________________ 218 ભાવનામૃત-II : અનુકૂળ મધ્યસ્થભાવ-પ્રતિકૂળ મધ્યસ્થભાવ - શ્રી મહાવીર પ્રભુએ જમાલિજી વગેરેનો વિરોધ કર્યો હતો, તે સાધનાનો વિરોધાભાસ કહેશો ને ! - શ્રીભદ્રબાહુસ્વામીજીએ વરાહમિહિરનો વિરોધ કર્યો હતો, તે સાધનાનો વિરોધાભાસ માનશો ને ! - કલિકાલ સર્વજ્ઞ શ્રી હેમચંદ્રસૂરિજી મહારાજાએ ઘણા બધાનો વિરોધ કર્યો હતો, તે સાધનાનો વિરોધાભાસ માનશો ને ! - શ્રી હરિભદ્રસૂરિજીએ અને પૂ. મહોપાધ્યાયશ્રીજીએ દીર્ઘકાલ પર્યન્ત વિરોધો કર્યા, તો શું એમણે સાધનામાં વિરોધાભાસ ઉભો કર્યો હતો ? - પૂજ્યપાદ પ્રેમસૂરિદાદાએ પોતાના શિષ્યો પાસે ઘણા મુદ્દાઓમાં વિરોધ કરાવ્યો હતો, શું એ સાધનામાં વિરોધાભાસ હતો ને ! અહીં ઉલ્લેખનીય છે કે, પ્રભુ મહાવીરના શાસનમાં આજપર્યા જેટલાં પણ સત્યોની રક્ષા થઈ છે, તેના મૂળમાં પ્રશસ્ત વિરોધો રહેલા છે. પ્રભુ સ્વયં અંતિમદેશનામાં કહીને ગયા છે કે, મારા શાસનમાં અનેક મતમતાંતરો પેદા થવાના છે. એવી અવસ્થામાં સાચા મતને જાણવો અને સાચા મતની પ્રતિષ્ઠા કરવી તે શાસનસ્થ આરાધકોની ફરજ બની જાય છે. એ ફરજના ભાગરૂપે થતી કાર્યવાહીમાં ‘વિરોધ’ પણ આવે જ છે. વિરોધ એ શોખનો વિષય નથી. પરંતુ અંતિમ ઉપાય છે. જ્યારે કોઈપણ રીતે સામો પક્ષ સત્યને સ્વીકારવા તૈયાર ન હોય અને અસત્યનો જ મહિમા વધારતો હોય, ત્યારે માર્ગરક્ષા અને માર્ગમાં રહેલા જીવોના કલ્યાણ માટે વિરોધ' નામનો ઉપાય પણ અજમાવવો પડતો હોય છે. જે આપણે પૂર્વકાલીન મહાપુરુષોની કરણી ઉપરથી નક્કી કરી શકીએ છીએ. - પાંચ મુદ્દાની અહીં આંશિક વિચારણા જ કરી છે. વિશેષ વિચારણા અવસરે કરીશું. શ્રીસંઘજનો આવી વાતોથી ગુમરાહ ન બને એ જ એક ભલામણ.
