________________ પ્રકરણ-૩ પ્રશ્નોત્તરી 241 ક્ષયોપશમ હોવા છતાં સમજવાનો પ્રયત્ન ન કરનારમાં સમ્યકત્વ સંભવતું નથી. - બીજા નંબરે... તિથિ એ સામાચારી નથી. “તિથિ'નો વિવાદ તિથિદિનના નિર્ણય અંગેનો છે અને તિથિદિનનો નિર્ણય કરવા માટે શાસ્ત્રકારોએ “ઉદયમેિ જા તિહિ” અને “ક્ષયે પૂર્વા.' આ બે નિયમો = સિદ્ધાંતો આપ્યા છે. તેમાંના બીજા સિદ્ધાંતનાં અર્થઘટનનો વિવાદ છે. તેવા અવસરે “ક્ષયે પૂર્વા.' - આ પૂ.શ્રીઉમાસ્વાતિજી મહારાજાના પ્રઘોષનો (શાસ્ત્રીય સિદ્ધાંતનો) અર્થ ક્યા પક્ષનો સાચો છે - તે સત્યની ગવેષણા કરવી જ જોઈએ. એ ગવેષણાનો માર્ગ બંધ કરવો તે લેશમાત્ર ઉચિત નથી. પૂર્વનિર્દિષ્ટ પ્રશ્નોત્તર-પરમાં વિસ્તારથી એ અંગે વાત કરી જ છે. - ત્રીજા નંબરે... જ્ઞાનીઓએ સમ્યકત્વની પ્રાપ્તિ-રક્ષા-શુદ્ધિ માટે તત્ત્વનો નિશ્ચય કરવા ઉપર ખૂબ ભાર મૂક્યો છે. એક પણ તત્ત્વવિષયક ભ્રાન્તિ અવધેસંવેદ્યપદ જીતવા દેતી નથી (મિથ્યાત્વ ઊભું રાખશે) અને વેદ્યસંવેદ્યપદને (સમ્યગ્દર્શન પદને) પામવા દેતી નથી. શ્રોતાઓ કે આશ્રિતો તત્ત્વવિષ્યક ભ્રાન્તિમાં રહે એવું કહેવું તે એક પ્રકારનું ઉસૂત્ર જ છે. ચોથા નંબરે. શાસ્ત્રકારોએ તત્ત્વનિશ્ચયની પૂર્વે ઉહ અને અપોહ (શંકા કરવી અને સમાધન મેળવવું) આ બે માર્ગો = ઉપાયો બતાવ્યા છે. જો સત્યગવેષણા માટે શંકા-સમાધાન કરવાના જ ન હોય તો એ બે માર્ગો ખોટા ઠરશે અને માર્ગનિર્દેશક શાસ્ત્રકારો પણ ખોટા ઠરશે, આવી ગુસ્તાખી તો કોણ કરી શકે ? તે સ્વયં વિચારવું. - પાંચમા નંબરે.. સત્યગવેષણા માટે શાસ્ત્રમાં થયેલા સુદીર્ઘ - છઠા નંબરે... સત્યગવેષણા અને સત્યની પ્રરૂપણા કરનારા પૂર્વમહાપુરુષોની કરણી-કથની ખોટી ઠરશે. ખોટી નહોતી એ તો સો
