Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ SOOOOO SSSSSSSSS CCCCCCCCCCC rukamI rAjAnuM patana utthAna bhAga-2 SSGGCSOCSO ane SSSSSSS jana prathA silloy * kaMika prabhAvaka pravacanakAra parama pU66ya AcArye deva zrI vijaya havanabAnarUrIzvarajI mahArAja
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ a namaH kramI rAjAnuM patana ane utthAna [ bhAga bIjo ] pravacanakAra: siddhAMtamahedadhi karmasAhitya parama niSNAta sva. pa. pU. AcAryadeva zrI vijayapremasUrIzvarajI mahArAjanA paTTAlaMkAra prabhAvaka pravacanakAra vardhamAna taponidhi pa. pU. AcAryadeva zrI vijayabhuvanabhAnusUrIzvarajI mahAsIka R prakAza divyadarzana kAryAlaye kALuzInI paLa, kAlupura amadAvAda-1,
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ -: prAptisthAna : divyadarzana kAryAlaya kALuzInI pALa, kAlupura amadAvAda 1. divyadaza na zAsrasaMgraha 5kubAI jJAnamadira kheDAtrAlI vAsa zivagaMja [ rAjasthAna ] * kumArapALa vI. zAha 68, gulAlavADI subai-4. vi. saM. 2030 prathama AvRtti kiMmata : rUA. 5=00 Wan mudraka H [ krmAM 1 thI 22 sudhI ] surekha mudraNa salApasa reDa, amadAvAda, * jeThAlAla cunIlAla ghIvAlA krmo 23 thI 30 sudhI ] 355, kAlabAdevI subai-2. maNilAla chaganalAla grAha navaprabhAta. prinTiMga presa, nAvelTI sinemAnI khAjumAM ghIkAMTA roDa - amadAvAda. * K n
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA mI rAjAnuM patana ane utthAna 'nA bhAga. 1 nA prakAzana pachI A bhA. 2 tuM prakAzana karatAM ame AnaMda anubhavIe chIe bhA. 1 ne lAbha lenAra vAMcakAe anerI zubha lAgaNIonA anubhava kareleA, ane jIvanamAM aneka prakAre mAdarzana meLaveluM, jethI mananI keTalIya mujhANAnAM sukhada samAdhAna maLelAM. have A khIjo bhAga prakAzita thAya che, e paNa bhavya zubha lAgaNI sAthe evuM su Mdara mAga daza na ApanAra hovAthI cittane vizeSa tattva prakAza, samAdhAna ne samAdhi ApanAre anaze evA amane vizvAsa che. *mI rAjAnuM patana ane utthAna'nA 1 lA bhAgamAM e AveluM kamI eka rAjaputrI lagna pachI tarata vidhavA banatAM, yuvAnInA unmAdamAM kuLane kalaMka lAge evuM mArAthI kadAca kAMIka akAya thaI jAya te? enA karatAM bharavuM sAruM, ' ema kahI pitA pAse citAmAM baLI maravAnI mAgaNI kare che. paNa pitAe samajAvI ke A jIvana tA bharacaka sukRte mATenA eka mAtra uttama avasara che. evA amUlya jIvananeA ema nAza karavA jatAM sukRtAnI taka khatama thAya. mATe AtmahatyA * ucita nathI, bAkI tyAga, tapasyA, saMyama satsaMga ane zIlavidhI tattvothI dUra rahevu, ItyAdi dvArA yuvAnIne ' ." . :
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMkuzamAM rAkhI zakAya che. samI samajI gaI ne e rIte mahAna brahmacAriNI banI. pinA rAjAnA mRtyu para ene putra na hoI maMtrIoe rumIne ene brahmacaryanA prabhAvanA hisAbe AgrahathI rAjA banAvI. have samI strI-rAjAnA darabAramAM eka vAra enAM brahmacaryanI khyAti sAbhaLI paradezI rAjakumAra enAM darzanArthe AvyA. paraMtu raphI koI vakhata nahi ne A vakhate A rUpavAna rAjakumArane jotAM mehI jaI rAgadaSTithI jue che. rAjakumAre tarata enI vikArI dRSTi joI enA para abhAvavALA banI tyAMthI UDI cAlyo. enA manane thayuM ke "ahe! dhikkAra che mArA rUpALA zarIrane ke jeNe A bicArI prasiddha brahmacaryavALa bAIne bhUlAvI ! mATe ene tyAga karuM; paNa ema tatkAla AtmahatyA karIne nahi, kintu vidhi pUrvaka saMyama-tapa-saMlekhanA dvArA; jethI mRtyu vakhate samAdhi rahe, ane jIvanamAM A zarIrathI zakaya Atmahita-sAdhanAne lAbha uThAvI levAya! A vicAra karI bIjA rAjyamAM jaI gurunI rAha jote tyAMnA rAjAne tyAM mukAma kare che. rAjA pUchatAM ke "kyAMthI Ave che ?" e kahe che, "Ama te dUra dezathI, paraMtu hamaNuM eka evA rAjAnA rAjyamAMthI ke je rAjAnuM nAma letAM khAvAnuM che. mATe nAma jANavA Agraha na rAkhaze." rAjAe akhatare karavA bhejana maMgAvyuM hAthamAM kaLiye lIdhe, ne have Agraha kare che ke "e rAjAnuM nAma belehuM jouM ke ethI khAvAnuM kema le che.' kumAra ane
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ ramInuM nAma bole che tyAM ja ekAeka sipAI deDite AvI duzmananuM lazkara ghusI AvI TheTha rAjamahela pAse AvavAnI taiyArInA samAcAra Ape che. khAvAnuM ThekANe paDavuM ne rAjA gabharAI jaI gupta suraMgamAM cAlyo gayo. ' rAjakumAre vyabhicArane prabhAva joI have brahmacaryane prabhAva jevA mATe tyAMthI bahAra nIkaLatAM saMkalpa kare che ke mArA brahmacaryane prabhAva heya te duzmananA zastra mane kazuM na kare.' e karIne jyAM bahAra nIkaLe che tyAM ja zatrubhaTo mAra mAro' karatAM zastra ugAmI sAme AvavA dhase che, paNa zastra sAthe khaMbhita thaI jAya che. Avo brahmacaryane sAkSAta prabhAva jatAM kumArane dilamAM evA zubha bhAva UchaLe che ke jethI jJAnAvaraNa kamene nAza thatAM ene divya avadhijJAna pragaTa thaI jAya che, ane emAM je nihALe che ethI e mUchita thaI jAtha che. have A bhA. 2 nA pustakamAM A kathA AgaLa vadhe che. emAM mI eka vAra saheja patana pAmelI AgaLa para mahAna cAritra pAlana chatAM kevuM vizeSa patana pAme che, ne e patananAM duHkhada pratyAghAta dI kALa anubhavyA pachI enuM kevuM utthAna thAya che, ene rocaka ane bedhaka adhikAra varNavavAmAM Ave che. pahelA bhAganI jema A bIjA bhAgamAM paNa sthAne sthAne viSayane vizada karavA mATe taka-dalIla-daSTAnta mUkavAmAM AvyA che, prAsaMgika Atmahitakara viSayanI paNa daSTAna sAthe bhavya vicAraNA cAmAM AvI che, dA. ta.
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ } 0 zubha avyavasAyanuM baLa kevA kevA guNa-vikAsa para kevo rIte vadhe ?........ tapakSamA-sahiSNutA vagere gamatA karavAnA sacoTa ja upAya. (pR. 16). 0 guNa vikAsanA 4 adbhuta sAdhana (pR 22)...0 sukRta zuddhimAM 4 sAvadhAnI (pR. 29)... ucca gurubhakti eTale? (pR. 35...0 asata vicArasaraNuM badalavAnAM pa sAdhana (pR. 40).. vividha prasaMgomAM tattvavalaNa mATe zuM zuM ciMtavavuM ? (pR. 4)... dila uttama banAvavA ra upAyaH (1) AtmA sauthI vadhu kiMmatIne vicAra (2) maitrI dayA (pR. 4pa)...0 kaI dRSTi tArika,-jagatane ja ApaNuM upakArI che ke ApaNuM aparAdha pAmelA? (pR.52)...0 dharmanA lakSaNamAM mitrI (pR. pacha...0 jaDanI mamatA kema chUTe ? (pR. 61). nirAza sa bhAvanA kevA lAbha vicAratAM AzaMsA chUTe? (pR. 67).. - bhagavAna upadravakaSTa sahavA cAhIne anArya dezamAM gayA, tyAM anA upadrava karI pApa bAMdhe che, to emAM bhagavAna kema doSa pAtra nahi? (pR. 69)...0 nava vADa ane chUpI va sanAoH aha5 dhanamAM dhanya jIvana (pR. 74) 0 vikArethI bacAvanAra 12 ciMtana (pR. 80)..0 ThagAvAmAM daivane nahi paNa pitAno doSa (pR. 88)...0 jIvana-upayogI che tava (pR. 98)...0 "sabaLAnA Azare nabaLo sabaLo thAya" : e sUtrathI arihaMtanuM zaraNa che? (pR. 100)...0 guNa para madAra (pR. 103). 1 zIla mATe bhAvanA ane mArga (pR. 110 ) ...0 kuzIlathI bacavA 6 upAya (pR. 113 ).... saMsAra viSamaya-viSama-vicitra riznakarma-kaheta-kavipAkaH sukhane mAruM
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ (pR. 125)..0 viratAbharI 8 vicAraNA (pR. 1ra9)... cAritra na levAnA 7 bahAna-1 sago nathI, 2. uMmara moTI, 3 mana nabaLuM, 4. zakti nathI, 5. zarIra cAlatuM nathI, 6. tiSI nA kahe che, 7. vilAsa-bhAvanA-heza nathI thatI."-AvAM AvAM bahAnAnAM taka mukta samAdhAna (5. 135)...0 gharma-AkarSaNanA 5 upAyaH zAstra cakSuvata pramANa Adi (pR 150)... jinavacana viruddhamAM nahi (pR.161).... maunanA gajaba lAbha : sAruM belavAnA lAbha (pR. 165 tathA 108)...0 vyartha bolavAnI AturatA kema aTake ? (pR. 170)...0 Atmonnati ane ucca tabaMdhane pAye sva-para ahiMsA (pR. 175)... bhavAbhinaMdI jIva (pR. 179)... - jainapaNAne viveka (pR. 185)...0 sAdhanA ghara-vIra-ujha-kaSTamaya eTale? (pR. 197)...0 karmane pradeza yaH puruSArthane vijaya samyapha va parIkSA (pR. 203)...0 kSudratAthI upakArIne deha saMjJAo (pR. 212)..pApazonA uddhAra mATe amUlave vicAraNA (pR. 225-307) ...0 Apamatine karuNa aMjAma (pR. 234).. 0 gozALAne prabhue kema na bacAvyo ? (pR. 237)...0 AlecanAnA lAbha (pR. 241)...0 mAyA bhanI mAtA (pR. 246). 0 jAtanuM mApa kADhanArA prazno : bIjAnA sadbhAva pamADanAra upAya (pR. 248).. dhamane kaSTa kema? (pR. 258)... pApazalyamAyAzayanI kharAbI (pR. 260)...0 kyA pApamAM dilane kaMkha nahi? (5 265)...0 vakrane aMtakALa bhare (pR. 268)..puNya ane dharmanuM mahatva (pR. 273).. bhavatare cAritra kema maLe ??
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ mekSanI pUrvabhUmikA (pR. 26.)...0 dharmakriyA chatAM Atma--beAjasa, guNu mamatva ne dharmarasa kema nahi? (pR. 280)...0 mAnAAMkSAthI zAstra vAMcanAdi vadhAranArA e sAkSara nahi paNa rAkSasa bane che. (pR. 285)... mAdhunika vikAsavAnuM tUta ne pUnA sAcA vikAsa (pR. 293)... cakrImuninI sAdhanAo (pR. 301)...0 mAnakaSAyathI sAdhanA kema ra6? (pR. 306)...0 che--aniSTanI kalpanA kema maTe ? (pR. 316)... mezI lAlasAthI bacavA ciMtana (pR. 36)...0 anukaMpAnA lAbha (pR. 329)...0 samuddhinA upAya ( pR. 332 )...0 AjanA khUna-cArInuM mULa...0 akhALAte khale kruta vyaH prAthanAnA prabhAva...0 saMsAra kevA ? (pR 362)...0 kI aMte geAvi patnI bra.hmaNInu adbhuta vaktam (pR. 383)... dhama' kema sageA--snehI,-zAMti-tuSTi-puSTibaladAyI ?.... navakAramakta miMyA (pR 391)...0 dharmazradgA kema thAya? (pR. 400)... dharma-avasara dulabha (pR 411)... pramAda DhALavA 11 kartavya (pR. 420)...0 duSkara mahAvrata, (pR. 431)... 7 satkSaNanI asara 10 kAraNe nahi ( pR. 4para )... tara dazanAmAM zI khAmI ? (pR. 459)... putrAne upadeza (pR. 462) 0 Atma 1LanAM 3 kataMtrya (pR. 467)...vairAgya thatAM ja kema cAritra ? (pR 472)...0 rukSmI-bhrAhmaNonI dIkSA-mekSa H strIzakti tAre yA mAre. (pR. 476) : A vividha viSayAne spaSTa karavA aneka dRSTAntA pazu A granthamAM ApavAmAM AmyA che, jevA ke candanabALA, 1500 tApasa, samarAditya, marubhUti, dhaci RNugAra, mezvakumAra, dhantA, mahAbaLa,
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAlibhadra, ajitasena, zAla-mahAzAla, prasannacaMdra, nAgaketu, mahAvIra, citArAnI putrI, citArAnA putra, brAhmI-su darI, vidhavAputrI, hiTalara, zaSmabhava, rAiiNayA cAra, marIci, nadISeNu, abhayakumAra, jhAMjhariyA muni, bharata senApati, suSeNu, zreNika vagere. A dRSTAntA sahita A viSayAnu evuM sacoTa nirUpaNa karavAmAM AvyuM che ke e viSayA rAjiMdA jIvanamAM upayeAmI hAvAthI, evuM vAMcana-manana rAjanA jIvanane jAgatuM ane suyogya vicAra-vANI-vartAva karatuM anAvI devA samartha che. AjanuM jagata anekAneka prakAranI jAlima ApadAothI pIDAya che. ene jainadhamanAM krAya samajAya te e mAnasika pIDAthI mukta bane. rukSmI rAjAnI kathA ane emAMnA prAsaMgika viSayAnI vivecanA jainadharmanAM anerA sama samajAve che; tethI mana prAMtaprasanna--pavitra bane che, dhULamAMthI seAnAnI jema kharAbamAMthI keTaluM ya sAruM' tAravI levA samatha bane che. vizeSataH jIvanamAM sevAtA keTalAya deSAnAM zalya UbhA rahI bhASI aneka du`tinA pASThi bhavA na saje enI bhayAnaktA samajAvI gayeAddhAra karatA rahevA aMge A kathAgraMtha bhavya samajInI preraNA ane mAga'zana Ape che. AzA che ke bhavyAtmAe svayaM A granthanuM vAMcana-manana karI mahAna lAbhA uThAvaze, ane khIjAte paNa AnAM vAMcana mananamAM prerI lAbhanA bhAgI banAvaze. prAMte A grantha prakAzanamAM pukra zeSana AdimAM sahAyaka anela pU. munirAjo zrI rAjendravijayajI ma. tathA padmasena vijayajI mahArAjatA AbhAra mAnIe chIe. kALajJAnI peALa, amadAvAda vI. saM. 2500, je. 1. 5 --bharatakumAr sI, zAhu
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 rukamI rAjAnuM patana--utthAna bhA. 2 viSayAnukrama viSaya pRSTha | viSaya pRSTha zubha avyavasAyanuM baLa kema | 0 rAjakamArane avadhi vadhe ? 1 | jJAna pachI mUcha 45 guNakSapAta vadhavA para 3 dila uttamanA 2 upAya 47 kSamA-sahiSNutA vadhavA 5ra 5 (1) AtmA sauthI vadhu kiMmatI tattva jijJAsAdi vadhavA para 6 (2) maitrI-dayA 48 1500 tApasa jevo ApaNuM upakArI ? ke dharmaci aNugAra ApaNu aparAdha pAmelA 51 tapa-kSamAdi gamatA kema bane? 17 maitrI bemAMthI kaI dRSTi para? 54 bhega Apo to dharma rasa vadhe 21 maitrIne prabhAva 58 pasA kema kharAba 23 dayAnuM mahatva guNane jesa kema vadhe? 26 jaDanI mamatA 4 kAraNe ajitasenanI guNanumodanA 26. ' khoTI che. zuddha anumodanAmAM zuM zuM 29 | duzamana rAjAno zAla-tmahAzAla | lUMTane Adeza ke ucca gurubhakti eTale i 0 kumAra pAse zAsana- gurumArga-svIkAra 35 devatA 65 sAdhanAnA lAbhaH AzaMsA vicArasaraNIne jhAka badala- 4 kema chUTe? 67 vAnA upAya 39 svAtmaciMtA mukhya 69 adhyavasAya zuddhi mATe 0 kumAra mUrNArahita : tattvaprayAga 41 | , dIkSA: subhaTo zAMta 7
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya pRSTha | viSaya pRSTha chUpA kusaMskArothI sAvadhAna 75 0 duzmana rAjAnuM savinava vADa alpa parigraha kema? 76 smaya Agamana : zrImaMta-madhyamane takedArI 79 ema nagaranA vikArathI bacavA 12 ciMtana 81 rAjAnuM 108 jIvanasaMgrAma 85 zIla mATe bhAvanA ne upAya 112 0 devanI puSpavRSTi : kuzIlathI bacavA upAya 113 devavANuM 87 vidhavA dIkarInuM dRSTAnta 115 lobhamAM aMdhApe hiTalare strIonuM zuM karyuM? 120 jIvananI kiMmata udayazULa ke kAmazaLa ? 121 jIvana masta kema khavAya ? Aje kuzIlane yoga 121: citArAnI putrI zIlanI maryAdAo 122 citArAne putra 0 kumAra maharSi pAse gabhIra banavA manane khoTuM IndrAdi ane mahana lagADe 95 -dezanA 125 jIvanapayogI 5 tava 98 mizra karmanA udayaH karma- devadarzanAdinI kharI kadara 99 karmavipAka-karmahetu 127 cittamAM eka arihaMta 100 sAcA sukhane bhAga 128: navI rANInI AtmazikSA 103 0 baMne rAjAnI virAga. citArAnI putrInA guNo 105 bharI 11 vicAraNuM 129 : Avarjana caturAI-zrImaM 0 baMne rAjAnI dIkSA : tAI para nahi, kintu devavANuM 32. " guNo para 105 | mAtAnuM kartavya 134 : 0 lUMTavA AvelA namI cAritra sAme bahAnA paDe che 107 | nAM samAdhAna 135
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya 1 sayAganAM-raMmaranAM- 3 mananI nabaLAinAM 4 sAdhupaNAmAM kema *Ave noM--5 azaktinAM- 6 zarIra na cAlavAnAM 7 jyA tiSanAM- 8 vIcaulAsa na jAgavAna- 9 bhAvanA ne hAMza na hovAnAM--bahAnAM ane e 10 darekanAM samAdhAna 135 dIkSita rAjAonI daivA bhakti kare che 148 pRSTha prabhune kevA Apta mAnavA? 150 kuTuMbI ane leka kheDUta jevA 153 154 155 --zugma bhava-rAhiNiyA dhama-Aka NuH, upAyA * kumAra maharSinuM pUrva bhave maunaH mA 159 ArAdhanAnA 12 aMgathI paNa unnati 160 jinavacana viruddha mattu nahi ? 161 zreNike abhayane dIkSAmAM samati zu' samajIne ApI 163 11 viSaya nAnA ya doSa bhaya kara maunanA gajaba lAbha sAruM melavAthI azubha bhAva khAya 166 khelavAnI AturatA kema kema aTake ? 170 * kumAra maharSine pUrva agni-pANI- sauthI bhAre alipta pRSTha 164 165 jIvana 173 meri=myaktvathI mAMDI vItarAgatA sudhInA jaina dhama 174 175 stha-para adghi sA svaahiMsA=viSaya kaSAyanA nigraha, e mukhya kema ? 176 bhaH tanI jema jAgRtinA madhyAM, prabhudha ? 178 gadheDAM enAM e ja 179 Ara 181 irSyA rAkavA vicAraNA. abhaye dIkSA nidA TALI 182 kumAra maharSi ne sulabha Adhi mAM keTalAM lAbha ? 183 sukhanA anubhava, dhyAnA nahi 185
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 viSaya pRSTha | viSaya dharmAtmApaNunuM mULa 186 | zadvAranI amUlya mauna keTaluM jarUrI? upAya 188 vicAraNA 225. niMdaka kUtarAthI bhUMDe 190 | . maharSinI ramIne 0 kumAra maharSi rapha zikhAmaNa 231. mInA rAjyamAM 192 0 rumIne bacAva ne dezanA rUphamI vairAgya 193 mRtyu 233 koDa pUrvanA cAritramAM Apamati ke DUbe ? : 234 zuM kare ? 194 gazALo pazcAttApa chatAM dharma vAyade kema na mUkAya? 195 kema DUbe ? 236. 0 rUphamInI dIkSA: sAdhanA 196 prabhue zItalezyAthI kema sAdhanA jora-vIra-ugra na bacAvyo ? 237 . AlocanA mahAna kartavya 240 eTale ? 197 nikhAlasatAnA mahAna lAbha 243. 0 maharSinI rakamIne mAyA saMsAranI mAtA 246 salAha 200 jAtanuM mApa kADhavA prazno 248: karmanI vicitratAH pradeze bIjAno sabhAva kema dayAnaMdISeNa 202 ghaTyo? 249. puruSArtha vijayaH jhAMjhariyA 203 nimitte patanaH sinemA 204 sneha-saMbhAvanA 12 upAya 25. camaphata moMghu dayA che? 2017 kumAra maharSinA jIvanamAMthI samIne mAyAvI bacAva 211 zuM zuM zIkhavAnuM ? 255. bhavAbhi. saMsArano rasa nathI?213 0 phamIne utkRSTa strI vedakarma 256 : mAnasaMjJA bhUMDI suSeNuM 216 | guno daMDathI sudhAre: ' - - - strI svabhAva vyakti para ke kumArapALa 258 dayA: doSa 5ra TheSa 223 ] pApazama khataranAka 26 -
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya pRSTha viSaya | pRSTha -zalane khATuM mAne chatAM pratimAjI para zuM vicAravuM ? 322 - mithyAtva 263 | 0 rukamI chele brAhmaNI kayA pApamAM DaMkha nahi? 265 goviMdapatnI sUrya saraLatAmAM 3 lAbha 269 zivaputrI sUryazrI 324 0 26mI U ce AvI janamatAM ja kema mAtRcakravartI 272 viga? 325 dharma vinA sukha nahi 274 melI lAlasAthI bacavA rAga-dveSa-mohathI dharma sadhAya ciMtana 326 e AzaMsAvALo kahevAya 276 dukALaH ghera vicAra 327 - bhavAMtare cAritra maLavAnAM anukaMpA kema lAbhadAyI ? 329 lakSaNa 279 bhAre kaSTamAM sadabuddhi kema viSayecchAthI dharmabIja zekAya 280 rahe ? 330 duSTa buddhinAM dANu vipAka 331 kApanArA 3: bhAva judA 283 sabuddhi ghaDavAnA upAya 332 'uTuM bAphanAra lAkSara 285 vikAsa to pUrva kALamAM 289 viSamAM sukha kema nahi? 335 hiMsAnA plegamAM vikAsa 283 sUryaziva geviMdane tyAM putrI vecavA , 0 rUphamI jIva cakra- vatanI dIkSA 296 chokarA harAmI kema thAya -0 cakI muninI bhavya goviMda brAhmaNane tyAM sAdhanA 300 | mahiyArI -mAnakaSAyathI sAdhanA kema rada 306 sukhane anubhava kema cho? - sAdhu ane baMnene saMbaMdha? 308 goviMda putra cekhA corI : AjanI strIonA phatavA 313 gaNikA sAthe pramAdanAM AlaMbana 315 AjanA khUna-cArInuM mULa rati-arati kema TaLe? 316 . bIjAnuM meta kema vichAya ?
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pRSTha viSaya pRSTha | viSaya bhAgyanI zirajorI sAme dharma zAMti-tuSTi-puSTi kara . 2 upAya | H jIva duHkhI kema? 386 bakhALAnI kuTeva TALI... dharma jevuM baLa nahi 389 pAdarInI prArthanAthI sudhAro 351 dharmano prabhAvaH navakAraH prArthanAnI bIjA para kema miMyA 391 asara? 355 dizAtrata para dRSTAnta 394 -azubha prArthanA kema na ArAdhanAnuM mULa phaLe ? 356 samarpitatA 398 bakhALA na kADhatAM svAdAne dharmanI zraddhA kema thAya ? 400 vicAra kare? 359 IdrinAga ne varaprabhu 402 sagAM-samRddhinAM duHkhada svarUpa 403. asadu bolathI brAhmaNIne dhama zAzvata AghAta ane mUccha 362 dharmane avasara durlabha 11 viSayAveza-kaSAyAveza 364 dharma sAmagrI methI 414 sagAM pitAnAM che? pramAda : kItidhara-rANI 416 saMsAra kevo ? 366 pramAda TALavA 11 kAM vya 420 zibirano prabhAva 370 dIkSA sAme dalIla : nAnA bALe mA-bApane sAdhanAo 423 sudhAryA 372 vAcALatA H bena belakaNuM 429 mahAvrata pAlana kevA duSkara ? 431 svArtha vRtti AsurI 377 brAhmaNIne aMtima garbhiNIne peTamAM kANuM 378 upadeza 435 brAhmaNanuM adbhuta vavaktavya | trapaNAthI mAMDI jJAna-samakti dhama sagA-snehI-ISTa-miSTa | vagere sudhInI durlabhatA 430 priya 383 ] asAra saMsAramAM ekSa 407
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya sAmagrI aprAptanA 3 sura zloka pRSTha 440 sAhukAra ke maphata pAu 444 upadezanI asara kema nahi ? 449 "sat zravaNanI asara nahi' 452 nAM 10 kAraNe gAvi brAhmaNane asara 457 aMtara daza'nAmAM zuM nahi ? 459 mudghi rAga-dveSathI muDadAla 46 0 gAviMdanA putrAne upadeza 462 16 viSaya tattva svIkAra mATe pahelu jarUrI tattvadAtA para atyaMta ahumAna pahelu kata bya jinavacananI 4}} 467 kadara : ethI mAga AtmabaLathI 3 kAya lAkAne jainadhama janmyA 469 vairAgya thatAM ja cAritra kema ? rAmAdi cAritramAM sArA brAhmaNI AdinI dIkSA te mAkSa strIzakti tAre mAre pRSTha 4}4 472. 474 476 477
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ kamI rAjAnuM patana ane utthAna (bhAga-2) prakaraNa 1 : zubha avasAyanuM baLa kema vadhe ? kumArane avadhijJAna pragaTayuM che eTale e vAta nakkI che ke adhyavasAyanI dhArA UchaLelI. te vinA kAMI te kSaya, pazama thAya nahi. te cAlu sthiti karatAM ema prabaLatA zI rIte AvI haze? ahIM eTaluM samajI levA jevuM che ke sAmAnya rIte adhyavasAya vicAraNA, lAgaNI, bhAva vagere AtmapariNAma che. e zubha keTInA rAkhyA te kharA, paraMtu emAM uchALe, prabaLatA, vega lAvavA mATe guNanuM jora vadhAravAnI jarUra che. guNa eTale je ApaNe samajIe chIe te, dayA, ahiMsA, satya, nIti-nyAyAnusAritA, zIla-brahmacarya, gAMbhIrya, udAratA, dAna, devaguru-bhakti, jinavacanazraddhA, guru-samarpitatA, guNAnurAga, vairAgya, tRpti, pApabhaya, saumyatA, sahRdayatA, vinaya, viveka, vagere vagere guNa gaNAya. emAMnA eka paNa guNanuM joza vadhAravAthI zubha adhyavasAyanuM jora vadhe che.
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ rumI rAjAnuM patana dayA guNa vadhavA para, dA. ta. ahIM prastutamAM ja saMbhava che ke rAjakumAre te mAtra eTaluM IchayuM hatuM ke je "manavacanakAyAe mAruM zuddha zIla hoya te mane A subhaTenA zastrane ghA na lAgo. paraMtu ahIM te eTaluM ja na banyuM ema nahi, paNa ghA na lAgavA uparAMta subhaTe AkhA ne AkhA zilAnI jema thaMbhI gayA. bicArA na hAlI zake na cAlI zake ! keIke zastra ugAmavA hAtha UMcA karyA haze te ema ja rahI gayA ! kumAre A sthiti joI enA aMtaramAM dayA bhAva UchaLI AvyuM hoya ke A bicArAne A zuM thaI gayuM ! ahIM pitAne A mAravA-mArI nAkhavA mATe dhasI AvyA che e vakhate pitAnI kevI duHkhamaya sthiti thAya, ene vicAra nahi, ne urdu e zatruo upara dayA sahAnubhUti UbharAI AvavI e dayAnuM jera atizaya gaNAya. emAM ya e leke thaMbhI javAthI emane duHkha vadhI gayuM. enA aMge kumArane dayAbharI lAgaNanuM jesa vadhI javuM, e vaLI vizeSa atizayatA gaNAya. basa A guNAkarSa sAthe je zubha vicAraNA cAlI ke dA. ta. "are Amane bicArAne A sthitimAM mukAvuM paDayuM ? ane te paNa mArA nimitte ?" e vicAraNuM A zubha adhyavasAyanI dhArA UchaLatI kare emAM navAInathI. dayAnI A tAkAta che ke e dayAne jema pahelI banAve, sukSma banAve, vyApaka kare, pitAnAM ghera kaSTane paNa bhUlIne dayA kare; temAM paNa e kaSTane denArA upara
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna, kare, e ya pAchI evI vikasAve, evI vIkasAve, ke haiyuM gadgada ane bhInuM lacabaca thaI jAya, eya eTaluM badhuM ke kadAca AMkhamAM AMsu UbharAya; jema mahAvIra prabhune ghara upasarga karanAra saMgama devatA para dayAnA AvegathI AMkha bhInI thaI gaI-AvuM kaMIka thAya te e dayAguNa khUba joradAra banyA kahevAya. enA para zubha adhyavasAyanuM jora vadhatuM cAle. guNapakSapAta vadhavA para: saMbhava che kumAranA zubha adhyavasAyanuM jora A rIte vadhI gayuM hoya; athavA guNAnurAga-guNapakSapAtamAM uchALo AvavAthI paNa ema banyuM hovAno saMbhava che. zIlaguNane jAgate prabhAva dekhe ke duzmane thaMbhI gayA che ! za ghA karI zaktA nathI ! tyAM e zIlaguNa upara anurAga vadhI gaye hAya. "vAha, A prabhAvaka zIla guNa che ! zI zIlanI balihArI !! ame bIjA phAMphA nakAmA mArIe chIe. ATalA UMcA prabhAvavaMtA zIlaguNa para kema nirbhara na banIe? dhanya!" ema zIlaguNane prema-mamatA-AkarSaNa vadhI gayAM hoya; tethI zubha adhyavasAyanI prabaLatA vadhI javAno saMbhava che. e guNane anurAga vadhI javAmAM tyAM pachI bIjI jaDa sAmagrI, jaDanuM baLa, ane jaDanI anukuLatAo vagere te tuccha ati tuccha lAge. jaDa upAyone puruSArtha bekAra bhAse.
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ rumI rAjAnuM patana AmAM eTaluM dhyAna rAkhavAnuM ke mAtra zuddha guNane ja anurAga ane pakSapAta karavAne. emAM manamAM pitAnI jAtane utkarSa nahi lAvavAnuM ke ke mAre sarasa guNa!" nA, hAro-bAra kazuM nahi, mAtra "guNa cIja kevI umadA !" e bhAva thavo joIe. nahitara guNaprema karavA jatAM mAMhI abhimAnadoSa ghusI jAya. bAkI zuddha guNAnurAgamAM te bIjA AraMbha-parigrahAdi doSe para abhAva , eTale ke doSanI ghaNAno guNa khIle. - svakIya guNanI A vAta thaI. ema paranA guNane anurAga vadhI jAya emAM paNa zubha adhyavasAyanI dhArA vadhe. emAM uchALo e rIte ke sAmAnA guNa para prema vadhatAM enAmAM rahelI koI bIjI truTinA lIdhe e vyakti para je lezamAtra paNa aruci-ghaNa thatI hoya tene zamAvI de. A jarUrI paNa che. deSa-duSkRtya para ja ghaNu-tiraskAra joIe, paNa vyakti para nahi. doSita mANasa te dveSanuM nahi paNa dayAnuM pAtra che. guNAnurAganuM jora vadhatAM vyakti para dveSa cAlI jAya che. vaLI guNAnurAga vadhatAM pitAne guNa tuccha lAge, arthAt pite ya guNasaMpanna hovA chatAM pitAnI jAta tuccha lAge. manane ema thAya ke "mArAmAM zuM che? A bhAIne ke saceTa guNa! Ane guNa keTale umadA !" ema paNa guNAnurAganuM jesa vadhe. enA para zubha adhyavasAyanuM jora vadhe.
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna kSamA-sahiSNutA guNa vadhavA para : ema pitAnAmAM sahiSNutA vadhe, kSamA-samatA vadhe, enA upara paNa zubha adhyavasAyanI prabaLatA vadhI zake. te e rIte ke pitAne kaMI veThavAnuM AvyuM, tyAM mana eTaluM kAThuM ane beparavA karI levAya ke A sahavAnuM kucha visAtamAM na lAge. manane ema thAya ke "AmAM vaLI sahavA jevuM che ja zuM ? zAnuM kaSTa? mAre te AmAM lIlAlahera che. kyAM narakanA trAsa? kayAM A ?" cauvihAra upavAsa-chaThTha-aThThama karyo, paNa tarasa joradAra lAgI gaI, tyAM manamAM jarAya vikAra na thavA de. vicAre ke "AmAM zuM che? narakanA jIva biyArA AthI anaMtaguNI kevI jAlima tRSA sahe che! AmAM kyAM marI jaIe chIe? A to kharekharI taka maLI ke upavAsadharma te che ja, paNuM vadhArAmAM parisahadharma ArAdhavAne mane ! ane jaDa kAyApudgalane kaSTa paDe emAM mArA AtmAne zuM ? kAyA te pADelI che, bhADUtI che. kAyA te sukhazIlatA bhegavI AtmAnA zatrunI garaja sAranArI che! e te kuTAvAne ja lAyaka che. mahApuruSoe ene AthI paNa kaI guNI kuTI che. mArA mahAvIra prabhue ene cha- cha mahinAnA saLaMga vihAra upavAsamAM tageDI che! te mAro upavAsa ke cha aThThama zI visAtamAM che? emA tRSAnI zI takalIpha kahevAya ?' caMdanabALAe je abhigraha pUryo te mahAvIra bhagavAne zAstrIya piSa vada ekame eTale ke gujarAtI mAgazara
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ DemI rAjAnuM patana vada ekame zarU karele. e cha mahinAmAM pAMca divasa e che pUrAye. have mahinA gaNe. mAgazarathI piSa-mAha-phAgaNa -caitra-vaizAkha-jeTha, ema jeTha vada ekama lagabhaga che mahinA pUrA thAya, emAM pAMca divasa eAchA eTale mAgazara vada ekamathI jeTha suda 11 lagabhaga tyAM sudhI cevihAra upavAsa! AmAM garamInA mahinA kevA AvyA? Akhe phAgaNa, caitra, vaizAkha tratunI garamI kevI paDe ? pAchuM emAM madhyAhana kALa pachInI zikSA abhigraha che, eTale e vakhate kevA tApamAM ghara ghara pharavAnuM? te ya uparApara dahADAnA dahADA ane mahinAnA mahinA! tarasa kevI jalada lAge! teya A sahuM bhagavAne, ApaNe te zuM sahIe chIe ? jarAka jarAkamAM AkuLa vyAkuLa thaI jatAM zarama na Ave ke "kevuM sahana karanArA bhagavAnane sevaka thaIne A huM zuM karI rahyo chuM? mAre te e nAthane mAthe dharyA pachI kaSTa sahavAnuM te "kucha nahi" mAnIne sahavuM joIe." basa, A ane bIjAM AlaMbana pakaDI sahiSNutA guNa jema vadhArAya tema zubha adhyavasAya prabaLa banatuM jAya. tatvajijJAsAdi vadhavA para - ema tatvanI jijJAsA-zuzraSA-anumodanAne guNa vadhAratAM paNa zubha adhyavasAya prabaLa bane. sAmAnya rIte tatvanI jijJAsAdi heya e juduM, ne ene jesa vadhArAya e juduM. tatvajijJAsA-zuzraSAguNa e rIte
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna joradAra anate kahevAya ke enI AgaLa duniyAnuM jANelu ke jANavAnu kUcA lAge, eTalI badhI tatva jANavAsAMbhaLavA-samajavAnI tAlAvelI jAge ! jIvananuM sAcuM tanya ja A lAge. tatvamedha vinAnI peAtAnI jAta mUDha, mUrakha, dvAra jevI bhAse. 'kayAMthI tattva maLe ? kema huM jhaTa ene pAmI jAuM? e maLe teA kevA nyAla thai jAuM !' evI tAlAvelI rahe. tatvakhAdha vinAnI dharmakaraNI paNa mAmulI lAge; tyAM dunyavI sukha-saMpattinA Dhera te tuccha dekhAya ja emAM zI navAi? tattvanI, mArganI, mAgadAtAnI bhArAbhAra anumAdanA thAya. manane ema lAge ke ahA A tattva, A mA, A mAdAtA na maLyA hAta te! mArU zu thAta ? huM anAtha kevA rakhaDI marata ?' AcArya bhagavAn zrI haribhadrasUrijI amathuM khelyA haze, ke hA ! aNuAhA kahuM hutA, jaI Nu hutA jiNAgamA ?" A jagatamAM tAraka jinAgama na heAta teA anAtha evA amAruM zuM thAta ? jinAgamanA tattva medha maLyA pahelAnI peAtAnI avasthA teA eka mahAna duzArUpa lAge. pachI bhale mATI rAjya-Rddhie maLI hAya. e durdazA para ghaNA thAya, aparaMpAra tiraskAra chUTe, tAja aenI tulanAmAM tattvamA-mA dAtA maLyAnI bhAreAbhAra anumeAdanA thAya. enuM khaLa vadhatAM zubha adhyavasAyanI dhArA kUdake-bhUsake vadhe. jue paMdaraso tApasa gautama mahArAja maLyA pachI kevI tattvanI jijJAsA-zuzruSA ane anumedanAmAM
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ rukmI rAjAnuM patana vadhyA ! TheTha kevalajJAna sudhI pahAMcADe evA zukladhyAnanA zubha adhyavasAya sudhI vadhI gayA ne? pahelAM eTalI ja jijJAsA hatI ke kailAsanAthane kelAra-STApada upara bheTIe.'emAM zrI gautamasvAmI maLyA; jijJAsA vyakta karI; ane gautama mahArAjane vinati karI ke amane upara laI cAle.' gautama mahArAje samajAvyu ke tamAre jIvata kailAsanAtha jovA che ke mUrtirUpe ? upara tAmUrtirUpe maLaze. bAkI jIvata jovAnI IcchA hAya tA cAleA mArI sAthe khatAvuM emane.' jIvaMta paramAtmA jovA maLatA hAya teA kANu na Icche ? mAtra mUrtithI kANu sateSa mAne? tApaseA sIdhA sAdA bhadraka prakRtinA, eTale uparanI IcchA paDatI mUkI jIva tane jovAnI bhAvanA dekhADI. gautamasvAmIe kahyuM, paNa te AvA ajJAna dedAre jovA Avaze ? tattvivehANA jIvane ?' tattvazuzruSA vadhI. gautama mahArAja samajAve che teA A te tamAre dedAra ajJAnatAbharyAM che. pahelu tA tamAre ekendriyAdi jIvAne mana-vacana-kAyAthI na mAravA, na marAvavA, ane mAranAranI na anumeAdanA karavI, evI pratijJA kayAM che ? ema asatya vagerenA tyAganI pratijJA kayAM che ? A sUkI sevALa, sUkA pAnane tame tamArA peAtAnA parigraha karI rAkhyA che. eTale tA jyAre phAve tyAre kAine pUchayA vinA rajA
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna vinA pitAnI cIjanI jema ene bhegavaTe karI rahyA che. AmAM kayAM tattva che tamArI pAse ? tatva che tyAre kasAya ke pahelAM A hiMsAdi pApane jIvanamAMthI mahApratijJA sAthe dezavaTe daI de. paheluM tatva A ke trividha trividha pApane pratijJAbaddha tyAga." tarata taiyAra! sarvavirati sAmAyika uccarI sAdhupaNuM laI lIdhuM, gautamasvAmIe emane ekendriyAdi jInI oLakha karAvI, sAmAyika-mahAvratane paricaya Ape. tyAre have paramAtmA tatva kevuM haze e jANavAsAMbhaLavAnI tAlAvelI jijJAsA-zuzraSA vizeSa vadhI ! mULa pAye samajAyA vinA te tatvajijJAsA-zuzraSA keTalI hoya? hajI ekaDA-bagaDAnuM aMkajJAna na hoya ene meTrika ane bI. e., ema. e. nA gaNitanI jijJAsA-zuzraSA zAnI thAya? najara ja na pahoMce ne ? e te UMcA kalAsamAM jAya tyAre enI kaMIka kalapanA Ave. tApasane pahelAM paramAtmatattvanI jijJAsA ochI hatI, paramAtmAnA sAmAnya nAma pUratI. have sarvavirati sAmAyike pahoMcyA tyAre kaMIka khyAlamAM AvavA lAgyuM, vizeSa samajAyuM, ne paramAtmatattvanI sAcI jijJAsA-zuzraSA jAgI, eTale have kharUM samajIne pUche che, "tyAre paramAtmA kevAka haze ?" gautama mahArAja kahe che, "are! e kAMI ema ApaNI samajamAM Ave ? e te kevaLajJAnathI samajAya. zabdamAM e ze" Utare? ane kevaLajJAna pAmavA mATe
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 rumI rAjAnuM patana vItarAga banavuM paDe. have ApaNe sarva saMganA tyAgI kahevAvA chatAM hajI mokSamArga sAdhaka A kAyA ane enI AvazyakatAonA saMgamAM beThelA chIe. vItarAga banavA mATe te aMtarathI e saMgane paNa tyAga joIe; asaM. gadazAe pahoMcavuM paDe. kAyA para paNa keI lezamAtra rAga nahi, te bIjA para rAganI te zI vAta ? e mATe kaI cheSa, harSa, AnaMda, kheda-udvega, vagerene aMzamAtra nahi joIe. "alyantara samasta graMthIonA saMgane tyAga karAya tyAre vItarAga dazA Ave. pachI lekAloka prakAzaka kevaLajJAna maLe. emAM samasta rUpI-arUpI padArthonA traNe kALanA. saghaLAya bhAve sAkSAt dekhAya. eTale arUpI niraMjana nirvikAra paramAtmAnuM svarUpa kharekharUM samajI zake. tApasanA ajJAna aMdhakArane gautama mahArAje UlecI nAkhe! paramAtmatatvane pAmavA kyAM sudhI javAnuM che, zuM zuM karavAnuM che vagerenI samaja ApI, prakAza karyo, tApasamunioe e jhI, eTale have saLagatI sAcI paramAtma-tatvanI jijJAsA jAgI. mane thayuM "ahe! je paramAtmAnuM svarUpa agama agocara che, zabdathI samajI zakAya nahi, ane vItarAga sarvajJa banyA pachI ja anubhavI zakAya, e paramAtmA kevAka haze !"
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna guru chadmastha, ziSya kevaLajJAnI ! - basa, jijJAsA have vadhatI cAlI. sAthe anumodanA te lAgelI ja che, kevA suMdara lokettara paramAtmA maLaze ! paramAtmatattva kharekhara keTaluM umadA hAthamAM Avaze ! enA tarapha daSTi paDI dhanya jIvana ! dhanya tatva batAvanAra guru!" jijJAsA ane anumodanA baMne vadhatI cAlI. e guNa vikasatA rahevA upara zubha adhyavasAya prabaLa prabaLatara banatA cAlyA! evA ke kramazaH caDatAM kAyA suddhAM para paNa anAsaktabhAva UbhuM thaI gayA. te eTale joradAra banI gaye, ke (1) pAMcase ne pAraNuM karatAM karatAM, (2) pAMcasone dUrathI devaduMdubhinAda sAMbhaLatAM ane samavasaraNa jotAM, tathA (3) pAMcasene samavasaraNanA pagathiye prabhunI madhura vANune raNakAra sAMbhaLatAM sIdhe zukaladhyAnane adhyavasAya ane kevaLajJAna pragaTa thaI gayuMe vItarAga sarvajJa banI gayA! guru gItamasvAmI hajI emaja chadmastha avasthAmAM rahyA che, ane A nUtana ziSya kevaLajJAnI banI gayA ! kema? kAraNa A ja, ke ziSyane tattvanI jijJAsA ane tattva-mArganI anumodanA guNa javalaMta vikasita thavAthI zubha adhyavasAya zuphaladhyAne pahoMcADe e prabaLa. banI gayA. samarAditya mahAtmAne samatA-sahiSNutAnA guNavikAsa dvArA zubha adhyavasAya e ja prabaLa banI gaye. duzamana agnizarmAne jIva ahIM girisena caMDALa thaye
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ phamI rAjAnuM patana che, ane pUrva nikAla vairanAM niyANAnI asarane lIdhe mahAtmAnA vAMka vinA ja amathuM amathe gusse bharAye. mahAtmAne mArI nAkhavA dhyAnamAM ubhelA emanA zarIra para eNe ciMtharA lapeTA! ane pachI e saLagAvyA! AganI garamI vadhI, paNa e jema vadhatI cAlI, tema tema mahAtmAnI sahiSNutA ane samatA paNa vadhatI cAlI. kaThina manathI vedanAne jarAya na gaNakAratAM samabhAve sahana karavAne pAvara (jesa) vadhAryo gayA. basa, enI sAthe ja adhyavasAyanuM jesa paNa vadhatuM cAlyuM, te zukaladhyAna ane pachI kevaLajJAne jaI UbhA ! kSetradevatA deDI Ave, ciMtharA kADhI nAkhyA, ane kevaLajJAnane utsava karyo. che ne kamAla? ApaNe jarA sahana karavAnuM Ave tyAM AkuLa vyAkuLa thaI jaIe chIe. kema jANe kevaLajJAna levAne avasara Avaze tyAre sAmaTuM sahana karavAnuM karIzuM ! paNa khabara nathI ke guNe te "TIpe TIpe sarovara bharAyanI jema cheDe theDe paNa keLavatA AvavuM paDe; tethI e puSTa thAya. bAkI te, jevI rIte guNanA vikAsathI zubha adhyavasAya vikasate Ave, ema dezanA vikAsathI azubha adhyavasAya vikasate javAne. eTale sahana karavAnuM AvyuM tyAM hAyeya, zreSa vagere dharAvatA cAlIe, enuM pariNAma vicArI leje.
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 13 azubha adhyavasAya vadhu joradAra ja bane ne? enA para kevAM cikaNa azubha karma baMdhAya ? kaI gati ane kayAM duHkha maLe? khabara che kharI ke pArzvanAtha bhagavAnane jIva pahelA bhavamAM sAre vrataniyamAdi sadAcArovALe zraddhALu zrAvaka paNa marIne jaMgalamAM hAthIne avatAra pAmyuM ! kema Ave halake tiryaMcane bhava? eTalA ja mATe ke e gayo te. te pitAnA durAcArI bhAIne khamAvavA. paraMtu pelAe AnA namelA mastaka para zilA mArI, jIvaleNa pIDA AvI emAM samatA-sahiSNutAne guNa vikasAvavAnuM gumAvyuM, hAyaya thaI; te mananA adhyavasAya bagADayA. te sIdhA tiryaMcanA avatAramAM utarI gayA, kamaThanA gunha sajA marubhUtine,! karmane aTala kAyade che ke, bhale sAmAne gunha heya, paNa tame mana bagADe, hAyavoyanA durguNa adhyavasAya bagADe, to e have tamAre gunha banya, enI sajA bhegAvavA taiyAra raheje. bIjuM tamAruM guNiyalapaNuM ane dharma haze enuM InAma maLaze kharuM, paNa malina adhyavasAyanA gunhAnI sajA te bhegavavI ja paDaze. ene artha e ke mahAna guNiyala ane dharmAtmAnI paNa karmane zarama nathI, je e kyAMka kayAreya mana bagADe te ahIM te gunha ya keTale? hAyaveya ArtadhyAna karyuM eTale ja! emAM ya tiryaMcagatinA sTezane UtaravuM paDayuM ! raudradhyAna Ave to te naraka ja dekhADe. avatAramAM utAvyavasAya bagAsa gumAvyuM marubhUti
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ rukmI rAjAnu patana ethI ulTu* hAthInA bhave e ja marubhUtine e ja kamaTha sapa thaIne mama sthAne se che. tyAM kAramI pIDA chatAM hAthIe sahiSNutA rAkhI, te zubha adhyavasAyane avakAza maLyA, ne marIne devaleAkamAM utpanna thayA. 14 samabhAve sahana karavAmAM ne nahi karavAmAM keTaluM aMtara ? ane sthitimAM Avelu duHkha teA bheAgavavuM ja paDe che, paNa samatA-sahiSNutA gumAvavAthI tiya ca ceAgya katpAdana ! ane sahiSNutA keLavavAthI zubha adhyavasAya ane devagatinAM puNya ! emAM ya sahiSNutAnujI jeTale joradAra manAvA, eTalA joravALA zubha adhyavasAya ane che, eTalu prakhaLa puNyApArjana ane pApakSaya thAya che. dharuci aNugAra -- dayAguNanA vikAsa upara dharuci aNugAranA zubha adhyavasAyanuM jora evu vadhI gayuM ke anuttara vimAnamAM avatAra pAmyA ! kaDavI tuMbaDInuM zAka paraThavavA cAlyA hatA. jaMgalamAM eka biMdu paraThavatAM kIDI kheMcAI AvI, maratI dIThI, mahAtmAne dayA UbharAI,--are ! te te pachI ATaluM badhu paraThavye keTalA badhA jIvAnA kaccaraghANa nIkaLe? enA karatAM mArA peTamAM ja padharAvI dauM,--ema vicArIne e vAparI gayA. lAya UThI ! tarata sathArA karI dIdhA. jojo mAsa-khamaNanA tapa thayA che, emAM jheranI pIDA ! bhAre sahevAnuM AvyuM, paraMtu samabhAve sahatAM anumedanA kare che ke cAlA mAruM game tema, paNa bicArA nirdoSa nira
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 15 parAdhI jIvA maratA bacyA ! dayAguNune vikAsa vacce, ema zubha adhyavasAyanI mAtrA vadhI, anuttara vimAne deva thayA ! meghakumArane zuM hatuM ? eja; pUnA hAthInA bhave sasalAnI dayA karI paga UMcA rAkhyA, paNa emAM bhUkhetarase maravAnuM AvyuM. chatAM yAnA vikAsa karyAM te zubha adhyavasAye meghakumAra anyA. tyAM paNa rAjyasamRddhinA sukhA cheADI dIkSA lIdhI, ane tapaguNu vadhAryAM. tA ethI adhyavasAya evA vikasvara banyA ke jeNe emane anuttara vimAnamAM avatAra apAce ! mahAvIra prabhue pUnA naMdanarAjanA bhavamAM tapaguNu evA vikasAvyeA ke lAkha varasa mAsakhamaNune pAraNe mAsakhamaNu karyAM. sAthe vIsa-sthAnakanI jabaradasta ArAdhanA karI. e guNu vikasavA upara zubha adhyavasAya evA mahekayA, evA mahekavA, ke tItha kara nAmaka nuM utkRSTa puNya UbhuM karI dIdhu' ! dhannA aNugAre mAtra nava mahinAnA cAritramAM tapaguNanA eTalA adhA jabaradasta vikAsa sAdhyeA ke enA aLa upara ati prakhaLa khanI gayelA zubha adhyavasAye emane sarvAM siddha vimAnamAM mUkayA ! pachI ekAvatArIpaNu, mahAvidehamAM janmIne cAritra laI mAkSe javAnA! evuM ja mallinAtha bhagavAnanA pUrva bhavamAM pAte mahAmaLa rAjA cAritra laI ghAra tapa para caDayA. e tapaNunA vadhatA javA sAthe zubha adhyavasAya evA prabaLa anyA ke
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ ramI rAjAnuM patana eka bAju tIrthakara nAma karma upAjaryuM ! ane anuttara vimAnamAM javAnuM puNya UbhuM karyuM. temaja bIjI tarapha silikanA ghAtI karma evA jarjarita karI mUkayA ke papa000 varSanA mahilanAtha prabhunA avatAre mAtra se varSe ane te paNa dIkSAnA divase ja bAkInA badhAya jarjarita ghAtI karma tUTI gayAM ne kevaLajJAna pAmI tIrthakara banyA. tyAre kSamAguNanA vikAsa para aMdhakamuni, aMdhakasurinA 500 ziSya, gajasukumALa, jhAMjhariyA muni, metAraja muni, vagere. e zubha adhyavasAya evA mahekAvyA ke TheTha zukaladhyAna ane mekSa pAmyA! vAta A che guNavikAsa karo eTale zubha adhyavasAya vikasavA mAMDe. pra-sahiSNutA, tapa, kSamA vagere guNamAM vikAsa, thatuM haze eTale zuM thatuM haze ? u0 AvuM kAMka, ke guNa pahelapahelAM te mana mArIne mana para pAke aMkuza mUkIne Ubho kare paDe. para tu pachI. AgaLa vadhatAM e manane ja anukULa banAvatuM javAya. arthAt manane je saheje saheje pahelAM asahiSNu, khAvakaluM ane gussAkhera banavAnuM gamatuM, te have manane sahiSNutA, tapa, kSamA vagere gamatuM bane, saheje gamatuM thAya. pUcho, praya-manane sahiSNutA-tapa-samAvagere saheje gamatuM kevI rIte bane ? -A rIte - (1) jinAjJAne prema dharAvavAthI, jinAjJAna bhAra haiye vahevAthI. "aho ! jinAjJA A sahiSNutA, tapa,
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 17 kSamA vagerenI ja che; ne e badhA tAraka che, bhadadhi pAra karanAra che. kevI suMdara jinAjJA ! basa, meM jinane nAtha tarIke mAthe dharyA che te mAre enI AjJAnuM pAlana karavAnuM ja hoya. ahAhA, mArA jina! mArA jinanI AjJA ! ene mArA prANa!" Ama jinAjJAne prema ane bhAra hRdaya para rAkhavAthI sahiSNutA vagere manane saheje gamatA thAya. (2) ema, sahiSNutA-AhAragRddhi-krodha vagerenAM bhayaMkara kaTu vipAka najara sAme taravaratA rAkhavAthI paNa sahiSNutAdi manane saheje gamatA thAya. vipAkamAM ahIM nukazAna ne paraloke bhAre duHkha te kharuM ja, paraMtu vizeSa mahatvanuM nukazAna e ke e asahiSNutAdinA kusaMskAranA, kadAca guNAkAra thaIne, pachInA bhAmAM AvRtti cAle. pAchuM tyAM koI rokanAra nahi, ke jAte pAchA vaLavAnI samaja nahi; eTale bhayaMkara pApI jIvana ja jIvavAnuM thAya. A vipAka najara sAme rakhAya te asahiSNutAAhAragRddhi-guse vagere akArA lAge, ane sahiSNutAdi saheje gamatA thAya. (3) vaLI, eka upAya A che, ke pUrvajonuM gaurava mAthe dharavAthI paNa e saheje gamatA thAya. gaurava A rIte mAthe dharavAnuM ke "vAha! mArA pUrvapuruSe kevA vivekI ke emaNe svecchAe bhAre sahyuM, ghera tapa AcaryA, jambara kSamAM rAkhI ! te paNa chatI jabaradasta tAkAta ane puyAI para ! te mAre bIje ze vicAra karavAnuM hoya ? "mahA
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ rukamI rAjAnuM patana jane cena gataH sa patthA. eka suputra tarIke mAre emanA cIle ja cAlavAnuM hoya, tethI mAre te sahiSNutA-tapakSamAdi ja mubAraka che, paNa asahiSNutAdi durgaNa nahi." (4) eka upAya e paNa che ke pitAnA AtmAnuM zuddha svarUpa vicAravuM, hRdayamAM enI bhUkha-mamatA AkarSaNa UbhAM karavAM. manane je ema thAya ke "hAhA ! kevuM suMdara mAruM anAhArI-nirvikAra-niSkiya svarUpa emAM lezamAtra paNa AhAranI gulAmI nahi, AhAra para jIvavAnuM nahi, kaI paNa prakAranI jaDamukhI kriyAnI veTha nahi, keI paNa jAtanA ukaLATa vagere vikAra nahi! kyAre AvuM svarUpa mAruM pragaTa thAya ! kyAre jaDa pugalanA saMga mAtrathI chUTI javAya ! kyAre jaDanA bhAvamAM nAcavAnuM-rAcavAnuM maTI jAya!" je manane svAtmAnA zuddha svarUpanI AvI mAyA lAge, emAM ja sAcA sukha, sauMdarya, ane suvikAsa dekhAya, te pachI e sthitie pahoMcavA mATenuM ja jIvana banAvAya, e ja rIte jIvAya eTale saheje saheje khAvAnuM cheDI cheDI tapamAM avAya, ukaLATa vagere vikAra choDI sahiSNutA keLavAya, kSamA pakaDI rakhAya, ane pApakriyAothI bane teTalA nivRtta banI vItarAga devanI bhakti sAmAyika zAstrasvAdhyAya vageremAM AnaMdapUrvaka jaI besAya, devaguru-dharmanI sevAbhaktimAM ADe Avate dhanatRSNAne vikAra dabI udAratAthI dhanavyaya thAya, yAne dAnaguNa, audAryaguNane kRtajJatAguNa vikasAvAya. potAnA vartamAna kRtrima, melA,
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 19 ane viTaMbaNAbharyA svarUpanI zarama-nAlezI lAgI, enA para tiraskAra chUTe, ane zuddha svarUpanI mAyA-mamatA jAge te A saheje guNavikAsa thavAnuM saMbhavita che. khAnapAna ane emAMya mevA-miThAI vagerenAM khAnapAna khuzamizAla kema karI zake che ? kahe mULamAM ja khAnapAnanI veTha ja lAgatI nathI, emAM keI nAlezI ja lAgatI nathI. kema jANe A eka lahAve heya, agara zobhA bharyuM kArya heya e enI sAthe vyavahAra dekhAya che ! A hoya tyAM pachI tyAga, tapa sahelAM svAbhAvika kyAMthI bane ? hoMzapUrvaka kayAMthI sevAya ? tema enI lAlasA che eTale emAM AghuMpAchuM thatAM kSamA-sahiSNutA kayAMthI rahevAnA ? e guNa sulabha karavA hoya te zuddha AtmasvarUpa anAhAripaNuM-nirvikAratA-niSkriyatAnI mAyA lagADe. emAM ja zAbAzI jue, eTale pelI AhAraTha vageremAM nAlezI lAgI, zarama lAgI, enI mamatA-lAlasA miTe. Ama guNene mana mArIne keLavavAmAMthI saheje saheje paLAvAmAM laI AvavA mATenA upAya A, ke (1) haiye jinAjJAne prema ane bhAra, (2) deza-durguNanA kaTu vipAkane jAgate khyAla, (3)mahApuruSenI mArgasAdhanAnuM anukaraNa, ane (4) svAtmAnA zuddha svarUpanI mAyA-lAlasA rahe. AmAMthI eka yA aneka upAya jyA rAkhavA joIe. A upAyane mAmulI gaNatA nahi. mahAna upAya varUpanI sAkaraNa, ane joIe. AthI eka A
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ ramI rAjAnuM patana che. jinAjJAne prema te e lagADI daIe ke mAre te A jIvanamAM eMjina e, huM Dabe; enI pAchaLa cAlya jAuM. daSatyAga-guNagrahaNanI jinAjJA ja mArA prANa. ene haiye bhAra e rahe ke "basa, ene anusaravuM ja joIe. jagatamAM jinAjJA kyAM maLe ?........tyAre dezadurgaNanA kaTu vipAkamAM je enI ahIM kuTeva paDI gaI, yA emAM rasa rahI gaye, glAnI na lAgI, te bhavAMtare caMDaziyAnA kopanI jema e dezanI je paraMparA cAlaze, phAlavA-kulavApaNuM thaze, e jIvana bephAma banAvaze. caMDakeziyAnAga gussAmAM tIrthaMkara bhagavAnane bacakuM bharavA sudhI pahoMcI gayo ne? bhavAMtare evuM pApiSTa jIvana icche che? nA, te pachI A kaTu vipAka daSTi sAme taravarate. rAkhI doSathI bacavAmAM ane sahiSNutA keLavavAmAM zuM kaThinAI lAge ?.... tyAre mahApuruSanAM anukaraNa paNa kyAM kama AlaMbana che ? "evA mahAvIra prabhu zAlibhadra-dhanAjI -sanatakumAra cakravata jevAe karyuM, sahyuM, AdayuM, e mAre paNa mubAraka che." A otha pakaDIne calAya, te ya guNapAlana sahaja banatuM jAya...ema AtmAnA zuddha svarUpanI mAyA-mamatA-lAlasA jagADI devAthI paNa sahaja guNapAlana zakya che. doSa durgaNamAM nAlezI-nAlezI ja joyA karavAnI. AhAra-viSaya-parigrahAdimAM nAlezInAlezI ja jovAnI. enA eja guNamAM vadhAro, uDANa, vizALatA vyApakatA lAvavA,
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 21 - (1) A eka kAryuM ke, guNane saheje AdarA karI daIe. (2) bIjuM e karavAnuM ke emAM rasa, hoMsa, pUrve dhagaza, pachI anamedanA ItyAdi vadhAratA jaIe, bhega ApIne ya e sAcavIe. je kArya bhega ApIne karIe chIe enI kiMmata lAge che.maphatiyA pustaka laI AvyA te enuM mahatva evuM ja lAgavAnuM. jarA ADuMavaLuM uthalAvI gharamAM kayAMya rakhaDatuM mUkI devAze. kiMmata kharacIne lAvavA pAchaLa ene UMcuM ThekANe mUkAze. mANasa ghera jamavAmAM eTaluM nahi choDe, paNa maphatiyA jamaNamAM jamavA gaye te vinA saMkeca chAMDaze ! mahenata karIne banAvelI cIjane svAda lAge che; ne ema ja maphatamAM maLI gayelI vastune e svAda nathI lAgatuM. pitAnA dUdha kezara-sukhaDathI bhagavAnanI pUjAbhakti karavAmAM je bhAvalAsa jAge che, e maphatiyAthI patAvavAmAM nathI jAgate. A badhe anubhava che ne ? e zuM kahI rahyo che? | bhega ApIne je guNa ke dharma sacavAze ene rasa, enI hoMza, ne enI anumodanA umadA thaze. zAlibhadranA jIve pUrvabhavamAM mAtra thALI khIra paNa kharekhara bhega ApIne dAnamAM dIdhI te enI bhArobhAra anumodanA thaI. emAM e dAnanA phaLa rUpe puNya ane saMskAranA guNAkAra thayA. tyAgane guNa vikasvara thaI TheTha
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ rumI rAjAnuM patana devatAI rajanI navANuM peTI maLavAnI bhavya samRddhi vagerene paNa tyAga paLavAramAM karIne khavA sudhI pahoMcyA. guNavikAsa kare che ? bhega ApIne paNa e keLavavAnI hoMza rAkhe. sAmAne dabAvavA-dabaDAvavAnA saMga che, zakti che. paNa e jatuM karI jo kSamA rAkhI, te e kSamAne pAvara vadhI gaye samaje. kemake bhega Ape. sudarzana zeThe jAtane ne jAtanI AbarUne bhega ApIne paNa brahmacarya uparAMta ahiMsA-dayAne khapa rAkhe. te e guNanA guNAMka vadhI gayA. dhanA aNugAre mAtra nava mahinAnA tapamAM chaThuMchaThThane pAraNe sukkA-lukhA AMbelamAM bhAre bhega Aye, te ene rasa-hoMza--anumodanA evA vadhI gayA, guNanI mAtrA evI vadhatI cAlI ke mahAvIra prabhue cauda hajAra muniomAM nitya caDhate pariNAme emane ekane ja AgaLa karI dekhADyA. guNavikAsa mATe guNane rasa, hoMza, anumodanA, kadara, khUba khUba vadhAratA cAle. guNanI kadara vadhatI enuM nAma ke te te guNanI AgaLa enI sAmenA deza duguNa ke jaDa ceSTA ane enAthI thatA artha-kAmanA lAbha tuccha lAge. "paMcasUtra zAstranA bIjA sUtramAM kahyuM che ke zrAvaka pAMca aNuvrata le, ahiMsA-satya vagerene svIkAra kare, pachI enI suMdaratA, hitakAritA, ne sukhada paraMparAnubaMdhitA
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 23 vagerenI bhAvanAthI AtmAne bhAvita karate cAle, ane enI sAmenA hiMsA-asatya vagere denI galIcatAapakArakatA-mahAduHkha-paraMparAnubaMdhitA vagerenI bhAvanA vadhArate jAya. ene ane enAthI thatA paisA-pratiSThAdinA lAbhane tuccha ati tuccha lekhate jAya. A te tame paisAne bahu kiMmatanA ane mahatvavALA mAne che eTale enI pAchaLanA AraMbha-kaSAya -parigrahanA dezanI ghaNA nathI thatI, athavA AraMbha Adi doSanI kaTutA nathI lAgatI, eTale e sevI kamAyelA paisA para tiraskAra nathI chUTate. dezane vaiSa nathI, paisA-baMgale-moTara sArA lAge che. pachI, enI pAchaLanA AraMbha--samAraMbha ane lebhamAnAdi kaSAye bhUMDA kyAMthI lAge? athavA A AraMbhAdi bhUMDA nathI lAgatA te enA lAbha paNa kaDavA zI rIte lAgavAnA? kasAIpaNuM bhUMDuM lAge che te kasAInA baMgalA para rAjIpo nathI thatuM, e mITho nathI lAgatuM. ema, AraMbhAdi bhUMDA lAge, te enA para kamAyela paisA pApa kaDavAja lAge. ema AraMbhAdi bhUMDA lAge, te enA para kamAyela paisA paNa kaDavA lAge. jainadharma haiye pharasyAnuM A lakSaNa che ke deSadurguNa ne pApanA pAyA para UbhanArA vaibhavavilAsa mIThA nahi, kaDavA lAge. keI pUche, pra-paisA kema kharAba? bhega-bhava kema bhaMDA?
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ kamI rAjAnuM patana u0-te ene tarata A uttara karavAne ke e hiMsA parigraha ane kaSAyAdi doSa para UbhA che mATe. basa, guNano vikAsa karavA A upAya che ke enI kadara kare, enuM mUlyAMkana UMcuM UMcuM AktAM jAo. ema ene rasa, dhagaza, AnaMda vadhAratA cAle. AjanA ajJAna mANasa citrapaTa-sinemA joIne khUza thAya che ne? eka jue che, pachI vaLI bIje jue che, ema karatAM karatAM ene rasa vadhatuM jAya che. ema bIDI-sigAreTa vagere vyasananI Adata paDatAM ene rasa vadhatuM jAya che. ema paisAnI kamAI thatAM ene rasa vadhe che. vezyAgAmIne ene rasa vadhatuM jAya che. navA gAmamAM jaze te paheluM priya zodhaze! duniyAmAM bhinna bhinna viSayamAM AvuM thAya, te guNa aMge kema evuM na bane? kema na banAvI zakAya? sahiSNutAdi guNanA piSaka prasaMgemAM e guNane rasa vadhAratA rahevuM joIe. eka dharma zravaNane guNa, emAM samyagdaSTi AtmAne rasa keTale? upAdhyAyajI mahArAja kahe che,- taruNa sukhI strI parivaryo re, catura suNe suragIta; tehathI rAge ati ghaNe re, dharma suNyAnI rIta." yuvAna mANasa, pAche sukhI, samRddhi-vaibhavavALe vaLI patnIthI parivarele, ane catura samajadAra, e divya gAMdharvagIta kevA rasathI sAMbhaLe ? enA karatAM paNa ati
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 25 ghaNA rasathI dharmazravaNa karavAnI samakitI AtmAne prIti hoya. manamAM sajajaDa besADI dIdhuM che ke "jIvanamAM dharma e ja cIja che, sAra che, mAla che, AtmAnI sAcI kamAI che, sAthe thanArI kamAImAM aMke thanArI vastu che. bAkI badhuM te evAI javAnuM! tuccha, asAra, ane apakAraka ! mATe enI vAtamAM zuM bahu paDavuM hatuM ? tAraNahAra dharmanI vAte ja sAMbhaLuM, bahu bahu sAMbhaLyA karuM, jethI AgaLa ne AgaLa dharmamArge mArA AtmAnI pragati rahyA kare."--Ama bhAre rasa dharmazravaNane heya. emAMya navuM navuM sAMbhaLate jAya, tema tema rasa vadhate jAya. AvA rasane lIdhe dharmazravaNane guNa ke vikase ? ke gInA dhyAnanI jema A zravaNaguNamAM tanmaya bane? e guNa khIle eTale cittane zubha adhyavasAya enI sAthe vikasatA jAya. ApaNI vAta A ja cAle che ne? ke pelA rAjakumArane duzmana subhaTanA halA sAme pitAnA zubha adhyavasAya ane zIlathI rakSA karavAnuM mana thayuM ane duzmananA thaMbhI javA para vaLI adhyavasAyanuM josa evuM vadhI gayuM ke tyAM ja ene avadhijJAna pragaTa thaI gayuM. tyAre e josa kevuMka AvyuM haze "zubha adhyavasAyamAM vega zakti kevI rIte vadhatI Ave ?, enI vicAraNuM cAle che. emAM A vAta che ke "keI eka paNa guNamAM jesa lAvavAthI adhyavasAyamAM jesa Ave che."
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 samI jAnuM patana eTale A prazna cAlyA ke "guNane josa kema vadhAre ?" AnA eka upAya tarIke jinAjJAnI mamatA, doSanI paraleka-nukasAna-vicAraNuM vagere vikasAvavAM. bIjA upAyanI vAta cAle che ke guNanuM mUlyAMkana ane rasa vadhAravA, jethI guNapAlana enuM e dekhAya chatAM aMdaranA deSa kapAtA rahI zubha bhAvanI tAkAta-vega joradAra heya. trIjo upAya A che ke guNanI mamatA-dhagaza ane anumodanA evI vadhAravI ke duzmananA paNa guNa upara haiyuM ovArI jAya! guNa che ne? bhale virodhIne hoya, e jinabhakti, sAdhusevA kare che ne ? basa, enI anumedanA thAya, mamatA evI thAya "ke A mArA jine AdaraNIya-anumodanIya kahela guNa che, ane guNa te. mAro tAraNahAra che. te e game tyAM hoya toya mArI upAsya cIja. enA te huM guNa ja gAuM; AvI mamatA. -anudanAthI paNa AmAM jesa Ave che. ajitasenanI guNunamedanA - zrIpAlakuMvaranA kAkA ajitasena zrIpAla sAthenA yuddhamAM hAryA. tyAM jue ke zrIpAlane duzmana mAnIne sAme laDelA chatAM have enA guNanI anumodanA karatAM zubha adhyavasAya keTalA UMcA vikasAvI rahyA che? e. vicAre che ke,
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 27 "ahe! A bALaka ke guNiyala! ane huM mATe ke adhama! eNe enI bhujAbaLe nyAya purassara ATalI moTI rAjezvarI saMpatti meLavI, ne meM do karI. enuM rAjya paDAvI lIdheluM! chatAM vivekathI mane kahevarAve che ke "kAkA! tame atyArasudhI rAjya sAcavyuM e tamAre moTe upakAra! have huM rAjya calAvavA lAyaka thaI gaye chuM, te tame rAjya soMpI nirAMte nivRtti bhegave." tyAre huM adhama ke ke cerI para zirajorI rUpe enI sAthe laDavA Avya! kevI suMdara enI guNiyalatA ! ne mArI kevI jaghanya duSTatA! khera, have te A sAmAnA. guNa visarAvanAra ane jAtanI duSTatA poSanAra mATInI. mAyAthI sayuM! jaDasaMsAra UbhA rAkhuM te buddhi bhraSTa thAya ne? joIe nahi e. zrIpALanA guNanI kadararUpe paNa have guNanuM ja jIvana-dharmamaya jIvana mubAraka che." basa, tyAM ne tyAM ja saMsAra tyajI aNagAra thayA. tyAM zrIpAle emanI khUba khUba guNastuti karI. tyAre have A mahAtmA te zubha adhyavasAyanuM baLa vadhAratAM vadhAratAM AgaLa upara avadhijJAna pAmyA! vadhatI guNAnumedanA zubha adhyavasAyane keTale UMce laI jAya ? are ! pitAnA paNa kaI khAsa bhega ApIne sAcavelA guNa ke sukRtanI ja zuddha anumodanA paNa zubha adhyavasAyanuM baLa vadhArI mUke che.
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ rumI rAjAnu patana juo, zAlibhadranA jIva AhIraputra saMgame munine khIra vaheArAvI bhAre AnaMda-ullAsa sAthe ! khIra kevI ? jIvanamAM pahelI ja vAra dekhavA pAmela tathAjene khAvAnI taiyArImAM che evI khIra! chatAM peAtAneA tuccha rasAsvAda jatA karyAM! peAtAnI kaparI sthitinI dRSTie e paNa kiMmatI gaNAya. guru mahArAjanA upakAra mAnyA ke emaNe mane kevA suMdara dAnanA sukRtanA lAbha karAvce !" pachI A tyAgadhama ane guruupakAra para eTalI badhI bhArAbhAra anumeAdanA karI, anumAdanA vadhArI, ke emAM zubha adhyavasAyanuM khaLa adbhuta vadhI gayuM! eNe mAtra zAlibhadranA avatAra, ane rAjanI devatAI navI navANuM peTI ja nahi, paNa "zreNika mAthe mAlika ! mAlika te eka ja mahAvIra' mATe A zreNikanI mAlikI zire ladAya evu enu prajApaNu ja na joIe, prajApaNu rakhAvanAra saMsAra ja na joIe. have teA saMsAra choDI sAdhupaNu ja khape," evA parAkramI zubha adhyavasAyamAM evA caDAvyeA, ke saMyama--tapanAM parAkrama ane TheTha anuttara vimAnanAM puNya UbhAM karI ApyAM ! A ja sukRtAnumeAdananA guNane vikasAvavAnA prabhAva! e vikasAvavAnuM evuM cAlyu, evuM cAlyu, ke enA vadhatA jatA AnaMdamAM, pachI khIra khAvAnA AnaMda tuccha khanI gayA. khIra khAtAM khAtAM manamAM raTaNA pelA dAna ane gurunI ja cAlI, pachI paNa eja cAlyuM. e ja rAte ajINu upara zULa ane maraNAMta dazA AvI. emAMya duHkha manane mu MjhavI zakayA nahi, 28
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna sukRtanA AnaMda visarAvI zakayA nahi, ane vahAlaseAyI mAtAnA prema paNa evA avasare ya nahivat lAgyA, eTalA guru pratyenA prema, gurue karelA upakAranA Anada aNujhaNI rahyo ! 29 zubha adhyavasAyanuM maLa AvA guNa ane dharmanuM khaLa vadhavA upara vadhe che; ne e khaLa enI zuddha anumAdanA puSTa thavA para vadhatuM jAya che. zuddha anumedanA eTale ke jemAM, (1) jAtanI vaDAInA ghamaMDa na hAya, (2) 'khIjAone A zuM AvaDe ?' evA tucchakAra na hAya, (3) dunyavI sukha-samRddhinI Aza MsA, ke bahAra vAhavAha kIrti levAnI kAmanA na hoya, (4) khIjAnI IrSyA ke dveSa na hoya ke ene matAvI Apu, ene heTho pADu' AvI AvI keI paNa jAtanI azuddhi-kacarAthI lezamAtra kharaDAvApaNuM na heAya. lakhI rAkhajo, A jAtavaDAine ghamaMDa vagere ekekI azuddhi sukRtamAM jhera bheLave che. sukatane nissAra niHsattva banAve che. bharavADaNanA che.karA abhaNu aNujha gamAra paNa A azuddhithI khacavAmAM mahA vidvAna hatA.
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 30 rUphamI rAjAnuM patana sagI mAtAne paNa pitAnA dAnanI heziyArI na kahI evI vAhavAha levAnuM na IcchayuM. "nagaranA moTA zeThiyAne zuM vaherAvatAM AvaDe? mahArAjane meM vaherAvyuM. A keI tucchakAra, IrSA manamAM ya na pharakI, jAta ghamaMDanI te vAteya zI? jyAM "mahArAjane ApyuM ema mAnavAne badale "mahArAje mane rAMkaDAne sukRtanI taka ApI e ja kRtajJabhAva-namrabhAva yAda karyAkaravAnuM hoya, tyAM jAta ghamaMDa Ubho ja zAne rahe? tyAre dAnanAM phaLarUpe puNyanA cAnI ke dunyavI zaibhavanI te IcchA ya thaI nahi. dAna te eTalA mATe karyuM ke "sAme mahAtmA che, A uttama khIra che, pAse peTa che, uttama paNa khIra mArA pApI peTamAM gaye adhama mATI thaze, ane mahAtmAnA pAtre caDaye paramAna thaze." vastune sadupayoga, sad viniyoga kare eja buddhimAnanuM jIvana, buddhinI balihArI! basa, mahAtmA taraphanA AkarSaNathI vastunA sadupayega arthe eNe dAna karyuM ane emAM rAcce--mA-nA, e ke enI anamedanA-guNane pAvara vadhArate ja gaye, vadhArate ja gaye. zAla mahAzAla ane emanA nUtana dIkSita be bhANeja, cAre jaNA guru gautamasvAmIjI sAthe mahAvIra prabhunI pAse AvI rahyA che. cAre ya ne manamAM gurunI anumodanA
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ 31 ane utthAna gurunA upakAranI anumodanA evI vikasatI cAlI che, aha, sadurbhAgye amane kevA uttama guru meLavI ApyA! kevA amane saMsAra-kArAgAramAMthI choDAvyA ! keTale emane nisvArtha upakAra ! upakAra paNa gajaba keTine ! kyAM e saMsAranI viTaMbaNuM, durdazA ane jyAM A lekettara bAdazAhI? A pamADanAra gurunA upakArane badale kayAM vaLe? je A upakAra upara te AgAmI janma-paraMparA maTe ane bhAvI anaMta kALa ujajavaLa thaI jAya, enuM mApa zuM kaDhAya? tema AvA guru maLyA pachI te na janma ja zAne leve paDe? AtmAne asaMga-akaSAyI nirvikAra-vitarAga banAvI de evA gurune amane rAMka pAmarane bheTe ? basa, zuM tyAre AvA guru maLyA pachI have ame kAyAnI, indriyaviSayanI, ke kaSAya-rAgadveSanI mAyAmAM paDazuM? haragIjha nahi. amAre ne ene zuM lAgevaLage? have te gurunI ja ekasevA-ekadhyAna-ektAnamAM kAyAviSaya-kaSAya sarvanA saMga-Asakti bhAvathI para mukta thaI jaIzuM..." e AvA keI, guruprAptinI kadara-anumaMdanAguNanuM ane zubha manorathaguNanuM baLa vadhAranAra vicAramAM caDyA te zubha adhyavasAyanuM baLa eTaluM badhuM vadhI gayuM, eTaluM badhuM vadhI gayuM, ke rastAmAM ne rastAmAM ja UMcA zukaladhyAnanI dhArAmAM caDhayA ! kSapakazraNa lagAvI! ghAtI karmano kSaya karI kevaLajJAna pAmyA ! vItarAga sarvajJa banyA !
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ tene rumI rAjAnuM patana jene je guNavikAsano ne dharmavikAsano puruSArtha, tevI tenA adhyavasAyanI prabaLatA bane. gurU gautama mahArAja hajI chavastha che ne celA zAla-mahAzAla vagere sarvajJa banI beThA ! zubha adhyavasAyanuM baLa vadhAravA guNanuM baLa vadhArAya; ane jema guNanuM baLa vadhAravA (1) enI bhAre kadara UbhI karAya, (2) ene rasa bhAre vadhArAya, (3) enI anumodanA tIvra banAvAya, ema (4) enI sAmenA avaguNu ane ethI thatAM dekhItA dhanAdi lAbha vagerene tuccha mAnatAM cAlavuM paDe, te ja guNanI kiMmata lAge, guNanuM baLa vadhe. ahiMsA e guNa che, enI sAme hiMsA-AraMbha samAraMbhe, e avaguNa che. te hiMsAdine ane enAthI dekhAtA lakSmI AdinA lAbhane ati tuccha mAnavA paDe. jema jema A hiMsA ane lakSmI Adi pratye tuccha bhAva vadhatuM jAya, tema tema ahiMsAnuM baLa vadhatuM jAya. evuM ja kSamA, sahiSNutA, gAMbhIrya, audArya, devagurubhakti sAdhamikaprema vagere guNamAM enI sAmenA avaguNo gusse, sAmane, chIcharApaNuM, kRpaNutA, dhanamUccha, kuTuMbaprema vagerene tuccha lekhavA joIe. enAthI lAbha thatA dekhAya e paNa tuccha. ApaNI ajJAnatAnA kAraNe lAbha e durguNethI thavAnuM dekhIe chIe. kharI rIte te lAbha
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna pUrvanA puNyanA udaye thAya che. bAkI e deze te (1) pApanI ja kamAI Ape che (2) cittane malina banAve che; (3) saravALe duHkhanI ja poka mukAve che. e dezanI sAme prazasta bhAva UbhA karavAthI deSa dabAya che. prasannacaMdra rAjarSine putramoha jAge, mana cakaDoLe caDyuM, vicAramAM ne vicAramAM khUnakhAra laDAI laDayA ! paNa kSaNavAra pachI mane thayuM ke "are ! huM mahAvIrane ziSya, ne meM A zuM karyuM? putra keNa ane rAjya zuM ? paramAtmaprema--gurupremanI AgaLa putrapremane rAjyalAbha tuccha atituccha banI gaye. enuM ane saMyamanuM baLa vadhatuM cAlyuM. enA para zubha adhyavasAyadhArA vadhI, te TheTha kevaLajJAna sudhI laI gaI! prabhuprema-gurUpremane guNa vikasI UTha joIe, te sAMsArika premane doSa ghaTI jAya. athavA sAMsArika nAzavaMta dhana mAla-parivAra tuccha lAgI javA joIe. to devaguru kimatI mAladAra lAge ne emane prema vadhI jAya. ema jI para TheSa UThI Ave e khoTuM che. enI sAme jene aparAdhamAM kAraNabhUta banatA meha ane karma sAme dveSa UbhuM karavuM joIe. aparAdha-pApa keNa karAve che ? pitAne meha, ne karma. vAraMvAra e bhAvanA karAya ke "A jagatamAM kaSAye-ajJAnatA-mUDhatA ane pUrva karma jIva pAse keTalI kAramI pravRtti karAve che ! bicArA jIvane kevA phasAve che ! mane paNa kevA e kanaDI rahyA che ! mArI zakti dvArA kema huM e kharA zatruone mahAta karuM, dabAvuM, naSTa
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 rukamI rAjAnuM patana karatA cAluM! emAM ja zakti kharacu ! avazya kharacu!' AvuM.... AvuM kAMka karatA rahIe te zubha adhyavasAyane haiye jagA maLe, ane enuM khaLa vadhatuM rahe. tanmayatA vadhAravA para zubha prabaLa ane adhyavasAya AtmAnA guNNA ane dhama pravRttimAM tanmayatA vadhAravA upara zubha adhyavasAyanuM josa vadhe che. A eka mAnava jIvananI ati duCbha vizeSatA che, ane te mAge purUSAtha khAsa rAkhavA joI e. koIpaNa guNa ke koIpaNa dharma pravRttimAM ya A tanmayatA vadhArI zakAya che, ane enu phaLa maLe che. nAgaketue bhagavAnanI pUSpa pUjA vakhate tanmayatA vadhArI, te eTalI badhI ke sazanI pIDAmAM mana leza paNa viSuvaLa thavA na dIdhuM! te ethI adhyavasAyanI dhArA vikasatA zukaladhyAna ane kevaLajJAna lAdhyuM ! pUjAmAM lInatA kevI vikasvara thaI haze ! jina sAthe ekarasatA gADha ati gADha banatI cAlI. jIvana jinanI sAthenI ekarasatAnuM ja lAgeluM. rAjA harizcaMdre sattvaguNa eTaleA asthimajjA karavA mAMDaceA ke ghAra kaSTamAM lezamAtra paNa dInatA-kAyaratA-thakAvaTa na AvavA dIdhI. devatAI parIkSA-vidhimAM TheTha sudhI aDIkhama rahyA. AmAM zubha adhyavasAya pramaLa thatA jAya ane apUrva apUrva kama kSaya nIpajatA jAya e mahAna lAbha che.
