________________ ભાવનામૃતમ્ II H અનુકૂળ મધ્યસ્થભાવ-પ્રતિકૂળ મધ્યસ્થભાવ પોતાના ધર્મમાં કહેલાં અનુષ્ઠાનોથી પુણ્ય અને મોક્ષ થશે અને બીજાનાં ધર્મમાં કહેલાં અનુષ્ઠાનોથી પુણ્ય અને મોક્ષ નહીં થાય એમ કહે છે. જ્યારે અમે તો તેમની એકાન્ત દૃષ્ટિની નિંદા કરીએ છીએ. કોઈ વ્યક્તિ વિશેષની નિંદા કરતા નથી.” - “અમે કોઈના પણ રૂપ, વેષ આદિની નિંદા કરતા નથી. પરંતુ અમે તો અમારા અનેકાંત દૃષ્ટિમાર્ગને પ્રગટ કરીએ છીએ. આ અનેકાન્તમાર્ગ સર્વોત્કૃષ્ટ છે અને આર્યસપુરુષોએ આ માર્ગને જ નિર્દોષ માર્ગ ગણાવ્યો છે.” ઉર્ધ્વદિશા, અધોદિશા અને પૂર્વાદિ તીચ્છેિ દિશાઓમાં જે જે રસ અથવા સ્થાવર જીવો છે, તે જીવોની હિંસાની ધૃણા કરવાવાળા સંયમી પુરૂષો આ લોકમાં કોઈની પણ નિંદા કરતા નથી. આથી યથાર્થ વસ્તુનું કથન એ નિંદરૂપ નથી.” + માટે જ આચાર્યદેવ શ્રી શાંતિસૂરિજી મહારાજે પણ ચૈત્યવંદન મહાભાષ્યમાં જણાવ્યું છે કે - “જે જે મૃત વિષયક મિથ્યાગ્રહો હોય અથવા જે જે મૃતનો નાશ કરનારા હોય, તેનો તેનો પ્રતિપક્ષ કરવો જોઈએ અર્થાત્ મિથ્યાવિધાનો વગેરેનું પ્રતિવિધાનો દ્વારા ખંડન કરવું જોઈએ. (વ્યવહારમાં પણ) જે તરફથી પવન આવે છે, તે તે તરફની બારી બંધ કરવામાં આવે છે. 15 - તેમજ “ઘણું બોલવું તે નિંદરૂપ છે” એમ કહેવું એ પણ સત્યથી અને શાસ્ત્રથી વેગળું છે. કારણ કે, હિતકર ઘણું બોલવામાં આવે તો પણ 13. ण किंचि रूवेणऽभिधारयामो, संदिट्ठिमग्गं तु करेमो पाउं / मग्गे इमे किट्टिते आरिएहिं, अणुत्तरे सप्पुरिसेहिं अंजू // 13 // 14. उड्ढं अहेयं तिरियं दिसासु, तसा य जे थावर जे य पाणा / भूयाभिसंकाए दुगुंछमाणा, णो गरहति बुसिमं किंचि लोए // 14 // - 27 થી 30 સૂત્રતામસૂત્ર, શ્રુતસ્કંધ-૨, મધ્ય-દ્ II 15. जो जो अ सुअग्गाहो, पडिवक्खो तस्स तस्स भणियव्वो / जत्तो वायइ पवणो, परियत्थी दिज्जए तत्तो // 130 // - चैत्यवंदनमहाभाष्य //
