________________ પ્રકરણ-૧ અનુકૂળ-પ્રતિકૂળ મધ્યસ્થભાવ 13 - પૂ. મહોપાધ્યાયશ્રીજી તો શાસ્ત્રની ઉપેક્ષા કરનારને જડની ઉપમા આપી કહે છે કે, अदृष्टार्थेऽनुधावन्तः, शास्त्रदीपं विना जडाः / प्राप्नुवन्ति परं खेदं, प्रस्खलन्तः पदे पदे // 24-5 // - અદષ્ટ અર્થમાં (અર્થાત્ મોક્ષાદિ અતીન્દ્રિય વિષયોમાં) શાસ્ત્રરૂપી દીપક વિના દોડતા એવા જડ લોક ડગલે ને પગલે સ્કૂલના પામતાં અત્યંત ખેદને પ્રાપ્ત કરે છે અર્થાત્ સ્વતંત્રમતિથી ચાલીને આલોક અને પરલોક ઉભયમાં વિડંબણાઓનો ભોગ બને છે. શાસ્ત્ર ન માનનારા અપ્રમાણભૂત છેઃ વળી જે લોકો “શાસ્ત્ર-શાસ્ત્ર શું કરો છો, દરેક જગ્યાએ શાસ્ત્ર આગળ ન કરવાનું હોય. શાસ્ત્ર તો જડ છે, અમે ભાવશાસ્ત્ર છીએ, દ્રવ્યશાસ્ત્ર કરતાં ભાવશાસ્ત્ર મહાન છે, શાસ્ત્રના અનેક અર્થો થાય છે. તેથી દરેક સ્થળે શાસ્ત્રો આગળ ન કરાય, અનુભવ અને ઘણા લોકો શું કરે છે, તેને જ સ્વીકૃત કરવું જોઈએ.” - આવી વાતોને જાહેરમાં પ્રચારે છે અને પોતાની શાસ્ત્રનિરપેક્ષ વાતોને છૂપાવી આરાધકોને ગુમરાહ કરે છે, તેવા શાસ્ત્ર નિરપેક્ષ લોકોની કડક શબ્દોમાં આલોચના કરતાં કલ્પભાષ્ય નામના છેદગ્રંથમાં કહ્યું છે કે, जो जं जगप्पईवेहिं, पणीयं सव्वभावपण्णवणं / ण कुणइ सुयं पमाणं, न सो पमाणं पवयणमि // - જગપ્રદીપ એવા શ્રી જિનેશ્વર પરમાત્માઓએ કહેલા સઘળાયે ભાવોનું પ્રકાશન કરતા એવા શ્રતને (શાસ્ત્રને) જે પ્રમાણ કરતો નથી, તે પુરુષ જૈનશાસનમાં પ્રમાણભૂત નથી. આથી આરાધનાની સાથે સાથે આરાધક બનવા માટે શાસ્ત્રમતિને પ્રાપ્ત કરવી ખૂબ જરૂરી છે. જેઓ શાસ્ત્રમતિને બદલે સ્વચ્છંદમતિ કે બહુમતિથી ચાલવાની વાત કરે છે તેઓની કડક શબ્દોમાં આલોચના 350
