________________ પ્રકરણ-૧ અનુકૂળ-પ્રતિકૂળ મધ્યસ્થભાવ 35 પ્રકારનો હોય અને તેમનો તત્વ પ્રત્યે પક્ષપાત કેવો હોય ? તે જ્ઞાનસાર, લોકતત્ત્વનિર્ણય, અયોગ્યવચ્છેદ દ્વાર્નિંશિકા ગ્રંથમાં જોવા મળે છે. * પૂ. મહોપાધ્યાય શ્રીયશોવિજયજી મહારાજા “જ્ઞાનસાર' ગ્રંથમાં ફરમાવે છે કે, સ્વામિ રામ, મીત્રFિરીમમ્ | न श्रयामस्त्यजामो वा, किन्तु मध्यस्थया दृशा // 16/7 // અર્થઃ અમે રાગમાત્રથી અમારા આગમોનો (જૈનાગમોનો) આશ્રય કર્યો નથી અને દ્વેષમાત્રથી પરાગમોનો (અન્ય દર્શનના શાસ્ત્રોનો) ત્યાગ કર્યો નથી. પરંતુ મધ્યસ્થદૃષ્ટિથી અમે જિનાગમોનો સ્વીકાર કર્યો છે અને અન્ય શાસ્ત્રોનો ત્યાગ કર્યો છે. - મધ્યસ્થષ્ટિએ વિચારતાં અમને જૈનાગમો કષ-છેદ-તાપથી શુદ્ધ જણાયા છે. તેથી તેનો સ્વીકાર કર્યો છે અને અન્યદર્શનના શાસ્ત્રો એ ત્રણથી શુદ્ધ જણાયા નથી એથી એનો ત્યાગ કર્યો છે. (કષ-છેદ-તાપની શુદ્ધિ અષ્ટક પ્રકરણ આદિ ગ્રંથોમાં આપી છે. જે પૂર્વે જોઈ જ છે.) * પૂ.આ.ભ. શ્રી હરિભદ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજા લોકતત્ત્વનિર્ણય ગ્રંથમાં જણાવે છે કે - પક્ષપાતો ન મે વીરે, ટ્રેષ: પિનાદ્રિપુ ! યુનિવરનં યસ્થ, તી #ાર્ય: પરિપ્રદઃ રૂદ્રા અર્થઃ મને વીર પરમાત્મા ઉપર પક્ષપાત (રાગ) નથી અને અન્યદર્શનના પ્રણેતા કપિલાદિ ઉપર દ્વેષ નથી. પરંતુ જેનું વચન યુક્તિયુક્ત હોય તેનું વચન સ્વીકારવું જોઈએ. - મને વીર પરમાત્માનું વચન અવિસંવાદી-પરસ્પર વિરોધાભાસથી રહિત અને યુક્તિયુક્ત લાગ્યું છે, એથી મેં વીર પરમાત્માને અવિસંવાદિ વચનત્વેન જ મહાન માન્યા છે. એટલે જ તેમનો મેં સ્વીકાર કર્યો. જ્યારે અન્ય દર્શનના પ્રણેતાઓના વચન વિસંવાદી-પરસ્પર વિરોધી-યુક્તિરહિત લાગ્યા છે. તેથી તેમનો ત્યાગ કર્યો છે.
