________________
४०६
-
-
। श्रीदशवकालिकसूत्रे छाया-अतिभूमिं न गच्छेत् , गोचराग्रगतो मुनिः ।
कुलस्य भूमि ज्ञात्वा, मितां भूमि पराक्रामेत् ॥२४॥ सान्वयार्थः-गोयरग्गगओ-गोचरीमें गेया हुआ मुणी साधु अइभूमि गृहस्थकी मर्यादित भूमिसे अगाड़ी उसकी आज्ञाके विना न गच्छिज्जा नहीं जावे, (किन्तु) कुलस्सन्गृहस्थके घरकी भूमि मर्यादित भूमिको जाणित्ता जानकर मियं भूमि-जिस घरमें जहांतक जानेकी मर्यादा हो वहांतक ही परकमे-जावे ॥२४॥
टीका-'अइभूमि०' इत्यादि । गोचराग्रगतो मुनिः अतिभूमि परमवेशाय गृहस्थाननुमतां भूमिमतिक्रम्य-उल्लध्य न गच्छेत् । तर्हि किं कुर्यात् ? इत्याहकुलस्य भूमि मर्यादां स्थित्यवधि ज्ञात्वा मितां-परिच्छिन्नां स्वावस्थानयोग्यां भूमि-स्थानं पराक्रामेत् गत्वा तिष्ठेत् , विपरीताचरणे हि गृहस्थरोषादिसम्भवः ॥२४॥ मूलम् तत्थे पडिलेहिज्जा, भूमिभागं वियक्खणो।
सिणाणस्स य वच्चस्स, संलोगं परिवजए ॥२५॥ छाया-तत्रैव पतिलिखेत् , भूमिभागं विचक्षणः ।
स्नानस्य च वर्चसः, संलोकं परिवर्जयेत् ॥२५॥ सान्वयार्थः-तत्थेव-जिस मर्यादित भूमिपर खड़ा है उसी भूमिभागे=भूमिभागको वियक्खणो विचक्षण साधु पडिलहिज्जा-अतिलेखन करे, अर्थात् वहांकी
'अइभूमि० इत्यादि । जिस घरमें भूमिकी जितनी मर्यादा हो उसे उल्लंघन करके मुनि गृहस्थकी आज्ञा विना आगे नहीं जावे, किन्तु उस कुलकी मर्यादाको जानकर गमन करने योग्य परिमित स्थान तकही जाकर खड़ा हो जाय-अर्थात् किसीकी मर्यादाका उल्लंघन न करे। इसके विपरीत आचरण करनेसे गृहस्थको क्रोध आने आदिकी संभावना रहती है ॥२४॥ - ચાર્જિંગ ઈત્યાદિ જે ઘરમાં ભૂમિની જેટલી મર્યાદા હોય એને ઉલ્લંઘીને મુનિ ગૃહસ્થની આજ્ઞા વિના આગળ ન જાય, પરન્તુ એ કુળની મર્યાદાને જાણીને ગમન કરવા યોગ્ય પરિમિત સ્થાન સુધી જ જઈને ઊભા રહે, અર્થાત્ –કેઈની મર્યાદાનું ઉલ ઘન ન કરે, એથી વિપરીત આચરણ કરવાથી ગૃહસ્થને કે આદિ ઉત્પન્ન થવાની સંભાવના રહે છે (૨૪)
