________________ પ્રકરણ-૧ : અનુકૂળ-પ્રતિકૂળ મધ્યસ્થભાવ ભવ્યાત્માઓને ઉન્માર્ગથી બચાવી લીધા છે. તે માટે તેઓએ અઢળક સંઘર્ષો કર્યા છે અને માન-અપમાન પણ સહી લીધા છે. તેના જ પ્રભાવે આપણને શાસન એના મૂળસ્વરૂપે પ્રાપ્ત થયું છે. જો એ વખતે બધાએ બનાવટી મધ્યસ્થભાવને ધારણ કરી મોન રાખ્યું હોત તો અત્યારે શાસનનીમાર્ગની શું સ્થિતિ હોત, તે વિચારતાં પણ ધ્રુજારી છૂટી જાય તેમ છે. તે સુવિહિત મહાપુરુષોની શુભશ્રેણીમાં પૂજ્યપાદ સિદ્ધસેન દિવાકરસૂરિજી, કલિકાલ સર્વજ્ઞશ્રી, પૂ.મહોપાધ્યાય શ્રીયશોવિજયજી મહારાજાપૂજ્ય આત્મારામજી મહારાજા આદિ અનેક મહાપુરુષોના શુભ નામો સ્મૃતિપથમાં ઉપસ્થિત થાય છે. - પૂ. મહોપાધ્યાયશ્રીજીએ યતિઓ આદિની સામે જે સંઘર્ષો કર્યા, તે ન કર્યા હોત અને મૌન ધારણ કર્યું હોત, તો આજે આપણે કઈ સ્થિતિમાં હોત? જરા વિચારી લેવાની જરૂર છે. (9) બીજી એક વાત ખાસ નોંધનીય છે કે, આ વિષમકાળમાં ધર્મના નામે કેટલાયે ધર્માભાસો અને તત્ત્વના નામે તત્ત્વાભાસો પ્રવર્તે છે. તેવા અવસરે ધર્મને સૂક્ષ્મબુદ્ધિથી જાણવાનું જ્ઞાનીઓ ફરમાવે છે. આથી જ પૂજ્યપાદ આ.ભ. શ્રીહરિભદ્રસૂરિજી મહારાજાએ “અષ્ટક પ્રકરણ' ગ્રંથમાં કહ્યું છે કે - સૂક્ષ્મવૃધ્યા સવા રેયો, થર્મો થiffમઃ | अन्यथा धर्मबुद्ध्यैव, तद्विघातः प्रसज्यते // 161 // અર્થઃ ધર્મના અર્થી સાધકોએ સૂક્ષ્મબુદ્ધિ વડે ધર્મને જાણવો જોઈએ. અન્યથા (ધર્મને સૂક્ષ્મબુદ્ધિથી જાણવામાં નહીં આવે તો) ધર્મબુદ્ધિથી જ ધર્મનો નાશ થવાનો પ્રસંગ આવી જશે. પ્રશ્ન : તાત્વિક મધ્યસ્થભાવમાં અવરોધક કોણ બને છે ? ઉત્તરઃ તાત્વિક મધ્યસ્થભાવમાં કદાગ્રહ અવરોધક બને છે. કદાગ્રહથી ગ્રસ્ત મતિવાળા જીવોમાં તત્ત્વદૃષ્ટિ હોતી નથી પરંતુ પક્ષદષ્ટિ જ હોય છે.' 2. વાપ્રમનાં પક્ષષ્ટિદેવ ર તત્ત્વઝિતિ . (ાનમઝરી, ૨૬/ર ટીવા)
