________________ 51 પ્રકરણ-૨ : મધ્યસ્થનું માર્ગકથન નિંદારૂપ નથી વાત નિશ્ચિતરૂપે સમજે છે કે - ઉન્માર્ગને પ્રવર્તાવનારા, મિથ્યા પ્રરૂપણા કરનારા તથા નિર્ભીક બનીને નિર્લજ્જપણે શિથિલ જીવન જીવનારા જીવો પણ બિચારા તીવ્રમિથ્યાત્વ અને ગાઢમોહનીય કર્મથી ઘેરાયેલા છે. એ બિચારા જીવો, આજ્ઞાવિરુદ્ધ આચરણા-વિચારણા અને વાણીના પ્રભાવે પોતાનો અને પરનો સંસાર વધારી રહ્યા છે - આ બધું વિચારતાં તેઓના અંતરમાં તેઓ ઉપર પણ પરમ-કરુણાનો શ્રોત વહેતો હોય છે. એ કરુણાના શ્રોતથી પરિપ્લાવિત હૃદયવાળા આ મહાત્માઓ જ્યારે જુવે છે કે - “આ આત્માઓ પોતાનું તો અહિત કરે જ છે, પરંતુ જો તેમને રોકવામાં નહીં આવે તો તેઓ જગતના બીજા અનેક ભદ્રિક આત્માઓને પણ સંસાર સાગરમાં ડુબાડ્યા વિના નહિ રહે.” - ત્યારે ભાવકરુણાથી પ્રેરાયેલા તે ઉપકારકો પોતાની શક્તિ માપી પ્રથમ તેમને સમજાવીને સુધારવાનો અને એ શક્ય ન બને તો અને પોતાની શક્તિથી એના નુકસાનને રોકી શકાશે એમ તેઓને લાગે તો તે મિથ્યાપ્રરૂપકો, ઉન્માર્ગપ્રવર્તકો અને નિર્ભીકપણે શિથિલાચારને જીવીને શાસનનો ઉડ્ડાહ કરનારાઓને ઉઘાડા પાડવાનો (જાહેર કરવાનો) પ્રયત્ન પણ કરે છે. આ પ્રયત્નને શાસ્ત્રકારોએ પ્રશસ્ય કોટિનો ગણાવ્યો છે. આવા પ્રશસ્ય પ્રયત્નો કરનારને સમર્થ શાસ્ત્રકાર મહર્ષિ આચાર્યવર્ય શ્રી હરિભદ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજે “સંબોધપ્રકરણમાં “ત્રણેય લોકમાં વંદન કરવા યોગ્ય' કહીને બિરદાવ્યા છે. આ વાતને સવિસ્તર જણાવતાં તેઓશ્રી ફરમાવે છે કે - “અહો ! આ કાળમાં નીચ = હલકા એવા અર્થ અને કામ દ્વારા વિષમય બનેલી દેશના આપવામાં તત્પર બનેલા હીનાચારી અને વેષવિબંડબકો દ્વારા આ ધર્મશાસન મલિન કરવામાં આવ્યું છે.' “વર્તમાનમાં વિષમકાળના પ્રભાવથી તેઓએ ધર્મગ્રંથોને ખતમ કર્યા છે. નાસ્તિકવાદના પ્રચંડવાયુથી તેઓના જ્ઞાનાદિરૂપ મેઘ નાશ પામ્યો છે 1. हीणायारेहिं तह वेसविडंबगेहिं मलिणीकयं तित्थं / निय अत्थविसयविसमयदेसणाकज्जनिरएहिं // 297 / / (संबोधप्रकरणम् / सुगुरुस्वरूपाधिकार)