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa 2 gurubhakti eTale gurumAga -svIkAra A mAnava jIvanamAM kAi nakkara viziSTa kamAI karI javI che? teA ekAda paNa dhama pravRtti osilI banAvatA jAe. gautama mahArAje gurubhaktiguNane eTalA badhA vikasvara karyuM ke bhagavAnanuM nirvANu sAMbhaLIne have guruAgaLa peAtAnA e khAlabhAvanA guNanI sAme pote AkhA saMghamAM sauthI UMcA vaDerA anyAnA leza mAtra AnaMda ke ulka anubhavye nahi. paNa ulaTuM guruvirahanuM aparaMpAra duHkha anubhavyu ! emAM gurubhakti vadhatAM vadhatAM zubha adhyavasAya dhArA vadhI, ne e dvArA bhakti gurue apanAvelI vItarAgatAne apAvanArA anAsakta ceAgamAM pahoMcI gaI ! rAga-mamatA chUTI gayA ! adhyavasAya vikasvara thatAM thatAM zukaladhyAnamAM paheAMcI gayA ! guru pratyenI UMcI bhakti zI ? A ja, ke gurue apanAvela zubha mArga apanAvI levAya; e mATe enI ADe naDatA tuccha padArthonA svA jatA karAya. devAdhidevanI bhaktinA josa vadhAravA hAya tA enI ArDa naDatA tuccha padArthonA svAnI lAgaNI kapAtI AvavI joI e. mahArAjA zreNikane eka ratnakAMkhaLa kharIdavA mana mAnyu nahi; paraMtu bhagavAnanI bhaktinA jozamAM bhagavAnanI sukhazAtAnA samAcAra lAvanArane meATA inAmathI
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 rukmI rAjAnuM patana e navAjI letA ! vItarAganI bhakti mATe dhana parivAranA rAga kApavA paDe, dhanaparivArane jatA karavA paDe. ne bhakti pAchaLa kAMI jokhavAnu na hoya, bhAga ApavAne hAya nahi tA e bhaktimAM josa zI rIte Ave ? meleA, bhagavAnanI rAjanI bhakti pAchaLa jAtanuM kAMI kharca vAnuM rAkhyuM che ? eka rUpiyAnI varakha thekaDInA pAnAM seALa, emAMthI rAja kadAca eka AkhuM pAnuM nahI sahI, paNa aDadhuM ya pAnuM prabhune chApA, te ya mahine mAtra eka rUpiyAnA kharca lAge. ATale ya bhAga ApavAne niyama che ? bhAga ApyA vinA lukhkhA bhaktiguNu khaLavAna zI rIte banatA jatA haze ? enA para adhyavasAyanuM josa kema vadhe ? pUrva purUSAnA caritromAM mAtra eka kamaLapUjA, akSatapUjA, phaLapUjA vagere para jinabhaktiguNa prakhaLa thaI adhyavasAyadhArA vadhavAmAM svanAM puNya UbhA karI dIdhAnuM Ave che, te A bhAga devA para. kumArapALanA jIve pUrva bhavamAM atyaMta garIkhImAM pAMca koDInAM phUlathI pUjA karavAmAM jinabhakti guNa ane adhyavasAya evA puSTa karyo ke enA para ahI aDhAra dezanuM rAjya e teA mAmulI vastu, paNa gaNudharapaNAnu puNya UbhuM karI dIdhuM! pAMca keADInI sasva mUDI lagAvI devAnA bhAga ApyA tyAre bhakti thaI, zubha adhyavasAyadhArA vadhI, ethI puNya ane saMskAra jamA thayA. zuM samajIne ? A ja ke vAha ! kevA mArA taraNatAraNu jina !
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ 37 ane utthAna mArA nAtha ! prabhu ApanI AgaLa kazuM ya zI visAtamAM che? kyAM Apane athAga amUlya upakAra? ne kyAM so -hajAra-lAkhamA bhAge paNa AbhAra vALavAnI ya amArI trevaDa nahi? pachI enI lAkhamA kareDamA bhAganI paNa kRtajJatA adA karavAnI vAta kyAM? je e heta, te maLelI tana-mana-dhana-IndriyanI vipula zaktiomAMthI, prabhu ! tamArI sevAmAM ne tamArI AjJAnI ArAdhanAmAM keTalIya lagADaye jatA hatA? nizcittatA-nirbhayatA kema nathI - jIvanamAM dilano mukhya saMbaMdha AtmaguNone vikAsa karavAnI ane zubha adhyavasAyanuM baLa vadhAravAnI sAthe rahe te ja satata jAgRti rAkhIne A kArya thavAnAM. nahitara te jaDa padArtho ane kAyAnI sukhazIlatA-sanmAnane dhasAro e che ke e jIvane tANyA ja rahevAnA. mana emAM ne emAM vyagra rahevAnuM. divasa ane rAta e ja gaDamathala. sAra ze nIkaLavAno ? hRdaya para hAtha mUkI ne kahe, zuM evA jaDa jIvanamAM haiyAne nizcittatA-nirbhara yatA che? kaInA akALa mRtyune jotAM dilamAM AMcake Ave che ne ke "kadAca ApaNuM ya kAMka AvuM thAya che ? athavA kaI e roga UbhuM thatAM DAkaTara vaida kaI evI bhayaMkara AgAhInI saMbhAvanA kare te hadayanA UMDANamAM AghAta lAge che ne? athavA vizvayuddha, pAkIstAnI
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 rupha rAjAnuM patana baLa, ke cInanAM AkramaNa jevI vastu UbhI thAya te. haiye dhrAsake paDe ne? vicAravA jevuM che ke A AMcake, AghAta, dhrAsake paDavAmAM zuM kAraNa che? jaDa jIvana ke bIjuM kAMI ? jaDa jIvanamAM hRdaya evuM durbaLa banI jAya che ke aniSTa saMvegone vicAra mAtra paNa asahya bane che. tyAre, je jaDa jIvanathI ja prAsakA paDe che, te nizcitatA-nirbhayatA kema Ave, e vicAre. paramAtmAnI bhakti, emanuM zraddhA-bharapUra zaraNa. dharmavRddhi-guNavRddhi ane zubha adhyavasAya mukhya karelA. heya evA jIvananI balihArI che ke dilane suMdara kenTinI nirbhayatA nizcintatA Ape che ! ethI evA dhrAsaka AghAtaAMcakAnA bhaMga nathI banavuM paDatuM. svastha jIvanadhArA vahe jAya che. duniyA pAse A nathI; paNa je ApaNane vItarAga arihaMta paramAtmA ane emanuM zAsana tathA ene sacoTa rIte anusaranArA mahApurUSanAM Adarza-jIvananAM AlaMbana maLyAM che, te ApaNe te evI svasthatA jIvanadhArA banAvIe ne? jIvananI badhI pravRttine sAre saravALo zubha adhyavasAyanI rakSA tathA vRddhi che. A satata lakSamAM rahe ne ? ane e mATenA mukhya prayatnamAM rahyA karIe ne ? mananA uThAvAne vaza na thAo -
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 39 dhyAna rAkhajo, mana kadAca kaheze ke paNa sacaiAgA anukULa joIe ne ? zarIra sArU cAlavuM ane nizci ntatA hovI joI e ne ? paraMtu mananA A uThAvAne mahatva ApatA nahi, nahitara kharU karavAnu` rahI jaze. sAgA zarIra, upAdhie te kamanA anusAre enI e ja UbhI rahevAnI, ane jIvanuM peAtAnuM hita dUra ja rahyA karaze ! kharI rIte enA e ja sAmAM mananA uThAvA rokI vicArasaraNIne jheka badalavAthI zubha adhyavasAya UbhA karI zakAya che. vicArasaraNInA sroka badalavA mATe-- (1) negeTIvamAMthI pAjhITIvamAM, niSedhAtmaka nirAzAtmaka vicAra paddhattimAMthI vidheyAtmaka anukULAtmaka vicAra paddhattimAM cAlyA javuM. tAva AvyeA, 'hAya ! have badhAM kAma aTakaze. keTaluM badhuM bagaDaze !' ema nahi paNa 'ThIka che, (i) AzraveAmAMthI ArAma maLye, (ii) Atma-vicAra karavAnI taka maLI. (iii) thADuM sahana karavAnI zakti ane sattva paNa khIlavI zakAze.'... AvI AvI lAInanI vicArapaddhatti majamAvavAnI. je saMcAgeAne ApaNe aTakAvI zakatA nathI, enA para reAvAthI zuM ? mana bagADavAthI ze| lAbha ? e sayeAgeAmAM anukULa ja vicAra banAvI levA. (2) vicAra kAI khIjA ja cAlu karavA ke jemAM manane sphUrti maLe. dA. ta. mahApuruSa'nA parAkrameAnA, jIvAjIvAdi tattvanA, raLiyAmaNAM tI sthAnAnA, vAMcelA
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 rukmI rAjAnu patana sAMbhaLelA upadezanA, vagere vagere vicAra cAlu karI devA. 6 (3) saMkalpa karavA ke mAre A vAta vageremAM ATalA navakAra yA enA pahelA padmanA jApa karavA che.' pachI te jApa cAlu karI devAnA saMkalpa che eTale enuM kA cITa ane gaNatarI pUrNAMka cAlaze. (4) 'arihaMtAdi cAranAM zaraNa svIkArI arihaMtanI prArthanAmAM mana lagADI devuM. e prArthanA paNa umadA vastunI. dA. ta. prabhu ! mane zubha adhyavasAyanI khakSIsa kare, mAre sadguddhi ane samAdhi surakSita rAkho. 'samAhivaramuttama ditu.'. huM tamArA zaraNe chuM. mane tamArA arcitya prabhAve jarUra A mane prApta thaze.' vAravAra A prArthanA karavI. (5) guNavikAsa ane sucAgya vicArasaraNInI jema evuM suMdara tAttvika AdhyAtmika vAMcana tathA kAI evI ullAsapreraka dharma pravRtti paNa zubha adhyavasAyanI jAgRti ane puSTi kare che. mukhya kAma A che, zubha adhyavasAya sadA ramatA vikasatA rAkhavAnI khAsa tamannA joIe; ane jyAre, ahu sUkSma samaye samaye AtmA para kanA madha cAlu che, tema ja eka kha Mdha zubha thAya ke azubha, enA mukhya AdhAra adhyavasAya para che, zubha adhyavasAye zubha ane azubhe azubha karmAMdha e sthiti che, teA pachI zubha adhyavasAya jAgatA rAkhavAnI tamannA kema na thAya? saheja pramAdamAM-galatamAM-ghelachAmAM azubha adhyavasAya
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 41 karI azubha kama UbhAM karyA tA e pachIthI veThavA kAne paDavAnAM ? ApaNane potAne ja. emA ya ahI adhyavasAya khagADavAnA kALa mAmulI, paNa enAM phaLa rUpa azubha bhAva ane azubha karmanA udaya bhAgavavAnA kALa jaMgI ! tema ja pramAda vakhate jIvane majA-anukULatA jevuM lAge te te mAmulI, paNa enA azubha karmanA uddaya vakhatanI duHkhada sthiti bhAre! tApa, azubha kama khaMdha ane azubha saMskAra taraphe AMkha micAmaNA karavA jevA nathI. ene vadhAvI levAya ke 'zuM karIe ? saMcAga evA che, puNya kAcAM che, azubha kama khaMdhAI jAya che, emAM zI rIte khacAya ? ' AvI eparavAI nahi karavAnI. azubha na khaMdhAvA devAnI arthAt adhyavasAya na bagADavAnI pAkI garaja ane cIvaTa rAkhavAnI; ane e agharUM nathI ke cittanA adhyavasAya melA na thavA detAM, niLa rAkhIe. kemake e ApaNA viveka ane puruSArthane AdhIna che. adhyavasAya-zuddhi mATe tatva-prayogaH adhyavasAya, enA e ja nakhaLA saMcAga ne namaLI puNyAImAM paNa, UjaLA nirmaLa rAkhavA mATe A eka khAsa karavA jevuM che ke, mananuM valaNa tattva tarapha jhukatuMDhaLatuM rAkhavuM. jIva-ajIva, puNya pApa, Azrava-savara, madha-nirjarA ane mAkSa, A mukhya tattva che. jIvanamAM khanatA anAva vakhate navamAMthI je tattva lAgu thatuM hAya ene anurUpa valaNa cittanuM rAkhavAnuM. dA. ta. AraMbha A
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ rukmI rAjAnu patana. -samAraMbhanA prasaMga che teA e Azrava tattva che, ene anurUpa maneAvalaNa haiyatA-tyAyatA-bhaya-arucinu hAya, ema 42 bIjAnI kharAI pratye udAsInatA-karuNA:prasaMga kAI mANasanI bUrAI jovA-sAMbhaLavAne ALye tyAM pahelA teA udAsIna bhAva keLavavA ke jIvA kavaza che. ApaNe sAmAnI bhUrAI tarapha udAsIna raheA.' kadAca magajamAMthI ene vicAra na ja khasatA haiAya te yA bhAva lAvA, bicArA jIva kama-pIDita ! tevA mAhanIya karmInA udbhace khATuM karI rahyo che. ene sadabuddhi maLeA, sadbhAvanA jAge ane enI bUrAI dUra thaI jA !' dilanA . pIgaLavA sAthe enI dayA ubharAvavAnI. A dveSa aTakAvI kaSAya-nigraharUpa sA~vara--tattvanuM Alekhana karyuM" kahevAya. bimArImAM nirA tatva - ema ApaNI bimArInA prasaMga ALye, tyAM nirjarA tattva kheAlavAnuM, mananuM valaNa A azubha kamanA udayamAM azubha khapI javAthI ane krAyaphleza samabhAve sahuvAthI kamanI nirjarA thavAnA hisAbe prasannatAnu rAkhavAnuM. vaLI svecchAe sahI laie, dilamAM dhIraja, hi'mata dharI ane ApaNe karelAM ApaNe bhAgavavAM joie evI zAhukArI rAkhI bhAgavI levAya, te vizeSa kama-nirjarAnA lAbha thAya che. enA tarapha udvega zA mATe ? jaDa pratye vicAraNA :
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna ema jagatanA sArA-narasA jaDa padArtho najare caDhavAnA prasaMga ghaNuM Ave che. tyAM "e ajIva tatva che, mAtra reya tatva che. udAsIna bhAve jovAnuM-navAjavAnuM tatva che. ema vicArI mananuM valaNa udAsIna rahe, upekSAvALuM rahe, kaI rAga nahi, kaI dveSa nahi. te ema vicArIne ke "A badhuM anitya che, parivartanazIla che, zubha azubha thAya, ne azubha zubha thAya. mAre kAMI AnI sAthe kAyamanA meLa nathI. te emAM zuM aTakI paDavuM hatuM? zA rAga ke dveSa karavA? zA vAtavAtamAM mArA AtmAne vikAra jagADavA ? jaDa enuM kAma kare, mAre mAruM kAma karavAnuM. mAruM kAma mArA AtmAnA jinabhakti jIvadayA vairAgya, kSamA, nispRhatA vagere guNe puSTa karyuM javAnuM. jagata enI rAhe cAle emAM mAre harakhAvA-karamAvAnI. jarUra nahi. jaDanI pAchaLa ema nAcyA karavAmAM huM keTale pahoMcIza? jaDanA vicitra paryAnA DhaMga te pAra vinAnA che. enI pAchaLa mAre rAga-dveSathI vikRta thavAnI jarUra nathI. avadhu sadA magana meM rahenA. pitAnA vairAgya, samatAnA paryAya na bagaDe e jovAnuM." tatvaciMtana, tatvapariNati, tatvamukhuM darzana e zubha adhyavasAyanI rakSA mATe adbhuta upAya che. e upAya je kharekhara dilathI sevavAmAM Ave, te AtmAnA adhama deahaMva, mada, mAyA, IrSyA, jUTha, anIti vagere para aMkuza AvI jAya che. hRdayathI tatvanI pichANa
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvanamAM A ya phamI rAjAnuM patana karI hai tatva pariNamAvyuM, pachI tyAM ahatva vagerene zuM kAma piSavA paDe? game tevI karoDa rUpiyAnI paNa saMpatti je anitya tarIke lekhI, karmanA udaya tarIke joI, mahA AzravanA aMga rUe nihALI, pachI enA para zuM aheva karAya? ema bIjA jIvamAM evA karmanA camakArA dekhyA, tyAM e jIva upara zI IrSyA karAya? athavA je e AtmaguNamAM AgaLa vadhe che te e enuM parAkrama che. enI anumodanAne badale IrSyA karI evAM sArA nimitte pitAnA AtmAmAM zubha kamAI mUkI bagADe keNa ghAle? sAme sAruM jIvana jIvIne saMvaratatvanI pite -upAsanA karavA dvArA ApaNane paNa zubha bhAvane anudanAnuM saMvara tattva pUruM pADe che. te ene te ja rIte apanAvavAmAM DahApaNa thAya. guNanI IrSyA karavAmAM te ulaTuM sAmAnA saMvare ApaNe AzravamAM paDavAnuM thAya. evI mUI keNa kare? tavadhArAe cAlI A jIvanamAM bane teTalI saMvara-nijAnI kamAI karI levA jevI che; Atmadene hAsa ane AtmaguNanI upAsanA karavA jevI che, azubha adhyavasAya aTakAvI zubha adhyavasAya dilamAM ramatA rAkhavA jevA che.
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa 3 AtmA-sauthI vadhu kiMmatI pele rAjakumAra pitAnA zIla baLa upara duzmana subhaTene svaMbhita thaI gayelA jue che, paraMtu enA para abhimAne nathI caDate, yA sAmA para dveSabhAvamAM nathI paDate, ke ke mAre prabhAva ! kevA A luccAone thaMbhI. javuM paDyuM!" nA, keI azubha bhAva nahi. e te zIlane prabhAva joI zIla para ovArI jAya che. arihaMta prabhunI. dayA para ovArI jAya che. "bhagavAnanI kevI kRpA ke enA prabhAve AvA zIlanuM baLa maLyuM!' basa, AvI kaI zIlanI anamedanA, keI arihaMta pratyenI kRtajJatA vagere muddA para nirmaLa adhyavasAyanI dhArAe caDha, te ene tyAM ja avadhijJAna pragaTyuM ! asaMkhya bhava najare nihALyA ! enI. vikarALa duHkhada sthiti jotA kSaNabhara mUcchita thaI gaye. ahIM bIjI bAju evuM bane che ke A hiraNyakaraTI nagarI para dhADa pADanAra rAjAe pahelAM te subhaTane mAraphADa karI nagarane ko levA mokalyA che, have e kiMmatI mAla hastagata karavA bIjA mANasone mekalavAnuM kare che. rAjA adhama che, mAyAvI che, niSphara che, anItikhera che, eTale jIvanamAM AvA dhaMdhA na kare te bIjuM zuM sAruM kare ? | dilanA bhAvanuM pratibiMba pravRttimAM paDe che. dila je malina bhAvamAM ramatuM haze te saheje pravRtti
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ kamI rAjAnuM patana adhama thavAnI. e ja kALa ane e ja dezamAM jyAre pele rAjakumAra uttama pavitra bhAvamAM ramata uttama pravRtti AcarI rahyo che, tyAre teja kALa-kSetramAM A rAjA halakaTa bhAvamAM taNAye dago-prapaMca-mAraphADa-lUMTa karavAnI adhama pravRtti AcarI rahyo che. jenI kevI vicitratA che! jagatamAM sArA narasAM be ya jAtanA tatva maLe; uttama adhama baMne bhAtanA mANase heya. emAM sArA 'uttama banavAnI potAnI dhagaza hoya, te koI aTakAvatuM nathI, ne adhama thavuM hoya, te ya keI aTakAvatuM nathI, aMtaramAM pUchI le ke, ApaNe sArA uttama dilanA banavAnI, banyA rahevAnI dhagaza kAyama rahyA kare che ne ? A dhagaza hoya, enI pAkI garaja hoya, pachI dila uttama rAkhavAmAM zI vAra lAgavAnI? dila uttama rAkhavAnA 2 upAya - (1) AtmAne kiMmatI samaja - dila uttama banyuM rAkhavAnI bhUmikAmAM pahelA naMbaramAM jagatanA game teTalA kiMmatI jaDa padArthonI paNa kiMmata mAmulI, ane pitAnI, pitAnA uttama dilanI kiMmata enA karatAM lAkho-koDe guNI UMcI haiye aMkita karI rAkhavI paDe. AnuM kAraNa spaSTa che ke e kiMmatI paNa jaDa padArtho je dila zAMta ne svastha hoya te ja sukhakArI lAge che. game te kalpanAthI e dila baLatuM hoya te e jaDa padArtha sukhakara nathI lAgatA. vaLI jIva
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 47 moTA bhAge dila adhama banAve che te jaDavastunA kAraNe pachI bhale e dunyavI mAna-sanmAna-sattAnA kAraNe heya, teya te jaDa vastu ja che. dila "adhama' eTale kodhaabhimAna-mAyAprapaMca-Asakti-laMpaTatA-IrSyA- verajheraniMdA vageremAMnA keIthI raMgAyeluM rahe che. A jaDanA kAraNe thAya che, mATe jaDane ja kiMmata vinAnuM gaNa pitAnA uttama dilane mahA kiMmatI gaNavuM. AtmA sauthI vadhu kiMmatI zAthI - kharekhara jue te dekhAze ke baMgalA-bagIcA-mAlamikata-khAnapAna vagere badhuM ja kAmanuM zAnA upara ? ahIM AtmA hayAta hoya enA para ne? AtmA je paraleka cAlI gaye, te pachI enA mATe pelA zA kiMmatI? kaze nahi. kehinUra hIre game teTale aDhaLaka kiMmatavALo hoya; paNa e jenAra-gavanAra AtmA hayAta hoya te ene e kAmano ? ke marI gayo hoya te paNa? tAtparya, badhuM ya AtmAnI pAchaLa che. have jyAre AtmA kiMmatI che, te te adhama dilavALo kiMmatI ke uttama dilavALe? adhama dilavALo haze te te jAte pote ja potAnI kiMmata, pitAnuM varcasva, pitAne mobhe-gaurava halakuM pADaze, ane jaDa padArtha-pratiSThAsattA-zeThAIne kiMmatI gaNI enuM varcasva pitAnA upara sthApaze, jANe pote ene gulAma! enA nAce nAcanAro ! enI vAMkAzamAM
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3mI rAjAnuM patanarAMkaDo banI revA besanAra! vezyA vAMkI thAya tyAre ene yAra rovA bese ne? zA mATe? dila vAsanAnA kIcaDathI khadabadatuM che, adhama che, tethI. je nispRhatAdi guNathI dila uttama hoya te lAta mArIne Ubho rahe, "cAla, tArA UMcAnIcA thavAmAM huM A uttamatA na chaDuMtAre bagaDavuM hoya te bagaDa-mAre zuM ? Ama juo ke A lekanI dRSTie uttama dilavALe AtmA ja kiMmatI che. dila uttama che te mahA sukhazAMti che. paralekanI daSTie paNa uttama dilavALe AtmA ja kiMmatI che emAM pUchavuM ja zuM ? kemake evA dila para ja mahAna puNyAI, sadagati, saMleza vinAnA bhega vabhava, ane uttama dharmasAdhanA prApta thaI zake che. sArAMza, jaDasAmagrI-sattA-sanmAna karatAM uttama dilane, uttama dilavALA-pitAnA AtmAne, ghaNe vadhu kiMmatI mAna, e dila uttama rAkhavAne pahelo upAya che. (2) mitrI-dayA-rAkhe :dila uttama banAvavA bIjo upAya (1) sarva jIve para nItarate maitrIbhAva-snehabhAva, ane (2) duHkhI che para vizeSa karIne dayAbhAva rAkhave e che. dhyAnamAM rahe ke jIva bhUkha-tarasa-apamAna-mArapITa vagere dUHkhanI jema ajJAnakapAya-hiMsAdi pApothI paNa duHkhI ja che; kemake bhayaMkara dukhe ene najIka AkarSa rahyA che. have jema jaDa padArthonA meha khAtara dila.
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 49 adhama banAvAya che, ema je jIvA ajJAnAdivaza ApaNuM magADatA lAge enA para te dveSa UbharAya, dayAbhAva nahi, tA tethI paNa dila adhama ane che, tyAre je mana para satata cAkI paherA rAkhI jIvA para nItaratA vAtsalyabhAva, ne dayAbhAva kharAkhara jIvaMta rAkhIe, 'khicArA jIva kama pIDita che, kamavaza che, kamanA hAla mAra khAI rahelA ane bhaviSyamAM mAra khAnAza evA enA para mAre dveSa zeza karavA ? yA ja raheA, prema ja raheA, bicArAne sanmati maLA,'- A bhAvanA manamAM ramatI rAkhIe, teA dilane adhama banavAnuM kAraNu nathI. kaDA jo, dveSane badale dayAbhAvanI lAgaNI rAkhe te zuM emAM AtmAnuM gaurava thAya che ? AtmA muk lIsa lAge che ? dveSa kare te AtmA parAkramI ? bhUlA na paDatA, kharU parAkrama ja vikaTa saMcAgeAmAM paNa dayAbhAva jALavavAmAM che; gaurava emAM che. sattva emAM che. dveSa karavAmAM teA niHsannatA che, kAyaratA che, puruSA hInatA che. eTale (1) jIvA para dayAbhAva, ane (ra) jaDa karatAM svAtmAnI kiMmata keI guNI UMcI hAvAnA khyAla, A e upAyathI dila uttama rAkhI zakAya che. jaDanI kiMmata nIcI te nIcI ja. jaDa viSaye AdithI game tevuM sukha lAgatuM hAya, paNa jaDanI evI kiMmataTaNI ane mamatA nahi ke svAtmAne enI AgaLa nimUlya 4
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 ramI rAjanuM patana gaNave. uttama dilavALo AtmA kiMmatI che, jaDasukhe ane padArtho tuccha che. emAM taNAI javuM cheTuM che. ethI dayA ghavAya che. asaMkhyanA saMhAra paranAM sukha ane paisA kevA lAge - - jIva mahAAraMbha samAraMbha karavAmAM asaMkhya sthAvara jenI dayA bhUle che, te AraMbhAdi kenI khAtara ? (1) jaDa padArthonA kSaNika sukha, ane (2) jaDa lakSmInI mamatA khAtara ja ne ? paNa e khabara che ke e tuccha sukhanI bhUkha ane jaDanI mamatA maTe che? nA, roja ne roja enI khaNaja cAlu che! eTale pachI enA mATenI veTha paNa hamezanI mAthe lAgI ja che ! zuM karavAnuM A sukhane ? A mamatAne ? jaDanA sukha aMge vicAra - AvA sukhanI pAchaLa pAgalatAmAM asaMkhya jIvonI dayAne vicAra ja nahi karavAne? Aja ne Aja evA sukhanI lAlasA na mUkAya e bane, paNa e sukha keTalI hiMsAnA upara UbhuM thAya che eno vicAra paNa na karI zakAya? vicAra te lAva ne ? e lAve eTale e jInI dayA te ubharAya ne ? pitAnI e jI pratyenI aparAdhitA te manamAM Ave ne? zuM ApaNe e jInA aparAdhI nathI? evA aparAdha karIne maLelA sukha upara nirbhayatA rahe ke bhaya lAge ? khuzIno piTale thavAya ke kheda thAya ? lokanA baMgalA para khuzI :raste cAlatAM koI suMdara baMgalo dekhAze, ne koIne
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 51 A te pUchyuM ke A kono aMgalo che ? tyAM eNe kahyuM ke pelA rAjanA seMDA pazu mAranAra kasAInA.' tA e sAMbhaLyA pachI e khuMgalA para rAga thAya? harakha thAya kharA ke vAha ! kasAI bhAgyazALI ke ene AvA kha'galA che ?' nA, rAge ya nahi ne harakhe ya nahi. kema ? eTalA mATe, ke javAnI gheAra hiMsAmAMthI A maMgalA UbhA thayA che. lAhInA baMgalA che e,'ema lAge che. baMgalAvALA jIvAne bhAre aparAdhI che. khasa, te| evI rIte ApaNA dharma samajAvyuM ke pRthvIkAya-apakAya vagere asaMkhya jIve che, enA sahAra upara vepAra-dhadhA cAle che, ane viSayasukhA UbhA thAya che. tA evA rhiMsA para UbhA thayelA paisA-TakA, makAnavADI ane indriya-sukhA para rAga thAya ? harakha thAya ? enI khAtara dila adhama karIe ? e jIvAnA aparAdhI evA ApaNe gumAnathI UMce mADha pharI zakIe ? jIvA ApaNA upakArI ? ke ApaNe jIvAnA apakArI ? H-- ahIM eka prAsaMgika vicAra che. e pRthvIkAyAdi jIvAnA klevara para ApaNe mAla-milkatavALA ane indriyasukhanA bhAktA banIe chIe. teA prazna che ke (1) e jIvAne ApaNA upakArI mAnI enI pratye kRtajJatA dAkhavavAnI ? ke (2) e jIvAnA ApaNe ghAra aparAdhI DAvAnuM
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ rukamI rAjAnuM patana mAnI vAraMvAra enI kSamA mAgavAnI? daSTi be che - ekamAM jagatanA cha ApaNAM sukhanAM sAdhana banavAthI ene upakArI mAnavAnI vAta che. bIjI daSTie jagatanA chanA ApaNe ghAtaka hAI ApaNe enA aparAdhI levAnI vAta che. bemAM tAtvika daSTi kaI? jaina zAstrane anukULa daSTi kaI? | sarva jI ApaNuM upakArI ? ke ApaNe aparAdha pAmelA ? - jaina zAstro te kahe che ke jagatanA jaDa padArthoe jIvane ghele banAvI rAga karAvI karAvI anekAneka duSkRtya karate ane bhavabhava bhaTakta rAkhyo che. upadeza-mAlAmAM zrI dharmadAsAgaNI mahArAja kahe che ke "ahA A jagatamAM viSaye na heta te che keTalA badhA sukhI ane duHkharahita heta ?' tAtparya, viyAe jIvane bhayaMkara anartha karyo che, ane kare che, mATe jIvana e bhAre apakArI che. have vicAro ke pRthvIkAyAdi che A mehaka viSayabhUta jaDa zarIra dhAraNa karI zuM jagatanA jIne upakAranuM sAdhana ApI rahyA che ke apakAranuM? tAvika dRSTie zuM ? - alabata apakArI te jIvanaviSaya-vAsanA che. vAsanA na hoya te viSaya zuM karI zake ? mATe viSaye ke enAM
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna pa3 zarIra dhAraNa karanAra jIvA tattvathI apakArI nathI, paNa e rIte vicAratAM teA e jIvA tA pachI upakArI paNa zAnA ? e ja sukha pUru pADe che ema dekhAya che, e paNa jIvanA karmanA udayanAM gharanuM che. te kadaya upakArI anyA; jIva nahi. vaLI e sukha jIvanuM upakAraka paNa nathI. ulTuM evA sukhanI lAlasA-lapaTatAmAM ja jIve A bhavacakramAM bhaTake che. eTale, tAttvika dRSTie e jIvA nathI te apakArI, ke nathI teA upakArI, te pachI mAnavuM zuM? - Ama hovA chatAM jeNe meAha A karavA hAya, eNe mAnavuM te A ja joI e ke ' A pRthvIkAyAdinA manelA baMgalA-hIrAmANeka--sAnuM cAMdI mevA-pakavAna vagere te jIvane mahA mAhAMdha ane rAgamUDha karanAra heAvAthI anatha kArI che, apakAraka che. * ema mAnatA rahe te krame krame ene tyAga karavAnI dhagaza rahe. nahitara tA te mAtra peAtAnI aMdaranI vAsanAne ja anarthakArI mAne, ane bAhya viSayane anakArI na mAne, te bhulAvAmAM paDI jAya. tyAM tA mana kaheze 'huM vAsanA nahi rAkhuM, viSayeA bhale mArI pAse rahe.' paNa viSaye jo pAse rAkhavAmAM vAMdhA na hAta, viSaye| anatha kArI hAI ne tyAjya na heAta, tA tItha kara cakravartI jevAoe enA tyAga zuM kAma karyo hAta ? ene pAse ja rAkhatA ne ? ... pAse rAkhIne
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 rukSma " rAjAnuM patana paNa e vAsanA rahita hAta ne ? jIvAne upakArI mAnavAnuM keTaluM yAjmI ? :-- eTale vAta A AvIne UbhI rahe che ke alamat viSA ane viSayamaya pRthvIkAyAdi jIvA tAttvika daSTie upakArI ya nahi, ne apakArI ya nahi; chatAM vairAgya artha mAnavAnuM A rahe che ke A bhAre ana kAraka che, apakAraka che; mATe enA saMga cheDavA jevA che. have vicAre ke viSayasukha pUrA pADavAmAM nimitta thanArA jIvAne upakArI mAnavAnuM keTaluM vyAjakhI che ? tAttvika dRSTi ane vairAgyanI dRSTi,emAMthI eke dRSTie upakArI mAnavAnuM ucita kharUM ? tAttvika dRSTie upakArI nathI, tema vairAgya dRSTie upakArI mAnavAmAM te ulTu viSayarAga poSAtA rahevAnA. mATe kharI rIte tAttvika dRSTi te A rAkhavAnI che ke ApaNA tuccha svAmAM e pRthvIkAyAdi jIvAne ApaNe nAza karatA AvyA chIe, eTale ApaNe emanA gheAra aparAdhI chIe,' A nakkara hakIkata che. jarA pelA kasAInA dAkhalA vicAro. kasAI bakarAne upakArI mAne te? :~~ mahu kasAI ema kahe ke 8 A makarA- gheTA vagere mArA upakArI che. e mane AjIvikA raLAve che, sukha Ape che,'-tA e keTaluM vyAjabI che ? e ema e upakArI mAnatA rahe teA zu kadIya ene emanI hiMsA mUkavAnuM mana thAya ? hiMsA para ghRNA-duHkha-kheda thAya ? ke e *
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ hisatA nI vAta ane utthAna te hiMsA karate rahevAne, ne upakAre ya mAnate rahevAne? pra--paNa je e jIvane e sAro upakAra mAne te enI kRtajJatA rUpe hiMsA na paDe ? u -nA, zuM kAma cheDe? kRtajJatA eTale ke upakAranA badalAmAM avasare potAne jIva ApavAnI vAta Ave, ane e banavAnuM nathI. bAkI enI hiMsA pitAnA jIvananirvAha mATe anivArya samajI upakAranA badalA tarIke e A mitrI bhAvanA bhAvI zakaze ke "sau jIve bheguM AnuM ya bhaluM thAo, sau bhegAM A paNa sukhI thAo ! " e ciMtavavAnuM kAMI kaThina nathI. e te saheluM ne saTa ! te pRthvIkAyAdi jIvo mATe paNa ema ja vicAravAnuM thavAnuM. kahevAya che ne ke badhA ja ApaNuM upakArI che mATe maitrI bhAvanA kare ke "saunuM bhaluM thAo ? zuM tyAM jAte enI hiMsA cheDavAnuM bhAvavAmAM Ave che kharuM? kasAI hiMsA kyAre cheDe ? eTale kharI vAta e che ke kasAI je mAne ke huM A badhA mArAthI marAtA jIvene ghera aparAdhI chuM, bicArAne mahA bhayaMkara matanuM ne jIvatA kapAvAnuM duHkha ApI ahIM paNa emanI karuNa dazA karI rahyo chuM ! ane e rIte kapAtA e jIvane bhAre cittasaMkaleza tathA Arta-raudra dhyAna thavAthI e bhavAMtare duHkhada durgati pAme e paNa emanI karuNa dazA karI rahyo chuM ! baMne sthaLe
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2mI jAnu patana bicArA e ane ahIM ane bhavAMtare keTale trAsa!" ema e jIvenI bhArobhAra dayA UbharAya, ane pitAne emAM ghera aparAdha jaNAya, e aparAdhanAM dAruNa vipAka samajAya, te e jInI kSamA mAgavAnuM ane evAM aparAdha eAchA karavAnuM mana thAya. ApaNe aparAdhI levAnI mAnyatAmAM maitrI - basa eja rIte ahIM vicAravAnuM che. mATe ja "pRthvIkAyAdi ja ApaNane sukha Ape che mATe ApaNuM upakArI che," e mAnavAne badale "ApaNe vAsanA piSavA pRthvIkAyAdi jIvone ApaNe kheTA mArIe chIe tethI ApaNe e jIvenA aparAdhI chIe, e bhAna vAraMvAra jAgrata rAkhavA jevuM che. emAM kharekharI maitrI bhAvanA Ave che. pra.- ApaNI jAtane aparAdhI mAnavAmAM maitrI kayAM AvI? u0-maitrI A rIte ke manane ema thAya che ke "huM jema jIva chuM ane sukhano artha chuM, ema e paNa jIva che, ne sukhanA ja abhilASI che. te jema mane kaI duHkha Ape e na game, tema ene huM duHkha Ape e ene bicArAne kema game ? jIvatvanI daSTie e jIve mArA baMdhu che. baMdhune duHkhI kema karAya?" e rIte e cha para premanI lAgaNI thAya e mitrabhAva che, maitrI che. magI upara uttama bhAva - enA para pachI duHkha ApavA badala dayA UbharAya,
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ thAna peAtAnA aparAdha dekhAya, ane pahele pagathiye aparAdhInI kSamA mAgavAnuM karAya. hRdayanA kakaLATa sAthe ema lAge ke A meM bahu khATu karyu che. mAre e jIvAne zA mATe mAravA joIe ?' 'vArA pachI vArA, mArA pachI tArA,' e nyAye kudarata krama mane paNa evI sthitimAM mUkaze ke jethI khIjA jIvA mArI dAruNa hiMsA karatA rahe. mATe kayAre evA dhanya divasa Ave ke A pRthvIkAyAdi eka paNa jIvanI mAre hiMsA na karavI paDe evuM suMdara cAritrajIvana huM pAsuM ! e pAmavA mATe tuccha viSayasukhA ane mAnelI sagavaDa ochI karI e jIvAnI virAdhanA ghaTADatA AvuM.' ... Ama jIvAne kSamApanA karavAnuM, peAtAnA duSkRtyanA pazcAttApa anubhavavAnuM, ane jIvAnI virAdhanA AchI AchI karavAnuM te ja lAdhe, ke je pAte jIvAnA aparAdhI che e bhAva vAraMvAra najara sAme lAvyA kare, ne kakaLatA dvile enA kheda anubhavyA kare. tyare zAstrakAroe dharmonAM lakSaNamAM maitrI kheDI che te zA mATe ? jinezvara devanI AjJAne anusAre (1) dAna-zIla-tapa-bhAvanA rUpa dhama kahA, ke (2) ahiMsA-saMyama-taparUpI dhama kaho, yA (3) samyag darzana-jJAna-cAritrarUpa dhama kahe, e dhama bIjA jIvAnA vicAra rAkhIne arthAt khIjAne duHkha na karavAnA che. kemake dharmanA pAyAmAM yA thAya e rIte che. yA UDI
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 rukSmI rAjAnuM patana tA dhama UrDayo. A dayA rAkhavAnuM te ja mane, ke je jIvA upara sneha DAya, maitrIbhAva hoya. mATe caitrI sAthe jarUrI che. maitrIne prabhAvaH , jIvA pratye maitrIbhAva hAya, sneha hAya, te peAtAnA evA svArtha sAdhavAnuM mana na thAya ke jemAM jIvAnA kaccaraghANa thAya, jIvAne jIvaleNa duHkha thAya. zAstravArtA-samuccaya ' nAmanA zAstramAM dhama hetu siddha karavAnA traNa sAdhana khatAvyAM(1) sAdhusevA sA mA, (2) maMtrI satveSu bhAvataH (3) AtmIyapramokSatra -arthAta (1) sadA bhaktipUrvaka sAsevA, (2) jIve para hRdayathI maMtrIbhAva, ane (3) mamatAnI pakDanA adha Avezane tyAga,-A traNuthI dha hetu siddha thAya. have AmAM jue ke mamatva yAne svAInA adha Aveza kayAre AchA thAya ? ke jIvAnA duHkhanA vicAra rAkhe teA. e lAvavA mATe jIvA pratye sneha maitrIbhAva joI e. manane thAya ke ' jIvamAtra mArA baMdhu che. ene duHkhI karIne mArA svAtha kema sadhAya kejaDa padArthonI mamatA kema karAya ? ? maitrImAM dayA sAmela ja hoya : eTale tApaya A AvIne UbhuM rahe che ke jIvAne duHkha devuM e dharmaviruddha che; mATe pahelA pAyAmAM A bhAva
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna jAgavo joIe ke "mArA tuccha svArtha ke AvezamAM mArA baMdhutulya ane duHkha devuM e adhama kRtya che. huM te duHkha na ApuM, paNa bIjAthI ke bIjI rIte jIve duHkha bhogavatA heya enI mane dayA Ave." dayAnuM mahattva ThAma ThAma :aSTakaLa zAsAmAM paNa A Ave che ke, dayA bhUteSu vairAgyaM, vidhivad gurupUjanam / vizuddhA zolavRttizca puNyaM puNyAnubandhyadaH // (1) jIve para dayA, (2) vairAgya, (3) vidhipUrvaka gurubhakti-pUjA, (gurumAM parama guru paramAtmA paNa AvI jAya.) ane (4) vizuddha zIlavRtti; -A cAra puNyAnubaMdhI puNyane sUcave che. ahIM puNyane bhagavaTe karatAM A cArane AdaravAnuM karAya te navuM puNya UbhuM thAya. eTale A dharmarUpa paNa che. AmAM paNa jIva para dayA pahelI batAvI. tyAre egadaSTi zAstra zuM kahe che? anAdine sahaja maLa Tyu pAme enAM traNa lakSaNa batAvyA, (1) dukhita para atyanta dayA (2) guNavAna para anveSa. (3) sarvatra aucitya.
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ rumI rAjanuM patana AmAM paNa chave para dayAnI pahelI vAta che, duHkhI para dayA na Ave e tIvra sahaja maLane prabhAva che, tIvra rAga-dveSane pariNAma che. pitAnA tuccha svArthanI lapeTatAmAM ne rAgAndha dazAmAM haiyuM eTaluM kaThera rahe che ke jI para dayAnI phuraNa ja na thAya. athavA kahe, jIvanamAM duHkhane vicAra ja na hoya tyAM svArthanI kALI ramata aMdha banIne cAlyA kare e sahaja che. dayAmAM pazcAtApa pahelo kema? tyAre jIvanA duHkhano vicAra Ave tyAM svAbhAvika che ke pahelAM te pite je jIvane duHkha ApyAM che, ne ApI rahyo che, ene vicAra, ene pazcAtApa jarUra thAya. manane ema thAya ke "jIne sukhI karavAnuM te bAjue rahyuM, paNa ulaTuM duHkha ane te maraNanta kaSTa ApavAnuM karAya, e mArI kevI adhama dazA ! e jIe bicArAe mAruM zuM bagADayuM che? evA niraparAdhI ane huM je svArthanA kAraNe pheMsI rahyo chuM e svArtha gojhAre che. duHkhI karelA e jene aparAdhI chuM. mArA e aparAdhanI kSamA kare. Ama cha pratye pitAnI aparAdhIdazA mATe bhArebhAra duHkha-saMtApa thAya ane e jIvenI dayA Ave, e tAtvika dRSTi che. enA para pitAne tamannA rahe ke kyAre sarvathA ahiMsaka jIvana pAmuM. keIne mAre duHkha vuM na paDe, keInI ya mAre hiMsA na karavI paDe, na
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna karAvavI paDe ke bIjA karatA hoya emAM saMmati na devI paDe, evuM jIvana kyAre banAvuM!" jIvananuM utthAna sAcI maitrI para ane je jIva- dayA ane jIva-kSamApanA para pragaTa thAya che, paNa nahi ke pitAnAthI karAtI hiMsAnA kheda-kSamApanA vinAnI lukhkhI "saunuM bhaluM thAo, sau sukhI thAo evI maitrI bhAvanA pa2. pele rAjakumAra A dayA ane hiMsAnA bhAva upara AgaLa vadhI rahyo che. tuccha kSaNika Indriya sukhanI pAchaLa AMdhaLI deTamAM A jIvadayAne vicAra AvatuM nathI, e vAta thaI. (2) jaDa padArthonA mamatvane vicAra - evI bIjI vAta lakSamI vagere jaDa padArthonA lAbha mamatva khAtara paNa jIvadayA kerANe mUkI bharapUra jIva-hiMsAnA AraMbha samAraMbha kare che e che. tyAM e jotuM nathI ke A jenI khAtarI karuM chuM e jaDa padArthomAMne eka paNa mRtyune rokanAra nathI ke mRtyu pachI sAthe cAlanAra nathI. are! mRtyu te pachI, paNa tevA rega akasmAta thAya, tyAM paNa lakSmI ane vADI baMgalA eka bAju UbhA rahe che, ane vedanA jIvane ekalAne jAlima bhegavavI paDe che. emAMnuM kAMI paNa jIvanA duHkhane ochuM kare? nA, te vedanAmAM je saMpatti na bacAve, ghaDapaNane na reke, mRtyune je na aTakAve, tema
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ ramI rAjAnuM patana - mRtyu bAda je sAthe na Ave, enI eTalI badhI mamatA zI ke enI pAchaLa pApa-sevanathI khuvAra thaI javuM? ne jIvadayAne vicAra ja na rAkhe? paralokanAM bhAtA rUpe kazI dAna-zIla-tapa-bhAvanAnI karaNI na karavI? kahe che, prava-badhuM jANIe chIe paNa kema AraMbhane samAna raMbhane Dara nathI lAgatuM? kema enAthI UbhI thatI lakSamI tarapha aruci nathI thatI ? kema dAnAdimAM pramAda thAya che? u - Dara aruci nathI thatI ane pramAda thAya che te pachI jANavAnuM zene kahevAtuM haze ? jene haiye keI asara nahi ene jANyuM kahevAya ? jenA para zraddhA nahi ene? zraddhA hAya, haiyAmAM asara thatI hoya, te hiMsAnA phaLane Dara ane hiMsAjanya lakSamI tarapha aruci jarUra thAya. dAnAdimAM eTale badhA pramAda na rakhAya, rAkhavAnuM mana ja nahi thAya. mATe A karo, jaDa sukhanI bhUkha ane jaDa-mamatA pAchaLa je asaMkhya jIne kaccaraghANa nIkaLe che ene haiye AMcake lagADe. jaDasukhanI bhUkha kAramI che, ema ja jaDa padArtho rega-mRtyu-paraleka kyAMya bacAva nathI ApatA. eno AMcake lagADe ke "A zuM? kyAM sudhI?" AMcake lAgaze te AMkha UghaDI jaze. pachI te vIyaeNllAsa e mArge UchaLaze. vAta A hatI ke dila adhama bane che te jaDasukhanI
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna tRNuM ane jaDanI mamatA tathA jIva paranA DhaSa upara. paNa ApaNe je dila uttama banyuM rAkhavAnI dhagaza ane garajavALA hoIe, te uttama dilanuM sarvocca mUlyAMkana karavA ane jIvadayA keLavavA kema khaDe page na heIe? e heIe pachI dila uttama banAvatAM zI vAra lAge ? - jIvananI kei paLa evI nathI ke jyArathI sArA uttama dilavALA banavuM heya tyArathI na banI zakAya. mAtra bhAna AvavuM joIe, anAdine mahene kepha Utara joIe, sAruM uttama pavitra dila banAvavAnI laganI lAgavI joIe, garaja joIe, pachI dilane tarata pheravI zakAya che. khUnakhAra yuddha karanAra rAjAonA paNa dila kSaNavAramAM palaTAI gayAnA dAkhalA maLe che. drAviDa ane vArikhila vizALa lazkara sAthe yuddhamAM UtarI varSo sudhI evA laDyA, evA laDyA, ke ekeka pakSanA pAMca-pAMca karoDa mAnavIne kaccaraghANa nIkaLI gayo. paraMtu mahAtmAnA ge dila palaTAtAM yuddha tarata baMdha karyuM, ane bAkInA 5-5 karoDanA lazkara sAthe cAritramArge caDhI gayA! te TheTha siddhArgari upara anazana jhukAvI dIdhuM! kevaLajJAna ane mokSa pAmI gayA! duzamana rAjAnI lUTanI taiyArI - A rAjA adhama che, eTale kumAranI mUchita sthiti jANI haze tethI lAga joI potAnA prapaMcI vicakSaNa gupta puruSane kahe che, ke "tame jAo rAjadhAnImAM, ane
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ rukmI rAjAnu patana jIo have enA rAjA ane piravAra bhAgI gayA haze, tethI tame enA khajAnA kabje karA. je kAMI hIrA-mANeka -mAtI, sAduM-rUpu, jara-jhaverAta hAthamAM Ave te badhu kabje karA. vaLI enuM lazkara paNa hataprahata, nirAza, niHsattva banyuM haze, ene ya tAe karo. sAthe eTalu jo jo ke pelA rAjakumAranI bhAre zIlazuddhinA bahu prabhAva che, evA e sugRhIta-nAmadheya puruSasaMhanA paNa zA samAcAra che ya jANI lAvo, jethI mArA manane zAMta thAya; atIndriya tattva tarapha jIA -: mANasa kevaLa bahAranA saMcAge para mApa kADhI dhAraNA saphaLa karavA dADe che, paraMtu ene bhAna nathI hatuM ke tyAM kAI atIndriya tattva evuM kAma karatuM hAya che ke enA varcasva AgaLa mANasanuM kazuM nathI cAlatu. rAjAe bahArathI eTalu ja joyuM ke rAjakumAra mUcchita thaI gayA che tethI have kAInI rAkaTAka nathI; pachI lUMTa calAvavAmAM cAM vAMdhA AvavAnA che ?' mUkha che, ema jo prapacIenI dhAraNAo saphaLa thatI hAya teA sajjanAne jIvavu ja bhAre paDe. paNa sajjanA sArI rIte jIvI zake che, ane prapacIonI jALa saphaLa thatI nathI, e sUcave che ke sAjanAnuM rakSaka koI majabUta atIndriya tattva kAma karI rahyuM che. e AtmatattvanI mahAna sAmita che. ekalI jaDasRSTimAM atIndriya zuM? ane rakSA zI ? sajjana kANu ne duna kANu ?
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna lUMTavA AvelA stabdhaH rAjAe pitAnA guptacarone deDAvyA to kharA, pilAo paNa jAtimAna ghoDA para caDhI gheADA deDAvatA parvata kotaro nikuMje oLaMgI jhaTa A rAjadhAnImAM AvI ya pahoMcyA. emane te rAjyanA khajAnA lUMTavA che. eTale sIdhA pahoMcyA rAja vADA tarapha. paraMtu tyAM joIne stabdha ! tyAM bahAra zuM jue che? kumAra AgaLa zAsanadevatA - pele rAjakumAra hajI mUcchita dazAmAM che. DAbA jamaNuM hAtha be bAju vaLIne jANe be pAMdaDA hoya ane vacamAM mastaka sahita mukha jANe kamaLa paDyuM hoya ema zebhe che! ATaluM ja heta te te pelA jhaTa AgaLa vadhyA hata, paraMtu ahIM te Azcarya meTuM banyuM che. kumAranI AgaLa zAsanadevatA UbhA che! e devatAI suMdaravarNanA suzobhita mahAkiMmatI vastra-alaMkArathI sajaja che, daze dizAmAM ene prakAzakuMja patharAI rahyo che. enA mukhamAMthI jaya jaya kumAra' evA maMgaLazabda nIkaLI rahyA che. vaLI enA hAthamAM rajoharaNu-munipaNuM mATenuM mukhyAdhika liMga Aghe, che. ane eNe kumArane hAthane aMjali joDelI che, rAjapuruSe A jotAM ja AbhA banI jAya che. "are! AvA devatA jyAM khaDA hoya tyAM lUMTa calAvI zakavAnI vAta kevI!" Azcaryacakita thaI jANe pASANanI mUrti rUpa na banI gayA hoya evA rithara thaI UbhA ! emane zI
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ rukamI rAjAnuM patana khabara ke AdhyAtmika zakita zuM kAma kare che! zIlavAna puruSane devatAo vaza thaI jAya che ! vagara bolAvye AvI devatA dAsanI jema Adeza mAge che, zIlavAnane jayajayakAra vartAve che! AjanA kALe kema keI devatA dekhAtA nathI? evI kaI zaMkAkuzaMkA karavA jevI nathI. mana-vacana-kAyAthI trikaraNazuddha zIlanA khapI banavAnI jarUra che. Aje devatAe ApaNI tevI zuddhi na dekhatA hoya, bhaya ke pralebhanamAM aNIzuddha TakavAnuM tevuM ApaNuM satva emane na dekhAtuM hoya, te Aja hAjarAhajura na thAya. agara tevI AvazyaktA ke gyatA na jaNAtI hoya te ya hAjara na thAya. eTalA mAtrathI kAMI zaMkA karavAnI jarUra nahi. zIla pAlana zA mATe? ApaNe devatAne hAjara karavA mATe zIlapAlana kara vAnuM nathI. rAjakumAre evI koI apekSA rAkhI nahotI. ene te mAnavajIvana ja trikaraNazuddha zIla mATe lAgatuM hatuM. enuM pAlana thaI gayuM eTale jIvananI saphaLatA thaI, ema enuM sacoTa mAnavuM hatuM. tapAse, jIvIe chIe te kevuM? "zIlapAlanathI suzobhita ja jIvavAnuM nahitara te kuzIlabharyuM jIvavA karatAM maravuM sArUM" e mata kumArane hate. eTale te zIlapAlanamAM e khUba khabaradAra hate. bAkI deva te kumAranI lezamAtra dhAraNa vinA emaja AkarSAI hAjara thayela che. eTale ApaNuM kartavya zuM e
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna ha ja dhyAnamAM rAkheA. deva hAjara nahi thAya te ya e ke - ya vyapAlana ApaNane javAba devAnuM ja che; vagerenI apekSA--AzaMsA vinA kartavya ane devAgamana ajAvyuM, te te e uttama sAdhanA thaI. nirAza sabhAvanI sAdhanA uttama kATinI che. enAthI avazya AtmAne lAbha thAya ja che. e lAbhamAM (1) aMtarAyakSaya, jJAnAvaraNIyAdi krama kSaya, (2) puNyAnubaMdhI puNyanuM upArjana, (3) susa skAropAjana, (4) pU`khaddha azubha karmonuM zubha karmomAM saMkramaNu, vagere ane che. (5) jinanI AjJAnuM pAlana thAya e paNa meTi lAbha che. daivI camatkAra ke leAkavAhavAhanI AzaMsA kaisa chUTe ? : AvA uttama Atmika lAbhanA tarapha dRSTi rAkhIe te pachI bIjA daivI camatkAra ke leAkavAhavAha thayA na thayAnI zI paravA rahe? mULa vAMdhA ahIM A ja naDe che ke ApaNane AtmalAbha tarapha dRSTi nathI rahetI, enI garaja hAtI nathI, eTale ja ADAavaLA phAMphA mAravAnuM mana thAya che. sAdhanAnI saphaLatA, evA koI camatkAra vagere bAhya lAbha thAya, emAM dekhAya che. eka navakAramaMtranI sAdhanA karatAM karatAM jo koI evuM darzana thayuM. svapna
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'Ta rukmI rasanu patana AvyuM; bAhya camatkArika lAbha thA; tA lAge che ke sAdhanA phaLI. saphaLa thaI." tyAre zuM sAdhanAnuM A ja phaLa che ne? zuM AvuM kAMI na banyu te sAdhanA niSphaLa gaI ne? keTalI khadhI ajJAna dazA! AvI ajJAnatAmAM pachI tevuM na banatAM sAdhanA mALI paDI jAya, nirAza thAya, utsAha vadhe nahi, emAM zI navAI? sAdhanAmAM sAce utsAha ane joma teA ja rahe, ke mAtra Atmika lAbhe| je pUrva kahyA tenA para dRDha vizvAsa rahe, enI ja tamanA rahe. jo sAdhanAkALamAM pratisamaya e zraddhA. cAlu che, pachI ADAavaLA phAMphA mAravAnI zI jarUra ? mANusa aMdaranuM mUkI bahAramAM bhaTake che mATe ja bhUlA paDe che. khIjAe mArI vAhavAha karI ke nahi, mane sArA mAnyA ke nahi, koI camatkAra thayA ke nahi, AvuM AvuM jovAmAM kharI vastu cUkI jAya che. ane kAI kahe 'alyA bhAI! A gaDamathala, A bAhya kIrtinI bhUkha ke camatkAranA AkaSaNu tA te anatI vAra rAkhyA, emAM tArA AtmA mATe ze| bhalIvAra Avye ? hajI bhavamAM bhaTakatA rahyo che ! have A lapa mUkI emAM AtmA kAMI UMcA nahi Ave. pUrvokta nakkara Atmika lAbha thaI rahyA che enA ddaDha vizvAsa rAkhI nirAza sabhAve ArAdhanA kace jA. eTaluM ja tArUM kAma che.' naDatara A ja che ke bahAramAM mana pharyA - khIjA zuM kare che, kema ema kare che; e kema kare che. calAvI
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utapana levAya, vagere vagere ciMtA karyA karAya che eTale pitAnI AtmAnI ciMtA durlabha banI jAya che. tyAre, zuM tamane lAge che ke vAtmaciMtA vinA pinAne uddhAra thAya? jainazAsana nA pADe che. svAtma-ciMtA mukhya joIe ema jana zAsana kahe che. mATe te "tirthIyarA me pasIyatu" samAvivaramuttama diMtu, "siddha siddhi mama disaMtu" "dho vaDhautIrthakaro mArA para prasAda kare, uttama bhAvasamAdhi mane Ape. mane mekSa Apo. zrata-dharma mAro vRddhi pAme."--vagere aneka mAgaNIe roja svAtmahitArthe karavAmAM Ave che. "jayavIyarAya sUtramAM evI aneka mAgaNI karIe chIe. ema pApathI pAchA haTavAnA ane micchAmi dukkaDaM devAnA aneka sUtre paNa svAtmazuddhi arthe belAya che. e badhuM zuM sUcave che? svAtma-ciMtAnI pradhAnatA. tyAM kAMI e pATha na AvyA ke "tIrthakaro saune para prasAda kare, saune samAdhi Ape, saune mekSa Ape.." Ama nathI IcchavAnuM ema nahi, paNa pitAnA AtmAnA ciMtA mukhya karavAnI che, ema sUtrapATha kahe che. mahAvIra bhagavAna jevAe A vicAryuM ke "mArA karmo ghaNuM bAkI che, te anArya dezamAM jAuM. tyAM sahana karavAnuM sArUM maLaze tethI bahu karmakSayane lAbha thaze. A zuM? svAtmaciMtAnI mukhyatA. je paranI ciMtA mukhya heta te te ulTe ema vicAra Avata ke "anArya dezamAM
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 70 ramI rAjAnuM patana jaI te tyAM bicArA ajJAna leka mArI AzAtanA karI ghora pApa bAMdhaze." pra - A vicAra kema na karyo ? te zuM bhagavAna nimitta pAmI e leke pApa bAMdhe emAM bhagavAna deSa mAtra nahi ? u0- nA, kAraNa e che ke anArya jenA pitAnA adhyavasAya ja evA malina che ke bhagavAna na jAya te. paNa evAM phUra karmamAM emane e lIna rAkhe che. eTale bhagavAna kAMI emane zubha adhyavasAyamAMthI azubha adhyavasAyamAM javAnI udIraNa karatA nathI. cAritra lenAra pAchaLa sanehIo mehavaza rue emAM cAritra lenAro duSapAtra nathI, kemake pelA rue che te potAnA mehanA kAraNe. AvuM je na mAnIe to te pachI sArI pravRtti karanArA paNa dezapAtra Tharaze. kemake emanI sArI pravRtti dujanene nathI gamatI ane tethI zreSa kare che, DhaSa karI karma bAMdhe che. AmAM je sArI pravRtti karanAra deSapAtra hoya te te pachI sArI pravRtti na karavI e artha thAya ! paNa vastusthiti ema nathI; durjane niMde teya sajajanee sArI pravRtti cheDavAnI nathI. nahitara te jagatamAM satyapravRtti rahe ja nahi, kemake kaI durjanane enI niMdAthI pApa thavA saMbhava che. paNa durjana niMde emAM enA dilane meha ja deSapAtra che, nahi ke sajajana yA enI satyapravRtti. e ja rIte mahAvIra bhagavAnanI
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna anArya dezamAM saMyamanI vicAravAnI sat pravRtti anAryonA pApabaMdhamAM jarAya dezapAtra nahi. azubhane baMdha te e anAryo pitAnA mahane lIdhe kare che. pitAnA avyavasAya saheje saheje evA malina che ke enA lIdhe kare che. emAM bhagavAna mahAvIra bheTI, gayA, ane bhagavAna emanuM kazuM bagADatA nathI, kazuM pratikULa karatA nathI dveSanuM keI kAraNa ApatA nathI, chatAM e lokenI pitAnI ja agyatA evI che ke pitAnA adhyavasAyane pote ja malina karI rahayA che. emAM bhagavAna ke je bIjAnuM manathI paNa lezamAtra buruM ciMtavatA nathI e deSapAtra kema ja gaNAya ? bhagavAna svAtmahitArthe anArya dezamAM vicaryA, e vAta che. svAtmaciMtA jarAya bhUlavAnI nathI. e heya pachI nirAzasabhAve sAdhanA karatAM Atmahita te acUka thAya che; te devatAe darzana dIdhuM ke nahi e ciMtA karavAnI zI jarUra ? kumAranI mUccha utarI : rAjakumAranI zIlasAdhanA, jIvadayAnI sAdhanA ane zubha adhyavasAyanI sAdhanA evI ja hatI. zAsanadeva ApameLe AvI gayA ane mUcchita kumAranI AgaLa UbhA che. rAjakumArane mUccha UtarI jAgrata thAya che. ane have te cAritranA ja pariNAma che, emAM devatAne
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ kamI rAjAnuM patana raharaNa sAthe jue che, "he deva ! AvyA ?" evuM koI Azcarya nathI. . vizvanA tatva jenAra-vicAranArane eka devatA Ave emAM zuM Azcarya lAge ? idranI sevAmAM hajAre ke khaDe page rahe che, enI apekSAe ahIM eka deva hAjara thAya e kaImeTI vastu che ke enA para khuzIkhuzI thaI kulIne phALe thaI javuM? kucha nahi, puNyanI cihi pramANe banyA kare emAM jarAya phulAvAnI jarUra nathI. kumAra dIkSA le che. rAjakumAra devasaMnidhAna para malakAyA vinA enI pAsethI rajoharaNa le che, ne muni paNuM aMgIkAra karI le che. siddha bhagavAnanI sAkSIe pite sarvavirati cAritra uccarI le che. eja vakhate zAsanadevatA ati harSathI romAMca pulakita banI "namo-arihaMtANuM" kahetAMka AkAzamAM rahI A pramANe ghoSita kare che - devavANI - je meru parvatane paNa muThThithI cUrI nAkhe, je AkhI pRthvIne hathelImAM dhAraNa kare, je sarva samudronuM jaLa eka ja ghuMTaDAthI pI jAya che, je svargamAMthI meTA Indrane paNa nIce UtArI de ane traNe bhuvanane kSaNa-vAramAM nirupadrava karI mUke, e badhAmAMthI kaI paNa akhaMDita zIlavALA puruSa ratnane keme ya pahoMcI zakatuM
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane usthAnA nathI. athavA eja puruSa ke strI jamyA gaNAya, e ja tribhuvanane vaMdya che, je zIlAMganuM khaMDana nathI karatAM parama pavitra, sapuruSee sevela, sakala pAyanuM nAza, ane sarvottama sukhanidhi evuM sattara prakAranuM saMyamazI vijayavaMta che. devatAe Ama kahIne tarata AkAzamAMthI nIce puSpanI vRSTi karI ! duzamana subhaTe zAMta !: AvelA subhaTe ane navA Avela guptacara tathA nagaravAsIo badhA ja stabdha banIne joI rahyA che ke A zuM thaI rahyuM che ! subhaTonA unmAda zAMta thaI gayA che. jyAM devatA zIlane prabhAva dekhADIne jAhera kare ke moTA merune mUThIthI cUravAthI ke pRthvIne hathelImAM tolavAnuM parAkrama game tevuM, paNa zIlanAM parAkrama AgaLa visAtamAM nathI, te tyAM zastra laIne "mAre mAre karavAnuM parAkrama zI visAtamAM lAge? kAMIja na lAge. te pachI enA unmAda zAnAM UbhA rahe? kAMI ja visAtamAM bicArA : ThaMDAgAra thaI gayA ! pralenamAM pArakhuM - vAta paNa sAcI ke mANasa potAnA aMtamAM jue te dekhAya ke raMgarAgatI sAmagrI hAjara che, tyAM zIlanuM cAlana bhalabhalA subhaTane paNa keTaluM kaThina che ! kadAca
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ e ja ma kara aMdaranI karAya che ke zAla ramI rAjAnuM patana sAmagrIne coga na hoya ane vAsanAnI vRttio eTalI pravartatI na dekhAya, enA para te pite phAsa hAMkavA jAya ke zIla pALavuM emAM zuM che ? paraMtu ene e ja mANasa pralebhAmAM mUkAI jAya, tyAre DhIle gheMsa banI jAya che. eTale aMdaranI chUpI vRttionI pArakha nathI tethI gumAna yA ativizvAsa karAya che ke zIla pALavuM emAM zI moTI vAta ? aMtaranI chUpI vAsanAothI sAvadhAna rahe - paraMtu A gumAna ke ati vizvAsa khUTe che. mANasa garIbamAMthI zrImaMta thAya tyAre enAmAM pUrve nahi dekhAtA keI deSa-durguNe UbhA thatA dekhAya che.. kyAMthI AvyA e ! bahArathI? nA, aMdaramAM chUpA beThA ja hatA, chupI vAsanA rUpe hatA ja, sAmagrI maLatAM e pragaTa thayA. ema sattAno hoddo maLatAM paNa Ama banatuM kusaMskAra chUpA paDelA ja hatA. anaMta kALathI bhinna bhinna nimAM bhaTakAtA ane te te bhavanI lIlAne khelatA jIvamAM tevA tevAM saMskAra-vRtti vAsanAo daDha thayelI hoya e svAbhAvika che. vAgha banyA te cUpakIthI hariyANA para trATakyA, bilADI thayA te cUpakIthI uMdara jhaDapamAM laI AregyA jIvanabharanA A dhaMdhA zuM AtmAmAM mAyA, ratA, lebha ane hiMsAnA kusaMskAra na nAkhe? ema kUtarA gadheDA thaI kUtarI-gadheDI pAchaLa pAgala thaI kAmAMdhatA pachI emAM zarIra sukAI
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 75 dubaLA paDI javA chatAM paNa e lata cAlu rAkhI, pachI zuM e kAmavAsanAnA kusaMskAra AtmAmAM dRDha na thayA? siMha jevA bhavamAM vanarAja banI mahA abhimAna karavAnA, evuM ja manmatta hAthInA bhave eja karavAnA khela khelyA hoya, eTale madagumAnanAM kusaMskAra AtmAmAM saheje daDha banyA hoya. tyAre khAnapAna, indriyaviSaye ane parigrahanI dhUma pravRttio TeDa kIDI ke vanaspati jevA bhavamAM karI hoya; ThAma ThAma bhavabhava enI rAmAyaNa sevI hoya enA kusaMskAranA poTalAM AtmAmAM paDelAnuM pUchavuM zuM? AtmA kusaMskAranuM saMgrahasthAna - have vicAre ke manuSya avatAramAM AvyA ane jAtane zANI DAhI samajI beThA, paNa AtmA juga juganA rIDha karelA kevA kevA kusaMskAranuM saMgrahasthAna che ! saMga sAmagrI, paristhiti, vAtAvaraNa yAne dravya, kSetra, kALa, bhAvanA anusAre e pragaTa rUpe amuka pramANamAM dekhAya e judI vAta, bAkI aMdara khajAnAmAM zuM bAkI che? nahitara sArA AryakuLamAM janmelAne bhale uMdara mAravAnI karatA ke rasa nathI. kiMtu e ja jIva tevI mAyA-kUTa- kapaTa ke TesathI rAtribhejana Adi pApa karavAnA ge kadAca bilADo thaze, te kema sahajabhAve e krUratA ane rasa rAkhe che? aMdaramAM enA kusaMskAra mANasanA avatAre paNa paDelA ja hatA, tevA dravya-kSetra-kALa-bhAva ane bhavanA abhAve e pragaTa nahotA thatA, eTaluM ja A hisAbe
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ ramI zabanuM patana esajA aneka jAtanA kusaMskAra-kuvAsanAo-kuvRttio aMdara bharI paDI che, jANe AtmA enuM eka saMgrahasthAna! nava vADa zA mATe? kuvAsanAonA saMgrahasthAnanA hisAbe ja jJAnI bhagavate ene pragaTa karanArA sAthe ane nimittothI ApaNane dUra rahevAne upadeza kare che. zIlavAnane nava vADa zA mATe pALavAnI? Aja kAraNe, ke je e vADane bhaMga karyo, te aMdaranI pizAcI vAsanA uttejita thatAM vAra nahi lAge. AjanAM sahazikSaNa, AjanI strIonI vezabhUSA, AjanA bibhatsa citra ane citrapaTa vagerenA anartha keTalA badhA vadhI gayA che ! hajIya sAruM che ke suzIla bAIe enA mobhA-maryAdAmAM rahe che; bAkI e je bhAna bhUlI kuzIla thAya, te AdamIne zA gajA hatA ke bacI zake? zuM zIla pALI zake? saMgo sArA hoya, nimitta umadA hoya vAtAvaraNa pavitra hoya, tyAM aMdaranI pAzavI vAsanAo daLelI rahe che. e saMgAdi narasA thatAM bhalabhalA mANasa sArAmAMthI kharAba thatAM vAra nahi. Aja eka vakhatanA dezasevaka gaNAtA sattAnI khurazInuM nimitta maLatAM kevA arthalAlacu, lAMciyA, niSphara ane cAra banyA che ! zuM ema ja evA banI gayA? nA, aMtaramAM enI chUpI vAsanAo paDelI ja hatI te saMcAga maLatAM pragaTa thaI gaI.
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane uthAna : bodhapATha - A uparathI A badhapATha levAne che ke niraMtara A jAgRti rAkhavI ke "mArA AtmAmAM badhI jAtanI kuvAsanAo bharI paDI che. ene jAgavA na devI hAya, phakatyamAM UtaravA ne bephAma mahAlavA na devI hoya, te ene uttejita karanArAM nimittathI dUra rahevuM. kuzIlanI vAsanA nathI jAgavA devI, te parastrI sAme dRSTi nAkhavAne paNa prasaMga nahi banavA de. mana para pAkA baLAtkAra sAthe e vRttine e lAlacane rekavI. pUrvakALe parigraha alpa kema rAkhatA : prAcIna kALamAM suzrAvake alpa parigrahathI kema jIvana jIvatA? samajatA hatA ke "AraMbha-samAraMbhanuM mULa parigraha che, parigrahanuM nimitta maLatAM AraMbha-saMmAraMbhanI vAsanA jAgrat thavAnI; enA para AraMbha-samAraMbha ane SakAyajInA saMhAra karanArAM jarUrI binajarUrI kAryo UbhA thavAnAM. mATe nimittabhUta parigrahathI AghA raho" ekalA AraMbha-samAraMbhanA ja zuM bIjA paNa lAlasA, laMpaTatA, viSayagRddhi, abhimAna, prapaMca vagere keTalAka pApanI balA parigrahanA upara vaLage che ? enA chUpA kusaMskAro parigrahanuM nimitta maLatA jAgratA thaI jAya che. mATe enAthI bacavuM hoya te nimittabhUta parigrahathI ja dUra rahevuM.
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ rUkhI rAjanuM patana alpa dhanamAM dhanya jIvana kema?: karmasaMge kudaratI aparigraha Ape hoya te jAtane dhanya mAnavI ke pelI pizAcI vAsanAo nahi UThe! e pApa jIvanamAM nahi mahAle! A rIte je jAtane dhanya mAnavAmAM Ave te pachI zrImatene dekhI ene bhAgyazALI mAnavAnuM, zrImaMtAInA lArA karavAnuM, ane jAtane dInadukhiyArI mAnI, reNuM revAnuM nahi thAya, ulaTuM e bhAre mUccha abhimAna vagere gojhArA pApothI bacI javAmAM mAnavajIvananI eka prakAranI suMdara saphaLatA dekhAze. vicAra te kare ke lAkhe-karoDanI lakSmInA hera heya, teya aMte te badhuM e paDatuM mUkIne ja marI javAnuM ne? pachI enI bahu mamatA zI? pra-paNa ahIM te lahera kharI? u0-are? enAM nimitte jIvanabhara sevAyela madamUccha-lAlasA, AraMbha-saMmAraMbha vagere pApa parabhave DUcA kADhI nAkhaze enuM zuM? AtmA sAthe jaDabesalAka ceTelA enA saMskAra para saMskAra ema ukhaDI jaze ? ke e jagyA raheze? bhavAMtare halakA avatAre e jIvanabhara atikALAM karma karAvaze! evuM eka ja bhavamAM nahi, paNa evA bhavAnI paraMparA cAlaze.
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna GE zrImata-madhyamanAM kevya -- huM mATe krama sa joge zrImaMtAI maLI hAya tA A vAtanA khAsa vicAra rAkhI e parigrahanAM nimitta para chUpI sA--mUrchA-abhimAna-viSayavRddhi vagerenI vAsanAone na UThavA devAnI ane zrImaMtAI na hAya tA enI leza paNa lAlasA karyAM vinA mahApApA ne kUMDA saMskAra-pASaNathI bacI javAnI pUrI takedArI rAkhavI jarUrI che. dhananA DhagalA para ane viSayeAnI anukULatA para kAMI nAcavA-rAcavA jevuM nathI. enA para jugajUnI kuvAsanAe puSTa thaI bhavAmAM jIvananuM bhramaNa vadhAre che. jIvane vikarALa vAsanAnI dRSTie vAghavaru-ziyALa-kUtarAnI levalamAM mUke che. emAM zu khuzI thavAnuM? vAta A cAle che ke malIna vAsanAone TAka khajAne paDelA che. nimitta na maLatuM hoya eTale pragaTa na dekhAya; ema kuzIlanI vAsanA tevA saMcAgeAnA abhAve pragaTa na dekhAya; eTalA mAtrathI ativizvAsa ke gumAna nahi rAkhavAnu ke zIla pALavuM emAM zI meATI vAta che ? praaAlaka saMceAgA AvI maLatAM gumAna DUla thaI jAya che, jIva rAMka banI jAya che! evA avasare khacavA mATenuM bhAre parAkrama pahelAM keLaveluM joIe che mATe te kahyuM che
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ rumI rAjAnuM patana dhIratA kayAM ~ vikArahetau sati vikriyante yetAMsi yeSAM na, ta eva dhIrA!" -arthAt kALa-krodhAdi-rAgAdi vikAranA kAraNa majuda hoya ane cittamAM vikAsa na jAge e ja mANase. dhIra che, parAkramI che. paNa A parathI nirAza thavAnI ne mAMDavALa karavAnI jarUra nathI ke tyAre ApaNuM zuM gajuM ke kAma krodhAdi vikAsanAM nimitta maLe tyAM vikAsathI bacI zakIe? nA, je evI mAMDavALa karIne cheTAM nimitte vadhAvyuM gayA, ne AvI paDelA nimittane vaza thaye ja gayA, ane vikAra sence ja gayA, te te kaI dI' uddhAra ja nahi thAya; ne vikAre zamAvavA ene aMkuzamAM levA mATe maLeluM A khAsa jIvana eLe jaze. ApaNe je satata. zubha bhAvanA rAkhIe ke, vikArathI bacavAnI javalaMta bhAvanA - (1) jagatanuM badhuM kyAM jovA jaIe chIe?-- mAnI lauM ke sAme evAM nimitta UbhAM thayAM che, chatAM A kAma, krodha vagere caMDALAthI mArA pavitra manane abhaDAvavAnI kaI jarUra nathI. bAhya jagatanA bhAve ane prasaMge te kaI banyA kare che. e badhA je mArI
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 81 najara sAme nathI te| huM kayAM ethI khagaDuM chuM ? te A najara sAme che ene paNa jANe huM jotA nathI ema ene uvekhIne cAlu, bahAranA prasaMga tA enAM kAraNeAe banavAnA ja che, tethI mAre vikRta thavAnI khaMgaDavAnI zI jarUra ? huM zA mATe agaDuM ? (ra) nimitta mane zu evu sArUM' parakhAvI de che ke enI khAtara huM mArU ati kiMmatI sana bhagADuM ? sArUM gaNAtuM nimitta sukha dekhADe yA pratikUla kAi du:kha UbhuM kare, enI evI bahu kiMmata nathI ke e mATe A vikAra sevavAnuM ane tethI junI-kha"dhI-duSTa vAsanAne jAgRt karI karI puSTa banAvavAnuM mahAnukazAna vahArUM ? (3) jagatane enA svataMtra rAhu che, teA mAre mArA AtmAnA paNa svataMtra rAhu che. jagatanI cIjanA rAhu upara mArA AtmAnA viSayavairAgya ane kaSAyeApazamane pavitra mahAtAraka rAhu palaTavAnI jarUra nathI. (4) lAka|ttara mAdata ane mahApurUSanAM Alaana maLyAnA bhAra H : jinezvara bhagavatanuM keTaluM suMdara dharma zAsana maLyuM che ! mArA pUrva mahApuruSanA kevA aTThabhuta jIvana caritra
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23 rukmI rAjAnuM patana ane sukRta-parAkramAnAM bhanya Alekhana maLyAM che! A leAkeAttara zAsanamAM mAdana ane pUrvanAM dRSTAMtanAM Alakhana maLavA chatAM jo huM enA mAthe bhAra na rAkhuM, upayAga na karUM, ane mUDha khanI nimitta vaza thAuM, tA mArA jevA kaMgALa, mUDha, rAMkaDA khIjo kANu ? jo huM vikAra sevuM, kuvAsanAone dRDha karUM, te mArA jevA svAtmaghAtaka ane mAnavabhavaviDa baka khIjo kANu ? (5) jAtakALajI vinA svAtmAnI dayA kaN karaze - khasa, mAre te prabhunAM zAsananAM tattva, AtmA, ka, Azrava, savara vagerene manamAM raTAvavAnA, ane mAnI jinAjJAne ja kharekhara mahAsArabhUta mAnavAnI; tathA sa zakti khacI ne enuM pAlana ja jIvanamAM mUkhya rAkhavAnuM, enI AgaLa tuccha indriyasukha jatA karavAnAM, ane mAmulI kaSTa duHkha vadhAvI levAnAM; paNa mArA pyArA AtmAne krama ane kaSAya-saMskArathI nahi lapeTavAne. (6) vikArA e mahAroga (7) kiMmatI AtmavIya : 8 AtmAmAM UThatA kAma krodhAdi vikAra ne rAgadveSa arhatva Adi vikAra e tA mahA rAga che. rAgane mAre hAthe karIne uThADavAnI ane pASavAnI zI jarUra che ? huM ene UbhA karUM teA UbhA thAya.- na karUM te nahi. mArA puruSArtha para AdhAra che. mArUM kiMmatI AtmavIya` kharacavA
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna para AdhAra che. mAre e na kharacavuM hoya te keNa mane phersa pADe che? keNe baLAtkAra kare che? mArUM kiMmatI AtmavIrya e vikAracaMDALane ApavAnI jarUra nathI. (8) madirApAnanI kuTevaDa- vaLI vikAre sebe javAthI e kAMI maTatA nathI, ulTA vadhe che. kAma, krodha, mada, tRSNa vagere ekeka vikAra jema jema sevAya tema tema enI kuTeva paDe che, ane pachI madirApAnanI kuTevanI mAphaka e keTe vaLage che. pachI saheja saheja vAtamAM e jAgI paDe che, ane moTA rUpamAM UThI Ave che. te mahAkalyANakara kSamAdi guNe mATe kAme lagADavA maLeluM mahAkiMmatI mAruM AtmavIrya zA mATe mAre hAthe karIne A krodhAdi kaSA, kAmika vRtti, hAsya-majAka harSa-kheda vageremAM veDaphI nAkhuM ? 9) dArUNu vipAkane vicAra krodhAdi kaSAya karAya, ke kSamAdi dharma sacavAya, baMnemAM AtmAe puruSArtha te karavuM ja paDe che. vIryane upayoga karatAM tAtkAlIka lAbha agara tuccha alpakAlIna kaSTanivAraNa dekhAya, paraMtu tethI zuM? dIrgha bhaviSyakALa mATe zI salAmatI ? kazI ja nahi. ulaTuM ethI bhaviSyakALa mATe te bhaya, nirAdhAratA, parAdhInatA, nIcI halakI sthitimAM bhraSTatA vagere durdazA ja ubhI thAya. te evA tAtkAlika lAbha ke alpakAlIna kaSTanivAraNamAM zuM kehavuM hatuM ke enI lAlacathI AtmavIryane veDaphI nAkhavAnuM thAya?
