________________ 238 ભાવનામૃત-II : અનુકૂળ મધ્યસ્થભાવ-પ્રતિકૂળ મધ્યસ્થભાવ (આચાર્યોની આચરણા)ને પણ વિચારવામાં આવી છે - તો તે તિથિપ્રશ્ન સામાચારીનો જ ગણાય ને ? - ના, તમે કહો છો તેવું નથી. કારણ કે, પૂર્વોક્ત પ્રઘોષના અર્થઘટનમાં બે મત પડ્યા, ત્યારે કોનું અર્થઘટન સાચું, એ તપાસવા માટે શાસ્ત્રવચન અને સુવિહિત પરંપરા જોવામાં આવેલ છે. એ વખતે બે તિથિપક્ષની માન્યતા શાસ્ત્રાનુસારી અને સુવિહિત પરંપરાનુસારી સિદ્ધ થયેલ છે. “પર્વતિથિની ક્ષય-વૃદ્ધિ ન થાય' આવી માન્યતાને શાસ્ત્ર અને પરંપરા બંનેમાંથી કોઈનું પણ પીઠબળ નથી અને પીઠબળ તો નહીં, પરંતુ બંનેનો વિરોધ છે. તેથી તેવી માન્યતાને લઈને થતો પ્રઘોષનો અર્થ પણ ખોટો બને છે. - એ વાત તો નક્કી જ છે કે, શાસ્ત્ર અને સુવિહિત પરંપરાથી વિરુદ્ધ માન્યતાથી મિથ્યાત્વ દોષ લાગે છે. (15) ધર્મરત્નપ્રકરણના વિધાન અંગે ખુલાસો - કોઈક પ્રશ્ન કરે કે - ધર્મરત્ન પ્રકરણ વગેરેમાં યુગપ્રધાન શ્રીકાલિકાચાર્ય મહારાજાએ સંવત્સરી ભા.સુદ 5 ને બદલે ભાદરવા સુદ 4 ની પ્રવર્તાવી એ સામાચારી છે, એવું જણાવ્યું છે, તો તિથિને સામાચારી કેમ ન કહેવાય ? - એનો જવાબ એ છે કે, પૂ.યુગપ્રધાન શ્રી કાલિકાચાર્ય મહારાજાએ સંવત્સરી ભાદરવા સુદ 4 માં પ્રવર્તાવી એ ભલે અપેક્ષાએ સામાચારી કહેવાય. છતાં પણ તેઓશ્રીએ એ સામાચારીનું પ્રવર્તન પોતાની ઈચ્છાથી નથી કર્યું. “મારા નિર્વાણ બાદ અમુક વર્ષે મારા શાસનમાં શ્રી કાલિકાચાર્ય મહારાજા સંવત્સરી પાંચમના બદલે ચોથે પ્રવર્તાવશે' એવા પ્રભુવચનના અવલંબન પૂર્વક જ તેઓશ્રીએ ચોથની સંવત્સરીનું પ્રવર્તન કર્યું છે. તેથી પ્રભુવચનના અનુસંધાન પૂર્વકનું એ કાર્ય હોવાથી અપેક્ષાએ સિદ્ધાંત બને છે તથા “સંવત્સરીનું ચોથમાં થયેલું પ્રવર્તન' પાંચમા આરાના અંત સુધી નિયત છે. હવે પછી કોઈ એમાં ફેરફાર કરી શકશે નહીં. તે અપેક્ષાએ
