________________
अध्ययन ५ उ. १ गा. ४०-४१आहारग्रहणविवेकः तं तु-तो वह भत्तपाणं आहार-पानी संजयाण साधुओंके लिए अकप्पियं= अकल्पनीय भवे होता है, (अतः) दितियं देनेवालीसे (साधु) पडियाइक्खे कहे कि तारिसं-इस प्रकारका आहारादि मे-मुझे न कप्पइ-नहीं कल्पता है।४०॥४१॥
टीका-सिया य०' 'तं भवे' इत्यादि । च-पुनः उत्थिता दण्डवत्समवस्थिता, कालमासिनी कालमासशब्देनात्र प्रसवकालमासो गृह्यते, स च सप्तमासादारभ्य सार्द्धसप्तरात्राधिकं नवमासं यावत् , तद्वती-प्राप्तमसवयोग्यसमयेत्यर्थः, गुर्विणी गर्भवती, स्यात्-कदाचित् , श्रमणार्थ-साधुनिमित्तं-साथवे दातुमित्यर्थः, निपीदेवउपविशेत् , वा अथवा, निषण्णा-उपविष्टा पुनरुत्तिष्ठेत् , तदा तत्-तया दीयमानं भक्त-पानं तु संयतानां संयमवताम् अकल्पिक(त)म् अग्राह्यम् , अतो ददती प्रत्याचक्षीतेत्यादि पूर्ववत् ।
'सर्व वाक्यं सावधारणं भवती-तिन्यायेन उन्थिता यदि दातुमुपविशेदेव,
'सिया य०' इत्यादि 'तं भवे०' इत्यादि च । प्रसव-काल-मासवाली अर्थात् सातवें महीनेसे आरम्भ करके साढ़े सात रात सहित नववें महीने तक, अर्थात् सातवें महीनेके बाद प्रसव होनेतकके समयवाली स्त्री, यदि खड़ी हुई हो और साधुको भिक्षा देनेके लिये बैठे, अथवा बैठी हुई हो किन्तु भिक्षा देने के लिये उठे तो उसके द्वारा दिया जानेवाला आहार, संयमियोंके लिये कल्प्य नहीं है, अतः देनेवाली (स्त्री) से कहे कि 'ऐसा आहार हमें कल्पता नहीं है।'
सब वाक्य, 'सावधारण अर्थात् निश्चय करानेवाले होते हैं। इस न्यायके बलसे यहाँ पर यह तात्पर्य निकलता है कि यदि देनेवाली बैठी हो और खड़ी होकरके ही आहार देवे, या खडी हो किन्तु बैठ करके ही
सिया य० त्या तं भवे. त्याहि प्रसव-भासवाणी अर्थात् सातमा મહીનાથી આર ભીને સાડા સાત રાત સહિત નવમા મહીના સુધી, એટલે કે સાતમા મહિના પછી પ્રસવ થાય ત્યા સુધીના સમયવાળી સ્ત્રી જે ઊભી હોય અને સાધુને ભિક્ષા આપવાને માટે બેસે, અથવા બેઠી હોય પરંતુ ભિક્ષા આપવાને માટે ઉઠે તે તેણે આપેલે આહાર સંયમીઓને માટે કલ્પનીય નથી, દેનારી સ્ત્રીને કહેવું કે “એ આહાર મને કલ્પતે નથી”
બધાં વાળે “સાધારણ અર્થાત નિશ્ચય કરાવવાવાળાં હેય છે એ ન્યાયાનુસાર અહીં એ તાત્પર્ય નીકળે છે કે જે આપનારી બેઠી હોય અને ઊભી થઈને જ આહાર આપે યા ઊભી હેય પરન્ત બેસીને જ આહાર આપે તે એ