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ ramI rAjAnuM patana mArA pitAnA ja hAthe bhava bhAre karAya? A duHkhamaya banAvAya? vartamAnamAM paNa evA AtmavIryanA upagathI jIvane niHsatva, tAmasI, vihavaLa, asahiSNu ane pazuvatuM banAvAya ? keNa huM? bhagavAna mahAvIradevane saMtAna ! e duniyAnA pAmara prAkRta jananI jema ja AtmavIrya veDaphI nAkhanAre ane mUrkha haranAre banuM? vaLI e paNa moTI vivekanI vastu che ke (10) kSamAdi AtmavIrya UgI nIkaLe - AtmavIryane upayoga te karave ja che te kaSAyathI tathA tAtkAlika viSayasukha-sanmAnanA lAbhanI ke alpakAlIna kaSTa-nivAraNanI paravA karyA vinA dIrghakAlIna lAbha ane duHkhanivAraNa karAve evA kSamAdi guNe keLavavAmAM ja mAruM AtmavIrya kharacuM e bahu UgI nIkaLaze ! e karavA haMmezA taiyAra rahuM. bhavasAgara tara che te enAthI ja taraze. bhagavAna jevAe paNa e ja karyuM che. jyAre jyAre kAma-krodhAdinA prasaMga UbhA thAya tyAre tyAre jhaTa sAvadhAna thaI AtmavIrya e durgaNa piSavAmAM na jAya e barAbara dhyAna rAkhuM, ane pratipakSI guNemAM vIryane pharavuM. (11) vAsanA bhUMsavAnA bhAvamAM puSTa karAya ? A paNa eka moTI nukazAnI che ke AtmAnuM vIrya vikArone jhagamagatA rAkhavAmAM vaparAya ethI vikarALa vAsanAo tagaDI thAya che, daDha thatI jAya che. vAsanAo
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna jAgra thAya che, eTale te vikAre UThe che, ane vikAre AtmavIrya dvArA khuzamizAla sevA javAthI e vAsanAo laSTapuSTa thAya emAM navAI nathI. A keTalI mATI kamanasIbI ke vAsanAone bhUMsavA mATe ja kharacavAnAM AtmavIryavALA A bhavamAM ene laSTapuSTa karavAmAM ja AtmavIryane upayoga karAya? AvA uttama bhavamAM je e vAsanAone ghasAre pADavAnuM na bane, te pachI manuSya sivAyanA kayA bIjA bhavamAM e kAma thaI zakaze? pavitra samartha jinazAsanane sahAre maLe che, tyAre je e kAma nahi thAya te pachI enA abhAve zI rIte karI zakAvAnuM? (12) bhava ane zAsananI kadarathI vikAra para saMtApa e te A bhava ane A zAsananI UMcI kadara karI prasaMge prasaMge UThavA jatA vikAronI sAme enA pratipakSI guNa ane dharmamAM AtmavIrya joyA karuM te ja e chUpI vAsanAo para kuThArAghAta lAge. pAmaratAvaza jyAM kAmakrodhAdi vikAra sevAI jAya tyAM paNa khuzakhuzAlI nahi, kintu haiye pArAvAra duHkha thAya ke A uttama mAnavakSaNanI ane adUbhUta AtmavIryanI kevI rAkha thaI rahI che ! je kharekhara hRdayasaMtApa thAya te paNa vAsanAne evI puSTi na maLe." jIvana-saMgrAma- basa, AvI AvI rIte je vAraMvAra bhAvanA karatA rahevAya te avasare avasare vikAra sevI sevI vAsanAne
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ rUphamI rAjAnuM patana pagabhara rAkhavAnuM na karAya. AtmavIrya emAM kharacavA para aMkuza mUkAya. ApaNA vIryanA ApaNe mAlika chIe, tethI ene dhAryo sadupayoga ja karIe. anAdine abhyAsa che eTale ekadama e vIryane durupayoga na rokAya ane vAsanA taddana na dabAya e bane; paraMtu sAce prayatna heya e emAM maMdatA jarUra lAve. jIvanabhara A ja kAma karavAnuM che, vikAra sAme laDavAnuM che, jIvanasaMgrAma khelavAnA che. AtmavIryane bane tyAM sudhI rAgAdi vikAra piSaNanA mArge na kharacavA daIe. e mATe kahelI bhAvanA, ane bhAvanA mATenA AlaMbana bhUlaze nahi. AlaMbana paNa bhAre sahAyaka bane che. evuM ekAda sUtra paNa pakaDI rAkhyuM hoya che ane avAranavAra ene manamAM lAvIe chIe te e manane baLa Ape che. dA. ta. A ja sUtra ke "zuM mArUM kiMmatI AtmavIrya, mahAvIra prabhu jevAne mAthe nAtha karyA pachI, krodhabhAdi-rAgadveSa hAsyamaMda vageremAM veDaphI nAkhuM ?"...A sUtrane mana para lIdhAthI mana sazakta banI e vikAro sevavA para aMkuza mUke che, vikArane dabAvI ethI pratipakSI kSamA-nirlobhatA-virAga-upazama-gAMbhIrya-namratA vagerene keLavavAnuM kare che. sArAM nimitta sArA saMgAdine ja sevavA vAta e cAlatI hatI ke devatAe je AkAzamAM jaI vANI uccArI ke meTA merune cUrNa karI nAkhe enA karatAM zIlane akhaMDa dhAraNa kare e parAkrama meTuM
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna che. ApaNe pralebhaka sAganA abhAvamAM zIlanuM pAlana saheluM mAnatA hoIe, paraMtu aMdaranI chUpI vAsanAo jotAM e gumAna rAkhavA jevuM nathI. tevA saMga UbhA thatAM aMdaranI vAsanA jora karI AtmavIryane viNasADI jAya che. mATe ja mukhya kAma A karavAnuM che ke, - sArAM nimitta sArA saMgane ja sahavAsa rAkhI uttama bhAvanA, ahaMdubhakti, gurusevA, zAstra-vyavasAya, ane tyAga-tapasyAdimAM AtmavIrya kAma karatuM rAkhavA dvArA e kuTila vAsanAo sAme vairAgya-kSamAdi guNonuM susaMskaraNa joradAra banAvatA jaIe. - eTale pachI saheje saheje enA vadhatA jatA baLa. upara kuvAsanAonuM jora kamI thaI javAnuM. savAla eTale ke ApaNuM AtmAnuM vIrya peTe rasta, asat azubha kAga-vacana-maneyegamAM jatuM aTakAvavA dharakhama jAgRti ane cIvaTa rAkhavI ati jarUrI che. keI ja anucita asabhya vartAva, asaumya anucita vANI ke kAma-krodhAdi vikAravALo vicAra karavAmAM AtmavIrya joDavuM nahi. devanI puchapavRSTi ne AkAzavANI - devatAe sattara prakAranA zIla-saMyamane vijaya pikA, ane AkAzamAMthI puSpanI vRSTi karI ! vaLI paNa zeSita karyuM ke
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ 88 rUpI rAjAnuM patana devassa deM ti dosa parva ciyA attaNo sakammehiM / na ya guNesu ThaveM ta'ppaM suhAi muhAe jAeMti // jAte ja AtmavaMcanA-guNApekSA - ' arthAt ajJAna leke pitAnA asat AcaraNathI pitAnI jAte ja ThagAyA chatAM daivane deSa de che ! paNa pitAnA AtmAne guNene viSe sthApita karatA nathI! e bicArA sukhanI sAme phagaTa jue che, sukhanI niSphaLa IcchA kare che." sarasa satya uccAyuM! duzmananA subhaTe kadAca ema vicAratA hoya ke "zuM karIe, ApaNuM bhAgya vAMke ke ahIM phAvaTa te na AvI paNa ulaTuM mAra paDaye, staMbhita thaI javuM paDyuM, nAlezI maLI." AvuM vicAratA heya ene devavacanathI samajavA maLe evuM che ke "A ame ThagAyA, nAlezI maLI, te amArA pApAcaraNathI banyuM che. emAM bhAgyane zAne doSa Apa? khoTI rIte lUMTavA na AvyA hatA te A kAMI na banata" AnA uparathI te dhaDe levuM joIe ke je kheTuM AcaraNa na karIe ane guNathI maghamaghatA mArge cAlIe te koI ThagAmaNa thAya nahi, ThagAvAnuM bane nahi. arthAt potAnA AtmAne guNane viSe sthApita karavuM joIe; AtmAe sadguNene ja khapa rAkhI evI guNabharI pravRtti ja karavI joIe, nahitara durguNanA bharelA banyA rahI darzaNabharI pravRtti karavAmAM Ave pachI
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna enAthI game teTalI sukhanI kAmanA rakhAya, paNa te phegaTa che. evI IcchA saphaLa thAya nahi. lobhamAM aMdhApe - mANasa lebhavaza vepAramAM sAhasa karavA jAya, ane paisA gumAve te bhAgyane deSa de che ke, "A bhAgya barAbara sIdhuM nahi, te paisA gumAvyA." pahelAM lebha karI kAma karate hate ane kamANI thatI hatI tethI mAnate hatuM ke "A hiMmata karI kAma karIe to paisA maLe" ene bhAna nathI ke "pUrva jIvanamAM keka guNa koIka dharma karele, tethI A paisA maLe che, eTale ema ja mAnI bese che ke "IcchA rAkhI hiMmata karIe te paisA maLe. paNa - have e ja hiMmatathI kAma karavA chatAM lapaDAka khAya che eTale bhAgyanA mAthe oDhADe che ! e jevuM nathI ke "ati labha te pApanuM mULa. maryAdA bahAra vetaravA jAya che, ne puNya mApato nathI, tethI levAnA devA thAya che. hA, lebha na karyo heta, japIne beThe hota, te gumAvavAnuM na thAta. - je lobhAdi-durguNanI saDake doDatAM AgaLa paTakAvAnuM che, e lebha durguNane lAbha karanAre kema kahevAya ? ethI ulaTuM, je guNanA mArge cAlyA jatAM kharekharI sukhazAnita rahe che, ene lAbhakArI kema na kahevAya? lebha kare ne paisA jAya; rApha karyo sAmethI lapaDAka paDe juTha beTse pakaDAI jaI phajeta thAya; anIti karyo - sarakArI cuMgAlamAM phasAya; AvA keTalAya dAkhalA che ke
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ta7 3mI jAnuM patana. avaguNanI saDake deDatAM jIva mAra khAya che. chatAM mehamUDha. dazA evI che ke e mAranA kAraNabhUta avaguNane ja Te. -kharAba nukazAnakArI mAnavA taiyAra nathI. nahitara mArA paDayAne rete, enA karatAM vadhu pitAnA avaguNane revata; ane avaguNane e te kyAreka enAthI pAchA vaLavAnuM thAya. paNa aMdhApa haTe te e baMne ne ? revAnI cIja kaI ? mAra ke avaguNa mehamUDha mAra paDe ene rue che, pitAnA deSane-bhUlane nahi. jIvana jIvavAnI kiMmata -pitAnA guNa-avaguNa. para daSTi rAkhI guNanA mArge cAlavAmAM ane avaguNane bane tyAM sudhI amalamAM nahi AvavA devAmAM che. basa, A rAhe cAlyA jAo, bAkI bahAranI-anukULa pratikULa prAptine lalATa para. cheDatA cAle; kadI pratikULa banyAne guNa sAthe sAMkaLe. nahi ke guNa rAkhyo mATe dukha AvyuM. dA. ta. A sAcuM bolyA ke kSamA rAkhI eTale nukazAna thayuM, nA, "nukazAna te lalATa vAMkAnA hisAbe. thayuM che, chatAM mAre guNa sacavAI gaye e sAruM thayuM. nahitara vaka vidhinA lIdhe nukazAna te thAta ja, ane uparathI jUTha bolyAnuM ke gusso karyAnuM pApa mAthe paData. A te ke patyuM. (1) nukazAna veThayuM eTale pApakacara AtmAmAMthI e che thaye,"
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna (2) satya ke kSamAnI amUlya kamAI paralokanA copaDe jame thaI e phAvyA." jIvana masta kema chavAya :(1)avaguNa pragaTa nahi thavA devAmAM, ane (2) guNanA rAhe makkama mane cAlyA javAmAM, tathA (3) ISTa aniSTa bane tyAM bhAgya para aTala bharose rAkhavAmAM, temaja, (8) sakala viMnivAraka ane parama saMpattidAyaka paramAtmAnuM ekAMta maMgaLamaya zaraNa vAraMvAra svIkAravAmAM, jIvana khUba zAntabhayuM masta jIvAya che, zAstramAM AnA para eka suMdara daSTAnta Ave che, citAranI putrInuM-- citArAnI putrInuM dRSTAnta uttarAdhyayana sUtranI TIkAmAM A daSTAnta mukayuM che, eka vRddha citAra hatuM, ene rAjasabhAmAM citaravAnuM kArya maLyuM. te bIjA citArAo sAthe ene pelA bhAga-- nAM citrAmaNu karate hate, bapore bhejananA avasare enI dIkarI ene bhejana ApI jatI. ekavAra evuM banyuM ke chekarI khAvAnuM laI AvI che, eno bApa e vakhate jaMgala javA gaye, chekarI beThI che, eTalAmAM rAjA tyAM sabhA kevI citarAI rahI che, te jovA AvyuM.
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3mI rAjAnuM patana mANasa pAse kAma kema levAya ? - mANasa pAse kAma letA hoIe tyAre vacamAM vacamAM ociMtI mulAkAta laI tapAsa rAkhyA karavI joIe che ke kAma kema cAlI rahyuM che. te ja mANase jAgatA rahe, sAvadhAna rahI kAma kare, temaja kaMI vAMkuMcUkuM thatuM hoya te tatkAla sudharAvI devAya, ane egya bhalAmaNa karI zakAya. nahitara tapAsa vinA te mANase beparavA bane, sarakhuM kAma kare nahi, ne rAjI maphatamAM khAya, vaLI vAMkuMcUkuM thayeluM tatkAla ne sudhAryuM te pachI sudharavuM muzkela bane. evuM calAvI levuM paDe, ane te jiMdagInuM sAla banI saMtApyA kare. aDadhuM kAma jevAM keI navI bhalAmaNa kurI te te pramANe karAvavAmAM kAma dIpI ya UThe, te paNa mulAkAta na levAmAM bane nahi. Ama (1) kArIgaronI beparavAI, (2) maphatiyA kharacane vadhAre, (3) nukazAnI para jiMdagInuM sAla, () navI renakane abhAva, vagere nukazAna veThavA karatAM avaranavAra eciMtI mulAkAtane mAmulI zrama ane samaya vyaya kara zuM che? dharmanAM kAma karAvatAM A khAsa dhyAna rAkhavAnuM che. rAjAnI mUrkhAI para hAsyaH rAjA tyAM sabhA jevA AvyA. emAM eka divAla para mora e zitale ke enA para Shade light chAyA -prakAzanA raMga apAyela hovAthI jANe kharekhara mora Ubho dekhAya. rAjA kaMIka bhulAvAmAM paDI meranuM pIMchuM pakaDavA
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna gaye, paNa hAtha bhIMta sAthe TakarAye ! e joIne citArAnI dIkarI ekAeka hasatAM bolI UThI ke "vAha! ethe pAye, maLI gaye!" rAjA e sAMbhaLIne pUche che "zAne cothA pAye?" A kumArI rAjAne oLakhatI nathI, kemake rAjA ekale sAdA kapaDAmAM Ave che. eTale nirbhakapaNe e rAjAne kahe che ke ethe pAye te mUrkhAnA khATalAne. pAyA tarIke traNe mUrkha te maLyA hatA, paNa ethe khUTate. hatA te have maLI Ave." " rAjAne kautuka thayuM ke "vaLI traNa mUrakhA kevAka haze ? ane huM mUrakha zI rIte ?" jANavAnI itejArI thaI manamAM rasa na lagADI ke "huM mane mUrakha kahe che?" moTA mANasenA mana moTA heya che. te ja vastu pAmI zake che. vAtavAtamAM sAMkaDA manathI cheTuM lagADe, ene navuM jANavA samajavA ochuM maLe che, kemake evAne bahu kahevAnuM bIjAne mana thatuM nathI. tema kadAca koI kahe te pitAnA sAMkaDA manane lIdhe ne potAnI rIsALa prakRtine lIdhe sAMbhaLyA para UMdhI khatavaNI kare che. evA mANasa navuM zuM pAmI zake? AgaLa zuM vadhI zake? kahe che ne, jIsa kare detAM zikhAmaNa bhAgyazA paravArI ? eka citArAne karo bApa pAse citrakaLA zIkhate hate. bApa reja 4-4 bhUla kADhI Ape te sudhAryuM
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 rumI-rAjAnu patana jatA hatA. cha mahine suMdara citra dvArA thaI gayA. paNa A bApa rAjane rAja bhUlA kema che ?' te Aje bhAre ! zabda have gumAna AvyuM ke kADhe che ? Aja jouM chu kevI bhUla kADhe * ApAne citra batAvavA gayA te pagalAM ja " paNa evA khelyA ke yeA khApa samajI gayA ke joIne kahe che ' vAha! kevuMka sarasa citra ! ' chekarA kahe 'paNa kADhAne bhUla kADhone ? rAja bhUla ja bhUla atAvatA hatA te Aja kADhA je " bhUla ? khApa kahe 'tAre bhUla jANavI che ? paNa have bhUla na batAvAya. have e dahADA gayA. cha mahinA pahelAnu citra lai Ava, ane meLava mAnI sAthe.' chekarA laI AvyeA. citra meLave che. zu` rAkha meLave ? kAI meLa ja nathI . ene Azcaya thAya che ke A pahelAnuM citra mAruM !' pitAne kahe che ke A te kAMi meLa khAto nathI. are ! 5 bApa kahe che te kyAMthI khAya ? enA para tA 700 bhulA sudharI gai !' * tA bApujI! zuM hajI paNa AmAM bhUle che ? jo hAya, ne te sudhare te AnAthI ya vaLI kevuM suuMdara citra ane! te| kRpA karI khatAvA bhUla, sudhArI laIza.' Aje bhUla kADho jo.' mAmalA pharI gayeA che. te Apa kahe have basa tAruM gajuM ATaluM ja che. mAza anane hatu ke tane duniyAnA nAmI citrakAra banAvuM.
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna , citra evuM citare ke jANe hubahu vastu ja lAge. paNa have tane rIsa caDI, gumAna AvyuM, eTale AgaLa vadhavAnI lAyakAta gaI." chokare rIsa karatAM zuM pA ! pragati aTakI gaI. pachI ghaNuM ya pastA, zuM kare ! mayaNAsuMdarInA belathI Apane rIsa caDhI, te ene pastA karavAno avasara AvyuM ne? brAhmI suMdarInA jIva pITha-mahApIThane pUrva bhavamAM gurue bharata-bAhubalInA jIva bAhu-subAhu muninA sevA -vaiyAvacca-guNanI karelI prazaMsA para rIsa caDhI, te sI. paNe ahIM janma levo paDaze. karmane zarama kayAM che ? jevA bhAvamAM vartA, evuM phaLa AvIne cUMTe che. pachI enA dAruNa vipAka bhegavatAM retA besI rahe, have emAMthI jhaTa ze chUTAya! vAlI rAjAnA mitrAcArInA sIdho vacana para rAvaNane rIsa caDhI gumAna AvyuM, laDAImAM Utaryo, te phajete thaye ne ? gaMbhIra banavA baTuM na lagADe vaDIlanI ke nAnAnI vAta para zuM joIne rIsa caDhatI haze? hadaya pahoLuM rAkho. AgaLa vadhavuM che? dhIra gaMbhIramAM khapavuM che? je vAta Ave ene vizALa dilamAM UtAre, enA para vicAra kare. rIsa karavAnuM zuM kAma che! mAne ne ke e beTuM kahe che, pachI e beTuM lAge
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ ramI rAjAnuM patana teya zAMta ThaMDA cine ene ThaMDA zabdamAM kahe ke "bhAI ! vastu AmanI Ama che te pelAne ya vicAra kare paDaze. bAkI badhI ya vAta khoTI theDI ja hoya che! ghaNaya sAcI ne sArI vAta paNa hoya che. pahelethI rIsa na karatAM rahasya jANavAnI AturatA rAkhavI joIe. e moTuM mana kahevAya. rIsa caDe e zuddha mana. cAra mUrakhAno khATale rAjA citArAnI kanyAne AstethI pUche che te bena ! cAra mUrakhAnA khATalAmAM mUrakhA kayA kayA ! ane mArI mUrkhAI zI ! kanyA kahe che, " juo, (1) A pahele mUrakha mAre bApa ke huM enA mATe unuM bhojana laI AvuM chuM tyAre ene A ja vakhate jaMgala javAnuM sUjhe che. akkaramInA paDiyA kANu, te. unAnuM TADhuM gotA jevuM karIne khAya che. mANase prastAvane gya vartavuM joIe. vaLI AvaDI moTI umaralAyaka huM mAro kaI vicAra na karatAM mane ekalI ghare rAkhI e ahI kAma karavA Ave che. ekalI juvAna chokarIne ze. bhare ? sArI hoya chatAM ekalApaNAmAM nimitta evuM maLatAM patanane saMbhava che." * * - rAjA sAMbhaLIne tAjuba thaI jAya che ke zo kanyAne. viveka che? paNa kAMI bolyA vinA bIjA uttara sAMbhaLe che. . (2). kanyA calAve che ke "bIjo mUrakha A gAmane. rAjA ke jeTaluM kAma khakhaDadhakha navajuvAna citArAone
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 113 Indriya ThaMDagAra banI gayA pachI ene bAhA cAmaDAnA rUpa-sparzanI bhUkha ja nahi rahe, khaNaja ja nahi rahe. zA sArU e roga notarUM ? zIlanuM mahA Arogya ja na bhegavuM?" AvI bhAvanA-vicAraNA ane ene amala vAraMvAra karI karIne manane zAnta, vivekasaMpanna ane guNanA viryathI bharyuM banAvI devuM joIe. e banyuM, pachI zIlapAlanamAM zI maTI vAta hatI ? saheluM, saraLa, managamatuM. kuzIlamAM keTaluM gumAvavAnuM - bhUlatA nahi ke kuzIla eTaluM khataranAka che ke divasarAta enA vicAra ane cAmaDAnA rUpa-sparzana-vicAra - UbharAve che. tyAM pachI sArI bhAvanA marI paravArI! tatvanuM ciMtana rIsAI gayuM! dharmakriyAmAM mana lAgavAnuM alepa ! zA sArU eka AMkha ke cAmaDInI khaNaja pAchaLa A bhayaMkara nukazAna vaheravA ? yAda rAkhyA karavuM joIe ke - je manamAM kuzIla vasyuM, tyAM paramAtmA na vasI zake. paramAtmA anaMta zIlabharyA che. e kuzIla manamAM zuM Ave? basa, kuzIlathI bacavA A kAma kare - (1) Indriyene DagAra zAMta ane ati dharAyelI karI de. haiyAnI tIvra utkaMThAthI ane ISTa tarIkenA vicA. rathI A banI zakaze. mana pachI ghaNuM svastha banaze. e
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 kSmI rAjAnuM patana mATe sAme vamAnanA 20 arihaMta, 2 kroDa kevaLajJAnI ane 2000 kroDa mahAvairAgI munione jue. A sAthe emane nisbata nathI teA mAre paNa jagatanA viSaye sAthe zI nisbata hAya ? (2) pUrve karelI bhAvanA vAraMvAra bhAve, samajI rAkhA, vAravAranI zubha bhAvanA vinA teA uddhAra ja nathI. ATaluM ja punaH punaH ciMtaLyA kare ne ke 'harAmakhAra rUpaspa! duSTa galIca gaMdA rUpa-spardhA ! jAe sayu mAre tamArAthI, pachI jue enA kevA prabhAva paDe che. S. (3) manane kAI sArI vicAradhArAmAM satata joDI rAkhA, jethI ene A kuzIla tarapha javAnI phurasada ke avakAza ja na maLe. * vicAradhArA 'eTale game te ADA ne avaLA vicAro nahi, paNa eka sArA cAkkasa viSaya para saLaMga vicAranI dhArA, vacamAM khIjA hAlatuphAlatu kAI vicAra nahi. tethI mananI zakti vadhe che. abhyAsanI ja jarUra che. Teva paDayA pachI saraLa banI jaze. sArI vicAradhArAnA abhAve mana niHsatya : dhyAna rAkhajo, jIvanamAM A nathI eTale ja mana AhaTTadAhaTTa ane kacarApaTTI vicAryA kare che, ne niHsattva ane che, tathA jhaTa kAma-kaSAyane bhAga ane che. sArA sArA viSayanI saLaMga dhArAddha vicAraNA karavA mAMDA te e mahArAga AThe thaze. nahitara e mahArAgathI tA mahAmRtyue che. bAkI sArA sArA viSaye ghaNA che. bAra
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 115 bhAvanA, maitrI Adi cAra bhAvanA, navapada, navatatva, ATha karma ane enA prakRti-sthiti-rasa-pradeza baMdha-udaya, cauda guNasthAnaka, bAra vrata, sAdhune caraNasittarI, karaNasittarI, mahApuruSonAM caritra, anekAneka tIrthayAtrA, AvazyakakiyAnAM sUtranAM pada, keI stavana sajajhAya, vagere vageremAMthI game te viSaya laI enA para saLaMga vicAradhArA calAvI zakAya che. mana emAM parovAyeluM rahe pachI kuzIlanI vicAraNA ja zAnI kure? (4) ghaNuM kAma, cevIsa kalAkane dahADe ne aThThAvIsa kalAkanA kAryane mAthe bhAra, ane emAM vyagratA, e paNa kuzIlanA vicArane aTakAve che; kemake enI phurasada ja nathI. vidhavA dIkarInuM dRSTAnta :zAstramAM zeThanI vidhavA dikarIne prasaMga Ave che. yuvAnInA prAraMbhe ja vidhavA banI hovAthI mAbApe enAM manane ochuM na Ave mATe ene bahu udAratAthI rAkhavAnuM karyuM che. gharamAM kAmakAja te kAMI ene karavuM hoya te kare, nahitara nahi. mAbApane keI Agraha nathI. paNa AnuM pariNAma e AvyuM ke navarI paDI keI jAtanA vicAra kare che, jharukhe besI nIcenA bhAga para daSTi nAkhyA kare che. tyAre e jovAmAM te juvAna joDalAM dekhAya ane enA para vicAra karavAne kurasada hAya pachI mana bagaDyA vinA kema rahe? enuM mana bagaDyuM; bagaDyuM te evuM bagaDayuM ke eka divasa dAsIne kahe che ke "kaI yuvAnane pakaDI lAva."
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 ramI rAjAnuM patana dAsI DAhI hatI eTale ene te eNe kahyuM ke sAruM, huM tapAsa karIza, paNa pachI eNe enI mAtAne A vAta karI. mAtA bhaDakI ! eNe patine vAta karI. pati samajI gaye ke zuM kAraNa che. tethI patnIne AzvAsana ApyuM ke "tuM ciMtA na karIza, huM enuM mana sudhArI daIza." bApa sudhAravAne raste kADhe che - eka be divasa bAda bApe sAMje bajAramAMthI AvI bahu ciMtAtura havAne dekhAva karyo. chekarIne bApa para bahu prema che, tethI pUche che "kema bApujI! ATalA badhA Aje udAsa ?' bApa kahe, "bena! tane zuM kahuM? kahIne vaLI tane duHkhamAM kAM pADuM ?" chokarIne vadhu iMtejArI thaI kahe che, "are A zuM kahe che? mAre vaLI zAnuM duHkhamAM paDavAnuM? ulaTuM Apa kAraNa kahe ane emAM mArAthI kaMI bane evuM hoya ne tethI ApanI ciMtA dUra thatI hoya te huM jarUra e karIza." bApa kahe, "vAta te bIjI kAMI nathI, paNa A dukAna ane gharanA nekara, baMne upara mAruM dhyAna zI rIte rahe? ne dhyAna na rAkhIe eTale e corI kare, kAma agADe, mAla bagADe. e sahaja che." karI kahe che, "te bApujI je Apane ThIka lAgatuM
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 117 hAya tA gharanuM mane sAMpA, gharanA nokaronI dekharekha huM sabhALIza.' 8 are mena ! tArAthI eTalI mATI ja jALa ze ane TheTha savAranA pAMca vAgyAthI rAtanA 10-11 vAgyA sudhI khakhara rAkhavI paDe. e tArA mATe kaSTa bhayu che.' ' karI kahe che, - Apa jarAya phikara na kare, emAM koI kaSTa nathI. Apa mArUM keTaluM badhu kareA che ! tA huM ATaluM na majAvuM ? sArI rIte huM saMbhALI laIza, mAtra Apa nekarane bhalAmaNa karI de.' khasa, mApane eTaluM ja joituM hatuM. tarata dAsadAsIone melAvIne tAkIda ApI dIdhI ke havethI ena badhuM saMbhALavAnA che, mATe dareke emanI pAsethI jarUrI cIjavastu levAnI, vaparAyAnA hisAba ApavAnA, kAmakAja emanI sUcanA mujaba bajAvavAnuM, emAM jo phera paDaye che ane phariyAda AvI che te huM daMDa karIza,' benane kAThArA vagerInI cAvIonA jhuDA sAMpAyeA. have zuM pUchavuM ? ena teA eka moTA sattAdhIza zeThANI jevA banyA. cAvIne jhuDA keDe laTakAvI Thamaka Thamaka cAle che ! pachI bhalene vahelI prabhAte 45 vAgyAthI UThavuM paDatuM hAya dAsa-dAsIe benane UThADI emanI pAsethI cIjavastu bharabhalAmaNa le che. te ja jALa TheTha rAte 10-11 vAgyA sudhI cAle che ! AkhA divasanI ema thAkelI rAtanA ghasaghasATa UMghI jAya che. pAchuM savAre 4-5 vAgyAthI cAlu ! ATaluM
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 ramI rAjAnuM patana chatAM manane keI kaMTALe nathI, kemake mAna maLe che ne? sattA cAle che ne ? zuM mANasa kAmathI kaMTALe che? nA, emAM ene dhAryo svArtha nathI sadhAte, kadara nathI thatI, mAna nathI maLatuM eTale kaMTALe che. bAkI je e badhuM sacavAtuM hoya te majUra je banI bhAre vaitaruM haze hoze kare che ! pUcho A bAIone ke pitAnA piyaranA sagAnA 5-25 memAna UtarI paDe te kutibaMdha moTI rasoI vagere karI kADhe che ne ? emAM sUvA jatA rAtanA agiyAra vAge te ya ciMtA nahi, kaMTALe nahi. kema ? ene rasa che, svArtha lAge che. paNa je patinA pAMca sagAM ke sAdharmika UtarI paDyA hoya te? bhAre kaMTALe anubhavaze! kemake emAM svArtha dekhAtuM nathI. saMsthAonA sekreTarI paNa bhAre majurI ya hoMzathI kare che, kemake mAna maLe che. ahIM bApa paNa dikarInI avarajavara cAranI vacamAM kadara kare che, bene badhuM taMtra hAthamAM lIdhuM te keTalI sarasa vyavasthA cAle che! ne mAlane bagADe ya thatuM nathI." A kadarathI dIkarInA manane hoMza rahe che. bAkI AkhA divasanI A dhAMdhalamAM bIjo vicAra karavAne kurasada nathI, tema rAtre te pathArImAM paDyA bhegA gADha nidrA AvI jAya che, eTale bIjA vicArane avakAza ja nathI, pachI kuzIlane vicAra kyAMthI UThe? - have zeThANInA kahevAthI pilI dAsI ekavAra benane
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAnA - 119 pUche che, "kema bena ! laI AvuM juvAniye ?? tyAre A ene dhutkArI kADhe che, "jA re jA mUrakhI ! zI AvI vAta kare ?" nA, A te tame te divase kahetA hatA ne, eTale meM pUchyuM.' are ghelI! gayA e dahADA.e te navarA paDyAnA dhaMdhA hatA. have te kAmakAjamAM bIje vicAra ja nathI Avate, pachI zI enI vAta ?". - dAsIe enI mAtAne ane mAtAe patine vAta karI. baMnenA manane zAMti thaI gaI. vAta, A che ke kAmomAM bhAre vyagratA e paNa kuzIlanA vicArane aTakAvavAne upAya che. . (5) bAkI te upAyamAM, bane teTale vigaIe, rasakasa vagerene tyAga karatA rahevAnuM kemake e vikArane poSe che, vAsanA jagADe che. (6) A eka khAsa dhyAna rAkhavAnuM ke anAyatanatyAga barAbara paLAya. arthAta kAmottejaka vAMcana, citradarzana ane kathAzravaNa yA vAtacItamAM ke kusaMgamAM jarAya nahi paDavAnuM. bane tyAM sudhI vijAtIya sAthenA sIdhA vyavahAramAM ya nahi AvavuM. evA vAsattejaka sthAnemAM nahi javuM. suzIla banyA rahevuM che. te A upAya jarUra se.. bAkI te jemaNe UchaLatI tophAnI vayamAM kuzIlA
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 rasmI rAjAnuM patana caraNa ke ativiSayAsakti karI hoya che, te jiMdagInA pAchalA bhAgamAM bhAre pastAya che. AMkhanA teja, IndranI tAkAta, smaraNazakti, zarIra-zakti vagere keTaluM ya kuzIla ke ati viSayAMdhatAthI naSTa thAya che. kasa vinAnA banelA zarIramAM roge ya jaldI thAya che. hiTalare zuM karyuM? : strIone joI joI puruSe muDadAla bane che - AjanI navI prajAe A bahu samajavA jevuM che; nahitara e prajA muDadAla pAkaze. hiTalara sattA para AvyA ke joyuM ke jarmana prajA muDadAla kema banI rahI che? moTuM kAraNa e nihALyuM ke yuvAna strIo puruSanI sAthe nekarImAM rahe che, ene joI joI puruSa muDadAla bane che, ne satvahIna banI pachI evI ja muDadAla prajAne janma Ape emAM navAI nathI. tarata eNe badhI strIone nekarImAMthI UtArI ghera besADI dIdhI. emane eNe kahyuM jAe tamAruM kAma sAtvika prajAne janma ApavAnuM ane keLavavAnuM che. tamArA para dezane mATe AdhAra che. mATe tamAre puruSa sAthe bhaLavAnuM nahi.' : bhAratanI AyAta - vilAyata-amerikAmAM pahelAM kelejiyana vageremAM vezyAgAmitA cAlavAnI phariyAda hatI, Aje kanyAgAmitAnI joradAra phariyAda cAle che. bhAratane paNa jANe enI AyAta karavI che te Aje sahazikSaNa, bibhatsa citrapaTane
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 121 che te badhA bhAI muhala kara maMjurI, kAmottejaka reDIye gIta, saMtatiniyamananAM sAdhana, ane Aje vaLI garbhapAtane gune nahi gaNavAnI vicAraNuM cAlI rahI che! A mAmale kyAM jaIne aTakaze? udarazuLa ke kAmazaLa - eka bhAI vAta kare ke "amuka sukhI gharanI vidhavA yuvAna putravadhune keTalAya vakhatathI peTamAM bahu dukhyA kare che te have ene garbhAzaya kADhI nAkhavAnuM oparezana karavAnuM che." alyA bhAI ! A kharekhara udarazULa che? ke kAmazULathI vyabhicArane mArga khullo karavAne kimi che? zA sArU bheLA thAo? saMtati-niyamananAM sAdhana vecanAra vepArIne pUche ke e kharIdanAra vadhAre keNa che? AjanA sahazikSaNe dATa vALe che. kuzIlano Aje plega phATI nIkaLe che. enAM kAraNa spaSTa che. paNa bujhargone ya e dhyAnamAM nathI AvatuM, ane ulaTuM e kAraNenuM samarthana e kare che ! tyAre ApaNane pArAvAra duHkha thAya che. mana ema paNa mAnavA jAya ke zuM e bujhargone ja vAsanA paDatI haze te AvuM calAvye rAkhe che ? jAhera kensarTImAM moTI umaranI chokarIone nacAvavI, ethI jonArAnI suMvALI lAgaNIo uttejita thAya, gilagiliyAM thAya, ane pachI zALAnA phaMDamAM bharaNuM bharI de, ke zALAnI vAhavAha pikAre, A tAyaphe Aryo kare ke anAryo? zAstro ene te zuM paNa puruSanA : - sajAvaTa, are !
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ rukmI rAjAnuM pattuta e hAtha UMcA karI sItA pUrvaka mAthe kapaDuM levu', ene paNa kAmakrIDAne eka prakAra kahe che. tyAre AjanI phezana emAM kAMi vAMdhe nathI jotI ! keTalI durdazA ? gharamAM rAja suzIlatAnA pATha :-- madhuM bagaDI rahyu che, Abha phATayuM che ene thiga u nahi devAya. paNa potAnI jAtamAM ane peAtAnA Azrita ke AjJAdhInamAM kuzIlanA mArgo rAkavA ane kuzIlanivA-raNanA upAyeA khAsa sevavAnI jarUra che. uMmaramAM AvatA. karA-chokarIone rAja sAMja paDaye mesADI suzIlatAnA pAkA pATha bhaNAvavA jevA che. sArI dhArmika kathA vagere sa'bhaLAvavA dvArA e hitazikSA devAnuM thaI zake. zIlahaze tA badhuM che. zIla gaye sava nam zIlanI maryAdAo : zIla sAcavavu hAya tA maryAdAnuM kaDaka pAlana karavuM joI e. gRhastha mitra-snehI-saMba MdhInA ghera jAya paNa. jIe ke e ghera nathI, gharamAM te ekalI khAI che, te tyAM UbhA na rahe; A che maryAdA. yuvAna bhAjAI ke kAkI-mAmI yuvAna kriyariyA-bhatrIjA-bhANujA sAthe hAhA hIhI ne evAM TAyalAM na kare; A che maryAdA. piyarathI sAsare ke sAsarethI piyara yuvAna khAI ekalI na jAya, A maryAdA. nahitara patto nahi kayAre nIkaLI, kayAre paheAMcI, ne vacamAM kyAM rekAI khAI A-bhAIe bhegA maLI dhakriyA najare, A maryAdA. nahitara navapada enI
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13. ane utthAna ke snAtramahotsava yA keI tapanAM anuSThAna vageremAM kayAreka bhavADA zAnA sAMbhaLavA maLe ? sAdhu mahArAjane vaherAvatAM jarAya TAyelA paTTI, hAsya, cApalusI vagere na karAya, e che maryAdA. suzIla bAIe sAdhumahArAjAne gaMbhIra moDhuM rAkhI vinaMti pUrI kare che, "sAheba! sArI rIte lAbha Apo. amAre vAMdho nathI AvavAne, amane lAbha ApI amAre uddhAra kare paNa jarAya TAyaluM nahi. AMkhanuM nakharuM nahi, hasIne belavAnuM nahi. zabdathI dilano bhAva ane Agraha dekhADI. dIdhe, pachI bIjI zI jarUra che? haiyAmAM vikAra skure. che enA ja badhAM TAyalAM che. bhAna nathI ke Ama jyAM ne tyAM, te yAvat sAdhumahArAja sudhI A tArI gaNikAgirI ajamAvIza te potAnI pAzavI vAsanAo kevI mahekAyamAna thaze? vaMThela vikAzane miTAvavAnuM kyAM thaze? ramInAM ubhaTa veza-ThaThArA TAyalA nakharAM e(1) bhavAMtare dAruNa vipAke bhogavavAnI taiyArI che. (2) ahIM paNa umadA zubha bhAva hAthaveMtamAM chatAM gumAvavAnI viThThAI che. (3) sAmAne paNa, jo e sAvadhAna na hoya te, pApanI lANI ApavAne khela che, (4) eneya durgatimAM resAI jatuM karavAnI. krUratA che.
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 kumI rAjAnuM patana bhavabhramaNathI thAkelAne ati jarUrI - kuzIlanA bhayaMkara pariNAmane ane uttama bhAve tathA guNenI ghAtakatAne vicAra rAkhI kuzIla ane kuzI- lanA mArgathI deDha gAu dUra rahevuM joIe. uttama prakAranI zubha bhAva-bhAvanA ane guNe e te juga junA malina hRdayane prakSAlavAnA suMdara upAya che. e ahIM sulabha che, ane bhavabhramaNathI thAkelA jIvamAtrane enI AvazyakatA che. e mahAna prakriyAne eka kuTila naMdA kuzI. -lanA nAda pAchaLuM gumAvavA jevI bIjI mUrkhAI kaI hoya ? - nagarInA rAjA pragaTa thAya che , - kuzIlane TALI suzIla banyA rahenAranI balihArI che. rAjakumAre ene jIvanabhara khapa karyo che. ene prabhAva A, ke pele hiraNyakaraTI nagarIne rAjA zaramane mAryo kaMpI UThe che ke meTuM zuM batAvavuM ? paNa pAchuM kautuka che ke je te kharo ke "upara zuM cAlI rahyuM che ? samAcAra sAMbhaLavA ane najare jovAmAM ghaNe phera, A rAMkaDI zaramamAM Ave ati durlabha prasaMga jevAne gumAvIza te gaye vakhata e pharI nahi maLe." ema hiMmata karIne e upara AvyA. addabhuta darzana - ' ' baMne rAjA kumAra maharSi pAse Ave che. tyAM zuM adbhuta dekhe che? kalpanAmAM na Ave evuM mane rama -dazya! ke je jotAM patthara-ze. haiyA paNa pIgaLI jAya. -ane kAyarane ya pANI caDhI jAya.
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 125 kahe je zI adbhutatA hatI e? zAsanadevatA te sAdhuveza ApI guNagAna karI ane puSpavRSTi karIne gayela che. have te tyAM saudharma devakanA Idra AvyA che, ane saMgrahItanAmadheya, mahAsatvazIla mahAyazasvI mahAnubhAva maharSinA mAthe chatra dharIne UbhA che. maharSi pite prApta apratipAtI avadhijJAnathI je asaMkhya bhavanI durdazA joI rahyA che. enuM tyAM vyAkhyAna karI rahyA che. maharSinI dezanA duHkhane karuNa itihAsa - - asaMkhya bhAmAM kevA kevA sukhaduHkha anubhavyA, emAM ya vizeSa te dukhanI ja rAmAyaNa! te naraka-nigadatiryaMcagatine bhayaMkara trAsa-viTaMbaNa-rIbAmaNanuM avadhijJAnathI je najare dekhyAnuM hubahu varNana kare che tyAre sabhA sahita A baMne rAjA tharatharI uThe che! kalejuM kaMpI UThe che ke are ! A bhayaMkara du:kha jIvane A saMsAramAM jevAM paDe che? nathI ne ApaNe A uttama bhavamAMthI bhraSTa thaI evA sthAne paTakAyA te kaI dazA ? zuM sahana thAya? tyAM pachI devatAI sukhanAM varNana te kazI ja lalacAmaNuM karI zakatA nathI. jenI pAchaLa dIrghatidIrgha kALane dukhamaya karuNa itihAsa hoya emAM zuM sukhapaNuM lAge? saMsAra viSamaya-viSama-vicitra - vaLI maharSie, A sukha dukhanI ghaTamALamAM kevI rIte samyagdarzana pAmyA, kevA zama-saMvega-nirve anukaMpA.
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ '126 rUkamI rAjAnuM patana ane AstikyarUpI samyakatvanAM lakSaNanI sparzanA karI, enuM paNa recaka varNana karyuM. e varNana karatAM, nirveda thavAnA kAraNabhUta saMsAranA vicitra viSama viSamaya svarUpane darzAvyuM. taTastha rIte ekendriyathI paMcendriya sudhInA jInA A saMsAramAM durdazAbharyA hAlahavAla jotAM saMsAra kevuM lAge? viSakuMDa ke amRtakuMDa? vilakSaNa puNya-pApanA mizrita udaya jatAM zuM lAge ? vicitra ke eka sarakhe ? jIve moTA devapaNAmAMthI ekAeka viSThA cUMthatA bhUMDane avatAra pAmatA jaNAya, sukhanA kSaNika jhabUkA bAda duHkhanI bhAre khINamAM paTakAtA dekhAya, tyAre saMsAra ke lAge? viSama ke samasthitivALe? jhera caDyAnA trAsanI jema jIvenI vAsabharI avadazA najara sAme kyAM jevA nathI maLatI? vicitra zubhAzubha mizra karmanA udaya te kevA, dA. ta. puSpane rUpa-rasa-gaMdha-sparza keTalA suMdara maLyA che ! jyAre, ekendriyapaNAnA sthAvara nAmakarma, gADha jJAnAvaraNAdi, mahAna azAtA vedanIya vagere azubha karmavipAka paNa kevA dAruNa che ! mANasa jevA mANasane paNa eka vAtanI sarakhAI, te bIjI vAtanI viSamatA ! rUpa sArUM, te avAja bheMsAsUra ! paisA bahu te hekaro nahi! chekarA bahu, te khAvAnA phAMphA ! Ajane kareDapati kAle bhikhArI! Ajane labAja kAle kensaramAM !
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane usthAna . 17 mANasanAM gumAna kayAM TakI zake? kavi kahe che ke, "daza zira rAvaNa raDavaDyAM, cAMca dIe zira kAga re, ghera udhamAta macAvanAra rAvaNanuM mAthuM yuddhabhUmi para jyAre lakSamaNe phekelA cakrathI khaTAka chedAI gayuM haze tyAre e dazya keTaluM karuNa haze ? kudarata ja jANe kurapaNe hasI na rahI hoya ! rAvaNanI AkhI senA ane madenmatta senApati-subhaTanAM kALajA kevAM kaMpI UThayAM haze ? A vicitratA sarjanAra saMsAranI kevI dukhamayatA ! karma-karmahetu-karmavipAka - mahaSi saMsAranA vicitra-viSama-viSamaya svarUpane batAvavA sAthe enI pAchaLa kAma karI rahela jJAnAvaraNIyAdi ATha karma ane enA bheda-prabhedanuM varNana kare che, kevI kevI rIte ene baMdha paDe che, keTakeTalI dIdhuM kALasthiti hoya che, kevA maMda-tINa rasa baMdhAya che, e e badhuM thavAmAM nimittabhUta mithyAtva-avirati-kaSAyaroganA vividha prakAra kevA kevA svarUpanAM heya che! jenA pramAda, viSayalaMpaTatA, svArthasAdhutA, rAga-dveSanA Aveza, ajJAna-mUDha dazA, Apamati, ahaMva vagere karI bhayaMkara karma upArjavAnI mahA mukhaI, karmane dAruNa vipAka, durgatiomAM dukhanI bhaThThIomAM zekAvAnuM, vagere vagere evuM varNayuM ke sAMbhaLatAM kamakamI thAya che, * : : :
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ rUmI rAjAnuM patana sAcA sukhane mAga - tyAre zuM javane sanAtana zAzvata kALa A pApamaya ane duHkhamaya sthiti ja rahe che? nA, maharSie e batAvyuM ke samyagdarzana sahita samyakyAritra, ahiMsAdi mahAvate, kSamAdisvarUpa dazavidha yatidharma vagere e jIvane duHkhanA gartAmAMthI ane pApanA kUvAmAMthI uddhAra karavA ke samartha che! je kAraNee saMsAra che enAthI viparIta kAraNa sevatAM saMsArano aMta, duHkhane aMtane pApane aMta kema na Ave? e banatAM pahelAM e ahiMsAdidharma saMsAramAM ucca puNyanA AzIrvAda levA UtAre che, evA mahAna puNyadayamAM paNa karAtA bhavya tyAga, svIkArAtuM aNagArapaNuM ane karAtuM amRtamaya jinAgamanuM sevana, tathA bAhA-AtyaMtara tapa e, jIva dhAre te keTaluM saraLa che ! kevuM ahIM paNa sukhada che ! kevuM bIjA ne paNa abhayadAyI ane kalyANakara bane che ! ItyAdinuM paNa ati manarama varNana karyuM. avadhijJAnI kumAra maharSinI A divya vANI vasI javA para kevAM hRdayaparivartana ane AtmaparAkrama jAgyAM tene khyAla ApatAM ja sadguru mahAvIra paramAtmA kahe che he gautama! IndrathI pUjAtA maharSine dekhAva ane cAre nikAyanA deve sahita manunI sabhAne dekhAva jatAM ane maharSinI amRtavANInuM zravaNa karatAM, te hiraNyakaraTI, nagarIne rAjA ane pararAjyane rAjA bane A aSTapUrva prasaMga para pratibaMdha pAmI gayA !
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 11. Indriya ThaMDagAra banI gayA pachI ene bAhya cAmaDAnA rUpa-sparzanI bhUkha ja nahi rahe, khaNuja ja nahi rahe. zA sArU e roga netarUM ? zIlanuM mahA Arogya ja na. bhegavuM?" AvI bhAvanA-vicAraNA ane ene amala vAraMvAra karI karIne manane zAnta, vikasaMpanna ane guNanA vIryathI bharyuM banAvI devuM joIe. e banyuM, pachI zIlapAlanamAM zI meTI vAta hatI? saheluM, saraLa, managamatuM. kuzIlamAM keTaluM gumAvavAnuM - bhUlatA nahi ke kuzIla eTaluM khataranAka che ke divasarAta enA vicAra ane cAmaDAnA rUpa-sparzanA vicAra UbharAve che. tyAM pachI sArI bhAvanA marI paravArI! tatvanuM ciMtana rIsAI gayuM ! dharmakriyAmAM mana lAgavAnuM alepa ! zA sArU eka AMkha ke cAmaDInI khaNaja pAchaLa Ave bhayaMkara nukazAna vaheravA? yAda rAkhyA karavuM joIe ke - je manamAM kuzIla vasyuM, tyAM paramAtmA na vasI zake. paramAtmA anaMta zIlabharyA che. e kuzIla manamAM zuM Ave? basa, kuzIlathI bacavA A kAma kare - (1) Indriyone ThaMDagAra zAMta ane ati dharAyelI karI de. haiyAnI tIvra utkaMThAthI ane ISTa tarIkenA vicArathI A banI zakaze. mana pachI ghaNuM svastha banaze. e
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ rakamI rAjAnuM patana mATe sAme vartamAnanA 20 arihaMta, 2 kroDa kevaLajJAnI ane 2000 kroDa mahAvairAgI munione jue. A sAthe emane nisbata nathI te mAre paNa jagatanA viSaya sAthe zI nisbata hoya ? (2) pUrve karelI bhAvanA vAraMvAra bhAve samajI rAkhe, vAraMvAranI zubha bhAvanA vinA te uddhAra ja nathI. ATaluM ja punaH punaH ciMtavyA kare ne ke "harAmakhora rUpasparza! duSTa galIca gaMdA rUpa-sparza ! jA sayuM mAre tamArAthI, pachI juo ene ke prabhAva paDe che. | (3) manane keI sArI vicAradhArAmAM satata joDI rAkhe, jethI ene A kuzIla tarapha javAnI phurasada ke avakAza ja na maLe. "vicAradhArA' eTale game te ADA ne avaLA vicAre nahi, paNa eka sArA cokakasa viSaya para saLaMga vicAranI dhArA, vacamAM bIjA hAlatuphAlatu keI vicAra nahi. tethI mananI zakti vadhe che. abhyAsanI ja jarUra che. Teva paDyA pachI saraLa banI jaze. sArI vicAradhArAnA abhAve mana ni:satva dhyAna rAkhaje, jIvanamAM A nathI eTale ja mana AhaTTadehaTTa kacarApaTTI vicAryA kare che, ne nisatva bane che, tathA jhaTa kAma-kaSAyane bhega bane che. sArA sArA viSayanI saLaMga dhArAbaddha vicAraNA karavA mAMDe te e mahArega ocho thaze. nahitara e mahAgathI te mahAmRtyue che. bAkI sArA sArA viSaye ghaNuM che. bAra
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna bhAvanA, maitrI Adi cAra bhAvanA, navapada, navatattva, ATha krama ane enA prakRti-sthiti-rasa-pradeza adha--udbhaya, cauda guNasthAnaka, khAra vrata, sAdhune caraNasittarI, karaNasittarI, mahApuruSAnAM caritra, anekAneka tItha yAtrA, Avazyaka kriyAnAM sUtreAnAM pada, keI stavana sajjhAya, vagere vageremAMthI game te viSaya lai enA para saLaMga vicAradhArA calAvI zakAya che. mana emAM parAvAyela rahe pachI kuzIlanI vicAraNAja zAnI skare ? 115 (4) ghaNuM kAma, cAvIsa kalAkanA dahADA ne aThThAvIsa lAkanA kAryanA mAthe bhAra, ane emAM vyagratA, e paNu kuzIlanA vicArane aTakAve che; kemake enI phurasada ja nathI. vidhavA dIkarInuM dRSTAnta H-- zAstramAM zeThanI vidhavA dikarIne prasaga Ave che. yuvAnInA prAraMbhe ja vidhavA banI hAvAthI mAbApe enAM manane Achu na Ave mATe ene khahu udAratAthI rAkhavAnuM karyuM che. gharamAM kAmakAja tA kAMI ene karavu hoya te kare, nahitara nahi. mAbApane kAI Agraha nathI. paNa AnuM pariNAma e AvyuM ke navarI paDI keI jAtanA vicAro kare che, jharukhe besI nIcenA mALa para dRSTi nAkhyA kare che. tyAre e jovAmAM te juvAna joDalAM dekhAya ane enA para vicArA karavAne phurasada hAya pachI mana agaDacA vinA kema rahe ? enuM mana bagaDayuM; bagaDayuM te evuM bagaDayuM ke eka divasa dAsIne kahe che ke phAI yuvAnane pakaDI lAva.' '
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ TamI rAjAnu patana 7 dAsI DAhI hatI eTale ene te eNe kahyuM ke ' sArUM, huM tapAsa karIza, ' paNa pachI eNe enI mAtAne A vAta karI. mAtA bhaDakI ! eNe patine vAta karI. pati samajI gayA ke zuM kAraNa che. tethI patnIne AzvAsana ApyuM ke 'tuM ciMtA na karIza, huM enuM mana sudhArI duiza.' 116 bApa sudhAravAnA rastA kADhe cheH-- eka e divasa bAda bApe sAMje ajAramAMthI AvI ahu ciMtAtura hAvAneA dekhAva karyAM. chekarIne khApa para prema che, tethI pUche che kema khApujI ! ATalA badhA mahu Aje udAsa ? C khApa kahe, 'ena ! tane zuM kahu? kahIne vaLI tane duHkhamAM kAM pADuM ?' che.karIne vadhu iMtejArI thaI, kahe che, ' are ! A zu kaheA che ? mAre vaLI zAnuM duHkhamAM paDavAnuM ? ulTu Apa kAraNu kahe! ane emAM mArAthI kaI mane evuM hAya ne tethI ApanI ciMtA dUra thatI hoya te huM jarUra e karIza.' khApa kahe, ' vAta teA khIjI kAMI nathI, paNa A dukAna ane gharanA neAkara, baMne upara mArU dhyAna zI rIte rahe ? ne dhyAna na rAkhIe eTale e cArI kare, kAma khagADe, mAla bagADe. e sahaja che.' chekarI kahe che, - tA khApujI jo Apane ThIka lAgatuM .
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 117 hoya te gharanuM mane soMpe, gharanA nokaranI dekharekha huM saMbhALIza." are bena ! tArAthI eTalI maTI jaMjALa ze bane? TheTha savAranA pAMca vAgyAthI rAtanA 10-11 vAgyA sudhI khabara rAkhavI paDe. e tArA mATe kaSTa bharyuM che.' - chakarI kahe che, " Apa jarAya phikara na kare, emAM keI kaSTa nathI. Apa mAruM keTaluM badhuM kare che. te huM ATaluM na bajAvuM ? sArI rIte huM saMbhALI laIza, mAtra Apa nekarone bhalAmaNa karI de.' basa, bApane eTaluM ja joItuM hatuM. tarata dAsadAsIone bolAvIne tAkIda ApI dIdhI ke havethI bena badhuM saMbhALavAnA che, mATe dareke emanI pAsethI jarUrI cIjavastu levAnI, vaparAyAne hisAba ApavAnuM kAmakAja emanI sUcanAo mujaba bajAvavAnuM, emAM je phera paDaye che ane phariyAda AvI che te huM daMDa karIza." benane koThAro vagerInI cAvIone guDa seMpA. have zuM pUchavuM? bena te eka meTA sattAdhIza zeThANI jevA banyA. cAvIono jhuDe keDe laTakAvI Thamaka Thamaka cAle che! pachI bhalene vahelI prabhAte 4-5 vAgyAthI UThavuM paDatuM hoya dAsa-dAsIe benane UThADI emanI pAsethI cIjavastu bharabhalAmaNa le che. te ja jALa TheTha rAte 10-11 vAgyA sudhI cAle che ! AkhA divasanI ema thAkelI rAtane ghasaghasATa UMghI jAya che. pAchuM savAre 4 5 vAgyAthI cAlu! ATaluM
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 3mI jAnuM patana chatAM manane kaI kaMTALe nathI, kemake mAna maLe che ne? sattA cAle che ne? zuM mANasa kAmathI kaMTALe che? nA, emAM ene dhAryo svArtha nathI sadhAta, kadara nathI thatI, mAna nathI maLatuM eTale kaMTALe che. bAkI je e badhuM sacavAtuM hoya te majUra je banI bhAre vaitaruM hoMze hoMze kare che ! pUche A bAIone ke pitAnA piyaranA sagAnA 5-25 memAna UtarI paDe te kutibaMdha maTI rasoI vagere karI kADhe che ne ? emAM sUvA jatA rAtanA agiyAra vAge te ya ciMtA nahi, kaMTALe nahi. kema ? ene rasa che, svArtha lAge che. paNa je patinA pAMca sagAM ke sAdharmika UtarI paDyA hoya te? bhAre kaMTALo anubhavaze! kemake emAM svArtha dekhAtuM nathI. saMsthAonA sekreTarI paNa bhAre majurI ya hezathI kare che, kemake mAna maLe che. ahIM bApa paNa dikarInI avarajavara cAranI vacamAM kadara kare che, bene badhuM taMtra hAthamAM lIdhuM te keTalI sarasa vyavasthA cAle che! ne mAlane bagADe ya thatuM nathI. A kadarathI dikarInA manane hoMza rahe che. bAkI AkhA divasanI A dhAMdhalamAM bI je vicAra karavAne phurasada nathI, tema rAtre te pathArImAM paDyA bhegA gADha nidrA AvI jAya che, eTale bIjA vicArane avakAza ja nathI, pachI kuzIlane vicAra kyAMthI UThe? have zeThANInA kahevAthI pelI dAsI ekavAra benane
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 119 pUche che, "kema bena ! laI AvuM juvAniya?" tyAre A ene dhutkArI kADhe che, "jA re jA mUrakhI! zI AvI vAta kare ?" nA, A te tame te divase kahetA hatA ne, eTale meM pUchayuM." are ghelI ! gayA e dahADA.e te navarA paDyAnA - dhaMdhA hatA. have te kAmakAjamAM bIje vicAra ja nathI Avate, pachI zI enI vAta?" - dAsIe enI mAtAne ane mAtAe patine vAta karI. baMnenA manane zAMti thaI gaI. A vAta A che ke kAmamAM bhAre vyagratA e paNa kuzIlanA vicArane aTakAvavAne upAya che. | (5) bAkI te upAyamAM, bane teTale vigaIe, rasakasa vagerene tyAga karatA rahevAnuM kemake e vikArane piSe che, vAsanA jagADe che. (6) A eka khAsa dhyAna rAkhavAnuM ke anAyatanatyAga barAbara paLAya. arthAt kAmottejaka vAMcana, citradarzana ane kathAzravaNa yA vAtacItamAM ke kusaMgamAM jarAya nahi paDavAnuM. bane tyAM sudhI vijAtIya sAthenA sIdhA vyavahAramAM ya nahi AvavuM. evA vAsattejaka sthAnamAM nahi javuM. suzIla banyA rahevuM che? te A upAye jarUra sero. bAkI che. jemaNe UchaLatA polIsamAM kazIlA
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ rakSmI rAjAnuM patana caraNa ke ativiSayAsakti karI hoya che, te jiMdagInA pAchalA bhAgamAM bhAre pastAya che. AMkhanA teja, IndranI tAkAta, smaraNa-zakti, zarIra-zakti vagere keTaluM ya kuzIla ke ati viSayAMdhatAthI naSTa thAya che. kasa vinAnA banelA zarIramAM roge ya jaldI thAya che. hiTalare zuM karyuM ?? strIone joI joI puruSe muDadAla bane che - AjanI navI prajAe A bahu samajavA jevuM che, nahitara e prajA muDadAla pAkaze. hiTalara sattA para AvyA ke joyuM ke jarmana prajA muDadAla kema banI rahI che? moTuM kAraNa e nihALyuM ke yuvAna strIo puruSanI sAthe nekarImAM rahe che, ene joI joI puruSe muDadAla bane che, ne satvahIna banI pachI evI ja muDadAla prajAne janma Ape emAM navAI nathI. tarata eNe badhI strIone nekarImAMthI UtArI ghera besADI dIdhI. emane eNe kahyuM jAo tamAruM kAma sAtvika prajAne janma ApavAnuM ane keLavavAnuM che. tamArA para dezane mATe AdhAra che. mATe tamAre puruSa sAthe bhaLavAnuM nahi." bhAratanI AyAta - vilAyata-amerikAmAM pahelAM ke lejiyana vageremAM vezyAgAmita cAlavAnI phariyAda hatI, Aje kanyAgAmitAnI joradAra phariyAda cAle che. bhAratane paNa jANe enI - AyAta karavI che te Aje sahazikSaNa, bibhatsa citrapaTane
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ -ane utpAta maMjurI, kAmottejaka reDIye gIta, saMtatiniyamananAM sAdhana, ane Aje vaLI garbhapAtane gune nahi gaNavAnI vicAraNuM cAlI rahI che ! A mAmale kyAM jaIne aTakaze? udarazI ke kAmazI - ' . . . eka bhAI vAta kare ke "amuka sukhI gharanI vidhavA yuvAna putravadhune keTalAya vakhatathI peTamAM bahu dukhyA kare . che te have ene garbhAzaya kADhI nAkhavAnuM oparezana karavAnuM che. alyA bhAI! A kharekhara udarazULa che? ke kAmazULathI vyabhicArane mArga khule karavAne kimi che? zA sArU bheLA thAo? saMtati-niyamananAM sAdhana vecanAra vepArIne pUcho ke e kharIdanAra vadhAre keNa che? AjanA sahazikSaNe dATa vALe che. kuzIlane Aje plega phATI nIkaLe che. enAM kAraNa spaSTa che. paNa bujhargone ya e dhyAnamAM nathI AvatuM, ane huM e kAraNenuM samarthana e kare che ! tyAre ApaNane pArAvAra duHkha thAya che. mana ema paNa mAnavA jAya ke zuM e bujhargone ja vAsanA pIDatI haze te AvuM calAvye rAkhe che ? jAhera kensamAM moTI umaranI chokarIone nacAvavI, ethI jenArAnI suMvALI lAgaNIo uttejita thAya, gilagiliyAM thAya ane pachI zALAnA phaMDamAM bharaNuM bharI de, ke zALAnI vAhavAha pikA, A tAyaphe Aryo kare che. anAryo? zA ene te zuM paNa puruSanA dekhatAM ne za- sajAvaTa are!
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122 ruzrI zAnuM patana be hAtha UMcA karI saphata pUrvaka mAthe kapaDuM levuM, ene paNa kAmakrIDAne eka prakAra kahe che. tyAre AjanI phezana emAM kAMI vAMdho nathI jatI! keTalI durdazA ? gharamAM ja suzIlatAnA pATha :- badhuM bagaDI rahyuM che, Abha phATayuM che ene thigaDuM nahi devAya. paNa pitAnI jAtamAM ane pitAnA Azrita ke AjJAdhInamAM kuzIlanA mArgo rekavA ane kuzIlanivAraNanA upAye khAsa sevavAnI jarUra che. uMmaramAM AvatA chokarA-chokarIone roja sAMja paDaye besADI suzIlatAnA pAkA pATha bhaNAvavA jevA che. sArI dhArmika kathA vagere saMbhaLAvavA dvArA e hitazikSA devAnuM thaI zake. zIla haze te badhuM che. zIla gaye sarva naSTama zIlanI maryAdAo - - zIla sAcavavuM hoya te maryAdAnuM kaDaka pAlana karavuM joIe. gRhastha mitra-nehI-saMbaMdhInA ghera jAya paNa jue ke e ghera nathI, gharamAM te ekalI bAI che, te tyAM Ubhe na rahe, A che maryAdA. yuvAna bhejAI ke kAkI-mAmI yuvAna diyariyA-bhatrIjA-bhANajA sAthe hAhAhIhI ne evAM TAyelAM na kare; A che maryAdA. piyarathI sAsare ke sAsarethI piyara yuvAna bAI ekalI na jAya, A maryAdA. nahitara patto nahi kyAre nIkaLI, kyAre, pahoMcI, ne vacamAM kayAM kAI? bAIo-bhAIo bhegA maLI dharmakriyA na kare, A maryAdA. nahitara navapada oLI.
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane uthAna 123 ke nAtra mahetsava yA keI tapanAM anuSThAna vageremAM kayAreka bhavADA zAnA sAMbhaLavA maLe? sAdhu mahArAjane vaherAvatAM jarAya TAyalApaTTI,. hAsya, cApalusI vagere na karAya, e che maryAdA. suzIla. bAIo sAdhumahArAjAne gaMbhIra meDhuM rAkhI vinaMti pUrI kare che, "sAheba! sArI rIte lAbha Ape. amAre vAMdho. nathI AvavAne, amane lAbha ApI amAro uddhAra karo paNa jarAya TAyaluM nahi. AMkhanuM nakharuM nahi, hasIne balavAnuM nahi. zabdathI dilano bhAva ane Agraha dekhADI. dIdhe, pachI bIjI zI jarUra che? haiyAmAM vikAra kure. che enA ja badhAM TAyelAM che. bhAna nathI ke Ama jyAM ne tyAM, te yAvat sAdhumahArAja sudhI A tArI gaNikAgirI ajamAvIza te pitAnI pAzavI vAsanAo kevI mahekAyamAna thaze? vaMThela vikArone miTAvavAnuM kyAM thaze ? strInAM ubhaTa veza-ThaThArA TAyalA nakharAM e(1) bhavAMtare dAruNa vipAke bhegavavAnI taiyArI che. (2) ahIM paNa umadA zubha bhAva hAthaveMtamAM chatAM gumAvavAnI dhiThThAI che. (3) sAmAne paNa, je e sAvadhAna na hoya te, pApanI lANI ApavAne khela che, () eneya durgatimAM resAI jatuM karavAnI.
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ rumI rALanu patana - bhavabhramaNathI thAkelAne ati jarUrI : kuzIlanA bhayaMkara pariNAmanA ane uttama bhAve tathA guNAnI ghAtakatAne vicAra rAkhI kuzIla ane kuzIlanA mA thI DhaDhaso gAu dUra rahevu joie. uttama prakAranI zubha bhAvabhAvanA ane guNAe tenuga junA malina hRdayane prakSAlavAnA suMdara upAya che. e ahI sulabha che, ane bhavabhramaNathI thAkelA jIvamAtrane enI AvazyakatA che. e mahAna prakriyAne eka kuTila gaMdA kuzIlanA nAda pAchaLa gumAvavA jevI bIjI mUrkhAI kaI hAya ! nagarInA rAjA pragaTa thAya che H-- -124 kuzIlane TALI suzIla banyA rahenAranI maMlihArI che.rAjakumAre eneA jIvanabhara khapa karyAM che.enA prabhAva, ke peleA hiraNyakaraTI nagarInA rAjA zaramanA mArce kapI UThe che ke mADhuM zuM khatAvavuM? paga pAchuM kautuka che ke jouM tA kharA ke ' upara zuM cAlI rahyuM che ? samAcAra sAMbhaLavA ane najare jovAmAM ghaNA phera, A rAMkaDI zaramamAM Ave ati durlabha prasaMga jovAnA gumAvIza te gaye vakhata e phI nahi maLe.' ema hiMmata karIne e upara AbyA. adbhuta darzana H-- * ane rAjA kumAramahiSa pAse Ave che. tyAM zuM. adbhuta dekhe che ? kalpanAmAM na Ave evu maneArama dRzya ! ke je jotAM patthara-zA haiyA paNa pIgaLI jAya. -ane kAyarane ya pANI caDhI jAya.
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ camane utthAna 125 kaho je zI adbhutatA hatI e? . . zAsanadevatA te sAdhuveza ApI guNagAna karI ane puSpavRSTi karIne gayela che. have te tyAM saudharma devalokanA Idra AvyA che, ane saMgrahItanAmadheya, mahAsatvazIla mahAyazasvI mahAnubhAva maharSinA mAthe chatra dharIne UbhA che. maharSi pite prApta apratipAtI avadhijJAnathI je asaMkhya bhavAnI durdazA joI rahyA che. enuM tyAM vyAkhyAna karI rahyA che. maharSinI dezanAH duHkhane karuNa itihAsa - asaMkhya bhAmAM kevA kevA sukhaduHkha anubhavyA,. emAM ya vizeSa te duHkhanI ja rAmAyaNa ! te naraka-nigadatiryaMcagatinA bhayaMkara trAsa-viTaMbaNa-rIbAmaNanuM avavijJAnathI je najare dekhyAnuM hubahu varNana kare che tyAre sabhA sahita A baMne rAjA tharatharI uThe che ! kalejuM kaMpI UThe che ke are ! A bhayaMkara du:kha jIvane A saMsAramAM jovAM paDe che? nathI ne ApaNe A uttama bhavamAMthI bhraSTa thaI evA sthAne paTakAyA te kaI dazA?ze sahana thAya? tyAM pachI devatAI sukhanAM varNana te kazI ja lalacAmaNa karI zakatA nathI. jenI pAchaLa dIrghatidIrgha kALane duHkhamaya karuNa ItihAsa hoya emAM zuM sukhapaNuM lAge? saMsAra viSamaya-viSama-vicitra - vaLI maharSie, A sukha duHkhanI ghaTamALamAM kevI rIte samyagdarzana pAmyA, kevA zama-saMvega-nirveda-anukaMpA
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 rUkamI rAjAnuM patana ane AstikyarUpI samyakatvanAM lakSaNanI sparzanA karI, enuM paNa rocaka varNana karyuM. e varNana karatAM, nirveda thavAnA kAraNabhUta saMsAranA vicitra viSama viSamaya svarUpane darzAvyuM. taTastha rIte ekendriyathI paMcendriya sudhInA chanA A saMsAramAM durdazAbharyA hAlahavAla jotAM saMsAra ke lAge? viSakuMDa ke amRtakuMDa ? vilakSaNa puNya-pApanA mizrita udaya jatAM zuM lAge? vicitra ke eka sarakhe ? jIve moTA devapaNAmAMthI ekAeka viSThA cUMthatA bhUMDane avatAra pAmatA jaNAya, sukhanA kSaNika jhabUkA bAda du:khanI bhAre khINamAM paTakAtA dekhAya, tyAre saMsAra ke lAge? viSama ke samasthitivALe ? jhera caDhayAnA trAsanI jema jIvenI trAsabharI avadazA najara sAme kyAM jovA nathI maLatI ? vicitra zubhAzubha mizra karmanA udaya te kevA, dA. ta. puSpane rUpa-rasa-gaMdha-sparza keTalA suMdara maLyA che ! jyAre, ekendriyapaNAnA sthAvara nAmakarma, gADha jJAnAvaraNAdi, mahAna azAtA vedanIya vagere azubha karma vipAka paNa kevA dAruNa che ! mANasa jevA mANasane paNa eka vAtanI sarakhAI, te bIjI vAtanI viSamatA ! rU5 sArUM, te avAja bheMsAsUra ! paisA bahu te cheka nahi! chokarA bahu, te khAvAnA phAMphA ! Ajane kareDa- pati kAle bhikhArI ! Ajane laThabAja kAle kensaramAM !
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane unmAna 127 mANasanAM gumAna kayAM TakI zake ? kavi kahe che ke, "daza zira rAvaNa raDavaDyAM, cAMca dIe zira kAga re, ghera udhamAta macAvanAra rAvaNanuM mAthuM yuddhabhUmi para jyAre lakSamaNe phekelA cakrathI khaTAka chedAI gayuM haze tyAre e dazya keTaluM karuNa haze ? kudarata ja jANe kurapaNe hasI na rahI hoya ! rAvaNanI AkhI senA ane madenmatta senApati-subhaTanAM kALajA kevAM kaMpI UThayAM haze ? A vicitratA sarjanAra saMsAranI kevI duHkhamayatA ! karma-kamahetu-karmavipAka - maharSi saMsAranA vicitra-viSama-viSamaya svarUpane atAvavA sAthe enI pAchaLa kAma karI rahela jJAnAvaraNIcAdi ATha karma ane enA bheda-prabhedanuM varNana kare che, kevI kevI rIte ene baMdha paDe che, keTakeTalI dIrdha kALasthiti hoya che, kevA maMda-tINa rasa baMdhAya che, e e badhuM thavAmAM nimittabhUta mithyAtva-avirati-kaSAyacAganA vividha prakAra kevA kevA svarUpanAM heya che! jInA pramAda, viSayalaMpaTatA, svArtha sAdhutA, rAga-dveSanA Aveza, ajJAna-mUDha dazA, Apamati, ahaMta vagere karI bhayaMkara karma upAvAnI mahA musnaI, karmanA dAruNa vipAka, durgatiomAM dukhanI bhaThThImAM zekAvAnuM, vagere vagere evuM varNavyuM ke sAMbhaLatAM kamakamI thAya!
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ 129 rUkUmI rAjAnu patana sAcA sukhanA mArga :-- tyAre zu jIvane sanAtana zAzvata kALa A pApamaya ane duHkhamaya sthiti ja rahe che? nA,mahiSa e e batAvyuM ke samyagdarzana sahita samyakcAritra, ahiMsAdi mahAvratA, kSamAdisvarUpa davidha yatidhama vagere e jIvanA duHkhanA gartAmAMthI ane pApanA kUvAmAMthI uddhAra karavA kevA samartha che! je kAraNeAe sa MsAra che enAthI viparIta kAraNa sevatAM saMsAranA aMta, duHkhanA aMtane pApanA aMta kema na Ave ? e banatAM pahelAM e ahiM sAdhima` saMsAramAM ucca puNyanA AzIrvAda kevA UtAre che, evA mahAna puNyadayamAM paNa karAtA tyAga, svIkArAtuM aNugArapaNuM ane karAtuM amRtamaya jinAgamanuM sevana, tathA bAhya-AbhyaMtara tapa e, jIva dhAre tA keTaluM saraLa che ! kevuM ahIM paNa sukhada che ! kevuM bIjA jIvAne paNa abhayadAyI ane kalyANakara ane che ! ityAdinuM paNa ati manArama varNana karyuM. bhavya avadhijJAnI kumAramahiSanI A divya vANI vasI javA para kevAM hRdayaparivartana ane AtmaparAkrama jAgyAM tene khyAla ApatAM ja sadguru mahAvIra paramAtmA kahe che. huM gautama ! indrathI pUjAtA mahiSa nA dekhAva ane cAre nikAyanA devA sahita manuSyeAnI sabhAnA dekhAva jotAM ane mahiSanI amRtavANInuM zravaNa karatAM, te hiraNyakaraTI nagarIne rAjA ane pararAjyanA rAjA ane A adRSTa-pUrva prasaMga para pratiSedha pAmI gayA!"
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 129 rAjAonI virAgabharI vicAraNuM - rAjAoe zuM vicAryuM haze. AvuM ja kAMIka ke, (1) aho rAjyasaMpatti paNa maharSie varNavelA saMsAra karma, bhavabhramaNa vagere jotAM kevI atyaMta asAra, tuccha ane tatkAla tyAjya che !" (2) vaLI jIvana jeTaluM UMcuM che, eTaluM ja ene Aja sudhI jIvavAnI ramata amArI kevI adhamAdhama ! kaI viziSTa buddhie kaI bAliza ceSTA ?' (3) AtmAnuM kevuM vismaraNuM - jagatanI badhI khabara kharI, mAtra amArA pitAnA AtmAnI ja khabara nahi? jIva gAMDe te svAtmAnuM bALI paranI divALI ujave ! () vaLI pANInA relAnI jema sarakI rahelA kiMmatI mAnavakALapravAhanI ciMtA nahi? ane te sarakavA devAnuM paNa mAtra niSphaLa nahi kintu bhayaMkara nukazAnakAraka sthiti UbhI karavA sAthe ! hAthaveMtamAM rahelI uttame ttama kalyANasAdhanAe tarapha mUDhatAbharI sarAsara beparavAI ?' (5) AtmAparanA bhAra kayAM ochA che? - "vaLI jIvanane ze bharoze che? ane paNa jIvavAnuM hoya te ya jIvananA mAthe khaDakAyelI e badhI viSayalaMpaTatA, kaSAyAveza, rAgAdimUDhatA, anaMta vAsanAo.
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ rumI nuM pAna vagerenA utAravAnA bhAra kyAM ochA che, te have vilaMba karavAne heya? eka kSaNane paNa have vilaMba karavA je nathI." (6) bAhya padArtha vizvAsaghAtI - aho ! ame bAhya lazkara ane zastrasaraMjAma para jhajhumanArA paNa pAchA paDayA tyAre A bhAgyazALI nararana ekalA paMDe pitAnA zIlanA prabhAve vijayavaMtA banyA ! te jIvanamAM kenA para AdhAra rAkhavA jevuM ? bAhya jaDasAmagrInA Dhera para ? ke aMtaraAtmAnA guNa para ? zA sArU bahAranA phAMphA mArIe chIe je e amane daze de che? (7) vivekapaNuM kayAM? : zuM A viziSTa buddhizaktivALuM jIvana nibuddhi pathujIvananI jema ja bAhyapadArtha para vizvAsaghAtI AdhAra rAkhI calAvavAnuM? - vivekIpaNA ane avivekIpaNAmAM pharaka ja A heya ke vivekI parakhI zake ke kene AdhAra rAkhele vizvasanIya karaze ane kene vizvAsaghAtI? pachI vizvAsaghAtI AdhAra mUkI de ane vizvAsapAtra AdhArane pakaDe te amAre have A jarAya vizvAsapAtra nahi evA bAhyA jaDa-saraMjAmanA AdhAra para rahevA jevuM nathI. (8) bAhya sAmagrIthI zAMtine etha nahi - vaLI e te spaSTa ja che ke bAhyA sAmagrI kadAca
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 31 ahIM jIvananA cheDA sudhI kadAca pitAnI lIlA dekhADe. paNa zAMti nathI dekhADatI; temaja parakamAM sAthe te nathI ja cAlatI! jyAre ethI ulaTu, AvA zIlaguNa, zubha adhyavasAya vagere ahIM paNa adbhuta zAMti dekhADe che ane paralokamAM sAthe cAle che. te paNa jIvane mahA unnata karatA karatA ! te pachI ene choDI bahAramAM zA mAla dekhavA hatA ? mahApuNyavaMtAnuM AlaMbana : vaLI A mahAnubhAva jyAre ATalI zakti ATale prabhAva dharAve che ke moTA de ane Idra paNa emanI sevAmAM Ave che chatAM emane A jagatanA vaibhavavilAsa khapatA nathI, sattAThakurAI joItI nathI ! nahitara subhaTe jyAre staMbhita thaI gayAM, tyAre pitAne vijayadhvaja laherAvI A badhAne kabaje karI mahAna rAjyasaMpattinA adhipati banavAnuM zuM kaThina hatuM? paNa emane e je na khapyuM te ame kaMgALa hArelA zaktihIna zuM joIne vivekIne phagAvI devA jevI asAra tuccha jaDasaMpattine vaLagI beThA chIe? pUrvabhavone karuNa itihAsa - tyAre, A kumAramaharSie je pUrvabhavene itihAsa kahyo, e paNa e ja sUcave che ke A jIva A saMsAramAM kAyA ane jaDa mAyAnI AMdhaLI AsaktimAM ja bhaTake
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132. ramI rAjAnuM patana. che, karmane parAdhIna nirAdhAra-azaraNa dIna-dukhiyArApaNe bhramaNa para bhramaNa karI rahayo che ! bhale kadAca ajJAnavaza pUrve ema banyuM, paNa have ahIM samajavA maLyA pachI e gojhArI kAyA-mAyAnI AsakitamAM zA sArU taNAvuM? jenA saravALe mIDuM, emAM tarabaLa talIna thavuM e leksamAM jhaMpalAvavAnuM sAhasa karatI mAkhInA jevI mahAmUrkhAI che ?' ...basa, AvA AvA vicAre e rAjAonuM mana rAjyasaMpatti ane AkhA saMsAra parathI uThI gayuM, UbhagI gayuM, vairAgya javalaMta jhaLahaLI UTho kALa karmane aNubha : keNa jANe ghaDI pachI kALa ke Ave, emAM karma kethaLAmAMthI bilADInI jema kevA bahAra udayamAM Ave tyAM pachI mananA mAratha manamAM ja rahI jAya. mATe, hAthe te sAthe karyuM, e kAma; zubhe zIghram yatanIyama, jAgyA tyArathI savAra." ema karIne A baMne rAjA tarata ja tyAgI banI gayA! dIkSA laI avadhijJAnI maharSi pAse aNagAra banyA. vizvasatsala zrI mahAvIra prabhu pharamAve che ke - he gautama! e vakhate AkAzamAM suMdara gaMbhIra dhvanie duMdubhi vagADI. bhavanapati - vyaMtara-jatiSThavaimAnika e cAre nikAyanA devatAoe tyAM A pramANe ulleSaNa karI ke -
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna devavANa - kammaTThagaMThimusumUraNa ! jaya parameTThI mahAsaya / jaya naya nAdi vAritta-vaMsaTVTV-samaya!AzA sacciya jaNaNI jage ekA vaMdaNIyA khaNe khaNe jIse madaragiri garuo uyare vucche| tumaM mahAmuNI // 2 // -arthAt "aSTavidha karmanI gAMTha teDI nAkhanAra che mahAyazasvI parameSThI ! tame jayavaMtA varto. he cAritradarzana-jJAnathI saMpanna! tame jya pAme, jayavaMtA vartA, ciraMjIve." kharekhara ! jagatamAM te ja eka mAtA kSaNe kSaNe vaMdanIya che ke jenA udaramAM he mahAmuni! meru parvata jevA mahAna tame tapasvI vasI AvyA che. ATaluM kahIne deve adazya thaI gayA. kevA camatkArika dhanya prasaMga ujavAI gayA ! rAjakumAranI zIla prabhAve zatranA subhaTenuM thaMbhI javuM, kumArane avadhijJAna, devAgamana, muniza samarpaNa, IndranuM Agamana kumAramaharSinI dezanA, baMne rAjAone tatkAla vairAgya ane saMsAratyAgapUrvaka cAritra dikSA ! devatAonI ghoSaNuM zuM kahI rahI che? pahelAM te karmanvine toDI nAkhanAra ane jJAna-darzana-cAritrane dharanArane jyakAra pikAre che. e sUcave che ke kharekhara keInAya vijayanA abhinaMdana karavA jevA hoya te te
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 ramI rAjAnuM patana krama kSaya karanAranA ane jJAnAdi ratnayatrInA svAmInA. vAta e che ke khIjI trIjI dunyavI vastu-parAkramavALAnA abhinaMdana pure che tenuM kAraNa peAtAne eneA rasa che, enuM AkaSa Na che, enuM mahattva samajAya che. pachI kama kSaya ane ratnayatrInA tevAM abhinaMdana kayAMthI UThe? kadAca kacAreka enAM abhinadana mATe sabhAmAM ke emaja koInI AgaLa khelavAnu Avyu. hAyatA vANI pravAha ja nahi chuTe. kayAMthI chUTe? pahelu peAtAnA hRdayamAM e khUba khUba vAravAra UbharAvyuM hoya te ne? mATe A karavA jevuM che ke ratnayatrI vagerenI mAnasika prazaMsA vividha zabdothI judI judI dRSTithI, anekavidha rIte karatA rahIe. devAe! bIjI vAta A maharSinI mAtAne kSaNe kSaNe vaMdanA karavAnI karI. jenA uttaramAM meiigara jevA mahAna maharSi vasyA hatA te mAtAne dhanya che, te eka ja vAravAra vaMdanIya che. vAta paNa sAcI che ke putranI mAtA tA kutarI-gadheDI paNa hAya che, cAraDAkunI ya hAya che. paNa tethI zuM? anAdinA cAlatA A vizvakramamAM mAtApitA pitA mAtA -putra, putra mAtA-pitA thavAnu te sahaja che. paNa thaIne zu? putranI jiMdagI te TheTha garbhamAMthI mAtAnA hAthamAM mAMDIne che, ene jevA ghaDavA hAya tevA ghaDI zakAya che. paraMtuM ghaDatara jevA e putrane jIva pU jIvanAmAM ghaDAyeA ane vartyA~ hatA tevu ja hAya te| A mAtAe putrane vizeSa zuM ApyuM ? pUrva jIvaneAnAM tevAM putra,
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 134 ghaDatara-vananA hisAbe te bicArAne ahI phera janma janmyA kharAkhara khA-khAuM, sArA ramakaDAM, mAnapAna vagerenI saMjJAo saheja jevI vaLagI che. have ahI mAtA phera evuM ja ghaDatara kare e zu' ApI rahI che. punaripa janana' ne bhavanA pherA ja ke khIju kAMi ? AhArAdi sa'jJAonI ja gulAmI ke kAMi bIju ? mahiSanI mAtA kSaNe kSaNe vaMdanIya che ema devatAo e mAtA para AvArI jAya che ! zrAvikA mAtAe A dhyAna rAkhavA jevuM che ke putranu ghaDatara teA evuM karU ke e zaitAna nahi saMta pAke, adhamAtmA nahi, mahAtmA ane, doSonuM pUtaLuM nahi, guNAnuM pUtaLuM guNNAnA bhaMDAra thAya ! cAritra na levAnA vividha mahAnA tyajI rAjAe e paNa turata dIkSA lIdhI, ane rAjAne Avu kazu mahAnuM naDayuM nahi ke 'saMcAga anukULa nathI.' huve meATI uMmare zuM thAya?' zakti nathI,''mana nakhaLuM che,' 'grahI anukULa nathI, vIllAsa jAgatA nathI,' bhAvanA nathI thatI, '.... vagere; kAraNa ke manamAM vairAgya sateja jhaLakI UThaco hatA. e varAgye A mahAnAnAM samAdhAna karI lIdhAM. pUche| zA samAdhAna karyAM haze ? bahAnAnAM samAdhAna :~ saMcAganA bahAnA sAme -- 'saMcAga anukULa nathI' e mahAnA sAme e vicAravuM ke saMsAra vastu ja evI che ke emAM vicitra viSama
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 rumI rAjAnu patana sayeAgA rahevAnA ja. pachI enA sAme ja joyA karavu hAya tA sAdhanA kayAre karavAnI ? kharI rIte te saMcAga karatAM ApaNuM mana ja sAdhanAne anukuLa nathI, tethI ja saMcAgAne pratikuLa mAnI le che, jo sa MsAra cheDavA ja che, te duniyAne kA saMcAga enu samana nathI karatA ? ja sauMpatti-kurAI hoya teA ya te kahe che ke ame te anukULatA dekhADIne saMsAramAM phasAvI rAkhanArA chIe, mATe sAdhanA karavI hoya te amArA sAme na jo, amArAmAMna leAbhAIza. dharakhama pApanAM nimitta ame chIe. zuM khATIza amArAmAM sIne ?' Ama e saMcAga sAdhanA mATe anukuLa bhAva Ape che. tyAre jo gariSI--kaSTa-takalIpha hoya te ya te ema kahe che ke sa`sAra AvA du:khamaya che, mATe tyAjya che eTale e paNa saMsAratyAgane anukuLa sa McAga kahevAya. phAMphA nakAmA che. sa McAganuM bahAnuM dharavu' hAta te moTA cakravatI e saMsArathI chUTacA ja na hota ! cha khaMDa sAcavavAnI ne 32 hajAra dezanA rAjA para zAsana calAvavAnI tAkAta cakravatI sivAya bIjA keAnAmAM ? 1 lAkha 92 hajAra strIone kANu sabhALe ? ahAnuM kADhavuM hAya te kahI zake zI rIte che|DuM? A rAjAe maLavA ja kare ne prajA bicArI rakhaDI paDe! chokarA keTalAya nAnA ! cha khaMDanI prajAne kANu
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna sAcave ?... tAtparya, saune bhAgya hoya che ke nahi? sagAnuM bahAnuM nakAmuM che, dilamAM javalaMta vairAgyanA vAMdhA eTale bahAnuM eThuM dharAya che. umaranA bahAnA sAme - "uMmara maTI'nuM paNa mAla vinAnuM. vairAgya joradAra heya te e zIkhave ke "bhale uMmara mATI, paNa cAritra na levAya te je bhavabhramaNanA bhaya mAthe raheze, te pAlavaze? ahIM te uMmara para galAM tallAM kare che. paNa paralokamAM game tyAM mUkAye, tyAMnI viTaMbaNamAM zuM karIza ? vaLI A uMmare ya saMsAranA vaitarAM kyAM ochAM kare che? te AjanA cAritramAM zuM bahuM tUTI maravAnuM che? kayA evA upasarga-pariSaha che? kahe che. "mananI meTAI naDe che huM ahIM meTA vaDIla tarIke pUjAte, tyAM sAdhuomAM mAruM zuM sthAna ? gurumahArAjanI AjJA kevI uThAvavI paDe?-A mAnanI lAgaNI naDe che. uMmaranuM bahAnuM te eka evuM che. mAna cheDI moTA moTA rAjAe paNa moTI uMmare dIkSita banyA che ! ghera tapasyA ane ugra vihAra paNa karyA che ! saMsAra rahevA je nathI te nAnI ke moTI badhI uMmara mATe. moTI uMmare pAkIstAna thAya te zuM kare? nasIba vAkuM thayuM ne nokarI karavAno avasara A te zuM kare? kaThinAI keTalIya upADAya ne ? tyAre "mAnanI lAgaNI, jyAre bhavAMtare karmane panAre paDIza tyAre kayAM UbhI rAkhI zakIza? ulaTuM ahIM sAdhupaNumAM
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 rumI rAjAnu patana .. tA pahelAM jene zeTha sAheba kahevA paDatA hatA evA mATA zeThiyA ya have tane mahArAja sAheba' kaheze ! ane saMyamI sAdhue gheADA ja tarachoDa tarachoDa kare che? mahAnubhAva ! bhAgyazALI ! evA sa`medhanathI vAta kare che,"tyAM mAna zu ghavAI javAnuM hatuM ? mananI nakhaLAI 'nuM mahAnuM paNa vairAgya duHkhaLA eTale AgaLa dharAya che. mAnA kAI nagaramAM dhADa paDevAnI che, laDAI vakhate muMbaI para dhIkhatI dharAnA bhaya hatA ne? evA avasere ke keAI sajjaDa pAkI AgAhI hAya ke nagaranA AgathI sarvanAza thavAnA che, te zu nagara cheDI javAmAM mananI nakhaLAI naDe ke sukAI jAya? te saMsAra-gharavAsa evA Aga jevA ke julmagAra lAgyA mATe ja mananI nabaLAIne ? kahA teA kharA ke mananI nabaLAI eTale zuM? AvuM ja kAMka ne ke-- sAdhupaNAmAM kema phAve ? are bhalAmANasa phAvavA mATe tyAM javAnu che ? ke saMsAra bhayaMkara dAvAnaLa che ethI chUTavA mATe! gharavAsamAM rojanA SaTkAya jIvAnA kuTA che, jIvamAranA dhaMdhA che. cUlA saLagAva eTale zuM? jIvAne mAra pANiyArU kara eTale ? e ja, dhaMdhA-dhApA, snAna-dhAvaNu zAkabhAjI sudhAra, vagere vagereeTale zuM?" jIva mAra ke khIjuM kAMI ? kharI rIte A asaMkhya jIvA para hajI
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna : 2 139 baMdhubhAva nathI AvyuM, sAcI jIvadayA nathI jyurI, are! jine kahelA ja dekhAtA nathI ! ethI ja e tarapha lakSa. na lai jatAM, mananI nabaLAI vagere oThAM AgaLa dharAya che. - dayAthI rAgya je jhaLahaLI uThe te e zIkhave ke "UTha UbhuM thA, jIvadayA mATenA A eka ja bhavamAM ene kema bhUle ?" manane thAya ke "badhuM sahana karIza paNa A mArA jevA ja sukhanA premI ane duHkha mAtranA TheSI niraaparAdhI sthAvara jIvene rojIde kaccaraghANa nahi kADhe ? ghara choDIne sAdhupaNuM laIza." mananI nabaLoInuM bIjuM kAraNa - mananI nabaLAInuM eka kAraNa jema jIve para tevI dayA nahi agara sthAvara asaMkhya cha ja che evAM jina-vacana para TaMkazALI zraddhA nahi; tema bIjuM kAraNa saMsAramAM sevavA paDatA aDhAra vApasthAnakanA bhavAMtare nIpajanArA dArUNa vipAkano bhaya nahi ! enAthI DhagalAbaMdha azubha karma baMdhAyA. tene udaya kema bhegavAze? mana tyAM bacAva Apaze ? karma zuM, paNa ethI vadhu bhayaMkara te ahIM sevelA pApasthAnakenI kuvAsanAonA guNAkAra thaIne lAMbI paraMparA cAlI te paralokanA enA para jIvana kevA? karaNa kevI ? enI aphasI nahi, yAM ahIMnI vItarAganAM sevaka thaIne pApasthAnakanI ramatanI
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 ramI rAjAnuM patana zarama nahi, eTale ja mananI nabaLAInuM bahAnuM ne ? vairAgya thaye heya to A moTI zarama lAge ke "are hiMsAdi pApa, krodhAdi kaSA ane rAgAdi vikAromAM zuM mahAlavuM ? "zakti nathI, vIllAsa nathI, bhAvanA nathI, e badhAM bahAnAM paNa evA ja reDhiyALa che. mAnava jIvananI mahAna zaktio maLI chatAM zakti na hovAnuM bahAnuM dharavuM e atyaMta zaktihIna bhavane AmaMtraNa che. pApamaya saMsAra para mana UkaLI UThavuM joIe ke teDI nAnuM A pApane? kALA mAthAne mAnavI zuM na karI zake? mAsakhamaNuM na karI zakuM paNa mA khamaNa tapasyAthI thatI karmanija javalaMta ekAgra-mane svAdhyAya-dhyAna karIne karI zakuM chuM. cha vigaInA tyAga na karI zakuM paNa e tyAgathI thatI mananI vizuddhine, bhegavAtI vigaIone dhULa jema mAnI ane vigaIonA sevana para gurusevA ane samAdi dharma vikasAvIne, karI zakuM chuM. sarva pApathI virati, ekAgra manathI svAdhyAyalInatA gurusevA, kSamAdi mane vizuddhi ityAdi vastu gharavAsamAM beThe zuM karI zakavAnA? mahAna cittavizuddhi, zubha adhyanavasAyanI rela chela, akhaMDa gurusevA, divasarAta zrutapAsanA
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna , ; , kSamAdidharma, vagere vagerenI uttamottama kamAI sAdhujIvanamAM ja thAya. enI je kaDakaDatI bhUkha lAgI hoya te mananI nabaLAI, azakti vagere bahAnAM kyAMya sukAI jAya. zarIra cAlatuM nathI, nabaLuM che, e bahAnuM paNa maMda vairAgyanA gharanuM. vairAgya sateja hoya to te ema vicAra Ave ke huM te A ghara saMsAramAM anaMta anaMta pudgala parAvarta jevA jaMgI kALathI bhaTakI rahele, ane hajI paNa nahi catuM te bhAvI dIghratidIrgha kALa bhaTakI maranAre, mArA AtmAnI mukhya ciMtA karuM ke eka bhavanI kuTila kAyAnI? pApamAM coMTaye rahI zarIrane sAcavyA karIza tethI e zarIra zuM amara thaI jaze? mane kaMi parakhAvaze? ane AgAmI be zarIra nabaLuM maLyuM te zuM, paNa parAdhInatAnA trAsa kema ThAze? cAritramAM zarIrane zA ghA paDI jAya che te AtmAnuM sudhArI levA maLelI mAnava kAyAne bAhya pudgala samAlavAmAM ja rekI rahyo chuM? mUrakhanA gAma judA na vase, mUrkha gAmamAM ja rahe, ema huM mUrkha, jinazAsana jevuM uttamottama sAdhana maLyA pachI ya ane mahA javalaMta pUrva puruSanA jIvana AlaMbana pAmyA chatAM ya mUrkha banyo rahyo chuM. A divya sAdhana ane AlaMbananI kadara nathI! kiMmata-AMkaNI nathI nahItara bajAramAM lAkho kamAvavAnI taka vakhate je. zarIra nabaLuM naDatuM nathI, te ahIM kema naDe? phera karma karanAra pleccha-anArya-kasAI-mAchImAra vagere, agara
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ rukmI rAjAnu patana vAgha--varu--girAlI bilADI vagerenA avatAramAM mukAye hAta tA sakhaLA ke nakhaLA zarIre paNa zA zA dhaMdhA karata ? ahIM uttama sAdhanA karavA mATe maLelA ane evA kura kramathI saheje saheje macI gayelA zarIre e sAdhanA sUjhatI nathI ? ne jAtanI suMvALAza--sukhazIlatA sUjhe che ? kevA abhAgiyA ? A zarIra te arihaMta bhagavAnanI krayAnI bakSIsa che; mATe e nAthanI sevAmAM ja e mukAvI joie, nahitara huM kRtaghna nimakaharAmI banuM!' jayAtiSanu jAlima bahAnu - 11 keTalAka vaLI cAtiSanuM bahAnuM AgaLa karI kahe che zuM karU dIkSAnu' mana teA che, paNa janma ku'DalI parathI joSI kahe che ke dIkSA lezeA te AghA jaIne pAchA paDaze| ! ahIM paNa bairAgyanI khAmIe mana kahetu nathI ke alyA paNa gharavAsamAM kayA AgaLa vadhI rahyo chuM? pAche te paDI ja rahyo chuM. jema jema samajayA pachI ahIM kALa jAya che tema tema SaTkAya hiMsA, parigraha, viSaye ane rAgAdi DhASAmA dhiTro banatA jAu chuM. hiMsA ane dASAmAM (dhaTTAI :-~ have jyAtiSanA bahAne e hiMsAne e DhASA mane rAvarAvatAM nathI. A vadhatI dhiThThAI e pAchA paDavAnuM nahi te khIjuM zuM che? enI vAta Ave tyAM bharapUra rasa levA joie e paNa pAchA paDavAnuM ke nahu te khIjuM zu che ? Ane zuM kAi asAsa nathI ke joSane AgaLa karI
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane umAna 13 rahyo che ? Amane Ama dhiruM jIvana calAvye rAkhavAmAM je kusaMskAro ane rAgAdi vicAro AtmA para jaDabesalAka majabUta thaze, vajabaMdha baMdhAze, ethI je bhAvi dukha bhava ja nahi paNa pApa bhava khaDA thaze, A zuM tane pAlavaze ? kema ene Dara nahi ? zuM tiSa bacAva Apaze ? bhAna nathI ke, jainazAsananI avicchinna cAlI AvatI pavitra puruSArtha praNAlikAne gauNa banAvatAM pitAnI mehamUDhatA na dekhAya ? paNa kharI vAta vairAgyanA vAMdhA che, anaMtA jenI dayA ane saMsAranI haLAhaLa nizuM. zutA haiye vasI nathI eTale A phAphAM mAravAnuM karAya che. pAchuM pitAnI jAtane buddhimAna, akkalavAna ane samajIne kAma karanAra mAne che ! A buddhi-akkala-samajaNa eTale kiMmatI puruSArthIkALanA dhanane veDaphI nAkhavAnuM? emAM buddhimattA che ke gamArapaNuM akkala che ke bevakUphI? samajaNa kahevAya ke mUDhatA? graha sAme vicAraNa manane pAvara te e joIe ke grahe mane AMtarika zubhabhAvanA puruSArthamAM zuM ADe AvatA hatA ? toDI nAkhuM enA pAvarane. gaNadhara bhagavAnanA Agama eTalA badhA pAvaraphula che ke enI covIse kalAkanI 28NathI hRdayamAM zubhabhAvanI prabaLa choLo UchaLe che ! tyAM grahanI karela gaDamathala bicArI rAMkaDI bhAse che! ane AjanA joSIe ya kayA sarvajJa ke sarvajJanA dIkarA hatA
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 rukmI rAjAnuM patana te ana'tajJAnInA vacanane Thokare mAruM ? anaMta AtmAo bhavasAgara tarI javAnI bhagIratha sAdhanAo karI gayA, te kuMDalI jotAM esI rahevA para nahi, kintu prakhara purUSArthInA khaLa upara. huM paNa emaneA ja vArasadAra chuM, emanA pagale cAlIza, ka'gALa joSIenA vacana para nahi.' pra- paNa kadAca joSInuM vacana sAcuM paDe te ? -are! saMsAra cAluM rAkhavAmAM koI joSInu vacana ADe nathI Avatu. ne ahIM peAtAne ana takALe maLelI Atma-kalyANanI sAdhanAnI mahAdulabha taka vakhate ADe Ave che? zuM sa'sAra cAlu rAkhavAmAM jovA gayA kharA ke ku MDalI zu' kahe che? khAiza te pacaze ke nahiM ? dhaMdhA karIza mAra teA nahi khAvA paDe? nAkarImAM apajaza te nahi maLe ne ? AyaDI paraNIza e kharAba te nahi nIkaLe ne ! lagna pachI viTaMbaNA nahi Ave ne ? na paraNuM tAya khIje kyAMka kayAreka sAvAnuM te nahu bane ne ? A kazuM jovAnuM nahi, mAtra AtmahitanI vAta Ave tyAM kuMDalI jovAnI ne graheA jovAnA ke e zu' kahe che. ajJAna mUDha jIvanI A kevI viTaMbaNA che! Ama ja AtmahitanA puruSAnI maLelI aNumAla taka bicArA hArI jAya che. khabara nathI ke asaMkhya janmanAM pApa ane anata janmanI vAsanAonA nAza karavA mATe Atmahita pravRttinA dI kALanA abhyAsa ati Avazyaka che; te kuMDalI ne graho jotA esI samaya gumAvavAmAM zI rIte siddha karAze ?
