Agam 29 Mool 02 Dasvaikalik Sutra Part 01 Sthanakvasi

Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 162

श्रीदशकालिकमूत्रे उरगाइउत्रमो पाव,-मुयाणं पडिसेहओ । मृमणो मुहचारित्तो, समणत्ति पवुच्चई ॥ ११ ॥ मिया जहेब सीहाओ, दूरं चरंति सन्चहा । तहा जओ य पावाई, समणत्ति पवुचई ॥ १२ ॥ इति ।
छाया" उरगाधुपमः पापश्रुतानां प्रतिषेधकः । मुमनाः शुभचारित्रः, श्रमण इति प्रोच्यते ॥ ११ ॥
मृगा यथैव सिंहाद् , दूरं चरन्ति सर्वथा । ___ तथा यतश्च पापानि, श्रमण इति प्रोच्यते ।। १२ ॥” इति छाया ।
पूर्व शब्दादिविषयप्रवृत्तः श्रामण्यं पालयितुं न शक्नोतीत्युक्तं, सम्पति 'द्रव्यक्रियां कुर्वाणोऽपि कलुपितचित्तत्वादश्रमण एवे 'ति दर्शयितुमाह--
यद्वा पूर्वगाथया भद्गन्यन्तेरण शब्दादिविपयविनिवृत्त एव श्रामण्यमहतीति मुचितम् , शब्दादिविषयविनिवृत्तिश्च रोगादिना कारणेनापि संभवतीत्यतस्तद्वयवच्छेदार्थ गाथान्तरमाह-'वत्थगंध-मित्यादि ।
ऊपर कह चुके हैं कि शन्दादि इन्द्रियविषयोंमें प्रवृत्त साधु श्रामण्य (चारित्र) का पालन नहीं कर सकता । अब द्रव्यक्रियाएँ करते हुए भी यदि साधुके चित्तमें कलपता हो तो वह वास्तवमें त्यागी नहीं है, यह कहते हैं
अथवा पहली गाथामें एक विशेष प्रणालीसे यह प्रतिपादन किया है कि-शब्दादिविपयोंका त्यागी ही श्रामण्य (साधुपना) पाल सकता है, किन्तु रोग आदि कारणोंसे भी शब्दादि विषयोंको नहीं भोग सकता तो क्या उस समय वह भी त्यागी कहला सकता है? कभी नहीं कहला सकता, इसी विषयको कहते हैं-'बत्य-गंध' इत्यादि ।
ઉપર કહેવાઈ ગયું છે કે શબ્દ આદિ ઈન્દ્રિયવિષયમાં પ્રવૃત્ત એ સાધુ શ્રામય (ચારિત્ર)નું પાલન કરી શકતું નથી હવે દ્રવ્યક્રિયાઓ કરતાં પણ જે સાધુના ચિત્તમ કલુપતા હોય તે તે વાસ્તવમાં ત્યાગી નથી, એ કહે છે–
અથવા પહેલી ગાથામાં એક વિશેષ પ્રણાલીથી એમ પ્રતિપાદન કર્યું છે કેશબ્દાદિ-વિવેને ત્યાગી જ ગ્રામgય (સાધુતા) પાળી શકે છે, કિંતુ રોગાદિ કોથી પણ શબ્દાદિ વિવેને નથી ભોગવી શકતું તે તે સમયે એ પy ત્યાગી કહેવાઈ શકે છે? નથી કહેવાતે, એ વિષય હવે કહે છે ત્યાં પંઈત્યાદિ