________________
अध्ययन २ गा. ४ कामरागदोषानुचिन्तनम् पादिवरागभङ्गोपाय इति धारणामुपैहि । उक्तञ्च — शृणु हृदय ! रहस्यं यत्प्रशस्तं मुनीनां, न खलु न खलु योषित्संनिधिः संविधेयः । हरति हि हरिणाक्षी क्षिप्रम क्षिक्षुरमैः,
""
पिहितशमतनुत्रं चित्तमप्युत्तमानाम् ॥ १ ॥ शास्त्रज्ञोऽपि प्रकटविनयोऽप्यात्मवोधेऽपि गाढः, संसारेऽस्मिन् भवति विरलो भाजनं सद्गतीनाम् । येनैतस्मिन् निरयनगरद्वारमुद्घाटयन्ती,
१२७
वामाक्षीणां भवति कुटिला भ्रूलता कुञ्चिकेव " ॥ २ ॥ वस्तुतस्तु इहाऽनादिसंसारे स्वस्मिन्नपि शरीरे जीवस्य किं नाम स्वातन्त्र्यम् ? विषय में होनेवाले प्रेम-पाशके काटनेका उपाय है । कहा भी है
"ऐ मन ! मुनियोंकी आत्माका कल्याण करनेवाले रहस्यको सुन, वह यह है कि - स्त्रियों का सम्पर्क (संसर्ग) सर्वथा नहीं करना चाहिये, क्योंकि राम-रूप कवच पहने हुए उत्तम पुरुषोंके अन्तःकरणको भी स्त्रियां अपनी आंखेंरूपी छुरीकी धारसे छिन्न-भिन्न कर डालती हैं ॥१॥ " प्रवचन में प्रवीण, विनयवान् और गंभीर आत्मज्ञानवान् होते हुए भी कोई विरला ही व्यक्ति सद्गतिकी प्राप्ति कर पाता है। क्योंकि संसार में एक ऐसी कुंजी मौजूद है जो जल्दी नरकका द्वार खोल देती है, वह कुंजी क्या है ? स्त्रियोंकी टेढ़ी भौंह " ॥२॥
सच है - अनादि कालीन संसारमें, जीवोंको अपने शरीरमें भी ઉત્પન્ન થતા પ્રેમપાશને કાપવાના ઉપાય છે કહ્યુ છે કે હે મન ! મુનિઓના આત્માનું કલ્યાણુ કરનારા રહસ્યને શ્રવણુ કર. તે આ પ્રમાણે છે.
" खीगोनो सयुर्ड ( ससर्ग ) सर्वथा न अश्वो लेहो, आर हे शम३य કવચ પહેરેલા ઉત્તમ પુરૂષોના અત:કરણને પણુ સ્ત્રીઓ પોતાની આખરૂપી છુરીની ધારથી છિન્ન-ભિન્ન કરી નાખે છે.”
CC
પ્રવચનમા પ્રવીણ, વિનયવાન્ અને ગંભીર પણ વિરલ વ્યકિત જ સદ્ગતિને પ્રાપ્ત કરી શકે છે. એવી કુચી મેાજુદ છે કે જે જલ્દી નરકનું દ્વાર ખાલી નાંખે છે. એ કુચી કઇ છે ? સ્ત્રીની વાંકી ભમ્મર
ખરૂ છે. અનાદિકાલીન સંસારમાં, જીવા પાસે પેાતાના શરીરર્નો પણ
આત્મજ્ઞાનવાન્ હોવા છતાં કારણ કે સંસારમાં એક
