________________ કર ભાવનામૃતમ્-I H અનુકૂળ મધ્યસ્થભાવ-પ્રતિકૂળ મધ્યસ્થભાવ માનવાનો પરિણામ ખૂબ બાધક બને છે. સુદેવાદિ અને કુદેવાદિ વચ્ચે લાખ્ખો યોજનનું અંતર છે. તેમ છતાં તેને સમાન માનવાનો પરિણામ હોવો એ મિથ્યાત્વ સ્વરૂપ છે. સમકિતિ આત્મા સુપરીક્ષિત તત્ત્વનો જ સ્વીકાર કરે છે. અર્થાત્ સારી રીતે પરીક્ષા કર્યા વિના તે કોઈપણ તત્ત્વનો સ્વીકાર કરતો જ નથી. જો બધાને સમાન જ માનવાના હોય અને કોઈને સાચા-ખોટા કહેવાના-માનવાના જ ન હોય તથા સાચાનો સ્વીકાર અને ખોટાનો ત્યાગ કરવાનો જ ન હોય, તો તત્ત્વને જાણવાની-પરીક્ષા કરવાની જરૂરીયાત જ ક્યાં ઉભી થાય છે ? તદુપરાંત, બધું જાણ્યા પછી પણ સુદેવ-કુદેવ, ઉન્માર્ગ-સન્માર્ગ, વિધિ-અવિધિ આદિ સર્વેને સમાન જ માનવાના હોય, તો તેવી ભેદરેખાઓ જાણવાની આવશ્યકતા જ ક્યાં છે? [B] ખરી હકીકત તો એ છે કે.. સમ્યકત્વ ગુણને પામવા-ટકાવવાશુદ્ધ કરવા માટે સુતત્ત્વોનો (સત્ તત્ત્વોનો) પક્ષપાત અને કુતત્ત્વોનો (અસત્ તત્ત્વોનો) અપક્ષપાત ખૂબ જરૂરી છે. તે માટે સુતત્ત્વ અને કુતત્ત્વની ઓળખાણ, તે માટે તેની પરીક્ષા તથા પરીક્ષાના પ્રસંગે (બધાને સમાન માનવા સ્વરૂપ) પ્રતિકૂળમધ્યસ્થભાવનો ત્યાગ અને (સ્વપક્ષના રાગથી રહિત અને પરપક્ષના દ્વેષથી રહિત મનઃપરિણામ સ્વરૂ૫) અનુકૂળ મધ્યસ્થભાવનો સ્વીકાર કરવો જરૂરી છે. [C] શાસ્ત્ર અને મધ્યસ્થભાવના સહારે તત્ત્વનિર્ણય-ધર્મપરીક્ષા થઈ ગયા પછી સુદેવ-તત્ત્વ-ધર્મ, ગુણ, સુવિહિત સામાચારી, વિધિ, સન્માર્ગ, સત્ય અને સિદ્ધાંતનો સ્વીકાર કરવાનો છે - તેના જ પક્ષે બેસવાનું છે અને તેને જ સમર્થન આપવાનું છે તથા કુદેવ-તત્ત્વાભાસ કે અતત્વ, અધર્મ, ગુણાભાસ, અવિહિત સામાચારી, અવિધિ, ઉન્માર્ગ, અસત્ય અને અપસિદ્ધાંતનો ત્યાગ કરવાનો છે. - અહીં ઉલ્લેખનીય છે કે. ઉપદેશપદમાં ફરમાવ્યું છે કે... કુદેવાદિ પ્રત્યે દ્વેષ નથી કરવાનો, પરંતુ તે બધાનો વિધિપૂર્વક પરિહાર કરવાનો છે. લોકોત્તર શાસનમાં કોઈપણ વસ્તુનો સ્વીકાર કે ત્યાગ અંગત Aii છે.
