S. MI
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ . 177 // Agamo zAsane 'mA kArSIko'pi pApAnI'tyAdirUpAzcatasro bhAvanA eva samyaktvamUlaM bhavitukAmazca svabhUmi- Til paJcasUtra- . ddhArakakRti-IM | kaucityena paraiH kRtAnAM sukRtAnAmanumodanenaiva tanmUlamAbadhnAtIti trirAha-'icchAmi sukaDaM' iti / vArtikam tathAca parakRtAnAM sukRtAnAmanumodanaM samApayan tripraNidhAnamidaM karoti 'icchAmi sukRta'miti / sandohe evaM ca 'jAvajjIvaM me bhagavanto' ityAditaH 'icchAmi sukaDaM'tyaMta praNidhAnaM bhavitukAmena paThitamanUditaM ca sUtrakAraiH, paraM prAgevAsmAt praNidhAnasUtrAdupadiSTaM sUtrakArairyaduta praNidhAnamidaM saGkeze bhUyobhUyaH paThitavyamasaleze'pi trikAlamiti / tatra bhUyobhUyaH paThanasya trikAlaM paThanasya vA kiM phalamiti tatra na darzitametat adhunaitatmaNidhAnasUtrasya pAThAdau kiM phalamiti pApapratighAtaguNavIjAdhAnAkhyaprathama- KI | sUtrasyopasaMhArAvasare darzayati 'eyamityAdi aNuppehiyanya' mityantaM / tatrAdhItatatsUtreNa paThitavyamasakleze I DI| trikAlaM saGklezakAle ca bhUyobhUyaH, paraM yo na tathAvidhakSayopazamavAn na cAdhItatatsUtrastena || zrotavyamitikRtvobhayamAha-evametat samyak paThato'nyasya zRNvata iti / ananyopayogasyaiva paThanaM zravaNaM I Ki ca zreyaskaramityananyopayogArtha 'nihAvigahAparivajjiehiM'tyAdivacanAcca nidrAdivyAghAtaparivarjanapUrvakameva KI | paThanaM zravaNaM ca vidheyamitividhidarzanArtha ca samyagityAha / idaM ca paThanaM zravaNaM ca 'jassa NaM Avassae ti | padaM sikkhitaM' yAvat 'dhammakahANago aNuppehAe' tyanuyogadvAravacanAnupekSArahitasya dravyAvazyakava| d dravyarUpaM syAditi tasya paThanasya zravaNasya ca bhAvatvApAdanArthamAha-'aNuppehamANassa'tti / granthasya saha tdrthenaanucintnmnuprekssaa| tathA caitasya praNidhAnasUtrasyArthamapi sahaiva cintayato'nupekSAyuktasya | bhavitukAmasya kiM syaatphlmityaah-'siddhiliibhvNtii'tyaadi| atra tAvat samyaktvaparAkramAkhye zrImaduttarAdhyayana-IS // 177 // | satke ekonatriMzattame'dhyayane 'sajjJAeNaM bhaMte' ityata ArabhyApTAdazamAd dvArAd yAvad dvAviMzatitame 'aNupehAeNa P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5178 // SI bhaMte ! jIve kiM jaNeI'tyupakramya yAvat 'saMsArakaMtAraM khippAmeva vIivayaItiparyantaM yaduktaM tatsarvamavaAgamo-KI tAraNIya, svAdhyAyAdyanuprekSAntasya zrutadharmasya phalonnayanAd / prastutamatha prastUyate / kiM prastutaM ? paThanAdeH pshcsuutr| phalamatastadevAha-'siDhilIbhavanti parihAyanti khijati asuhakammANubaMdhA' iti / atredamavadheyaM yadutadvArakakRti vArtikam A karmAnubandhA dvividhAH zubhA azubhAzca / tatrAzubhA evaM sAmparAyikAste cAvazyaM kSeyA iti 'savvapAsandohe | vappaNAsaNo' ityAdhucyate / zubhAstu na sAmparAyikAH adhikA api