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 245 pelA rAjAone tiSa-graha-kuMDalInuM paNa bahAnuM navuM nahi"kSaNa lAkheNuM jAya' e sUtra pakaDI sIdhA kumAra maharSinA caraNe cAritra laI besI gayA. "akAle nAsti dharmasya" zAstra kahe che, jayAre jamarAjane AkarmANa karavAne keI a-kALa nathI, pachI dharma sAdhI levA mATe zAne a-kALa hoya ? jAgyA tyArathI savAra mAnI kAme lAgI javuM joIe. dharma samajAye, dharmanuM sarva mUlya samajAyuM pachI vinA vilaMbe dharmasAdhanAmAM sarva zaktio kharca puruSArtha lagAvI devo joIe. vilAsane upAya - tyAM vilAsa nathI jAgate, bhAvanA nathI thatI' e bahAnAM nakAmAM che, AtmAnI dhidvAInAM che. vicAravuM te e joIe ke "pApa-sthAnakone kharekhara tiraskAra tathA bhaya ane zreSTha Atmahita sAdhI levAnI kakaDIne bhUkha garaja jAgI che? jo e nathI, te pahelAM e jagADa. samaja ke pApa-sthAna ke abhyAsa bhAvI bhayaMkara pApI bha sarajaze! pachI tyAM ze bacIza? tyAM te pA5 samajAvanAra paNa nahi maLe, ane jAte samajavAne avakAza ja nahi hoya tema ahIM ruDA jinazAsanane roga chate Atmahitane beparavA rahe che, ane "bhAvanA nathI, vallAsa nathI evuM bahAnuM kADhe che, paNa kuTila 10
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 ramI rAjAnuM patana saMsAra calAvavAmAM bhAre paravA-ciMtA-kALajI rAkhe che, tema tyAM badhI bhAvanA thAya che, ane bhAre vIrya kharacI rahyo che, tenI tane zarama nathI AvatI? dharmanI bhAvanA nathI? tAre kevI bhAvanA joIe che? zuM dharma karavuM jarUrI nathI lAgatuM? lAge che te pachI enI bhAvanA kema na thAya! khAvuM jarUrI lAgyA pachI zuM khAvAnI bhAvanA nathI thatI? ghara dukAna jarUrI lAgyA pachI zuM e kharIdavA ke bhADe levAnI bhAvanA na hoya ? pra-khAvAnI ruci na jAgatI hoya te khAvAnI bhAvanA na thAya ne ? ema nANAM na pahoMcatA hoya te ghara-dukAna kharIdavA bhADe levAnI bhAvanA na thAya ne ? u0-are ! khAvAnI rUci na thatI hoya te rUci jagADavA davA havA khAvA javAnuM, vagere keTakeTalA prayatna thAya che ? evA prayatna dharmaruci jagADavA karyA? nANAM na pahoMce te zuM ghara vinA calAve che ? dhaMdhA vinA besI rahe che ? ke eThakeTha karIne kAMIne kAMI UbhuM kare che ? te dharma mATe e kaI prayatna kema nahi? jIvanamAM dharma vinA na ja cAle. dharma te khAsa jarUrI evuM paheluM hiMce gAjatuM kare. enI tIvra rUci -bhUkha lagADe, ruci na thatI hoya te e rUci mATe khUba satsaMga-dharmazravaNa vAMcana vagere karyA kare. khAvAnI ruci-bhAvanA na hoya te ya manane vicAra thAya che ke A khAIza nahi te zarIra kema cAlaze?
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 147 mATe lAva ruci nathI teA ya khA; khAtAM khAtAM ruci khUlaze.' ema karIne khavAya che. te zu ahIM manane thatuM nathI ke,-- A dhama nahi karU te puNya vahANA AtmAnu zuM thaze ? kema cAlaze ? mATe lAva, bhAvanA nathI dekhAtI tA ya dhama sevuM, cAritra lauM, pachI kriyAbhyAsa, mahA* mAonA saMsarga', ane zAstranAM adhyayanathI ruci khUlI jaze,'-kema AvuM nathI thatuM? kharU te e samajo ke saMsAranA mAhaka kUDA sacAgAmAM ja beThA rahyA che. eTale sAdhu mahAtmAenA sahavAsa ane jinAgamanA amIpAnanA zA camatkAra che enuM bhAna nathI; ne tethI mAnI rahyA che ke bhAvanA nathI thatI.' te zu' 'sasAramAM besI rahyA che te sa'sAranI bhAvanA thAya che mATe ? jo 'nA' e te| bhAvanA vinA gADuM gabaDe che,' te te pachI ahI cAritramAM paNa ema gADuM gabaDAvajo ne ! vinA hAMse saMsAranA kAma kema pate che ? : vIoMllAsa nathI thatA' evuM bahAnu kADhatAM zuM mana eneA artha samaje che ? dilamAM heAMza na hoya ke ALasa hAya te zuM vIceTaeNllAsa jAge ? na jAge teA kAma thAya ? chatAM jue, tamArA saMsAramAM Aja sudhI te tame hAMza nahi chatAM ke ALasa chatAM keTalAMya kAma patAvyA che ke nahi ? hajI ya patAvA che ne ? kayAMthI vIcaMllAsa AbyA ? jarUrI anivArya mAnavAmAMthI. khasa . dharmane,
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 ramI rAjAnuM patana cAritrane evuM jarUrI anivArya mAne, -"A kAmate mAre patAvavuM ja che e nirdhAra kare, pachI juo dharma mATe kevA UbhA thavAya che! baMne rAjAe kaMI paNa bahAnuM na kADhatA cAritra mATe UbhA thaI gayA, ne sIdhA kumAra maharSi pAse dIkSA laI le che. eTale bIjA te keTalAya nIkaLe ne ? jotajotAmAM kumAra maharSi aneka ziSyanA parivAravALA eka mahAna dharmaguru banI gayA! rAjAonI dIkSA bAda devabhakti H sukha mUkI deve kema Ave ? : mahAvIra bhagavAna pharamAve che, "he gautama! devoe tyAM sugaMdhidAra punI vRSTi karI! emanAM haiye bhaktinA pUra UchaLyA ! mastake hAthanI aMjali jeDI emaNe maharSine praNAma karyo ! tyAre devIo bAkI rahe ? devAMganAoe tyAM atyaMta harSanA nRtya karyA, devadevIoe maharSinI stavanA karI, namaskAra karyo ! ane lAMbe kALa upAsanA karI pachI sau saune sthAne cAlyA gayA." devatAonI kevI bhakti ! svargamAM sukhanI zI kamInA hatI te A badhuM karavA Ave ? emAM meTA Indra jevAne vaLI keTakeTalI sukha-sAhAbI ! keTalI sanmAnaThakurAI! kevAM rane jhagamagatAM vimAna ! kevAM vastra-alaMkAra marama naMdanavana! rane jhagamagatI jaLavAvaDIo ! kevI lAvaNya-lacabacatI IndrANIo-devAMganAo! kevAM enAM
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane usthAna 149 nRtya-gIta-hAvabhAva ! ke vinIta AjJAMkita vizALa deva parivAra ! A badhAnA bhogavilAsa mUkI ahIM gaMdakInI khADamAM zuM kAma UtarI Ave ? nathI ethI adhika viSayasukha ke enAM sAdhana ahIM maLavAnI AzA ke nathI keIne baLAtkAra. paNa kahe, dharmabhAvita aMtarAtmAne dharmanuM moTuM AkarSaNa che; te AvI kumAra maharSi jevI dharmavibhUtinAM atula parAkrama dekhI devenuM dharmabhAvita dila emane ahIM kheMcI lAve che. pUcha- pra-amane kema evuM kheMcANa nahi thatuM hoya ? u -paNa pahelA e jovA jevuM che ke evI dharmabhAvitatA che? te have ema pUche ke e kema nahi ? ATalA badhA sukhI devene e heya ane duHkhanI roja poka mukanArane nahi? hA, enuM kAraNa A che devene dharma-AkarSaNanuM kAraNa - devatAone avadhijJAna hoya che, tethI jue ke pine pUrvabhavamAM kaI sthitimAM hatA, emAM kevI dharmasAdhanA karI ke enA pratApe ahIM svargamAM avatAra thayo A jevAthI emane lAge che ke "svargasukhe e te mAtra phaLa che, kArya che. paNa mULa kAraNabhUta dharma che. dharma ja AvA svarga-apavarganAM sukha dekhADe che. te evA mahA prabhAvI mahAdAtAra dharmane kema bhUlAya? kema sukha karatAM enuM AkarSaNa ochuM rakhAya? divya sukha maLavA pAchaLa
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 rUkUmI rAjAnuM patana mULa prabhAva jene che evA dharmanI pratye te mukhya AkarSaNa rahe ja, rAkhavuM ja joIe." pUrva bhavane dharma ane ahIM enuM phaLa pratyakSa dekhavAthI A samaja pAkI heIne emane dharma tarapha AkarSaNa thAya emAM navAI nathI. | zraddhALune zAstra e cakSu barAbara- tyAre tamAre have dharmanA AkarSaNa mATe ATalI ja rAha jovAnI haze kema? ke pUrvabhava dekhAI jAya ane tyAMnA dharmanuM ahIM phaLa maLyuM che, ema jaNAI jAya eTale evuM dharma pratye AkarSaNa thaI jAya? kema ATalI ja rAha jovAnI ne? ene te artha e, ke jJAnI bhagavaMte dharmane evA svarga-mekSa sudhInA phaLa kahe che tenA para eTalI zraddhA nathI ! mATe manane pratyakSa anubhavanI khAtarI joIe che. dhanya tamArA jainapaNane, jinanA bhaktapaNane sarvajJa-vacanathI khAtarI nathI thatI, hubahu nathI jaNAtuM, te pratyakSa dekhavAnI apekSA rahe che?" sAdhu puruSane, samyagdaSTi sajajana AtmAone zAstra e cakSu che, zA kaheluM joyuM te pratyakSa anubhavyuM. bhagavAna bApa karatAM ya moTA Apta hitaiSI - chokarA mA-bApane Apta-vizvasanIya puruSa samaje che, te mA-bApanAM vacana para keTalI badhI zraddhA kare che mA bApe kaheluM badhuM ja kayAM pratyakSa anubhave che ? ke dalIlathI paNa samajavAnuM kyAM enuM gajuM che? chatAM
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane uthAna . 152 Apta tarIke ane pitAnA hitaiSI tarIkenI zraddhA emanAM vacana para paNa Abehuba zraddhA karAve che. tamane mahAvIra paramAtmA evA zuM ethI ya lAkho karoDoguNa UMcA Apta hiSI nathI maLyA ? ke pachI zuM hajI emAM ya zaMkA che ke "bhagavAna evA Apta evA hitecchu haze ke nahi ?" je je evI zaMkA karatA, nahitara rakhaDI jAze. meTA Indro ane gaNadhara mahArAja jevA hRdayathI jemane mahA Apta mahA hitaiSI mAne, jemanAM vacana para ApharIna thaI jAya, emanAmAM AptapaNAnI zaMkA karavA jevuM bIju pAtaka kayuM hoya ? bIjI mahA mohAMdhatA kaI kahevI? gaNadharee saparivAra kema ekAeka jhukAvyuM? - jarAka vicAre te kharA ke 4400 vidyAthInA parivAravALA mahA vidvAna ane buddhinidhAna IndrabhUti gautama vagere agiyAra brAhmaNe zuM joIne, prabhu pAse mAtra vAda karavA AvelA chatAM, tyAM ne tyAM prabhunAM caraNe leTI paDayA haze ? AkhAM ne AkhAM jIvana seMpI daI ziSya banI gayA haze ? theDI ya akakala haze ke badhAya mUrakha haze ? kahetA nahi ke "emane te devatAo pratyakSa jovA maLyA ne ?' maLyA tethI zuM? ethI kAMI dharmanuM A phaLa che, A leke A dharma karavAthI AvuM devapaNuM pAmyA, ema pratyakSa thoDuM ja dekhAya ? ane zaryAbhava, haribhadra vagere brAhmaNone te e ya jovA nathI manyA, chatAM kema brAhmaNapaNAmAMthI sIdhuM ja jinezvara devanA
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ rukSI vALanuM ana cAstri-mArge jhukAvI dIdhu haeNze? prabhune kevA mApta ane hitaiSI mAnIne ? janme jaina nahi, jainanA samAgamamAM uchera nahi, munienAM dharmavyAkhyAnA varSo sudhI sAMtabela nahi, chatAM evA kAI prasa Mga manyeA ke tarata enA para buddhi calAvI tAra kADhI lIdhA ke-- 242 A jagatamAM vItarAga sajJa tI kara bhagavAna jevA parama Asa ane sarva jIvAnA hitaiSI puruSa khIjA koI ja che nahi. mATe emaNe kahyuM te jANe ApaNe pratyakSa joyu mAnI enA para akhUTa zraddhA relAvavAnI. emaNe pratyakSa joine kahyuM che. hatu. che--khanaze tevuM kahyuM che. have enA para pratyakSavat zraddhA kema nahi karavI ? emaNe kahyuM che ke A jagatamAM ruDA pratApa zuddha dharmanA che ke ethI jIvane TheTha devalAka ane mekSa sudhInAM sukha dekhavA maLe che ! eka zuddha dharma ja tAraNahAra che, zaraNu che, Atha che paraleAka sudhAranAra ane bhAvI anaMta kALa ajavALanAra che. mATe have ene ja pakaDA.' Ama cAritra dhamamAM jhukAvyuM. zA sArU dhane cheADI khIjA phAMphA mArA ? emAM tamArUM kazu upajavAnuM nathI. dharmathI viruddha cAlanAranI tA krama pAkI jaDatI lai nAMkhe che, revaDI dANAdAra kare che! zAstra para zraddhA pachI kema mahApApa sevavAnu` ? : A jinavacana para pratyakSa jevI zraddhA, jo e jinane * parama Asa ane parama hiteSI AnyA hoya, tA zu thAya
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ nahi? jinezvara bhagavatee zrAvakane mATe kahyuM che ke "rAtribhojana ane karmAdAna e moTA pA5 che, enAthI bhavonI sIriyala (paraMparA) bagaDe che. je A vacana para pratyakSa jevI zraddhA hoya te kema dhananI beTI lAlace ke zarIra-maMdavADa vagerenAM bahAne kema e mahApApa sevAya che pUjele loka kyAM sudhI - pra-paNa ema paisA kamAyAthI lekamA UjaLA dekhAIe chIe ne ? u0-eTale lekanA ja pUjArI che ne, te lokane rIjhavavA tarapha ja dRSTi ane prayatna ? paNa loka sAme kAM juo? leka te tamArI sAthe aMte masANathI jarAya AgaLa nahi Ave. A kheDUte hoya che ne ? svArthI kheDUte kevA ? baLada pAsethI kAma levAya eTaluM lIdhuM, have jue ke e kAmane nathI rahyo te jaIne bajAramAM kasAIne vecI de che ! baLadane vahAle karanAra kyAM sudhI mamatA rAkhe ? kAma Ape tyAM sudhI. pachI kema ? te ke kasAInA havAle ! ema A jIvane vahAlA karanArA kuTuMbI ane leke nehI kyAM sudhI? masANa sudhI! pachI ? karma kasAInA havAle ! evAone vahAlA thavuM che ? emanA sarTiphikeTa para nAcavuM che ? zaabhava brAhmaNe vItarAga Apta maLyA pachI bIjuM kAMI joyuM nahi ke ileka zuM kaheze ? bAIDIne zuM lAgaze?
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 rakamI rAjAnuM patana sagAM nehIo zuM belaze! nA, Apta hitaiSI maLI gayA pachI kazuM jovAnuM nahi. tatvanI jijJAsA jAgI eTale e mATe yajJa karAvatA hatA te Ubhe mUkIne prabhavasvAmIjI pAse tattva jANavA pahoMcI gayA. emAM vItarAganA vacana maLyAM, saMsAranI kuTilatA oLakhAI, sAcuM tatva ane sAco Atmahitane mArga samajAye, pachI tyAM ne tyAM munijIvana svIkArI lIdhuM ! rehiNiyA cerane aMte samajAyuM ke vItarAga vIra bhagavAna ja sAcA Apta hitaiSI puruSa che, eTale bApe karAvela kabulAta kerANe mUkI prabhunAM caraNe cAritra laI tana-mana soMpI dIdhA ! A baMdhu kema banI zakyuM? (1) AptanAM vacanathI jaNAyeluM jANe pratyakSa dekhyA barAbara aNIzuddha yathArtha lAgyuM. (2) emAM saMsAravAsamAM karAtA paTakAya jenA rojIMdA ghera saMhAra ane aDhAra pApasthAnakanAM hAlatAM ne cAlatAM thatAM sevanathI AtmAnI thatI bhavacakamAM phasAmaNI samajAI. (3) TheTha ekandripaNAthI caDatAM caDatAM UMcA manuSya bhavanA thALe AvavAnI maLelI mahAna siddhi viSayakaSAyanI. gulAmImAM sAva khUMcavAI jatI dekhAI. 1 (8) mAnava bhavamAMnI AtmAnAM eneka viSayamAM
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna . 155 UrdhIkaraNa karavAnI maLelI ati durlabha taka viNasAI jatI lAgI. eTale baMdhu Ubhu mUkIne viSayenI bhayaMkara jALa, : parivAranAM kAramAM baMdhana tathA SakAya jIvahiMsAnI kUDI ramatamAMthI ekadama ja bahAra nIkaLI gayA. jJAnIonAM vacanane ApaNI AMkhe banAvyA. vinA UMcA AtmahitanAM parAkrama na banI zake. dharmanuM mukhya AkarSaNa devatAo bhale avadhijJAnathI pUrvabhavane dharma ane vartamAna bhavanI samRddhi e bene kAryakAraNabhAva pratyakSa. dekhIne dharma tarapha mukhya AkarSaNavALA bane; paNa ApaNe enA oratA nahi karavAnA. ApaNe te tIrthakara bhagavAna ane emane samarpita rahenArA gaNadharAdi AcArya bhagavaM. tene parama Apta-vizvasanIya ane hitiSI mAnIne emanAM vacane kaheluM pratyakSavat sAcuM lekhIne dharmanuM mukhya ! AkarSaNa rAkhavAnuM. lADavAnuM AkarSaNa, dharmanuM nahi - dharmanuM mukhya AkarSaNa rahe te pachI kamamAM kama tevA tevA prasaMge te saMsAranA so kAma ane game tevA sukha-AnaMda paDatA mUkI dharma tarapha doDI javAya, dharma sAdhI levAya. je A nathI, te Aje jue che ne
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ rUkamI sapanuM patana maMdira varSagAMThamAM ke najIkanA tIrthe pUjA-jamaNa vakhate pUjAmAM keTalA deDI Ave? ane lADavA jamavAmAM ? kema ema? lADavAnuM AkarSaNa che, dharmanuM nahi. tIrthayAtrAsaMghamAM cAlyA, have te gharakAmanI jaMjALa nathI ne ? ane dharma sAdhavA mATe nIkaLyA che, chatAM vyAkhyAnamAM keTalA hAjara ? ane bahAra haravA pharavA gappA mAravAmAM keTalA ? dharmazikSaNa jarUrI nahi dharmanuM mukhya AkarSaNa nahi eTale chokarAne dharmamAM pravINa karavA mATe keTalo kharaca ane kALajI rakhAya che ? kAMI nahi. ane nizALanuM bhaNAvavA mATe kema vAru ? zuM ApaNA ke saMtAnanA jIvanamAM paisA ja kamAvavAnuM jarUrI che ne dharma nahi ? zarIranuM evuM dharmanuM AkarSaNa nahi! : zarIra jarAka bimAra paDe te ArAma, auSadha vagere mATe khabaradAra ! ne AtmA AjanA jaDavAda, vilAsavAda, nAstikavAda vagerethI mithyAtva-kaSAya, asatya-anIti, rogathI mAMdA paDe tyAM kaI ja khabaradArI nahi ! dharmanuM mukhya AkarSaNa nahi eTale ja A ne? sAcI zrImaMtAI kaIzA sArU AjanA pApayugamAM ghasaDAo che? AkhI AjanI duniyAne nathI maLyuM evA anupama tIrthaMkara paramAtmA, TaMkazALI naratattva, mokSamArgamaya jinazAsana,
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 17 tyAgI guruo, zreSTha ahiMsAdi dharma ane svAduvAdAdi siddhAnta batAvanArA zAstro, anupama tIrtho tathA mArgonusArIthI mAMDI sarvavirati cAritra sudhInI ati suMdara sAdhanAo vagere tamane maLyuM che, enI kadara te kare. enuM gaurava te haiye vasAve. enA para dilane thaze ke enAthI huM khare zrImaMta banyo chuM. e ja sAcI zrImaMtAI che. enuM te mane mukhya AkarSaNa rahevAnuM. enI upAsanA mArA ane kuTuMbanAM jIvanamAM pradhAna rahevAnI. ethI mArI chokarIo paNa pArake ghera gayA pachI . enI suMdara havA phelAvavAnI, ane enA saMtAnene e e mukhya paNe pAvAnI." - dhama AkaSarNanA upAye - (1) pUrve kahela devAdhidevAdinI prAptinI kadara, (2) paralekane vicAra, (3) jIvanamAM sAcI zAMti lAvanAra dharma ja hovAnI. daDha zraddhA, (4) zAstra kahela vastu para pratyakSa dekhyA jevI pratIti, ' | (5) mana mAne ke na mAne paNa jIvananA prasaMgaprasaMgamAM dharmane AgaLa karavAne, dharmasukRta paheluM bajAvavAnuM, dunyavI bAbatanI paNa vAtacItane dharmanI vAtamAM utAravA prayatnazIla rahevAnuM.
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 ruphamI rAjAnu patana vAta A che ke dharmanuM mukhya AkarSaNa ubhuM karavuM hoya te jAta mATe ane kuTuMba mATe A citanya jagADanAra upAyo ane enI ciMtA rAkhavI ja joIze. emAMnI A eka vastu che ke jJAnIoe bhAkheluM pratyakSavatuM mAnavuM joIe. devatAo avadhijJAnathI pratyakSa dekhe che ke dharmanA ja prabhAve A devatAI bhava; eTale emane dharma tarapha AkarSaNa sAruM thAya che ja. ethI ahIM kumAra maharSinA avadhijJAna para AkarSAIne deve deDI AvyA, ane prabhAvanA karI ! cheDe cheDe maharSinA ATha karmagAMTha teDanAra yazasvI parameSThI ane darzana-jJAnacAritradhara tarIke guNa gAyA. temaja meTA meru jevA mahAna varNavI jenI kukSImAM AvI vasI janma pAmyA te mAtAne paNa kSaNe kSaNe vaMdanIya jAhera karI. jainadharma mAtapitAnuM keTaluM badhuM mahatva AMke che :- e AvA AvAM pratipAdanathI spaSTa thAya che, temaja - mAtApitAnI ya vizeSatA kyAM jhaLake e paNa A parathI jaNAya che. ema te kUtarA-kUtarI ke gadheDA ke gadheDI ya kyAM saMtAnane janma nathI ApatA ? ane kyAM ene uchera nathI karatA ? paraMtu saMtAnanA AtmAne kaI vicAra ane Atmahitane kaI prayatna nathI, e enI pazugIrIne AbhArI che. mANasane paNa je e vicAra prayatna na hoya to mAnavatA zI ? paNa vAta e che ke
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 159 pitAnA ja AtmAnI jene ciMtA-vicAra na hoya, e saMtAnanA AtmAnuM zuM vicAre? dee kumAra maharSinA darzana-jJAna-cAritra para sikako mAryo. devone sikako ema ne ema maLe? nA, saddhara mAla heya te ja maLe. e hate mATe te deve deDI AvyA ! mahAna jAhojalAlI karI devIo nAcI uThI ! A badhuM banavA para baMne zatra rAjAo ane bIjA keTalAya saMsAratyAgI banI emanA ziSya banI gayA. basa, deva-devIo ravAnA thayA, A adhikAra tribhuvana guru mahAvIra prabhue kahetAM gaNadhara gautama svAmIjI prabhune namaskAra karI hAtha joDIne pUche che, he bhagavAna ! e mahAyazasvI sugRhIta nAmadheya kumAra maharSi ATalA badhA sulabha badhi zuM thaI zakyA ? gautama mahArAjane prazna vyAjabI che. ahIM badhi eTale mAtra samyagdarzana nahi kintu e sahita ucca cAritra sudhIne dharma "dhi tarIke samajavAne che. A vastu emane ATalI badhI sulabha kema banI ? enI pAchaLa pUrvabhavanI kaI evI sAdhanA kAma karI rahI che ? A prazna che. mauna ane dayAthI sulabha bodhi - bhagavAna kahe che, "gautama ! e pUrva janmamAM zramaNa muni hatA tyAre ekavAra emanAthI vacanadaMDa sevAI
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ 160 TamI rAjAnu patana gayA, enA emane eTaleA badhA pazcAttApa thayeA ke gurunA upadezathI emaNe jIvanabharanuM maunavrata dhAraNa karyuM, temaja A mana-vacana-kAyAnA daMDa sevAvAmAM nimi ttabhUta banatA pANI-agni-maithuna, e traNa pApasthAnaka munipaNAne AghAta paheAMcADe che ene emaNe sava upAceAthI tyAga jIvanabhara sAcavyeA. A kAraNe e ATalA adhA sulabha edhi banyA !' eka be agAnI ArAdhanAthI paNa unnati :-- jainazAsanamAM ArAdhanAnAM aneka aMgo che, emAMnAM eka e aMganI paNa joradAra ArAdhanA thaI jAya tA e kevuM UMcuM phaLa dekhADe che e ApaNane AnA parathI samajavA maLe che. enA atha e nathI ke khIjA aMgenI. upekSA karIe te cAle,' nA, enI paNu apekSA te rAkhavAnI paNa dareka ArAdhaka badhA ja meAkSasAdhaka aMgAmAM joradAra puruSArtha karI zake evuM na khane, te paNa zakaya kAi paNa eka e aMgamAM pramaLa puruSAtha ajamAve ane mAkInA aMgAne sApekSa rahe, eTale ke enI virAdhanAmAM na paDe, teA e AtmA uMce AvI zake che. khele, jIvanamAM evuM koI eka aMga cAhya te anuSThAnarUpa, yAguNurUpa ke jemAM pAkI daDhatA sAthe prakhaLa puruSA hAya ? kAI devadana-devapUjA, kAi sAmAyika are eka navakAravALI, yA patithinI kAI paNa mAkSasAdhaka pakaDyu che kharUM jAgatA rAkhyA sAdhusevA, kAI
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ 161 ArAdhanA, tapa, tyAga, zAstrasvAdhyAya, vagere koI eka paNa dharmAnuSThAna evu sara karyu. che kharUM ke dunyavI kAi lAlaca yA bhaya emAMthI DagAvI zake nahi ? yAvat prANa jAya tA paNa zu? ema mana sAkSI pUre che? e anuchAnanI aNIzuddha ArAdhanA thAya che kharI ? HotTM jinavacana virudhdhamAM mattuM nahi ne ? -- athavA zrAvaka hA teA zrAvakapaNAnA ane sAdhu hai tA sAdhupaNAnA kAi paNa eka AcAraneya majabUta rIte pakaDacA che ? dA. ta. jinAjJA pratiSaddhatAnA eka AcAra evA majabUta dharI rAkhyA hoya ke jinavacana viruddha kAI vAtamAM kayAMya mattu nahi mAravAnuM.. pachI bhalene emAM peAtAnA svArtha paNa ghavAtA hAya, dA. ta. bahu mahenate ucherI meTa karelA chekarA parAbyA, sAre| kamAu anAcaiA, have e puNyayeAge vairAgya pAmI cAritra levAnI vAta kare che, ane enI mA ke bIjA keAi jinAsta mAnI viruddha khele che, te emAM matta' nahi ne ? mUMgI paNa saMmati nahi ne evAne kahI DhA kharA ne ke elaze nahi, prabhue khatAvelo mArga te mA; ApaNA svAthe enI viruddha na melAya, na ciMtavAya, kharI rIte te ApaNe ApaNA AtmAnA vicAra karavA jevA che ke ApaNe kema hajI sudhI DUmI rahyA chIe ? ApaNane cAlu AraMbha-parigrahabharyA ane viSayalubdha jIvanathI paralokanI kai salAmatI rahevAnI che? kharU te ApaNe 11
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ K rumI rAjAnu patana ja AtmahitanA mArge AgaLa thavA jevuM che. pra0-pazu mATe cheAkareA ApaNA mAthe ja khadhI lAtha mUkIne jatA hAya, pachI ApaNe zuM ArAdhIe ? u--aAtha kAnI? tamArI ke chekarAnI ? tamArA mAhanI leAtha ene mAthe eDhADavI che? chatAM chekarAne kahA ne ke, 'bhAI ! A badhI jaMjALa tuM sabhALI le ane amane ja cAritranI ArAdhanAmAM javA de.' nA, jAte e karavuM nathI, jAte jinavacananI ArAdhanAne badale jagatanI jaMjALa vahAlI karavI che e jAte ya cAritrajIvanamAM javuM nathI, ane jinAkta cAritramArge javA icchanAra khIjAne paNa javA devA nathI, A kayAMnA nyAya ? AmAM jinanuM sevakapaNuM kayAM rahe ! rAjA zreNika vIra prabhunA kevA sevaka hatA e jANA che ? magadhAdhipa zreNika rAjAne abhayakumAra jevA sucAgya ane samatha putra rArA upADI levAnI nA pADe che, ane pAte cAritra mArge javAnuM kahe che, tyAre paristhiti kevI che ? putra kANikanI nAlAyakatA bhAre che, janmane pitRvairI hAya evAM lakSaNa keANika gabha mAM AvatAM thayA che. khIjA putrA enI AgaLa evA sama nathI; keTalAka putrAe dIkSA lIdhelI che; have sauthI samatha ane mahAbuddhivAna pATavI kumAra abhaya cAritra levAnu kahe che. zuM karyu" rAjAe ? varedha ! aMtarAya ? dvInatA ke mArA bhAga lAgyA ke A meATA dIkarA thaine
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 163 ya mane A avasthAe rakhaDatA mUke che ?' nA, AmAMnu kazuM nahi. khuzIthI cAritranI saMmati Ape che. kema vAru! kahA zreNika rAjA jinanA ane jinavacananA mahAna pUjArI che, ane putra abhayanA AtmahitanA khAsa premI che. bhautika mAkhatA teA karmAdhIna che. emAM Atmahita na cUkAya. AtmAnuM hita puruSArthane AdhIna che, ane e mATenA te khAsa A manuSya-bhava che. emAM ja e cUkavA jevI bIjI mUrkhAi-mUDhatA nathI. je koi emAM puruSArtha karatA hoya ene anukULa thavuM emAM mAnavabhavanI vizeSatA samajyAM gaNAya nahitara tA mAnavabhavane sAmAnyabhava, sa'jJAe pASavAne bhava samajatAM ciMtAmaNIratnane sAmAnya kAcanA TUkaDA lekhanAra bhIlanI haroLamAM UbhA rahevuM paDe. bhagavAnanAM vacana para mahArAjA zreNikane aTala zraddhA che ane bhagavAna kanA aTala RsisAkha batAve che, AtmahitanA puruSArthanA kartavyanAda suNAve che. TheTha ekendriya-nigeAdapaNAthI chUTI ATale UMce mAnavabhava sudhI AvelA jIva bicArAne jo bhAvanA ane puruSAtha thI UMce caDhavAnI taiyArI vALAne ApaNA svAthe, mAhu ke ajJAnatAthI AraMbha-parigraha-viSayAdimAM joDI nIcI ceniyAmAM sabaDatA karI devA jevI krUratA bIjI kaI hoya ? zrAvakapaNAne ane jinavacana-pratibaddhatAne AcAra makkama rIte pALavAneA rAkhyA hAya tA * jinavacana te jinavacana' samajI enAthI viruddha na khelAya, ke koinA
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ rumI vALanuM ma 164 mAlavAmAM na samata thavAya, ema mAtApitAdinA vinayanA mAcAra, dAnanA AcAra, anukaMpAnA AcAra, paraniMdA tyAgane AcAra, viziSTAcAra-prazasAnA acAra, vagere kAI eka paNa AcArane majabUtapaNe pakaDI rakhAya te ya te AtmAne UMcA lAve. evuM ja kAI paNa guNa aMge che. saumyatA, parApakAra, dayA, udAratA, gaMbhIratA, sahiSNutA vageremAMnA ekAda guNu paNa dRDhapaNe pakaDA ne! dRDha eTale basa dRDha, pachI kAI paNa saMcAgamAM e guNu mUkavAne nahi, pragaTa ja karavAnA, ATalu karI juo, pachI juo tamane peAtAne lAgaze ke 'huM pazujIvanathI kAMkaUMce AvI rahyo chuM.' bAlavA, na beAlavAnA lAbha H-- gautama mahArAjanA prazna para kumAramaharSi mATe zrI mahAvIra prabhu kahe che ke pUrvabhavamAM emanAthI sAdhujIvanamAM eka jarAka vacanadaMDa sevAi gayA tethI emaNe jIvanabharanuM mauna lIdhuM keTalA badhA hRdayasaMtApa thA haze ke eka nAnakaDA dekhAtA gunAnI sajA mATI svIkArI lIdhI ? nAnA paNa doSa kema bhaya'phara ?H-- vAta e che ke AtmAnA nAnA dekhAtA paNu doSa
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane ullAna ukheDI nAkhavAnI tamannA che ? ke ATalAmAM zuM thaI gayuM evI upekSA mAMDavALa che? mAMDavALa karavI e ajJAna dazA che, kemake e bhAna nathI ke A bhale dekhAya nAnakaDo, paNa bIja rUpa che, mATe bhayaMkara che; kemake bIjamAMthI moTuM jhADa Ugaze. evA saMganimitta maLatAM meTA rUpamAM e phAlI phUlI nIkaLaze. nAya vacanadaMDa vANIne asat prAga kema thayA? enA mULamAM zuM che? kaI pramAda, kaI rAga yA zreSa, kaI bhaya ke evuM ja kAMI ne ? ene nimitta maLyuM eTale vacanadaMDa rUpe eNe kAma karyuM. ene nigraha-niyaMtraNa karavuM che te e sATe evI kaI bhAre ceka mUkI devI joIe, bhAre divAla khaDI karI devI joIe. kumAramaharSie pUrvajIvanamAM e mATe jIvanabharanuM mauna nakkI karI dIdhuM. maunanA gajaba lAbha - khUbI juo ke maunathI zuM eTaluM badhuM kAma thAya? jarUra thAya. maunathI aneka prakAranA rAga-dveSa-mUcchaIrSyA-bhaya vagere dene dabAvavAnuM bane che; kAraNa ke mANasa keTaluM te belI belIne ja e dene piSe che. bajAramAM eka managamatI cIja joI AvyA. bhale dilamAM ene rAga Ubhe thaye, paraMtu pachI je bIjAo AgaLa enI prazaMsA, enA vakhANa, enA guNagAna thAya che. ethI vastudarzane UbhA thayelA pelA rAgane
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166, rumI rAjAnu patana : sArI rIte poSavAnu maLe che, kAMI UchaLatA rAga vinA mAMmAMthI vakhANunA zabda nIkaLe nahi. ane rAga UchaLatA rahe tema tema te dRDha thatA jAya, e kudaratI che. tyAM jo mana mArIne enuM khelavAnu ja aTakAvyuM teA rAgane e raste sakriya banavAnuM ne DhADavAnuM na maLyuM; ethI enA paga eTalA majabUta na thAya; balke kheAlavA paranA aMkuze rAganuM mahattva, rAganuM jora ochuM karyuM. gussAmAM ya zu che ? gussAnAM vacana khAlA eTale gussA sateja thAya che; na khAlA tA aTake. evu' IrSyAnAM vacanamAM ane che, bhayanA uddagAramAM thAya che, hAsya majAkanA zabdamAM ya evuM. doSanA AvezamAM mUMgA tA rahevAtu nathI, ane AvezamAM kholeA eTale saheje e doSane poSaNa maLyuM, pachI e doSa kema majabUta na thAya ? chadmastha avasthAmAM, a-vItarAga a-sava jJadazAmAM khelavAnu thAya che te mATA bhAge haiyAnA bhAva ane mananA vicArathIja kAMi ne kAMi kahevAnuM thAya che. tyAM saheje sArA ke narasA bhAvane pANu maLavAnuM, gheADA bhAvathI bhagavAnanuM stavana khAlavAnuM zarU karyuM, paNa khelatAM bhAva vadhe che e anubhava che. jevuM A sArA bhAvamAM, tevuM narasA bhAvamAM kema na bane ? sArU belavAthI azubha bhAva khAya - A parathI e paNa zIkhavA maLe che ke kharAkha
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna' bhAvathI kAMIka balavAnI ItejArI thaI, paNa e ja vakhate sAvadhAna banI jaI saheje kaI sAre bhAva UbhuM karI sArU belavAnuM karyuM, te pahele halake bhAva paDyo rahevAne, ane sArA bhAvane puSTi maLavAnI. dA. ta. game te lebha-lAlacathI zeThanI peTI khuzAmatanuM kAMka belavA mana karyuM, paNa tarata ene aTakAvI zeThane kaI kharekhara sadguNa zodhI kADhI enI saddabhUta prazaMsA karavAnuM karyuM, te dilamAM guNAnurAgane zubha bhAva pioSAvAne. jamavA beThA che, rAgathI kaI cIjanI prazaMsA karavAnuM mana thaI AvyuM, paNa eja vakhate ema na karatA varAgya bhAvane anusaratuM bole, jema ke, "A sArI dekhAtI vastu paNa zarIramAM jaI kevI vikRta thAya che! jIvane AvI vastu vagerenA nimitta kevA malina bhAva piSAya che !" AvuM kAMka belavAnuM karyuM te zubha bhAva piSAya che. gussAnA bhAvathI duzmananuM virodhInuM kAMka ghasAtuM balavAnuM mana thayuM, paNa e aTakAvI belavAne vaLAMka pitAnI alpa puNyAI ane tenAM kAraNabhUta pUrvanA pitAnA alpa dharma tarapha vALe, karmavipAka ane dharmamahimAnuM bolyA, te pilA gussAne vadhAravAne badale karmavipAkane ne dharma-pradhAnatAne zubha bhAva Ubhe thAya che.
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 phI rAkhavuM pAna tyAre, saheja eka belavAnI kuzaLatAthI je bUrA bhAvanAM piSaNa aTakAvI zubha bhAvanI puSTi karI zakAtI hoya te keNa vivekI e na kare? viveka joie ke A caMcaLa ane TUMkA jIvanamAM maLelI suMdara vacanalabdhine dIrghatidIrgha kALa sAre javAba Ape evA zubha bhAvanA piSaNamAM ja kema na kharacavI ? emAM kyo paisAne kharaca thaI jAya che? ke kaye kAyAne zrama lAgI jAya che? mAtra dilane ema thavuM joIe ke - anupama vacana-zakti dvArA denA Aveza pilI poSIne bhAvI atidIrdha kALa duSkRtyanI paraMparA cAle evA kusaMskAra UbhA karavAnI ane puSTa karavAnI mahA mUrkhAI zA sArU karavI ? "dezamAM game teTale dhamadhamuM, paNa duniyA te enA rahe ja cAlavAnI che, mArA ochA vadhu punusAra ja mArI sAthe vartavAnI che, te phegaTa UMdhe vepale zA mATe kare? ulaTuM zubha bhAvane vAraMvAra piSavAmAM ja e anupama mAnavIya vacana labdhine upaga prada-te pachI kumAra maharSinA jIve sarvathA mauna kema lIdhuM ? sArUM besavAnuM ya kema aTakAvI dIdhu.? u0-juo A maunanI vastu eAchA parAkramanI samajatA nahi. e te bhAre parAkrama hoya te ja AvuM jIvanabhara mauna pALI zake. bAkI balavAnuM rokI zakAtuM nathI. balavuM ja che, te pachI kevuM belivuM enI A
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane upara jara vAta che ke sArA bhAvane piSaNa maLe e vANIne upadeza kare. paraMtu belavAmAM jokhama te che ja. kyAreka azubha bhAvanuM piSaNa vacana belAI javA saMbhava che, mATe bola bela karavAnI Adata para aMkuza mUkvAnI pahelI jarUra che. dezanikAlanI sajAmAM mauna :- ApaNI sthiti vicAre ke belavA keTaluM joIe che ? kalAko sudhI mUMgA rahevuM paDe, vAta karanAra na maLe, te jIvane muMjhavaNa thAya che, cena nathI paDatuM. mATe te dezanikAlanI sajA thatI ane AMdAmana TApumAM kedIne mekalavAmAM AvatA. tyAM divasenA divase mahinAnA mahinA eka kedI bIjA kedI sAthe paNa saheja paNa vAta na karI zake evI rIte sajA bhogavavI paDatI. joyuM ke mANasane vAtathI bhAre visAme maLe che, mATe moTAmAM moTI sajAmAM A paNa dAkhala karI ke ene vAta karajAnI ja na maLe; jethI e bhAre duHkha, bhAre hRdayabhAra bhagavyA kare. gapasapa karavAnI kuTeva - tamArI jAtanuM ja vicAro ne ke gharanuM mANasa bahu ja gaMbhIra maLyuM hoya yA putra-maraNAdi kAraNe pAchaLathI gaMbhIra banyuM hoya, ne ghaNuM ja ochuM bele, te tamane kema lAge che? mana muMjhAya che ne ? pelA bahu sevAbhAvI hoya chatAM bahu ochuM belanArA hoya te ataDA lAge che ne ? AnaMdavardhaka nathI lAgatA ne? kema ema ? AhIne jagapasapa karIne hAtha ji ane Adita
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ 170 3mI jAnuM patana. karavAnI kuTeva che mATe. kuTeva ? hA, kemake emAM pachI belavAmAM AcaDa kucaDa bharaDavAnuM ane bIjAnuM ghasAtuM belavAnuM bahu thAya che. beTI khuzAmata, dInatA ke jAtane utkarSa, vaDAI yA paraniMdA, jUTha, vikathA, kuthalI, vagere keTalAya asat bhASaNa e vAta-gappAmAM cAlyA kare che. AnI Adata e kuTeva nahi te zuM sArI Teva gaNAya ? mATe pahele upAya A che ke mauna rAkhatAM zIkhe, ene abhyAsa keLavatA cAle. keTalIya belyA vinA cAle evI vAte-bAbate belavAnI AturatA jAge kharI, paNa ene. dabAvavAnI kinatu amalamAM nahi mukavAnI. ke bolavAnI AturatA aTakAvavA mATe : mana meTu banAvavAnuM, emAM e vicArIne AturatA ema ja zamAvI devAnI ke have maphatiyuM zuM bolavuM hatuM ? (1) jIvanadhana kiMmatI che, ene AmAM veDaphI nAkhuM? (2) vANI te mAtA sarasvatI che, enI pAse AvA tuccha asAra kAma karavuM ? (3) A halakAmAM rAcIza te patI gayuM, UMcA kAryanuM ja bhavya jIvana jIvI rahyo ! uccanI lAyakAta mATe halakAne rasa cheDa paDe. () vaLI manathI sArA ghaNuM kAma levAM che, e. mananI zakti tuccha belanA vicArane AturatA pAchaLa.
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utsAna veDaphI nAkhavAthI mana nissAra kamajora banI jAya che, pachI e umadA ekadhArA ciMtana zuM karI zake ?" Ama beTI AturatA piSavAmAM mana sArUM ciMtana gumAve che, ane AtmAnI nirbaLatAne piSaNa maLe che. ethI ulyuM, AturatAne rokavAmAM lAbha (1) saduvicArene avakAza maLe che. (2) mane baLa vadhe che, (3) satva vikase che, ane (4) keTalAya karmabaMdhanathI bacI javAya che. maphatiyuM binajarUrI bAlavAmAM te zuM nuM zuM ya bolI javAya! emAM koka evAM cikaNuM karma baMdhAI gayA, te pachI bAra vAgyA ? enA vipAka bApa re bApa karAve evI ja dazA samajI rAkhavI. bolavAmAM marIcinI durdazA - marIcinuM daSTAnta kyAM ajANyuM che? kapila abhALiye e maLe ke enI sAthe nakAmI carcAmAM caDhayA, emAM belI nAkhyuM ke "dharma te tyAM munio pAse paNa che, ane ahIM paNa che. basa ATalA usUtra bhASaNa para kevAkeDI sAgarepama-pramANe saMsAra vadhAryo. pachI keTalI durdazA ! kevA dukhada bha! bhavenA bha.
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ samI sALanuM pAna sudhI ke jaina dharmathI dezava! vAtanA taDAkA katAM ke gapATA mAratAM Ano keI vicAra? zA sArU jIbhaDInA caTakAM piSI rahyA che ? mahAtmA naMdISeNa muni ajANapaNe vezyAne tyAM gocarI jaI caDyA ? "dharmalAbha" kahIne ubhA. tyAM pelI kahe che "mahArAja ! ahIM te arthalAbhanuM kAma che. dharmalAbhane zuM karIe ?' have mahAtmAe AgaLa lavA para aMkuza mUkavAne hatuM, paNa nA, jIbha mamarI, bolyA "eTale tuM zuM ema samaje che ke ame arthalAbha nathI karAvI zakatA eTale dharmalAbha ApIe chIe ?" basa, A belavA pAchaLa - have mana para bhAra AvI gaye ke have ene sAcuM karI batAvavuM joIe. bolI nAkhyAne mAthe bhAra- AvuM te keTalIya vAra bane che ke belatAM belAI jAya pachI e game tevuM ajugatuM hoya, jUThuM hoya, AkSepakArI hoya, paNa pachI ene siddha karavA, jugatuM karAvavA ane asatya na hovAnuM sAbita karavA keTaluM mathAya che? vicAra AmAM pariNAma ? vezyA sAthe lAMbI vAtacIte nahatI, te paNa binajarUrI eka vAkya paNa kADhavAmAM anartha kyAM suMdhIne Ubhe thaye ke parvata parathI -pApAta karuM, gaLe phAMse AG, paNa chata na zAMzu che
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ 193 rumI zAnuM patana makkamatAvALA e ahIM vezyAne tyAM besI paDyA ! te. khAsA bAra varasa ! eka balavA mAtra para A banyuM ne ! bAlyuM ne banyuM. na bolatAM bahAra nIkaLI gayA hata te rAmAyaNa thAta ! A vicAravA jevuM che ke jIvananA varSonA varSo sArI vANuM rAkhavA chatAM eka vAra paNa asat vacanaprAga thaI jAya te enAM mAThAM phaLa Ave che, te phAve tyAre belyA karavAnI AdatamAM anekAneka pApavacane anucita bela ane paranA dilane dubhAvanArAM veNu kADhavAmAM keTakeTalAM anartha UbhA thavAnA ! - kumAra maharSie pUrva bhavamAM A samajIne ja enAM mULa para aMkuza mUkI dIdhe, ane jIvanabharanuM mauna svIkArI lIdhuM. mauna jIvanamAM keTalI agavaDa veThavI paDatI haze ! paNa enI ciMtA na rAkhI. bAkI te agavaDa keTalIya ApaNuM mAnI lIdhelI hoya che. jIvana bahu chUTathI bolavAnuM rAkhyuM che eTale ema lAgyA kare che ke " A jagAe nahi boluM te agavaDa thaze, kintu, kharekhara te bahu ochuM bolavAnI Adata pADyA pachI jIvana evuM TevAI jAya che ke emAM kazI agavaDa lAgatI nathI. meTuM mauna hoya te pachI ema TevAI javAya che. agni-pANuM-strI-IrSyA tyAga :- mahAvIra paramAtmA gautamasvAmI AgaLa kumAra, maharSine sulabhadhi thavAmAM A maunane kAraNa tarIke
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 174 khatAvI rahyA che. sAthe e batAvyuM ke emaNe agni, pANI ane strI, traNeyathI bhAre alipta jIvana rAkhyuM, enAthI paNa emane bhavAMtare ATalA ucca dha rUpa edhi sudhInI sArI saraLatA thaI. Ane atha e che ke; agni-pANI-cInA gADha saMbaMdha Adhine sulabha na thavA devAmAM nimittabhUta che. meAdhi eTale zu? keTalAkanI samaja evI hAya che ke eSi eTale mAtra sagyagdarzana, paNa eTaluM ja Adhi nathI; madhi te samyakRtvathI mAMDI TheTha vItarAgatA sudhInA dharUpa che. zAstra edhinA atha jinadhanI prApti kare che. enA eja bhAva che ke samyaktva paNu kharU ane uparanA dezavirati-saviratI vagere dharma paNa mAdhi ja che. mATe tA eka prazna ALye, pra-kSAyika samyagdaSTi AtmA arihaMta caiiyANu' sUtramAM ehilAbhavattiyAe' padma zA mATe eTale ? kemake ane tA have zAzvatakALa mATenuM samyagdarzana prApta thayeluM che. pachI enA nimitte kAussagga ze ! uAnuM samAdhAna Aja che, ke mAdhilAbha mAtra samyagdazanarUpa nathI, kintu ethI uparanA TheTha vItarAgatA sudhInA badhA ja guNasthAnaka-dharma sthAnaka che. samasta Atmadharma kakSAe e paNa AdhilAbha che. e madhA ja e
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa ramI rAjAnuM patana jina dharma che. jine kahela dharma che. enI prApti arthAt aMtarAtmAmAM enI sparzanA e jinadharma-prApti, e edhi che. eTale kSAyika samakitIne paNa dharmo hajI prApta karavAnA UbhA che, tethI e nimitte kAussaga jarUra kare; mATe behilAbhavattiyAe pada eNe paNa belavuM sArthaka che, nirarthaka nahi. pramatta-apramatta saMyama sudhInI A bodhi kumAra maharSine sulabha thaI javAmAM bhagavAne A kAraNa batAvyuM ke emaNe pUrve agni-pANIthI ane strIthI tadana aliptapaNuM rAkheluM. Atmonnati ane ucca tatvajJAnane pAye, sva-para-ahiMsA - jinezvara bhagavAnane dharma sva-paranI ahiMsAne mukhya kare che. paranI ahiMsAmAM TheTha pRthvIkAya, apakAya Adi sudhInA jInI ahiMsA ane svAtmAnA ahiMsAmAM kaSAyo ane strI Adi viSacenA saMgathI thatI pitAnA AtmAnI bhAva-hiMsAnA tyAgarUpa ahiMsA batAvI. dvAdazAMgI jinAgamamAM paheluM aMga AcArAMga sUtra, emAM pahelA be adhyayanamAM A ja be vastu batAvI che; pahelAmAM zastraparijJA eTale ke TheTha sthAvarakAya sudhInA jIne saheja paNa dukha thAya evA zastraprayAgane pratijJA pUrvaka tyAga karo, ane bIjAmAM lekavijaya kaSAyaloka ane viSayalaka para vijaya meLave. A baMne vastu pAye che,
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAna enA para mAtmAnI unnatinI, ane mekSamAganI sAdhanAonI ImArata racAya che. uMcu tattvajJAna paNa A pAyA para maMDAya. ane lekhe lAge. sa sva ahiMsA vinA para ahiMsA vyartha : abhavI bhayAbhinI jIvA ya cAritra le che, paNa mAtra para ahiMsA pALavA sudhI pahoMce che, sva-ahiMsA nahi kemake ene haiyAnAM uMDANumAM indriyanA viSaya-sukhAne raMga che, rAga che. tethI e bicArAne cAritre jIvanamAM meLaveluM tattvajJAna lekhe lAgatuM nathI; e AtmAnI unnati sadhAvI zakatu nathI. svAtmAnI ahiMsA pradhAna che;-- alakhat para-ahiMsAthI svanI ahiMsA thAya, svAtmAne azAtAvedanIya Adi pApa nA bhArathI macAvI zakAya, paraMtu peAtAnA viSaya-kaSAyeAnI AsaktithI thatI vahiMsAnA pApabhAramAMthI zekhacAya ? e sava upAcAthI ahiMsAnA tyAga kare te ja khacI zake. A sUcave che ke jinazAsanamAM ekalI para-ahiMsAnI mukhyatA nathI, paNa sva-ahiMsA sAthe para-ahiMsAnI mukhyatA che. emAMya UMDA UtarIne joie te dekhAze ke jo sva-ahiMsA karI arthAt viSaye ane kAcAnA savathA tyAga UbhA karyA, teA pachI khIjA jIvAnI hiMsA karAvanArAM kAraNu ja aTakI gayA, prayAjana ja na rahyuM, pachI.
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ hatuM nija uthAna che. para-hiMsA zAnI thAya? eTale mukhya A dhIne UbhuM rahe che ke svAtmAnI hiMsA na karIe. kemake viThyakaSA dvArA para hiMsAdi pApa thaIne UbhA thatAM karmathI AtmAnI hiMsA thAya evI sthiti sarjAya che. karma jIvane durgatiomAM e phasAve che ke tyAM bIjAe enI hiMsA karyA ja kare. svAtmAnI dravyahiMsA ne pApahiMsA : (1) A te dravyaprANanA nAzanI daSTie svAtmAnI hiMsAne viSaya-kaSA UbhI kare che, e vAta thaI. (2) paNa AtmAnA bhAvaprANanI dRSTie paNa ene nAza thavAnI hiMsArUpa sva-hiMsA viSayakaSAya dvArA thAya che e vizeSa bhayaMkara che. AtmAnA bhAvaprANa che jJAna darzanacAritra-kSamAdi guNe. cittamAM iMdriya viSayanAM AkarSaNa ane kaSAyanI lAgaNInA Aveza UThavAthI bhAvaprANarUpa jJAnAdi guNene nAza thAya che. A moTI svAtmahiMsA che. kemake emAM pachI AtmA pApadeSa-duSkRtyathI ghaNe viDaMbAya che, jethI ghera duHkhamaya durgatinI paraMpara sarjAya che. bharata cakravatIe A samajIne ja sAdhamikene A kAma soMpyuM hatuM ke rAja rAjasabhAmAM AvIne suNAve mA haNa, mA haNa" arthAt "tamArA AtmAnI hiMsA 12
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 ramI rAjInuM pUjana na kare, hiMsA na kare." pite pitAnI zI hiMsA kare? A ja ke viSaya-kaSAnA Aveza dvArA pite ja pitAnA bhAva prANa jJAna-kSamAdi guNone nAza kare e svakRta svahiMsA. jAgRti ane ene prabaMdha joIe che !: vicAravA jevuM che manahIme vairAgI bharatajIne AnAthI bacavA roja jAgRti joItI hatI ane e maLyA kare eve prabaMdha paNa emaNe karyo hate. tamAre jAgRtinI keTalI jarUra? ne tame ze prabaMdha rAkhe che? svayaM sadA viraktane jAgRtinA nitya saMdezanI jarUra lAge che, ane viSayamAM gaLAbUDa khUMcelA tamane jarUra nathI lAgatI ! Azcarya che ne? pelA te samaje che ke "bhale ApaNe virakta hoIe chatAM mohanA saMrajAmane gherAve e che ke UMghAI javAya. mATe "jAgatA rahejonI Tahela te ApaNA kAna para paDyA ja karavI joIe." * jAgate nara sadA sukhI. bIjA keIne nahi te jarA gharanA mANasane te A kAma oNpI rAkhe ke roja tamane Tahela pADe "mA haNa, mA haNa" AvuM kAMI nathI rAkhavuM te zuM dhAryuM che? kyAMnI TikiTa kaDhAvavI che? mokSane khapa che ke nahi? ke pachI saMsAra cAle che e barAbara lAge che? e te bhavAbhinaMditAnA lakSaNa che.
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna Ge bhavAbhinaMdIpaNA para parivartana nahiH bhavAbhinaMdIpaNuM sArUM nathI, bhavAbhinaMdI jIva cAhya kIDA hAya, pazu hAya, ke manuSya hAya. kalevara judI jAtanAM ane indriya zaktie AchI vadhu eTaluM ja, bAkI AtmA evA ne evA ! nIcethI uparanI cenimAM AvavA chatAM koI parivartana nahi ! saMsArane rasiyA eTale mAtra IndriyAnAM sukha joyA kare, ne e mATe bharacaka kAcA kare. AhAra-viSaya-parigraha-nidrA ane kaSAyeAnI paravazatA evI ne evI. bhavAbhinaMdIpaNAnI A sthiti che. bhava mAnavaneA chatAM khela pazunA. Athara badalyAM, gadheDAM enA eja :~ 9 * kuMbhAra gadheDA haMkArI jatA hatA. koI mANasa ene kahe che. bhAI ! Aja tArAM gadheDAM sArA lAge che. kuMbhAra kahe che ' bhAI sAheba ! rahevA dyo. A tA upara nAkhavAnA Athara badalyAM che, khAkI gadheDAM tA enA e ja che.' bhavAbhinaMdI jIvanuM AnA jevuM che. TheTha manuSya bhava maLye, paNa tethI zuM? kalevara badalyu. bAkI AtmA tA . eve ne evA ja. AtmAnI greDa-pAyarI zu' jAte ja nIce utAravI ?H-- sauMsAranA rasamAM mhAlIne peAtAnA AtmAnI greDapAyarInIcInI nIcI rAkhA che. enuM bhAna che ? greDa
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ 193 rukUmI rajanuM patana vadhArI zakavAnA A UMcA bhAvamAM rUDuM jinazAsakta samajAvanArUM maLyA pachI paNa zuM e keDa nathI thatA ke "huM hAthe karIne zA sArUM nIcI pAyarImAM bhaTakuM chuM? are ! zA mATe jAte ja mArI greDa utArI rahyo chuM ? pazu jevAM AcaraNathI pAyarI nIcI rahe che. kadAca sArA AcaraNa muzkela paDe te ya kamamAM kama vicAraNuM te sudhArAya ne? manane eTaluM ya na thAya ke "A viSayakaSAyanI ramata te pazubhave ya karI hatI, have manuSya bhava pAmyAthI zI vizeSatA? dhikkAra paDe mArA AtmAne ke e abujha viSaya-kaSAyamAM rAce che, AhArAdi saMjJAomAM rAce che! Ama ne Ama A ghara saMsAramAMthI ze UMce AvIza? mATe kaMIka ne kaMIka paNa pazu-pAyarIthI UMcI pAyarIe AvavA paheluM A viSaya-kaSAya, A AhArAdinI lata, A artha ane kAmane jherarUpa dekhuM." ATalI vicAraNA ya moMghI paDe che? te pachI bhavAbhinaMditA ze TaLaze? yogadaSTimAM praveza kyAre? - zAstra kahe che bhavAbhinaMditA TaLyA vinA jIva cogadaSTi pAmI zaktA nathI. veganI uttarottara caDatI ATha daSTi che. emAMnI pahelI daSTimAM paNa praveza tene ja maLe ke jeNe bhavAbhinaMditA yAne saMsArano rasa heThe mUkyo hoya. kUtarA jevAnA jIvanamAM sevelI IrSyA, siMha jevAnA avatAre rAkhelA abhimAna ane nirdayatAnA, kAgaDa-ziyALa jevA avatAramAM pALelI pilI mAyA, kIDI jevA mudra
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna nI avatAre sevelA leAbha-tRSNA A badhA kAcAnuM jIvana e saMsAra che. ene rasa e bhavAbhinaMditAne pASe che. mAnava tarIkenA bhava e mAtra kalevara paTA nahi, paNa AtmAne UMcI pAyarIe mukavA e che. e karavuM hAya te A IrSyAdinA rasa sukAvI nAkhavA joie. irSyA rokavA vicAraNA -- dilamAM IrSyA UThe ke tarata A vicAravu ke 'zA sArU tArA ja hAthe tArI peAtAnI greTa nIcI utArI rahyo che ? greDa-pAyarI UMcI lAvavI hAya tA sAmA para IrSyAna badale pramAdabhAva kare, sArUM che e adhika pAmcA te jIvanakhaMdhu ja che ne ? enAM puNye ene ruDu thayuM teA bhale, zA sArU phAgaTa maLavu ? jo enuM puNya oradAra che, tA tA mArA khaLavAthI kazuM vaLavAnuM nathI; ulTuM mArI pAyarI nIcI utare che, ne jIva kamathI bhAre thAya che. mATe mela IrSyAnI lapa: sukhI thAva, ane bhaluM thAo !' A vicAraNA ja joIe, IrSyAdi doSa maMda thAya te bhavAbhinaMditAnuM pApa TaLe; ane ceAganI pahelI dRSTimAM praveza maLe; AtmAnI pAyarI vadhe. vicArazuddhi pahelI jarUrI che. praza'sanIya apunaanyaka avasthA ane enI upara samyagdarzana vicArazuddhinA khaLa para prApta thAya che. vicArazuddhi A, ke svahiMsAviSaya-kaSAyanA Aveza tarapha a-bahumAna, napharata jugupsA, kSaya, sacitatA. ne A nathI teA jIvana e dASAnA eka
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 ramI rAjAnuM patana DheDavADe, eka ukaraDe banI jAya che. jIvanane suMdara udyAna banAvavA mATe pahelI ATalI vicArazuddhi joIe. pachI zakti pheravI pheravI mana mArIne paNa AcArazuddhi keLavatA javI. - kumAra maharSinA jIve pUrva bhavamAM A AcAra zuddhinI UMcI kakSA jALavI rAkhavA mATe, bhagavAna kahe che ke, e sarva upAthI agni, pANI ane maithunathI sarvathA AghA rahyA; ene UMce tyAga pALe ! A traNe cIja evI che ke akhaMDa suvizuddha sAdhupaNuM pALavuM hoya te. traNeyathI dUra dUra rahevuM joIe. abhayakumAre dIkSita bhikhArInI niMdA karatA lekane udyAnamAM bhegA karI Aja kahyuM ke "bhAIe ! Ave, laI jA mata ahIM A senAmahoranA traNa DhagalA karyA che te bheTa ApavAnA che. jene joIe te laI jAo. paNa zarata eka ke je jiMdagIbhara agni, kAcuM pANI ane strIne aDavAno tyAga kare eja A laI jAya." basa, seniyA maphata maLavAnA joIne te moMmAM pANI pANI AvI gayela ! paNa A zarata sAMbhaLatAM sau ThaMDA paDI gayA! eka bacce AgaLa AvyuM nahi. tyAre abhayakumAre kahyuM ke kema UbhA rahI gayA? Ane, laI jAe A moTA survaNa Dhaga maphatamAM, paNa pelAM traNane tyAga agharo lAge che kema? te e tyAga karavA taiyAra thAya e bahAdura khare ne ? te pachI pelA bhikhArIe
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 3 te munipaNu svIkArI jIvanabhara mATe A traNa uparAMta khIjAe keTalAka bhISmatyAga karyo che, chatAM jIA jo, e A DhagalA levA AvyA che ? juo TALAmAM e dekhAya che? nA, teA pachI e keTalA badhA parAkramI gaNAya emanI tame nidA kareA che ? nindA karatAM zarama nathI AvatI ? bhagavAna ! uttamAttama sukRtanI anumedanAne mahAlAbha gumAvI niMdyAnuM jaghanya pApa zA sArUM karavuM ?? khasa badhA samajI gayA ke agni, pANI ane strIne aDavAne paNa tyAga karanAre kevu" mahAparAkrama karyu che! kumAre zuM zuM meLavyuM ? :-sulabhabAdhitA eTale ? kumAra maharSi nA jIve sava upAya caiAjI arthAt mana-vacana-kAyAnI kharAkhara gupti jALavI, paDavAnAM sthAna ane nimittonA tyAga karI, zratApayeAganI dhArA, AgamapadArtha ciMtananI dhArA vahetI rAkhI, bAhya tapane khUba ja vizrvara banAvI agni-pANI-maithunanA sathA tyAga adbhuta pAtyeA. AnI sAthe mauna teA hatu' ja. eNe emane, bhagavAna kahe che ke,~ ATalA badhA sulabha bodhi karI dIdhA ke -- (1) eka rukamInA dRSTidoSa para pAte saMsAratyAgane niyora, (2) pAtAnI upara talavAra sAthe duzmanAnA hallA vakhate ya ahiMsAnI ujjavaLa vRtti,
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ ramI rAjAnuM patana () sahaja karI dIdhela zubha adhyavasAya ane (4) zIla, tethI (5) zIlanA prabhAva paranA ciMtane avadhijJAna, (6) tyAMja saMyama-svIkAra, vagerene ati sahelAIthI prApta karI lIdhA. gRhasthapaNe paNa kartavya: mauna ane agni-pANI-strInA tyAgane ke prabhAva! ema mAnatA nahi ke "e te cAritra lIdhuM hoya te ane; gRhasthajIvanamAM zuM bane?" ema tana mAMDavALA ja karaze te zakya paNa gumAvaze. gharavAsa che tethI zuM? dharmanI sarAsara azakyatA? alabat saMpUrNa mauna, saMpUrNa tyAga na bane, paraMtu zakya eTale tyAga te. thaI zake ne? zakya eTaluM mauna te pALI zakAya ne ? vAta ATalI ja che ke agni ane pANInA AraMbhamAM enA asaMkhya jIvonI hiMsA najara sAme rahI haiye e jInI dayA ubharAya; temaja "strIsaMbadha eTale pazutAmAM pAchuM vaLavAnuM ! nItaratA bAhya bhAvamAM phasAvAnuM! uttamattama deva-gurune paNa strI karatA nIcenI pAyarIe rAkhavAnA! narakAdi durgatine AmaMtraNa devAnuM !"vagere vagere strIsaMbadhanAM pariNAma najara sAme rahe te enA zakya tyAga mATe prayatna thAya. -
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' mane utthAna para E pa sukhano anubhava paNa dayAno nahI ; sarvajJa bhagavAnanuM zAsana maLyu enI vizeSatA zI? emaNe ja pRthvI-pANI--agni vageremAM kaNe kaNe ane TIpe TIpe asakhya jIva khatAvyA che. e jo ApaNane mAnya che to pachI e jIvonI dayAno vicAra jAgato rahevA joIe ke nahi ? rAkheA che ? e jAgatA hAya tA enA AraMbha- samArabhanA kAryoMmAM e asabhya jIveAnI hala thaI rahI che e zu visarAya ? A tA Arabha-- sagavaDanA ja anubhava karavA che paNa samArabhamAM sukha asakhya jIveAnI katlaneA vicAra arerATI ane e jIvAnI dayAnI lAgaNI nathI anubhavavI, e kayAMnA nyAya ? janapaNAnA viveka: -- vAha maMgalA sarasa badhAyA !' e khuzI anubhavavI che,--paNa 'are ! AnI pAchaLa asaMkhya jIvAnA saMhAra thayA ! kevI mArI nighU NutA ! e baLApA nathI anubhavave ! mAthe zAsana zuM thayuM ? ema, ' rUpALI patnI maLI, rUpALAM -saMsAra-sukha lAgavAya che,--sarasa !, e AnaMda mahANavA che, paNa ekeka prasaMgamAM ethI 9-9 lAkha ga ja manuSyeAnI --hatyA karI, galIca pazukriyA ane kAmAdvi vikAra rAgo pAmyA, enI arerATI, dhRNA ane zarama nathI anubhavavI, tyAM jaina mAnatrapaNAnA viveka kayAM rahyo ? jIvana Avu ne AvuM ja calAvavuM che te bahAranuM kANu emA rAkavAnuM che? e tA jAte ja AtmA sAthe vicAra
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 ramI rAjAnuM patA. karI pAchA haTAze te ja bacI zakAze. dharmAtmApaNAnuM mULa - agni-pANInA nI dayAne vicAra bharapUra vahete rAkho, te jIvana jIvavAmAM taddana binajarUrI evA AraMbha-samAraMbha paDatA mUkavAnuM mana raheze. tema jarUrI samAraMbhamAM paNa bane teTalA ochA jInI virAdhanAnuM lakSa raheze. pAzera pANIthI kAma pate te aDadho zera nahi DhaLavAnuM. 0 kalAkanA agnithI kAma pate te piNe kalAka cUlA saLagate nahi rAkhavAne. evu ja pazukiyAnI jugupsA - dhRNA - zarama ane kAmarAgAdi vikAra-regenA piSaNane kheda jAgatA rakhAya, te emAM zakya vadhAre saMyama keLavavAnuM mana ane amala cAlu rahe. dharmAtmA banavAnuM mULa A che ke jIvadayA pApa-dhRNuM ane vikArakheda joradAra rahe. gRhasthavAsanuM jIvana che eno e artha nathI ke, "vinA kAma pApa Acaryo javAnAM ! sthAvara jIvonI dayA nahi vicAravAnI ! viSayavAsanA gadheDAnI mAphaka piSavAnI !, nA, jaina gRhasthapaNane A artha nathI. "zuM karIe pApamAM paDyA chIe -ema karI pApanI maryAdA na rAkhavI, pApamAM bhaya. nahi rAkhavo, e te jainapaNunuM lilAma che. jaina gRhastha te zramaNopAsaka haya, zramaNapaNane abhilASI
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna heya, eTale enA haiye sthAvara jIvenI paNa dayA beThelI. heya. je kharekhara A dayA taravare che, te jIvonI jatanA. kema na kare? pUrNa bAcayane mAnanAre heya ane e pAmavAnI abhilASA dharAvatuM hoya, e thoDA saMyamamAM kema na Ave ? narakadvAranI prazaMsA ? : jIvadayA ane doSadhRNuM bharapUra jAgatA joIe.. eTalA mATe te pUrva kALe alpa parigraha, alpa AraMbha ane bhAre saMyama ja mahAna guNarUpa manAI enAthI gRhastha jIvana zebhatA hatA. AjanI te gati ja nyArI che. mahA AraMbhIne udyogapati tarIke prazaMsavAmAM Ave che. jyAM zAstra mahA AraMbha, mahA parigrahane narakanA dvAra: kahe che, tyAM enI prazaMsA hoya ke enI dhRNu ane mahA-- AraMbhI-mahAparigrahInI dayA heya ! mahAparigrahanI Aje hariphAIo cAlI che! e te InkamaTekSa vagere sarakArI niyamana naDe che eTale cAlatuM nathI, chatAM chAnuM chUpuM keTaluM karAya che? emAMya manamAnya parigraha na karI. zakyAne kheda keTale karAya che? tyAM narakanA dvAra tarIkenuM. bhAna ja kyAM ? gaLathuthI kevI ? jainatva enA para? - AjanuM zikSaNa paNa zAnuM? mahA AraMbha, mahA parigraha ane udubhaTa bhogavilAsanI. lAlasA piSanArU
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ ramI rAjAnuM patana ja ne ? enI bharacaka anumodanA ja karanArUM ne ? gaLathathI ja AvI piSAya e prajA bhaviSyamAM jainatva sAcavaze ? jainatva dIpAvaze? Ane tamane vicAra kema nathI Avate? e gaLathuthI bacAvavA zuM kare che ? mauna keTaluM jarUrI? kumAra maharSinA jIve agni, pANI, ane maithunane -sarvathA utkRSTa tyAga pALela. tema jIvanabhara mauna rAkheluM, tethI ahIM emane ucca dharmarUpa "bedhi sulabha thaI -gaI. gRhastha jIvanamAM paNa zakya eTaluM mauna rAkhavAnuM -kAMI agharuM nathI, haiye vasI jAya ke dharma sivAyanuM belavAmAM majA nathI. emAM ya bahu bela bela karavAmAM te puya ane saMskAra baLavAnA thaze, radI karavAnA thaze." AvuM lAgI jAya te saheje evuM bolavA para aMkuza mukAya. anubhava jue ke sAruM vyAkhyAna sAMbhaLIne UDyA pachI duniyAdArInuM bahu bolavA mAMDe, gappAM-sadhdhAM lagADavAmAM paDe, eTale pelA uttama zravaNathI maLelA saMskAre pANImAM jAya che ke nahi? (1) jIbha para tALuM lagA. (2) aMdaranI UThatI belavAnI khaNajane dAbe. (3) jarUrI balavAnuM tyAM ya jokhI jokhIne bele. (4) IzArAthI pate te akSara uccAravAnuM mAMDI vALo. vacanaga bahu kiMmatI che, ene veDaphAya nahi, be
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utayAna Hits: vAkyathI pate tyAM bAra vAkyo nahi ne bolAvAnA. AvuM kAMIka kare te mauna tarapha pagalAM maMDAze. maunathI ghaNuM ghaNuM pApathI bacI javAya che. bAlavA pAchaLa bhAva kAma kare che - A eka dhyAnamAM levA jevuM che ke ApaNe kAMIne kAMI belIe enI pAchaLa AtmAmAM prAyaH keIne ke IbhAva kAma karatuM hoya che, tema sAmAne paNa e sAMbhaLIne sAmAnya rIte tevA tevA bhAva jAge che. have je bhautika paugalika ja bAbate aMge bolAyA kare, agara paraniMdA, svavaDAI, IrSA, vagerenuM belAya, te saheje enI pAchaLa. cittamAM viSayAsakti, kaSAyAveza vagere malina bhAva poSAvAnA; ne chatAmAM paNa evA malina bhAvanuM poSaNa thavAnuM. monanA viziSTa lAbha - pravarte na bolIe te zuM e bhAve maTI gayA che ? u-bhale e bhAve maTI na gayA haya, paNa balavAnuM karatI vakhate enI uttejanA thAya che. evuM ja zravaNathI. tyAre je "lavAthI duSTa bhAvanuM vadhAre piSaNa na thAo" evI samajathI mauna rAkhIe ke tevuM sAMbhaLavAnuM na karIe te, (1) emAM malina khaNuja para aMkuza mUkAvAmAM AtmAnuM satva vikase che, (ra) 9Na bhAvanI kharAbInI jAgRti rahe che,
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3mI rAjAnuM patana (3) enuM vadhu piSaNa aTake che, (4) radI belavA-sAMbhaLavA para thatA bIjA ya anartha maunathI rokAya che, ...ityAdi suMdara lAbha maLe che. malina bhAnA saMskAra anaMta kALanA che, paraMtu AvI AvI rIte mauna dvArA enuM piSaNa aTakAvavAthI e ghasAre paDe che, alabata, e te samajI ja rAkhavAnuM che ke mauna rAkhIne paNa dilanI aMdara e malina bhAve ramADyA karavAnA nathI, kiMtu enA pratipakSI zubha bhAva bhAvavAne udyama cAlu rAkhavAnuM che. emAM mauna paNa evA bhautika bhAvane rokanAre eka puruSArtha banI zake che. kUtarAthI bhUMDI dazA niMdA-kuthalImA - vicAravA jevuM che ke bIjI te keTalIya rIte -azubha bhAvanuM piSaNa karI rahyA chIe. emAM binajarUrI balavAnuM karIne malina bhAvenuM vizeSa piSaNa zA sArU karIe ? mAnavajIvana bhAvanI vizuddhi karavA mATe uttama avasara che. emAM kamamAM kama ajJAna TheranI jema azubha bhAvanuM nirarthaka piSaNa te na karIe. kUtarA rAtanA sAmasAmA bhasyA kare che. bhasIne zuM kare che ? IrSAnA malina bhAvanuM piSaNa. basa ethI ya bhUMDI dazA zakya sulabha paNa mauna na rAkhanAra ane vikathA-kuthalI-niMdA
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ e kaI thI AhavAna 1thI vagerenuM belanArA mANasanI che. evI pravRttithI e eka cA bIjA malina bhAvanuM piSaNa kare che. manuSyabhavanI A kevI viMTabaNuM ! emAM ya thayelI jinazAsananI prAptinI kevI avagaNanA ! vAtavaDAIthI yaza ke nathI? - basa, vAta A che ke "mauna rvArtha sAdhanama " maunathI sarva prayeAjana siddha thaze, ApavaDAI ke niMdAnuM belIne paNa jAtane yaza thAya e IcchA che ne ? mauna rAkhe, ethI puNya vadhI jaze, mauna rAkhavA pAchaLanA zubha bhAvathI zubha karma, yazanAmakarma, zAtA vedanIya, saubhAgyanAmakarma vagerenI kamAI thaze. enA udaye avazya jaza vagere maLaze. tyAre peluM bolavAmAM te yaza maLavAnI zaMkA, yaza maLe ke na ya maLe. tatkALanI bhUkha beTI :- pra-paNa maunathI tatkALa te yaza na maLe ne? u0A tatkAlanI ja bhUkhamAM mare che. tatkALa te ApavaDAI ke niMdA dvArA kadAca yaza maLaze te ya te tuccha ! tyAre maunathI UbhA thayela puNya dvArA bhale bhaviSyamAM, paNa mahAna yaza maLaze. tatkALanI dRSTimAM te pachI eke ya sukRta nahi karI zake; ane sAMsArika jIvanamAMya AvakamAMthI ghaDapaNa mATe bacAvI rAkhavAnuM ya zuM kAma ? tatkAlanA AnaMdamAM badhuM ja uDAvI nAkhe ne !
