________________
अध्ययन ५ उ. १ गा. ७-८ - गमने पृथिवीकायादियतना
३८५
गाथयोपसंहारः कृत इति परार्थानुमानमकारो दर्शितो गाथाभिराभिस्तिसृभिरिति ६ । पृथिवीकाययतनामाह--' इंगालं ' इत्यादि ।
५
૯
૧૦
७
मूलम् - इंगालं छारियं रासिं, तुसरासिं च गोमयं ।
૨
3
४
ससरक्खेहिं पाएहि, संजओ तं नइक्कमे ॥ ७ ॥
छाया - आङ्गारं क्षारिकं राशि, तुषराशिं च गोमयम् । सरजस्काभ्यां पादाभ्यां, संयतस्तं नातिक्रामेत् ॥७॥ पृथिवीकाय की यतना कहते हैं
सान्वयार्थ :- संजओ - साधु ससरक्खेहिं सचित रजसे भरे हुए पाएहि = पैरोंसे तं=उस इंगालं= कोयलेके तथा छारियं = राखके तुसरासिं= भूसेके पुंजको च और गोमयं = गोवर के पुञ्जको न करे अर्थात् इन पर पैर रखकर न जावे ॥ ७॥
रासि = पुञ्ज - ढेर को नइक्कमे = आक्रमण
टीका - संयतः सरजस्काभ्यां = सचित्तधूलिधूसरिताभ्यां पादाभ्याम् = चरणाभ्याम् तं=परिहार्यतया प्रसिद्धम् आङ्गारम् = अङ्गारसम्बन्धिनम्, क्षारिकं=भस्मसम्वन्धिनम् गोमयं = गोमय (गोपुरीष) - सम्बन्धिनम् राशि= पुञ्जम् तुपराशि = धान्यत्वकपुचं च नातिक्रामेत्= तदुपरि सचित्तरजोऽत्रगुण्ठितचरणावारोप्य न चरेदित्यर्थः, पृथिवीकायविराधनासंभवात् । उपलक्षणतश्च यत्र पृथिवीकायोपमर्दनं संभवति तत्सर्वमतिक्रम्य न क्रामेदिति ॥७॥
गाथासे प्रतिज्ञा पाँचवीं गाथासे हेतु और छठी गाथासे उपसंहार किया गया है ॥६॥
अव पृथिवीकायकी यतना कहते हैं-' इंगालं ' इत्यादि ।
साधु, सचित्तधूलियुक्त पैरोंसे अंगार, भस्म (राख) और गोवर आदिकी राशिको न लाँचे, तथा तुषराशिका भी उल्लंघन करके न जावे । क्योंकि इससे पृथ्वीकायकी हिंसा होती है। उपलक्षणसे यह भी समझना चाहिए कि जिससे पृथिवीकायकीविराधना ही उसकोलांघकर गमन नकरे ||७|| ઉપસ હાર કરવામા
ગાથાથી પ્રતિજ્ઞા, પાંચમી ગાથાથી હેતુ અને છઠ્ઠી ગાથાથી सान्यो छे (६)
હવે પૃથિવીકાયની યતના કહે છે ફુંગારું ઇત્યાદિ
સાધુ, સચિત્ત-મૂળયુક્ત પગે અંગાર ભસ્મ (રાખ) અને છાણુ આદિના * ઢગલાને ન ઓળંગે તથા તુષ ( ભૂસુ ) ના ઢગલાનું પણ ઉલ ઘન કરીને ન જાય; કારણ કે એથી પૃથ્વીકાયની હિંસા થાય છે ઉપલક્ષણે કરીને એમ પણ સમજવું કે જેથી પૃથિકીકાયની વિરાધના થાય એને ઉલ ધીને ગમન ન કરે. (૭)