caramabhavAyuSkAdaSTasAmayika| samudghAtena kSapyante / yadyapi baddhAnAM karmaNAM zATo nirjare'tyabhidhIyate tathApi tadbhedA ye'nazanAdayaste sAmparAyikasya pApasyaiva kSapakAH / saMvaro'pi pApAnAmeva prANavadhAdInAmavarodhena manyate iti prastute azubhakarmAnubandhAnAM zithilIbhavanAdyAmnAtaM / tatra pradezasthitirasAdibhiralpIbhavanaM zlathIbhavanaM / jainapravacane karma dvedhA-pradezarUpa rasarUpa c| tatra pradezakarma vavazyameva bhoktavyaM, tadapekSayaivocyate-'kaDANa kammANa Na mokkho atthi' ityaadi| rasakarma tu tapaHsvAdhyAyAdibhiH kSayamapyupayAti, yadapekSayocyate 'tavasA jhosaitte'tyAdi / tadatra rasakarmaNAM yaH kSayaH sa parihANiriti / yadA ca pradezai rasaizcobhayathApyazubhakarmAnubadhA apayAnti tadA kSIyante ityucyante / evaM ca prastutasya praNidhAnasUtrasya pAThAdeH pAkSikaM phalamupapAdita, ye karmAnubandhA anikAcitA bhavanti, tadviSaye apavartanAdInAM karaNAnAM pravRtteH syAduktaM phalam , para ye nikAcitA azubhakarmAnubandhAstadviSaye 'apUrvakaraNAtiriktaM na kiJcit pravartate, na cApUrvakaraNadvayAdekataramapi paThanAdikAle niyataM bhavatIti tAdRze nikAcite azubhakarmAnubandhamadhikRtya prastutapraNidhAnasUtrasya paThanAdInAM phalamAha-'niranubandhe ve'tyAdi / anuvandhazabdo'tra na pUrvavat .. simAnyabandhavAcakaH kintu pAramparyavAcakaH ttraanurrthhiinH| atra tu sAtatyArthatvena pArampa ryaarthH| karmaNAM ca vizeSeNa svabhAvo'yaM yat * pAramparyamanuvanti, tata eva cAnAbhogenApi RI // 17 // Jun Gun Aaradhak Trust P.AC. Gunratnasuri M.S.
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ sandohe Agamo- 1 pratisamayaM jIvAnAM yogena gRhItAnAM karmaNAM saptadhA bandhaH / tatrApi azubhAnAM vizeSeNa nikAcitA- paJcasUtradvArakakRti- nAmazubhakarmaNAM vizeSeNa pAramparya bhavati / zrUyate ca marubhUti-kamaThAdInAM vairAnubandhapAramparyam, ata Aha vAtikama ta praNidhAnasUtrasyaitasya paThanAderazubhAni nikAcitAni karmANi pAramparyeNa hInAnIti niranubandhAni syuriti / vartamAnAnyapi nikAcitAnyazubhakarmANyAzrityAha-'bhaggasAmatthe'tti / jJAnanAdInAM karmaNAM // 179 // yadyat jJAnAvarodhAdisAmarthya tat sarva sAmarthya paThanAdyetasya bhanakti / kutaH punarevamityAha'suhapariNAmeNaM'ti / prAk tAvat prANidhAnamatrasyaitasya paThanAderazubhakarmaNAM zithilIbhavanAdyuktaM, tatrApyetadevaitajjanyaH zubhaH pariNAmaH kAraNaM, para tatrArthagamya essH| atra tu nikAcitAnAM sAmarthya bhaGgAya vizeSatastasya kAraNatvAt saakssaaduktiH| satsu karmasu vivAdhanasvabhAveSu kathaM syAdbhagnasAmarthya miti dRSTAntena tad dRDhayati kaDagabaddhe viva vise'ti / yadyapi viSasya lezo'pi prANaviyojanasvabhAvaH, sahasravedhinastu tasya kiM hi vAcyaM, paraM tAdRzamapi viSa pratiyogena mantreNa ) IPI vA tathA