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ DemI rAjAnuM patanA bhagavAnanA AlaMbane puNya dvArA majenI dIrdhadaSTi maLI che, te ene AtmahitArthe upaga na karatA tAtkAlika lAbhamAM ghasaDAI bhAvI dIrghakALa barabAda kara e sarAsara mUrkhAI ane dhiAI che. bAkI maunathI tatkALa paNa gaMbhIra tarIkene yaza maLe che. pra-are! gaMbhIra nahi, paNa gUDha mAyAvI tarIke leka oLakhe che, tenuM kema? | u-bhUle che, mAyAvI te te ke je mUMge rahI peMtarA race che, agara bolavA jevI bAbatamAM mAyAbharyuM bole che, tema avasare pragaTa karavI jarUrI pitAnI kSatine chUpAve che. pitAnuM sArUM ja gAyA kare, bIjAnI TI. khuzAmate ya kare, ane Ama pAcho mauna rAkhe, e mAyAvImAM khape che. bAkI evuM piSe nahi ene nirarthaka bAbatamAM mauna rAkhe e te gaMbhIra tarIke lekhAya che. kumAra maharSie pUrvabhavamAM vacanadaMDa sevyA pachI jIvanabhara mana pALeluM ane agni-pANI-maithunane sarve sarva tyAga rAkhele, tethI ahIM e eTalA badhA sulabhabadhi thayA! ema mahAvIra prabhu gautamasvAmIne khulAzo kare che. pachI zuM thayuM e pharamAvatAM bhagavAna kahe che - rukamInA rAjyamAM kumAra maharSi - e kumAramaharSi parivAra sAthe A pRthvIne pAvana karatA karatA uttama saMyama jIvana sAthe bhavyAtmAo para paNa upakArane karatA gAma-nagara pAvana karI rahyA che. aMte
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna : * ( 193 zrI sametazikhara tIrtha para anazana karI dhAryA mujaba vidhi-pUrvaka dehatyAga kare che. vihAra karatAM ekavAra pelA cakSukuzIla ruphamI strIrAjAnI nagarImAM padhAre che. tyAM prajA ane rAjA suddhAM darzana-vaMdana ane dezanAzravaNa arthe emanI pAse Ave che. maharSinI dezanA :- AvA avadhijJAnI maharSi parivAra sAthe padhAre eTale leka-AkarSaNanuM pUchavuM ja zuM ? pelA be duzmana rAjAoe paNa AmanI pAse muni-dIkSA lIdhI che. eTale paNa maharSine yazavAda te pRthvI para phelAI gayuM hoya. vaLI e avadhijJAnI che. e badhA hisAbe ahIM rAjA ane prajA AkarSAI Avela che. maharSie bhavya dharmadezanA ApI. dezanAmAM zuM pUchavAnuM ? avadhijJAnathI pitAnA jIvanamAM ja asaMkhya bhavamAM Indriya-viSayAsakti, kaSAyasevana, pramAda, hiMsAdi duSkRtya, rAga-dveSa-maha-mithyAva vagerethI keTakeTalA bhayaMkara anartha nIpajyA, te najaronajara nihALI rahyA che. tema mauna, vaLI agni-pANImaithunane tyAga, zIla ane zubha adhyavasAya vagerenA kevA mahA camatkArika lAbha che e paNa anubhavyuM che, eTale zubhAzubha bhAvanA lAbhAlAbha para ati romAMcaka bhavya upadeza kare emAM navAI nathI. phamI vairAgya - AvI hadayavedhI dezanA sAMbhaLIne ramI rAjAne
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194 rukSI rAjAnuM patana vairAgya vadhI gA, saMsAravAsa jherarUpa lAgyA; emAM mAnava jIvananI uttama sAdhanAne ceAgya lAkheNI kSaNA veDaphAI jatI lAgI ! enA manane thayuM ke,-- mRtyunA bharese nathI ke kayAre AvI paDe te aNumAla taka jhuMTavAI jAya ! kadAca mRtyune vAra paNa hAya tA ya kALa thoDA che, ane sAdhavAnuM kAma ghaNu` che!' kroDapUrva eTale :~ mahAvideha kSetra jevAmAM kroDa pUnuM AyuSya chatAM tyAM janmelAne e kAsiddhi mATe e kALa Acho lAge che; mATe te nAnI uMmaramAM cAritra lai le che. kroDa pUrva eTale zu? nAnA sUnA kALa che ? eka pUrva kAra thAya ? 70,560 abaja varSa vIte tyAre eka pU' thAya. evu* eka vAra, be vAra nahi, are ! seA-khaseA, hajAra-khetujAra vAra nahi, lAkha--e lAkha vAra paNa nahi kintu sA lAkha vAra evA ja'gIkALa pasAra thAya tyAre eka kroDa pUrvInA kALa thAya ! keTalo badho mATe kALa ? chatAM e paNa AcheA lAge che. tethI nAnI nAnI uMma2mAM cAritra laI eTalo dIgha kALa cAritra pALe che ! Alo che ne, 'jJAna-dhyAna-kiriyA sAghatA kADhe pUravanA kALa bhaviyA munivara parama dacALa.' kema vAr? eTalA ja mATe, ke AvA ya kALa game
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 195 teTalo, paNa asaMkhya janamanAM karma teDavA ane anaMtAanaMta kALanI su-abhyasta saMjJA-vAsanAe nimULa karavA mATe ocho lAge che. pachI bhale prakhara puruSArtha vadhI jAya, ane vacamAM ja kevaLajJAna maLI jAya; paNa evA vizvAse na rahevAya ke "hamaNuM te gharavAsa rAkhe pAchaLathI cAritra laI prakhara puruSArtha karI karmavAsanAne bhUko karI nAkhIzuM." dharmane vAyade na mUkAya. dharma vAyade kema na mUkAya? - (1) eka te jIvanakALanI ekkasa khabara nathI, (2) bIjuM e, ke ema jANI joIne gharavAsamAM rahyA te pApanI dhidvAI thaze, tethI bhaviSyamAM e prakhara cAritrane vidyAsa ja nahi jAge. (3) vaLI, pApabharyA gharavAsamAM rahevA jevuM che paNa zuM? zakAya chenA saMhArabharI ane rAgAdi kaSAyathI khadabadatI tuccha viSayasukha ane vinavara mehamAyAnI gulAmI ja ke bIjuM kAMI ? badhuM ja indriya ane jaDa kAyAnI mojamajAha ane phulekA ne? AtmA mULa mAlika che, dhaNI che, kAyA te pADezI che. dhaNIne mUkI pADezInI sahela sarabharA eja gharavAsa ne ? A kAyA pADozInuM karatAM karatAM te janmArA gumAvI nAkhyA ! mULa dhaNuM AtmAnuM kazuM hita joyuM nahi, eTale te karmanI pAkI keda, krUra viTaMbaNA, ane sarAsara veThaparAdhInatAmAM hajI sudhI jIva viDaMbAte AvyuM che.
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ 196 ramI rAjAnuM patana - have ahIM vItarAga bhagavAnanA zAsanathI sArI samaja maLyA pachI paNa e? dhaNane bhUlI pADozIne tAgaDadhinnA karAvavAnuM cAlu? phamInI dIkSA - rAjA rukamIne AtmA saMsAravAsa para kakaLI UTha! kumAra maharSinI hRdayavedhI vANI para aMtarAtmAnA anerA vilAsa jhaLahaLI UThayA ! rAjya bIjAne bhaLAvI daI maharSi pAse ene gharavAsa tyajI cAritra lIdhuM, ane sAdhvIsaMghamAM joDAI gaI. AvI meTI strIrAjA saMsAra cheDe enI asara bIjAo para paNa kema na paDe? enA parivAre paNa saMsArane tyAga karI muni dIkSA svIkArI lIdhI eka dIve aneka dIvA kare : juo eka ja avadhijJAnI maharSi keTalAne ane kevA kevAne tAre che ! pUrve ya be rAjAone bhavakRpamAMthI uddharyA che. ahIM paNa rUphamI rAjAne uddhare che ! gAme gAma vicaratAM bIjA vaLI keTalAya sukhI-samRddhone gharakedanI bahAra kADhayA haze. eka dI keTalAya dIvA pragaTAve che. A badhA pratApa kene ? rAjakumAra gharavAsamAM paDI rahyA hatA te AmAMnuM keTaluM karI zakta ? paNa pratApa cAritra-jIvanane, emAMya mULa pUrva bhave sAdhela maunavrata tathA agni-pANI-strIne sarvathA kaDaka tyAga karele, ene A prabhAva vikasI UThayo che ke meTA
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 17 rAjAo jevA pAse paNuM saMsAra phagAvI phagAvI emane cAritramArge caDhAvI de che! tema pitAne paNa A janma pavitra trikaraNazuddha zIla, zubha adhyavasAyamAM ramaNatA, uparAMta gRhastha kumArapaNamAM ja nirmaLa avadhijJAnanI prApti ! lA lA jIvanamAM kAMka nakkara sAdhanA lAve jethI AtmA UMce Ave. kAyA-mAyAnI ALapaMpALa karyuM zuM vaLavAnuM che? rUphamInI sAdhanA : jagadguru mahAvIra paramAtmA pharamAve che ke "he gautamI te narendrazramaNI ruphamIe cAritra samajIne lIdhuM che eTale dIkSAthI mAMDIne eNe ghora, vIra, ugra, kaSTamaya tapa, saMyama ane anuSThAna AcaravA mAMDayA! sAthe zarIra sAravAranI darakAra ja mUkI dIdhI, e sagavaDa anukULatA tarapha nispRha banI gaI. tapa-saMyama-kriyAnI tripuTI - tapamAM AMbela-upavAsa-chaThTha-aThThama vagere, saMyamamAM mahAvrata ane samiti-guptinuM aNuzuddha pAlana, ane anuSThAnamAM Avazyaka kriyA, zAstrasvAdhyAya, gurusevA vagere. tapa-saMyama-kiyAnI A tripuTInI sAdhanA paNa kAcIpacI muDadAla nahi, kintu jemavALI ! ghera! sAdhanA ghera eTale? evI ke bIjAne A joIne haiyu phaphaDe. ke "hAyI mAsa-7 mA vagere
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ 198 ramI rAjAnuM patana A ze bane? sukhazIliyAone bhaya lAgI jAya ke A tapasyA ne A saMyama-anuSThAna karatA ApaNuM te bAra vAgI jAya! evI ghora sAdhanA A rAjavI ane sukumAra zarIre rukamI sAdhvI karI rahI che. sAdhanA "vIra' eTale? vaLI e sAdhanAne bhagavAna vIra sAdhanA kahe che. vIra' eTale vIryavALI, parAkramI, sAtvika arthAta anAdi kALathI tema A jIvanane janmakALathI suMvALA TevAyelA tana-manane kaSTamaya tapasyA vagerenI sAdhanA pasaMda na paDe, paNa aMtarAtmAnuM khamIra pragaTa karIne, sattva vikasAvIne majabUta mane ane AnaMdabhera e kaSTamaya sAdhanAo Acarye javAnI ! dinarAta jarAya thAkyA kaMTALyA vinA khaDatala banI dhapAvye rAkhavAnI. jema jema e sAdhanA thaye jAya tema tema AtmAnuM ejasa ane AnaMda era vikasatuM jAya e vIra sAdhanA. sAdhanA "u" eTale ? : vaLI sAdhanA paNa mAmulI nahi kintu ugra! ugra eTale zarIra-sukamaLatA nA pADe che, vaLI zAstra baLAtkAra karatuM nathI, chatAM ucca keTinI sAdhanA karavAnI. te paNa mananI hoMza vinA nahi, hoMza sAthe mananA praNidhAnavALI ane tanane ghasAro pamADe evI ! sukhazIlatAne- bhukko bolAve, ne suMvALAzane dezavaTe de evI !
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane ullAna sAdhanA kaSTamaya eTale? e vaLI kaSTamaya sAdhanA eTale ke bAvIsa parIsaha kSudhA, pipAsA, TADha, garamI vagerene svecchAe sahana karavA sAthenI sAdhanA. zuM mana mAne e kaSTamAM? hA, saMsAranI kAramI viTaMbaNAo barAbara najara sAme taravaryA kare, jIvathI artha-kAma pAchaLa sahAtI ghera yAtanAo daSTisanmukha rahyA kare, ane sAdhanAnI taka sarakI jatI dekhAya, te mana A AtmakalyANa-sAdhaka parIsahAdi kaSTamaya sAdhanA karavAnuM khuzamizAla mAne. e te AtmahitanI vAtamAM rasa nathI. eTale jarAka zuM kaSTa veThavA taiyArI nathI. paNa anaMtakALanI tana-mananI suMvALAza dharmanA kaSTa sahyA vinA ze javAnI hatI ? rAjazramaNI ruphamI ghara-vIra-ujha-kaSTamaya tapamAM lIna banI che, paraMtu te atyaMta nispRhabhAve. keI moTA cakravartI-deva-devendranI RddhisamRddhi AzaMsA nathI, tema ahIMnA ya mAnasanmAnanI AkAMkSA nathI. basa e rIte keTaleka kALa pasAra thaI gaye. rumI aMte paNa nathI AlecatI - have e kumAra maharSi sametazaila-zikharanI najIkamAM AvI pahoMce che. pitAne have anazana najIkamAM che. sAdhu
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20. ramI rAjAnuM patana sAthvI parivAra sAthe che. eya aMtima ArAdhanA karavA cAhe che. maharSine jenA nimitte zIvra vairAgya vRddhi ane ane cAritra prApta karavAnuM banyuM che, evI e rukamI sAdhvInI Atmazuddhi mATe lAgaNI thaI Ave che, eTale ene bolAvIne A pramANe kahe che, maharSinI rukamI sAdhvIne salAha - he duSkarakAri zramaNa ! have ApaNe anazana mATe jJAnIoe bhAkhelI saMlekhanA zarU karavAnI che, kemake have A dehane vidhipUrvaka tyAga karavAnA pAkA lakSyane amalamAM mUkavAne avasara AvI lAge che. te paheluM te hRdayane sarva zalyathI mukta banAvI devuM joIe. e mATe kAMI paNa mAyAzalya rAkhyA vinA vizuddha dile jIvananI khalanAonuM Alecana-niMdA-garha karavA pUrvaka zAkta prAyazcitta grahaNa karI vahana karavuM joIe. te tame jevI rIte bhAre puruSArtha parAkamathI ghara-vIra-ugra kaSTamaya tapa, ugra vihAra tathA saMyama ane anuSThAnanI ArAdhanA karI che, tevI rIte have zIdhra sthira vinamra-nirmaLa manathI niHzalyapaNe badhI AlocanA karo. maharSie ullAsa vadhe e rIte preraNa karI ane rUphamIsAdhvIe yakta vidhie sarva AcanA karI paNa kharI, arthAt jIvananI badhI khalanAe, vratabhaMga, vratane dUSaNa lAgyA hoya te...vagere te badhuM kahyuM, paraMtu pelA daSTi doSanI AlecanA na karI. .
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ - ane utthAna : 2 - have sAmAnya niyamathI te AcArya sAme jeTaluM spaSTapaNe Alece, pitAnA doSa-atiracAra kahe e sAMbhaLI le, paNa sAme prazna karIne doSa pragaTa kahevarAve nahi; kintu prasaMgavizeSamAM pUchavuM ya paDe. ahIM kumAramaharSine kamInI dayA thaI Ave che, temaja enA e dezane pite jANe paNa che, tethI sAme UThIne ene yAda devarAvatAM kahe che - - "he narendrazramaNIte vakhate rAjasabhAmAM beThelA - Rddhi-zAtA gAravAmAM rahyA sarAga abhilASAthI mArA para daSTi nAkhelI, tenI paNa AlocanA karI le, jethI he duSkarakAriNI! tamAre sarvottama vizuddhi prApta thAya.' kamI daSTideSa AlocavA taiyAra nathI - moTA avadhijJAnI maharSi kahe che chatAM hajI rukamInI e deSa kabUlavAnI taiyArI nathI; kemake ene ema bhaya lAge che ke "ema kabulI lauM te sAdhvIonI sAthe rahetAM kevI kahevAuM? "are A amuka rAjAnI putrI cakSukuzIla hatI ?" emAM te mArI nAlezI thAya." mAnahAnino bhaya lAge, pAchuM maharSine jUThA paDAya ema nathI ke "nA, meM te tamArA sAme ema joyuM ja nathI. emAM te vaLI sAvIonI vacamAM vizeSa mAnahAni thAya. pelI te kadAca na thAya kema ke sAdhvIo gaMbhIra heya, paNa dharmAcAryane beTA pADavAmAM te jarUra - mAnahAni thAya. eTale InkAra karI zakAya ema nathI.
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ ya rukmI rAjAnuM patana tethI have javAba devA mATe mana satApa anubhavI rahyuM che. tyAM peAtAnA mAthethI kala'ka TALI devA siphatanA uttara karavA mATe ene ati capala ane mAyAzIla pApI strI svabhAva AgaLa AvyeA, ane ene vaza thai uttara zeAdhI kADhayo. kramanI kevI vicitratA che! AtmAnI silikamAM rahela tevAM kAI mAhanIyakama evu' nimitta maLatAM jyAre udayamAM Ave che tyAre e kamavALA jIvanI khIjI guNusapannatA ane pUrvanI sArI kArakIrdI ne e kama gaNakAratA nathI. zreNikaputra naMdISeNa muni banela ! alaukika labdhi utpanna kare evI TvAra tapasyA ane rasatyAga vagere karela saMyamane jabarajasta prema ! viSayabhAganI atyaMta tIvra dhRNA ! AvA, guNiyala ane uttama kArakIrdI vALA chatAM vezyAnA hAvabhAva ane AgrahanuM nimitta maLI AvyuM tA mAhanIyakrama jora karI gayuM ! muninA puruSAtha ne AMkhI gayuM ! satpuruSArthane meLeA pADI nAkhyA. pradezAya : stiyuka-sakrama nadISeNe evuM nimitte naheAtu sevyuM tyAMsudhI bhAgaka dakhAyuM rahetuM, arthAt enA kSaye pazama pravatA hatA. karmInI niSeka-racanA mujaba samaye samaye kadaLiyAM udayamAM te Ave, paraMtu jIvanA zubha bhAva-bhAvanArUpI jAgatA puruSA ne lIdhe mAtra pradezathI udayamAM Ave, pU samaye khIjA haLavAM krama'mAM sakramita thaine udayamAM Ave,
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna paNa ene pitAne rasa udayamAM na Ave, rasa saMkramathI sthagita thaI jAya, ene zAstramAM stibuka saMkrama kahe che. eTale karmapradeza-karmANa karekerA udayamAM AvI rasa dekhADyA. vinA AtmA parathI kharI jAya. Ane radaya-vipAkedayano abhAva ane pradezadaya kahevAya, te karmane kSapazama. kahevAya. kharAba nimittothI AghA rahI zubha bhAva yA. bhAvanAne puruSArtha cAlu rAkhe tyAM sudhI A sthiti cAlyA kare, ane tethI AtmAmAM guNa pragaTa rahe. nimittanI johukamI -- paraMtu je kharAba nimitta seve, ane saheje jo. ethI zubhabhAva-adhyavasAya-guNasthAnaka pariNati meLa paDe, suMdara bhAvanAnuM jora maMda karo, eTale pelA pradezadayamAM cAlu karma caDI bese. saMkramaNa aTakI jAya, bIjA maMdamAM saMkamita thaIne udayamAM AvavAnuM baMdha, ane pote svataMtra udayamAM Ave. eTale svAbhAvika che ene rasodaya jhaLa. haLe ! e pUrve cAlI AvatA guNene ghAta kare ! nimittanI A johukamI che. puruSArthane vijaya : jhAMjhariyAmuni - ha, nimitta aNadhAryuM AvI gayuM ane zubhabhAvanAne puruSArtha maLe na paDavA detAM ulaTe sateja karyo, te bacI javAya. jhAMjhariyA muni aNadhAryA eka kuzIla strInA ghare jaI ubhA hatA. pelIe hAvabhAva, kemaLa kAmavacana, upa--
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 rukumI rAjAnuM patana rAMta TheTha sAdhune vaLagavA sudhI pahoMcI javAnuM kahyuM ! paraMtu muni ati tejasvI saMyamabhAva rAkhavAne puruSArtha ane e nimittathI bacavA tyAMthI baLAtkAre bhAgI chuTavAne puruSArtha karanAra banyA, te mohanIya karmanuM cAlyuM nahi, guNa gumAve nahi, purUSArthane vijaya thayo. naMdISaNa munine paNa aNadhAryo vezyAga thayele, kintu labdhithI 12aa koDa sonA varasAvavA ane hAvabhAva-nakharAM karatI pelInI sAthe savAla javAba karavA UbhA, e asat puruSArtha karyo. tyAM nimitta jera karI gayuM, karmane radayamAM tANI lAvyuM, guNa gaye, munipaNuM tyajI vezyA sAthe besI gayA ! eTale vAta A che ke TAM nimitta dhArIne sevavAnAM nahi; ne aNadhAryA AvI paDe te zubha bhAvane puruSArtha jvalaMta rAkhI tyAMthI khasI javAnuM. te puruSArthane vijaya thAya. zubha-bhAva-bhAvanA che Take? - A je na AvaDe, aNadhAryA AvI paDela nimitta mAM UbhA rahevAya, te sat puruSArtha meLe paDyo samaje; ane dhArIne ja asat nimitta sevavA gayA te te paDavAnuM pUchavuM ja zuM ? Aje dhArIne sevAtAM bibhatsa sinemA-darzana ane navalikA-vAMcana tathA kumArikA sAthenA sahavAse sArA sadAcArI kuLanA paNa chokarAone kevA
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna , 205 banAvyA che, e kyAM ajANyuM che? karo zuM, meTAo paNa je emAM paDe khatma ! sAmUhika navapada eLI-ArAdhanA, upadhAna, tIrthayAtrA saMgha vageremAM je parastrI sAthe lapeDAveDA karavA gayA te enI ya durdazA thAya che. kadAca samUha-zarame kAyika patana karavAno joga na maLe to paNa mAnasika patana ane daSTideSamAM patana te thayuM ja samaje. tyAM zubha bhAva-bhAvanAnA puruSArtha ze Take ! sinemAnI vicitratA - keTaluM vicitra che ke raste jatI bAInA sAme AMkha mAMDIne jovAya nahi, paraMtu sinemAmAM citrapaTa paranI. hAlatI-cAlatI-bolatI parastrI sAme DeLAphADI dhArI dhArIne jevAnuM karAya ! e kamamAM kama mAnasika patana kema na karAve? A ja tamAro sinemA ne ? Aryane tadana anacita parastrIdarzana keInI TIkA-TippaNa vinA khuzamizAla dhArI dhArIne karAve e AjanA sinemA ! emAM ya pAchI bhAga bhajavatI strI-ekaTresa hAvabhAva-kaTAkSa ane udbhaTa vezamAM kAMI bAkI rAkhe ? sadAcAranA himAyatI che ? jAtamAM ane Azrita kuTumbamAM vijAtIyanAM darzanane daSTidevane paNa durAcAra nA pese e Icche che ? enA himAyatI che te sinemAnA mahApApanI jAtane Azritane pahelethI ja enI bhayAnakatA samajAvI dUra rAkhavA joIe. evuM ja chApAM mAsike vagerenI navalikA-nevelenA vAMcanathI AvA rahevA-rAkhavA jevuM che. emAM te sAdhu ya je paDyA ne,.
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ rUmI rAjAnuM patana te e ya khatarAmAM samaje. zIlanI pavitra bhAvanA nAjuka che. saheja kharAba nimattane Take re lAgatAM enA tAra tuTayA samajo. aMtarathI e tuTayA eTale kadAca bahAranAM vyavahAranAM baMdhane bahu ADuMavaLuM nahi thAya, teya mana bhaMDa-gaddhAnI keTimAM javAnuM, ne chAnAM chUpakAM pApa AcarAze e jUduM. kALA cazmAM zAnA paherAya che ? zuM e paheranAra badhAne AMkho eTalI badhI nabaLI ne regiSTa thaI gaI che ke sUryanuM teja khamAya ja nahi? AMkha bagaDI ja jAya? paNa ADIavaLI daSTi pheravavI hoya te, vagara tevA ame, zI rIte pheravI zakAya ! A badhA cakSukuzIla vagere pApa zemAMthI UThe che ? kharAba nimittonAM sevanathI pavitra bhAvane puruSArtha khatma karI nAkhyA para ja te. sAra A che ke kharAba nimitta aNadhAryA AvI paDe te enAthI jhaTa dura bhAge, pachI jANI joIne te ene paDachA paNa nahi levAne emAM pUchavuM zuM ? mATe te sthUlabhadrajIne ekalAne apavAdamAM mUkyA. khuda emanA guru zrutakevaLI bhagavAna saMbhUtivijaye aNagAra e. akhatare karavA na gayA, ke siMhanI beDa AgaLa 4-4 mAsa sudhI cemAsuM rahI AvanAra mahAmunine paNa e akhatare karavA javAnI AjJA na ApI. kema vArU ? bahmacArI sadAcArIe evA ekAMta parastrI-sahavAsanAM nimittathI AghA ja rahevAnuM e kAyade, tIrthakara
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna bhagavAnanI AjJA. e UthApe enA bAra vAgI jAya ! nadISeNu kharAkha nimitta jANavA chatAM ubhA rahyA. da nAdi nimitta sevyuM, teA paDyA ne ! pra0-paNa emane te nikAcIta kama hatuM eTale paDyA ne ? u-tA vahelA kema na paDyA ? ane kharU tA tamAre paNa kharAkha nimitta sthUlabhadrajInA pavitra bhAvathI sevavA chatAM zuM nikAcita krama che mATe paDavAnuM thAya che ? bhUlA paDatA nahi, khATAM vizvAse khATA bahAne taNAtA nahi, upAdhyAyajI mahArAja kahe che,-- " zreNika sarakhA re avirati gheADalA, jehane nikAcita kama haiM, tANI ANe re samakita viratine, ehI ja pravacana~mama zrI jinabhASita vacana vicArIe.' -arthAt 'zreNika ane kRSNa mahArAjA jevA AtmA gheADA ke jemane nikAcita karma naDatAM hAya ane tethI 'samakita' -samyagdana chatAM 'virati'-hiMsAdi--viramaNu na AvatuM hoya. bAkI tA ghaNAyane bhAgAvalI krama anikAcita, eTale kharekhara samyagdananA puruSA hAya tA te saheje e anikAcita bhAga-kamanA kSApazama ubhuM karI viratine tANI lAve. jinapravacananuM A
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 rumI rAjAnu patana rahasya che mATe zrI jinezvaradeve bhAkhela vANInA UMDA vicAra karIe.' zu kahyuM ? samyaktvanuM Diku khIsAmAM laIne evA ciMtharehAla bhAgala'paTa ane gharavAsanA kIDA anyA rahya samakitane dAvA rakhAya ema nathI. cakAsavAnI jarUra che ke,-- kharekhara samyaktva spa che ? samyaktvanuM pAyAnuM lakSaNa A, ke jinAkta tattva para akhUTa ananya zraddhA. jine zuM kahyuM che ? jIvatattva kevuM khatAvyuM che ? pRthvIkAya, akAya, vagere SaTkAyanAM asakhya ana Mta jIvA 'eka pANInA TIpe TIpe asa Mkhya jIva, mATI-agni vAyunA kaNe kaNe asabhya jIva,e badhA jIvA sukhanA abhilASI che, duHkhathI trAse che. sanveSANA paramA hasmiyA' paramAhasmiyA eTale 'parama dharmovALA, sukhanI abhilASAvALA sarve prANIo che. have vicAre,H-- A jIve para dayA che ? gharavAsa sevatAM suMdara makAna, rAcaracIluM bhAjananA thALa, karansI noTAnA keAkaDAM, vagere taiyAra thavAmAM je e asaMkhya javAnA kaccaraghANa nIkaLyA enI asAsa arerATI thAya che ? sthAvarakAya jIvAnA jANI joine ane jIvAnA ajANye saMhAra karatAM kALajuM kaMpe che ? trasakAya.
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna are ! A keve gojhAre gharavAsa ke mAre A nirdoSa niraparAdhI asaMkhya jIne kaccaraghANa karavuM paDe che! karAvavuM paDe che ! e jIvee mAruM zuM bagADyuM che te huM enA prANa lau chuM ? kevI mArI nivruNatA nirdayatA ! A jAtaphiTakAra chUTe che? dayA UbharAya che ?- "bicArA A jIvane kevuM jIvatA pheMsAI javAnuM kAramuM dukha ! mUMgA belI na zake paNa ene keTalI vedanA thatI haze ? bhaya lAge che, mAruM zuM thaze ?' vaiirAgya UchaLe che kyAre A jIvamAranA gharavAsanA phaMdAmAMthI chUTIza ?" vicAre, kaMpa, dayA nathI, bhaya nathI, saMsAratyAganI bhAvanA nathI, te e jIvenI oLakhANa ane enI ahiMsAno upadeza karanAra jinavacana para zraddhA kevI? saMsAranuM badhu niSkapa-nirvicArapaNe hoMze hoMze karavuM che, jIvabaMdhunA duHkhanI dayA ciMtavavI nathI, jaina thaI A saMhAramaya karaNanI zaramannAlezI anubhavavI nathI, te zuM jinavacana para, jinakti jIvatatva para, heya hiMsAdi Azravatatva upara zraddhA che ? tyAre je e kaM5, e dayA, e bhaya, e zarama ane e gharavAsa-tyAganI bhAvanA jhaLahaLatI hoya, te e badhA viratine tANI lAvyA vinA rahe ? tyAM pachI saMgenA khoTAM bahAnAM ke nikAcita bhegAvalI karmanA oThAM dharAya? je jinavacana para zraddhA che te jinavacananuM 14
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ za10 rUphamI rAjAnu patana marma te A kahe che ke nikAcita karmanA udayavALA zreNikakRSNajI jevA ja zeDAM." te e vacana para zraddhA nahi karavAnI, te jAtane nikAcita bhegAvalI karmavALI mAnI saMsAramAM ThaMDakathI besavAnuM? tyAre, zarIra ane saMgenuM bahAnuM paNa keTaluM vAratavika che? e jarA TharIne hRdayanI sAkSIe vicAravA jevuM che, pakSAghAta thaI jAya, akasamAtuM thAya, ItyAdi prasaMge saMgonuM zuM ? vaLI A ja saMgamAM kaparA paNa sAMsArika kAryo thAya che ne ? to zarIra paNa duniyAdArI keTalIya saMbhALe che ne? paNa kahe, mULamAM kharekharI jinavacana-zraddhA ane ene anusAra paTakAya jIvabaMdhu upara dayAbhAva nathI, e ja mATe vAMdho che. nahitara game tevI RddhisaMpatti ane bhegavilAsa maLyA heya chatAM, kAyajIva-saMhAra Adi aDhAra pApasthAnakanA kathalAM samA gharavAsamAM ane saMsArakaraNamAM cena zAnuM paDe? zAnuM lAla mAM rAkhIne pharavAnuM hoya? AraMbha-parigraha ane viSayabhegamAM nizcintatA- nirbhayatA zAnI hoya ? vAta e hatI ke nikAcita karmanuM moTuM oThuM kharAba nimitte sevavA jevA nathI. enAthI dUra ne dUra raho, zubha bhAva, zubha adhyavasAya ane zubha bhAvanAne javalaMta puruSArtha Adarye rAkhe, pachI juo ke karma bicArA kevA rAMkaDA banI eno prabhAva dekhADyA vinA
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 211 vahyAM jAya che ? e bhale AMkhe dekhAze nahi. paNa dilanI je pavitratA raheze, deSa-durAcAranI ghUNa raheze, e parathI samajI zakAya ke duSTakarmanA rasodaya nathI vartatA, ene kSapazama cAlI rahyo che. rukamI sAthvI AcAryane banAvavA dhAre che - vAta e che ke nimittane na seve, te keTalAya karma ema ja vipAka dekhADyA vinA vahI javAnAM. nimitta maLatAM jhaTa e udayamAM AvatA taiyAra ! sAdhvI rukamIne bIjI sAdhvIonI vacce mAnahAni thavAne bhaya lAge, e bhayanuM nimitta maLatAM mehanIya karma evuM udayamAM AvyuM ke mAyAmRSAvAda karavAnI dhiThThAI UbhI thaI; tema zuddha AcanA pUrepUrI karI rahI che e DeLa karyo; eka paNa pApanuM zalya rahI jaze te bhava bhAre thaze, bhAvI bhavenI vRddhi thaze." vagere jevA tarapha hRdaya niSphara banI gayuM. have te mahA avadhijJAnI maharSine banAvavA sudhInI sikta vAparavAnuM mana thayuM. maharSie te jAte anubhaveluM yAda devaDAvyuM che ke tame mArA tarapha sarAga abhilASAe daSTi nAkhelI enI AlocanA kare.' rukamIne mahAmAyAvI bacAva : tyAre A rukamI sAthvI siphatathI mahAmAyAvI uttara kare che, ke
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ 212. ramI rAjAnuM patana bhagavad ! kAMI evA hetuthI ApanA tarapha sarAga daSTie joyuM nahatu ke jemAM huM tamArI abhilASA dharAvuM; kintu e hetuthI ke Apa AvA sarvottama rUpa, tAruNya, lAvaNya, kAnti, saubhAgya, kaLA samuha, viziSTa jJAna-vijJAnAdi guNagaNathI alaMkRta che ane chatAM viSa nA atyaMta nispRha cho e vastu kharekhara ema ja che ke nahi, e cakAsavuM, arthAt ApanuM satva taLavA mATe me ApanI tarapha evI daSTi nAkhelI, kintu ApanI abhilASAthI nahi. athavA A parikSA karavAnuM kadAca deSarUpa hoya te enI AlecanAmAM zuM vAMdho che? mane te e guNakArI che. tIrtha pAse gayA pachI bhalene kaI seMkaDe sonaiyA de, te ya zA sArU mAyAkapaTa karavuM ? sAdhvIe pitAnA mAthe jarAya cakSukuzIlatA ne vAsanAvazatAnuM kalaMka na caDe e mATe bahu cAlAkI bharyo uttara karyo. taddana banAvaTI ane kapaTapUrNa uttara karatAM enA dilane AMcake A nahi. e paNa vicAra na rahyo ke A saMsAra kUvAmAMthI udbharavAne mahAna upakAra karanAra ane pAchA viziSTa avadhijJAnI evA dharmagurunI AgaLa mAyAcAra na levAya basa eka ja vAta, "pitAnI mAnahAni na thAo." e svArthodhatAmAM taNAI. kSudratAthI svAdhatA ethI upakArI-droha - svArthanI adhatA yAne svArthabuddhine Aveza keTale badhe bhayaMkara che ke pitAnA atizaya mahAna upakArIne
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 213 paNa avagaNe ane mAyAcAra sevaDAve! mana jyAre bhavAbhinaMdIpaNAnA pahelA durguNa kSudratAthI chavAI jAya che tyAre e kSudratA, e chIcharI-tuccha-uttAna-upalakiyA svabhAvane lIdhe kazuM UMDANathI gaMbhIratAthI vicAravA taiyAra nathI hatuM. vicAra ja nahi ke "ema karIne ja ahIM svArtha piLe paNa te keTalA kALa mATe TakavAne? eka di marIne to cAlI ja javuM che ane ahIMnI badhI svArtha mAyA bhegI karelI ahIM ja rahevAnI, sAthe cAlavAnI nahi. pachI AgaLa te ahIM sevelA bhayaMkara mAyAcArAdi pAponA atyaMta dAruNa pariNAma bhogavavA paDavAnA. emAM ya vaLI durgatinAM duHkha uparAMta A mAyAcArAdinA kusaMskAranI gAMThe pachIthI vajApa jevI baMdhAI gayelI, te kAMI chUTavAnI nahi, ane evA bhayaMkara kukarmo karAvavAnI ke jethI AgaLa bhayaMkara narakAdi duHkhamaya jajonI paraMparA cAlavAnI !' A keI vizALa vicAra ja na karavA de evI kSudratA yAne tuccha mati rakhAvanArI svArtha paTutA hoya te kema saMsArarasa arthAt bhavabhinaMditAne na piSe ? mATe svArthodhatA bAjue mUkI kSudratA choDo. kSudratA bhavAbhinaMdIne durguNa che. emane ema ja mAnI besatA nahi ke "na mArAmAM bhavAbhinaMditA arthAt saMsArane rasa nathI." mANasa potAnA manathI mAnI le ke "nA, mane saMsArane rasa nathI. mane te mekSanI abhilASA che. paraMtu zAstrakAroe batAvelA
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ 214 rumI rAjAnuM patana saMsArarasiyAnA kSudratA-lAbharati-dInatA vagere deze paDatA na mUkavA hoya, te e saMsArarasikatA yAne bhavAbhinaMditAnA kalaMkathI zI rIte bacI zake ? puruSatA ke asapuruSatA kAMI mAnI levA mAtra para yA bIjAnA sarTiphikeTa para nakakI nathI thatI, e te enAM lakSaNa para guNa-avaguNa upara nizcita thAya. tevI vidvattA nahi, ane sUThane gAMThIye gAMdhInI jema manathI mAnI lIdhuM ke huM grejyueTa jeTale vidvAna chuM, agara game te ghAlamela karIne yunIvarsiTi pAsethI grejyueTanuM sarTiphikeTa laI lIdhuM , paNa te bedha che nahi, te e mAnI lIdhelI greTagIrI kAryasAdhaka zI banI zake ? ene vAstavika grejayueTagIrI kahevAya paNa kema? kyAMya grejayueTano dAve rAkhI nekarIe bese tyAM eka kAgaLa lakhavAnuM kahevAmAM Ave te lakhI zake nahi, ke Avela tevA kAgaLa vAMcavAsamajavA jeTalI guMjAyaza na hoya, pachI grejayueTapaNAnuM bhopALuM ja khulluM thAya ne ? apamAnabhera rukhasada ja maLe ne ? guNa vinAne meTAIne do keTale cAle? ema AtmAmAM bhavAbhinaMditAnAM lakSaNo beThA hoya, ethI ulaTA mekSarasikatAnA guNe je na hoya, te vastusthitie enAmAM bhavAbhinaMdIpaNuM nathI paNa ekSarasikatA che ema kema kahevAya? tema evI mAnI lIdhelI mokSarasikatA zI kAryasAdhaka bane? bhalene keI dharmAnuThAnamAM joDAyela hoya, paNa tyAMya e kSudratA-matsara Adi
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 215 deze jhaLakatA rahevAnA. tethI vAstavamAM haiye dharmasparzanAnuM kArya nahi thavAnuM bhavAbhinaMditA ja koTe vaLagI rahevAnI. bhavAbhinaMditAthI kriyA niSphaLa - anaMtI dravyakiyAe te TheTha cAritra sudhInAM dharmAnuSThAna bhavAbhinaMditAnA kAraNe niSphaLa gayA che. te e rItanI ahIMnI mAmulI dharmakiyA kAragata thaze ? kayA vizvAse taNAvAnuM? dharma karavA mATe tUTI maravuM che, dharmanAM kaSTa sahavA che, paNa bhavAbhinaMditAnA piSaka kSudratA-mAtsaraIrSyA vagere nathI choDavA, te kema UMce avAze ? e ja sUcave che ke, dharmakyiA sahelI che, dhamakaSTa sahevuM saraLa che che, paNa A kSudratAdi durguNa tyajavA muzkela che; kemake e nAnA svArtha sAdhavA mATe ya jarUrI lAge che, ane evA mAmulI svArthano rasa-aMdhApe cheDA nathI! mAmulI svArthane AMdhaLe rasa e saMsArano rasa nahi te bIjuM zuM che ? e bhavAbhinaMditA ja che. rukamI sAdhvIne bIjI sAdhvIo vacce jarA mAnahAni thavAno bhaya lAge, ene evA alapa mAnarUpI svArthanI DAkaNa-bhUkha rahI, emAM evI kSudra bane che ke moTA avadhijJAnI upakArI dharmAcAryane banAvavAnI kUDI ramata rame che ! kaSTa-tapa-japa keTalA karyA che ? paNa tethI zuM ? tuccha svArthanA rasa mUkAya nahi tyAM sudhI UMcA guNasthAnakane egya haiyuM banAve kyAMthI ? AtmapariNati UMcI
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ rukumI rAjAnuM patana 16 anAve zI rIte ? UMcA guNasthAnakanI AtmapariNati ghaDavA mATe A paheluM jarUrI che ke tuccha svAnA rasa miTAvI ja devA joie. guNasthAnaka bAbatamAM kAinI zeDa sikArasa lAge evI nathI, yA duniyAnI vAhavAha kAma lAge tema nathI. e to vizuddha AtmapariNati ghaDA, ghaDIne ca sAcI-TakAvI rAkho, te ja uparanAM guNasthAnaka saMghare ema che. nahitara tA nIce paDyA raheA. meTA tIrthaMkaradevanA jIva marIci jevAne ya guNasthAnakamAM nIce UtarI javuM paDayuM ne ? teA pachI zA tuccha svArthInA mAha rAkhavA'tA ? zI evI cAranI vacamAM mAna jaLavAya e khalA vahAravI'tI ? mAnasa jJAnI balA bhUDI che. bhavanI abhina dvitAne e peAkhe che. enI pakaDamAM pakaDAyA pachI jIvana keAI anucita vANI vicAra vartAvathI kharaDAya che. mAnasa'jJA jIvanI kAnapaTTI jhAlIne enI pAse jarUra paDace TheTha devAdhideva sudhInAnI ya avagaNanA karAve che! A khalA nahi teA khIju zuM? zA mATe e malA vaheAravI ? cAra jaNa amane sArA mAno ke na mAneA amAre tA kevaLajJAnI bhagavAnanI dRSTinA sArA banavu che, banyA rahevu che. e amAro uddhAra karaze, paraleAke
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 217 otha Apaze ane ahIM paNa zAMtibharyuM jIvana jIvavA deze." A mAnyatA haiye sacoTa aMkita rahevI joIe, jethI e balAthI bacI zakIe. vAta paNa sAcI che ke, mAnasaMjJAnI balA chavane azAMta azAMta ane saciMta rAkhyA kare che. vAta vAtamAM joyA karaze ke bahAramAM halake te nahi paDuM ne ? AjubAju vALA mane sAro mAnaze ne ?? e mATe pachI game tevAM pApa AcaravAM paDe te enI ciMtA nahi, paNa mAnarikSAnI ciMtA meTI. mAnasaMjJAnA kukarma :- eTale emAM nathI ne kyAMka khUTuM paNa jANyuM ke mAruM halakuM belAya che, agara koI mane ThIka nathI mAnate te have ciMtAmAM paDaze ke e TALavA zuM zuM karuM? e mATe cApalusI karavA jaze ! jarUra lAgI te guNiyalanuM -upakArInuM ghasAtuM bAlaze! bIjAothI belAtAmAM TApasI pUraze! pApamaya vAto karaze ! kyAM zAMti che? e balA japavA de nahi. juone AvI meTI rAjavIpaNuM cheDI sAdhvI banelI rUphamInA deSane kumAramaharSi cakkasa muddA sAthe pakaDe che, tyAre ruphamI mAnabalAthI ciMtAmAM paDe che. mAnabalAnI citA bhUMDI; enI pAchaLa e malina vicAro ja UbharAve, melA upAye ja pakaDAve, enI sAme jIvanuM pitAnuM keI varcasva nahi! zAstravacananA mAgadarzana mujaba svahitArthamAMja-pavitra bhAvanA ane uttama
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 ramI rAjAnuM patae. upAmAM ja-pravartavAnI kaI guMjAyaza nahi! ene te A mAnasaMjJA ghasaDe ema ghasAvuM rahyuM! keTalI durdazA ? e pAkI balA ja yAne vaLagADa ja che ne? ' kaSAyonI saMjJAo bhUtanA vaLagADanI jema zANa paNa jIvane anucita vicAromAM nAkhI akAryamAM ghasaDI jAya che. bharata cakravartI cha khaMDane digviya karIne AvyA, paNa cakaratna haju AyudhazALAmAM praveza karatuM nathI. kema ema ? suSeNa senApati kahe che, "mahArAja ! badhe vijaya meLavI AvyA kharA, paNa pApanA navANuM bhAIo upara vijaya kyAM meLavyA che ? cha khaMDamAMnI emanA rAjyanI bhUmi para hajI ApanuM zAsana nathI." bharata kahe, "te zuM mAre emanI sAthe laDAI karavI ? senApati kahe, "paNa cha khaMDa paranuM varcasva pUrNa karavA e karavuM ja paDe ne ?' lobha para vivekane aMkuza - cakavartInA hRdayamAM vivekadIpaka prakAzI UThe che. e kahe che, "rahevA de. bhAIe sAthe laDavAne mAre. makha nathI. cakaratna bhale bahAra ja UbhuM rahe." cittamAM zANapaNa che. e cha khaMDanA pUrNa varcasvanA lebhane dabAve che. lebhasaMjJA zANapaNane na bhUlAve, na dabAve, ema nahi. kaI saTeriyA lebhasaMjJAnI balAnA vaLagADa--
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 19 mAM zANapaNa gumAvI beThA ane avaLA dhaMdhA karI tArAja thaI gayA ! paNa ahIM bharata cakrIe kuTu khI bhAi tarIkenA viveka jAgatA rAkhyA che tethI lAbhane dukhAvuM paDe che. vivekane lAbhapara aMkuza che. chatAM jue mAnasanA e. vivekane ya kevA bhUlAve che! suSeNunI bharatane cAlAkIbharI caDavaNI : bhagIratha chatAM zuM che ke karavA / sahakAra suSeNa kahe che, * mahArAja ! AmAM cha khaDa pUrA karavAnA ke cakraratna aMdara dAkhala karavAnA prazna nathI. paraMtu mane te e vicAra Ave che ke A ApanA bhAie keTalA vivekI ? Apa ATaluM mahAna parAkrama karIne Avo che, vaLI Dila bhAI hA, A navANuM nAnA bhAione eTalA viveka AvaDe cAle ApaNe meTA bhAinA parAkramanuM abhinadana jaie ? kharekhara tA bhAine vijayayAtrAmAM ApavA joitA hatA; khera ! te te na AvaDyuM, paNa ApanA ekalAnA parAkramathI ATale mahAna vijaya Ape prApta karyA enu abhinaMdana paNa nahi ? duniyAnA mAMdhAtA rAjAe ane divya zaktivALA devatAo paNa ApanuM abhina Mdana karavA Ave che. ane A gharanA ja nAnA bhAione e viveka AvaDatA nathI ! paNa zAnA AvaDe ? IrSyA ane abhimAnanA zikhare caDelAne e nA AvaDe. Apa te meTA tarIke ghaNuMya vAtsalya rAkheA paNa A navANune nAnA tarIkenA vinayabhAva che.
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ 220 phamI rAjAnuM patana kyAM che? pachI abhinaMdananI zI vAta? zuM eka hitaiSI vaDila tarIke ApanI pharaja nathI ke nAnA bhUlatA hoya te ene samajAvIne na samaje te daMDa karIne mArge lAvavA? Apane mArA nidAna para vizvAsa na besate hoya te dUtane melI juo khabara paDaze ke e kharekhara abhimAnamAM caDyA che ke nahi. bAkI Ama nAnA sAthe kema laDAya, evA mAyakAMgalA vicArathI te emanI uddhatAI poSAya che, ane ApanuM vaDila tarIkenuM gaurava haNAya che. duniyA kaheze "joyuM ? nAnA bhAI para kAMI cAlatuM nathI. cabarAka senApatie svAmInI mAnasaMjJAne uzkerI viveka-audArya bhUlAvyAM. kayAreka le bhasaMjJA karatA paNa mAnasaMjJA baLavAna banI jAya che. ema te vANiye sArU khaTAvanAra gharAkanA game tevA belanAM apamAna enI pAsethI kamAvAnA lAbhathI gaLI jAya che, paraMtu e ja pAcho kyAMka nakhane AMTano savAla AvI lAge te paise khuvAra thavA taiyAra !" juo cho ne ke 200-500rU.nI jamInanA TUkaDA ke evI tuccha vastu khAtara TheTha hAIkorTa sudhI caDI kevA hajAro rUpiyAnA AMdhaNa mUkAya che ! cUMTaNImAM AgaLa AvavA kevA lAkha rUpiyA paNa kharcAya che ? mAnasaMjJA e mANasanI meTI nabaLI kaDI che. A nabaLI kaDIne lAbha UThAvI hoziyAra mANasa mAnInI
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 1 mAnasajJAne poSI enI pAsethI hajAro rUpiyA kaDhAvI jAya che! yA vaitarU karAve che ! laDAie laDAve che! gharanA mANusanA jarA guNa gAyA, A ame tA dukAne jai nirAMte gAdI para beThA beThA dhadhA karIe chIe, ane tame teA AkhA gharanuM taMtra calAvavA, cAra AvyA-gayA enuya sAcavavA, savArathI rAta sudhI keTakeTale! parizrama kare che !' basa, pachI dasa dastadArane lAvI UbhA rAkhA . ne, vaLI emanI AgaLa gharavALAnA guNa gAme ne, caDayA gharavALA mAnasa jJAmAM! pachI daseyanI sArI sarabharA thAya e khAtara tUTI maraze tUTI ! AkhA divasa bhAre veTha ! karI rAtanA TheTha agiyAra vAge sutAM paNa emane thAka kaTALA kema nahi? mAnasa jJAnI khalAnI kheAlamAlA che mATe. nahitara kahe jou upAzrayanA mANusane ema kahI mUkatAM kema nathI AvaDatuM ke bhAI ! mahArAja sAhebane vAMdavA karavA koI bahArathI sAdharmika Ave te ApaNA ghera jamavA laI Avaje !' nA, tyAM kAMI mAna pASAtu nathI lAgatu eTale zAnA kahI mUke ? kaheA dhama saMjJA nathI evI mAnasaMjJA joradAra che. mAnasa nA hajAre rUpiyA kharacAvI saMgha kaDhAve, navakArazI jamADAve, utsava karAve. mana kahe che, 'kara, kara kAMika AvuM kharaca tA leAkane khakhara paDe ke A bhAre udAra che, AnI pAse sArU paheAMcatu lAge che,' paNa enA
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ 222 3mI rAjAnuM patana e kharacanAre kaI sIdAtA sAdharmikane so rUpiyA gupta paNe ApavA taiyAra nathI; kemake emAM mAna kyAM poSAya? mAnavaza sukRtane nAza-- vicAre mAnavanI durdazA. mAnakaSAyanI e je sevA karavA taiyAra, te pitAnA ja Atmahitakara dharmanI nahi! are ! dharma karyA pachI paNa je mAna na maLyuM, apamAna thayuM, te karelA mahAna sukRtane "A mArA kayA bhega lAgyA ke meM A karyuM !" ema niMdAthI bALI nAkhavA taiyAra ! sukRta karIne prajAne nAkhelA puNyasaMcayane pAcho niMdAthI baLApAthI potAnI jAte ja UlecI nAkhaze ! keTalI mUrkhAI ke bIjAnA vAMka para pitAnI puNya mUDIne ja saphAcaTa karAya ! tyAM je eTaluM ja vicAre ke "jIva! bhUle paDate nA, tane zubha bhAve karelA sukRtanI puNyakamAI te maLI ja gaI che. have A sAmA kadara na kare tethI mAnamAM ane rIsamAM na caDIza, kemake pUrva puruSe vagara-kadare tArA karatAM keTalA UMcA sukRta karI gayA che! tuM tAre tArI namratA-laghutA saMbhALaje; A vicAre te AtmAmAMthI pApa ulecAya. sukRta puNya-lAbha ane pApakSaya-lAbha ema bevaDe lAbha ! suSeNa senApatinI cabarAka vANI para bharata cakravatIne mAna saMjJA saLavaLI-heM bhAIonI A uddhatAI? A
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 223 abhimAna ?" basa, bhAIe para cAlAka dUta mokale. mAnasaMjJA bhUMDI rukamI sAdhavI Ama rAjyapATa cheDI ghera-vIra-ugra kaSTamaya tapa-saMyama sAdhavAnA parAkramavALI, paNa mAnasaMjJAnI balAe ene kAyara banAvI dIdhI. avadhijJAnI maharSinI AgaLa potAnA pApanI AlecanA karavAnA mahattvane avagaNI mAnamAM taNAIne sAdhvIomAM halakAI na thavAne mahatva ApyuM ! te eTale sudhI ke have mAyAmRSAvAda sudhI pahoMcI ke "meM te tamArI parIkSA karavA ja tamArA sAme rAgavALI daSTithI joyeluM, kAmanI saMjJAthI nahi." maharSine e sAMbhaLI bahu du:kha thayuM, rukamInI bhAre dayA AvI ke A bicArI keTale uce caDelI kevI DUbI rahI che! pitAne vega yAne saMsAra paranI udvignatA vadhI ke are ! saMsAramAM strI jAtine ke caMcaLa svabhAva prasaMga eno e, paNa viveka ane dharmapariNati hoya te enA para dayA, saMvega vagere guNakamAI karavAnuM thAya, ane viveka na hoya te dveSa tiraskAra vagere pApasthAnaka sevavAnuM bane. mahAvIra prabhu kahe che, "he gautama! strI-svabhAvanI viSamatA e kumAramaharSine vicAra Avyo ke "are! A strIsvabhAvane dhikkAra che! keTalA uMcA zubha bhAvamAMthI ekA
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ 224 rumI rAjAnuM patana. eka keTale nIce azubha bhAvamAM paTakAya che! juo te kharA ke ATalA eka thaDA kALanA apayazanA bhayathI kevI mAyA vAparI ! ahe capaLa-caMcaLa-anavasthita manavALI jAta! ahe eka kSaNamAM janmane bagADanArI! ahe sakala akAryanuM bhAjana ! sakala apayaza-apakIrtinI vRddhi karanArI! ahe pApakarmamAM abhiniveza-durAgrahanA adhya vasAyavALI! aho bhaya vinAnI! ahe paraphekagamanamAM ghara aMdhakAra ane dArUNa duHkha, tathA zAlmalIvRkSa kuMbhIpAkanA trAsane pamADanArA duSTa ciMtanavALI ..........ItyAdi rukamI sAdhvIne strIsvabhAva para manamAM bahu saMtApa karIne, pachI enI upekSA na karatAM athavA "bhale ene gamyuM te ema anuvartana na karatAM, dharmakarasika kumAra maharSie atyaMta prazAMta zabdomAM prazAMta mukhe ene dharmadezanA ApI? vyakti para dayA, depa para dveSaahI dhyAnamAM rAkhavAnuM che ke kumAramahaSinA dilamAM rukamInA AtmA pratye bhArobhAra dayA bharI che ke dveSa arUci nahi. vaiSa, aruci, phiTakAra te strI jAtamAM rahelA eTale ke lagabhaga moTA bhAganI strIomAM rahelA caMcaLa svabhAva, enI mAyAvitA, pApamAM nibhI katA, mithyA abhiniveza durAgraha vagere para Ave che. vyakti pratye te dayA ja che. eTalA mATe te hajI paNa enI rakSA thAya e zubha hetuthI samajAvaTa kare che. zreSa heta te ene bIjA AgaLa
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 225 halakI pADI tucchakAravAnuM mana thAta. paNa e nathI, dayA che eTale hajI paNa ene dharmadezanA Ape che. zuM kahyuM haze emAM? evuM ja kAMIka ke zalyoddhAra mATe amUlya vicAraNA he bhAgyavatI ! juo ke A saMsAra ke asthira che! kevA asthira bhAve thI bhareluM che! bahAranA bhAva paNa asthira ane AtmAnI aMdaranA bhAva paNa asthira ? maTI dhana-saMpatti rAjya siMhAsane, mahelAte vADIbagIcA badhuM ja asthira! kazuM ja sthira kAyama mATe TakavAnuM nahi. are! ApaNuM mAna-sanmAna, kIrti-AbarU, sattA-ThakurAI vagere paNa asthira ! meTA Indrone paNa e aMte gumAvavuM ja paDe che ne ? jema A jaDa padArtho asthira, ema enA rUpa-rasa-gaMdha-sparza-zabda badhuM ja asthira ! ApaNuM kAyA ane enA rUpa-raMga-vaya tathA sanmAna Adi suddhAM saghaLuM ya asthira ! zuM A asthira khAtara dIrgha kALanAM duHkha ubhAM kare evuM zalya rAkhavuM? he ziSTa AcAravatI ! evuM ja ApaNuM aMtaranA bhAve paNa evA ja ! ghaDImAM rAga, ghaDImAM dveSa, ghaDImAM guruso ne ghaDImAM khAmeza! hamaNAM sudhA ne pachI tRpti ! hamaNuM mAna-abhimAna-ahaMtva, ne pachI narama theMzapaNuM! ka kaSAya eka sarakho Take che? evA ja hAsya, rati, arati, vagere bhAve ya asthira che. emaja jIvanA manukhyatva-tiryakatva bhAve paNa kyAM sthira che?
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ 226 rumI rAjAnuM patana ahIMnuM maLeluM mAna jIvane parabhava na bacAve' he buddhimatI ! A paristhitimAM ApaNuM mAna gaurava vagere paNa keTalA TakavAnA hatA ke enI khAtara taNAI pApanuM eka paNa zalya dilamAM rAkhI mukavuM? eka di ApaNe ja UDI javAnuM che, pachI je ahIM ApaNe ja nathI, te ahIM maLela mAna ne gauravathI ApaNane zuM tema e ya zAzvata keNuM gAtuM bese che? jyAre, e zalya te bhavAMtare sAthe AvyA bAda jIvanI dIrgha kALa sudhI atyaMta ghora durdazA kare che. tyAM ahIM gavAtuM mAna jarAya bacAvavA nathI AvatuM. I zalyathI parabhave bhAre durdazA kema? ahIM hajI khoLiyAmAM prANa che, zudhabudha che, tyAM sudhI te zalyane khyAla che eTale ene uddhAra karavAnuM hAthamAM che. paNa bhava palaTAyA bAda te ene khyAla gaye, pachI uddhAranI zI vAta? ahIM ja anubhavAtI khadhI kAmakedhAdinI lAgaNuM zuM sUcave che? dAbI kema dabAtI nathI? Aja ke pUrva keI bhave enAM zalya AtmAmAM rAkhI mUkelA ! have keme ya vALyA vaLe ja nahiM! sevyA pachI kadI ya enA pastAvA-prAyazcitta karyo nahi, te aMke thaI pachInA bhave ze kaDavA lAge? I zalya cIja evI bhUMDI che ke AtmAmAM aMke thaI gayA pachI jANe jIvane e svabhAva banI jAya che. tethI pApa
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 27 sahaja bhAve sevAtuM cAle ! teya bhaluM hoya te guNAkAra thaIne vadhatAM cAle! caMDakeziyAnuM krodhazalya kevuM vadhatuM cAlyuM? tyAre ahIM hajI khabara che ke amuka pApa sevAI gayuM che, enI zuddhi batAvanAra mojuda che. zuddhi karI ApanAra guru maLe che, pachI ene uddhAra kema na karI le? chate zAsane ane gurue je zadvAra na karAya te e IrAdApUrvaka dilamAM gepavavAnuM thAya che, ane tethI te AtmAmAM aMke thaI sIlapeka thaI enI mRtyubAda dAruNa cikaNuM khadhI vAsanA jAmI cAlI Ave che. enA cage bhava paNa halakA durgatinA maLe che. ane tyAM e kuTila daDha vAsanA rakamabaMdha pApa karAve jAya che! emAM jIvane kaI raMja nahi ! aphasesa nahi! arekAre nahi! ne pApanAM AMdhaLA bharapUra sevanathI vaLI e vAsanA vadhAre puSTa banatI jAya che! tethI AgaLa AgaLa adhika halakA bhave ! adhama pApAcaraNa! ane duHkha trAsaviTaMbaNAne bAra nahi! zo sAra kADhavAne AvI zalyarakSAthI, AvAM zalya piSaNathI? eka zalyapeSaNamAM bIjI kuvAsanA puSTa - zalyapaSaNamAM vaLI chUpI rIte bIjI kuvAsanAone phAlavA-kulavAnuM bane che! dA. ta. metAraka munie pUrvabhavamAM suMdara cAritra
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ 228 ramI rAjAnuM patana hoMzathI pALavA chatAM eka kuvicAra karyo ke "A cAritra te uttama, paraMtu gurue e parANe ApyuM e ThIka nA karyuM. kAMI mArIne musalamAna karAya? basa pachI AnuM Alecana prAyazcita karyuM nahi, e zalyarUpa banI gayuM ! have juo AmAM garbhita rIte viSayavAsane kevI dRDha karI ! kemake cAritrane saMyamane UMcuM mahatva ApavAne badale "parANe na apAya e vRttine mahatva vadhu ApyuM. te pachI emAM aMtargata A bhAva jA ke : "dhama parANe na apAya emAM guma kharAbI - "saMyama-cAritra parANe na apAya eTale parANe na ApavAmAM jIva bhale asaMyamamAM paDyo rahe, e sArUM. paNa parANe saMyama apAya e sAruM nahi, A bhAvamAM asaMyamane pakSapAta, asaMyamamAM nirbhayatA, asaMyamanI ruci jAgatI rahI ! e bhAva pachI asaMyamamAM eTale ke jIva-ghAtaka AraMbha-samAraMbha ane Indriya-viSayamAM ochI kharAbIne khyAla piSI saheje ene chUpe rasa chUpI kuvAsanAne puSTa kare emAM navAI nathI. dhyAnamAM rahe ke A bIjAne dharmaparANe na ApavA mATenI vAta nathI. tyAM te ethI ene dharma para tiraskAra na thaI jAya e jovAnuM. ahIM pitAnA aMgenI vAta che. dhama mane parANe ma ThIka nahi ema pite aruci nahi karavAnI, e arucimAM pAyarasa paSAI jAya. metArane pUrvabhave evuM banyuM tathA e pAparasamAM metArajanA bhAvamAM rAjakanyA
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 229 ane bIjI zrImaMta-kanyAonA viSayagamAM laMpaTa banyA ! devatA pratibaMdha karavA Ave che, pUrvabhavane khyAla paNa Ape che, pite paNa pUrvanA deva bhavamAM saMyamanI itejArI sevI devatA pAse kela karAvI AvyA che ke mane tuM gametema karI pratibaMdha karavA Avaje. A badhuM kharuM paraMtu "parANe cAritra na apAya" e eka kuvicAramAM piSela garbhita asaMyamanI indriya-viSayasaMganI vAsanA ahIM jera karI jAya che. nahitara pelA zalyamAM te phaLarUpe mAtra cAritra AvuM rahe eTaluM ja thAya, kintu ATalI badhI kAmagRddhi kema thAya? marIcie utsavanuM zalya nAkhyuM te AgaLa para jainadharma jhaTa na maLe te paNa viSayagRddhi vagere thavAnuM zuM kAraNa? Aja ke ahIM utsavamAM mithyA dharmane mahatva ApyuM ema garbhita rIte viSayasaMgane mahattva maLI gayuM, tethI enI ca kuvAsanA daDha thaI gaI. te bhabhava nI ! avadhijJAnI maharSinuM kahevuM A che ke "he bhAgyavatI ! zalyane uddhAra na kare e A bhayAnakatA saje che. te pachI ene Agraha zA sArU rAkha! saddaguru AgaLa dila khelIne e pragaTa karI enuM prAyazcitta kema na mAgI levuM?" "he subhage! jIvane pApa ane pApanI vAsanAo tathA ene lagatA kaSAye puSTa rAkhavAnA bhava ghaNuM maLe
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ 230 rumI rAjAnuM patana che, paNa anekAneka prakAranA janmanI vacamAM evA janma keTalAM ke jyAM pApazalyAnA uddhAra thAya? jyAM kuTila kuvAsanAone suMdara AlecanA-prAyazcitta-tapa vagerethI nAmazeSa karI zakAya?" zalya kevuM khataranAka che! pApane chUpAvIne enI vAsanA daDha kare che, paNa sAthe eno uddhAra karavAnuM kahenAra jinavacananI paNa avagaNanA karAve che ! ane tame samaje che ke jinavacananI karelI avagaNanA kevI bhayaMkara nIvaDe? bhaviSyamAM kadAca bha sudhI jinadharmanuM mukha dekhavA na de! tethI ulaTuM mithyA dharmamAM ke dharmahIna dazAmAM sapaDAyA jinamArga tarapha thraNe ya karAve ! emAM jIvanI kevI jAlima pApacakacUratA thAya? kevI khataranAka viSaya-kaSAyalubdhatA thAya ? e nahi, te jIvanA mAthe bhAvAbhinaMditA kevI ThekAI jAya ? vItarAga paramAtmAnA bhAkhelA dharma vinA rAgAdinuM unmelana, ane viSaya-kaSAyenI pariNatine vivaMsa koNa karI zake ? e je nahi, te te pachI e viSaya ane kaSAyarUpI be thAMbhalA majabUta rahya saMsAra rUpI ImArata aDIkhama ja ubhI rahe ne? e be mULa para caturgatimaya saMsAravRkSa pholele ja ne? '' , -AvI keIke dharmadezanA kumAramaharSie rumI sAdhvIne ApI.
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 3ra tribhuvanaguru mahAvIra paramAtmA pharamAve che, "he. gautama! e kumAra maharSie dharmadezanA ApavA pUrvaka e narendra zramaNane kahyuM, "he duSkarakArike ! tame te atyaMta ghera-vIra-ugra kaNa-tapa, saMyama-anuSThAna sAthe zAstra svAdhyAya-dhyAna vagerenI suMdara ArAdhanA karI che, te ene mAyA daMbhamAM have niSphaLa na karo. eka pApazalya chUpAvavA khAtara ane tuccha atitucha mAna saMjJA poSavA pAchaLa ATalI joradAra sAdhanAne radabAtala na kare. anaMta saMsAra Ape e mAdaMbha sevavAnuM zuM prajana che? zalya chUpuM rAkhyuM ane sArAmAM khappA e cIja evI che ke bIjI bAju ghera-vIra-ugra kaSTa-tapa-saMyamasvAdhyAya sevelA e badhAnI AtmA paranI sArI asaranA. AnaMda-pramodane jhAMkho pADI de che, ane paricita maMDaLamAM mAna sacavAyuM tathA e mATe pitAne deSa gupta rAkhI. zakAya ane AnaMda pramodane mukhya banAvI de che, tethI sahaja che ke e mAyAthI chUpAvela doSane vaLa haiyAmAM pAke besI jAya che. pachI e vaLane anusAre pachInA ajJAna bhavemAM khuzamizAla e doSa ane emAM sAthe saMkaLAyela bIjA aneka doSa nisaMkeca nirbhayapaNe sevA jAya che. jarUra paDaye bhale anaMta bha vIte, paNa denuM ane enA hiMsAdi pAponuM jIvana banyuM rahe che.! tyAM sudhI AtmA parathI ene vaLa UMkalate nathI ! e pratApa ahIM sajJAna avasthAmAM mAyAdaMbha karI haiyAmAM chUpAvI rAkhelA deSane che, chUpA sAcavI rAkhela satya che
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ 232 ramI rAjAnuM patana , "mATe he tapasvinI ! zuddha nirmaLa citte niHzaMkapaNe AlecanA karI de uddhAra karI che, ane AtmAne niHzalya banAvI le. ahIM LiyAmAM prANa che, zudhabudha hajI UbhI che, tyAM sudhI ja nirmaLa citte deSanI AlecanA karavAne avakAza che, taka che. e taka gumAvI nAkhyA pachI te avasara AlecanA-uddhArane gaye, pachI te anaMta saMsArabhramaNane avasara AvIne UbhuM rahe che. e pariNAma lAvanArI zalyapakaDa UbhI rahe tyAM, pachI ghera parISaha, ghera tapa ane gharasaMyama-kaSTa sahyAM e badhuM aMdhakAra-nartikAnA nRtya jevuM thaze. aMdhAre nAcyA, keIe joyuM nahi, Ima-phaLa maLyuM nahi, ema A ugra parIsaha-sahanAdi karavAnI badhI kaSTamaya sAdhanA karI paNa enuM phaLa karmakSaya ane bhavanA pherAne aMta Avyo nahi, evuM thAya. zA sArU e bhAre kaSTavALI tapasyAo, nirdoSa bhikSAcaryA, lukhkhA AhAra, bAvIsa parISahasahana, upasaryAdhyAsa, vagere kaSTa ane ugra vihAranAM kaSTa, eka najIvA sabhyanI rakSA karavA mATe niSphaLa kare? zuddha dilathI enI yathAsthita AlocanA karI le." avadhijJAnI maharSie te dayAbharapUra hRdaye zalyanI chellAmAM chellI bhayAnaktA batAvI dIdhI, ane zuddha AcanA karI hRdaya sApha arIsA jevuM karavA mATe bhArapUrvaka bhalAmaNa karI dIdhI. zalyathI kema anaMta saMsAra vadhe che e ya samajAvI dIdhuM.
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 233 zalyarakSA ane mAnarikSAne mahatva ApavAthI bIjI badhI ugra kaSTamaya paNa sAdhanAonI asara nahivat thaI jAya che, ane tethI bhavonA bhave mATe saddharmathI bAtala thaI javAya che" e vagere samajAvavAne mahAna anugraha karyo paNa chAra para lIMpaNa! pANInuM valeNuM ! rukamInuM mRtyu: AlocanAnuM mahattva mahAvIra paramAtmA pharamAve che, "he gautama ! te bhagnabhAgya narendramaNIe potAnA zalyane vaLa mUkyo nahi. e te kahe che,-he bhagavan! zuM Apa jevA maharSinI sAthe kapaTa ramAya? ane te paNa vizeSa AlecanA karatI vakhate huM sAcuM kahuM chuM ke e vakhate meM ApanA para daSTi nAkhelI te kharekhara keI kAmavAsanAnI abhilASAthI nahi, kintu ApanI parIkSA karavA, ApanuM mApa taLavA mATe nAkhela. rukamIne karuNa aMtaH bama ATaluM bolatAM te tyAM ne tyAM ja karma pariNativaza dhasa karatIka dharaNuM para paDI gaI! dehamAMthI prANa paMkherU uDI gayuM! AyuSya pUrNa thaI gayuM. - karma ane bhavitavyatAnI kevI agama vicitratA! -cAho AyuSya sahajabhAve pUruM thavAnuM hoya, ke enA para upakama lAgIne e tUTavAnuM banyuM hoya, paraMtu ruphamI
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ 234 rukmI rAjAnu patana sAdhvInuM A chellA mAyAvacana sAthe ja mRtyu thaI gayuM ! zu khakhara haze ene ke A bacAva pachI khatma che? Apamati keTalu' bacAve ? :-- . mANasa game teTalA peAtAnA DahApaNamAM ane Apa matimAM cAlyuM jAya, paNa ka`sattA AgaLa e rAMka che, asama che, kemake ajJAna-mUDha che, ka`sattAthI e rALAI jAya che, eka maccharanI jema ceALAI mare che! ene khabara nathI ke ekaluM sajJa jJAnI bhagava MtAnu ja DahApaNa emanI je sAkSAt dRSTa hakIkatanI vANI ja evI sama che ke je kasattAne paDakArI zake che, mahAta karI zake che. bAkI ApatimAM te pote karI rAkhela dhanarakSAnI mAnarakSAnI, deDarakSAnI, kuTuMba para varcasva vagerenI dhAraNA adhI ja karmasattA dvArA niSphaLa karAya che. jagatamAM AnA dAkhalA dIvA laI zeAdhavA nIkaLavu paDe ema nathI; hAma ThAma dekhAya che. jIvatA jIve koInI AbarU khatma ! kaiAnuM dhana khalAsa! koInu` kuTuMba vAMku! kAIne ekAeka TI. bI.-kensara-lakavA vagere jovA maLe che ne ? tyAre muA pachI te kAyA-kaMcana-kIrti kuTuMba badhu ja ahIM paDayu rahI bhAI pote ja UDyA ! kayAM ? koI agamanigama pradezamAM ke jenu eDresa sagA chekarAone ya na jaDe!
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 23pa. jJAnInA jIvana-mRtyumAM zI vizeSatA? - pra-paNa ema te jJAnInA vacana anusAra cAlanArane ya Apatti ane mRtyu kyAM nathI AvatAM? u -ene Apatti ane mRtyu Ave che, paNa enI pelI kAyA-kaMcana-kuTuMba-kIrtinI rakSA karavAnI dhAraNA nathI, Aveza nathI, AMdhaLiyA nathI, eTale ene rokvAnuM nathI; hAyaya nathI, ciMtA nathI, tema maryA pachI durdazAadhaHpatana-ardhagatimAM phasAvAnuM nathI. pilA te ahIM ya e! ne paralokamAM ya e ! Ane ahIM paNa nizcintatA ane AgaLa paNa nizcittatA UMcA AlaMbana para bIja tare paNa Apamati DUbe ! - rukmIe jJAnInA vacanane anAdara karyo, ane Apamatie cAlI, te ze sAra kADho? badhA cakita thaI jAya evuM enuM anucita belavA sAthe ja mRtyu thaI gayuM! mAna kyAM rahyuM? zI AbarU sacavAI? avadhijJAnI maharSinA maLelA AlaMbana para jyAre bIjAo ArAdhakabhAva ane ArAdhanAmAM AgaLa vadhI rahyA che, tyAre A nAdAna Apamati rukamI virAdhakabhAva ane virAdhanAmAM deDI! mAnasaMjJAne paravaza paDI teNe ArAdhanAne mahattava na ApyuM, paNa mAnarikSAne ApyuM ! paraMtu mAne ya rahyuM nahi, ne ArAdhanAya gumAvI ! eTaluM ja nahi paNa mahAvirAdhanAmAM paDI! yenakena mAyA, mRSA, mahA
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ 236 rukumI rAjAnuM patana Sine khoTA pADavA, vagere calAvI pitAne kakko Ubhe rAkhavA mathI ! zuM pariNAma duHkhada durgatinA bhavanA ghara trAsa-yAtanA-viTaMbaNAo zarU thaI gaI jJAnInA vacananI bahAra ke aMdara - kahe che, mahatva kone ApavAnuM che? ArAdhanAne ke ApamatinI kAyA-kaMcana kIrti-kuTuMbanI rakSAne? jJAnInA vacanamAM rahIne enI rakSA kare ene eTale vAMdho nathI, paraMtu vacanane avagaNuM e karavA jAo ene meTo vAMdho che. e badhAnI mAvajata-sarabharA karatAM karatAM zuM kyAMka bhUla nathI thatI? dila nathI bagaDatuM ? gupta pApa nathI sevAI jatuM? bhale e jJAnInA vacananI bahAra che. chatAMya bhUla kabUla karI le. pazcAttApa kare. dilanA beTA vicAra ane gupta pApane paNa sadguru AgaLa IkarAra karI prAyazcitta le, te jJAnInA vacananI aMdara avAya che. bhava AlocanA karI? - bele je, jIvanamAM evA mAnasika krUra, kaThora, galIca 'vicAra zuM nathI AvyA? tema pragaTa ne chUpA kAyAIndri-vANIthI pApa nathI sevAyA? je hA. te zuM jJAnI gaMbhIra sadguru pAse enI AlocanA karAra karI prAyazcitta lIdhA che? bhava-AlecanA karI che? karyA pachI paNa evuM ne evuM pApa sevAI gayuM che e ja guru pAse zaramAyA-saMkecAyA vinA pazcAttApabharyA hRdaye AlecanA
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' ane utthAna 237 karI che? je nahi, te paralokamAM enAM kAramAM zalya laIne gaye zuM thaze? je eka pApa eka zalyamAM rukamInI bhArebhAra durdazA te DhagalAbaMdha pApa ane zalyanI keTalI bhArI durdazA ? cetavA jevuM che. bAjI hajI hAthamAM che. dhyAna rAkhe, jIvanane bharese nathI, rega-akaramAtanuM kAMI kahevAya nahi kayAre AvI lAge. e vakhate saguna ega ke emanI AgaLa karAra karavA jeTale avakAza nahi hoya, pachI zuM thaze? gazALAne aMtakALe pazcAttApa thaye, bhUla samajANI, pitAnA ziSya AgaLa kahI paNa kharI, emane sAvadhAna rahevA salAha paNa ApI, kintu guru AgaLa AlecanA karI prAyazcitta mAgavAnuM na banyuM. tyAre have keTalI bhayaMkara durdazA thavAnI che e jANe che ne ? pazcAttApa kyAre thaye? mahAvIra bhagavAnanI sAme jelI tejalezyA pitAne ja vaLagI ane baLu baLuM thaI gayA. tyAM pazcAttApa thaye. vItarAga sarvajJa labdhine upaga na kare - pra-prabhue ene zItalezyAthI kema bacAvyo nahi? u-ema te prabhue eja gozALAnA telezyAnA pahelA prayogathI baLatA sunakSatra-sarvAnubhUti munie kyAM bacAvyA che ? prabhu kevaLajJAnI vItarAga sarvatra che. emanI pAse aMtarAyakSayathI anaMta labdhio pragaTa che chatAM,
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ 238 rumI rAjAnuM patana vItarAga heI ene upaga na kare, kemake e sarAga avasthAnuM kArya che. vItarAgane rAgadveSa nathI eTale evA rAgadveSAdhIna anugraha-nigraha ane labdhinA upayoga karavAnA heya nahi. mATe te kaI pUrva ke e bhavane varI devatA upADI lavaNasamudramAM pheMkI AvavAnI duSTatA kare ane tyAM e mahAtmAne bhAvanA caDatAM kevaLajJAna thAya, anaMtalabdhidhara bane, te khuda pite ke bIjA vItarAga ene pratikAra karatA nathI. sAme kaI labdhipravega karI bacAva karatA nathI. tyAre lavaNasamudranI ice iMca jagA para AtmA mekSa pAmyA che ne ? nahitara tyAM keNa mahAtmA anazana karavA jAya che? e te keI chavAsthane duSTa devatA tyAM DUbADe; e vakhate e chaghasthanA bhAvanI -zuddhi thaI pariNAmanI dhArA vadhe, kevaLajJAna pAme, ane tyAM sarva karmane aMta karI mekSa pAme, e rIte lavaNa samudra parathI paNa siddha thAya. zAzvatI pratimA parathI paNa devavaDe saMharaNa karAI laI javAtA AtmAne bhAvanA vadhatA kevaLajJAna thaI barAbara pratimA uparanA AkAza pradezamAM hoye mekSa thAya! e rIte zAzvatI pratimA parathI paNa mekSa gayA che, vItarAga jANe che paNa labdhipravega kare nahi, ane Apatti bhegavanArAnA kamanI vicitratAe bIjA avadhijJAnI devatA vagerene khyAla jAya nahi, eTale duSTane haTAvavAnuM thAya nahi, tema - AyuSya AvI rahyuM hoya eTale paNa ema bane.
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 239 prabhunA upara geAzALA teolezyA mUke che, khIjA kevaLajJAnI e pahelethI jANe che, chatAM e kAMI kahetA pharatA nathI, ane khIjA chadmastha labdhidharAnA khyAla jatA nathI, pachI geAzALAne kANu aTakAve ? kanI Aja johukamI che ke jema bilADI game te rIte uMdarane sapaDAvI de, ema kama jIvane phasAvI de che, khacAvanAM sAdhanAne sthagita karI de che. " vAta A hatI ke geAzALA pAte ja mUkelI tejovaizyAthI maLumaLu thaI gayA, paNa prabhu pAse have IkarAra karI pazcAttApa pUrNAMka prAyazcitta mAgatA nathI. ane peAtAnA mukAme doDI jaI bhayaMkara trAsa bhAgavI rahyo che. sAta divasamAM khatma thanAra che. aMte ziSyA AgaLa IkarAra kare che ke ' huM banAvaTI jina chuM, mULa e ja gAzALA chuM ane dharmAcAryanA drohI chuM. dharmagurunA koThu karaze enA mArA jevA hAla thaze." ema paNa kahe che ke mArA maryA pachI mArA maDadAne kUtarAnA maDadAnI jema DhArIe mAMdhI zrAvasti nagarInI zerIomAM ghasatA cAlajo ane jAhera karo ke upakArI dharmagurunA je droha kare, enA ahIM paNa AvA bUrA hAla thAya.' geAzALe madhu kahyuM, dilanA pazcAttApathI kahyuM, paNa guru pAse AlecanAkirAra na aaN, prAyazcitta na mAgyuM, te zuddhi zI rIte thAya?
