________________
२१४
श्रीदशवकालिकसूत्रे न हि कचिदपि विरहितात्मानो ज्वरतापोष्णगात्राः संश्रूयन्ते न बोपलभ्यन्ते, एचमेव निस्तेजस्काङ्गारादितोऽणुमात्रोऽपि तापो न जन्यते, तस्माद् यावदात्मसंयोगभाव्येवाङ्गारादीनां तापजनकत्वमतः सिद्धं तेजसः सचेतनत्वम् । 'अनेकजीवं, पृथक्सत्त्वम् ' इति भाग्वत् , 'आख्यात '-मित्यनेनान्वयः, 'शस्त्रपरिणतादन्यत्र' इति च पूर्ववत् । शस्त्रस्वरूपमाह,-तत्र स्वकायशस्त्रं-करीषाग्नेस्तृणाग्निः, एवंविधशस्त्रपरिणतोऽप्यग्निः सर्वथैवाग्राह्यो व्यवहारतोऽशुद्धत्वात् । परकायशस्त्रं-जलमृत्तिकादि। उभयकायशस्त्रमुष्णोदकादि । भावशस्त्रमनिकायं प्रति मनसो दुष्पणिधानम् । होते हैं, जैसे ज्वरके ताप। आत्मारहित शरीर (शब-सुर्दा) में कभी ज्वरका ताप नहीं सुना जाता न उपलब्ध होता है। इसीप्रकार निस्तेजस अंगारमें अणुमात्र भी ताप नहीं होता, अतएव सिद्ध है कि अंगार आदिमें तापजनन शक्ति जब-तक आत्मा रहती है तब तक होती है, इसलिए तेजस्काय सचेतन है। 'अनेकजीव और पृथक्सत्त्व' आदि पदोंकी व्याख्या पहलेकी भाँति है। ___यह भी समझ लेना चाहिये कि वही तेजस्काय सचित्त है जो शस्त्र-परिणत न हो। तेजस्कायके शस्त्र ये हैं-जैसे छाणाकी अग्निका शस्त्र तृणकी अग्नि है । इस प्रकारकी शस्त्रपरिणत अग्नि ग्राह्य नहीं है, क्योंकि वह व्यवहारसे अशुद्ध है । तथा इसके ग्रहण करने में भगवानकी आज्ञा भी नहीं है । जल मृत्तिका आदि पर-काय शस्त्र है। उष्णजल उभयकाय शस्त्र है। હોય છે, જેમકે વરને તાપ આત્મારહિત શરીર (મુડદુ )માં કદિ જવરને તાપ નથી સાંભળવામાં આવતું કે નથી જોવામાં આવતે, એ રીતે નિતેજસ અગારામાં અણુમાત્ર પણ તાપ હેતું નથી તેથી સિદ્ધ થાય છે કે અંગારા આદિમા જ્યા સુધી આત્મા હોય છે ત્યા સુધી જ તાપ–જનન-શકિત રહે છે. તેથી તેજસ્કાય સચેતન છે “અનેક-જીવ અને પૃથફસર્વ” આદિ શબ્દની વ્યાખ્યા પહેલાની જેમ છે
એ પણ સમજી લેવું જોઈએ કે એજ તેજસ્કાય સચિત્ત છે કે જે શસ્ત્રપરિણત ન હોય તેજસ્કાયનાં શસ્ત્ર આ છે—–જેમ છાણના અગ્નિનું શસ્ત્ર તરણને અગ્નિ છે એ પ્રકારને શસ્ત્રપતિ અગ્નિ ગ્રાહ્ય નથી, કારણ કે તે વ્યવહારથી અશુદ્ધ છે વળી તેને ગ્રહણ કરવાની ભગવાનની આજ્ઞા પણ નથી જળ, માટી વગેરે પરકાય–શસ્ત્ર છે ઉનું પાણી ઉભયકાય-શસ્ત્ર છે