pratihatasAmarthya bhavati, yathA yatra tatra sakrAntaM pUrva tatraiva tiSThati, na tu prasaramAdadhAti / tadvadatrAdipraNidhAnasUtrasyaitasya paThanAderutpannena. zubhapariNAmena nikAcitAnyapyazubhakarmANi niranubandhAni kRtvA bhagnasAmarthyAni kriyante / tata evAha-'appaphale siA suhAvaNijje siA apuNabhAve siya'tti / tadetanikAcitamazubhaM karma niranuvandhaM bhagnasAmarthya ca jAtaM, tatastadalpaphalaM sukhApane- JAI yamapunarbhAvi ca syAditi / tadevaM azubhakarmANyAzritya prastutapraNidhAnasUtrapAThAdeH phalaM pradA'tha zubhakarmAzritya tadAha-'tahA AsagalijjaMtI'tyAdi, yAvat 'paramasuhasAhage sitti / yadyapi 'kRtsna-- ID // 179 // | karmakSayo mokSa' ityAdivacanAd bhavitukAmAnAmasumatAmazubhakarmAnubandhA iva zubhakarmAnubandhA heyA eva, paraM Ac.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agamo DArakakRti-K sandohe // 18 // avyavahArarAzenirgamAdArabhya yAvadayogiguNasthAnaM prApyate, tAvat vasatvAdisampAdanadvArA muktigAmukAnAM tadeva sahAyakara, tata eSAM yA heyatA sA'yogiprAntye nArvAk 'tANi ThAgANi gacchantI'tyAdi 'deve | paJcasUtra vAvi mahi Dhie' ityAdi se dasaMge'bhijAyaI tyAdi cA''gamoktamavadhArayan ko'pyutkoM bhavati A vArtikam | vaktuM yaduta-pAka samudghAtAt ayogAbhAvAdvA puNyAnAM kSeyatA, zubhakarmaNAM mokSasAdhane sahakAribhAve'sAdhAraNa || ev| na hyetAvati atIte kAle ko'pi bAdatrasatvAdyAptimantarAMpeto mokSamiti / evaM prAguktayuktaH | zubhakarmaNAM saGgrAhyatvAt prastutasya praNidhAnasUtrapAThAdeH zubhakarmAnuvandhamAzrityAha-'Asakalijjati' ta tyAdi / tatra cayopacayabandhA AsakalanAni saGkramaNodvartanAdibhiH paripoSaNaM alpapradezAdInAM bahuprade- zAdikaraNaM nirmANaM / tathA caitatpraNidhAnasUtrapAThAdibhiH sakalIkaraNAdInI trINyapi zubhakarmA nubandhAnAM bhavantIti / evamabhinavaM zubhAnubandhamadhikRtya praNidhAnasUtrapAThAdektvA phalaM zubhakarmAnubandhaM jAtamadhikRtya tasya tadAha-'sANubaMdhaM ca suhakamma"ti / yaH kazcit praNidhAnasUtrasya pAThAdikaM karoti / zubhakarmAnubandhavAMzca prAktanaiH kaizcidhetubhiH prAgeva bhavati ca tasya tat zubhAnubandhaM karma sAnubandhaM pAramparyeNa puNyAnubandhayutaM jaayte| tathA ca 'dayA bhUteSu vairAgya'mityAdivad anena pAThAdinA puNyAnubandhipuNyaM sa samupArjayati, na kevalaM puNyAnubandhipuNyamanenArjayati, kintvarjitamapi kenacidda | yAdinA hetunA, taccet prAgevAtmasAdbhavettadA tat prakRSTaM puSTaM karoti, puNyAnubandhipuNyasya samupArjana, prakRSTabhavArjitaM karoti / tathA ca kalpenindratvAdisthAnaprAptipAramparyayuktaM yAdRzaM tadbhavati tAdRzamanena pAgadinA karoti puNyAnubandhipuNyamiti / atra cAvadheyamidaM dhIdhanaiH yaduta-jaine zAsane zubhamazubhaM vA karma yathaiva baddhaM tathaiva bhoktavyaM na tu kizcidbhavatyaparvatanAdikaraNamiti na niyataM, keSAzcidazubhAnAM karmaNAM // 18 // DEP.