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ 240 ramI rAjAnuM patana jIvana-kartavya - mATe mananA ekalA pazcAttApanA bharose rahetA nahi, guru AgaLa samasta jIvananA pragaTa ane chUpA vANI-vicAra-vartAvanA pApanI AlocanA karI levA jevI che. e karyA bAda prAyazcitta Ape te vahana karavAnuM, ane navI bhUla thAya enuM Alecana karI prAyazcitta letA javAnuM. manane keI zaMkA rAkhatA nahi ke ApaNuM chUpAM pApa guru bIjAne kahI de te? nA, gurue gaMbhIra heya che, pitAnA aMgatamAM aMgata ziSyane ya na kahe, pachI bIjAne kahevAnI vAte ya zI! e te emanA piTamAM paDyuM eTale jANe dariyAmAM paDayuM. mahAnizItha vAcanane anubhava - ame ahamadanagara cemAsuM hatA, tyAM pacIseka munione mahAnizItha sUtranAM pahelAM be adhyayananI vAcanA cAlI. emAM A ja adhikAra hato ke bALabhAve pitAnA pApanI guru AgaLa Alecana karI AtmAne zalya rahita kare. e sUtramAM sAdhvInA prasaMgamAM keIne e AlecanAne bhAva thatAM, keIne guru pAse AlecanA karatAM, keIne vaLI prAyazcitta letAM ema sAdhvIonA pariNAmanI zuddhi thatAM e kevaLajJAna pAmI; ene paNa e sUtramAM adhikAra che. pApazuddhi, niHzalyatA, nikhAlasa pavitra vizAla hRdaya vagere karIne zadvAranI
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna - 241 gaMbhIratA, jIvanamAM enI ati AvazyakatA, tathA ethI AtmAne keTakeTalA mahAna lAbha ane unnati prApta thAya, e samajAvAtAM munione zUrAtana caDhI gayuM ane gurudeva te parama kArUNika pU. AcArya bhagavaMta zrImad vijaya premasUrIzvarajI mahArAja maLelA hatA; e pUrA gaMbhIra ! eTale ekeka munie jaIne emanI pAse TheTha bAlyakALathI mAMDIne atyAra sudhInuM pitAnuM jIvana kholI nAkhyuM ! raje raja chUpA paNa pApane pragaTa karI dIdhAM, prAyazcitta lIdhAM! eno ajaba pratApa ke Aja sudhI vicAramAM paNa pitAnAthI duSkRtya ciMtavAyuM hoya enI AlecanA. kare che. AnuM kAraNa (1) hRdayamAM keI pApanuM zalya rahI jAya eno bhaya hate, (2) nikhAlasatA hatI ane (3) guru gaMbhIra piTanA hatA; gaMbhIra evA ke na te Acita pApanI vAta bIjA keIne kahevAnI ke na AlocanA karanAra pratye pachIthI leza paNa sUga ke arUci dAkhavavAnI. AlocanAnA lAbha : jIvanamAM bIjA viziSTa dharma parAkrama kadAca ochAM thAya, paNa sApha dile pApazuddhi thAya, guru AgaLa ni:zaMka AlecanA ane zalyarahitatA thAya e atyaMta Avazyaka che. ethI virAdhabhAvathI bacI javAya che! deSa duSTratyanAM UMDA anubaMdha paDatA aTakI jAya che ! ane bhavanI,
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ jara rUmI rAjAnuM patana dukhada paraMparAnA bhaMga nathI banavuM paDatuM! eTalA ja mATe zrAvakene mATe vArSika 11 kartavya batAvyAM emAM zikhara para agiyAramuM kartavya zuddhi AcanAnuM batAvyuM. eTale cogya guru pAse bhava-AlecanA ane pachI banI jatA dareka pApanI AvecanAnuM kArya avazya karavA jevuM che. tyAM dhyAna ATaluM rAkhavAnuM ke "chAza levA jAya ne deNI saMtADe evuM na thAya. AlocanA karavAnA e pApa prakAzana karavAnuM eTale dilanA vizuddhabhAve kaI jAtanI mAyA na sevatAM, mAnAkAMkSA na rAkhatAM, mAnahAnine bhaya bAjue mUkI spaSTa sApha je bhAve pApasevana karyuM hoya, jevuM karyuM hoya, te pramANe badhuM khullaMkhulluM karIne rahevAnuM. saMveganI vRddhi karI saMtApa-pazcAttApa bharyA dile gadgada zabdamAM kahevAnuM. zaddhAra mATe bhaya - haiyAmAM zalyane bhAre bhaya ane nikhAlasa bhAva raheze te ja A zakya thaze. manane ema thavuM joIe ke bIjI badhI mArI bharapUra dharma sAdhanAo ane sukRta, pApanuM eka paNa zalya dilamAM ja paDI rahIne, niSphaLa na thAo. zalyanA roge mArA bhavanA pherA na vadhI jAo. durgatinI paraMparAmAM huM jhaDapAI na jAUM." zalya cIja bahu bhayaMkara ! zarIramAM roganuM eka zalya rahI jAya te
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ 248 ane utthAna te AgaLa jatAM khAnAkharAbI kare che. maMdira ke gharanI nIce pAyAmAM zalya rahyA hoya te mahA apamaMgaLa kare che. te pachI AtmAmAM rahela chUpAvelAM zalya ghera azubhanI paraMparA calAve emAM navAI zI? mATe paheluM te zalya rahI gayAne bhAre bhaya joIe. bIju; nikhAlasatA joIe - dila mAyAvI haze te, mAnahAninA bhayathI kAM te AlocanA thaze nahi, agara thaze te mithyAbhAve thaze, pApasevanane haLavuM dekhADIne agara sagavaza karavuM paDayuM evuM khoTuM bahAnuM kADhIne. A khoTuM che. AlocanA karavI te bahu nikhAlasa prAmANika spaSTa dilathI karavI, A nikhAlasatAne guNa bIje paNa kAma lAgaze; kemake ene ahIM upayoga karyo, abhyAsa pADyo. nikhAlasatAnA mahAna lAbha nikhAlasatAmAM mAnahAnI na thAya ? pra-guru te gaMbhIra che eTale emanI sAthe te nikhAlasatA Ave. paNa duniyA DI evI ja che? enI sAthe nikhAlasatA kema Ave ? u-eka vAta samajI rAkhe ke nikhAlasatA niSkapaTatA zA mATe keLavavAnI che? zuM ApaNI mAnahAni na thAya, mAna jaLavAI rahe, e mATe ? te te nikhAlasatAthI eka mAyAkaSAya dAkhe, paNa bIje mAnakaSAya piLe evuM thaze ! kharI rIte nikhAlasa vartavAnuM, niSkapaTa vartAva
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ 244 rumI rAjAnuM patana prAmANika-paSTa-sApha-pavitra dilane vyavahAra karavAne te ApaNuM AtmAmAMthI ziyALa-kAgaDA-bilADA vagerenA. avatAramAM piSelI mAyAvRttinA saMskAra nAbUda karavA mATe che A uttama manuSyabhava te jugajunA tiryacAdibhava-sulabha daguNonI kuvAsanAo teDavA mATe che. emAM vaLI A letha kayAM UMcakavI ke "mAruM mAna jaLavAya tyAM te guNa dAkhavuM, paNa mAna hAni thatI hoya tyAM duNa bhale sevAya ?" duniyAnA sarTiphikeTa pAchaLa marIe chIe eTale ja durgaNa sevatAM, durgaNonA pakSamAM rahetAM, AMcake nathI AvatA. guru gaMbhIra che ema AkhI duniyA bhale gaMbhIra na hoya, paraMtu ApaNe nikhAlasasApha-saraLa vyavahAra rAkhI dilane pavitra rAkhavAnuM che te ApaNI jugajUnI kuvAsanAo teDI guNasthAnakamAM AgaLa vadhavA mATenI bhUmikA sajavA mATe. pachI tyAM ApaNuM mAna jaLavAyA na jaLavAyAno vicAra zA mATe kare ? bhUlatA nahi, guNasthAnaka para caDhavA mATenI bhUmikA mAyAvI-kapaTI, mutsaddI dila ane vartAva upara nathI sajI zakAtI. e mAyA-kapaTa-mutsaddIgIrI te ulaTuM guNasthAnakanI pAyarIe nIcA utAre che. khuda meTA malinAtha bhagavAnanA jIva jevAe pUrva bhavamAM eka bAju te tIrthakara nAmakarma upaje evI kaThora tapa vagere vIsa sthAnakanI jabaradasta
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 245 ArAdhanA karI rahyA che, paNa bIjI bAju mitramunie sAthe jarA mutsaddIgIrI ramyA te guNasthAnaka ghavAyuM strIveda upaje. strIpaNe tIrthakara banavu paDayuM ! ema pITha-mahApITha ekAvatArI UMcA anuttara vimAnamAM jAya evI bhagIratha saMyama sAdhanA karanArA chatAM dilanA jarAka mAyAvI bhAvane lIdhe brAhmI-suMdarIrUpe strI tarIke avataravuM paDayuM! jayAM jarAka mAyA sevAI chatAM bIjI bAju tIrthakara ke ekAvatArI anuttaravAsI deva banAve. jabaradasta sAdhanA ahiMsA-saMyama-tapanI hovA chatAM paNa A sthiti ! te pachI evI sAdhanAnuM baLa nathI, are ! enA dazamA somA bhAganI sAdhanAnuM baLa nathI, ane mAyA mutsaddIgIrI, te paNa jarAka nahi, kitu bharapUra sevAya che,! tyAM kevA bhayaMkara duHkhadAyI tiyacanA dhArAbaddha avatAra vagere pariNAma nIpaje ! e vicAravA jevuM che. evuM dharmabaLa nahi eTale evI prabaLa puNyAInuM upArjana nahi, ane mAyA-mutsaddIgIrI ane abhimAna AdinA deSa bharapUra eTale AkarA azubha karmanuM kabaMdha upAjana! pachI bhava paraMparA keTalI duHkha-trAsaviTaMbaNAmaya ane pApanI AvRttibharI nIpajavAnI ? AtmAne cImakIHjIvane khUNe ekAMtamAM besADI kahe -"nAdAna ! jAga jAga, uTha uMDa, A mehanI ramatanI ghora nidrA mUka, guNanI ALasa-beparavAI cheDa; duniyAmAM jaza-lIdhA
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ 249 ramI rAjAnuM patana ane ropha mAryA che te vijaLInA kSaNika jhabUkA jevuM che. pachI duHkha ane pApAcaraNanI ghora aMdhArI rAta mAthe paDaze! ahIM nikhAlasa dila, pavitratA, prAmANikatA, nyAyI vyavahAra, namratA-laghutA, kSamA-samatA, tRptisaMyama vagerene ati durlabha sAdhanAkALa eLe cAlyA. jAya che. enI sAme jo. dhyAna rAkha, nikhAlasatAdi guNanI sAdhanA eka be prasaMgathI siddha nahi thAya, ene. vAraMvAra abhyAsa joIze, te ja siddha thaze. zA mATe sonerI taka gumAve ?" mAyA saMsAranI mAtA - nikhAlasatA te badhA guNa ane dharmanI sAdhanA karavAne pAme che. pAyAmAM mAyAvI paNuM haze te e sAdhavAnuM muzkela che. zAstro mAyAne mAtRsthAna kahe che. mAtRsthAna eTale mAtAnuM sthAna mAyA e saMsAra-bhavaparaMparAnI mAtA che, janetA che. bIjAo eTalA gaMbhIra nathI ema karI emanI sAthe mAyA-mutsaddIgIrIthI vatI jaza te lIdhe, sArA te dekhAyA, paNa e mAyA yAne saMsAramAtAnAM duHkhada dIrgha pariNAma keNe bhegavavAnA ? trAsamaya halakA tiryaMcanA bhavanI paraMparA koNe dekhavAnI? ApaNe ja ne ?
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 247 mAyAmAM bIjAnI sahAnubhUti-sahakAra gayAH-- tyAre mAyAthI sagAsnehIe joDe vo emAM ahI paNa kai mATI dhana kamAI thaI jAya che ? kaI rAga- aTakAyata, jarA-aTakAyata ane mRtyu-aTakAyata thAya che ? jenI sAthe mAyA rmI ene sArA dekhAyA, e krAM ApaNI sevAmAM tUTI mare che? kharekhara teA mAyA-mutsaddIgIrI AgaLa jatAM ughADI paDI jAya che. khIjAe jANI jAya che, arasa parasa kahe che ke 'A bhAre mutsaddI che, mAyAvI che, pachI ApaNA keAka saraLa paNa vyavahAra mutsaddImAM khape che.khIjAo sAvadhAna rahe che, ane saraLatAthI ApaNe sAdhavA dhArelAM kAya mAM emanA tevA sahakAra nathI maLatte. b mAyAthI daurbhAgya banne bhavamAM-- mAyAvI-mutsaddI tarIke oLakhAI gayelA te jANe du:khada DhaurbhAgya nAmakama bhAgavatA anI jAya che. khIjAone enAM pagalAM gamatA nathI, e pAse Ave e gamatuM nathI. vicArA, ahIM paNa DhaurbhAgya bhAgavavu paDe ane bhaviSya mATe kAramA DhaurbhAgyAdi azubha kama upAvA paDe evI sthitimAM mUkanArI mAyAbharI melI ramata zuM kAmanI ? kevI khataranAkae ? mAyAvInA saMparka mAM jeTalA jeTalA AvatA jAya, e badhAyane vizvAsa UDI jatA hAya che, enAthI AghA ne AghA rahevA icche che, chatA mAyAnA aMdhApAmAM e vastu dekhAtI nathI ! ane
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ 248 - ramI rAjAnuM patana vicAra ja nathI AvatuM ke A eka pachI eka paricayamAM AvanArA mArAthI kema AghAne AghA rahe che?" ubhuM ema kalpI le che ke "badhI svArthanI duniyA che ! ke nyAya! pite mAyAmAM pitAne nItarata svArtha ramI rahyo che e jevuM nathI ne bIjA sArA paragaju paNa AtmAo para svArthIpaNAne Apa caDhAve che? e kevI aMdhatA ane abhyAkhyAna? jAtanuM mApa kADhanArA prazno - jarA vicAre, (1) bIjA tamArA sArA paricayamAM AvelA tamAre nikaTa sahavAsa Icache che kharA? ke AghA rahevAnuM ne ochA maLavAnuM cAhe? (2) tamArA paricayamAM AvyA pachI tamArA para sneha-sadubhAva TakAvI-vadhArI rahyA che? ke ghaTADI rahyA che? (3) paricaya sAro thayA pachI bahAra tamAro jazavAda karI rahyA che? ke niMdA ? (4) paricayamAM AvyA pachI potAnA dilanI vAta tamane kahevA Icche che? ke chUpAvavA Icche che ? tamAre paricaya sAdhyA pachI tamArI salAha vAtavAtamAM levA cAhe kharA? jAtanuM mApa kADhe. (5) aparicitanI vAta javA de. paricayamAM nahi
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 249 AvelA te dUra dUrathI tamArUM kaI sukRta, kaI parAkrama keI yazasvI kArakIdI sAMbhaLIne tamArI tarapha AkarSAze, guNAnuvAda karaze, kadAca patrathI ke koI ekAdA pratyakSa milanamAM neha-sadubhAva vagere dAkhavaze. ethI kAMI tamArA aMtarAtmAnI sthitinuM mApa na nIkaLe. e te tamArA sArA paricayamAM AvelA tamArA mATe zuM mAne che, ne tamArI sAthe kema varte che, e parathI jAtanuM mApa nIkaLe ke kaI sthiti che. pachI lAMbA nikaTa paricaya vinAnA mANasonA abhiprAyane AgaLa karI gADha sArA paricayamAM AvelAnA abhiprAyane kheTA pADavA mathavuM, ne e te tejaSathI ema varte che," evuM kahevuM e Atma-vaMcanA ane para-vecanA che. bIjAnA saneha-sarbhAva kema ghaTayA enA prazna - mATe, kharuM vicAravAnuM A ja che ke ApaNA sArA * paricayamAM AvelAone ApaNA para neha-saMbhAva, ApaNuM mUlyAMkana-kadara, ApaNuM gaurava, ApaNI sAthe aMgata dilane vyavahAra, ApaNI salAhasUcana lIdhA karavAnuM....vagere kevuM kare che? je e vAtamAM bhalIvAra nathI, saneha-sadubhAva Adi ghaTayA che te te zA kAraNe? - (1) ApaNAmAM nikhAlasatAnI khAmI che? mutsaddIgIrI che?
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ 250 rukmI rAjAnuM patana. (ra) zuM ApaNA svabhAva tachaDA-tAmasI che ? (3) zuM ApaNe vAtavAtamAM ApaNA ja svArtha ane ApaNI ja khaDAi gAIe chIe ? (4) zuM ApaNA AcAramAM khAmI che? (5) zuM ApaNe vAtavAtamAM sAmAnuM meDhu teDI nAkhIe chIe ? (6) zuM ApaNe rApha ja batAvye jaIe chIe ? (7) zuM ApaNe hukama ja kayeryAM jaie chIe ? (8) zuM ApaNe sAmAnI jarUra vakhate kAma nathI lAgatA ? (9) zuM ApaNe sAmAnI kRtajJatA dAkhavavAnuM bhUlIe chIe ? AvuM AvuM kAMIka vicArIne zeAdhI kADhavu joie. paricitAnA sneha-sadbhAva Adi gumAvavAmAM prAyaH AvuM kaI ne kaI kAraNa hAya che. keAi gADha azubha karmAMnA udaye ema ane e te kavacitane prasaMga; khAkI moTAbhAge pUrva kahela koi ne koi khAsa khAmInA lIdhe snehAdi gumAvavAnu thAya che. mATe A paheluM jarUrI che ke,
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 35 bIjAnA sneha-saddabhAva yaza-saubhAgya meLavavAnA upAya -- (1) nikhAlasa aneA, sApha niSkapaTa ane vinA cAlAkI mutsadIgIrInA aMtarAtmA banAvI eveA vyavahAra rAkhe. (ra) svabhAva kSudra-tADe! nahi paNa udAra ane gaMbhIra tathA maLatAvaDA sahAnubhUtibharyAM manAve. (3) mukhamudrA, vANI ane vartAvamAM dRDhapaNe saumyatA rAkhyA karI svabhAva saumya ghaDe. (4) svA'ne gauNa rAkhI parAne AgaLa kare. vAtacItamAM ApaNuM gANuM ke rADhaNuM gAvA-rAvAne badale sAmAnAM rasanuM ane bhalAinuM gAma. (5) jAtanI khaDAI kadI na gAtA; sAmAnA sadUbhUta guNa-sukRtanI guNAnurAgathI prazaMsA kare. (6) kAInIya niMdA na kareA, na sAMbhaLe ene rasa ja kADhI nAkhA. kAinuMya ghasAtuM zA mATe khelavuM? nidAnI vAta kAi kare teA e vAtane palTe mArI sArI guNAnuvAdanI, tattvanI, ke dhamanI vAtamAM caDhAvI do. (7) ApaNA AcAra, ApaNI AMkha ane ApaNu hRdaya pavitra rAkhavA khUba dhyAna rAkheA.
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ 51 rumI rAjAnuM patana (8) sAmAnI bhUla hAya tA paNa ene utArI na pADatAM enI khIjI sArI vizeSatA AgaLa karI pretsA hana Apo, jethI e bhUla sudhAravA utsAhita thAya. (9) khIjAnA upara rAka, sattA khajAvavAnu na karI, e kudaratI ApaNuM varcasva mAthe dharatA thAya evA vAtsalya saMvedana ane gaMbhIratAthI vatAM. (10) khIjAnA upara sIdhA hukama cheADavAne badale enI IcchA pUche ke bhAi kema A banI zakaze ? enI IcchA jAgrata karo. (11) khIjAnI jarUra vakhate avazya ene upayAgI thAo, sahAyaka thAo. (12) kAinI ya kRtajJatA mAnavA-adA karavAnuM kadI na bhUle. jagatamAM sneha-sabhAva-sahAnubhUti meLavavA nirmaLa yaza-pratiSThA prApta karavA, khIjAene Adeya ane seAbhAgI manavA, A badhI vizeSatAonI jarUra che. eTaluM ja nahi, paNa ruDI dharmAMsAdhanA karavA ane sAcA dharmAtmA manavA mATe paNa A khUba jarUrI che. nikhAlasatAnA abhAve ana dhamanA pAyAmAM jo e nikhAlasatA vagere nahi hAya te devAdhideva ane gurue sAthe paNa ramata ramavAnuM
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 253 mana thaze, saMgha-sAdharmika sAthe paNa mAyAvI vyavahAra raheze, jAtabaDAI ja gAvAnuM ane gurue tathA sAdharmikanuM avasare ghasAtuM bolavAnuM karAze. deva-guru sAdharmika pAsethI ApaNe ja svAtha AMcakI levAnuM ane emanI takalIphanI paravA nahi karavAnuM banaze! prasaMge emanI pratye paNa a-saumya ugra mudrA-vANuM vartAva karAze ! emanA athAga upakAranI kRtajJatA adA karavA kaze tana-mana-dhanane bhega ApavAnI taiyArI nahi hoya ! kRtajJatA te upakArI AtmAo pratye ja zuM, paNa dharmasthAne ke je ApaNane athAga puNya kamAvavAmAM AlaMbanabhUta sahAyaka thaI rahyA che, enI pratye paNa. bajAvavAnI che. te paNa khAsa dhanane bhoga ApIne. A je thatuM hoya te zuM sAdhAraNa khAtAmAM teTAnI bUma rahe ? paNa kahe ke dharma karanArAonA jIvanamAM bahAra paNa kRtajJatA bajAvavAnuM evuM che nahi, tethI ahIM vAM paDe che. tyAre, kRtajJatA vinA dharma ke ? parAthI hRdaya vinA dharma ke ? nikhAlasatA-niSkapaTatA vinA dharma kevo ? rukamI sAdhvI nikhAlasatA bhUlI, kapaTa ramI te je. tuccha mAna rakSAnI AkAMkSA rAkhIne e karyuM hatuM te ya
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 ramI rAjAnuM patana kayAM rahI? ane jIvana paNa kyAM ubhu rahyuM? tatkALa maraNane zaraNa thaI! mahAvIra bhagavAna A kahIne pharamAve che, "he gautama A prasaMgathI sau stabdha thaI gayA. pachI e avadhijJAnI svayaM buddha kumAra maharSie vidhipUrvaka saMkhanA karI pachI parivAra sAthe sametazailagirinA zikhara para gayA. tyAM jaIne pAdapi gamana anazana karyuM. aMte eka mAsa anazana pALIne zukula dhyAnamAM caDhI kevaLajJAna pAmI mokSe sidhAvyA. rukamI rAjAnA caritramAM prAsaMgika caritra rAjakumAranuM AvyuM. pUrva bhavanA mana sAthe ucca cAritranA pAlane emane ahIM atyaMta sulabhadhi banAvyA! enA prabhAve zIla-brahmacaryanA keTalA badhA UMcA pAlaka ke zrI rAjA rukamI emanI tarapha rAgadaSTithI jue che chatAM enI sAme evI rAga bharI daSTi nAkhavAnI vAta te nahi, paNa uparathI saMsAranI viTaMbaNa nihALI pitAnuM rUpALuM zarIra bIjAne kAmavAsanAnI udIraNAmAM nimitta bane che mATe evA zarIrane vidhipUrvaka tyAga karavAnA arthAta saMyama jIvana laI lekhanA karIne dehatyAga karavAnA nirNaya para pahoMcI gayA! vizuddha adhyavasAyanI dhArA kevI vadhI rahI che ke emAM cAritra letA pahelA vacamAM . AzrayadAtA rAjAnA duzmana rAjAnA subhaTo emanA
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 55 zIlanA prabhAve staMbhita thaI gayA ! ane kumAra pote avadhijJAna pAmI gayA ! devanuM suniveza-pradAna ane Amane jhaTa cAritra svIkAra ! aMte anazana karI sava kanA aMta karIne nirvANapada pAmI gayA che. kumAra mahinA jIvanamAMthI zuM zIkhavAnuM ? svayaM buddha kumAra maharSinu jIvana ghaNuM ghaNuM zikhavI jAya che. maunanA mahAna prabhAva, pANI--agni vagere sthAvarakAya jIvAnI paNa dayAnA addabhuta prabhAva, zIlanA jabaradasta mahimA, zubha adhyavasAyanI zreSTha tAkAta, vagere vagere joI enA khapa karavAmAM badhI zaktie kharacavI jarUrI che, ane te atyaMta lAbhadAyI che. prArabhamAM bhale sarjAze na pALI zakIe, te paNa jeTaluM zakaya hAya eTaluM e mauna vagere pALavAmAM AtmAnu mahAna utthAna thAya che. manuSyajIvanamAM ja A badhu pALavAnI anupama taka maLe. e manyA pachI kANu sujJa e pALavAmAM pramAda kare ? samajI rAkhavAnu che ke je jaDamAyAnI khAtara A madhu' gumAvI enAthI viruddha AcaraNa karIe chIe, e jaDamAyA paDatI mUkIne ja cAlavAnuM che. teA zA sArU evI kAmacalAu mAyA khAtara kAyamI lAbhadAyI vastu gumAvavI ? pA| hisAkha evA che ke e mauna, e sthAvara jIvAnI paNa daiyA, sarvAMge nahi sahI, paNa zaya *
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ 256 ramI rAjAnuM patana, eTalA aMze aMze AcaratA avAze te enA saMskAra jAmIne AgaLa jatAM sarvAza pAlanamAM pariNamaze. ekAeka ThekaDo mAravAnI guMjAyaza nathI. guNonuM kAma ja evuM che ke ene thoDe theDe abhyAsa thatAM thatAM mahAsvarUpamAM khIlI uThe. mANasa vidvAna zI rIte thAya che ? kamazaH abhyAsa karatAM karatAM ja ne ? paMdara varSanI uMmara sudhI akSaya na bhaNe te zuM soLamA varSe ekadama ja meTrikane abhyAsa karI zake? parIkSA pAsa karI zakaze ? chokarI rasoImAM pAraMgata zI rIte thAya che ? kaDiyA-suthAranA chokarA taiyAra kema thAya che ? te guNAnuM paNa ema ja samajo. bAkI keka viralA thoDA abhyAsamAM ekadama ja AgaLa AvI jAya e bane. paNa ApaNe ApaNI sthiti te jevIne ke ApaNAmAM e guMjAyaza che ? kumAra mahurSie pUrvAvamAM je sAdhyuM enI pAchaLa keTaleya ArAdhanAne abhyAsa haze. have caDhayA caDhayA te alpa kALamAM gRhasthapaNe avadhijJAna thayuM! ane e ja bhAvamAM sukemaLatA phagAvI daI kaDaka cAritra, saMlekhanA ane anazana dvArA mokSe padhArI gayA ! kamIne utkRSTa sthitinuM strI-veda karma pelI rUkamI sAdhvI bicArI mahA brahmacArI chatAM eka ja vAra daSTi deSamAM paDI tathA ghera-vIra-ugra kaSTamaya tapa
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 217 saMyamaparIsahasahana chatAM e eka pApanI AlecanA karavI cUkI ane uparathI mAyA zalya rAkhI DhAMkapichoDo karyAM, teA mahAvIra prabhu kahe che ke eNe utkRSTa sthitinuM strI veda karma upAyu! eTale ? paMdara kADAkeADI sAgarApama varSanA e kamanA sthiti kALa ! khasa, tyAM sudhI evA halakA strIpaNAnA manuSyatiya "capaNAnA avatAra pAmya jA ! e kama para saMkramaNa apavatanA vagere karaNa lAgIne emAMthI echuM thAya eTaluM bAda mahAvIra prabhunA jIve TheTha marIcinA bhavamAM bAMdhela nIcageAtra kramanA chellA bAkI daLiyAM eka kADAkoDI sAgaropamanA aMte bhegavavA paDacA ne ? eTale ? tIrthaMkaranA bhave paNa devAna dAnI kukSImAM avataravuM paDyuM ! doSa sevavAne ApaNe adhikAra khajAvIe enA pachI ka ApaNA para kevA dAruNa adhikAra bajAve che ? rukamI sAdhvIe A strIveda kama uparAMta khIjA tA keTalAMya azubha karma upArjyo ! cAritra ugna pALyuM hatu eTale kALa karIne tarata tA bhavanapati devaleAkamAM vidyat kumArI devInI neAkaraDI neALiyAnuM rUpa levuM paDe evI vAhanadevI tarIke utpanna thaI ! kayAM U McA vamAnika devaleAka ke meAkSa pamADeevuM kaSTamaya cAritra-pAlana ? ane kayAM ene rada kare evuM AvI halakI vAhanadevI tarIke janma ApanAra pApazalyanuM chUpAvavuM ? 17
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ rukSmI rAjAnuM patana kamanA sUkSma hisAbanA cApaDAM abAdhya che ! e dhyAnamAM rAkhIne eka paNa pracchanna chUpuM nAnuM paNa pApa, nAnA paNa vikalpa karatAM vicAra karavA joIe che. AMkha-mi McAmaNAM karI goTA vAgye jaie, chUpA ane pragaTa pApA seye rAkhIe, kuvicAra-vikalpezane hisAba nahi eTalA karye javAya, paNa AtmA para enI rajeraja noMdha thAya che, e bhUlavA jevu' nathI. dhamIne kaSTaApatti kema ? : * keTalAya mANase phariyAda kare che agara manamAM muMjhAya che ke ame ATaATalA dhama karIe chIe chatAM kaSTa-duHkha-muzImatIe kema Ave che ? paNa emaNe kAM jovu che ke ahI puNyAi udaya AvI e tApUvanA dhama thI, paNa sAthe pApAcaraNa-pApavicAra-pApabhASaNa karyo haze enuM zuM ? mana khagADavA para koI aMkuza nahi, are ! dharmanA sthAnamAM AvyA-beThA pachI paNa e karatAM sa'kaiAca ke bhaya nahi, tema karyAnI evI bhArAbhAra asAsI ane IMDa niha ke phrIthI enA para aMkuza AvI jAya ! pachI sUphamahisAkhI kamanA copaDe kema e aNu-noMdhAyAM jAya ? gunA khaTake che ? 358 je gunAnI pAchaLa kaThora daMDa nahiM e gunA ze sudhare
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 259 kumArapALa mahArAjAe comAsAnA niyamomAM brahmacarya aMge evI dhAraNA rAkhI hatI ke manathI ene bhaMga thAya te upavAsa kare. kadAca AvA be-cAra upavAsane daMDa bhegA , pachI mananI maMjAla che ke bhaMgano vicAra kare ? ane mana kAbUmAM AvyuM te vANI ane kAyA te sIdhAdora cAlavAnA. kuvikalpa rokavA mATe AvI kaI sajA rAkho cho? are ! nAnI ya sajA rAkhI che ke khoTo vicAra Ave te 12 navakAra gaNI levA ? eka navakAra vALI gaNatAMya ATalI ja Teka rAkhene ke "vacamAM bIje vicAra pise te tyAM pharIthI navakAravALI zarU karavI. bhale zarU zarUmAM be-cAra-pAMca vAra pharI pharI zarU karavI paDe, paNa pachI joje mana kevuM pAdharuM dera thatuM Ave che. mULa, azubha bhAvanA ane athAga karmabaMdhano bhAre bhaya lAga joIe, "A uttama bhavamAM adhama dhaMdhA karIza, pApamaya vANu-vicAra-vartAva AcarIza, te kevAM karmanA thaka upArjAI kevA dukhada bhavAnI rAmAyaNa sajAze! eno pAke bhaya-phaphaDATa-ciMtA rahevI joIe. pachI e pApamaya pravRtti para aMkuza mUkavAno upAya ApameLe yojavAnuM karAya; barAbara jAgatA rahIne sarva zakitae pApathI AghA rahevAnuM karAya bhava ane pApane gADha saMbaMdha che. pApAcaraNathI bhAvavRddhi thAya che. mAnavajIvana e mULa bee senTrala sTezana jevuM che. tyAMthI upaDelo gADI dUra dUra pahoMcatI jAya che, pApanuM enjina
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ 260 rUkamI rAjAnuM patana joyuM ke AtmAnI gADI keTalAya durgatinAM sTezane karatI karatI lAMbe javAnI ! rukamI sAdhvI bhUlI paDI te halakA deva janma pachI jANe bhavasAgaramAM khovAI gaI ! mahAvIra prabhu kahe che, he gautama! e narendraznamaNI samasta duHkha-daubhagyaduHkhane anubhavatI sakala lekethI apamAna tiraskAra pAmatI halakA manuSya-tiryaMcanA anekAneka mAM bhaTakatI thaI gaI ! potAnAM phaLa bhegavavAmAM duHkhamaya halakA janmono hisAba na rahyo !" pApazayathI khAsa bace - mRtyu paryata zalya rAkhI mUkavAthI pachI e AtmAmAM eka bhayaMkara gumaDAnI jema kevuM pAka para ane cepa para caDhe che ! DAhyA che te badhuM jAtaDahApaNa bAjue mUkI, "guru gaMbhIra nathI," "mArI mAnahAnI thAya." "have ATaluM pApa gurunI AgaLa na ApyuM te zuM thaI gayuM ? manathI pazcAttApa karI laIzuM'......vagere vagere Apamati ke rANe mUkI A paheluM karajo ke pragaTa ke chUpAM vicAra-vANI-vartAvanAM pApa guru AgaLa pazcAttApabharyA dile ane bALabhAve pragaTa karI yAne AlecanA karI niHzalya banaze ane ene daMDa mAgI leje ane te bharI Apaje.
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 21 mahAnizItha sUtramAM A rukamIne adhikAra Ave che. tyAM AnI pUrvenA adhikArathI jANavA maLe che ke rukamIe zalya rAkhavA para eka lAkha bhava saMsAramAM karyo ! keTalA ? 5-15 nahi, 100-200 ke 100-2000 nahiM, eka lAkha bhava ! kevA ? deva-manuSyanA sukha-vaibhava bharyA ? nA, duHkha-dAridra-DhaurbhAgya ane parAbhava-apamAnabharyo manuSya-tiryaMcanA bhava! lakSmaNA sAdhvI paNa AvA zalyanA ceAge 80 cAvIsI yAne lagabhaga 800 kADAkeADI sAgarApama eTale ke 8000 kADAkeADI paTcApama kALa saMsAramAM bhamIne ? eka patye pamamAM asanya varSe jAya ! vicArajo guru pAse AlecanA na karatAM hRdayamAM chUpA zalya rAkhavAne natIjo keTaleA badhA bhayaMkara ? ATale sudhI rukamInAM patananA itihAsa AbyA, have enAM utthAnanA adhikAra Ave che, paraMtu chellAM e bhavanA ahI vicAravAnA che. eka ja jIvanamAM virAdhanA ane ArAdhanA kevuM kAma karI jAya che eneA A parathI khyAla Avaze. mAyAzayathI lAkha bhava!: surAsurendra-pUjita tribhuvana guru zrI mahAvIra paramAtmAe narendra zramaNI rukamInA sazalya mRtyu bAda anekAneka duHkha manuSya-tiya canA avatAra thayAnuM kahyuM. eka vAranA dRSTideoSane bAda karatAM rumInI gRhasthavAsamAM --
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 rukramI rAjAnuM patana paNa brahmacaryanI sAdhanA eTalI joradAra sAdhanA hatI, ane cAritra jIvana svIkAryo pachI eTalI badhI gheAra-vIra -ugra kaSTamaya tapasyA, rasatyAga, vividha abhigraha, sayama tathA parISahasahananI sAdhanA hatI, ke alpa bhavamAM mekSa thaI jAya. chatAM enA mULamAM jarUrI dilanI saraLatA rAkhI mAyA-zalyanA je uddhAra karavA joie e eNe na karyAM, te eka lAkha bhava saMsAra-bhramaNa UbhuM thayuM. saraLatAne badale daMbha ane vakratA e prakhara sAdhanAne paNa kevI phAka karI zake che ! mATe te maheApAdhyAya yAvijayajI mahArAje adhyAtmasAra nAmanA zAstramAM adhyAtmanI pragatinA mArga dekhADatAM bhavavairAgya sAthe dabhatyAgane paNa pAyAmAM Avazyaka matAnce. daMbhamAyAnuM zalya khataranAka che. game teTalA ugrasahe, dha kaSTa tapayA kare, prakhara zAstrAbhyAsa kare, leAkamAM mahAna vyA khyAtA ke vidvAna AcArya tarIkenI khyAti paNa pAme, kintu dilamAM jo mAyAzalya rAkhyu, te e mehurAjAnA eka ja subhaTa peluM badhuM asamatha karavAnI zakti dharAve che ! cirakALanA mAharAjA ane dharmarAjAnA vigrahamAM mAharAjAnA Ama ja vijaya-dhvaja pharake che ! jIva badhuM sahavA-karavA taiyAra che, paNa meAhane ATale pakSa cheADavA, mAyAnI pakaDa cheDavA taiyAra nathI. eTale dharAjAne tyAM parAjaya thAya che. ... tyAM ApaNe vicAra karavA jevA che keH
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 263 eka mAyazalyathI ghaNA paNa dharma kema magare che? :-- jIvanI A kevI ghelachA ke 'eka tuccha mIThA (lUNa) khAtara khIcaDI bagADavA' nI jema peAtAnI tuccha mAnAkAMkSA khAtara mAyAsevI sAdhanAne Akhe ghANu kharAba kare che! pAche vizvAsamAM taNAya che ke mAre ATalI badhI sAdhanA che, ethI huM ghaNA UMcA AvavAnA pachI jarA siphatathI sArA dekhAvAnuM karyuM", dilanI kAI vAta gupta rAkhI, tethI zuM eTaluM bagaDI javAnu che ? paNa ene bhAna nathI ke eTaluM eka mAyAzalya hRdayanA bhAvane mahAmalina, SiTTA ane jJAnIonA vacananI upekSA avagaNunA karAvavA sudhI laI janArU ane che ! jur3I rIte khahAra jaza levAnI luccAi karAve che ! AmAM pAyAnA samyagdarzananA pariNAma paNa jokhamAya che. jANI joine jJAnInA vacanane anAdara thA eTale tattvazraddhA gaI ! ne ema tuccha mAnane mAyAthI pAchyu eTale svaccha zuddha AtmadazArUpa meAkSanI ruci uDI ! x 0 -paNa dilamAM e badalanu duHkha rAkhe te ? ane khATuM mAne te samakti rahe ke nahi ? k u 8-ema te pachI bhagavAnanI jANIbujhIne AzAtanA kare, yA usUtra-bhASaNa kare, yA jANI joine devadrazya khAya, ke sattI ke sAdhvInuM zIla bhAMge, pravacananeA uDDAha kare, ane sAthe 'A khATuM thAya che' ema mAnatA
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 rumI rAjAnu patana rahe te zuM samakti rahe ? cheH-sUtra zuM kahe che enI tamane kayAMkhakhara che ! e sAdhvAcAranA jANI joine eka, be ane trIjI vAranA bhage AjJAbhaMga, anavasthA mithyAtva ane virAdhanA, ema cAra mahAdoSanI Apatti Ape che! mithyAtvanuM rahasyaH-- rahasya e che ke evAM jJAnInA vacananI avagaNanA karI pAkhela mahAzalya vagere doSa anaMtAnubaMdhI kaSAyanA udayane AbhArI che, ane e kaSAya samyaktvaguNunA ghAtaka che. khaMdhI keTinA rAga karAya, dveSa karAya, e ana MtAnuaMdhI kaSAyanA udayane sUcave che. kumAra maharSie keTakeTalI samajAvaTa karI chatAM rumIe je mAnAkAMkSAthI mAyA pASI e mAna-mAyA khadhA nahiM teA khIjuM zuM ? tyAM pachI e manathI mAne ke A khATu thAya che, te e mAnyatA kevI ? peAkaLa ja ne ? utkaTa rAga ema ja kare. jIvane bhulAvAmAM nAkhIne potAnuM kAma karye jAya ! mATe kahevAnA sAra A che ke kadI mAyAzayane ane tuccha mAnAkAMkSAne manamAM ghAlatA nahi. badhA vyavahAra saraLa spaSTa zuddha dilane rAkhajo. zAstranA dAkhalAH-mAyAmAM strIveda baMdhAyAnuM batAve che. strIveda cAthA guNuThANuM samyaktva dazAmAM aMdhAya ja
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna " 265 nahi; e te pahelA ane bIjA guNa ThANe ja baMdhAya. tyAM kamazaH mithyAtva ane anaMtAnubaMdhI kaSAya udayamAM hoya che. zuM e jIvane saMyama paNa pAmelA chatAM TuM mAnavAnI mAnasika kalpanA rAkhatAM nahotI AvaDatI ? paNa AMtara pariNatinA gharamAM corI cAle ema nathI. eTale, mananI AvI cerImAM phasAtA nahi. dilaDaMkhane zrama - "ame mAyAdi pApa karIe chIe paNa amArA dilamAM ene DaMkha che. ene ame khATuM mAnIe chIe. tethI amArA samyakatvane vAMdho nathI. bhale saMyama haNAyuM, paNa samakitathI amAre aparAdhaka bhAva Ubho che, ane vaimAnika devaleka te maLaze." evA bhramamAM taNutA nahi. ArAdhaka bhAva ane samyakatva mAyAzalyathI kyAMya UDI jaze ! mithyAtvamAM ghasaDAI javuM paDaze ! maricie "mAre ziSya kare che, mATe "kapilA ! ItyaM pi, iyaM -kapila dharma tyAM paNa che ane ahIM paNa che, ATaluM bolavA de ema karI e belyA tyAM jhaTa paTakAyA mithyAtvamAM ! eka kaDAcheDI sAgaropama kALa eTale saMsAra vadhArI mUkyo ! kayA pApamAM sAce DaMkha nahi? - A zAstra kyAMthI lAvyA ke game tevAM pApa ane game teTalAM pApa karo chatAM je manane e khATAM lAge te
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ 266 rumI rAjAnuM patana samakita kAyama ? hA, cAlu gharavAsanA jarUrI Ara'bharigrahanAM pApa sevavAM chatAM ene sAce DaMkha rahI zake ane tethI samikata TakI zake e vAta sAcI, paNa AMkha mIcIne sevAtA binajarUrI hada bahAranAM AraMbha ane parigrahanAM pApa, jyAM ne tyAM bhAre Apha ane roSanA pApa, mAyAzalyanuM pApa, jANI joine satI-saMyamInA zIlabhaMga, khALa jIvane unmArge caDhAvavA, devadravya bhakSaNa, sunidhAta zAsanahIlanA. utsUtrabhASaNa, asat Arepa, vagere vagere koi pApa sevavuM che, ne dilane DaMkha ? bhagavAnanuM nAma lA, ema kAMI pApanA sAcA Daba rastAmAM nathI paDyAM, devadravya nAza Adi aMge zAstra sApha kahe che 'mUlaggI ehilAbhasa' edhilAbha--samyaktvanA mULamAM agni che ! evA ke bhavAMtare bhavA sudhI jaina dharmanuM mehula jovA na maLe ! munipaNAnA AcAranA bhaMga mATe dha dAsaNi mahArAje upadezamALAmAM kahI dIdhuM ke AcAra pALavAnI pratijJA laine have enA bhaMga karanArA, enA jevA mithyAvAdI bIjo kANu che ? te vaLI mAyAthI guptapaNe bhaMga karavAnuM ane leAkamAM sArA manAvavAnuM ubhuM rAkhavu e keTalI durdazA ? ' pra0-paNa bIjA adha na pAme mATe guptatAthI karIe te! te sArU ne ? u-manane A uThAvA che. hRdaya tapAsavAnI jarUra che ke zu khIjA adhama pAme kharekhara e bhaya che ? ke
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 267 pitAnI laghutA-halakAI thAya e Dara che? tamane te AtmanirIkSaNa karatAM ya nathI AvaDatuM! eTale jAtanA deSane DhAMkIne enA para jAte ja guNane sikako lagAve che? ene guNano vAgha paherAve che! ethI zuM vaLaze? ThIka che bhoLI ajJAna duniyAne AMkhamAM dhULa nAkhI sArA dekhAyA-manAyA-pUjAyA, paNa ahIM amaravAsa to nathI ne ? hadayanA vAMkA vaLa jiMdagI pUrI thayA pachI AtmA sAthe jaDabesalAka sIlapeka thaI sAthe cAlaze enuM kema? pachI te enI tyAM parabhave gama ja nahi hoya ke jethI AlecanA prAyazcitta karI zakAya; e to bhavene bhale sudhI. akabaMdha cAlavAnA ane dukhada durgatienA bhayaMkara trAsa dekhADavAnA ! duniyAne avaLA pATA zA sAru baMdhAvavA? emAM karma ApaNane ja avaLA pATA baMdhAve che ! kharI vAta e che ke dilanI saraLatAne pAye pahele race. enA para, bhUla thaI javA chatAM, ghaNe ghaNA. bacAva maLavAnA upAya jI zakAze. saraLatA che tyAM bacavAnA upAya che, vakatA che tyAM nahi, e vaka AtmA viziSTajJAnI pAse pApanuM prAyazcitta levA jAya che tyAM viziSTajJAnI nA pADI de che ke tArA mATe kharekhara prAyazcitta nathI. AlecanA. karavI ne vakratA rAkhavI e kyAMne nyAya? e kevI mUrkhAI? paNu guru AgaLa kharAba chatAM ceDA sArA dekhAvAnI
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ phamI rAjAnuM patana mUDhatA e vakatA karAve che. tyAM hadayazuddhi na thAya, niHzalyatA na Ave, saraLatA eTale ephakhI saraLatA joIe. DI vakatA e kharekhara saraLatA ja nathI, mANasa jyAre ema kahe che ke "hA mArI bhUla thaI che, paNa amuka amuka saMgane laIne bhUla thaI kintu khAsa cAhIne nahi." tyAre A bacAva zAnA gharane che? pitAnuM mAna UbhuM rAkhavuM che enA ghare. emAM chUpI vakatA pioSAya che, enuM ene bhAna nathI. saraLa hRdaya te mAnI le ke "saMga baMganA bahAnAM nakAmAM che. bhUla jANatA ja karI che. pachI bhUla eTale bhUla. sIdhI kabUla ja karI devAnI." vakane aMtakALa bhArekhama - saraLa mANasa A jIvanamAM paNa svasthatA bhegavI zake che, pachI bhale kyAreka saraLa ikarArane lIdhe DuM veThavuM ya paDe. paNa dila-kacAmaNuM nahi rahe. vakatA-mAyAvIne aMdaramAM dila kecAyA karaze eTale zAMti-svasthatA nahi rahe. ane kharUM te aMtakALe bhAre thaI paDe che ! najara sAme jIMdagInA karelAM e kAvAdAvA-prapaMca-kUDakapaTa bhUtAvaLanI jema khaDI thAya che! jenI jenI sAthe vaktA karI mAyA rame, e badhA kAMI e vakhate hAjara nathI. tema je hAjara che enI sAthe ramelI mAyAnA badhA prasaMge cAda paNa nathI. tethI have zI rIte e badhA AgaLa sAce
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna IkarAra karI e mAyAnA vaLa ukelI zake? eTale enA vaLa ema ja pitAnA AtmAmAM jAma paDyA rahetA dekhI hiMyA para aparaMpAra bhAra lAge! (1) tyAre saraLa jIvane jIvana paNa pherUM ane mRtyu paNa phe. e samaje che ke "pApa karyA che, paNa mAyAthI nahi; te uparAMta guru pAse AlecanA karI karI prAyazcitta paNa lIdhAM che; eTale hRdaya pheruM che. have saraLa hRdaye e pApanI pharIthI garlAniMdA karavA de. zAstra duSkRtagartA vAraMvAra karavAnuM kahe che. kema vArU ? kAraNa ke ethI duSkatanI heyatA-tyAjyatAnuM bhAna jIvatuM jAgatuM rahe; ane e bhavarithati pakavavAne eka mahAna upAya che ema paMcasUtra zAstra kahe che. (2) saraLatA guNane lIdhe bIjAne vizvAsa paNa saMpAdana karI zakAya che. mAyAvIne keI bharoso karatuM nathI. sagI bAyaDI paNa vizvAsa nahi mUke, chokaro ya nahi mUke. tyAre jenI sAthe varSo rahevuM che, jenI sAthe vAraMvAra kAma paDe che ene vizvAsa gumAva, pachI e leke zaMkAnI dRSTie vyavahAra rAkhyA kare, emAM zI majA Ave? dhaNIe rU.500 lAvIne patnIne ApyA ane kahe " A rAkhaje, tyAM patnIne zaMkA rahyA kare ke "kema ApatA haze ? keNa jANe emanA manamAM zeya bheda hoya ? te zuM thavAnuM ? rUpiyA ApavA chatAM patnIne sadubhAva meLavI zakAvAne nahi. tyAre pati je rUpiyA ApavAne
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ :00 ruDhDhamI rAjAnuM patana badale ulTu mAgaze teA vaLI vizeSa zaMkA paDavAnI ke kema mAgatA haze ? mAgIne lai jai pAchA lAvaze yA nahi ?" emAM nathI ne pAchI rakama lAvavAmAM DhIla thai, teA patnInA manamAM kaI ne kaI goTA vaLaze ! paisAnA lAbhamAM anatha mANasane Aje paisA kevA vahAlA che e te kAMi tamArAthI ajANyuM nathI ne ? paisAnA lAbhamAM nikaTanA sagA sAthe paNa vaira-viredha thAya che. paisAnA leAbhamAM mANasa kALAM kAma ane duSTa hRdaya kare che. are ! paisAnA lAbhamAM bhALI khAie AkhA zIlabhaMga sudhI pahoMcI jAya che ! leAbhanI bhayAnakatA bhAre. :1 eTale vAta A che ke patnIne ya peAtAnA vahAlA rUpiyA dhaNI laI jAya che, emAM enu dila kacavAya che. emAM vaLI dhaNI mAyAvI che, teNe patnIne vizvAsa gumAbyA che, eTale patnIne hRdaya-kacavATa vadhAre thAya emAM zI navAI ? sArAMza, e zuM ke khIjA sagA-snehI, zeThagrAhaka, oLakhItA pArakhItA vagere zuM emanI sAthe mAyAbhaye vyavahAra emanA vizvAsa uThADI mUke che. pachI emAM keTalIkavAra sAcI vAta mArI jAya che, yA khIjA rUpe khatavAya che. ethI keTalAya nukasAna vaheAravA paDe che. mATe mAyA-pAlisI mUkI saraLatA ja apanAvavA jevI che. *
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna, ke ra (3) saraLatA dAkhavavAmAM AtmAnuM satva khIle che. sAtvika vRtti vikase che. mAyAbhAvamAM te tAmasabhAva poSAya che, niHsavatA poSAya che. jANuM joIne hRdayamAM juduM ne bahAra dekhADavuM juduM, e tAmasa-aMdhakAramAM rAcavA jevuM, tAmasabhAvamAM ramavA jevuM nathI te bIjuM zuM che ? bahAranA keI nukasAna-Thapake-halakAI paNa vahorIne dila sApha rAkhI saraLa-nikhAlasa vANI-vartAva rAkhavA e sAtvikatA che, Atma-satvane vikAsa che. mAyAvI sAthenA vyavahAramAM ApaNe saraLa vartavAmAM kadAca bahAranuM kaI nukasAna dekhAya toya te saraLabhAvanA ati ucca Abhyantara lAbhanI AgaLa tuccha che. karmavaza veThavAnuM paNa saraLatA lAbhamAM guNasena-agnizarmAmAM zuM bane che ? agnizamana jIva bhave bhave mAyA prapaMca rame che, tyAre guNasenane jIva eka sarakhI saraLatA rAkhe jAya che, bhale guNasenane svakIya karmavaza veThavuM paDe che, ane karma te kene cheDe che ?, paNa saraLatAnA cage emane AtmA UMce UMce caDatuM jAya che, te yAvat aMte samarAditya kevaLI maharSi banI anaMta kALanA sukhanA dhAma mekSamAM sidhAve che. tyAre pile jIva mAyA prapaMcanA ceAge anaMta saMsAra-bhramaNa vadhArI muke che. mAyA bhayaMkara che. saraLatA mahA kalyANakArI che, adhyAtma-vikAsane mULa pAye che.
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ rumI rAjAnu' patana rukamI-sAdhvI mAyAzayamAM marI. eka lAkha bhava saMsAramAM bhamI ! A lAkha bhava paNa sthUla bhA haze; kemake prabhunA kahelA hisAbe eNe srIveda utkRSTa sthiti paMdara kADAkeADI sAgaropamanI mAMdhI hatI. e kALa kAMi saMkhyAtA bhave, lAkha zuM, karADa-abaja bhavAe paNa pUre thAya nahi. vaLI trasanI kAyasthiti 2000 sAgaropama mAtra. eTale ja kALa jIva satata e iMdriyathI pacendriya sudhInA bhavA kare, pachI kAM mekSe jAya, kAM ekendriyapaNAmAM jAya. tyAre e hajAra sAgare pamamAM tA keTalAya bhavA thAya. paNa 15 kADAkeADI sAgarApamanI. AgaLa e kALa zI visAtamAM ? tAtparya prAyaH ekendriyanA asakhya bhavA karI e kALa pasAra thAya. mAyAnA keTalA keTalA badhA karuNa aMjAma ! 272 rumI kayAre UMce AvI :-- . ? Ama cirakALa duHkhada bhavAmAM pasAra karatAM karatAM pahelAM te e mAyAzalya ane mAnAkAMkSAnA saMskAra navA navA bhavAmAM jAgrut thai adhama AcaraNa karAve che; tethI bhavanI paraMparA cAle che. jainadhama nu` mAM jovA na maLe ? paNa ati dIrgha kALe asakhya kALe e ghasAre paDatAM e rukamInA jIva dha spanA ne zubha karaNImAM Ave che. emAM pragati karatAM karatAM lAkha bhavanA chevaTanA bhAgamAM cakravatI - paNAnuM puNya upAjI pachI cakravatInA bhava pAme che.
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 203 rukmI cakravatI cakravatInA avatAramAM vaibhavanuM pUchavAnuM zuM ? cha khaMDanA 32 hajAra deze| ane 96 kroDa gAmanuM adhipatipaNuM maLe che. 32 hajAra moTA mugaTabaddha rAjAe cakravatI nI AjJA svIkArI le che ? 14 ratna, 9 nidhi, 84-84 lAkhanuM azvadaLa, gajadaLa, rathadaLa, 96 koDanuM pAyadaLa vagerenI mAlikI che! ema aMtaHpuramAM 64 hajAra te rANIe che, ane e darekanI sevAmAM babbe sakhIe, ema kula 1 lAkha 92 hajAra enDa e pati che. eke devendranI jema cha khaMDamaya bharatakSetranI rAjyalakmIne e bhAgave che. A badhA pratApa pUrvanA puNyaneA che, ahIMnI buddhi hoziyArI ke puruSArthAMneA nahi. bhale cha khaMDa sara karavAmAM buddhi puruSArtha upayAgI bane, paNa mukhya pratApa te pUnA puNyanA ja. dahIMnuM valeANuM karI mAkhaNa kADhavA mATe bhale emAM pANI umeravuM paDe, paNa mAkhaNa nIkaLe te pratApa teA dahI neA ja gaNAya; kemake dahIM jevA sattvavALuM haze te ja pramANe mAkhaNa nIkaLavAnu eja pramANe ThaMDa cakravatI ke IMdra sudhInA vaibhava maLe te pUnA puNyanA pratApe ja. dahI vinA pANI game teTaluM valeAve paNa mAkhaNa leza paNa na nIkaLe. tema pUnA puNyanA udaya vinA paNa vaibhava mATe buddhi game teTalI laDAve ane puruSAtha lAkha kare, chatAM samRddhi sanmAna 18
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204 rumI rAjAnu patana vagere na maLe. duniyAmAM A banatuM dekhAya ja che ne ? edI jevA mANase meTA vaibhavI che, ane puruSAthI enI nAkarI bhare che ? kAraNa ekane UMcAM pUrva puNyanA udaya che, khIjAne evA nathI. vaibhavAdimAM puNya sivAya khIjuM zuM nakkara kAraNa che ? kazu nahi. * surasuMdarI mATe khApe ane pAte manamAnyA puruSA tA karyAM ane e rAjakumArane paraNI, paraMtu puNya kAcuM te bicArI sAsare paheAMcatA pahelAM ja vagaDAmAM lUTANI ? dhADapADue ene upADI gayA ane dUra dezamAM jaI vecI mArI te ene eka naTaDI banavuM paDayuM ! tyAre mayaNAsuMdarInA ke enA mApanA sArA pati meLavavAnA cAhIne khAsa puruSArtha nahAtA, chatAM puNya joradAra hatuM te maLele kRDhiceA pati devakumAra jevA rAjaputra zrIpALa nIkaLye ! AnI pAchaLa puNya vinA khIju kANu kAma karI rahyu che? puNyanA udaya pramANe ja vaibhavAdi maLe che, chatAM mANasane puNyanA mArga sUjhatA nathI ne pApAcaraNa ja sUjhe che ke jenAthI nakkI duHkha AvavAnAM. kavi kahe che. dharmasya phalamicchanti, dharma nevchanti mAnavAH / phalaM pApasya necchanti, pApaM kurvanti sAdarAH // -arthAt mUDha manuSye dharmAM ( puNya ) nuM phaLa sukha sapatti maLe ema icche che, paNa dharma karavAnuM IcchatA nathI. tema, pApanuM phaLa duHkha daugyAdi IcchatA nathI. chatAM pApa AdarapUrvaka hAMze hAMze kare che.
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27ya ane utthAna keTaluM vicitra! zaradI miTAvavI che, paNa havA khAvAnuM nathI choDavuM ! Arogya joIe che, paNa pathya nathI sAcavavuM! duHkha miTAvavuM che, kintu pApa nathI choDavA ! sukhanI IcchA che, paNa dharma nathI joIte. kAraNa vinA kArya kema bane? mULa siMcyA vinA choDa kema vaLe? pAka kyAMthI thAya ? dharma e mULa che, sukha e phaLa che. nAnA vaibhavathI mAMDI meTA cakravartInA vaibhava paNa dharmajanita puNyathI ja prApta thAya che. nahitara tevAM ucca keTinA puNya vinA jene tene cakavatI paNuM kema na maLe? duniyAmAM dekhAya che ke moTI sainya-zastrAdinI sAmagrIthI dhAMdhala macAvanArA ane eka vakhata duniyAne gabharAvI mUkanArA paNa cakavatI nathI banI zakyAM. nepoliyanahiTalara-musalinIe dhamAcakaDI kyAM ochI karI hatI ? paNa mananI manamAM rahI gaI, ne e UDI gayA ne ? rukamInA jIve dIrghakALa dukhamaya bha karyA bAda dharmanuM zaraNuM lIdhuM, AgaLa vadhatAM vadhatAM eTale badhe kaSTamaya dharma sAthe, ke eNe TheTha cakravartI paNAnuM puNya UbhuM karI dIdhuM, ane cakravata banyA. have ahIM khUbI e hatI ke dharma paNa nirAzasa bhAve kevaLa AtmakalyANa-Atmazuddhi arthe sAthe hate; tethI cakavartI paNAnA vaibhavamAM e jIva mehamUDha na banI gaye. pra-dharma AtmAnA kalyANanI IcchAthI karyo e paNa IcchA AzaMsA te thaIne? nirAzaMsapaNuM kyAM kahyuM?
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ ramI rAjAnuM patana u-AzaMsA pApa IcchAne kahe che. 1. rAga 2. dveSa ke 3. mehathI dharma sadhAya e AzaMsAvALo dharma kahevAya. (1) brahmadatta cakIe pUrvabhave dharma sAdhatAM meTA cakravartI paNAnA vaibhavanI kAmanA karI, niyANuM karyuM, e rAgathI dharma thayo. ene AzaMsAvALo dharma kahevAya. (2) agnizarmAe lAkha pUrva sudhI mA khamaNane pAraNe mA khamaNa karavA upara guNasena rAjAne bhabhava mAravAnuM niyANuM karyuM, tIvra AzaMsA karI e thI dharma tha. (3) ema dharma karI kaI che ke mane bhavAMtare dharma maLe mATe daridrapaNuM-dAsapaNuM maLo. e mehathI dharma sAthe kahevAya. meha eTale mUDhatA. ajJAna dazA. zeThAI-zrImaMtAImAM dharmanuM mana nathI thatuM, dAsapaNuM daridrapaNuM heya te thAya, ema mAnI levuM e mUDhatA che. dharmanuM kAraNa dAsapaNuM ya nathI, ne zeThAI paNa nathI. dharmanuM kAraNa te pApabuddhine hAsa, rAgAdine hAsa, AtmakalyANanI ja vizuddha kAmanA, ane arihaMtano prabhAva che. emanI ane emanA zAsananI nirmaLa pagalikaAzaMsA vinAnI, ArAdhanA AMtarika dharmanuM kAraNa che. e ahIM karyo jAo, vacamAM bIjI kaI ghelachA na ghAle, parabhave acUka dharma maLaze.
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna viSayasukhanA rAga na joie. jIvA para dveSa na joie. 277 akAraNabhUta paisA-pratiSThA vagerene kAraNu mAnI laI enI AzaMsA rAkhavAnI mUDhatA na joie. bAkI rAgAdi vikAre zamAvavAnI IcchA, kaSAya-mukta thavAnI tAlAvelI, karma -nirjarA karavAnI kAmanA, guNasthAnakamAM AgaLa vadhavAnI apekSA, jinazAsananI jinacaraNanI sevAnI abhilASA, e keAi pApa AzaMsA nathI, pApa icchArUpa nathI. ulyu, emAM te niriccha-nirIha niHspRha banavAnI IcchA che, IcchAmAtranA abhAva thAya evI kAmanA che. eTale e anicchAnI icchA e zuddha nirAza sabhAva che. emAM AgaLa vadhatAM vadhatAM evI dazA AvIne UbhI rahe che ke pachI kAI ja IcchA nahi, meAkSanI paNa icchA nahi ne saMsAranI paNa IcchA nahi, paNa te A vizuddha kAmanAthI dhama mAM AgaLa vadhatAM bane; paNa pApaicchAthI dhama karatAM nahi ke A AtmakalyANanA lakSa vinAnI gatAnugatika dharma pravRttithI na bane. je aMte joie che tenA aMza hAla nathI joitA ? Atma kalyANa, kama nirjarA, rAgAdi vikAra-zamana, SAya-upazama, jinacaraNa sevA, vagerenuM lakSa, vagerenI
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ 278 phamI rAjAnuM patana tIvra IcchA te rAkhavI ja joIe. te ja, bhaviSyamAM te pachI, paNa ahIM atyAre ja dharma sAdhavAnA phaLa rUpe emAMnuM aMze aMze ya nipajAvavAnI tamannA rahe ane cAhIne nipajAvAya. aMte vItarAga thavuM che, mekSa e ja vItarAgatAmaya joIe che, ane ahIM beDA paNa rAgAdi vikAro ochAM nathI karavA, e mokSanI IcchA kevI pikaLa ! aMte sarvakarma kSaya joIe che, ne ahIM zeDo paNa karmakSaya thAya e mATe dharmakaSTI nathI karavI, e sarva karmakSayanI IcchA kevI muDadAla ! zAstra te kahe che ke parabhava mATe be dhilAbha yAne jina dharmanI prApti mAge che ke ahIM maLela jinadharmarUpa bedhine sakriya sAdhavA dvArA saphaLa karatA nathI, te tane kayA mUlya para parabhave bedhine mAla maLaze ? tane mAgavAne adhikAra che che? adhikArI te ahIM ja prApta jina dharmane jIvanamAM yathAzakti utAranAra che. vizuddha dile karAtI yathAzakti dharmanI sAdhanA e bhavAMtare dharma prApta karavAnuM nANuM che. ahIM uMmara vahI gaI, cAritra pALavAnI sthiti rahI nathI, paNa bhavAMtare cAritra jarUra maLe evI IcchA che, te enAM kaI lakSaNa te ahIM jAIze ne ? bhavAMtare cAritranA lakSaNa - (1) kadAca jAte cAritra azakya che, paNa kuTuMbane
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 279 dharma siMcI siMcIne e pamADavuM te zakya che ne ? (2) are ! e ya pAme na pAme e judI vAta, paNa pite enI hitazikSA devAnuM te zakya ne ? (3) ema koI nAnapaNamAM yA paraNane tarata cAritra levA nIkaLe enI paNa anudanA te banI zake ne? paraMtu enA badale je ahIM kuTuMbane saMsAra ja zikhavAta hAya, cAritra tarapha jatAM nAnA ke nava pariNItane nIMdavAno hoya tyAM bhavAMtaramAM cAritra maLavAnI ahIM bhUmikA zI racAya? kayA nANAM para parabhave cAritra maLe? (4) ema saMpUrNa cAritra nahi, thoDA thoDA ya vrata niyama ane pApasa keca karavAnI tamannA na hoya te bhavAMtara mATe paNa cAritra maLavAnI icchA ja kevI? sAyika samaktinA dhaNa paNa nikAcita cAritra mehanIya karmanA udayavALA kRSNa ane zreNike zuM karyuM? cAritra ke zrAvakanA vrata paNa laI na zakyA chatAM kRSNa pitAnI dIkarIone cAritra mArge caDhAvavAnuM karyuM, rANIone cAritra levAmAM saMmati ApI dIdhI ! yAvata paTTarANIne paNa ! zreNika rAjAne eka ja egya samartha dekhAtA putra abhayakumAra rAjyagAdI seMpavI che, paNa abhayakumAra cAritra levAnuM kahe che, te saMmati ApI dIdhI! pachI bhale nAlAyaka keNikanA trAsa bhogavavA paDyA, paNa abhayakumAra mATe ke enA cAritra mATe aphasesI na karI.
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ 280 rumI rAjAnuM patana A sivAya paNa kRSNa ane zreNikanAM jIvanamAM abhakti, sAdhu bhakti, ane dhamanAM sanmAna paNa evA karavAnuM rAkhyuM hatuM ke jenA upara kahI zakAya ke bhavAMtare cAritra maLe enuM mUlyabhUta nANuM ahIM UbhuM karI rahyA che. sArAMza, bhavAMtare je dharma joIe che, ke je mokSa joIe che, enI korI IcchA mAtrathI nahi cAle, paNa enA mArge kaMIka ne kaMIka prayANa joIze; te ya enI zuddha IcchA ane sacoTa lakSathI. A rIte dharma sadhAya, te te nirAza sabhAve dharma sAthe gaNAya. rukamInA jIve e rIte have dharmasAdhanA karavA mAMDI che te kamazaH cakravatI che, tyAM paNa juo kevA ucca dharma para caDI jAya che! e pratApa pUrvanI dharma, sAdhanAne te kharo ja, paNa nirAzasabhAvane, kevaLa AtmahitanI buddhine. viSayecchAthI dharmabIja zekAI jAya - dharma kara kare ne vacamAM tuccha viSaya sukhanI IcchA ne lapharAM ghAlavA, tucchakIti vAhavAhanI kAmanAnA kalaMka ghAlavA e dharmabIjane zekI nAkhavAne dhaMdhe che. pachI enA para dharmane aMkura na phUTe. kemake ahIM ja dharmanAM phaLarUpe adhika dharma nahi, paNa dharmaghAtaka viSaya sukhecchA ke kIrti-vAhavAhanI IcchA karI. pachI je IccharyuM tenI ja mamatA AgaLa
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 281 thavAnI. e nyAye IndriyanA viSaye IcchakyA te viSayanI ja mamatA AgaLa thAya ne? dharmanI mamatA ja kyAM rahe? ene artha dharmabIja naSTa ? savArathI tapAsa - A badhuM bahu tapAsatA rahevA jevuM che ke ApaNA dilamAM kaI vAsanA mukhya banI jAya che, dharmanI? ke dunyavI kaI cIjanA rAganI, dveSanI ke mUDhatAnI? haiyAne jheka kaI bAju jAya che e tapAsatA rahevA jevuM che, jethI jayAM dharma gauNu yA lakSa-bahAra thate dekhAya ne rAga-dveSa -mUDhatA mukhya thatA jaNAya ke tarata viveka karI e jhoka pheravIne dharmano mukhya jheka karI zakIe. savAre uThayA barAbara dhyAna rAkhavA jevuM che ke manamAM vicAra kayA zarU thaI jAya che? ane pachI paNa bahudhA vicAro zAnA Ave che? dharmanA ? ke dunyavI cIja ja jALanA ? pra-AtmAmAM ojasa na pragaTatuM hoya, guNAnI mamatA na jAmatI hoya, dharmakriyAmAM tarabaLa rasa na jAmata haya, vAraMvAra deva-gurunAM upakAra yAda na AvatA hoya, AvuM badhuM kema? u0-tapAsaze te dekhAze ke magaja rAga-dveSa mehanI AzaMsAo apekSAo ane vicAraNAothI gherAyeluM rahe che. tethI AvA magaje pachI varasanA varase bhalene dharmakriyA * niyamita karyo javAtI hoya, chatAM miMyA TheranA Thera,
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ 282 rumI rAjAnuM patana hadayanAM parivartana -pariza dhananI dRSTie kazuM neMdhapAtra pagaluM AgaLa nahi ? AvuM calAvavuM game che tamane? bhavAMtare kiyAnA abhyAsa karatAM vizeSa te dila laI javAnuM che, e bhUlaze nahi. alabatta ethI kAMI sArI ke narasI kriyA kAma nathI karatI ema nahiM, paNa kiyAmAM jevuM dila haze e pramANe kAma thaze. kriyA sAMsArika che ane emAM dila paNa evuM mehamaya bhAvathI bhareluM che, te e kriyAnA vadhu ne vadhu abhyAsane lIdhe dila gADha mehamaya bhAvabharyuM laI javAnuM. bhAvane anukUla kriyAbhAvanuM piSaNa kare che, bhAvane daDha karatI jAya che. jemake, haiyAmAM bhAva jAtavaDAIne che, abhimAnane che, ane kriyA paNa bIjAne tuMkAra-tochaDAIthI belAvavA-karavAno che, te dilane skarSa-abhimAnane bhAva puSTa thato javAne. ethI ulaTuM, bhAva vAtsalyane che, nAnAo ke samAnanuM karI chUTavAne svArtha rahita bhAva che, e tuMkArathI bolAvavAnuM karaze chatAM dilamAM vAtsalya vadhatuM jaze. buThThI mAtAe meTA AdheDa uMmaranA paNa dIkarA dIkarIone tuMkArathI bolAve che ne ? paNa enI pAchaLa enA dilamAM vAtsalya keTaluM badhuM ubharAtuM rahe che ! ena esa e TI zeThANI tarIkenA abhimAnathI ema karye jatI haze te ethI avirAmano bhAva joradAra banate javAno.
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 283, kApanArA traNa, paNa bhAva judA - kasAI dhaMdhe jema AgaLa AgaLa karyuM jAya che. tema tema enA dilanI kaThoratA vadhatI jAya che. zuM kiyA nakAmI gaI ? nA, bhAvane vadhu jamAvavAmAM kAraNabhUta banatI cAlI. ahIM bhAva azubha che, nirdayatAnA che, te kiyA ene majabUta karI rahI che. ethI ulaTuM kaI sevAbhAvI DAkaTara maphata yA bahu aTapa mahenatANuthI sArvajanika hospiTalamAM sevAnA bhAvathI oparezana para oparezananI kriyA karyuM jAya che, te e kriyA enA sevAbhAvane vadhu ne vadhu puSTa karatI cAle che. tyAre je pitAnI khAnagI hospiTalamAM rItasara pisA paDAvIne oparezana karyA jAya che, te ene lakSmIne meha vadhu ne vadhu sateja puSTa banate Ave che. kriyA aMga kApavAnI traNeyanI che, bhAvanuM piSaNa je mULa dila che enA AdhAre thaI rahyuM che,-ekane nirdayatAnuM, bIjAne sevAbhAva-parArthavRttinuM ane trIjAne dhana-tRNAnuM. AmAM bhAvane anukULa kiyAnA bhAvane abhyAse daDha vadhu dRDha karavAnuM karyuM, e sUcave che ke kiyA nirarthaka nathI. evuMja dharmakriyAmAM che. mULa kevA bhAvanA dilathI kriyA AraMbhe che e je jeje lekamAM dhamI gaNAIe evI mAnAkAMkSAthI yAne sArA dekhAvAnI AzaMsAthI dharmakriyA karavA mAMDI, dAna devA mAMDayuM, agara vrata-niyama-pUjA-sAmAyika karavA mAthuM, ke tapasyA
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ 384 rukmI rAjAnuM patana zarU karI, yA zAstra bhaNavA mAMDavAM, te pachI e dAnAdi jema jema karAtA jaze, tema tema vadhatA jaze. mAnAkAMkSAne bhAva apavAda : alakhata eka jinAgamanI e tAkAta che ke enu avagAhana vadhatu jAya tyAM kacAreka zAstranA gaMbhIra tattva jotAM mAnAkAMkSAne ThAkara lAgI jAya, ne e naSTaprAya paNa thai jAya. jemake, gAvi brAhmaNe sArA vAdI banavAnI kaLAmAM pAraMgata thavA mATe e vRtti haiyAmAM chUpI rAkhI jainAcAya ne bahArathI vairAgya dekhADI dIkSA lIdhI, ane jaina zAstro bhaNavA mAMDacA paNa bhaNatAM bhaNatAM jinAgamanI agAdha vAtA joi mana pIgaLI gayu, jAtanI mAnAkAMkSA para ghaNA thaI! tiraskAra chUTA ! Aja jinAgamanAM jJAna ane cAritranA ucca phaLarUpe sva-paranA utkRSTa AtmAtthAna dekhyA ! tyAre e che|DI mAna pASaNamAM ati tuccha ane AtmaghAtaka phaLa dekhAyuM. tyAM mAnAkAMkSA uDI! guru pAse yathA nivedana karI zuddhi karI, pharIthI vizuddha saMyamamAM lIna thayA ane mahAna prabhAvaka vyAkhyAtA goviMdAcAya banyA, paraMtu A kayAre? ke kaIka padArtho STi aMtaramA ramatI hatI, temaja mithyAmatanAM tuccha tattva ane jinAgamanAM ati mahAna tattvanI tulanA tathA banne vacce AkAza-pAtALanAM aMtara magajamAM ramatAM banyA tA ja e kAya thayuM. paNa
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 285 bhAva vadhu ne A te apavAda hAM, ke je bahu ochAne lAdhe. meATA bhAge te e padAdiSTa ane tulanA sAthe mahAna aMtaranuM bhAna bahu AchAne rahe. e nahi ane kevaLa mAnAkAMkSAthI bhaNAtu-vaMcAtuM rahe. tyAM e paThana-vAMcananI kriyA vadhatI tema tema dilane mAna ane leAbha kaSAyane vadhu puSTa thatA rahevAne. emAM pachI AgaLa vadhatAM leAkavAhavAhAthe leAkara'janAthe game tema bharaDavAnuM bane emAM navAI nathI. AjanA amuka sAkSareAmAM A dekhAya che ne? emanA jevI ma`DaLI ane bheALA jIvAmAM peAtAnI sArI vidvattA dekhAya e mATe jinAgamaviruddha khelatAMlakhatAM, jaina tattvAne UMdhA maraDatAM, jaina itihAsane kadrupA banAvatAM, keI AMcake che ? managhaDaMta kalpanA ane kutsita tarka AgaLa karIne bAphe che ne ? ulTuM bAphenAra Adhunika sAkSara eka sAkSare evA bhAvanuM lakhyuM ke, pArzvanAtha bhagavAnanA vakhatamAM cAra mahAvrata hatA, pachI mahAvIra prabhue pAMca mahAvrata karyAM, kema ? eTale buddhinA vikAsa vadhyA ethI. pUva karatAM have vadhu saMskAritA AvI eTale brahmacaya ne judu mahattva ApI pAMca mahAvrata karyA.' jue A mAraka vidvattA ! A kuTila tarka ane kAla kalpanA ! hakIkatamAM zAstra ethI ulTu ja kahe che. madhyama khAsa jinanA kALamAM leka Rju ane prAna tethI vadhu saskArita hatA, eTale parigraha. AcAranA
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1284 rUphamI rAjAnuM patana vratamAM ja bheguM brahmacarya samajI zakatA hatA. abrahmasevana pahelA strIne pitAnI tarIke karyA vinA, yAne enA para parigraha buddhi-mamatA karyA vinA banI zake nahi, eTale parigraha-tyAgamAM strIne tyAga saraLa ane prANa bhAve samajI zakatA hatA. pahelA jinezvaranA vArAmAM prajA trAjusaraLa kharI, paNa jaDa, kitu prANa nahi tethI A samaja A viveka karI zake nahi. temaja chellA jinezvaranA samayamAM prajA prANa paNa nahi ane saraLa paNa nahi, kintu jaDa ane vaka tethI kaI samajAve te ya samaje nahi, ulaTuM sAmI dalIla karI siddha karavA mathe ke "ame strIne paraNIzuM nahi, pitAnI nahi karIe, keInI strI pakaDazu, pachI e zAnI parigraha rUpa kahevAya?' -Ama prajAnI ju-jaDatA, ane vaka-jaDatAne lakSamAM rAkhI pahelA ane chellA jinezvara bhagavaMte e brahmacarya vrata alaga pADI pAMca mahAvrata prarUpyAM. koNa vadhu saMskArI, vadhu buddhimAna ? : have vicAra karI juo ke zrI pArzvanAtha bhagavAnanA vakhatamAM prajA vadhu saMskArI? ke zrI mahAvIra svAmIne vakhatamAM prajA vadhu saMskArI? parigraha pApamAM ja abrAmApa samAviSTa na samajI zakavuM e buddhivikAsa ? ke samajI zakavuM e buddhivikAsa ? vadhAre buddhimAna te e, ke je vastune vadhu uMDANathI joI zake. kAbela jhaverI keNa kahevAya che? hIrAne upara uparathI jue e
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 287 ke jhINavaTathI jue e? parigraha pApane jhINavaTathI jue te dekhAya ke strIne bhega ene parigraha karyA pachI ja thAya che, tethI parigrahane tyAga karyo eTale abrahmapApane. tyAga sAthe ja samajI levAne thaI gaye. zuM A samajI zake ene eAcho buddhivikAsa ane na samaje ene vadhu buddhivikAsa? tyAre saMskAritA paNa adhika kaI? thoDA vrata-niyamanamAM adhika pApa choDe e? ke adhika na choDavAnuM bahAnuM kADhe e? bApe mAne be dikarAne zIkhavyuM ke "bhAI! juo, vaDilenI adaba cUkavI nahi have eka dIkare te enA vyApaka svarUpane vicArI e nakakI kare che ke "te pachI vaDilane pUchaLyA vinA kAMI kAma karavuM nahi.' bIje vicAre che ke adabamAM to emane vinaya sAcavavAnuM ne sAme nahi bolavAnuM Ave, paNa vagara pUchaje kaMI karavAmAM kyAM adababhaMga thayo ? bele bemAM vadhu saMskArI ke dIkaro? mAne ke tame ja AvA be dIkarAnA bApa che, te kene vadhu saMskArI gaNaze ? vadhu DAhyo gaNazo? kaI paNa kAma vaDilane pUchIne karavuM e paNa vaDilanI adaba jALavI kahevAya. svataMtrapaNe pitAnA manane pUchIne karavAnuM hoya te vaDila karatAM pitAnAmAM nAnApaNuM zuM AvyuM? vaDile ya svataMtra ane nAno ya svataMtra, pachI AjJAkAraka-AjJApAlakane bheda kyAM rahyo ? vaDilanI adaba eTale te vaDilanuM
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ 288 ramI rAjAnuM patana vaDilapaNuM AjJAkArakapaNuM ane pitAnuM AjJAdhInapaNuM, AzritapaNuM mAthe dharavAnuM. emAM pachI pUchavApaNuM te AvI ja jAya. te ja adaba jALavI kahevAya. ATaluM na samajI zake, e vadhu saMskArI che? ke samajI zake e vadhu saMskArI ? AjanI udhI sAkSaratA-2 mahAvIra prabhunAM zAsana vakhatanI prajA parigrahatyAgamAM brahmacarya samajI zakatI nathI, ene pUrve samajI zakanArI prajA karatAM vadhu saMskArI zAnI kahevAya? paNa Adhunika sAkSara bicArA keI je svAtmakalyANanA uddezathI nahi, kiMtu lekamAM sArA vidvAna tarIkenI khyAtinI AkAMkSAthI eTale ke mAnAkAMkSAthI zAstro vAMce -bhaNe che, e Adhunika jamAnAnA havAmAM phasAI ema siddha karavA mathe che ke "pUrvane kALa a5 buddhi-vikAsa ane a5 saMskAritAne hate. te kramazaH emAM pragati thatI AvI, ethI pUrve karatA AjanA kALe vadhu buddhivikAsa ane vadhu saMskAritA pragaTI che. keTalI ajJAna dazA ! keTalI mUDhatA! ke mativiparyAsa ! paraMtu mAtAkAMkSAnA dilathI samyapha zAnuM va vAMcana karAya, te ya te mAnAkAMkSAne vadhu puSTa kare emAM navAI nathI. Ajane jamAne A mAnavAne cAlI paDyo che ke "pUrva karatAM buddhi-vikAsa ane saMskAritA vadhatI AvI che !' DAravInanI thiyarInA A pUjArIonI vacamAM mAna meLavavuM
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ 289 ane utthAna hoya te kema maLe ? emanuM gANuM gAya te ja ne ? e gANuM zAstramAMthI yenakena prakAre upajAvI kADhavAnuM ! eTale e Adhunika vicAradhArAvALAomAM zAstranA sUkSma ciMtaka tarIke khyAti maLe! bhUlA paDatA nahi jamAnAnA tUtamAM Aje skUla-kolejomAM ane chApA-megejhInanA lekhomAM A managhaDaMta vikAsavAdanA siddhAntanuM ja samarthana thaI rahyuM che ke Aje vikAsayuga Avyo che. DAravInanI thIyarI mujaba zUnyamAMthI pRthvI pANI vagere, emAMthI jatusRSTi, emAMthI pazu, emAMthI vAnara, emAMthI mAnava, ....ema kamaza: vikAsa thatuM AvyuM che! pahelAM leke jaDane nAgA pharatA, patharanA zastra vAparatA, pachI jhADanI chAla paheravA lAgyA, lAkaDAnA zastra banAvavA mAMDyA, pachI UnanA pachI sutaranA vastra ane lekhaMDanA zastra banAvatA thayA...vagere. A badhe gaNatarInA chelA hajAre varSamAM vikAsa thatuM AvyuM, emAM Aje ANuM, rokeTa vagere sudhI vikAsa thaye" e. vikAsavAda Aje cAlI rahyo che. A Adhunika vikAsavAda eka tUta che, kAraNa ke - pUrvanA vikAsa juo - (1) Aje te zuM che, paNa cauda pUrva, ane bIjA jaina zAstromAM apUrva vidyAo, maMtra, taMtra, yaMtra, cUrNa vagerenAM addabhUta varNana hatAM ! utthAna zrata, samutthAna19
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra90 rumI rAjAnuM patana zrata vagere bhaNe eTale ekAeka gAma UThI jAya ! lazkara Ubhu thaI jAya, jaMghAcaraNa-vidyAcaraNa labdhivALA paLavAramAM hajAro jana AkAzamAM UDIne jAya, vidyAdharo vidyAthI vimAna vikavI de! amuka amuka vastuonuM cUrNa samudra-sarovaramAM nAMkhe tyAM hajAre mAchalAM ekAeka utpanna thaI jAya ! amuka vanaspati-rasAyaNathI suvarNarasa bane tenA ekeka TIMpAthI tAMbu sonuM banI jAya ! | veda, mahAbhArata vagere zAstromAM paNa tevA maMge, agniasa vagerenA zastraprayAgonI vAta Ave che. kaLAmAM kuzaLa kArIgare kASThanA evA gheDA vagere banAve ke je yAgnika racanAthI AkAzamAM UDIne jAya ! evA te moTA kASThamaya kamaLa banAve che jemAM vacce makAna hoya ane saheja eka cAMpa dabAvatAM kamaLanI vikasita pAMkhaDIo AMkhanA palakArAmAM baMdha thaI jAya ! ' kahevAya che ke rAjA zreNika dhanADhaya zAlibhadranA mahela para gayA, tyAM snAnAgAramAM snAna karatAM AMgaLI parathI vIMTI khasI gaI te pANI sAthe taNutI gaI kUvAmAM! rAjA ! vyAkuLa thaI vIMTI mATe daSTi pheravavA maMDyA eTale tarata zAlibhadranA sevakee melA pANInA kUvAmAMthI yAnTika prAge pANa khAlI karI nAMkhI rAjAne kahyuM.
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ 291 ane utthAna AmAM jaI batAve ApanI vIMTIM, ame kADhI ApIe" rAjA joI cakita thaI jAya che, zaramAI jAya che ke "zuM batAvuM?" kemake emAM te zAlibhadranA eMThavADarUpe kADhI nAkhelA jhagamaga-cakamaka caLaktA devatAI jhaverAtanI vacce pitAnuM mudrAuna eka jhAMkhA patthara jevuM lAgatuM hatuM! AmAM kUvAnuM pANI kSaNavAramAM yAtrika racanAthI ulecI nAkhavAnuM karyuM. tyAre e kALe yaMtrakaLA kevI prarvatatI haze! e vakhate ratnakaMbaLe kevI AvatI? bhaThThInA sapheda uMdaranA rUMvADAnI banelI eTale ene sApha karavI hoya te agnimAM nAkhavI paDe! e baLe-kare nahi, mAtra mela baLIne khAkha thaI jAya, ne kAMbaLa ujajavaLa thaI nIkaLe. ziyALAmAM e oDhavAthI garamI maLe ! ne unALe oDhavAthI zItaLa ThaMDaka maLe! kahe che ne 200 varSa pUrve DhAkAnA kArIgara aMgUThAnI kArIgarIthI evI bArika malamala vaNatA, ke ene tAke mUThImAM samAI jAya ! tyAre auSadha paNa kevA kevA camatkArIka hatA enA sApa gayA ne lIsoTA rahyA " nI jema Adhunika kALe paNa kyAMka khUNe khAMcare enA jANakAra ane saphaLa prAga karanAra sAMbhaLavA maLe che. hamaNAM hamaNAM thaI gayela mahammada chelanI vAta sAMbhaLI che ne? TrenamAM vagara TikiTe bese, TikiTa cekara Ave ane TikiTa mAge te khIsAmAMthI Dhagale TikiTa
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ 29ra ramI rAjAnuM patana kADhI batAve! keIne miThAI khAvI hoya te emaja kahe "le dhara thALI pele thALI dhare aTale adazya paNe miThAI emAM AvI paDe ! te najarabaMdhInI nahi. sAcesAca pele miThAI khAya ane peTa dharAya! eka vAra bhikSA laI jatAM eka gerejanI mahammade mazkarI karI " mahArAja ! A jheLImAM zuM laI jAo che ? mAMsa? juo jue!" gorajI aMdara jue te mAMsa dekhyuM ! pelAne kahe che alyA sAdhunI ya mazkarI ? le tyAre ubhe rahe tuM basa gorajI kahIne gayA, mahammada tyAMthI na hAlI zake na cAlI zake zuM kare have ? garajIne vinaMti karI batAvavA paDyA, bajAra vacce mAphI mAgavI paDI tyAre chUTo ! zuM A ? ati prAcIna kALathI cAlI AvatI vidyAmaMtra vagerene prabhAva ! e badhA prAcIna vidyAmaMtrAdisiddha vikAsanI AgaLa Ajane vikAsa kAMI visAtamAM nathI. chatAM ene ja vikAsa kahI kharekhara-prAcIna vikAsa para aMdhera picheDe kare e vikAsavAda tUta nahi te bIjuM zuM? (2) zAstromAM vikasita vidyAo bharI paDI chatAM Si maharSie jagatamAM enA pracAra-prakAzana mahetA karatA, te eka ja zubha uddezathI ke mAnava ane itara prANIonuM nikaMdana na nIkaLe. Aje aNuzastrone bhaya vyApaka banyuM che ne? nirdoSa mAnavaprajA bhayabhIta thAya e vikAsa ke pIchehaTha? AjanI A aNuba, hAIDrojana beba
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 293 ane kabATa vagerenI zenA lIdhe te paraspara rASTro vacceno bhaya vacce ! ethI pAra vinAne lazkarI kharca paNa veDaphAI rahyo che ? e bhaya na hoya te eTale kharca keTalIya mAnava rAhata ane mAnava uddhAramAM kAma lAgata,!--ema AjanA ja zAMtipriya leke kahe che! hiMsAnA plegamAM vikAsa ke vinAza? : Aje A zodha-AviSkAra ane kahevAtA vijJAnavikAsamAM hiMsA keTalI bhayaMkara vadhI gaI che ! emAM ya bhArata jevA ucca saMskRtivALA dezamAM paNa ke hiMsAne plega phATI nIkaLe che ? bhayaMkara kalakhAnA, uMdara-mAkaNa macchara-vAMdarA-dekA-gheTAM-bakarAM-vagerenI jAlima hiMsA kevI nirvANa nirdaya ane krUra hRdaye thaI rahI che! uMdara mAra, mAkhImAra vagerenA vyApaka saptAha UjavAya e keTalI niSphara pizAcI lIlA? jaMtumAranI davAo dhUma pracAra! jIvatA Dhorone UkaLatA pANI nAkhI ane dhakethI phUTI jIvatA jIve e bicArAnA ujharaDelA cAmaDAnA kroma ledharanA bUTa-caMpala pAkITa vagerene dhUma pracAra! hiMsAbharI davAono aDhaLaka pracAra ! IMDAM-macchI-mAMsa vagerenAM bhakSaNa te jANe sAmAnya thaI gayA! A badhe vikAsapaMtha ke vinAzapatha IrSA-cerI-khUna vageremAM vikAsa - kahe jouM, A vikAsayuga AvyuM ke vinAzayuga? kemAM dayA-popakAra-sahiSNutA-tRpti vagere sAtvika
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24. rumI rAjAnuM patana bhAva vadhyA? ke nirdayatA-svAtha dhatA-ISya-tRSNAdi tAmasa bhAva phAlyA phUlyA ? corI-luMTaphATa, khUna, vyabhicAra ane badamAzI keTakeTalA vadhI gayA che? lAMcaruzvata anIti aprAmANikatA kevI jAlima vadhI gaI che? nAnI prajAmAM paNa keTakeTalI badIo UbhI thaI gaI che ? svacchedavAda, uddhatAI, haDatAle, hullaDa, vagere kevo sahaja jevA banI gayA che ? pragati ke avanati ? - A badhuM zuM kaheze ? mANasa pragatinA paMthe ke avanatinA ? pahelAM rUpiyAnuM cAra zera ghI maLatuM, Aje bAra rUpiye zera maLe, bemAM ka vakhata vikAsane ? ne ka pIchehaTane ? pahelAM mANasanAM jIvanamAM bAhya pravRtti maryAdita ane AdhyAtmika pravRtti bharapUra ! Aje bAhya bhautika dhAMdhale ja jIvanane gherI lIdhuM che. jyAM mAnavI yuga ne kyAM pAzavI yuga? have ema kahevuM ke "prAcIna kALa alpa vikAsane hate pachAta hatuM, ane Aje khUba vikAsa thaI rahyo che." e kahevuM kevuM AMkha mIMcIne vicArazUnya kathana che? eka AMdhaLe kUvAmAM paDyo, pAchaLa bIjo AMdhaLo paDyo trIjo paDyo. cA, pAMcame....cAlyuM ! ema eka be vikAsayuga, bIje be, trIje bolya...cAlI paDayuM ! emAMnA keIne jarA UbhA rahI, TharIne vicAra karavAnI UMDI buddhi lagAvavAnI phurasada nathI ke "alyA bhAI !
