________________ 72 ) પોતાના લખી અને . આમ ખા ગ્રંથ ભાવનામૃત-II : અનુકૂળ મધ્યસ્થભાવ-પ્રતિકૂળ મધ્યસ્થભાવ થી 914 વચ્ચે જે મહત્વની વાતો સર્વજ્ઞભગવતે કરી છે તે અહીં પ્રસ્તુત છે - [B-1] - સર્વજ્ઞ ભગવંત જે દેશના ફરમાવે છે, તે અનેક પ્રકારના દૃષ્ટિકોણો(નયો)થી ભરપૂર હોય છે. એ દેશના સાંભળીને કેટલાક મંદબુદ્ધિવાળા જીવો, કે જેમની ચેતના મિથ્યાત્વથી ભરેલી છે, તેઓ ઉલટા પ્રકારની કલ્પનાઓ કરે છે અને ત્યારપછી ત્યાંથી બહાર નીકળીને પોતે જે વાત સાંભળી હોય તેનો કોઈક ભાગ પકડી લઈને પોતાનાં શાસ્ત્રો બનાવે છે. આવા મંદબુદ્ધિ જીવો ઊંટવૈદ્ય સમાન સમજવા. એમાં કેટલાક સાંખ્ય વગેરે (જે આસ્તિક દર્શનો કહેવાય છે, તેમણે) પોતાના ગ્રંથોમાં કેટલીક વાત જિનવાક્ય પ્રમાણે લખી અને કેટલીક પોતાની કલ્પના પ્રમાણે લખી દીધી. આમ છતાં એમને પોતાના પાંડિત્યનું અભિમાન આખા ગ્રંથ માટે રહ્યું - એમને ઊંટવૈદ્ય સાથે સરખાવવા. x x x x x એમણે પોતાના બનાવેલા શાસ્ત્રો પોતાના શિષ્યોને કહી બતાવ્યાં અને પોતપોતાના તીર્થો પ્રવતાવ્ય અને શિષ્યો - અનુયાયીઓ માટે એક મોટી અનુષ્ઠાનમાળા પણ બતાવી. આવી રીતે જુદી જુદી વૈદ્યશાળાઓ ઉભી થઈ. [B-2] હવે આગળ જણાવ્યું છે કે - “જેમ સર્વ રોગોની ઉત્પત્તિનું કારણ વાત, પિત્ત અને કફ છે અને જેનાથી વાતાદિનું શમન થાય અને જીવને આરોગ્ય પ્રાપ્ત થાય, તે લોકમાં ઉત્તમ ઔષધ કહેવાય છે. તેવી રીતે કેટલીકવાર ઊંટવૈધે કરેલી દવા પણ જો તે પરમાર્થથી સાચા વૈદ્યની દવા સાથે સંમત હોય અને તેમની કહેલી હોય તો ઘણાક્ષર ન્યાયે આરોગ્ય આપનાર થાય છે. એટલા માટે જે જે અનુષ્ઠાનો રાગદ્વેષ-મોહ રૂપ વ્યાધિઓનો નાશ કરનારાં થાય છે, સર્વ મળથી ભરપૂર આત્માઓને નિર્મલ કરનાર થાય છે, તે જૈનમતમાં હોય કે અન્ય તીર્થોમાં હોય, ગમે ત્યાં હોય, ત્યાં તે સર્વજ્ઞના મતને સમ્મત છે અને અનુકૂળ છે, એમ સમજવું.