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agamo. paJcamUtra | nindAbhivinAzabhAvAt / anyathA nirjarAtattvasyaivAkizcitkaratvAt tadbhavavihitakrUratarapApakarmaNAM dRDhaprahA. ddhArakakRti | vArtikam | riprabhRtInAmuddhArAbhAvAt / yathaiva cAzubhAnubandhAnAmapavartanAdikaraNaviSayatA'sti tathaiva zubhAnAmapi sandohe- IN karmaNAmastyevApavartanAdi / zrUyate ca kuvalayaprabhAcAryeNa baddhamapi jinanAma vizakalitam / krnnvi.181|| SayatvAdeva ca zubhakarmaNAmanumodanAdinA poSaNopadezo yuktiyukto bhavati / tathA ca prastutapraNidhAnasUtrapAThagaderapi phalaM dizantaH granthakArAH zubhakarmaNAM niyataphalatAM darzayanta AhuH-'niyamaphalayaM suppautte viva mhaage'tti| sunizcitamidaM yaduta-maNimantrAdInAmivAgadAnyacintyaprabhAvANi bhavanti / zrUyate ca zramaNasya bhagavato mahAvIrasya ziSyApasadena gozAlakena muktayA tejolezyayA jAtA IST lohitavarSobAdhA SaNmAsyApi prAk agadena shaantaa| bhiSakputrakezavaprabhRtizca tathAvidhenauSadhenaiva muniH / | paTuH kRtaH / cArisaJjIvanIcAraprabhAvo'pi auSadhAnAmevAcintyamahimAnaM vynkti| tatrApi mahAgada | mUlataH syAt. vaidyAturayozca kuzalatamatvAdyadi tat suprayuktaM syAt, tadA tasyAgadasya niyamenArogyaM | phalaM bhavati, tadvadidamapi praNidhAnasya paThanAdi niyamaphaladamevAstItyavazyaM vidheyaM bhavyaistaditi / / samprati sUtrakAraH prastutaM pApapratighAtaguNabIjAdhAnarUpaM sUtramupasaMharabAha-'suhaphale'tyAditaH 'aNupehiyavaM' tyantam / tatra zubhaphalaH sukhaphalo vA zrIzAntinAthAdInAmiva, sukhapravartakaH zubhaparvatako vA bhagavataH zrIRSabhadevAderiva, paramasukhasAdhakaH paramazubhasAdhako vA zrIzAlibhadrAdInAmiva prastutasUtrasya paThanAdikA prayato naro bhavatIti vAkyena sUtrakArAH phalamupasaMhArAvasare jJApayanti / atha zAsane jJAnAdInya bhimAnAdibhirdAnAdIni kIrtanAdibhiH pratibandhaiH sahitAni santi, tatphalamabhihanyate ca taiH| eta- D // 18 // JcAzakaTapitrAdyAkhyAnakeSu prasiddhameva / yaccaikaM vaiyAvRtyaM 'veyAvacaM kila apaDivAI ti vacanAdapratiNO P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhakrust
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agamo- bAramA sandohe vA vArtikam 5182 // | pAtitayA, tadapi tajanyasya sAtavedanIyaphalasyaivApratipAtitayA, na tu svruupe| paramida II praNidhAnasUtrapaThanAdi tu svarUpeNaivApratipAtIti darzayantaH prastutasya praNidhAnasUtrasya |jil paJcasUtra paThanAderupadezAyAhuH-'appaDibaMdhameya'ti / nAtra kizcidapi tAdRzaM vidyate jagati, supraNidhAnametat | | pratibadhIyAt / tathA, cA'pratihatasAmarthyametatpraNidhAnasUtrapAThAderudbhUtaM supraNidhAnamiti / kiJca-yadyapi | jaine zAsane puNyasya