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 295 jue teA kharA ke pragatimAMthI avanatimAM chIe ke avanatimAMthI pragatimAM ? AmAM AjanA kahevAtA sAkSarAya bicArA sI paDayA che ! eTale pAzvanAtha bhagavAna karatAM mahAvIra bhagavAnanA yugane vadhAre vikAsavALA ane pele alpavikAsavALA yuga kahe che ! svane, devatAone, sajJatAne huM baga gapeADu' mAne che! AcAryAMnA zAstrone kalpanAthI upajAvI kADhelA agara chatarAnuM anukaraNa karanArA kahe che ! strIenI svacchaMdatA maryAdAhInatAne svataMtratA ane vikAsa kahe che! ghuMghaTa vagerenI sva-para zIlanA rakSAbuddhinA prAcIna rivAjone kurUDhie gaNe che ! pApapravRtti ochI karI sva-para Atmahitakara dhArmika pravRtti puSkaLa karavAnuM zIkhavanAra jaina dharmAMne nivRtti pradhAna eTale ke niSkriya--jevA kahe che! ane bauddha dharma pravRtti mukhya karI tethI ene adhika phelAvA thayA ema kahe che....AvAM badhAM jUThA pratipAdana e sAkSaratA ne ? paralAka lai javAnI cIja dilaH vAta evI hatI ke leAka-vAhavAhanI AkAMkSAnA bhAvathI jaina zAstro paNa vAMcavAnI kriyA kare tA gAviMdAcAya jevAne hRdaya palTo bhAvaparivata na thAya; e dAkhaleA apavAda; bAkI teA mAnAkAMkSAnA bhAva puSTa thatA jAya che, eTale kriyA nakAmI jatI nathI. chatAM enA saravALe bhAvamAM yAne dilamAM AvIne UbhA rahe che. paraleAkamAM lai javAnI cIja A saravALArUpa dila che, yAne ahI majabUta
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ 296 rukramI rAjAnuM patana karelA bhAva che, kemake evuM dila evA bhAva paraleAkamAM saheje pragaTa thaI jAya che. have jo dhama karatAM paNa iMdriya-viSayeAnI ne kIti sattA-sanmAnanI--tRSNAnA bhAva rAkhyA te e pUThe lAgI samajo ! dharmonuM phaLa puNya bhAgavatAM e tRSNA joradAra pravatI rahevAnI ! ane kahe che ne ke ' ghaNAvALAne ghaNI mAyA-tRSNA' enuM duHkhada pariNAma samajI zake che. rukamI sAdhvInA jIve cakravatI paNAnuM puNya upAtAM karela dharma AvI kAI tRSNA-AzaMsA vinAnA arthAt nirAzasabhAvanA hatA. tethI cakravartInI mahAsamRddhi prApta thai chatAM emAM evI Asakti, tRSNA, mamatA mAyA nathI. rukamI jIva cakravartI dIkSA le che eka avasara evA AvI lAgyA ke A cakravatI sa'sAranA kAmabhAgeAthI atyaMta nivedya-udvega pAmI gayA. aMtaramAM kaMIka aMze paNa jAgatA mANasane ke viveka dharanArane evuM kAMIka nimitta maLatAM vivekane vicAra sphure che, ane e emAM AkhA soMsArane ane samagra jIvananA kayAsa kADhI le che. ' saMsAra kevA ? upAdeya ke tyAya ? sAra ke asAra ? jIvanamAM aMte zuM? AtmAne laI javAnI susaMskAra-samRddhi! ke kusa MskAranA Dhera ? guNavabhava ke doSapuja !' AnA viveka karI yathA tAravaNI kADhIne asat tyajI satne vaLage che.
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 297 cakravatanI samRddhi - cakavartIe evA kaI avasare saMsArathI udvigna banI meTI cakravata parNanI ThakurAI mUkI ! have rukamInA jIvane utthAna-puruSArtha zarU thaI gayo che, eTale dunyavI game tevI prabhaka sAmagrI paNa mUkatAM zI vAra? jene AtmAnI ja laganI lAgI, svanIja je lagana lAgI, ene taddana para evA jaDanI zI paravA? e tyajI detAM ze hRdayane AMcake ? cakravartIe cauda ratna mUkyA ! A cauda ratna eTale strIratna, daMDaratna, vagere zreSTha koTinI vastuo. emAM jaDa, cetana baMne heya. strIratnanuM rUpa, lAvaNya, yuvAnI, sukomaLatAdi jagatabharanI strIomAM rUpAdi karatAM kaMIguNa zreSTha ! daMDaratna eTale dA. ta. jajane sudhInI khAI e paLavAramAM khedI nAkhe ! cakaratna eTale game tevA duzmananuM paLavAramAM mAthuM chedI nAkhe ! carmaratana eTale dA. ta. mUzaLadhAra varasAda vakhate je e pAtharI mUkyuM te bAra jajananI jamIna DhAMkI de! ane enA para cakrInI AkhI senA ane parivAra besI jAya! enA para chatraratnathI evuM DhAMkaNuM thaI jAya ke pachI uparathI ke nIcethI eka biMdue bhIMjAvAnI vAta nahi! senApatiratna evuM ke bhalabhalA duzmana rAjAne mahAta karI Ave! AvA cauda ratna ! uparAMta nava nidhi ane cha khaMDa eTale 32000 deza ane 6 kroDa gAma para samrATa rAjesarIpaNuM ! A ja pramANe ati vizALa
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ . e 298 rUphamI rAjAnuM patana lazkara ! 84 lAkha te gajadaLa, 84 lAkha azvadaLa, 84 lAkha, rathadaLa, 96 koDanuM pAyadaLa ! ema parivAramAM eka lAkha 92 hajAra strIonuM aMtaHpura! e pramANenA sagAvahAlA ane dAsadAsIo lAkhonI saMkhyAmAM! bahu puNya maLelI eka moTA iMdranA jevI A badhI bhavya rAjyasamRddhi ane enA bhegavilAsa A cakravartIe kAcI sekanDamAM eka taNakhalAnI jema choDI daI cAritra lIdhuM, munidIkSA lIdhI ! javAba Ape : kahe che, tamane A apekSAe zuM maLyuM che ane kevuM keTaluM maLyuM che ke ene jovAmAMthI ane jogavavA-sAcavavAmAMthI UMcA ja nathI AvatA ? AkhI ya jiMdagI emAM ja vahI jAya ane jiMdagIne aMta sudhI pApa mUkAya nahi, ene haiye raMja paNa nathI? are ! aDadhA-cothA bhAganA paNa pApa mUkavAnI hoMza thatI nathI? sevavA paThatAM pApa mATe haiye rudana ane manamAM vipAka citA ya nahi? manane zuM vicAra ja na Ave ke kyAM e cakravartInA vaibhava tathA bhoga sAdhana ! ane kyAM mArA ? enA samA, hajAramAM, lAkhamA bhAge ya nahi ! chatAM e paLavAramAM samasta cheDI daI niSpApa ahiMsaka jIvana tarapha
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ 299 ane utthAna DhaLe, ane huM pApabharyuM jIvana pakaDIne besI rahuM? sarva cAritra na Ave tyAM sudhI bane teTalA sAmAyika na karUM? pra-cakavartIe te ghaNuM bheLavI lIdhuM eTale mana dharAI jAya ne ? u-tyAre ene artha te e ke tamAre enA karatAM ochI sAmagrImAM jIvananA cheDA sudhI dharAze ja nahi ! te pachI e a-dharapata atRpti laIne jemAM jaze tyAM kaI durdazA ? ane ahIM TheTha sudhI a-dharAmaNanA hisAbe tyAM-tyAganuM ya svapna dekhavAnuM nahi ne kaI buddhie A gaNita mAMDe che ke ghaNuM bhegavI laIe eTale mana dharAI jAya ? ema je dharAtuM hota te te devalekamAM A jIve kyAM chuM bhagavyuM che ke ahIM cakavatIne te zuM AyuSya che ane kaI strIo che? devapaNAmAM keTakeTI palyopamenA AyuSyanA eka ja deva bhavamAM lAkha koDa devAMganAonA bhega maLyA chatAM tyAMthI AvI ahIM tRptine anubhava che? nA, ulaTuM tyAM jenI suga hatI evA ahIM galica bhega-sAdhanAmAM rasa Ave che? mATe, A gaNita ja khoTuM che ke ghaNuM bhegavyAthI tRpti thAya, tRpti te tyAga karavAthI thAya. tapasyA karavAthI thAya. khAvAnA abhakharA ochA thAya che, paNa khA-kha karavAthI nahi. evuM bIjA tyAgamAM eTale,
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ .300 rumI rAjAnuM patana tyAgathI ja dharapata ' e gaNita para meTA cakravatI paNa dIkSA laI zake che. cakravatI' muninI bhavya sAdhanA. e 'tyAgathI ja dharapata thavA'nA gaNita para rukamI jIva cakravatI e samasta samRddhi cheDI ! saMsAra tyajI sAdhusuni aNugAra banyA, saheja paNa hRdayane AMcakA na AvyeA. sAdhupaNu' eTale kaMcana nahi, kAminI nahi, gharabAra nahiM, sagAM nahi, vAhana nahi, ughADe mAthe, ughADe page viharavAnuM ! nirdoSa bhikSA mAgI enA para ja nabhAvavAnuM ! emAMya keTakeTalI tapasyAe, rasatyAgAdi, vaLI kSudhAdiparISahe sahuvAnA ! dina-rAta zAstra-svAdhyAya, gurusevAmAM magna rahevAnuM! cakravatInA ThATha-ThaThArA, mAnamakhA, sagavaDa-sAhyakhI, bhAgavilAsa vagere che|DI A cAritrajIvana prasanna hRdace svIkArI lIdhuM! ane vadhatA ullAse pALavA lAgyA ! have te AtmAtthAna ja karavA che, eTale enA mATe jJAnIoe je je kaThina-kaparI paNa-sAdhanAe batAvI che, e karavAmAM zI suMvALAza ? ze| sakAca ? kaI pAchIpAnI karavAnI hAya ?
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 301 cakrI muninI bhavya sAdhanA tribhuvanapati trizalAnaMdana zrI mahAvIra paramAtmA emanI sAdhanAnuM varNana karatAM kahe che - nisaMgatA - he gautama! e cakravata zramaNe bAhya saMga cheDyo eTaluM ja nahi paNa Abhyantara rAga-dveSa-mamatA Asakti vagerenA ya saMga cheDI e niHsaMga banI gayA ! chevuM te cheDI jANyuM. rAga-dveSAdi jenI khAtara thAya che e ja mUkI dIdhuM. manathI ya mUkI dIdhuM, pachI zI jarUra rAga-dveSAdi karavAnI ? pitAnI kAyA para paNa mamatva nathI, ene ya tadana pArakI gaNe che, eTale enI khAtare ya zuM kAma rAgAdi kare ? tyAgatapa : ulaTuM emaNe te tanatoDa mahAtyAga ane mahA tapasyAo AdarI dIdhI ! emAM vaLI pAraNAM ugra abhigraha-niyamavALI nirdoSa bhikSAthI karavAnAM ! zratasAdhanA : parIsaha sahananI sAdhanA : "he gautama ! emaNe mAtra A tyAga-tapasyA karIne besI rahevAnuM rAkhyuM nahi, kintu dina-rAta zrutajJAnanI athAga mahenata cAlu rAkhI ! enI sAthe ghera parIsaha-.
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ 302 rumI rAjAnuM patana Upasane sArI rIte sahana karavAneA abhyAsa paNa sahe karye javAnu kAya emanuM anumAdanIya hatuM ! AcAya banI gacchapAlana H-- huM gautama ! thADA vakhatamAM te e sakala guNasamudAyane dharanArA mahAtapasvI ane zrutadhara thayelA jANI, sadgurue emane gacchanA adhipati AcArya banAvyA ! tyAre e paNa gacchanA sAraNA-vAraNAdi karavA dvArA AgamAnusAra mAge enuM sArI rIte pAlana karavuM, gacchanuM sayama vadhe, zrutasaMpatti vadhe, ane samyagdana adhikAdhika niLa thatuM Ave enI ahineza ciMtA rAkhI e mATenA prayatnamAM rahetA. svAtmaciMtA :- " huM gautama ! A mAtra pare|pakAranI ja ciMtA ane pravRttimAM lInatAnI vAta nahi; paNa peAtAnA AtmahitamAM, svAtmazuddhi-guNavRddhi ane jAgRtimAM e eTalA ja dattacitta rahetA ! ugra parIsaheA, kSudhA-pipAsA, ThaMDIgaramI, DAMsa-macchara, Akroza-apamAna vagerene suMdara samAdhipUrvaka sahana karavAmAM satata AtmavIya ne pheAravatA. sAdhvI va nu paNa eka moTA gacchAdhipati tarIke paripAlana karatAM chatAM enI koi paNa vastune paribhAga nahi ! ema manuSya-tiya ca-devatAI kAI paNa jAtanu maithuna vicAramAM paNa nahi! tema, AhArapANI saMbadhI 47 doSamAMthI eka paNa doSanuM sevana na karavA sAthe rasatyAga ane
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 303 dravya-kSetra-kALa-bhAvanA abhigrahA dhAraNa karavAmAM sadA jAgakuM !..' prabhunA zrImukhe varNa vAtI A cakravatI muni ane AcAya nI sAdhanA khUba lakSamAM levA jevI che. ATalI UMcI sAdhanA, kema jANe rukamI sAdhvInA bhave karelI sAdhanAnA sAme javAba na hAya! tyAM bhUlI hatI enA phaLarUpe te lAkha bhavanA trAsa AAgavavA paDayA, paraMtu sAdhyuM hatuM e kema jANe UMDANamAM kaMIka sa MskArarUpe paDeluM te have prakaTa thaIne phAlatu kulatu' na hAya ! paraMtu A teA utprekSA! nizcita hakIkata na kahI zakIe. saMbhava che zalyathI pUnuM rada paNa thai gayuM hAya. bhUlA ApaNI ya ghaNI thatI haze, paraMtu hAya ! - AnAM kaTu phaLa tA bhAgavavA ja paDaze, tethI khIjI sAdhanA karelI zA kAmanI? ema karI sAdhanAnI mAMDavALa karIne pApamaya jIvana calAvye rAkhavA jevuM nathI. alamatta bhUlanI pAchaLa mAyA-kapaTa ane sazalyatA sevAya te enA rUkamI jevA ke ethI ya bhayaMkara dAruNu vipAka kevA nIpaje e bhUlavA jevu nathI. mATe ja, guru pAse enI zuddha AlecanA-pragaTIkaraNa ane prAyazcitta -grahaNa teA karavuM ja joIe. nahitara e khIjI sAdhanAone pheka karavA sama che. rukamI sAdhvIne AcAye eja kahelu ke ATaATalI tamArI kaThora sAdhanAone A eka mAyAzalyathI naSTa kAM karI de| ? naSTa eTale badhI
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ 304 rumI rAjAnuM patana gaI rada bAtala ! karma jANe kahe che-have zalyanA dIrdhA tidIrdha kALa sudhI bhavenA bhave trAsa-viTaMbaNu bhagava. e bhegAvyA pachI nave nAme ekaDe ekathI sAdhanA zarU karaje. emAM vaLI dharmasAdhanA mUkI je pApacakacUratA rAkhI, te te duHkhamAM ethI ya vizeSa rajhaLapATa karavAne ! khAMDAnI dhAra jevuM che. "zalya chUTatA nathI mATe bIjI sAdhanAonAM kaSTa bhegavyA nakAmA; eTale paDe pApamAM - ema je karyuM teya bAra vAge che! ane nA, sAdhanA te cAlu rAkhe, bhale zalya haiyAmAM paDyA rahyA, te e sAdhanAo daMbhabharI bane che. mAyAkaluSita banI rahe che. ane mAyA te dhAnyanI dhULa kare che. te sAdhanAne nissAra ja zuM, balake umAda, vardhaka banAve che! pApamAM rasa eTale pachI sAdhanA karyAne kaI artha rahetuM nathI. tyAre zuM karavuM ? paDe to ya bAra vAge che ! ne mAyAbharI sAdhanA kare te pachI pApanA unmAde bAra vAge che. pApathI kadApi mukti nahiM. paraMtu A muMjhavaNa karavAnI jarUra nathI. kemake e vAta te nakkI che ne ke AtmahitanI sAdhanA vinA te jIva UMce AvI zake ema ja nathI? kAMI AMkha mIMcIne ekalI duniyAdArI calAvye javAmAM ane AhAraviSaya-AraMbha-parigraha-parivAranAM rakamabaMdha pApe sence javAmAM jIva unnati pAme ane kamazaH bhava pAra karI,
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ 305 ane utthAna jAya e vAta te traNe kALamAM banavA joga ja nathI. nahi tara te anaMtAnaMta kALa vahI gaye eTalAmAM saMsAranA sarva jIve bhava pAra karI mukta thaI gayA heta ! jyAre ne tyAre e pApe mUkya ja chUTake che. have e mUkIne dharmasAdhanA karatAM chatAM paNa bhavamAM bhaTakAve evA pApazalyane tuccha mAna khAtara macaka nahi ApavI joIe. sAdhanA karIe te zA mATe? tuccha mAna pAmIe e mATe dharma sAdhanA? tuccha mAna keTale kALa TakavAnuM ? AtmAne je UMce lAvavA sAru sAdhanAmAM joDAIe chIe, mAnavabhavanI amUlya zakti ane saMyama-sAmagrI kharacIe chIe, te samajI ja rAkhavAnuM ke sAdhanAnAM UMcA mIThAM phaLa tuccha mAna vagere kaSAene pagabhara rAkhIne nahi maLe; ema UMcA nahi avAya. e te kaSAyone dAbI-kacarIne ja UMcA avAya, UMcA phaLa maLe. bAhubaLajIne ghaNuM ya kevaLajJAna joItuM hatuM paraMtu kevaLajJAne nAnA bhAI munione vaMdanA kema karUM e vAtamAM aTakI rahyA tyAM sudhI bhale 12-12 mahinA sudhI eka ja sthAne kA ussagga dhyAne UbhA rahyA, na AhAra ! na pANI ! na suvAnuM ke na besavAnuM ! na vAta ke na cIta ! ghera parISaha vezyA! chatAM kevaLajJAna na maLyuM. e te jyAre mAna mUkI nakkI karyuM ane taiyAra thaI 20
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ 306 rucI rAjAnu patana " gayA ke have te! jA ane bhAionAM caraNe jhUkI paDuM, tA ja leza paNa mAnakaSAya rahevA na pAme,' tyAre ja paga UpADatAM bhAvanA vadhI ane anAsakta banIne samatAyeAgamAM caDI kevaLajJAna pAmyA. mAnakaSAyathI sAdhanA kema rada bAtala ? : - pra0-A mAnakaSAya kevaLajJAna te aTakAve ja che, paraMtu khIjA' paNa zalyane guru AgaLa prakaTa karavAnuM ne prAyazcitta-zuddhi karavAnuM aTakAvI bIjI sAdhanAnI bhAre jahematane ya radakhAtala karI du:khada durgatiemAM jIvane A mAnakaSAya kema bhaTakatA karavAnuM karI de che ? u-Anu kAraNa e che ke H-- mAnane mahattva ApyuM eTale pApazalyanA uddhArane mahattva na ApyuM. enA artha e che ke e zalyanA pApa upara tevA tiraskArabhAva na rahyo, tevA aNugame na rahyo, jevA pelI mAnahAni para rahyo ! tyAre sevelAM pApanA eTale aNagamo ke bhaya nahi balke ' e te cAle eTalAmAM zu bagaDI gayuM?, * AveA bhAva rahyo; pachI sahaja che ke e pApanI niyatAnA ne pApanA saskAra majabUta thAya. e have ajJAna bhavAmAM kema phAlephUle nahi ? hA, ene zalyeAddhAra karavA dvArA bhAre bhaya sAthe tIvra tiraskAra-aNagamo karyo hAya tA enA kusaskAra jAme nahi, enI punarAvRtti ane vRddhi pachInA janmAmAM thAya nahiM.
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 307 sArAMza, dharmasAdhanA te karyo ja javAnI. ne sAthe pApazalyanI gurusAkhe zuddhi paNa karatA rahevAnuM. baMnemAMthI ekanI paNa agatya ochI nathI. za dvAra te kare, paNa tana-mana-dhanane ghasAro paDe evI sAdhanA karavAnI taiyArI na hoya teya kAMi UMcA avAya nahi. - pApa calAvye rAkhavAthI UMcA avAya evuM samajatA ja nahi. pApa choDI dharmasAdhanAnA puruSArtha karavA ja paDaze. rukamI sAdhvIne jIve bhavenA bha bhaTakyA pachI paNa jyAre e karavAnuM karyuM, tyAre ja kramazaH UMce Ave; ane have cakavatInA vaibhava ane sukumAratA cheDI kaDaka tapa-saMyamanAM kaSTa uThAve che! cakavatIne bhavarAgya keTale javalaMta jhaLahaLI UThayo haze ke moTI cha khaMDanI ThakurAI paNa tuccha lAgI! akArI lAgI! uparAMta e cheDyA pachI paNa mahA sukamaLa kAyA ane suMvALA mana para julma gujAravA lAgyA ! vairAgya vinA meTA zuM, nAnA paNuM vaibhavano sAce tyAga thAya nahi; ane tyAga karyA pachI paNa vairAgya dhIkhate rahyA vinA tana-mana pAse kaThera sAdhanA karAvavAnuM bane nahi. dhyAnamAM rahe- vairAgya eTale vairAgya. kAyA ane indriya tathA mananI anukULatA para paNa jhaLahaLate vairAgya joIe. teja cAritra lIdhA pachI paNa e akArI lAgI ene tyAga
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ 308 rUphamI rAjAnu patana ane mAnAdi-kaSAyanigraha mATe joradAra puruSArtha karyo javAnuM bane. suMvALA sapheda WDA-kAmaLIe ane saMsArI jevA niraMtara rasabharyA AhAra, jarA jarAmAM mAnakaSAyanuM sevana ane parIsaha-tyAga tathA ArAmI e te cAritra sAdhanAne kUcA jevI banAve che. cavata muninI kaThora sAdhanAo : rukamI sAdhavInA cakavata munie caritra lIdhA pachI vairAgya vadhu tejasvI karI kaThera kaSTamaya sAdhanAe upADI ! (1) sukamaLa kAyAe paNa ghara parIsahene AvakAryA! (2) pUrvanA mahArasabharyA bhajana bhUlI sukkA lukhA nIrasa AhAra sevavAnuM rAkhyuM ! (3) moTI uMmare mahAprakhara parizrama zAstrasvAdhyAyano karavAno rAkhe : (4) mana-vacana-kAyAnI gupti mATe athAga jAgRti sevye rAkhI! (5) sAthIo sAthe paNa kaMI chUTachATa nahi ! pachI bhaktANa zrAvikAo sAthenA paricayanI te vAte ya zI? gacchapati thaIne strI paricaya karavA e jAtane te adhe - gatimAM utAravAnuM thAya ja, kintu anya munione paNa adhaHpatana karAvavAnuM bane, ane zAsanane cALaNIe caLAvavAnuM thAya. zuM AcAryuM ke zuM muni, paNa sAdhu ane benene saMparka e behaMdu che! sadAcArI gRhastha karatAM paNa nIce pATale besavA jevuM che ! zA AlocanA-vidhimAM ekalA AcArya pAse
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30% ane utthAna ekalI sAvIne AlocanA karavAnI manAI karI che. jinanI AjJA mAthe dharIne cAlavuM hoya te sAdhvI ke zrAvikAonA paNa paricayamAM sAdhue nahi AvavuM joIe, joyuM nahi bhagavAne A cakavatI AcArya mATe zuM kahyuM? e ja ke sAdhvInI koI vastune paribhega nahi. enI vahorelI eka paNa cIja levAnI nahIM. enI pAse kazuM pitAnuM kAma karAvavAnuM nahi. jinAjJAne mAthe bhAre bhAra hoya ane anAyatana-sevanathI UbhA thatA anarthane maTo bhaya hoya, te ja A maryAdA majabUta pakaDI rakhAya. jinAjJAnuM ulALiyuM karAya ane lapasaNAnAM nimitta sevatAM emAM zuM vAMdhe? emAM zuM thaI gayuM? ema beparavAI karAya, ene te pachI "jeNe mUkI lAja, ene nAnuM sarakhuM rAja' e nyAye maryAdA bahAranA AcaraNa karavAmAM keAI saMkeca nahi. mAthe jinAjJAnA bhAre bhAra ja bacAve - kALa paDate che. AhAra tAmasI banI gayA che. strIonI maryAdAo ghasAre paDavA mAMDI che. jyAM ne tyAM bhega-vilAsanI ja dhUna macI rahI che. AvA vartamAna vAtAvaraNa vacce zIla-sadAcAra-brahmacarya aNIzuddha pALavA haze te (1) jinAjJAnA bhAre bhAra mastake dhAraNa karavA joIze, ane (2) kaDaka saMyamathI maryAdAbaddha ja jIvana jIvavuM paDaze. meTA munie paNa maryAdAbaddha :prakhara Indriyanigraha karanArA pUrva maharSi munie
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ 310 phamI rAjAnuM patana ane AcAryoe paNa sAdhvI ane strIo saMbaMdhamAM keTakeTalI kaDakamAM kaDaka jinAjJA vihita maryAdAonAM pAlana karyA che ! e te mahAsArika, rasatyAgI, ane vizALa janepakAra karanArA hatA ! chatAM svAtmAnI ciMtA-jAgRti -rakSAmAM ene jinakti maryAdAnA pAlanamAM pratipaLa kaTIbaddha hatA, mATe ja e sAdhvI ane gRhastha bAIothI taddana alipta-aparicita rahetA ! te pachI AjanA alapasatva, rasasevana ane paraciMtA-vyagratAvALA kALamAM te nirmaLa brahmacarya pALavA mATe pUrva karatAM paNa keTalI badhI vizeSa kaDaka maryAdAonAM pAlana joIe? pUrva maharSionuM e kaDaka maryAdApAlananuM pratibiMba Aje paNa gurumahArAja meTA AcArya bhagavaMta zrI vijaya premasUrIzvarajI mahArAjamAM jovA maLe che ne ? te ApaNuM mATe e jarUrI keTaluM? cakravatI munine ze bhaya ? pra-ema pUche ke - cakavata munie cakavatI paNAmAM kevAM rUpa-lAvaNyakAnitathI bharelI 64000 srAe joyelI? enI apekSAe ahIM munipaNamAM te vaLI kaI adhika ke samAna suMdara sAdhIo maLavAnI hatI ke ene paricaya thAya te mana lebhAI jAya ? cakavata muni te tarata hisAba mAMDI zake ke "A te zuM rUpa che? ethI kaMIguNa rUpa meM joI nAkhyA che, eTale AnA parirAyamAM mana kayuM lebhAI javAnuM hatuM ? u0-paNa nA, sAdhumaryAdA zI ?
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 ane utthAna jinAjJA zu kahe che ? emane eja eka vAta. strIjAtanA muddala paricaya nahiM joie. e mATe enI kai cIjane pirabhega paNa nahi. cakravatI munine A, teA ApaNe ? *sAdhvI kadAca vinatI kare, 'sAheba ! amane lAla Ape, ame ApanI bIjI zI bhakti karavAnA hatA ?' eTale zuM sAdhue jinAjJA neve mUkI enI vinatimAM lapasI paDavuM ? jarAya nahi, mA te mA, enI vastune paribhAga paNa nahi, ane enI sAthe kAi sabaMdha paNa nahi vyAkhyAnamAM Ave tyAM vaMdanA karI jAya; ke joga karatAM yA pakSI kSamApanA prasaMge vaMdanA kare eTaluM ja bAkI ghelI ghelI thai sAdhunI vasatimAM vAre vAre vadana karavA ane kAma mAgavA Ave ane bhalA bheALA thaI sAdhu e vina Mti apanAvI le, e jinazAsananI maryAdA nahi, jinAjJAthI pramANita nahi. sAdhvI mATe Ama, teA pachI gRhastha khAie mATe te pUchavuM ja zuM ? zrI age zAsramaryAdA H kalpasUtra sAmAcArImAM Ave che ke mAge AvatAM varasAda paDayo teA vRkSa nIce eka sAdhu eka sAdhvIne te zu, paNa e sAdhu e sAdhvIne paNa UbhA rahevAnI manAI che. kadAca paraspara vaheMcaNI karI le te ? mATe te pAMcamuM kAi joIe. mA~diramAM zrAvikAne UMcI aMjali karI lalATe
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ 31ra lagADI praNAma karavAnI manAI che, lalATe ajila lagADI praNAma na strI ema karI kare te gunA ! ruY=mI rAjAnuM patana prabhune dekhatAM puruSa kare te zune ! ne brahmacArIe kSaNavAra paNa strI tarapha eka mITa mAMDI jovAnI manAi che. paccakkhANa ke dha lAbha ApavA hAya te! nIcI najare ke ADu meDhu karIne Ape. A manAi zuM sUcave che ? vaMdana jhIlavAnA ke vyAkhyAna karavAnA prasaMge khAIe ke sAdhIe sAme jovAya ? vyavahAra sUtra vageremAM bhAremAM bhAre kaDaka aMkuzA batAvyA che. jyAM ene bhaMga thAya che evA sAdhune pApazramaNa ane evA gacchane pApagaccha kahe che, ne tyAM pachI bhavADA ke gupta anarthI ghuse emAM navAI nathI. kanyAe strIone zikhAmaNu : * tamAre tamArI patnI-mena-dIkarIone A zAstramaryAdA zikhavavA jevI che. te e sva-paranA anatha thI acI zakaze. emane kahevA jevuM che ke * sAdhu sAthe leza mAtra paNa lapaDAveDA na kare. hasI-khIlIne vAta na kare vaDArAvatI vakhate udAratA jarUra dekhADA paNa ga'bhIra mukhamudrA ane alpa gabhIra zabdothI, nahitara jo kAi khATI vAsanAthI te nahi, paNa bhALe bhAve ya lapaDAveDA karyAM, tA sAdhunA saMyamanI ghAtaka banaze, jAte tA saMyama laI zakatI nathI, khIjAne ya sa MyamamAM caDhAvI zakatI nathI, paNa
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ -ane utthAna , 313 uparathI saMyamInA saMyamanA ghAtaka nimittane ApavuM e keTaluM bhayaMkara? eka te bhAre pAparAzinA vipAkarUpe grIpaNuM bhagavI rahI che, emAM vaLI zuM saMyamInA saMyamanA ghAtaka nimitta sajavAnuM bhayaMkara pApa karavuM ? zuM sAmAne ghera pApanI lANI karavI ?" AjanI strIonA phatavA - jo A jAtanuM zikSaNa-salAha ApatA rahe te Aje cAlu paDelA keTalAka phatavA baMdha thaI jAya. sAdhunI vasatimAM sAdhunI sAme juvAna strIo ughADA mAthe Ave UbhI rahe, e phato nathI te bIjuM zuM che? kadAca aDadhuM mAthuM DhAMkayuM hoya te sItathI mAthethI kapaDuM pADI nAkhe ne vaLI pAchI hAtha UMcA karI saphatapUrvaka oDhe ke je eka jAtanI kAmaceSTA che, te phatave nahi te bIjuM zuM ? sAdhu sAme kaTAkSa pheMke, AMkhanuM nakharUM kare, meDhAne khAsa maroDa kare, e badhuM phatave ja ke bIjuM kAMI? ene evuM badhuM karatAM lAja Ave ? nA, Ajane kALa nirlajajatA zIkhave che, nirlajajatAne pasaMda kare che, piSe che ! mAne evI dIkarI game che! sAsune evI vahu game che ! je aMga patinI ja AgaLa khullAM karAya te Aje jAheramAM khullAM kare, zA mATe? bIjA puruSe dekhI zake eTalA ja mATe ne? tyAre saheje prazna UThe ke AjanI AvI strIoe pati keTalA karavAnA ?
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ 314 rUmI rAjAnuM patana. khera ! bahAra game te karatA he e kamabhAgya tame jANe, paNa kamamAM kama maMdira-upAzraye ane sAdhu sAme maryAdA jaLavAya, DhAMkyA mAthe ja rahevAya, e IcchanIya che, khAsa jarUrI che. te kamamAM kama bALa jIvenI dayA khAtara te karo. kemake e bicArA maMdira-upAzraye zubha bhAva kamAvavA Ave che, e je maryAdAna strIonAM aMga jovA maLatAM. dharmasthAnakamAM UbhA UbhA malina bhAva kare te enI kevI durdazA ? kevI kala? anya sthAnamAM karelAM pApa dharmasthAnamAM chUTe; paNa dharma sthAnamAM ja pApa ryA e kyAM chUTavAnA ? cakravata AcAryanI sAvadhAnI - mahAvIra paramAtmA pharamAve che, "he gautama! e cakavatI AcArya divya-dArika zarIranA viSaya saMbaMdhI vikalpathI paNa dUra rahetA, vaLI e hanana-pacana kayaNuM (kharIdI) saMbaMdhI eka paNa AraMbha-samAraMbhamAM anumati sarakhIthI ya dUra rahetA. na e AhAra, nA evA vastrApAtra-upakaraNa, na evI vasati-mukAma ke na gRhasthane ke evuM kAma batAvavAnuM. ema e Aleka paraleka saMbaMdhI keI paNa jAtanI AzaMsA muddala sevatA nahatA. niyANuM ke mAyA zalya, ene emanA hRdayamAM sthAna ja nahatuM." - paugalika AzaMsA kema bhayaMkara - zuM kAma ene sthAna Ape? ahIMnA ke paraleka
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 315 nAM pagalika sukhanI yA kIti-vAhavAhanI AzaMsAapekSA rAkhavAmAM dharmasAdhanAnuM mukhya ucca phaLa je zubha bhAvanI kamAI tathA bhAva-vizuddhi, te gumAvavAnuM thAya, ane uparathI jaDane azubha bhAva vadhAre daDha karavAnuM. thAya! pachI AgaLa Atmonnati kyAMthI thAya ? bhavanA pherA ghaTe ke vadhe? mokSa mATe anivArya ati jarUrI je zubha bhAva, te pALavAnuM keTaluM badhuM dUra pheMkAI jAya? mATe thoDI ya AzaMsA nahi karavAnI. tyAre. niyANuM te vaLI ethI ya caDhe, ane mAyAzalyamAM te pUchavuM ja zuM ? sAdhvIne bhAre tapa-saMyamanA puruSArtha paNa pheka thaI lAkha bhavanAM nIpajelAM bhramaNa dvArA kevI. bhayaMkaratA thaI ? e zuM sUcavI rahela che ? prabhu kahe che, "he gautama! e mahaSi munidIkSAthI mAMDIne leza paNa deSa pragaTa yA gupta sevAyAnI guru AgaLa yathAsthita AlecanA-niMdA-gaha karatA, enA kaDaka paNa prAyazcittane vahana karatA ! ane pAchA niraticAra sAdhanA karavAmAM rAtadivasa khaDe page rahetA ! sarva prakAranA pramAdanA AlaMbanathI dUra rahetA. pramAdanA AlaMbana kyAM kayAM ? - rukamInA bhave bhUlyA, have zAnA bhUle? pUrve bhUlA. paDyA te patana pAmyA; have sAvadhAna che te utthAna thaI rahyuM che. sAvadhAnI evI ke sarva pramAdAlaMbanathI. rahita !
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ rudramI rAjAnuM patana dhyAna rAkho, jarA hasavu Ave e cu pramAda che; ane enu AlaMbana tevAM dRzya, zabda ke smaraNu ane che, e AlaMbananuM darzana zravaNu yA ci'tana karA eTale hAsya sastuM. mATe hAsya pramAdane khapa na hoya teA evAM AlaMbanathI ja dUra rahevuM. sAme AvI ja gayuM hAya te! e vakhate manane tarata khIjA vicAramAM joDI devu'. ema, jarA indriyaviSayanI anukULatA para ti thai, harakha thayA, ane pratikULatA upara arati-udbega thayA, e paNa pramAda. enu AlaMbana zuM? anukULa-pratikULa ISTa--aniSTanI kalpanA ene ja kADhI nAkheA teA patyuM; rAMta-ati pramAdane jAgavAne avakAza ja nahi. rati-ati kevI bhaya kara : kema TaLe? 316 pratikULa e parISaharUpe kanirAmAM sahAyaka che, ema mAnI ISTa karavAmAM Ave, ane anukaLa ne rAgAdivadha ka che, ema mAnI aniSTa lekhavAmAM Ave, te pramAdarUpa rati-atithI bacI javAya. :1 iSTa aniSTanI kalpanA ja mAre che meTI naDatara ja A che ke nAdAna jIve leAbhavaza ati tuccha vastuthI mAMDIne meATI ki`matI vastumAM iSTa --aniSTanI kalpanA sthApita karI dIdhI che. basa, enA para pachI vastusaMcAga thatAM, ' A ThIka, ne A ThIka nahi' evu' jhaTa manane thAya che. emAM ThIka paDayuM, tA jIvane harakha harakha ! kSaNabhara kema jANe jIvanAM badhAM duHkha
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 317 bhaya ane bhavanI bhIDa bhAMgI gaI!" evI hAza thAya chevAtamAM kaze mAla na hoya, dAMtamAM kaNa khUMcatuM hatuM, taNakhalAnI picI 2-3 saLIthI khetaravA chatAM nahetuM nIkaLatuM, saLI bhAMgI jatI. emAM jarA evI majabUta na bhAMgI jAya evI saLekaDI maLI ne enAthI saheja khetaratAM kaNuM nIkaLI gayuM, tyAM "A saLI ThIka maLI!" e taNakhalA para cittane harSa, rati, AnaMda thAya che! iSTa-aniSTanI kalpanA kyAM jaI beThI ? majabUta ane picI tuccha taNakhalAnI saLI upara! pra-paNa avasare enIya jarUra to paDe che ne ? uda-eTale zuM iSTa-aniSTanI kalpanA na karAya te e kAma na Ave? kazuM nIkaLI javA pAchaLa harakha na anubhavAya te zuM karuM pAchuM dAMtamAM pesI jAya? jarUriyAta vastu judI che ane emAM rAcavuM juduM che. avasare avasare vastune upayoga thAya paNa emAM ISTa-aniSTanI kalpanAthI rAjI rAjI ke vihvaLa thavAnI vastu te maphatiyA che. tuchamAM rAjI -nArAjIthI te anaMta zaktinA dhaNI AtmAnI eka tuccha jaDa vastu AgaLa ni:satvatA pipAya che ? | sarva zIlatA sAtvikatA e, ke udAsIna bhAve svastha citte AvyuM nabhAvI levuM. iSTa-aniSTanI kalapanA kema maTe ? Ama, ke badhuM barAbara che karIne ja cAlavAnuM
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ 318 rumI rAjAnuM patana nahitara tuccha jaDa vastu jIvane harakha-vihavaLatAmAM nacAvyA karaze. kAma nathI thatuM, meLuM thAya che e paNa barAbara? hA, e ja karmasaMga haze, te eTale karma care dUra thAya che, ane jIvane emAM vihavaLa na thavAne ane khaDatala banavAne abhyAsa maLe che, satva keLavAya che. nahitara A jIvanamAM je satvane vikAsa karavAnI kharekhara mahAna taka che, e taka gumAvatAM satva khIlavavAne abhyAsa bIjI zI rIte thavAno hato? e te satvane vikAsa Aja rIte, ke (1) aniSTa lAgatA saMgamAM ane maLatI niSphaLatAmAM jarAya vihvaLa na thatAM cittane svastha-zAMtabeparavA rAkhIe. ' (2) managamatA ISTa saMgamAM ane dhArI saphaLatAmAM harakhAI na UThIe; kintu emAM ya citta enI bahu paravA karyA vinA, zAMta samatola rAkhIe. tucchamAM na harakhAvA manane AvA AvA hisAba haiiya ke :| (i) je ucca Atmahita siddha karavA mATe ja A bhava che. e ucca AtmahitanA AgaLa A vaLI kaI mahatvanI cIja che te harakhAI uThuM ?" (ii) "AnAthI janma-jarA maraNanA kyA, bhe bhAgyA ? kaI sadgati nakakI thaI ?, (ii) kayA moTA puNyAnubaMdhI puNyanI kamAI
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ 319 ane utthAna thaI gaI ? - (iv) keTalA bhava echA thayA ? (v ) kayuM paramAtmAnI nikaTa avAyu ?' tema, kadAca mAnelA iSTane badale aniSTa Avyu' teAya, eNe zA evA janma-maraNu kruti ane bhavanI paraMparA vadhArI dIdhI ? (vi) ke kayuM meTuM puNyeApAna luTI lIdhu ? jIva nAhakanA hAthe karIne zA mATe maratA haze ? jo ApaNe sanmArga para akhaMDa dhArAe cAlye jaie te bhale aniSTa sacAga paNa Ave. te ya' adhu kharAkhara che 'karIne vihvaLatA aTakAvI zakIe chIe. jANe! che ne pelA zeThaneA prasaMga ke DelInuM bAraNuM bhAMgyuM teAya je thAya ce sArA mATe '' mAMhI mAMdalI bhe'sa ghusI jaine marI tAya te sArA mATe!' je thAya te sArA mATe zAthI ? pachI adhAre cAra ghusyA, bheMsanA maDadA para paDI gabharAI ne pAchaLa koTavALanA bhayathI thelIe mUkI bhAgyA ! te savAre zeThane e mAla maLyA ! ethI sArA mATe nahi paraMtu pazunA bhava karatAM sAre ucca mAnava bhava maLye che te * je thAya te sArA mATe ' karavAthI yAne 'badhuM kharAkhara' karavAthI ( 1 )cittanA sakalezamaya vikalpe TALI zakAya che, (2) e TALavA dvArA jIvana saphaLa thAya che mATe, ane (3) sattva khIlatuM jAya che mATe, ' je thAya te sArA mATe' e sUtra kAmanu che. ema ja sattva khIlavatAM khIlavatAM
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ 320: rumI rAjAnuM patana ane samAdhi-svasthatA vadhAratAM vadhAratAM eka di maha: satva pragaTa thaI apUrvakaraNa guNasthAnakanI mA samAdhi prApta thaze ! zreNi mAMDI ghera ghanaghAtI karmonA kSaya thaI kevaLajJAna maLaze ! sattvanI keLavaNI vinA te meTA parISahanA prasa'gamAM svasthatA samAdhi DUla ! tyAM te bhAre vihvaLatA ! ane pachI vihavaLatAmAM jANeA che. kharA ke kevA kaSAya zake che ? kevI lezyA bagaDe che ? haiyAnA bhAva kevA kaluSita thAya che? arativihvaLatA udvega karavAmAM te jIva kadAca raudra dhyAna para caDhI jai narakanAM ya bhAtAM bhegAM kare che ! mATe durdhyAnanI paristhiti na UbhI thAya e sAru nIcA pagathiyethI ja mAmulI mAmulI bAbatamAM 'badhuM barAbara che' karI atine aTakAvavA sattva khIlavavuM joI e. rati kema kharAba ? : pra0-ati-udvegamAM te! samajAya che ke citta bagaDIne raudradhyAna ane kALI vaizyA para paNa caDI javA saMbhava che; kintu rati harakhamAM zA evA anartha che? u-ti AnaMda, harama e vaLI jIvane eve jaDAsakta ane jaDamAM adha banAve che ke tyAM vaLI iSTa jaDasaMcAgane ja bahu mAnato thaI javA thI AtmahitakArI vastu para ruca nahi jamAvI zake. kadAca pelI jaDAsaktimAM kharAkhI thAya che e bhulI jaze! ane tethI tattvazraddhA-samyakttva mAnavAnuM
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna ja gumAvaze. 321 managamatuM maLI javAmAM harakha harakha che eTale e meLavI ApanArA bahu vahAlA ane emAM ADe AvanAra duzmana jevA lAgaze. pelA vahAlA evA lAgaze ke jevA deva-guru nahi lAge. (4) jue che ne pAMca paisA raLAvI ApanAra zeTha kevA vahAlA lAge che! pachI e jo sAdhuonI saMdhanI ane dharmonI niMdA karatA haze, te emAM TApalI puraze ke * hA zeTha ! mAthuM evuM ja che! ' zu che A ? mAnelA iSTanI prAptinA bahu harakhanuM piraNAma, deva-guru saMgha-dhama nI niMdAmAM anumedanA, (5) eka sArI patnI ke dIkarA AvI maLye enA para jo rAjI rAjI thavAtuM hoya che teA vairAgyanA kevA phAMphA hAya che ? (6) enA kahevA mujaba dAnAdi dhama kevA khAjue mUkAya che ? (7) gurunI dhodhamAra saMvegabharI dezanA paNa ce na aDavA devAnI kevI kaThAratA-naThAratA hAya che ? jarAka keke cAhanA pyAle dharyAM ne khuzI thayA te samajI rAkhe! ke pachI peleA je ni MdA-prakaraNa kADhe emAM mattu mAryuM" ja che! ane Aje ni MdAnI kacAM dulabhatA che ? saune khIjAnuM ghasAtu melavA joie che. jarAka 21
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ 322 2mI rAjAnuM patana navarA paDayA ne keI sAMbhaLanAra maLI gayo eTale nidAne bakhALe nIkaLe ja che ! evA vAtAvaraNamAM utimAM taNAnAro kema nahi ghasaDAya? (8) are koI eka bhagavAnanI mUrti karatAM bIjA bhagavAnanI mUrti maLavA upara khoTI rati karI te tyAMya meTo khatare che. kemake "pelA pratimAjI barAbara nahi; A sarasa pUjavA maLyA !" ema je harakhAyA, to saMbhava che ke je pachI tyAM kaI vAcAla e maLI gaye ke je belata hoya ke juone pelA pratimAjI che emAM kAMI mAla? kevA keI aNaghaDa kArIgare ghaDyA haze? ghaDanAra zilpI haze ke hajAma? ane evA pratimAjInI aMjanazalAkA, pratiSThA karanAra AcArya paNa kevA ?...... cAlyuM, te e niMdAnuM matu mAravAnuM thaze. kahe, kyAM pahoMcyo? AcAryanI niMdA para ! vItarAganI sAme Ubhe chatAM bicAro rAgadveSanI AMdhImAM sapaDAye! gurunI niMdA ane pratimAjI para aruci para pahoMcyuM ! zAthI? be pratimAjInI tulanA karI, ekanI upara arati ane bIjI para khoTI ratimAM paDyo mATe. pratimA para zuM vicAravuM? zi95 ke vItarAgatA? vicAravuM te e joItuM hatuM ke "bhalA re jIva ? zilpanI zuM mAMDe che? pratimA baMne vitarAganI che, pratimA para vItarAga bhagavAnanI sthApanAne ja je zilpanA TakA mAMDavA rahevA de, jovAnuM eTaluM ja ke "jiNapaDimA
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 323 jiNasArakhI, e nyAye A te kharekhara devAdhideva vItarAga bhagavAna che. emanA aMga aMga para kevI sarasa vItarAgatA zobhI rahI che! kevA uttama A prabhunA AbhaparAkama ke devatAI sanmAna-sevA maLavA chatAM paNa jarAya rAga na karyo! rati na karI ! rAgadveSa phagAvI vItarAga banyA ! zAtA pUchanAra Indra para rAjIpe nahi, ne bhayaMkara julma karanAra saMgama para arUci nahi!" A badhuM jovAne badale zA mATe pratimAnA ghATa para aTakI javuM ? enI pAchaLa je vItarAganI sthApanA che emanI vItarAgatA, emanA e prApta karavAnA bhagIratha puruSArtha ane e vItarAganA anaMta upakAra ja manamAM na lAvIe? pachI zipanI beTI tulanA ane sughaDa zilpa para rAjI karavA dvArA bIjA ochI kArIgarIvALA pratimAjI para aruci karavAnuM pApa te na bane. pramAda kayA kayA ?vAta A cAle che ke pati-arati e paNa pramAda che. ene TALo ema, jIvanI ajatanA-arakSA, hiMsA, sahasA paNa jUTha, jarAka zI paNa anIti-aprAmANiktA saheja paNa strI pratye rAgabharI daSTi, ke taNakhalAne paNa parigraha, e badhAya pramAda che. niMdA, vikathA, kuthalI, ALa, cADI, evuM ja eke eka indriyanA dareke dareka viSayanI Asakti AkarSaNa ane e-vALo vicAra paNa pramAda. ema leza paNa krodha, abhimAna, mAyA, lebha-mamatA ane tRSNa e paNa pramAda, enuM sevana TALavAnuM.
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ rukmI chelle gAvi patnI brAhmaNI cakravatI AcAya A eke eka pramAdanA tyAgamAM sajAga hatA. jhINAmAM jhINA pApanI paNa zuddhi karI aMtakALe samAdhipUrNAMka ArAdhanA sAthe AyuSya pUrNa karI pahelA saudharma devalAkamAM indranI agra paTTarANI indrANI banyA. tyAMthI kALa karI ahI' manuSya avatAre brAhmaNI tarIke janmyA; ane kramazaH eka gAviMda nAmanA brAhmaNa sAthe emanu lagna thayuM. strInA avatAra kema ? ahIM gautama mahArAja mahAvIra bhagavAnane pUche che he bhagavan ! pUrve evI suMdara ArAdhanA karavA chatAM devaleAkamAM ya strIne avatAra ane ahI paNa strInA avatAra kema pAmyA ? * bhagavAna kahe che. 'gautama! A strIpaNuM e pUrve rukamI sAdhvInA bhave mAyAzayanA pratApe je utkRSTa sthitinu strIveda-kama bAMdheluM tenA avazeSanu phaLa hatuM. chatAM have jue ke A bhavamAM ja e kevI rIte mANa pAme che. AnA adhikAra batAvatAM bhagavAna enA saMparkamAM AvatI eka brAhmaNa-kanyAne A rIte adhikAra batAve che. sUrya ziva brAhmaNa : putrI sUrya zrI A bhAratavaSa mAM avanti nAmane deza; emAM
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 325 saMbuddha nAmanA gAmamAM sUryaziva nAmane eka daridra brAhmaNa rahetuM hatuM. daridratA azubha karmanA udaye Ave che. e azubha karma eNe bicArAe evA malina adhyavasAyathI bAMdhelA, ke jenA yoge daridratA uparAMta nirdayatAnirvANutA, kRpaNutA, atikrUratA, raudratA maryAdahInatA vagere durgaNe paNa ene sahagAmI banelA ! e hoya tyAM mithyA daSTinuM zuM pUchavuM? te paNa Abhigrahika mithyAtva! eTale ke pitAnI mithyA mAnyatA mATenI durAgrahabharI pakaDa ene hatI. malina adhyavasAya malina vicArasaraNI zuM kAma kare che? duHkhanA pioTalA te kheMcI lAve ja paNa sAthe durguNenA ya Dhera lAve che ! evA azubha bhAva karatI vakhate ApaNane kyAM bhAna rahe che ke Ane ke khataranAka natIje Ubhe thavAne? sukhamAMthI te bhaSTa kharA ja, paNa saguNa sadbuddhimAMthI bhraSTa ! pachI ahIM kalpanAmAM na Ave evA ati adhama pApAcaraNa thavAnA ! putrIne janmatAM mAtRviyega kema? - sUryaziva brAhmaNa bicAro be rIte daridra hatuM, eka bAju paise daridra-nirdhana ane bIjI bAju saduvicAraNa-sadgaNee daridra durguNa hate. ene anupama rUpa lAvaNya-kAtie zobhatI sUryazrI nAme putrI hatI. e pUrva janma rANI, paNa eNe bIjI pitAnI zakya
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ 326 phemI rAjAnuM patana rANIne putra rAjyagAdI na pAme ane pitAne putra rAjya pAme eTalA mATe evuM ciMtaveluM ke "A zAkyarANa mare te sAruM ! jethI ene dIkare mAre vaza rahI evI mArI bedarakAra saMbhALathI mAMDa jIvate rahe ke ene rAjya na maLatAM sazakta evA mArA putrane rAjyagAdI maLI jAya." e ciMtavanamAtranA pApe ene ahIM janmatAM ja enI mAtAne dehAMta thaye. duHkhada kudarata keNa saje che ? : mANasanI kaI eka paNa sAMsArika lAlasAnuM jora evuM kuTila vAMkuM hoya che ke mANasane e bhayaMkara pApI vicAramAM dhakelI de che. A te pitAnA putrane rAjyagAdI maLe e lAlasAe zakyarANInA vagara-gune enuM mata ciMtavyuM. to enuM duHkhada phaLa aMkita thaI gayuM. janmatAM ja mAtAno viyeAga ! A kudarata keNa saje che? ene keNa haTAvI zake che? AtmA pite ja mUrkha banI ene UbhI kare che, ne pachI haTAvavAnuM enA hAthamAM nathI hatuM. hA, pahelethI cetIne cAle ane e lAlasA kuvicArathI bace, te evI kudarata sarjAtI aTake. samaja A joIe kemelI lAlasA-kuvicArathI bacavA mATe samaja "mArA kuvicAranI gherI asara mArA pitAnA para evI paDe ja che ke jenA duHkhada phaLa mATe mAre taiyAra rahevuM ja paDaze. kuvicAra te kSaNane ane saraLatAthI
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3ra7 ane utthAna thaI jAya eve. paraMtu enuM phaLa dIrghakALanuM ane nakara duHkha de evuM !! te zA sAru evI mUDhatA karI kuvicAra mAre jAte ja ubho kare ? evA kuvicAra karAvanArI jaDanI lAlasAne zA mATe ja piSavI ? jaDa padArtho te vinazvara hAI kAMI lAMbA TakatA nathI. paraMtu enI ghelI lAlasAnI pAchaLanA kuvicAramAtranA ya pApa dIrghakALanAM duHkha ubhA kare che, te mAre ja veThavA paDe che. javA de e lata, e lapa. mArA AtmAne evI lAlasA ane kuvicArathI kharaDavAnI jarUra nathI. lAlasA karavI che te ucca AtmaguNe ane tyAga tapa AdinI AtmasaMpattinI ja kAM na karuM? vicAra ja karavA che te jina-caraNamAM jinAjJApAlanamAM ja lIna thaI javAnA kAM na karuM? A samaja heya ne evI kUDI-lAlasA vicAraNAthI bace te duHkhada kudarata sarjAtI aTake. sUryazrI bacI nathI, tethI ahIM enA pApanA udaye janmatA enI mAtA mRtyu pAmI. have ene pitA sUryaziva bIjI tAjI prasUti pAmelI strIo pAse karagarIne ene stanapAna karAvI karAvI mahAkulezathI UcherI rahyo che. ema karatAM karatAM ene. bALabhAva pasAra thaI gayo. mahAdukALa - eTalAmAM evuM bane che ke tyAM bAravarasane bhayaMkara dukALa paDe che! leka kakaDe kakaDe e deza choDI cAlatA thAya che, bIjA vinA te nabhAve paNa
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ 328 rUmI rAjAnuM patana anna vinA ze nabhe? chatAM A sUryaziva hajI A dezamAM ja ADuM-avaLuM karI dahADA kheMce rAkhe che, manane bhaya che ke "have A chokarI laIne kyAM jAuM? AzAmAM taNa cAle che ke "have A sAla varasAda paDaze, A sAla paDaze. paraMtu ahIM te varasa para varasa vIte che ne varasAdanuM TIpuM ya jovA nathI. pAchA ATha mahinA kheMce ne AzA rAkhe ke have varasAda paDe joIe. asADa khAlI jAya, zrAvaNamAM varasAda Avaze, ema karI besI rahe, zrAvaNa jAya, bhAdaravAmAM varasAda Avaze paNa eya khAlI....cAlyuM ema karI karI tyAM besI rahevAmAM e avasara AvI lAgyuM ke pAse dhAnya paNa khUTayuM ne paisA ya khUTyA ! have te bhUkhamare sahana thatuM nathI. zuM kare ! emAM vaLI e pita prakRtie nirdaya-niSphara te hate ja tethI atyaMta bhUkhanI pIDAmAM ene e duSTa vicAra Ave che ke "A chokarIne mArIne khAI jAuM ? athavA enuM mAMsa vecI paisA Ave enAthI vANiyA pAsethI anAja kharIdI peTa bharU? have te jIvana TakAvavA bIjo koI upAya dekhAto nathIkeTale bhayaMkara vicAra? AzAnI mamatAmAM khuvArI bhayaMkara dukALa chatAM AzAmAM ne AzAmAM tyAM ja besI rahevuM ane dezapalaTe na kare e saMsAranuM vikaTa svarUpa batAve che ke AzA kevI khataranAka che ! AzA jIvanI saduupAyamAM lAgI javAnI chatI zaktine paNa jANe kuMThita karI de che ! niSkriya
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 29 karI de che bahu AzAmAM jIve mare che, beTI AzA paDatI mUkI zakya sukhadAyI upAyamAM lAge te ThekANe paDe. paNa e mUDhajIvane sujhe te ne ? keTalAya saTeDiyA ema ja pAyamAla thaI gayA, aDadhI mUDI gayA pachI paNa je manane sIdhuM sujhIne keI nakakara mAlanA vepAramAM bAkInI aDadhI mUDI lagADI de to, saTTAnA khataranAka pariNAmathI bace paNa sujhe to ne? suryaziva brAhmaNa, juo, AzAmAM taNAye mamata karI tyAM besI rahevAmAM atyAre kevI bhayaMkara duSTa bhAvanA sudhI pahoMcyo ? anukaMpAne mahAna lAbha :-kAramI bhUkha zuM nathI karAvatI ? agnizarmAne traNa mAsakhamaNanAM pAraNAM cUkAyAM bhUkhane dAvAnaLa bhabhUkI UThayo, enI asahya pIDAmAM bhAna bhUlya. lAkhe pUrvenAM mAsakhamaNanI suvAsa beI ! samarAditya maharSinA jIva rAjA guNasena para bhayaMkara gusase thaI bhabhava mAravAnuM niyANuM karyuM ! e bhUkha cIja evI che ke bhayaMkara samAdhi UbhI karIne na karavAnuM karAve ! na vicAravAnuM vicAramAM lAve ! mATe ja samajAze ke e asamAdhinuM, je bhUkhyAnI bhUkha zAMta karI nivAraNa karavAmAM Ave to enA para keTale moTe upakAra thAya ? AvuM anukaMpAdAnanuM eka mahAna prajana A che ke sAmAnI asamAdhi TALAya ane tethI thatAM bhayaMkara karma baMdhanane aTakAvI devAnuM bane. e suMdara prajanane lIdhe pitAnuM dila paNa kuNuM komaLa rahe. ane dAnanAM phaLa rUpe kIti vAhavAha vagerenI AzaMsA na rahe pelA prajananA
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ rumI rAjAnu patana 30 lAbha AgaLa kIti zI visAtamAM che? kumatIe bhUkhyA jIvane anukaMpA maLavA dvArA A asamAdhi ane tajajanya duHkha ka`kha MdhathI khacAvAnA mahAna lAbhane samajatA nathI, eTale anuka MpAnA virodha kare che, bhAre kaSTamAM yaM sadguddhi mATe pU taiyArI zI sUrya ziva brAhmaNa bhUkhanA mAryAM peAtAnI putrIne mArIne khAI javAnI yA enu mAMsa vecavAnI bhayaMkara duSTa buddhi sudhI paheoMcI gaye. bhUkha zuM ke khIjuM bhAre kaSTa ke pIDA zuM, mANasanI e bhayaMkara duSTatA kare che! jAlima duSTa buddhi pedA kare che! A vastu khUba lakSyamAM rAkhI evA keAI prasaMge buddhi na bagaDe e mATe vicAre ke pahelethI savicAre karI karI buddhine keTakeTalI ghaDavAnI jarUra che ? enI jagyAe saheja saheja vAtamAM pitto khasI jAya, rIsa caDI jAya, abhimAna Ave, jarAkamAM mAyA prapaMca sUjhe, leAbha Asakti jAge, mAmulI vAtamAM irSyA asahiSNutA thAya, tA enI upara karelA kuvicAre ane azubha bhAvanA vigerethI buddhi kevI duSTa ghaDAvAnI ? evI ghaDAyelI buddhi pachI tevA kAI bhAre bhUkharAga akasmAta AdinA kaSTa vakhate keTalA jAlima duSTa ane ?
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 331. duSTa buddhinA dAruNa vipAka - emAM jANe che ne ke raudradhyAna ane kALI vezyA skuravAthI kevAM narakagatinA bhAtAM paNa bhegA thaI jAya ? ke paraleka bagaDI jAya ? jiMdagImAM bIjI dharmasAdhanA karI hoya enuM puNya eka bAju UbhuM rahe ane A duSTa buddhi kALI lezyA vicAraNAmAM bAMdheluM durgatinuM AyuSya durgatimAM tANa jAya! agara AyuSya kadAca keI zubha bhAva vakhate sadgatinuM bAMdhyuM hoya te ya A duSTa buddhinA bAMdhelA jAlima pApa bhayaMkara rIte naDe. zrIpAla, harizcaMdra, naLa, rAmasItA vagerene pUrvanA pApa naDyAM ne ? moTA tIrthaMkara pArvaprabhune manuSyapaNAnA bhave bhave te koI pUrvanA pApa aMtakALe ghera rIte kevA naDyA ! e te jAgrata hatA, sadbuddhi ghaDelI hatI eTale duSTatA na AvavA dIdhI paNa junA pApanA udaye emane maraNata kaSTa ApyAne ? mATe ja A taiyArI AjathI ja karavA mAMDe ke nathI ne kyAreka kaI tevA bhUkha rega akasmAta vigerenuM kAramuM kaSTa ubhuM thAya te te vakhate buddhi bagaDe nahi te mATe atyArathI ja buddhine satata zubha vicAraNa, zubhabhAvanA ane bhalI lAgaNIothI ghaDaye jaie. buddhi ghaDyA vinA saddhara nahi bane. malina tuccha vicArothI ghaDAyelI buddhi tevI ja melI ta7 tarIke saddhara rahevAnI. pachI avasare evuM ja pita prakAzavAnI.
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33ra rumI rAjAnuM patana buddhi sArI zAnAthI ghaDavI? eTale buddhi sArI ghaDavA mATe, (1) je pratye nItaratI karuNa ane maitrI, (2) indriyenA viSa pratye napharata nirveda (3) jagatanA banAve pratye udAsIna bhAva (4) AtmaciMtA (5) devagurubhakti (6) dharma-prIti (7) kRtajJatA (8) sevA-parepakAra (9) sahanavRtti (10) nirabhimAna (11) nikhAlasatA; vagere lAgaNIo ane ene maLatA vicAre cittamAM vAraMvAra UbhA karavA joIe, ane khAsa prasaMge daDha manathI e vicAra pakaDI rAkhavA joIe. AtmanirIkSaNa rAkhaze te dekhAze ke A zubha lAgaNIne badale dveSa, IrSA, nirdayatA-veravirodha-aMTasa, ne rAga, mamatA, tRSNA kevA kevA UThI Ave che ! ApaNane lAge vaLage nahi tevA jagatanA banAvomAM rasa levAthI koIne koI azubha bhAva kevA jhaLakI jAya che! enI sAme jAgrata ane majabUta manathI pelI karuNuM- maitrI nirveda udAsInatA vagere zubha bhAvane bharacaka abhyAsa satata rAkhave atyaMta Avazyaka che. tethI buddhi tevI sArI ghaDAya che, tevI pAkaTa thAya che. dharmasAdhanAnuM phaLa zAmAM? : dharmakriyAo ane vrataniyama tapa-japa vagere karIe enuM phaLa paNa A lAvavuM joIe ke enI zubha vAsanA dilamAM TakIne sArA sArA vicAra ane sArI sArI
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 333 lAgaNIe calAvyA kare e jo cAlu rahe te samajo ke dha sAdhanA suMdara sArthakatA pAmI. dha zravaNa-vAMcananu paNa A phaLa UbhuM karavuM joie. devadana, guru-satsa'ga paNa A vastu karanArA khanavA joie. e lakSapUka dharma sAdhanAthI niratara sevelA zubha vicAra eka mahAna mUDI-nidhAna banI jAya. enA upara have zubha adhyavasAye ane sukRtAneA dhUmadhAma vepAra cAlavAne, emAM pachI kadAca keAI pIDA UbhI thaI, teA paNa pahelI saddhara mUDIne lIdhe vicAra TakI raheze, ane duSTabuddhi duSTa vicArathI khacI javAnA avakAza raheze. duSTa vicAranI bhayAnakatA tyAre pIDA-Apatti vakhate duSTa vicAra aTake e keTaleA mATe lAbha! kema ke duSTa vicAra te jIvanI bAhya dharmasAdhanAnI zarama rAkhyA vinA cIkaNA pApakamathI AtmAne jakaDe che. ane kadAca e ja vakhate je AyuSya karma baMdhAyuM te teA khAra vAgyA ! bhayaMkara durgatinuM ja AyuSya bhAtu badhAvI de! jethI pachI dugatimAM gayA eTale dharmane tALu devAi gayu ane pApavRttinA dvAra khullA thaI gayA. enuM vaLI AgaLa pariNAma kevuM ? bhatra kevA maLe ? caMDakeAziyA nAge pUrve sAdhubhavamAM duSTa bhAvane vadhAvyeA, te e caMDakeAzika nAganA bhavamAM keTalI hadabahAranI duSTatAe pahoMcyA ? ane tyAM jo paramadayALu mahAjJAnI, mahAvIra prabhu na maLyA hAta,. -
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ 334 ramI rAjAnuM patana te zuM enI majAla hatI ke UMce AvI zakta? kevI kevI adhamAdhama naraka sudhInI nIomAM bhaTakI marata? mATe sadbuddhi ane sadavicArane khUba keLavavA-TakAvavAnuM karo. sUrya zivane dIkarInA nANuM karavA che - sUryaziva brAhmaNane e AvaDatuM nathI, te duSTavicAramAM TheTha putrIne mArI nAkhavAnI duSTabhAvanA sudhI pahoMce paraMtu putrInuM sadbhAgya kAMka jAgatuM hatuM te pAcho Ane vaLI vicAra thaye ke "hA! hA ! A meM zuM ciMtavyuM? nA, mAre nANAM joIe che ne? te te huM Ane jIvatI vecIne meLavI zakIza. ema vicAra karI e putrIne laIne UpaDaze vecI nAkhavA mATe. sukRta kema khUba karavA? jue chokarInuM apa paNa puNya kevuM pitAnI pApanI duSTakAryavAhInI ADe Ave che. mana, vacana, kAyA, dhana ane indriyethI sukRta karatA rahevAmAM A paNa eka mahAna lAbha che ke enuM puNya avasare bIjAnI ApaNI pratyenI duSTakAryavAhIne aTakAve che. agara enuM ApaNuM para mAThuM phaLa besavA detAM nathI. zrIpALane mArI nAkhavA mahela para caDhate dhavaLa zeTha khaMjara sAthe nIce paDyo, maryo ane zrIpALa bacI gayA, pUrvanA sukRtane A prabhAva, mATe sukRta khUba karatA rahe.
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayamAM sukha kema nahi? sUryaziva ghara zodhate te pahelA goviMda brAhmaNanA ghare AvI pahoMcyo ke jyAM rukamIne jIva pUrve cakavata paNuM choDI saMyama pALIne devalokamAM jaIne ahIM goviMdanI patnI tarIke banela che. geviMda brAhmaNa paNa cauda vidyAgaNano bhaNele che, svabhAve bhadraka che, ane nikaTamAM udaya pAmavAvALo che. sUryazive pitAnI karuNa kathanI kahI A karIne kharIdI levA kahyuM. goviMda brAhmaNanI vivekI daSTi - brAhmaNe joyuM ke bekarInI mukhAkRti guNane kahI rahI che. kadAca ema ja Ane paisAnuM dAna ja karI dauM, te pAcho e paisA khUTaye vaLI kyAMka A chokarIne vecI nAkhaze. tyAM keNa jANe A bicArI kevAne panAre paDe? enA karatAM Ane rAkhI ja levA de! kevI sarasa vivekabharI enI daSTi ! e jue che ke pitAnA ja saMtAnane sada karavA nIkaLela bApane dAna karI, e saMtAna enI duSTatAne zikAra banyuM rAkhavA karatAM kiMmata ApIne ene emAMthI cheDAvavuM sAruM." udAratAmAM ya viveka:dAnanI udAratAmAM ya viveka joIe che. dAnanI ja
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ 336 ramI rAjAnuM patana. zuM, vANIthI ke kAyAthI sevAtI udAratAmAM ya vivekanI pahelI jarUra che. mAbApa dIkarAne nAnapaNathI lADakeDamAM kizorabhAI! tame Ama kare, tema kare, A tamAre na karavuM joIe" vagere bahuvacananA mAnabharyA saMbaMdhanathI vAta kare te e chokare ke pAke? bhUla kare te ya ene lADakeDamAM udAratAthI Thapake na Ape paNa bhUla khAI jAya, yA naramAzathI ja kahe ke "kizorabhAI! tamAre Ama na karavuM joIe, te enuM pariNAma zuM ? chokaro abhimAnI ne uddhata ja thAya ke bIjuM kAMI ? vANInI evI avivekabharI udAratA zA kAmanI ? chokarA harAmI kema thAya che? - ema, mAbApa chekArAne sevAkArI sevApriya ghaDavAne mATe enI pAse karAvavA jegAM kAma karAvavAnuM na rAkhe ane udAratAthI pote ja e karI le. te chokare ke. harAma hADakAne thAya? ke svAthI nIpaje? ne je mAbApa sAme ema, te pachI bIjA pratye te ke ya. harAmI beThAkhAu ane svAtha nIvaDe ? Aje ghera ghera juo, jyAM chokarA moTA thayA ane sagA mAbApa pratye paNa harAmahADakAnA ane svAthI dekhAya che, tyAM mULamAM A haze ke nAnA hatA tyAre mAbApe enI pAse karAvavA jegAM kAma nahi karAvyA hoya, ane pite ja udAra mane.
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 337 karI lIdhAM haze. tyAre A udAratA, pariNAma jotAM, avivekabharI devAnuM kahevuM ja paDaze. e sUcave che ke udAratAmAM viveka avazya joIe. goviMda brAhmaNe udAratAmAM A viveka karyo, chokarIne rAkhI lai, enA bApane garaju che mATe nIcenI le ema nahi, paNa, ene dharapata thAya eTalA paisA ApyA. eka duSkRtyane cepa :- sUryaziva paisA laI ravAnA te thaye; paNa lekene A khabara paDatAM ene cUMTI khAdhe ! pitAnI sagI dIkarInA vecanAra tarIke ene bahu phikara Ape. lekanA phiTakArane e sahana na karavAthI deza mUkI bhAgI gaye bIjA nagare, paNa chokarI vecavAthI paisA maLyA eno ene havasa-caDasa lAgyo. cepI rega! eka duSkRtyane cepa jIvanamAM phelAye! te have tyAM khAnagI kaI kaI kanyAne upADI jaI bIje ThekANe vecI nAkhavAne dhadhe mAMDyo ! eka saMtAnavikaya pApamAMthI manuSyaharaNa jevuM maTI corInuM pApa peDuM ! ane manuSya viyanuM pApa phAlyuM phUlyuM! A jotAM eka paNa navuM duSkRtya, navuM vyasana ghAlatAM bahu vicAra karavA jevo che. sAte vyasana kema vikasyA - Ave che ne ke eka sajjane mAchImArane pUchyuM "alyA bhalA AdamI ! mAchalAM pakaDe che?" pele kahe che, "nA, enuM mAMsa paNa khAuM chuM." "are! mAMsa khAya?" 22
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 rumI rAjAnuM patana nA, ekaluM nahi, dArU sAthe." he mAMsa-madirA uDAve?" - nA, eka nahi, vezyAnI sAthe." "arere ! A tuM zuM bele? vezyAgamana?" ema te parastrIo sAthe paNa kharUM" A tuM zuM kahe che? "emAM kahevAnuM zuM? e te jugAra khelI paisA kamAIe eTale kyAM nAkhavA? vaLI emanI sebate e paNa karavuM paDe ne ?" are ! jugAra paNa khele ? "jugAra ja nahi, emAM paisA jAya eTale corI karIne lAvavAnA ya kharA." bele sAta vyasanamAM zuM bAkI rahyuM ? jugAra-- zikAra, mAMsAhAra-madirApAna, cerI, parastrI-vezyA sAte ya AvI gayA ne ? enuM mULa aMte kyAMthI zarU thayuM? jugAramAMthI. eka vAra jugAranA vyasane aneka vAranuM e bhUta pisAthuM uparAMta bIjAM chae vyasana lAgu thaI gayAM! mATe eka paNa vyasanane eka vAra paNa pesavA na do. sUryaziva ke duSTa bace? - sUrya ziva pitAnA nIca nirdaya svabhAva mujaba duSkRtya karI karI ahIMya bhayabhIta sthitine ane paraleka
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 339 mATe ya bhayaMkara dukhamaya durgatinA bhanI paraMparAne sarjanAro banyo rahyo! Aje ya sAMbhaLavA maLe che ne ke keTalAya chokarAomAM pahelAM hoTalanI cAhanuM vyasana, pachI iMDA, AzleTa, macchI vagerenuM bhakSaNa cAlu thaI gayuM che ! A gADuM kyAM jaI aTakavAnuM? ema keTalI ya kelejiyana kanyAomAM pahelAM karA sAthe bhaNavAnuM, pachI sAthe cA pIvAnuM, pachI pharavA javAnuM, sAthe sinemA jevA javAnuM, pachI aMdhAre bhaTakavAnuM... kyAM jaI aTakaze? mATe ja saMtAnamAM prAthamika AcArabhaMgathI bacAvI levAnuM atyaMta Avazyaka che. goviMda viprane tyAM dukALanI asara - have, pilA goviMda brAhmaNane tyAM pelI brAhmaNaputrI sUryazrI UcharI rahI che. emAM dukALane ATha varasa upara thaI gayA, ane goviMda brAhmaNane vaibhava khUTavA AvyA. dukALanI bhayaMkara meMghavArImAM paisAnA vyayanuM pUchavuM zuM? emAM eka divasa mahiyArI dahIM-ghI vagerenI bharelI cAra maTakIo laIne AvI. ne kahe che "A laine badalAmAM mane eka kUDI cekhA Apo." dhAnya keTaluM badhuM moMghu ? asahya meMghavArI! geviMda brAhmaNanI AgaLa pelI maTakIo mUkI cekhA mATe bAjue UbhI rahI che; tyAM te chekarAM bhUkhyA DAMsa jevA, te emAMne badhe. khAdya mAla jhApaTI gayA ! goviMda brAhmaNa bicAro udvegamAM hatuM ke "A vikaTa paristhitimAM kuTuMba sIdAI
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ 340 rumI rAjAnuM patana nathI. zuM karavuM ? ' rahyuM che, e mArAthI joyuM jatuM eTale chekarA peluM khAi jaI geALIo sApha karI jAya che ene zuM zake? pelI mahiyArI khATI thaI rahI che; te bUma mAre che, ' bhaTTIdArikA ! amane jaldI ceAkhA apAvI de, jethI ame ge!kuLa bhegA thaI jaIe, amAre moDuM thAya che.' gAviMda brAhmaNanI patnI sUryazrIne melAvIne kahe che. * alI jo ne, peluM rAjAne tyAMthI AveluM anAja che, emAMthI ceAkhAnI kuMDI laI A mahiyArIne daI de. jaldI zeAdhI lAva jo. Amane ghare paheAMcavAnu` meDu thAya che.' durlabha maLela cokhA jaDatA nathI - sUryazrI AjJA tatti karI aMdara jaI geAkhalA vageremAM zeAdhe che; paNa kuMDI maLI nahi. tethI mahAra AvI kahe che'kuDI maLatI nathI.' brAhmaNIe pharIthI amuka jagAe tapAsa karavAnu` kahevAthI sUryazrI tyAM jaI zeAdhI rahI che. emAM vAra lAgI eTale brAhmaNI pote UDI aMdara jai zeAdhe che, ene ya na maLI. cIja jyAM nathI tyAM lAkha vAra zeAdhe te ya zAnI maLe ? sapanA mukhamAM keAI amRtanI bhAre kheAja kare tA tyAM zuM e maLe ? ema jJAnIe kahe che H zabdADhi viSayeAmAM sAcu kAyamI sukha nathI, pachI tyAM enI game teTalI gaDamathala karavAmAM Ave tethI zuM? ' :
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 341 viSayamAM sukhane anubhava kema che? - pra-paNa amane vizvamAM sukhane anubhava thAya che ne? u-vAta ThIka, kintu zuM kadI e tapAsyuM che ke A te sukha che ke mAtra kharajavAnI khaNujane pratikAra che? pahelAM te A tapAsavA jevuM che ke duniyAnA je je viSayanA saMgathI sukha thavAnuM lAge che te te viSayanA saMga thatA pahelAM jIvamAM keI jhaMkhanA, AturatA, caLavicaLatA UbhI thaI che ke nahi ? e thaI haze te ja pachI te te viSayasAgathI sukha lAgavAnuM; ane e je zAMta thaI gaI te pachI game teTale sAre saMyoga kAyama chatAM, nahi lAge sukhane anubhava ! pakvAnnanA bhejanathI majA Ave lAgyuM tyAM jarUra enI jhaMkhanA, enI caLa, enI vyAkuLatA UbhI thaI ja che. eTale ja e khAtAM khAtAM sukhane anubhava thAya che. paNa jyAM peTa pUrNa bharAI gayuM, have moMDhuM ja nA pADe che, vadhAre khAvAthI UlaTI thavA jevuM lAge che, tyAre enI AturatA-caLajhaMkhanA zAMta thaI gaI gaNAya. have "lAva jarA be DhephA khAuM, majA Avaze." ema nathI lAgatuM. kema ema ? caLa-jhaMkhanA-bhUkha hatI tyAM sudhI ja viSayasukhano anubhava; e maTayA pachI sukhAnubhava nahi, e sthiti che mATe. peTa bharAI gayA pachI bhUkha-caLa maTI gaye enA e ja pakUvAnathI sukha nathI lAgatuM.
