________________ 127 પ્રકરણ-૩ઃ પ્રશ્નોત્તરી નફાના માર્ગે તે થાય તો જ ધનપ્રાપ્તિ થાય છે, માત્ર વકરાથી ધનપ્રાપ્તિ ન થાય. પરંતુ નફાથી ધનપ્રાપ્તિ થાય છે. તેમ માત્ર ધર્મક્રિયાઓ કરવાથી નિશ્ચયધર્મ પ્રાપ્ત ન થઈ જાય. પરંતુ નિશ્ચયધર્મની અભિમુખ લઈ જનારી ધર્મક્રિયાઓથી જ તે પ્રાપ્ત થાય છે. તદુપરાંત, ધન કમાવવાની ઈચ્છાવાળો જો ધંધો કે નોકરી આદિ ન કરે તો પણ તેને ધનપ્રાપ્તિ થતી નથી. આ રીતે જે જીવો નિશ્ચયષ્ટિને હૈયામાં ધારણ કરીને ધર્મવ્યવહારોને પાળે તે જીવો ભવસમુદ્રનો પાર પામે છે. - નિશ્ચય-વ્યવહારની સાધ્ય-સાધનતાને ઉદાહરણ સહિત સમજાવતાં આગળ કહ્યું છે કે, તુરંગ ચઢી જિમ પામીએજી, વેગે પુરનો પંથ, મારગ તિમ શિવનો લહેજી, વ્યવહાર નિગ્રંથ. (16) મહેલ ચઢતાં જિમ નહીંજી, તેહ તુરંગનું કાજ, સફળ નહીં નિશ્ચય લહેજી, તેમ તનુ કિરિયા સાજ (57) જેમ મુસાફરીએ નીકળેલા કોઈ એક મુસાફરને એક નગરથી દૂર બીજા નગરમાં જવું છે. તે મુસાફરને ઘોડો કે અન્ય વાહન) જલ્દી જલ્દી નગર સુધી પહોંચવામાં સહાયક બને છે, તેમ નિર્ગસ્થ મુનિવરોને મોક્ષનો પંથ કાપવામાં વ્યવહાર (ધર્મક્રિયાઓનું સેવન) સહાયક-ઉપકારક છે. વળી જેમ તે નગરે પહોંચ્યા પછી નગરના ઈષ્ટ મહેલના સાતમા માળે ચઢતાં તે ઘોડાનું કોઈ પ્રયોજન નથી હોતું, તેથી તે ઘોડાનો ત્યાગ કરી દેવાય છે, તેમજ જે સાધક ધર્મક્રિયાઓના સેવન દ્વારા કર્મમળને કાપીને નિશ્ચયધર્મને પામી જાય છે, તેવા સાધકને પછી ધર્મક્રિયાઓનું પ્રયોજન હોતું નથી, તેથી તેનો ત્યાગ કરી દે છે. આથી શુદ્ધ આત્મતત્ત્વની પ્રાપ્તિ ન થાય. ત્યાં સુધી તેના ઉપાયભૂત ધર્મક્રિયાઓનો અવશ્ય આદર કરવો જોઈએ. શ્રીવીતરાગ પરમાત્માના શાસનમાં પ્રથમ ગુણસ્થાનકથી માંડીને ચોદમાં ગુણસ્થાનક સુધી ઉત્તરોત્તર ભૂમિકાને પામવા માટે વિભિન્ન પ્રકારની ક્રિયાઓ બતાવી છે અને સાધક
