________________ પ્રકરણ-૩ પ્રશ્નોત્તરી 215 - ગ્રંથકાર મહર્ષિઓએ અન્યદર્શનના પ્રણેતાઓ માટે તેમના અમુક ગુણોને આંખ સામે રાખીને મહામુનિ, ભદન્ત વગેરે શબ્દપ્રયોગો કર્યા છે. પરંતુ સાથે સાથે તેમની ભૂલો પણ બતાવી છે અને તેની સમાલોચના પણ કરી છે. - તદુપરાંત, પૂ. હરિભદ્રસૂરિજી મહારાજા આદિ મહાપુરુષોએ અન્યદર્શનના શાસ્ત્રોને “અશુદ્ધ પણ કહ્યા છે. તેઓશ્રીએ ફરમાવ્યું છે કે - જૈનદર્શનના શાસ્ત્રો જ કષ-છેદ-તાપથી શુદ્ધ છે. જ્યારે અન્યદર્શનના શાસ્ત્રો ક્યાં તો છેદથી શુદ્ધ નથી અથવા ક્યાં તો તાપથી શુદ્ધ નથી. આથી ત્રણે શુદ્ધિથી શુદ્ધ ન હોવાથી અન્યદર્શનના શાસ્ત્રો અશુદ્ધ છે. - અન્યદર્શનના શાસ્ત્રોને મિથ્યાશ્રુતમાં ગણવાનું કાર્ય આપણા ભગવાને કર્યું છે. - અન્યદર્શનના પ્રણેતાઓને “કુતીર્થિકો પણ કહ્યા છે. - પૂ. મહોપાધ્યાયશ્રીએ “નયોપદેશ' ગ્રંથમાં અન્યદર્શનકારોને થાવત્ “નાસ્તિક’ કહી દીધા છે. તે પાઠ આ મુજબ છે. धन॑शे नास्तिको होको, बार्हस्पत्यः प्रकीर्तितः / धर्मांशे नास्तिको ज्ञेयाः, सर्वे परतीर्थिकाः // ભાવાર્થ : ધર્મી અર્થમાં (ધર્મી એવા આત્માનો સ્વીકાર કરવામાં એક ચાર્વાક જ નાસ્તિક છે. (કારણ કે, તે આત્માને માનતો નથી.) જ્યારે ધર્મ અંશમાં (આત્માના ધર્મો અને સ્વરૂપના વિષયમાં) અન્ય તમામ દર્શનો (ધર્મો) નાસ્તિક છે. (કારણ કે, તેઓએ આત્માનું જે સ્વરૂપ બતાવ્યું છે તે ખોટું છે અને છતાં તેનો આગ્રહ છે. સાથે આત્માના ઉદ્ધાર માટે બતાવેલા ઉપાયો પણ મિથ્યા છે.) અહીં ખાસ નોંધનીય છે કે, નૈષ્ઠિક બ્રહ્મચર્યનું પાલન કરનારા અન્યદર્શનના સંન્યાસી કરતાં પણ જૈનશાસનનો સમ્યગ્દષ્ટિ શ્રાવક (ક જે સ્વદારા સંતોષ વ્રતને ધરનારો છે તે) ચઢી જાય છે. કારણ કે,
