________________ પ્રકરણ-૧ : અનુકૂળ-પ્રતિકૂળ મધ્યસ્થભાવ શાસ્ત્રમાં જે વિધિ-નિષેધ બતાવ્યા છે, તે વિધિ-નિષેધનો નિર્વાહ કરવા-તેનું પાલન કરવાના ઉપાયભૂત અનુષ્ઠાનો બતાવ્યા હોય તો તે શાસ્ત્ર છેદશુદ્ધ કહેવાય છે. અર્થાત્ હિંસાદિનો જે નિષેધ ફરમાવ્યો છે, તે હિંસાદિની નિવૃત્તિ સારી રીતે થાય તેવા અનુષ્ઠાનો બતાવ્યા હોય અને ધ્યાનાદિની જે વિધિ બતાવી છે, તે ધ્યાનાદિમાં સારી રીતે પ્રવૃત્ત થવા માટેના અનુષ્ઠાનો જણાવ્યા હોય અર્થાત્ અનુષ્ઠાનો એવા બતાવ્યા હોય કે જેનાથી હિંસાદિની નિવૃત્તિ અને ધ્યાનાદિની પ્રવૃત્તિનો નિર્વાહ થાય તે શાસ્ત્ર જ છેદશુદ્ધ છે. બંધ-મોક્ષ આદિના અભાવના કારણભૂત આત્માદિ ભાવવાદને તાપશુદ્ધિ કહેવાય છે. અર્થાત્ જે આત્મામાં બંધ-મોક્ષ સંગત કરવાનો છે અને બદ્ધ આત્માને મુક્ત બનાવવાની આધ્યાત્મિક પ્રક્રિયા થવાની છે, તે આત્માનો સ્વીકાર કરવો, એને પરિણામી નિત્ય માનવો, કર્મનો કર્તાભોક્તા માનવો, આત્માની કર્મથી મુક્તિ માનવી અને મુક્તિના રત્નત્રયી આદિ ઉપાયોનો સ્વીકાર કરવો H આ આત્મસંબંધી છ સ્થાનકોને જે શાસ્ત્રો સ્વીકારે છે અને પ્રરૂપે છે, તે શાસ્ત્રો તાપશુદ્ધ છે. કહેવાનો આશય એ છે કે, જે શાસ્ત્રો... (1) આત્માના અસ્તિત્વનો સ્વીકાર કરે છે. (ર) આત્માને પરિણામી નિત્ય માને છે (આત્મા દ્રવ્યની અપેક્ષાએ નિત્ય છે અને પર્યાયની અપેક્ષાએ પરિવર્તનશીલ છે, તેને પરિણામી નિત્ય કહેવાય છે. જેમ મુગટમાંથી બનેલા હારમાં સુવર્ણ દ્રવ્ય નિત્ય રહે છે અને એનો પર્યાય બદલાય છે, તે જ રીતે આત્મા નિત્ય રહે છે અને એના પર્યાયો બદલાયા કરે છે. કર્મથી બદ્ધ આત્મા જ મુક્ત થાય છે.) (3-4) આત્માને કર્મોના કર્તા અને ભોક્તા તરીકે સ્વીકારે છે. (5-6) આત્માની કર્મથી મુક્તિ માને છે અને મુક્તિના રત્નત્રયી આદિ ઉપાયો સ્વીકારે છે અને જણાવે છે : આ છ સ્થાનકોનો સ્વીકાર કરે છે, તે શાસ્ત્રો જ તાપશુદ્ધ છે.
