________________
+
श्रीदशनैकालिकसूत्रे णादीनामप्यशुचिस्थानतयैव तादृशजीवोत्पत्तिस्थानत्वप्रतीतिसिद्धेः, तथा च तत्तदशुचिस्थाननिर्देशस्य वैयर्थ्यापत्तिः । जीवोत्पत्तिस्थान परिगणनतात्पर्याङ्गीकारे तु कियत्स्वशुचिस्थानेषु संमृच्छिमजीवा उत्पद्यन्ते ? इति जिज्ञासोपशमो न स्यादिति तत्तदशुचिस्थाननिर्देशस्य नानर्थक्यं, प्रत्युताऽऽवश्यकतया सार्थक्यमेव, अतएव " उवत्थिदियनिग्गएसु दव्बेसु वा " ( उपस्थेन्द्रियनिर्गतेषु द्रव्येषु ) इत्यनुक्त्वा पुनः पुनः - " पासवणेसु वा सुक्केसु वा सुक्कपुग्गलपरिसाडेसु वा सोणिएस वा धीपुरिससंजोएस वा " इति तत्तन्नाम्ना भगवानुपादिशत्,
५८
के सब स्थानों में ) इतना ही कह देते । क्योंकि उच्चार प्रस्रवण आदि सभी अशुचिस्थान होनेके कारण संमूच्छिम जीवोंकी उत्पत्ति के स्थान हैं, यह बात प्रतीतिसे सिद्ध है । ऐसी अवस्थामै अलग-अलग नाम गिनाना अकारथ हो जायगा । अगर ऐसा मानें कि जीवोंकी उत्पत्तिके स्थान गिनानेका मतलब है तो जिज्ञासु शिष्योंका सन्देह तब तक दूर नहीं हो सकता जब तक उन्हें साफ न बता दिया जाय कि किन-किन जगहों में संमृच्छिम जीवोंका जन्म होता है। इसलिए अलग-अलग गिनाना वृथा नहीं है, किन्तु आवश्यक होनेसे सार्थक है, इसी कारण " उवस्थिदियनिग्गएसु वा " ( उपस्थेन्द्रियनिर्गतेषु ) ऐसा न कहकर बारंबार ' पासवसु वा सुक्सु वा सुक्कपुग्गलपरिसाडेसु वा सोणिएस वा थोपुरिससंजोए वा 35 इस प्रकार हरेकका अलग-अलग नाम गिना कर भगवान्ने कथन किया है। ऐसा कथन न करते तो यह संशय बना रहता
એટલુ જ કહી દેત કારણ કે ઉચ્ચાર પ્રસ્રવણુ આદિ ખધા અશુચિસ્યાના હવાને કારણે સમૃષ્ટિમ જીવાની ઉત્પત્તિનાં સ્થાન છે, એ વાત પ્રતીતિથી સિદ્ધ છે એવી સ્થિતિમાં અલગ અલગ નામે ગણાવવાં અહેતુક થઇ જાય. અગર એમ માના કે વાની ઉત્પત્તિનાં સ્થાને ગણાવવાની મતલખ છે તે જિજ્ઞાસુ શિષ્યને સદેહ ત્યાં સુધી દૂર નહિ થઇ શકે કે જ્યાં સુધી તેમને સાર્ક ન પતાવી દેવામાં આવે કે કઇ કઇ જગ્યાઓમાં સસૃષ્ટિમ જીવાના જન્મ ધાય છે. તેથી કરીને અલગ અલગ ગણાવવું એ વૃથા નથી, કિન્તુ આવશ્યક હાવાથી સાઈ છે. એ 31२] उवस्थित्रियनिग्गएसु वा (उपस्थेन्द्रियनिर्गतेषु) सेभ न देता बारवा२ पासवणेस वा सुकेस वा सुकपुग्गलपरिसाडेमु वा सोणिएसचा थीपुरिसनंजोए वा એ રીતે દરેકનાં અલગ અલગ નામે ગણાવીને ભગવાને કથન કર્યું છે એવું કયન ન કરત તે એ સંશય પડત કે સ્ત્રી-પુરૂષના સભાગ વિના કેવળ શુક્રાણુત
