________________
अध्ययन ४ गा. २७ - सुगते : सौलभ्यम्
३७१
टीका - तपोगुणप्रधानस्य तपति = अन्तर्भावितण्यर्थतया तापयति दहत्यष्टविधं कर्मेति तपः षष्ठभक्तादि तदेव गुणस्तपोगुणः स प्रधानं= मुख्यो यस्य स तस्य, ऋजुमतेः =ऋज्वी = सरला मतिर्बुद्धिर्यस्य स तस्य, क्षान्तिसंयमरतस्य= क्षान्तिः कषायनिग्रहः संयमः = सावद्यव्यापारोपरतिस्तयोः रतः = तत्परस्तस्य, परीषहान्=अनुकूल-प्रतिकूललक्षणान् जयतः = अभिभवतः, तादृशकस्य - रत्नत्रयाराधकस्य 'श्रमणस्ये'-त्यनुषज्यते; सुगतिः सुलभा ।
' तपोगुणप्रधानस्ये ' त्यनेनेन्द्रिय-नोइन्द्रियविजेतृत्वं सूचितम् । 'ऋजुमते - रित्यनेन मोक्षार्थिना कपटकदाग्रहरहितेन भवितव्यमिति वोधितम् । ' क्षान्तिसंयमरतस्ये '-त्यनेन ' क्षमायुक्त एव संयमः फलद: ' इति द्योतितम् |' परीपदान् जयतः' इत्यनेन च मनः स्थैर्ये शरीरममत्व परित्यागश्चेति ध्वनितम् ||२७||
जो आठ कर्मोंको भस्म करनेवाले षष्ठ अष्टम आदि तप- गुणसे प्रधान हैं, सरल-बुद्धि हैं, तथा क्रोधादि कषाय के निग्रह और सावद्य व्यापारके त्याग स्वरूप संयममें लीन हैं, अनुकूल-प्रतिकूल - परीषहोंको जीतने वाले हैं, उन मोक्षके मार्ग - रत्नत्रय के आराधक मुनियोंको सिद्धिस्वरूप सुगतिकी प्राप्ति सुलभ है ।
' तवोगुणपहाणस्स' इस पदसे इन्द्रियों तथा मनका जीतना सूचित किया है । 'उज्जुमइ' पद से यह सूचित किया गया है कि मोक्षार्थीको कपट और कदाग्रहसे रहित होना चाहिए ।' खंति संजमरयस्स' पद से सूचित होता है कि वही संयम फलदाता होता है जो क्षमासे युक्त हो । 'परीसहे जिणंतस्स' पदसे मनकी स्थिरता तथा शरीरकी ममताका त्याग बतलाया गया है || २७ ॥
જે આઠ કર્માંને ભસ્મ કરનારા છઠ્ઠ અઠ્ઠમ આદિ તપશુણુથી પ્રધાન છે, સરલ-બુદ્ધિ છે, તથા ક્રોધાદિકષાયના નિગ્રહ અને સાવદ્ય વ્યાપારના ત્યાગસ્વરૂપ संयभभां तीन छे, अनुण-प्रतिष्ण-परीषहोने लतवावाजा, भेवा-भोक्षना भार्ग - રત્નત્રયના આરાધક મુનિઓને સિદ્ધિ-સ્વરૂપ સુગતિની પ્રાપ્તિ સુલભ છે.
गुणपाणस्स थे शब्दथी द्रियो तथा भनने तवानुं सूचित रे छे. ઉજ્જુનરૂ શબ્દથી સૂચવ્યુ છે કે મેક્ષાથીએ કપટ અને કદાગ્રહથી રહિત થવુ જોઇએ. વંતિસંનમયક્ષ એ પદથી સૂચિત થાય છે કે તેજ સયમ ફળદાતા थाय है ? क्षमाथी युक्त होय परीसहे जिणंतस्स पहथी भननी स्थिरता તથા શરીરની મમતાના ત્યાગ બતાવેલા છે (૨૭)
