________________ 179 પ્રકરણ-૩ઃ પ્રશ્નોત્તરી અહીં ઉલ્લેખનીય છે કે, વિધિ આદિનું જ્ઞાન હોય અને તે મુજબ જ કરવાની નિર્દભ ઈચ્છા હોય, છતાં પણ પ્રમાદાદિના કારણે વિધિવિકલતા આવતી હોય, તો તેવા અનુષ્ઠાનને જ્ઞાનીઓએ ઈચ્છાયોગની ભૂમિકામાં મૂક્યું છે. તો પણ યાદ રાખવું કે, જેટલું વિધિનું પાલન વધારે થાય, એટલો લાભ વધારે મળે છે અને ઈચ્છાયોગમાંથી શાસ્ત્રયોગમાં જવા માટે વિધિ આદિની પૂર્ણતા લાવવી અતિ જરૂરી છે, તે પણ યાદ રાખવું. અહીં નોંધનીય છે કે, યોગમાર્ગમાં ક્રમશઃ આગળ વધવાની-શુદ્ધ અનુષ્ઠાનને પામવાની અને પૂર્ણતાએ પહોંચવાની અભિલાષા હોવી ખૂબ અનિવાર્ય છે. એ વિના પ્રમાદનો પરિહાર શક્ય બનતો નથી તથા પ્રમાદના પરિહાર વિના વિધિની વિકલતા દૂર થતી નથી અને વિધિની સંપૂર્ણતા પ્રાપ્ત થતી નથી. વિધિની સંપૂર્ણતા પ્રાપ્ત થાય ત્યારે જ “શાસ્ત્રયોગ” ની પ્રાપ્તિ થાય છે અને શાસ્ત્રયોગની સઘન-નિરંતર સાધનાના ફલસ્વરૂપે સામર્થ્યયોગની પ્રાપ્તિ થાય છે. જેનું ફળ કેવલજ્ઞાન છે. આથી આત્માર્થી જીવોએ પોતાના ધર્મને શુદ્ધ બનાવવા માટે વિધિઅવિધિનું જ્ઞાન મેળવવું અને અવિધિનો ત્યાગ કરવો ખૂબ જરૂરી છે. અહીં યાદ રાખવું કે, વિધિની અંતર્ગત લક્ષ્યશુદ્ધિ, ભાવશુદ્ધિ, ક્રિયાશુદ્ધિ, પ્રણિધાનશુદ્ધિ, ભૂમિકાશુદ્ધિ, નિદાનશુદ્ધિ, દ્રવ્ય-ક્ષેત્ર-કાળભાવની શુદ્ધિ, મનઃશુદ્ધિ વગેરે તમામ આવી જાય છે. બાહ્ય રીતે ક્રિયા શુદ્ધ કરવામાં આવે, પરંતુ લક્ષ્ય અને ભાવો શુદ્ધ બનાવવામાં ન આવે તો ધર્મશુદ્ધિ પ્રાપ્ત થઈ શકતી નથી. આથી ધર્મશુદ્ધિને પામવાની તમામ શરતોનું પાલન થવું જોઈએ. આ અંગેનું વિસ્તૃત માર્ગદર્શન અમારી “શુદ્ધધર્મ-I+II+III” આ પુસ્તકશ્રેણીથી પ્રાપ્ત થશે. છેલ્લે અવિધિ અંગે પૂ.મહોપાધ્યાયશ્રીજીના 350 ગાથાના સ્તવનના પ્રથમ ઢાળના ટંકશાળી વચનો જોઈ લઈએ -
