________________ 20 ભાવનામૃત-II : અનુકૂળ મધ્યસ્થભાવ-પ્રતિકૂળ મધ્યસ્થભાવ વળી સામર્થ્યયોગ આઠમા ગુણસ્થાનકે આવે છે. તેથી આઠમા ગુણસ્થાનકે ક્ષપકશ્રેણી ન મંડાય ત્યાં સુધી શાસ્ત્રને પરતંત્ર રહેવાનું છે. આથી જ પૂ. મહોપાધ્યાય શ્રીયશોવિજયજી મહારાજાએ જ્ઞાનસાર ગ્રંથમાં “સાથaઃ શાસ્ત્રવ@s: " (24-1) કહ્યું છે, અર્થાત્ સાધુની આંખ શાસ્ત્ર છે એટલે કે સાધુ જગતને શાસ્ત્રની નજરે જૂએ, આત્મહિતના ઉપાયો શાસ્ત્રની રીતિએ સેવે અને પ્રરૂપણા શાસ્ત્ર સામે રાખીને જ કરે. આટલી ચોખ્ખી વાત પણ આપણને જો મગજમાં ન ઉતરતી હોય તો ખરેખર શું આપણે મોક્ષમાર્ગથી ભટકી નથી ગયા ! પ્રશ્નઃ શાસ્ત્રવિરુદ્ધ કુવિકલ્પો શા માટે પેદા થાય છે અને ક્યાં સુધી પેદા થાય છે ? ઉત્તર H જ્યાં સુધી આત્મામાં મિથ્યાત્વ પડ્યું છે, ત્યાં સુધી મિથ્યા વિકલ્પો ઊભા થવાની પૂરેપૂરી શક્યતા છે. મિથ્યાત્વનું કાર્ય જ એ છે કે, મિથ્યા વિકલ્પો ઊભા કરવા. મિથ્યાત્વ નાશ પામે અને સમ્યગ્દર્શન પ્રાપ્ત થાય ત્યારે જ આત્મા કુવિકલ્પોથી બચી શકે છે. એમાં પણ થાયોપથમિક સભ્યત્વ કાચના રમકડાં જેવું હોવાથી એને જાળવવું પડે છે, અન્યથા ત્યાંથી પતિત થઈ જવાય તો પુનઃ કુવિકલ્પો ઊભા થઈ શકે છે. સત્તામાંથી (આત્મામાંથી) પૂર્ણપણે મિથ્યાત્વ નાશ પામે ત્યારે આપણે નિશ્ચિત બનીએ છીએ અર્થાત્ ક્ષાયિક સમકિત પ્રાપ્ત થાય ત્યારે કુવિકલ્પો પેદા થવાનો ભય ટળી જાય છે. તેથી મિથ્યાત્વનો ત્યાગ કરી સમ્યગ્દર્શનને પ્રાપ્ત કરી અને ટકાવી વહેલામાં વહેલા ક્ષાયિક સમ્યત્વ પ્રાપ્ત કરવું આવશ્યક છે. એ માટે સમગ્ર સાધનાનો ઉપક્રમ જાણી લેવો અને એને અમલમાં મૂકવો આવશ્યક છે. પ્રશ્નઃ જૈન શાસનમાં અંદરના અવાજ પ્રમાણે વર્તવાનું કોઈ સ્થાન ખરું કે નહિ ? ઉત્તર : લેશમાત્ર નહિ, જૈનશાસનમાં માર્ગાનુસારી-માર્ગસ્થ પ્રજ્ઞાને