pApasya ca svatantratayA satteSyate, tena puNyena pApamitaradvetareNa pratihanyate iti naabhimnyte| dRzyate cAndhanRpaputrAdiSUbhayamapi vedyate iti / para azubhabhAvAH zubhabhAvenAvazyaM nirudhyante, IN AzravabandhAdhyavasAyAnAM saMvaranirjarAdhyavasAyanirodhasyAgamasiddhatvAdata AhuH-'asuhabhAvanirAheNaM suhabhAvabI' ti 'suppaNihANaM sammaM paDhiyavvaM sAyavvaM aNuppeheyavvaM'ti / 'zubhodarkAya vaikalyamapi pApeSu karmasu'ityAdivacanAt cauryAyadhyavasAyAnAmapratihatAnAmapi nidrAdibhiH pratighAtasya darzanAt nAtraivam / atra tu prastuta- 4 praNidhAnasUtrapAThAdigatenAdhyavasAyena viSayAdigatAzubhAdhyavasAyAnAM nirodho bhavati / tathaiva gatAzravANAmeva maMvarapravRttivad gatAzubhAdhyavasAyAnAmetatpaThanAdi vidadhAti nirodhaM, tenaiva caitat zubhabhAvabIjaM niyameneti spaSTayanti / evamupadaya sarva spaSTamAdezayanti sUtrakArAH-'paThitavya'mityAdi / 'iriyAsamie sayA jae'ityAdivad vidhAnAya vidhInAmupadezaH 'niyaTTijja jaya jaItyAdivacca heyAnAM hAnAyopadezaH zAstrakRtAM sadA pravartata iti kRtvA''jJAbhiyogAdyAzaGkA kAryA pratyapAye zAstrakartA na zikSAyai tozAyavA [ya tA] yatante bhAvinAM pratyapAyAnAmapi avazyaphalatayaiva darzanAt svayaM tadvidhAnodyatA neti AjJAbalAbhiyogazaGkA'pi nAtreti / kimAjJApayanti sUtrakArA? iti cet / praNidhAnasUtrametat ? supraNidhAnamevetihetoH paThitavyaM zrotavyamanuprekSayitavyaM ceti / evaM cArthadezakatvaM yadAcAryANAM zAsane gIyate P.AC. Gunratnasuri M.S. // 18 // Jun Gun Aaradhak Trust
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agamo- | tadetadAjJAdAnasUtreNa satyApitamAcAryairiti / paThanAdayazca prAvivRtA eveti na viviynte| atra ca / paJcasUtradvArakakRti- praNidhAnasUtraM samApyate iti darzanAya sUtrakAraiH itizabdo'nte dhRta iti / evaM bhavitukAmAnAM pAThathaM vArtikama sandohe praNidhAnasUtraM samApya svayamArabdheSu paJcasu sutreSu / sUtrasyAdhasya 'namo vIyarAgANa'mityata Arabdhasya | ID nAmajJApanapurassaramupasaMhAramAhuH sUtrakArAH-'namo namianamiANa'mityAdi yAvat 'samatta'miti / 'devAvi taM // 183 // Kil NamaMsaMti jassa dhamme sayA maNo'ttivacanAd sarve'pi dharmaparAyaNA devairnamyante / kizca-zrIvyAkhyA prajJaptyuktasanatkumArAdIndrAdInAM sarvadA'styeva zramaNAnAM nirgranthAnAM samArAdhanA, tatazca devAdibhirnamyA ye gaNadharAdayo nirgranthAstai tAH paramavItarAgA iti teSAmahaMtAM natanatatvam / kizca-'tasmAdarhati pUjAmahanneISI vottamottamo loke| devarSinarendrebhyaH pUjyebhyo'pyanyasattvAnA miti tattvArthabhASyakAroktottamottamakoTIpuruSatvA dapyarhanto bhagavanto natanatA iti tebhyo nama iti / yadyapi vItarAgazabdena bandhodayasattAgatasyAbhAvaH khyApyate . tathApi bhagavatAmarhatAmeva tathAbhUtAnAM grahaNamiti paramavItarAgebhya ityAhu / evaM cAhato - namaskRtya zeSanamaskAryanamaskArArthamAhuH-'namo sesanamukkArArihANaM'ti / anena ca padena sarve'pi / siddhAcAryopAdhyAyamunirUpA namaskAryA akhilazAsanasya, te AkSiptAH / nahi jaine zAsane kshcidpi|| parameSThI namaskArAnaI iti yogyamuktaM-'namaH zeSanamaskArArhebhya' iti / evaM pUjyArAdhyAnazeSAnnamaskAreNA rAdhyA''zaMsyamAhuH-'jayau savvaNNusAsaNaM'ti / atrAvadheyamidaM yaduta-navapadyAM siddhacakrayantre ca yAni | IM navapadAni khyAtAni, AdyAni teSu pazcArAdhyapUjyatobhayapadeopetAni, paraM samyagdarzanAdIni tu catvAri guNarUpa tvAdArAdhyAnyeva / ata eva pUjyArAdhyobhayadharmopetanvAt paJcaparameSThi namaskArAdi paraM yAni samyagdarzanAdIni catvA rAdhyAni padAni,tAnyeva jainshaasnN| ubhayAvadhAraNaM cAtrApi-yad nAnyat samyagdarzanAdibhyo jaina sarvajJodbhAvita | zAsanaM, na ca tAdRzaM zAsanaM vyatiricya samyagdarzanAdIni / tataH-'suSTukta jayatu sarvajJazAsana'miti HP.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ PARENTS: paJcasUtra 'dhammo vaDDhau sAsao. vijayA' ityAdivat jayAzIrvAdasya prazasyatA''vazyakatA ceti / asambhavyApi AgamoH / H yathA jinezvarairvarabodhita Arabhya parArthodyanatvAdazeSajagaduddhArakaraNamabhidhAryate / abhAve'pi tasyAbhimatasya H 12 jagaduddhAraphalasya tadabhidhAraNa tena tu tIrthakaratvaM samajyate nikAcyate ceti / prastutasUtrakArA , api / DArakakRti 2. prastutApayAMgyevAbhipretamAhuH paramasaMbohIe sRhiNo bhavaMtu jIvA suhiNo bhavaMtu jIvA suhiNI bhavaMtu ta vaarmikm| sandohe: I jIvA'iti / paramasambodhizca prAguktavarabodhilAbharUpo'nyo vA jJeyaH, sukhamAvasyobhayatrApyavyAhatattvAt / / // 18 // bhavanvini AzaMsApayogazca sveSAM tathAvidhavaralAbhazUnyatvAd anyato vA''gamabodhabodhyAta yA kAraNAditi / evamuktvA nigamayanti prastutaM-'iti pAvaDighAyaguNabIjAhANasuttaM samatta miti / adhyetRRNAM prastutasUtrasya siddhapUrvameva yaduta-atra sUtre gokaraNena pApAnAM pratighAtaH, bhagavatAmahadAdInAM guNAnAmanusAdanena ca guNabIjAdhAnamiti yathAvattayA sAdhitamevAstIti yogyavAbhidhA sUtrasyeti / / ityevaM mucirantanAgamagharAcAryoddhRtaM zuddhaye, pApAnAM guNamUlavRddhividhaye cAnmoddharANAM vide| yatpApapratighAtasaMyutaguNasandohasambhUtaye tasyedaM sukumArabuddhisugama dRbdha mayA vArtikam // 1 // dRbdhA yasya ca vRttirAtabhaNiti-protabodhaH kila ,sUrIzaharibhadranAmasubhaga naagmaikaaddhraiH| / sA vijJAvalivedyatattvasubhagAyedayugInarjanastAdRmbuddhiviyogato'vagamituM naiva kSamA saMvide // 1 // bANazUnyayugalAGkitavarSe mArgazIrSa sitapakSagatAyAM / vikramabhUpakRte vihitaiSA'jandenAdyatithau guNavRddhathai // 11 // iti zrIAgamoddhAraka-AcAryapravarazrI-prAnandasAgarasUripurandaraiH saMhabdhaM / paJcaratravAtika smaatm| More 0 0 2 OPALNO