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ 342 rumI rAjAnuM patana ema, saTTAnA vepArathI sukha mAnatA hatA, paNa tyAM be ne cAra lapaDAka paDI, bhAre kheTamAM UtaravuM paDyuM, tyAM pachI je enI caLa-jhaMkhanA ochI thaI zAMta paDI jAya che ane ema lAge che ke A saTTo kheTa, mAlane vepAra sAre, eTale ke saTTAnA vepAranI je caLa gaI, to pachI enAthI sukha nahi lAge, AvuM jIvananAM badhA kSetramAM samajI levAnuM. samarAditya rAjakumAra pUrva nI tyAganI sAdhanA evI vadhAratA AvyA che ke have A bhavamAM emane viSayasaMganI caLa-jhaMkhanA-AturatA nathI. tethI emane A badhI moTI rAjyasamRddhithI sukha" evuM nathI lAgatuM. mA. bApa jANe ke "Ane hIrAmANekanA alaMkAra paherAve. vaibhavI zibikAomAM pharavAnuM Ape, mevA pakvAna pIrase, eTale ene majA Avaze, paNa ahIM te mULamAM pahelI e saMganI khaNuja-AturatA hoya te ne! caLa badhI zAMta karIne ahIM AvyA che. eTale emane kazuM ja sukha mATe nathI banatuM. pRthvIcaMdra rAjakumAranI paNa eja dazA hatI. eTale te mAtApitA emane majA maNavavA mATe UMcA gIta nRtya alaMkAra ane raMgarAganAM sAdhana gaThavAvI Ape che. tyAre A enAthI sukhano majAka-AnaMdane anubhava karavAne badale, gIta vilApane sama gaNe,
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 343 nATaka kAyakaleza; mere lAla, AbhUSaNa nubhAra che. bhegane rega gaNeza, mere lAla... arthAta, e gItane vilApa sama, nATaka-nRtyane eka kAyakaleza, AbhUSaNane beja, ane bhogane roganI samAna gaNe che, kahe kyAM sukha lAgavAnuM rahyuM? eTale vAta A che ke pahelAM caLa-jhaMkhanA-AturatA hoya, te viSaya saMparkathI ene pratikAra karI sukha manAya che. A caLaAkuLatA vagere eka prakAranuM duHkha che ene nivAravAnuM karAya emAM mUDha jIva bahu majA ane sukha mAne che. majUra eka khabhethI bhAra bIjA khabhe laI mAne ke "hAza ! phare thaye, gadheDAnA zarIra para traNa maNa bhAra bharyo, enA para pAchA kuMbhAra caDI beThe, cheDe gayA pachI kuMbhAra UtarI jatAM gadheDe mAne ke "hAza! sukhI thaze." tyAM zuM kharekhara sukha maLyuM ke mAtra eTaluM dukha kSaNabhara TaLyuM? kharajavAnI khaNaja upaDI. sArI peThe kharyuM, sukha lAgyuM, tyAM zuM kharekhara sukha maLyuM ke kSaNabhara khaNajanuM dukha TaLyuM? je tyAM kharajavuM e kharekhara e sukhanuM sAdhana lAgatuM hota to kharajavuM maTADavAnI davA ja na karata. sukhanuM sAdhana miTAvavA keNa cAhe? viSaya-saMparkanI caLa maTe te ja sAcuM sukha maLe - eTale vAta A che ke duniyAnA viSayamAM kharekhara
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ rumI rAjAnuM patana sukha nathI, enA saMparkathI sukha nahi, paNa kSaNabhara duHkhane pratikAra mAtra che. pAchI caLa upaDe che ne ene tRpta karavA jadhAmaNa karavI paDe che ! enA badale je mULamAMthI ja A caLa zAMta karI devAya te ja pachI kharajavuM maTaye sukhanI jema sAcA sukhane avakAza rahe. eTale tAtparya, je viSayamAM sukha nathI tyAM sukhanI zodha karavI e mUrkhatA che, vAhiyAta prayatna che. sukha heya ja nahi tyAM sukha kyAMthI maLe ? geviMdabrAhmaNane dIkarA vayA sAthe: pelI brAhmaNI dhArelI jagAe cekhAnI kuMDI zeAdhe che. paNa hoya ja nahi te kyAMthI maLe ? na maLavAthI Azcarya thayuM ke "vAha! A zuM ? ahIM mUkyAnI dhAraNA che chatAM ahIM e maLatI nathI !" mahIyArIne cekhA ApavAnI atyaMta AvazyakatA che, tethI have te AsapAsamAM cokasAIthI zodhe che. emAM vizALa gharanA eka ekAMta bhAgamAM eNe je dazya joyuM tethI e hebatAI gaI! e rukamIne jIve che, ane have te eNe AtmAnuM bhavya utthAna pUrvabhavathI karavA mAMDeluM che, tethI ajugatuM dazya e kema sahana karI zake? zuM joyuM eNe? brAhmaNIe joyuM ke ene putra eka gaNikAnI sAthe bhAta khAI rahyo che. chekare paNa joyuM ke mA AvI rahI che. jeIne vicAre che ke " A duSTA prAyaH amArA bhAta jhUTavI levAnI icchAthI nIkaLI lAge che ! eTale jo e
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 345 najIka Avaze te huM ene mArI nAkhIza! e zuM samaje che enA manamAM ?" jue A, peTe saputa dhAryo ke leriMga ? dukALanA vakhatamAM jyAM kuTuMbane anAjanI achata che tyAM A meATA dIkarA gharamAMthI cerIne ekAMtamAM khAvA besI gayA che, ane te paNa gaNikA-vezyA sAthe rAkhIne ! svArthA dhatA, corI, kuTuMbIo pratye nirdayatA, durAcAra,... keTakeTalA pApA phAlyAkulyA ke have janetAne mArI nAkhavA sudhInI kubuddhi sudhI pahoMcI gayA ! AjanA khUna-cArI vagerenuM mULa :-- khAvAnI kAramI lAlasA ane viSayAganI bhayAnaka laMpaTatA mANasa jevA mANasane kayAM sudhI duSTa buddhinA gartAmAM nIce UtArI de che! e lAlasA--laMpaTatAnA pApe ja duniyAmAM duSTatAnAM tAMDava khelAI rahyA che. prajAmAM punarejI, badamAsI, cArIe, jhagaDA, jUTha-anIti -mAyAcAra ane irSyA-verajhera vagere cAlI rahyAnA mULamAM A AhAra-viSaya-parigrahanI ati lAlasA--la paTatA kAraNabhUta che. e mULa kAraNa echuM karAvavAne badale eka bAju ulTu ene pASavAnuM karAya, ane khIjI bAju pachI kAyadA-kAnUna ane keraTa-peAlIsa vagerenI ceAjanA karAya, tethI zuM e pApA echA thAya ? rAganuM mULa kAraNu kupathya sevana cAlu rakhAya, pachI devAnA phADA mAre, tethI zu rAga jAya? kadAca kSaNubhara rAga Ache
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ 346 rumI rAjAnuM patana, thaye lAge, paNa kharekhara te e zarIranI aMdara UtarI gaye heya. Aje DAkaTaro ema tAva dabAve che enI pAchaLanI mAThI asare daradI anubhave che ne ? evuM ? kAyadA ane sajAnA jore kyAMka anIti dAbI devAya, paNa pelI lAlasA-laMpaTatA je beThI che, te zuM kharekhara anIti gaI? nA, jarA ya nahiM, mATe te have e pharI vAra evuM zodhe che ke kema sIphatathI anIti karIe, ane kAyadA ke polisanI cuMgAlamAM na phasAIe, kadAca phasAyA te kema lAMcaruzvata ke bhejAbAja vakilanA sahAre emAMthI chUTI jaIe." A dhAtuM hoya, tyAM gunA ze" ochA thAya? samaje che ke anItinI sajA nathI, paNa kAyadAmAM pUravAra thAya enI sajA che, mATe anIti te karye rAkha paNa sapaDAvAnI bArI na rAkhe." vidyArthIone Aje meTA nAgarika zAstra ane samAja zAstra bhaNAvAya che, paNa e ja vidyArthI-AlamamAM paNa gunAo hada pAra vadhI gayA che ! zuM kAraNa? A ja, ke mULa kAraNabhUta AhAra-viSaya-parigrahanI lAlasA laMpaTatAne ochI karAvavAne sarakArane keI prayatna nathI. balake e vadhe evI janAo khullI che ! pele brAhmaNane putra AhAralaMpaTa ane viSayalaMpaTa banyuM che eTale vezyAne paNa rAjI karavA gharamAMthI anAja cerI enI sAthe khUNe besIne khAI rahyo che ane emAM sagI mA paNa jo ADe AvatI dekhAya, te ene
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 347 mArI nAkhavAnI gheAra duSTa buddhi sudhI pahoMcI jAya che. bIjAnuM mata icchAya e bhayaMkara : bahu sAvadha rahevA jevuM che ! svArthanI laMpaTatAmAM kadAca ATale badhe kara nahi te paNa "sAme mare te sArUM e vicAra AvI je saMbhavita che. DezI pAse bahu paisA hoya e jIvatAM e maLe ema na hoya, pachI je enI baha AvazyakatA mAnI tIvra abhilASA karI; toM kyAreka bhAna bhUlyA thaI "A DezI mare to sAruM" e vicAra zuM na ja Ave evuM nakkI che? tyAre koI paNa jIvanuM meta IcchavuM e keTaluM badhuM bhayAnaka che ! are! ghera pIDAmAM sabaDate hoya te ya enuM mota na IcchAya ke "A mare te sAruM jethI bicAro A pIDAmAMthI chUTe." AvuM IcchavA yogya nathI, kemake maryA pachI AthI paNa bhayaMkara pIDAvALA tiryaMca-narakanA avatAramAM nahi ja mUkAya enI cakkasa khabara kyAM che? ane jo tyAM mUkAye te enI kaI durdazA-viTaMbaNuM thAya? zuM evI. sthitimAM ene vahele javAnuM ApaNAthI na IcchAya? paNa ema kahe ke enI rIbAmaNa joI jatI nathI, tethI pote evA darzanathI bacavAnI laMpaTatAmAM enuM mota icchI rahyo che! kharI rIte evuM IcchavAne badale ema IchI zakAya ke "A bicAro pIDAthI jaladI mUkAya te sAruM, ane
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ 348 2mI rAjAnuM patana kadAca evI kaI nirdhArita pIDA lAgatI hoya te ema IchAya ke "Ane cittanI samAdhi maLe, Ane samAdhi rahe te sArUM" "ApaNe kevuM kamakamI bharyuM jevuM paDe che" agara keTalI sevA karavI paDe che, ene kaMTALo na hoya, ane zuddha dayA ja hoya, te enA duHkha ane asamAdhi dUra thAo evI prArthanA zubhecchA karI zakIe chIe. paNa "bhagavAna bicArAne chUTakAro kare te sAruM," evI ghelI bhAvanA karavA jevI nathI. e krUra karyuM che. mithyA dayA che; aviveka che, jyAre e mare" evuM na IcchAya te pachI "huM mArI nAkhuM" evuM te IcchAya ja kema? paNa brAhmaNane chokare AvuM IcchI rahyo che! pelI brAhmaNa jayAM AgaLa vadhavA jAya che, tarata chokaro sAmethI barADI UThe che ke "mA, tyAM ja aTakaje. je AgaLa vadhI che te pachI kahetI nahi ke mane kahyuM nahatuM, tane jAnathI mArI nAkhIza," dikare pita prakAzya, AvuM belatAM jarAya zarama-saMkeca ke bhaya lAge nahi. bhAgyanI zirajorI sAme zuM karavuM ? - sukemaLa gulAbamAM kAMTA ya Uge che ne ? pavitra brAhmaNa-brAhmaNanA ghare AvA kuputrane yoga hoya, e paNa banavA joga che. bhAgyanI vicitra dazA che. mANasa enI AgaLa khAMDa khAya che. mAnate hoya ke "AvuM na
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 349. thavA dauM" paNa enA hAtha heThA paDe che. kamabhAgyanI kevI zirajorI ? ahIM jovA jevuM che ke A na dhAryA dukhada saMyeAgamAM brAhmaNe zuM kare che? bakhALA kADhe che ? nA, kemake ene viveka pragaTa che, anicchanIya saMjogomAM be viveka kamabhAgyanI sAme vyartha bAthaDiyAM mAravAne badale (1) eka te sukRta ane puNya vadhAravAnI jarUra che, ane (2) bIjuM ApaNuM AtmAnA ja hitanI ciMtA karavA jevI che. sukRta ane puNya vadhAravuM nathI ne bakhALA kADhavA che? (1) mANasa ghaNI vAra bhUle paDe che, ane bakhALA kADhayA kare che, ke " A phalANuM kevuM kharAba kare che ! kema AvuM cAlavuM joIe ? A zrImate lebiyA thaI gayA che. TrasTIo jahAMgIrazAhI calAve che ! amaladAronI nAdIrazAhI cAle che! A sarakAre ya zuM karavA beThI che ! leke ya kevA svAthI ane prapaMcI banI gayA che ! kyAMya sAruM jevA ja maLatuM nathI.... ze lAbha A bakhALAthI? alyA bhAI tuM e je ne ke sAruM jovA maLavAnuM tAruM bhAgya nathI. kama bhAgya che, eTale tene sAruM jovA maLatuM nathI. te tAruM bhAgya sudhare evuM kAMka karIne? e mATe mana-vacana-kAyAnA sukRta vadhArane ? sArA sArA karuNAnA, devaguru para zraddhAnA, parepakAranA, vagere
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ 350 rukamI rAjAnuM patana vicAra kara, sArI sArI bhAvanA kara, evI ja vANI uccAra, sArAM dAna de, deva-guru-sAdharmikanI bhakti kara, sevA Apa, idrine ane manane aMkuzamAM rAkha..ItyAdi sukRta vadhAra te kAMka puNyasaMcaya thavAthI tene sAruM jovA maLe, nA, evuM te kArya karavuM nathI. bakhALA kADhavA che. zuM vaLaze ? jiMdagIbhara barADyA karaze, gussA ane dveSa ThAlavyA karaze, chatAM kazuM sArUM jevA nahi pAme, ne jiMdagInA aMte ema ja pahoMcI jaze ! Aje AvuM ghaNuM cAlI paDyuM che. bApa dIkarAo mATe, gurU ziSya ane bhakto mATe, zikSake vidyAthIo aMge, prajA amaladAro ane sarakAra sAme bakhALA kADhayA ja kare che, paNa pitAne sAruM jovA maLe evuM bhAgya vadhAravA tarapha dRSTi ja nathI jatI! pachI sAmAnI sArI vastu tarapha daSTi nAkhavAnI ke enI bhAvadayA bhAvavAnI vAta ja kyAM ? chApAvALAnI ya e dazA che. gaurava le che ke ame ATalA varasothI samAja sevA karatA AvyA chIe. paNa ene pUche ke sevAmAM zuM karyuM? A ja ke varSothI evA bakhALA kADhyA karyA ! zuM kadI enI sAme prajAne e sUjhADayuM kharuM ke "paristhiti duHsAdhya jevI che, mATe sAruM vAtAvaraNa ne sArA kartavyapAlana jovA maLe e mATe ApaNuM puNya vadhAre ?" nA, A zikhavADatAM AvaDatuM nathI. AvaDe che mAtra, bakhALA kADhavAnuM. niMdA
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna (351 halakAI-badabAI karavAnuM, ne halakA pADavAnuM. bakhALA kADhatA varSonAM vahANuM vahI gayAM kAMI sudhayuM kharuM ? zAnuM sudhare? niMdA, tirasakAra, ane UtArI pADavAnuM, Sa, apamAna ane avagaNanA vagerethI te ulaTuM pApa vadhe, e pachI sAruM jovAnuM kyAMthI meLavI Ape ? bakhALAnA badale zuM karavuM? mATe, eka kArya te A karavA jevuM che, ke tame bApa he, guru he, zikSaka he, AgevAna che, ke patrakAra yA lekhaka ke vaktA he, pahelAM tamArUM zubha bhAgya vadhAre. e mATe paheluM te sAmA para dveSa ane enI halakAI karavAne badale hRdayamAM vAtsalyabharI bhArobhAra karuNuM vahevaDAve. enA sadubhUta guNenI upavRMhaNaprazaMsA-samarthana kare. temaja jIvanamAM bIjI paNa vANI vicAra-vartAvanA anekAneka sukRta vadhAre. pUchaze ApaNuM zubha bhAva ane sukRtathI bIjA sudhare? - pra-badhA A rIte karaze, te pachI pilAne sudhAkaravAnuM koNa karaze? u0-pAchA bhUlyA. je badhA A rIte sukRta, dayA ane guNakIrtana karaze, te enuM eTaluM badhuM puNya vadhI jaze ke enI gebI chAyA pelA para paDavAthI ene sudhakaravAnI buddhi jAgaze. bIjAnA sArA mATenI prArthanA je
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ 352 rumI rAjAnuM patana phaLe che, enI pAchaLa A ja rahasya che. Aje paradezamAM AvuM cAle che. leAkeA devaLamAM jai tevA koI saMkaTamAM paDelA bhAI ke khAI mATe Izvarane prArthanA kare che, ane pelAnu saMkaTa TaLe che. pAdarInI prAthanAthI sudhArA : 6 eka pAdarI pAse eka mANasa raghavAye raghavAyA AvI kahe che, * basa ! joI lIdhI duniyA, mahAvAthI kAine khIjAnI paDI nathI. huM keTale ThekANe bhaTakayo, kei sahAre nahi, khasa have mAre eka ApaghAta ja karavAne bAkI che.' .. pAdarI kahe, dhIrA paDeA, zAMta thAe. evuM kAMI nathI cA jarA kAphI pIzeA ? magAvuM '* pI mUkayA che. marI te rahyo chuM.' pAdarI kahe 'vAta sAcI, tamAru'duHkha meTuM, te bhale kephI na pIvI hAya te kAMi nahI. tame ema kare. tamAru' du:kha TaLe e mATe tame izvarane prAthanA karo.' pelA kahe, ' huM izvara-bIzvaramAM mAnatA ja nathI, pachI prAthanAthI zuM vaLe ? ' pAdarIe samajAvye paNa samaje ja nahi. tethI pAdarIne bahu dayA AvI gai. e ene kahe che, ' ThIka tyAre, jarA esa, huM kAnpharansa karI ApuM ' pAdarI aMdaranA eraDAmAM jaI, ghuMTaNIe paDIne hAtha joDI Izvarane prAthanA kare che, jue enI prAthanA.
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 353 paNa keTalI sAvika che! kevI vivekabharI che! e kheMcI bele che, - prArthanAno prakAra ane prabhAva prabhu ! A dukhiyArAnuM duHkha huM joI zaktA nathI. kema tuM mane evI zakti ApatuM nathI ke huM AnuM duHkha miTAvI zakuM ? ene sadabuddhinA rAha upara lAvI zakuM? zuM mArAmAM eTalI tAkAta nathI ke huM Ane bicArAne upayegI thAuM? ene sahAya karuM? nAtha ! nAtha ! e bicAre bahu duHkhI ! tAre aciMtya prabhAva che, tArA prabhAve mArAmAM jarUra e sAmarthya AvavuM ja joIe ke "huM Ane madadagAra thAuM, ane tenuM duHkha mATe, jarUra e sAmarthya Avaze." pAdarIe dilathI gadagada svare prArthanA karI. dasa miniTamAM ene camatkAra dekhyo ! e bhAsa thaye ke jANe bhagavAna kahe che "ja, sArUM thaze." pAdarI uThIne bahAra Avyo. pelAnI sAme khurasI para besI ene kahe che, "bhe, pahelAM jarA kephI leze?" pele prArthanA pahelAM nA kahete hatuM ke "nA, mAre kazuM levuM nathI. duniyAmAM kaI mArUM rahyuM nathI. basa have te eka maravAnuM bAkI che." ema kahenAre have pAdarInI enA mATenI zubhecchA pUrvakanI dilanI prArthanAthI ThaMDA paDI gaye. kahe che, "ThIka." 23
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 ramI rAjAnuM patana pAdarInI salAha pAdarIe kephI maMgAvI baMnee pIdhI. pachI pelAne e kahe che, "juo, tame badhA uthAya te karI lIdhA che ne ? have jyAre tamArI pAse kaI ja upAya nathI, te huM tamane mArA DhagalAbaMdha anubhavathI kahuM chuM ke IzvaranI prArthanAmAM adbhuta baLa che, ane tame ahIM ja theDIka vAra AMkha mIMcIne prArthanA kare ke "prabhu! tuM sarvanuM bhaluM kare che. tArI zakti aparaMpAra che. tArI dayA pAra vinAnI che. mane aTala vizvAsa che ke tArA aciMtya prabhAvathI mAruM sAruM thaze ja. basa prabhu ! tArI dayAthI mAruM svaccha thaI jAo, ane bIjAne sAre sadubhAva-sahakAra mane maLo. pilAe e pramANe AMkha mIMcIne prArthanA karI. camatkAra thayo. thoDI vAramAM AMkha khelIne kahe che sAheba ! Ape mArA para gajaba upakAra karyo che. mAruM mana svastha-vaccha thaI gayuM che. have mane hiMmata AvI gaI che. pAdarI kahe che, "te tame roja eka cokkasa karelA niyata samaye A pramANe prArthanA karaje." kahevAnI jarUra nathI ke ethI e uttarottara sukhI thate gaye ane pAdarIne AvIne AbhAra mAnavA sAthe pitAnI unnati eNe kahI, have pUche,
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 355 pra0-pAdarInI prArthanAnI asara kema pelA para paDI? u-kaheA, pAdarInI e prAnAe pAdarInuM puNya evuM UbhuM karyuM. ke aNugamatuM dRzya jovAnuM TaLe ane sArU dRzya maLe. e puNyanA prabhAva pelA para paDyo. zakA khAtA nahi ke Avu kema bane ? yazanAmaka nAmanA puNyanA udaya thAya che tyAre enA prabhAve leAka para asara paDe che ne ? pahelAM nahiM vakhANanArA leAkeAnA dila para have A cazapuNyanA udaye evI keAI asara thaI jAya che ke jethI have e vakhANavA lAge che. A asara kANe ubhI karI ? sAmAnA yazanAmaka puNyanA udaye. ema Adaiya-nAmaka nA udaya hAya ane e zabda kahevAya te sAmA para asara paDe che ! evI rIte mANasa kaI ciMtAmAM udvigna jevA eThe hAya, paNa saubhAgyanAmaka vALA kAI AvI caDe, te jhaTa e prasannatAnI asara anubhavI ene sahu AvakAra Ape che! kama` cIja evI che; puNya-pApakamanA udaya bahAranA jaDa cetana para asara pADe che, kemake e enu phaLa che. prAthanAthI sAmAne asara para zAstrIya pramANa H-- prAthanAthI evuM zubha ka UbhuM thAya che ke je sAmA para asara kare che. ' veyAvaccagarANuM ' sUtranI vyAkhyAmAM zAstra A khulAsA karyAM che ke ' samyagdaSTi AtmAe ke je vaiyAvacca kare che, zAMti kare che, samAdhi kare che, emanA
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ 356 rukumI rAjAnuM patana nimitte kAyotsarga karanArane evuM zubha UbhuM thAya che ke pelA vaiyAvacca Adi karanAra AtmAo para asara pADe che." Aja nyAyathI prArthanA karanAra mATe samajavAnuM che. prArthanA ema phaLe che. anucita prArthanA kema na phaLe? pra-ema te kaI asat anucita prArthanA kare, dA. ta. "he prabhu ! mArA dumana marI jAo" evI prArthanA kare te ya zuM e ya phaLe? u0-bhUlyA, prArthanAthI jyAre evuM zubha karma UbhuM thAya che tyAre e garbhita ja che ke e prArthanAmAM zubha bhAva che, zubha adhyavasAya che. paNa je mULamAM ja azubha bhAvathI prArthanA karAtI heya. te evuM zubha karma UbhuM thavAne avakAza ja nathI, pachI phaLavAnI vAta ja kyAM ? pra-te pachI niyANuM kema phaLe che? u0-e phaLavAnuM AzaMsAmAtrane lIdhe nathI, kintu enI pAchaLa rahela tapa-saMyamanA lIdhe che. mATe te je evuM kaI tapa-saMyamanuM baLa heya nahi ne mAtra AzaMsA kare ke mane cakravartinAM sukha maLe, te kAMI e. maLatAM nathI. anucita niyANuM kema phaLe che? pra-DIka che, te paNuM agnizarmA jevAnI guNasena
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 357 rAjAnA jIvane bhava mAravAnI AkAMkSA-AzaMsAniyANuM, e te mahA azubha bhAva che, e kema phaLe che? u-prazna sarasa che. ahIM samajavAnuM che ke A niyANAmAM eNe te zuM karyuM, ke potAnA AtmAmAM zreSa vaira kaSAyanAM UMDA bIja nAkhyA. chatAM prazna thAya ke paNa pelA guNiyala AtmA para e kema phaLavuM joIe? enA uttara e che ke tyAM e samajavuM joIe ke e zubha saMpanna AtmAne pitAne evAM azubha karma bAkI che ke je kamane evAM dravyAdina nimitta maLe tyAre e udayamAM Ave. zAstra kahe che ke tevAM tevAM dravya-kSetra-kALa bhAvanAM nimitta pAmIne kAma udaya paNa pAme che, tema kSaye pazama paNa pAme che. vadhAre maracuM khavAI jAya te meM baLe e meM bALavAnI azAtAnuM karma maracAM dravyane laIne udayamAM AvyuM kahevAya. ema ahIM guNasena rAjA ke pArzva prabhunA jIvane evAM karma kharAM ke e kama tevA vidhI zatrubhUta jIvadravyane saMga pAmIne udayamAM Ave. mATe ja jyAre evAM karma khatma thaI gayAM, tyAre duzamana ene e duSTatA karate Ubho chatAM, emane evI azAtA ane mRtyu AvyAM nahi. je mAtra pelAnI azubha AzaMsA para ja Amane bhegavavuM paDatuM hota te te chuTakAro kyAre thAya? paraMtu evuM nathI. potAnAM tevAM azubha karma hoya tyAM sudhI ja nimitta pAmI veThavuM paDe che paNa pachI nahi. astu. vAta e hatI ke bIjA nAM tevA aniSTa Aca
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ upara rukSmI rAjAnuM patana raNa para ekalAM khakhALAM kADhyA karavAmAM ane enI niMdAbUrAI-halakAI gAyA karavAmAM te sAmAmAM sAru kazuM phaLa AvatuM nathI, ulTuM potAnA ja . AtmA dveSa-kaSAyanA. saMskAra ane azubha karmothI baMdhAya che, te dveSavaza kadAca sAmAnA mRtyunI ke mArI nAkhavAnI IcchA sudhI pahoMcAya che! mATe karavuM te e joie ke potAnA dilamAM evI sadbhAvanA UbhI karavI ke * sAmAne satbuddhi maLeA, e. pApathI pAche haTA. ' prabhune evI prAnA paNu karata; ane saMbhava che utkRSTa karuNAbharI prArthanAthI sAmAne asara kare. evuM zubha ka UbhuM ya thAya. sAme evA nikAcita meAhanIya kama bhegavatA hAya tA asara na paNa thAya evuM ya bane. eTale asara thAya ja evA niyama nahi; chatAM paNa ApaNane to ApaNI zubhecchA-sadbhAvanA karuNAyukta. prAnAnu zubha phaLa maLe ja. Ama prArthanA niSphaLa jatI. ja nathI, sAmAne nahi, tA ApaNane e phaLe che. jyAre akhALAmAM mAtra dveSa pApa peSAya che. eTale pahelI vAta A thaI ke bakhALAM kADhacA karavA karatAM zubha bhAvatu ja AlaMbana pakaeNDavuM. ahIM jovA maLaze ke gevi dapatnI brAhmaNI dIkarAnI uddhatAI para zu kare che. paNa pahelAM eka khIjI vAta jarAH samajI laIe.
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 359 mIjI vAta e che ke hAlatAM ne cAlatAM khIjAnuM halakuM joI enA khakhALAM kADhavAnuM ane baLatarAM karyAM karavAnu karIe chIe, paraMtu peAtAnA AtmAnA vicAra Ave che kharA ? * peAtAnAM zubha kabyA kharAkhara bajAvAI rahyA che ke nahi ? peAte ahita AcaraNa ke vicAraNA cheDI hita pravRtti ane hita vRtti rAkhI rahyo che ke nahi ?" enA vicAra keTale ? ne vicAra keTalA pramANamAM rahe che? maMdiramAM gayA, tyAM evA saMtApa sUjhe che-- A kArabhArIo kevA ? pUjArI kevA che? che kAMI sagavaDasughaDatA ? ' paNa e vicAra nathI AvatA ke -- * game tevI agavaDamAM paNa ahIM ina-vaMdanAdi artha mukhya vastu parama kiMmatI bhagavAna teA vItarAga maLyA ja che; teA e mahattvanuM ke pelI sagavaDa ? mAne sarAgI devanA maMdiramAM badhI sagavaDa hAya tA ca lAbha keTale ? athavA mAneA ke ahIM kArabhArInA vAMke che, pazu ethI ya vadhu mArA vAMka nathI ?' AvA leAkeAttara nAtha maLavA chatAM,-- (1) zuM huM pAte dana-va Mdana ke pUjana vidhisara karI rahyo chuM ? (2) emAM huM dina-pratidina UMcA UMcA zubha bhAva jagAvI rahyo chuM? (3) zuM mArA azubha bhAvAne ghaTADavAnuM cAlu che?
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ 360 rumI rAjAnuM patana () maMdiramAM ADA-avaLA vicAra ke bahAranA vicAramAM zuM huM nathI karatA ne? (5) darzana khAlI hAthe karavA nathI Avate ne? (6) pUjAnAM dravya mArAM pitAnAM vAparuM chuM khare? (7) darzana-pUjAne sAco uddeza -"je bhava-vairAgyanI vRddhi ane sarvaviratinI tamannA, te zuM huM e karI rahyo chuM khare?" AvuM pitAnA AtmAnuM hita tathA pitAne vAMka vicAravAnuM keTaluM? ane kArabhArI, pUjArI, darzana-pUjA karanAra, vagere aMge bakhALA kADhavAnuM ane baLatarA karavAnuM keTaluM? je je, bIjAnA aMge bakhALA-baLatarAmAM ramanArane pitAnA AtmAne vicAra ja prAya: nahi raheto hoya. ApaNuM pitAnI ja tapAsa karIne, dekhAze emAM, ke bIjAnI bUrAIo para baLatarA karyA karavAmAM ApaNI jAtanuM ja vicAravAnuM bhUlI jaIe chIe. ethI ja bhale ApaNe keI dharmakriyA ke vrata-tapajapa karatA hoIe, paraMtu e tevA prabaLa zubha bhAvabharyA thatA nathI. ethI tevA baLavAna aMtarAyakSaya ane puNya pArjana nIpajatA nathI ke jenI zubha asara bIjA para paNa paDe.
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 36 evI sthitimAM ApaNe game teTalA bakhALA kADhIe paNa sAmA para e vacananI asara nathI paDatI. Adeya nAmakarma ane aMtarAyakSayathI hitazikSAnI sAmA para asara mULamAM ApaNuM Adeya nAmakarmanuM puNya baLavAna joIe; temaja ApaNane sAruM jovA maLavAnI ADe naDatA aMtarAya kamane kSaya nIpaja joIe. te ja ApaNe bIjAne kahelAM hitavacananI enA para asara thAya. bAkI ApaNuM ja tevAM puNyanAM ane aMtarAyakSayanAM ThekANuM heya nahi. e UbhA karavA bharapUra svAtmahitaciMtA ne bharapUra hitapravRtti hoya nahi, pachI bIjAnA aMge game teTalA akhALA kADhIe, e zuM sAruM pariNAma lAvI zake? eTale pahelI vAta sAmAne aMge prArthanAkaruNu karavAnI hatI. - have bIjI vAta e che ke, bIjAnA aMge tevA vicAra ane uddagAra paDyA karyA karavAne badale ApaNuM AmAnA akartavya-tyAga ane kartavyapAlana para ja pradhAna lakSa rAkhI, eno pahelo prayatna rAkhyA kara. ethI aMtarAyakSaya ane puNyavRddhi thaI badhuM sAruM banI Avaze.
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ 362 rukmI rAjAnuM patA brAhmaNIne AzvAta asarlR beAla para e ahI pelA rumInA jIva geviMdyapatnI brAhmaNI huve AtmAnuM utthAna karatI karatI kAM sudhI AvI pahoMcI che ke peTanA dIkarAnA 8 AgaLa vadhI te tane jAnathI mArI nAkhIza. 'evA bhaya'kura ela para e keTalA suMdara pariNAma para jAya che! pahelAM te dIkarAnA vajraghAtasamA aNadhAryo ati aniSTa udgAra sAMbhaLI enA premabharyAM kamaLa dilane evA AghAta lAgyA ke e tyAM ja mUrchA khAI paDI jamIna para! premathI peTamAM pALyA, premathI pachI sArA ucheryAM, have A pariNAma dekhI uMcuM kema na hoya ? 'are ! A sArA ucherelAmAM A? H evA AghAta kema na lAge ? mAtAne sAcuM du:kha : sAcI mAtAnA chekarA buddhizALI-cAlAka raLatA-kamAtA Aghe heAvAnuM je duHkha nAha, te enAmAM avinaya-uddhRtAi-ni yatA vagere dUSaNa - hAvAnu haiAya. kemake ethI chekarAnA paraleAka kharAbakhasta thaI javAnuM dekhAtu hAya che; enA bhavanI paraMparA bagaDI javAnuM najare caDhe che! ane e vastu A mAtA mATe asahya vastu che, Azcaya che ke Aje zrAvaka mAtA-pitA chekarAne pAThazALAmAM dhArmika zikSaNa meLavavAnI vAta Ave tyAre kahe che, '* ene nizALe bhaNavAnu bahu hAya che tethI samaya nathI !' jhulma che ne A? sa MtAnanA AtmahitanI zI paDI che ? dhArmika saMskAra vinA enAmAM avinayAdi
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 363 keTalA ya durguNNA ghuse enI bhayaMkaratA lAge che kharI ? saMtAna tamArA gharamAM AvyA pachI paNa kharAkhakhasta thAya, viSaya-kaSAyAMdhatA vadhIne enI bhavaparaparA vadhI jAya,enuM duHkha enA AghAta thAya kharo ? nA, teA pachI DheDabhagI-vasavAyAnA ghara ane tamArA gharamAM ze! kraka ? brAhmaNIne tA enA eTale badhe AghAta lAgye ane ethI ya vizeSa AghAta te pAte AvA takaledI asAra kuTuMbanA mehamAM phaeNsI rahyAnA lAgyA ke ' are! huM AvA kuTuMbanA mehamAM phaeNsI?' A AghAtathI e. brAhmaNI tyAM mUrchA khAI gaI. ahIM pelI mahiyArI bicArI bahAra rAha jotI UbhI che; te have thAkIne sUryazrIne kahe che, are ena! amAre bahu samaya thayeA. mATe tArI mAne kahe ke jaldI AvIne cAkhA ApI de; ane kadAca e na jaDatA hAya te maga ApI de." sUrya zrI Ame ya paDavAnA avAja sAMbhaLI 'A zuM ? A zuM ?' ema karatIka aMdara javAnI taiyArImAM che, emAM vaLI bharavADaNe kahyuM eTale te tarata aMdara jaI jue che tA brAhmaNI jamIna para mUrchAmAM paDelI dekhAI ! eTale eNe te kAI AvA AveA ' ema bUmarANa macAvI mUkI. e sAMbhaLI geAvida brAhmaNa ane khIjAe doDatA aMdara AvyA ! joI stabdha banyA ! pANI chAMTIne ane pavana nAkhIne brAhmaNInI mUrchA dUra karI pUche che-- "
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ 364 rukumI rAjAnuM patana bhaThThIdArikA ! kema zuM thayuM?" brAhmaNa mUccha UtaravAthI have svastha banI che. paraMtu e jAte anubhavele mahA aniSTa prasaMga rajU karavA IcchatI nathI; kemake samaje che ke "ema karavAmAM zuM sAruM pariNAma Ave? bhegA thaI gayelA badhA mANaso kaSAyamAM caDhe ane pelA moTA dIkarAne kadAca kuTAvAnI sthitimAM mUkAvuM paDe ! ane mane kaSAya ane keI jIvane duHkha thAya evuM bolavAmAM zuM phAyado?" bela kevA bolavA? brAhmaNane viveka jovA jevo che. mANase bela evA kADhavA joIe ke jethI (1) sAMbhaLanAranA rAgadveSAdi kaSAya vadhe nahi, paNa zAMta thAya; tema (2) kaI jIva para duHkha UbhuM na thAya. ApaNe uddagAra kADhatAM zuM A dhyAnamAM rAkhIe chIe kharA? ke e kazuM joyA vinA dilanA UThelA Aveza-baphArA ThAlavavAnI ja vAta? bhale pachI sAme - kaSAyamAM caDhI bIjA jIva para AkramaNa laI jAya ane ene duHkha pamADe. pitAnA dilane kaSAyane Aveza bahu bhUMDI cIja che kemake enI pAchaLa e bIjAmAM kaSAya-vRddhi ane hiMsA-pravartananI beparavAI karAve che. viSayAvezathI vyartha pApa bajAramAM keI navuM sAruM zAka ke phaLa joIne
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 365. kharIdIne AvyA, raste AvatAM ane ghare AvyA pachI ADoza pADozamAM keTalAyane kahevAnuM bane che kharuM ke "jAo, jAo, bahu majenuM zAka AvyuM che ! kerI zakaraTeTI. AvI che?" koNa bolAve che A? pitAnA dilane viSayAveza, rAganAratino Aveza. e jIvane aMdha banAve che. jevA nathI dete ke AnI pAchaLa sAMbhaLanArAone ke, rAga-labhatRSNa jagAvaze? ane pelA vanaspati che. para kaI Apatti Avaze? kaSAyAvezathI kaSAdaraNuM - ema mArgamAM be jaNanI laDAI jaI AvyA, emAM eka nyAyI bIje anyAyI lAge, te e joyeluM pachI. bIjA AgaLa evI rIte raju karavAnuM bane che kharuM ke jethI sAMbhaLanArane anyAyI mANasa para gusse caDhe? bhAI! zI jarUra hatI A sAMbhaLanAra trAhitane evA . kedhakaSAyamAM caDAvavAnI? kadAca mAravAnI ya buddhi jagAvavAnI yA pelAe mAra khAdhelAmAM rAjI karAvavAnI zI. jarUra? paNa ApaNI aMdarane kaSAya-Aveza A tephAnI karAve che, sabhAmAM kaSAya ane hiMsAvadhaka bela kaDhAve che. mATe Aveza bhUMDI cIja che; ethI bIjAmAM kaSAyavRddhi, ane koIne duHkha UbhuM thavAmAM nimitta thavuM, e kharAbI, nIpaje che. brAhmaNIne meTA dIkarAe saMbhaLAveluM, temaja enA . jIvananI kharAbI e be vastune vicAra Aveza na karAvatAM
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ -366 ramI rAjAnuM patana tatvadaSTi para laI jAya che. eTale juo e ke uddagAra kADhe che! ane ethI sAMbhaLanAra kevA zubha bhAvamAM AkanarNAI Ave che! bola enuM nAma ke je prazAnta dilamAMthI 'UThe ane bIjAne paNa kaSAyanA upazama tarapha kheMce. mahAvIra bhagavAna pharamAve che, "he gautama ! jo pelI brAhmaNI kahe che... sagAM pitAnAM che? "he vahAlAo ! daramAM rahelA jherI sApathI jAtane DIsAvAnuM na thavA deze. pANI vinAnI nadI AgaLa pANInI AzAe UbhA na rahetA. vagara dorIne phasA-baMdhanasamA sagAone mATe meha ane ajJAnavaza ema mAnatA nahi ke "A mAre putra! A mArI dIkarI ! A mAre pitare! A putravadhu ! A jamAI! A mA ! A bApA ! A patnI ! A mArA managamatA premALa rUpALA vahAlA sagA nehIo-parivAra !" AvuM mAnatA nahi; kemake ahIM pratyakSamAM e badhuM jUThuM nIvaDatuM dekhAya che, eka vakhatanA mArA vahAlA-vahAlA karelA paNa duzmana banI bese che! e badhI ya sagAI mithyA che, juThThI che. badhA ja sagAMnehI svArthI che, pitAnuM kArya saratuM hoya tyAM sudhI ja sagAI-mahAbata rAkhe che. pitAnuM kArya sarI gayuM, have sAma pitAne keI kAmamAM Avate lAgatuM nathI, pachI vahAlA karavAnuM gayuM.
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ 37 ane utthAna eTale paramArthathI jotAM koI ja saguM nathI, snehI nathI. pitAnuM kAma saratuM hoya tyAM sudhI A mArI mA', A mArA pitA", "A mAre dIkare", "A mArI sAsu", "A mAre jamAI', "A mArA managamatA priya vahAlA nehIpaNa svArtha patI gaye kaI keInuM saguM ya nahi ne vahAluM ya nahi, "mArA zeTha ne "mAre parivAra" kaI kare nahiM. saravALe zuM ? bhale ne mAtAe putrane nava nava mahinA peTamAM pALe, garbhamAM pALavA mATe keTalAya raMgarAga-bhaMga cheDyA, prasUtinAM mahA kaSTa veThI ene janma Ape, Ucheryo, garama-garama rasadAra bhejane karAvyAM, maLamUtra useDayAM, azuddhi sApha karI, snAna karAvyAM, maMdavADamAM kALA ujAgarA karyA. ane game teTalA manera sevyA ke "A dIkare meTo thaI paraNIne sAruM raLate kamAte thaze. eTale mArI badhI AzA e badhA snehIjanethI pUrAze. ane huM sukhapUrvaka kALa pasAra karIza, paraMtu saravALe zuM? ema putre mA mATe ne pitA mATe, patnIe pati mATe, patie patnI mATe, ema...eka bIjAe pitAnA mAnelA sagA mATe game teTalI AzAo ane manera sevyA hoya, paraMtu saravALe zuM? badhAnA aMte A ja hakIkata che ke pita-pitAnuM kArya sarI gayA pachI, svArtha pUro thaI gayA pachI, keI keInuM saguM snehI ke parivAra rahetuM nathI."
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ 368 rumI rAjAnuM patana hAMDalInA dANu para saMsAranI oLakha - brAhmaNIe moTA dIkarAnA vartana ane bela uparathI AkhA saMsAranI tAravaNI kADhI che. hAMDalImAMthI camacA para khIcaDInA cAra dANA kADhI tapAsyA, kAcA lAgyA, eTale samajI ja levAya che ke hajI khIcaDI pAkI nathI. tyAM kAMI badhA dANA kADhI tapAsavAnI jarUra nathI rahetI. ema ahIM saMsAranI hAMDalImAM mohabharyA badhA saMbaMdhane tapAsavAnI jarUra nahi, eka be saMbaMdha-saMgamAM mithyApaNuM dekhAI gayuM, eTale vivekI AtmA badhA ya saMbaMdha-saMgane mithyA-juThThA-drohakAraka samajI le che. evuM na samajI. "A eka saMbaMdha phajula nIvaDyo, paNa bIje e nahi nIvaDe" ema bharese rahI je bIjA saMbaMdhamAM phasAya che. e aMte lAta khAya che. brAhmaNI vivekI che. eTale e te eka dIkarAnI dazA dekhI samagra saMsAranuM mApa kADhI le che. mATe ja tyAM bhegA thayelA badhAne sAMsArika saMbaMdhenI sAcI oLakha karAve che. badhI oLakhane sAra ze batAvyA ? A ja ke sau svArthamAM rame che. svArtha sare tyAM sudhI saguM ne pitAnuM svArtha patI gayA pachI levA devA nahi! putranI niSpharatAnuM karuNa citraH juo cho ne duniyAmAM ke mAtA pitAe paraNavI. ApyA, dhaMdhe lagADI dIdhA, pachI chokarAne phikara kenI? patnI-putranI ke mAbApa-bhAIonI? zuM kAma mAbApanI.
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 369 phikara seve ? have e zA kAmamAM AvavAnA che? kadAca bheguM rahevuM paDatuM hoya to ya mA-bApane AzAeza-ArAmI ApavAnI kharI? ke emanI pAse ya vaitaruM karAvavAnuM? mA pitAnA bIjA nAnA dIkarAnuM samAle ane je moTA dIkarAnA dIkarAnI kadAca khabara na le, te e dIkarA ane enI vahunI mA para AMkhe kevI thAya? lAla ke dhaLI ? 20-20 varasa sudhI meTA dIkarAnuM saMbhALyuM che te ochuM paDe che, hajI enI vahu ane enA dIkarAonuM ya saMbhALavA joIe che ! emAM jarA uNapa dekhAya tyAM mA svAthI lAge ! mA duzmana lAge ! kema jANe have vahAlI mA, mA maTI gaI! have te veraNa DokarI " thaI! ke jamAne? ke saMsAra? mAne 102 DIgrI tAva hoya te kAMI nahi, paNa pitAne 100 DIgrI tAva hoya te mAe ene suvADI rAkhI sevA karavI joIe ! kema jANe pUrva bhavethI mA upara bhArI leNuM laIne AvyuM che, te mAe e maratAM sudhI cukavavuM joIe! kevI niSpharatA? nirlajajatA? che kyAMya AmAM mAtApitAnA anahada upakArane najara sAme taravarate rAkhI pUrI kRtajJatA bajAvavAnI vAta? svArtha saryA pachI upakAra yAda ja kene kare che? pachI badale vALavAnI vAte ya zI? kUtarInuM bheTiyuM meTuM thayA pachI e je mA-kUtarIne upakAra yAda kare te A narAdhama mANasa potAnI mAtAne 24
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ 370 rukmI rAjAnuM patana upakAra yAda kare ! uttama jIve te jiMdagIbhara upakAra na bhUle, sevA ane vinaya kharAbara sAcave. jaina kuLamAM Aje sra uttama jIvA che, paNa 'saMsa'- janmA deSA:' kusaMsaga thI chokarA bagaDe che. chatAM jo ene prema-kuzaLatAthI samajAvavAmAM Ave te pharI uttamatA pragaTe che. dhArmika zikSaNa--sa'rakaraNanA prabhAva anubhUta prayoga :- -- me vekezananI dhArmika zikSaNa-zibiramAM ekavAra mArgAnusArInA guNonI vAcanA vakhate mAtA-pitAnI pUjA 'nA guNunuM varNana cAlyuM. mAtApitA khaccAnI ga -avasthAthI mAMDI varase sudhI keTa-keTalI cAkarI kare che, kevA svAsthyanA bhoga ApIne Uchere che, evu evuM rAmAMcaka vana banI AvyuM ke pachI vidyArthIone ema pUchavAmAM AvyuM ke, ' zuM AvA upakArI mAtApitAnI sAmA uddhRta khela khelAya ? ke na kheAlavAnI dRDha pratijJA joIe ? ' asa, tyAM ja sa MkhyAbaMdha vidyArthI UbhA thaI gayA ane pratijJA lIdhI ke, mAtA-pitA kadAca gusse thaIne ya ele, te paNa emanI sAme uddhRta zabda nahi kADhavA.' navI prajAne sArU pAvuM hAya te zu na pAI zakAya? jaina kuLamAM AvelA e bALaratnA kAI viziSTa puNyAI ane ceAgyatA laIne AvelA che. paNa pachI mAbApa enAmAM susaMskaraNa na kare, ane karAMne khuda mApa ja potAnA ApanI sAme uddhata khela kADhate dekhAya, eTale enAmAM 6 '
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna zI sArI AzA rakhAya? guNavRddhi kyAMthI dekhAya ? jenI pUrva bhavathI laI AvelI uttamatAne piSavA navapallavita karavA mATe yogya zikSaNa-vAtAvaraNa joIe che. enA abhAve pANI vinA bagIcAnA choDavAnI jema e sukAI : jAya. enI uttamatAne saMrakaraNa-zikSaNa dvArA piSI hAya te e mAta-pitAnA jIvanabharanA pAkA bhakta thaIne rahe. te ja e kUtarA-gadheDA karatAM viziSTa manuSyapaNuM jIvanArA bane. astu. putravadhu pAsethI mAtA-pitA-putra traNane svArtha - vAta e hatI ke dunyavI saMbaMdhe svArtha mAyAthI gherAyelA hoI aMte mithyA puravAra thAya che. ema mAnatA nahi ke dIkarA ja svArtha rame che, mAtapitA nahi. emane ya svArthanI mAyA vaLagI hoya che. AjanA gharamAM tapAsa ke dIkarAnI vahu gharamAM AvI pachI enA taraphathI mA, bApa ane cheka zI AzA rAkhe che? mAne ke vahu sAsunuM kahyuM barAbara mAnatI hoya, sAsuno vinaya-sevA sArI karatI hoya, ane sasarAne ThIka javAba na detI hoya, te sasarAne -zuM lAge? "bhale mArA tarapha game tema paNa enI sAsunuM sAcave che e sarasa che," ema lAge? ke jhaTa Thapake de ke kAMI vinayAdi AvaDatA nathI?" ane A ThapakA para vahunI sAsu dhaNane zuM kahe? "e nAdAna che, ene huM barAbara samajAvIza." ema kahe? ke "A tame ja evA che. vahu te mArI bahu DAhI che, paNa tamArA bela patthara
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra rumI rAjAnu patana jevA che, tamAro svabhAva ja evA che te vahu sArI nathI lAgatI.' Avu* kahe ? zu kahe? ethI ulTuM vahu sasarAne pArka vinaya ane sevA karatI hAya ane sAsunA nahiM, te sasarA enI patnIne zuM kahe ? tyAre e tA jue ja che ke vahu enA patinI sarabharA kharAkhara karatI hAya ane sAsu-sasarAnI nahiM, te khane zuM kahuM? ema kaheA, mA, bApa ane dIkaro, darekane peAtAnA svA-sanmAna-sarabharA sAcavanArI vahu joIe che. e jo salAmata, teA pachI vahu taraphathI khIjAnAM apamAna-avagaNanA thatI hAya enI paravA nathI ! nAnA baLe mA-bApanI buddhi ThekANe ANI -- " eka DAsAne patnI marI gayA pachI karAnI vahu kharAkhara saMbhALatI naheAtI. DAsAe dIkarAne krIyAda karI. dIkarA kahe 'huM tapAsa karIza. ' kema jANe bApa kadAca jUhuM khelatA haiAya teA ? ' eTale chekare nyAyAdhIza banI Ape noMdhAvela kesanI tapAsa karavAnI! khera, paNa vahu e sAMbhaLI gaI. e evI catura ke joyu ke pati tapAsa karaze, tethI vartAva ekadama pheravI nAkhyA. bahArathI acAnaka AvI tapAsa kare che te vahunI kharAkhara pitRsarabharA dekhI. pachI khAnagImAM vahune pUche che. * bApujI kema AvI phariyAda karatA hatA ? ' 6 vahu kahe che, e tame jANA, kacakaca karavAnI Teva paDI hAya e phariyAda vinA khIjuM zuM kare ? '
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 373 "sArUM, sArUM samajI gaye. have mAre emanuM sAMbhaLavAnI jarUra nathI. AvA sArA mANasamAM ya e udhuM jue che? jevA de." patyuM? have te DeTAnuM bicArAnuM AvI banyuM, te evuM ke sUvA sArUM gAdaluM ya nahi, ne jamavA sArI thALI ca nahi. vahue DesA mATe jUnuM gAMThiyuM gAdaluM ane eka bhaMgAra thALI rAkhI. emA TADhuM gaMtA jevuM jamavA Ape. kyAreka enA patie A joyuM haze te ya enA manamAM bApa tarapha evI napharata UbhI thayelI ke ene lAgatuM ke badhuM barAbara che." paraMtu have vAta evI bane che ke DosAnA pautra yAne chokarAne chokare koI pUrvanA tevA susaMskAravALe te ene A khaTakatuM, paNa zuM kare? mAne kyAreka kahe te e kahetI emane te cAle", tyAre kyAreka vaLI chokarAne dhamakAvI nAkhatI. nAno chekare, enuM gajuM zuM? paNa ekAMtamAM dAdAjIne AzvAsana ApI Avato ke "bhA! mane mATe thavA de ne, pachI huM tamArI barAbara sevA cAkarI karIza.' Ama chatAM chekarAnuM komaLa hadaya A sahana karI zakatuM nahi te ene thayuM ke "huM kyAre ya moTe thaIza, paNa tyAM sudhI A dAdAjIne keTaluM sahana karavAnuM ?" eka divase eNe akakala vAparI, pelI bhaMgAra thALI mALIyA para saMtADI dIdhI. have jamavAnA vakhate mA thALI meLe che paNa jaDatI nathI. eTale bUma mAre che thALI kyAM gaI?
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ 374 ramI rAjAnuM patana nekara kahe "bhAbhI sAheba! huM jANate nathI" te tArA vinA bIjuM keNa jANe? jA zodhI lAva." kare badhe zedhAzodha karatAM mALiyA parathI thALI maLI AvI, te lAvIne ApI. A bAI pUche che "alyA! tyAM keNa mUkI AvyuM?" nekara kahe, "e mane khabara nathI." bAI chekarAne dhamakAve che, "alyA bAbuDA ! tuM mUkI Avyo hate?" chokare hiMmata rAkhI kahe che "hA, mA!" tAkaDe pati gharamAM che ane A vahu phariyAda kare che juo A tamAre bAbuDiye DosAnI thALI laI jaI mALiye saMtADI AvyuM hatuM. kaho kAMI e tephAna. bApa chekarAne pUche che, "alyA kema ema karyuM hatuM? chokare kahe che, "juo bA-bApujI! A te meM eTalA mATe mUkelI ke thALI ghasAI na jAya. kemake tame pAchA gharaDA thaze te tamArA mATe mAre thALI joIze ne? eTale meM korANe sAcavI rAkhelI. ema te dAdAjInuM kATaluM godaDuM, jADAM kapaDAM, badhuM ja mAre sAcavI rAkhavAnuM che. pachI tamArA mATe e upayogI thAya." - zuM bApanuM jIgara hatuM ke A sAMbhaLIne ene mama samajI meM UMcuM karI zake? enA manane bhaya lAge ke A chokare, nathI ne, badalArUpe amArI A bApa karatAM ya
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 375 bhAre durdazA kare te amAruM zuM thAya? e durdazA je amane na game, te pachI A mArA bApujIne amArAM A vartana kema game?" bairIne kahe che, "je, je, jarA vicAra kara, A moTo thayA pachI enI ane enI vahunI pAsethI tuM zI AzA rAkhe che? je sArI AzA, te pachI A bApujI ApaNA taraphathI kevI AzA rAkhe? ApaNe te bhAnabhUlA banyA, paNa A nAne bALa DAhyo ke eNe bhAna karAvyuM.' chokarAne bApa pUche che, "bhAI! te kharUM kahyuM, bApuane ATaluM kaSTa ke bIjuM kAMI kharuM?" have te chekarAmAM vadhu hiMmata AvI che, ethI pitAnA mA ane nokara taraphathI dAdAne keTakeTalI vAtanI agavaDa UbhI thatI, apamAna maLatA, enuM karuNAjanaka varNana karyuM ! te jAya ane kahete jAya ! e sAMbhaLI bApAnI AMkhamAMthI daDadaDa pANI paDe che. retAM kahe che," arere? tIrtha jevA bApanI meM kevI AzAtanA-avagaNanA karI, ane nabhAvI?" e dhruske raDI paDyo. bAI paNa have pIgaLI gaI te e ya ceAdhAra AMsue raDatI kahe che, "tamAre zuM vAMka? pApiNa huM chuM te meM emane saMtApyA !" A raDAreDa sAMbhaLI DosA upara AvI pUche che, zuM che?"
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ 376 ramI rAjAnuM patana putra ane putravadhu emanA pagamAM paDI kahe che, "bApu! bApu! kSamA kare, kSamA kare. A ame tamane bahu raMjADyA che. bhaluM thaje, A nAnA bALanuM ke eNe amAruM bhAna ThekANe ApyuM." basa, tyArapachI te DosAnI paristhiti avala banI gaI sArAMza, patnI patinuM barAbara sAcavatI hatI eTale e patinA bApanuM na sAcave, avagaNanA kare enI e patine paravA nahatI. tyAre kyAMka evuM paNa bane ne ke chokaro jarAka udAra hoya ane enI patnI ane pitA karakasariyA hoya, eTale bApa DuM ghaNuM vahune sAcavavA Ape ane vahu sasarAnI barAbara sarabharA karatI hoya, te pachI e sAsare dIkarA pratye vahuthI thatI avagaNanAne bahu na gaNe! AvuM bane ne ? vAta A ja che ke darekane potAne svArtha sare che tyAM pachI e svArthasAraka vyakti taraphathI thatI bIjAnI agavaDa-avagaNanAnI paravA nathI. ke saMsAra laI beThA che? AsurI vRttivALA lakone? ke daivI udAra vRttivALA lekene? ke saMsAra? narakAgAranI viTaMbaNAthI khadabadato? ke svarga purIne sukhada vartAvathI maghamaghate?
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna GS jJAnI bhagavaMtA saMsArane asAra kahe che te zu samajyA vinA ja ? ke saMsArInI AsurI vRttithI ane viDa akatAthI kharekhara khaTThakhada samajI ne ? svAvRttinA Aveza e AsurI vRtti che. emAMthI jarUra paDace khIjAne viDaMkhavAnuM cAle che. jagatamAM A vyApaka dekhAya che. koI ati virala jIva emAMthI mace che. ane svA gauNa karI bIjAne duHkha na thAya, enu hita na thavAya, evI daivI vRttimAM jhIle che. paNa AvA seAbhAgI jIvana suyoga keTalAne maLe? lagabhaga ta svA maGgala jIvAnA ja saMbadha prApta thAya che; ane enA taraphathI saravALe rAvAnuM ja maLe che. jIvana AkhuM ya AvA svAthI jIvAnA pAchaLa ghumyA rahevAmAM zA sAra nIkaLe ? jagadgura mahAvIra paramAtmA kumAve che ke huM gautama ! te brAhmaNI kahI rahI che ke jyAre A saMsAranA sagAM, vahAlA, snehI, mitra-parivAra svA-parAyaNa hAI, sva kA saye UDI janArA che, teA pachI emanI upara kSaNa vAra paNa leza paNa mamatva na kare ke A mArAM sagAM che. mArA vahAlA snehI che....' vagere dharAdhara je sagAM vagere pUrve thayA, atyAre che, ne bhaviSyamAM thaze, e badhA saMsAranA svabhAve ja svakAryAM lubdha ghaDAyelA hAya che, ane alpa ja kALa e sagArUpe, vahAlA rUpe ItyAdri rUpe rahenArA Aya che, emAM duHkha te
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3% ramI rAjAnuM patana A che ke kutrima sagAM eTalA kALamAM akhaMDapaNe mamatva karAvI karAvIne jIvane "mAre emanAthI sukha che, mAre emanuM prajana che, emanAthI mAruM kAma thAya che, ema bhulAvAmAM pADe che. bhulAvAmAM pADI. e sagAM anaMta saMsAra ane ghera duHkhamAM ghasaDanArA bane che." brAhmaNane viveka javalaMta bane che, eTale jAte jagatanuM sacoTa svarUpadarzana karI bIjAone e karAvI rahI che. viveka-dIpakanA lIdhe ja putranAM duSTa vartana aMgenA ASanA aMdhakAramAM na aTavAtAM, e jhAkajhamALa vizvadarzana ane vairAgyanAM prakAzamAM viharI rahI che. dunyavI sagA nehI mAtra AjanA ja svArtha lubdha nahi, mAtra potAnA ja gharanA sagAM-snehI evA nahi, paraMtu anaMtA bhUtakALa ane anaMtA bhaviSyakALa mATenI A sthitivALA che. gharegharanA sagAM-snehInI e dazA che. eTale ke saMsArI tarIke janma svArtha lubdhatAne ja ghaDAyeluM hoya che. keI kelejamAM enuM zikSaNa levA nathI javuM paDatuM ke janmadAtAne e zikhavavuM paDatuM nathI. mAtAnA garbhamAM hoya tyAMthI ja e svArtha lubdha che ja. svArthanuM pariNAma khataranAka! garbhamAM ya svArtha-rasanuM dRSTAnta - eka garbhiNI bAIne acAnaka gAya deDatI AvI
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 37 enuM ziMgaDuM peTamAM lAgI gayuM. ziMgaDAnI aNIthI peTamAM garbha sudhI kANuM paDI jatAM garbhanA bALakanI AMgaLI bahAra nIkaLI paDI ! DokaTare have kema e AMgaLI pAchI. ghAlI TebhA mArI devA enI muMjhavaNamAM paDyA ! chevaTe eka anubhavI akkalabAje AgaLa AvI DekaTarane kahyuM tame ekadama TebhA mAravAnuM sAdhana laI sajAga UbhA rahe. huM AMgaLI aMdara ghalAvI dauM ke tarata TebhA mArI deje.' | DaoNkaTara te vicAramAM ja paDyA ke "e zI rIte AMgaLI aMdara pesADaze? paraMtu pelAe te sIdhI divAsaLI saLagAvI baccAnI e AMgaLI pAse jyAM laI gaye ke tarata baccAe AMgaLI aMdara kheMcI lIdhI ! DokaTare tyAM tarata ja TebhA laI lIdhA. svArtha lubdhatA dAbavA zuM karavuM - A zuM? garbhanA jIvane nahi dAjhavAnA svArthanI lubdhatA hatI. mAtAne duHkhane ene vicAra nahote, paraMtu pitAne duHkha AvyuM ke jhaTa sAvadhAna ! jIva garbhathI. mAMDIne savArtha lukhya tarIke ghaDAyela che. tyAre vicAravA jevuM che ke jAtanI AvI sahaja siddha jevI svArtha lubdhatAne. dabAvavA mATe keTakeTalI jAgRti ane puruSArtha joIe? enI sAme svArthapriya manane mAravAnuM keTaluM badhuM karAya te e svArtha tarapha kheMcAI na jAya? svArthanA pralabhananI sAme manane mAryA vinA kArya saheluM nathI ke svArthalaMpaTatA ochI thAya. manane mAravA mATe paNa
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ -380 ramI rAjAnuM patana jabaradasta viveka pragaTAva paDe ke "dunyavI svArthanI mAyA-laMpaTatA ja jIvane sArUM bhUlAve che, TheTha devAdhideva sudhInAne bAjue rakhAve che, mATe asAra che, tuccha che, anarthakArI che. tethI e mAyA, e laMpaTatA na joIe." svArtha laMpaTatA kema bhayAnaka ? svArtha-laMpaTatAmAM paramAtmA bhUlAya, guru bhUlAya, dharma bhUlAya, saMgha-sAdharmika-dharmakSetra bhUlAya, e ochuM - nukazAna che? pITha-mahApITha mahAmunio svArtha- svaprazaMsAne lubdha banyA te gurune bhUlyA, arthAt gurue bAha-subAhunA vaiyAvacca-guNanI prazaMsA karI e sahana na karI zakyA. nahitara e jovuM joItuM hatuM ke "prazaMsA koNa kare che? guru mahArAja ! basa khalAsa, e ApaNe vadhAvI ja levI joIe. "guru te guru." A koNe na jevA dIdhuM? svArtha ane mAyAe. pariNAma? anuttara vimAnamAM laI janAra ucca cAritrane pALavA chatAM ane anuttara vimAnamAM javA chatAM ya pachI emane brAhmI-suMdarI strIpaNe avataravuM paDayuM ! ApaNane vicAravAne buddhi hoya te A svArtha mAyAnI bhayAnakatA khyAlamAM Ave, ane caMkAmaNa thAya ke "mArA taraNatAraNa guru mahArAjanI je AvI mArI najIvI svArtha laganI avagaNanA karAve, e svArtha laganI keTalI khataranAka!" svArtha laganI bhayaMkara lAge. jamAlI kema bhUlya? khuda mahAvIra paramAtmAnI A
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 381 avagaNanA karanAro kema banyA? peAtAne ThIka lAgatA siddhAMta ja gamyA, 'mane pratyakSa Ama dekhAya che ne bhagavAna ethI virUddha kema kahe ?' ema arhatvarUpI svAInI mAyA jora karI gaI, tethI bhagavAna sajJa hAvAnuM jANavA . chatAM emanI avagaNanA karI ! emaNe e na joyuM ke potAnuM ca-cakSuthI thatuM pratyakSa paNa jJAna keTalI hada sudhInuM? keTalA paryAyane viSaya karanArU'ahaM tvarakSAnI svA-lapaTatA A nahi jovA de. ' svAthamAM dhama kevA bhUlAya ? tyAre svAlaMpaTatA dhama kevA bhUlAve che e vastu te tamArA rAjanA jIvanamAM ja anubhavAya che ne ? jAtane pAzera aDadheA zera dUdha joIe che e la paTatAmAM jina bhaktimAM navaTAMka paNa dUdha laI javAnI vAta kayAM che? jAtane suMvALA rAja dhAyelA bAstA jevA kapaDAnI svA laganImAM tevA aMga lUchayunA eka TukaDo paNa dharavAnA dhama kayAM AcarAya che ? kuTu ane poSavAnA vArSi ka hajArabe hajAra rUpiyA kharcInI sAme enA dasamA bhAganA ya dharma-kha kharo ? jAtane ja caza pamADavAnI laMpaTatA che, tA Dilane, upakArIne, gurune jaza apAvavAnI paravA kayAM che? bahAra pharavAnI ke eTale gappA mAravAnI yA ArAmInI svAla paTatAmAM zAstra-vAMcana, navakAravALI, sAmA yika vagere dhanI kevI sarAsara upekSA thAya che ? dhanI paravA hAya te! e svAtha laMpaTatA zuM mAjIe na mUkAya ?
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ -382 rukumI rAjAnuM patana vicAra A joie ke "AvA suMdara bhavamAM maLela deva-guru-dharmanI avagaNanA karAve evI gojhArI svArtha - laMpaTatAne zA mATe poSe ? mana mArIne paNa ene dabAvIza. ati asAra khAtara mahAsArabhUtane nahi visAruM astu. A te jAtanI svArtha laMpaTatA dabAvavAnI vAta thaI. paNa sagAM-snehInI laMpaTatA aMge zuM vicAravAnuM? A.emanA para mamatva karavuM khoTuM che. svArtha sace e khasI javAnA che, ane emanI mamatAmAM kheMcAIne huM je deva-guru-dharmane bhUlyA te e mAthe paDI jaze ! | svArthI sagAM snehI para mamatA kema thAya che? manane lAge che ke "A mAre kAma Ave che," evI ghelachA mamatva karAve che. tyAM e nathI jevAtuM ke e badhuM keTale kALa? keTalA kALanAM sukha Ape? keTale kALa kAma lAge? bahu te A jIvanakALa sudhI ja ne? paNa jIvane mAtra A jIvanane kALa thaDe ja? ene te bhAvI ane te kALa Ubhe che. zuM e badhA kALamAM kAma lAge? sukha Ape? ethI UlaTuM ahIM enI mamatAmAM taNAyA je aDhAra pApasthAnaka bharapUra seve gayA, sence ja gayA, e bhAvI anaMtA kALane duHkhada banAvI de! jIva ekale heta te keTalAM pApa, keTalA rAga-dveSa ane keTalA AraMbha samAraMbha-parigrahAdi Acarata? keTale dharma bhUlata? tyAre sagA-snehInI mUrchA-mamatA keTaluM jaMgI pApAcaraNa AcarAve che? taraNatAraNa deva-gurupara nahi e rAga,
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 383 evI sevA, evI sahanavRtti A sagA para thAya che ne? vajakumAra para mAtAne je rAga UchaLe e guru AcArya para nahi. mATe te emanI sAme laDavA keraTe caDhI! e te sAruM hatuM ke nAnA vajakumAra evA mAtRrAgamAM na 'taNAyA, guru ane jinazAsana para rAgavALA banyA, ne jAtane ugArI lIdhI, te mAtAno paNa uddhAra thaye. bAkI mAtAnA mamatvamAM pitAnuM mamatva bheLavyuM heta te zI dazA thAta ? jinazAsananI hIlanA ane bannenuM bhavasAga2mAM DUbavuM eja ke bIjuM kAMI? yazodhara caritramAM Ave che ne ke emane jIva eka -vakhata rAjA surendradatta mAtAnA mamatvamAM taNAI enA Agraha khAtara eka mAtra leTane kUkaDe mAranAre banya, te ya enAM kevAM mahA kaTu phaLa bhabhava bhegavyAM! eTale ja pelI brAhmaNI kahe che, "sagAsnehI para leza paNa mamatva kSaNa vAre ya na kare." brAhmaNInuM uddha ka vaktavya mahAvIra paramAtmA pharamAve che, "he gautama! rukamIne jIva e geviMda-patnI brAhmaNI kahI rahI che - ' "jyAre, he bhavIjane! alpakALanA sagAM snehI mamatva karAvI anaMta duHkhada bhavanAM sarjaka bane che, te pachI samajI lo ke e sAcA sagAM ja nathI, vahAlA ja nathI, mATe emanuM mamatva mUkI rAta ne divasa kSaNe kSaNe
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ ramI rAjAnuM patara suvizuddha mekSanI AzAe dharmanuM ja avalaMbana kare. kemake dharma ja ISTa-miSTa-priya-manahara che, paramArthathI sage. nehIjana che, mitra-baMdhu parivAra che. dharma ja utsAha ApanAre che, sAcI daSTi denAre ne puSTi karanAre che. dharma baLadAtA che, nirmaLa yaza-kIrti phelAvanAra ane. mahimA jagAvanAre che. dharma ja sArI rIte sukha-paraMparAne. denAre che. mATe he bhavyAtmAo! dharma ja eka sevavA yogya che. e ja ArAdhavA gya che. e ja pALavA-paSavA-AcaravA. gya che. dharmane ja udyama karavA jevuM che. enAM ja anukAna karavA lAyaka che. eTaluM ja nahi paNa bIjAne ya dhamane. ja upadeza devA jevuM che, dharma ja kahevA-batAvavA lAyaka che. prarUpaNA dharmanI ja karavI joIe. bIjAne paNa dharmanI ja preraNA ApI enI pAse dharmanuM ja sevana karAvavA jevuM. he buddhimAne ! dharmane sAmAnya vastu samajatA. nahi. dharma dhruva che, zAzvata-sanAtana che, akSaya-avyaya ane samasta sukhane nidhi-khajAno dharma che. mATe e. lajajAspada nathI. ulTo, sAcA atula baLa-vIrya parAkramasavane viSaya che. kemake e ISTa miSTa-priya manahara ane zreSTha atizreSTha che. dharma ja sakala saMtApa, udvega, apayazaasadu Arepa, sakala duHkha dAridraya...yAvat janma-jarA maraNAdi bhayane vivaMsa karanAre che. vadhu zuM kahIe?
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 385 dharma je kaI sahAyaka nathI. e ja ekale ananya sahAyaka che, traNe lekanA jIvane nAtha che, svAmI che." brAhmaNanI kevI vAgdhArA cAlI rahI che ! e nagna satya uccArI rahI che, vizvanI hakIkata kahI rahI che! sagAMsnehInuM mamatva aMte phajula nIvaDe che, e hakIkta che. tyAre, "jenuM chevaTa sArUM e sAruM jenuM chevaTa cheTuM e kheTuM."--e nyAye A mamatva karavuM cheTuM che, emAM ghelA thaI dharma bhUla e mahAmUrkhatA che, kemake dharma kevI kevI rIte sage snehI vagere ? dharma ja sage che, snehI che, ISTa-miSTa-priya-manahara che, kevI rIte e jue- dharma sAcuM sukha Ape che, ane puNya dvArA dharma ja kAma lAge che mATe e sage, jIvane dukha-ApattimAM bacAvanAra dharma che tethI e snehI, jIvane ISTa sukha-sagavaDa dharmathI ja maLe mATe dharma ja ISTa kahevAya. dharma para mamatvavALe ja majA anubhavI zake, eTale dharma miSTa banya. kharuM vAtsalya dharma dAkhave che, tethI e ja sAce priya che. 25
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ 386 che, ema, dharmAM ja manahara enAmAM Iya sagA snehInA jevI sAdhutA, akALe tarachoDavApaNuM, vagere nathI. rukmI rAjAnuM patana suMdara che, kemake rIsa, rASa, svArthIaNu daratA AvatI AvA sAcA sago-snehI-iSTa-miSTa vagere svarUpanA dharmAM ja mamatva karavA lAyaka ? ke banAvaTI sagA-snehI e mamatva karavA lAyaka ? vaLI juo, dha utsAhakara, dRSTikara, tuSTikara, puSTikara ane maLarUpa che. dha parama zAMti - vruSTi - puSTikara dhama utsAhapura kema?H-- 66 mahAna Apatti-nirAzAmAM utsAha keNu Ape che ? dharmAM jo dilamAM che te e samajAve che ke " A Apatti e koI tArI meATI viTaMbaNA nathI. viTaMbaNAtA kanI che. paNa te viDa baka katA tArA sapathagamana ane devaguru-zaraNathI naSTa thaI rahyA che ! pachI phikara zAnI? emAM ja AgaLa cce jA, ate tArA vijaya che, pAsA pAkhAra che.' Avu' AzvAsana ApanAra dharma che, mATe e utsAhakara che. dhama ja dRSTi denArA H-- vaLI dharma tRSTikara-STi ApanAro che, jIvana jIva- vAnI dRSTi, dunyavI padAthaeN-prasaMgAne sAcI rIte jovAnI
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 387 daSTi dharma zIkhave che, arthAta kevI rIte ene navAjavA ke jethI AtmAnA lAbhamAM ja Utare e batAve che; enA para kevA kevA zubha bhAvane karanArI daSTi rAkhavI e darzAve che. dA. ta. amuka paisA gumAvyA, tyAM dharma batAve che ke 'samaja AthI thoDA vadhu gumAvyA hoya te ya sahana te karata ja ne ? mATe eTalA na gumAvyAne paramArtha kara; te A beTanuM nimitta pAmI dAna-sukRtane AtmalAbha thaze. athavA ema vicAra ke paisA javAthI AtmAnuM zuM gayuM? eTaluM pApa bhagavAyuM, e gayuM. eTale meda ocho thaze. mATe A paisA khavAvAne jIvanamAMthI pApa ane mada ochA thavAnuM dekha. mATInA kUkA vadhyA ane ochA thayA, enA hisAba magajamAM rAkhIne zuM phAyado? dharma AvI AvI te keTalIya daSTi batAve che, jethI jIva saMtApa, "umAda, azubha karmabaMdha vagerethI bace. dharma tuSTikara :- dharma tuSTikara che, tuSTi, AnaMda, ISTasiddhi karI ApanAre che. pUrvane dharma puNya dvArA A kare che, ane vartamAna dharma cittane vivekI banAvI A kare che. viveka pragaTa thavAthI bAhA alabhya prAptimAM paNa ghaNuM dekhAya che. bAhya mUlyAMkana karatAM svAtmA ane svAtma-hitanA tathA deva-guru zAsana vagerenAM mUlyAMkana rahevAthI e svahastagata thavAne bhAre AnaMda rahe, ne citta samAdhi, citta-svAzya rahe, emAM navAI nathI. emAM ja sAco AnaMda che.
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ 388 rukUmI rAjAnuM patanA - jIva duHkhI kema thAya che? pitAnA AtmA ane AtmahitanAM sAdhane. karatAM bahAranI bahu kiMmata AMke che, tethI. hamaNAM je bAhyane Atmahite AgaLa mAla vinAnAM lekhe te pachI e bahAnI eAchAza-vAMkAzamAM vyAkuLa thAya ja nahi. mukhya jovAnuM eka ja rAkhyuM ke "mArA AtmAnuM kema che? e zubha bhAvamAM che ne? zAstra eka kSaNabhara paNa karelA zubha bhAvanuM kaSAyopazamanuM UMcu phaLa batAve che, pachI vAraMvAra enA abhyAsa cAlu hoya te. zubha phaLamAM zI kamInA rahevAnI ? gazALa TheTha aMte kaMIka upazama pAme, ne bAramA devaleke gaye ! nahitara enuM te jIvana kevuM ? ghora pApabharyuM. ene bAramA devaleke zAnuM javAnuM hoya? eTale vAta A che ke dharma AvA upazama vagere AtmahitanAM UMcAM mUlya batAve che.. enI kiMmata samajIne cAle-va, rAgAdi ochA kare, ene mastI hoya, AnaMda hoya, tuSTi hoya. dhama puSTikara che. dharma puNyanI vRddhi puSTikare che, temaja guNe tathA dharmanuM poSaNa kare che. jema jema dharma sAthe, tema tema puNya vadhe. are ! mAtra sukRtanI anamedanA jevo vagara-kharcane dharma, vagara-zramane dharma sAdhe, te ya te puNya vadhAratuM ja jAya che. ema dharmasevanathI guNene abhyAsa vadhI zake, tema ja dhama-vRddhi karavAne rasa utsAha jAge che.
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ 389 ane utthAna dharma baLarUpa che. gussAnI sAme gusse e sAcuM baLa nahi, kemake emAM te kadAca sAmethI joradAra AvI ya paDe ! agara bIjuM nukasAne ya UbhuM thAya! dA. ta. vaira-virodha-durbhAva UbhuM thAya. e pachI bhAre paDI jAya che. tyAM jIva DhIle gheMsa banI jAya che. baLa kyAM rahyuM? tyAre gussAnI sAme kSamAdharma e sAcuM baLa che. emAM pastAvAnuM rahetuM nathI. je samajI-karIne kSamAdharma sevIe chIe, te pachI ApaNI zAMtithI kadAca sAme vadhu jora mAre, te ya ApaNuM sattva ApaNuM khAza, ene kaI AMca nathI. ema vItarAganI bhakti, sAdhu sevA, anitya Adi bhAvanA, A badho dharma arthAt dAna-zIla-tapa vagere dharma e evuM eka adbhuta sAmarthya taiyAra kare che ke enA para AtmAne mahAt karanArA AMtarika doSe-duzamane DhIlA gheMsa paDI jAya che. anubhave A samajAya evuM che. anubhava karI juo, te jarUra baLanuM saMvedana thaze. dharmabaLa jevuM jagatamAM kaI baLa nathI. meTa samrATa rAjAonI jahAMgIra enI AgaLa tuccha che, moTA devatAI baLa akiMcitkAra che. mATe te 'devA vi taM namasaMti jenuM dharmamAM ja mana che, ene devatAo paNa namaskAra kare che.' sudarzana zrAvakane joI arjunamAlInA zarIramAM peThe yakSa bhAgI gaye.
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ 300 ramI rAjAnuM patanA reja ene cha puruSa ane eka strIne ghAta karavA te have, eTale e duSTa banyo hate. leka enA bhayathI rAja sAtane ghAta sAMbhaLyA pahelAM bahAra pharakatuM nahotuM. evA nirjana kALa sudarzana zrAvaka, mahAvIra prabhu padhArelA, emane vaMdana karavA nIkaLI paDyo. pele mALI yakSabaLe AkAzamAM maTI meghara ulALa ulALate AvI rahyo che. A sudarzana kaI maMtra nahi, vidyA nahi, mAtra prabhunuM zaraNa karI dhyAnamAM Ubho rahI gaye. zuM vAparyuM eNe devane aTakAvavA sAdhana? kazuM nahi. paraMtu enA dharmabaLanuM eja jaI yakSa aMjAIne bhAgI gaye. arjunamAlI nIce pachaDAye, ane bujha. eNe sudarzananI sAthe jaI prabhu pAse cAritra lIdhu! dharmanuM baLa alaukika ! dharma nirmala yazakIrtikAraka che, mahimAjanaka che, sArI rIte sukha paraMparAne dAyaka che. dharmathI je yazavAda gavAya che, je kIti prasare che, evuM bIjA zenAthI thAya che? moTA idronI je yaza-kIrti nathI gavAtI evI tIrthakara bhagavAna-gaNadhara bhagavAnanI gavAya che. enuM kAraNa zuM? A ja, ke bhagavAna pAse dharma che. satya vacanane dharma pALanAranI kIti phelAya ? ke e vinAnA asatyavAdinI? ema dayALune yaza gavAya ke nirdayane? nItimAnanI prazaMsA thAya ke anItikheranI? kSamA dharmavALAnI ke kebInI? dAna dharma-zIla-dharmavALe na kavika che.
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 391 pakAya, ke kupaNu durAcArI ? cAritrI muninA-AcAya ne cazameTA ke zrImaMta gRhasthanA ? spaSTa dekhAya che ke dha je nirmALa jaza-kIti Ape che, te ThakurAI ke zrImaMtAI nathI ApatA. zrImaMtanI kIti kevI ane keTalI ? ane e ja mANasa cAritra dhamale pachI enI kIti kevI ane keTalI ? athavA lAkha rUpiyA pAse rAkhI mUke ke enAthI moTA vepAra yA raga-rAga khele enI kIti keTalI ? ane e kharco saMghayAtrA laI javAnA dhama kare enI kIti keTalI? mANasa peAtAnu maLa duzmanane dabAvavAmAM kharca e ene keTaleA yaza apAve ? tyAre mahAvIra prabhue, gAvALiye kAnamAM khIlA ThokatAM, maLane upayoga kSamA dharma-samatAdhama sAdhavAmAM karyAM, e dhame emane keTakeTalA yaza apAvyA ? dharma ja jIvane jagatamAM nirmALa yazakIrti apAve che. dhama mahimA-janaka che, mANasanA prabhAva pADe che, mAhatmya vadhAre che. juo eka navakAra maMtranI sacATa ArAdhanAnA dhama kevA prabhAva pADe che ke e khIjAnA sarpadaMzanA ya jhera utArI nAkhe che ne ? navakAra smaraNanA mahimA : miyAnuM dRSTAMta kalyANamitranA cAge navakAra maMtra maLI gayA. parameSThInu svarUpa samajAyuM te ene enA para evI sajjaDa zraddhA thaI gaI ke AkhA AsAmamAM eka miyAMne kAI
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ te karaMDiyAra miyAna vI jeve khANa 39 rukamI rAjAnuM patana divasa navakAra rahyA kare! bIjA musalamAna ene dhUtakAre ke "e mUrkha ! kyA raTatA hai? kAphara he gayA kyA?" paNa Ane te navakAranI sAthe navakArane bhAva zama-dama kSamA-samatA paNa cittamAM utarI gayelA, te kAMI gusse na kare, dveSa na kare, e te A veThavA paDatA dhikkAra-tiraskAranI ya davA navakAra ja mAne, te vadhu hoMzathI e raye rAkhe ! emAM eka vAra eka miMyAbhAIne munasa caDI AvyuM te karaMDiyAmAM sarpa laI AvI rAta paDatAM cUpakIthI karaMDiye A navakArasAdhaka miMyAnA suvAnA khATalA nIce mUkI AvyuM. have A bahArathI AvI je khATalA para caDavA jAya che ke eNe enA para sApa beThele che! A jarAya gabharAye nahi, kemake ene te Ame ya navakAranI raTanA hatI ja, ne kaMIka viSama bAbata banatAM te ene sIdhuM pahelAM navakAra ja sAMbhare, eTalI badhI namaskAra maMtra para aTala zraddhA hatI, tethI manamAM navakAra maMtra gaNute Ubhe. pele sApa cUpakIthI bIjI bAjuthI UtarI bahAra cAlI 2. ke prabhAva navakAra-smaraNarUpI dhamane? pAchuM A bhAIne te "navakArathI kAMI bhaya-Apatti na Ave, evI navakAranI pAkI zraddhA, eTale vinA-gabharAmaNe tyAM ja khATalA para sUtA. thoDI vAra thaI na thaI ne tyAM pele sarpa mUkanAra miMye deDate Ave ane AnI AgaLa page paDI kahe che "are yAra ! mApha karanA, maine yahAM sApa rakhA thA."
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna A kahe "are bhAI! tene kaise? ve te sahaja rUpase AyA hegA." pele khATalA nIcethI karaMDiye tANI batAvI kahe che dekha IsameM maine lAkara rakhA thA. mujhe mApha karanA." "tene rakhA hogA. jAne de, mere manameM kucha are yAra! jarUra mApha karanA, merI baDI galatI huI maine tujhe gAliyAM bhI dI thI, sApa bhI rakhA, mApha karanA mujhe!" A kahe "hAM bhayA! hAM jA, mApha che mApha. nahIM bhAI! meMne bhayaMkara galatI kI hai, mujhe kSamA de.' kSamA te dehI dI, aba kyA hai? jA se jA." are yAra" ItinA nahIM mere laDake ko sApa kATA hai, jahara UtAra dene, tere pAsa maMtara hai, nahitara che maregA." khUbI kevI ? ahIM pitAne mArI nAkhavA pele sApa rAkhI gaye hato e nakkI thavA chatAM AnA manane ema nathI thatuM ke kahetAM nathI ke karyuM ? mujhe sApa kaTavA kara khatma karanekI kazIza karane vAlA tuM? tere bacce ke bacAuM? UDI UDa, calA jA yahAM se." Ama na kahevAnuM
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94 ramI rAjAnuM patana kAraNa enA dilamAM navakArane bhAva, dayA, kSamA, samatA vagere-vahetI hatI. e te jhaTa UTho, pilAne laI cAlyA ane enA ghera jaI tarata hAthamAM pANI laI navakAra gaNa traNa vAra chokarA para chAMTayuM chekare nirviSa thaI beThe thaI gaye ! navakAra-maraNanA dhamane ke prabhAva! ke mahimA! chaThThAvatanuM daSTAMta; zrAvakanA chaThThA vratanA daSTAntamAM Ave che ne ke eka bhAInA chokarAne sApa karaDe, te kaI jANakAra kahe che, ahiMthI 110 ejana para eka jaMgalamAM amuka vanaspati maLe che, te lAve te enAthI jhera UtArI dauM." A para ene bApa chokarAne kahe che, "tArI pAse gagana-gAminI vidyA che, te tuM jaIne e laI Ava." chekare kahe che, "mArAthI na javAya. mAre 100 jejana sudhInuM ja vrata che." are paNa A marI jaze!' te zuM pitarAnA mehamAM mAruM vrata bhaMgAvavA mAge che? mArAthI nahi bane e.' enA vatanI daDhatA para zAsana devatA hAjara thaI DosAne kahe che, "phAMphA zuM mAre? A tamAre dIkare. eka mahAna dharmAtmA che. enA dharmane ajaba prabhAva che.
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 395, tame enA hAthamAM pANI ApI potarA para chaMTAvA, masa, jhera UtarI jaze!? keTalI vAra ? DAsA UThayo tarata, lAvIne pANI ApyuM cheAkarAnA hAthamAM, ne chekarA enA dIkarA para pANI chAMTatAM ja jhera UtarI gayuM !: `manA kevA prabhAva? e zuM pedA kare che ? jaMbhU kumAra rAtanA navI patnIone laI vAsa-bhuvanamAM eThe che. tyAM cArI karavA Avela prabhava badhA upara vidyAnA aLe avasvApinI nidrA mUke che. paraMtu khUnA dharmItejanA prabhAve enA peAtAnA upara prabhavanI vidyA cAlatI nathI. prabhava cAMke che ' A zuM?? jakhUkumAra ane enI. strIe nidrita thavAne khadale ulTu e prabhava ane enA sAgrIteA thaMbhI jAya che! tyAre e kahe che, ja....! tu mane tArI thabhiNI vidyA Apa, te huM tane mArI avasvApinI ane tAle dhATinI vidyAe ApuM.' 6 jaMbU kahe che. kAla savAre eka taNakhalAnI jema A kreDa senaiyAnI sa patti hu... cheDI devAnA ! mAre tArI vidyAone zuM karavI che ! ' prabhava pratidha pAmI jAya che, jakhUnI sAthe dIkSA levA taiyAra thaI jAya che. dharmonA kevA prabhAva ! vidyAne mahAta kare ! ane vidyAvALA cArane ya taiyAra karI de! dIkSA mATe.
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________ 396 rukSmI rAjAnuM patana zrIpALanI navapadanI ArAdhanAnA dharmanA prabhAve juo, keTakeTaluM thayuM ? vidyAdharane vidyA yAda karAvI ApI! suvarNarasa-sAdhakane rasasiddhi sadhAvI dIdhI ! dhavalanAM vahANa calAvI ApyA! ratnadvIpa para maMdiranAM baMdha thayelA dvAra khelI dIdhAM! dhavaLe zrIpALane samudramAM pADatAM magaramacchanI nAvaDI banAvI ApI! keTaluM ! dharma ke mahimA jagAvI de che! AvA mahimAkArI dharma para zuM zraddhA vadhAravAnuM ane enI joradAra sAdhanA karavAnuM nathI sUjhatuM ? ne bhaLatI vastunI joradAra zraddhA ane sAdhanA karavAnuM mana thAya che? dharma sukha-paraMparAne sarjaka che. siddha hakIkata che ke jagatamAM dhamI theDA ane sukhI paNa theDA, eTale ke e ceDA loko sukha pAmelA te dharmathI ja pAmelA. mATe kaho, sukha dharmathI ja maLe. "sukhaM dharmAd duHkhaM pApAt , sarvazAstresu sNsthitiH| badhA ja zAstramAM A vyavasthA che ke sukha dharmathI "ane duHkha pApathI maLe che. sukha sArI cIja lAge che te te sArI karaNI ane sArA bhAvathI maLe? ke kharAba bhAvathI ? kahevuM ja paDe ke sArAthI ja nIpaje, dharmathI sukha nIpaje. have emAM je dharma paNa zuddha bhAve karyo hoya te e paNa saMskAra bhavAMtare puNyanI sAthe jAya. tyAM e jAgrata thatAM vaLI
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 397 dha sUjhe. athI AgAmI sukha UbhAM thAya. Ama dharmAMthI . sukha-paraMparA cAle. dharma vinA khIjI keAI sAmagrI sukha ApanAra nathI. bahAranI sAdhana-sAmagrIthI sukha maLavAnA bhAsa thAya; . paraMtu kharekhara te enI pUThe pUrvanA dharmAM kAma karatA hAya che. Ama eTalA mATe kahevAya che ke mAhya sAdhanasAmagrI hayAta chatAM keTalA ya mANusA duHkhanI pAka mUke che. e sUcave che ke bAhya sAdhana sAmagrI sukhanuM kAraNu nathI; nahitara e chate sukha zAnuM jAya ? duHkhanI pAka zAnI paDe ? duHkhanI pe!ka zAthI mUke che ? sukhanuM mULa . kAraNabhUta dhama ghaTe che mATe. dha ja sukhadAyaka che. sukhaparaMparAdAyaka cAvat meAkSanA zAzvatA anaMta sukhanA dAtA che. . pelI brAhmaNI kahe che, -------- huM bhAgyavAnA ! dharma ja yazakIrti-mahiMmA-sukhaparaMparAnA karanArA che mATe dharma ja sAdhavA jevA che, AcaravA jevA che, amalamAM mUkavA ceAgya che, enA ja upadeza karavA jevA, e ja kahevA jevA, e ja khelavA jevA, samajAvavA ane karAvavA jevA che.' " dIkarAnA bhAre anicchanIya vartAva para sa`sAranA samasta svArasika sagAsnehInA kacAsa kADhI, emanA para karAtu mamatva ane emAM hAmAtuM jIvana kevu vya ane jIvanA bhava bhAre karanArU nIvaDe che !'-e A .
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________ 398 rukmI rAjAnuM patana " brAhmaNInI najara sAme taravare che ane enI sAme dhama keTalA badhA kalyANakara che; temaja eja sAcA snehIsagA che, e sacATa bhAse che. eTale e vastu tyAM ekatrita thayelAne samajAvI, have kahe che ke mATe ja dharma ekale ja sevavA ceAgya che. phAMphAM zu mArIe ? A jIvanamAM prApta ati dula bha avasara eLe kayAM gALIe ? puruSArtha zaktine vya kAM barabAda karIe ? are ! AgaLa vadhIne e zaktine anatha kArImAM zI visADI nAkhIe? e to eka mAtra dharmamAM ja enA viniyeAga-upayAga karI ene su Mdara phelavatI karavI joI e. sevA, sevA dharmo ja sevA, dharmone ja lo, dharmanA ja zaraNe jAe. mana vArevAre dharmamAM ja laI jAe, nira Mtara dhamamAM ja rAkhA, ane dharmanI ja ArAdhanA- upAsanA kareA. dharmanuM ja pASaNa karI, vRddhi karo. ' ArAdhanAnuM mULa samarpitabhAva :-- zaraNa pUrvaka ja ArAdhanA dhyAnamAM rahe dharmAMnI ArAdhanA ane vRddhi, dhanuM zaraNuM svIkArIne karavAnI che. abhakti, tapasyA, tyAga, anuSThAna vagere karAya te kharA, paNa * mAre A ja eka zaraNabhUta che,' AvI barAbara jAgRti rAkhyA vinA ya karAya. paraMtu e jAgRti rAkhyA vinA e badhuM karAze te AtmA emAM evA Atapreta ane vinamra sevaka nahi manI zake. -
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 319 e te evI sabhAna dazA rahevI joIe ke "A dharma huM ArAdhuM chuM te kaI cheDA-ahu puNya AMcakI levA mATe nahi ke mAtra rAbetA mujaba kaye javA mATe nahiM; kintu "A ja trANa che, zaraNa che, mATe." A samaja heya te hRdayathI nirAzaMsa bhAve ArAdhanA thAya. Apta puruSa paranI zraddhA meMghI thaI che - mANasa vartamAnamAM lekamAM dharma mATe cAlI rahela kurtaka-kuzaMkAnA vAtAvaraNathI keTalIka vAra muMjhavaNamAM paDI jAya che ke "A badho dhama ArAdhIe enuM phaLa maLaze ke kema? ke A badhI mahenata nakAmI jaze ?" Ama kuzaMkA thavAnuM kAraNa, vartamAna vAtAvaraNe pUrvanA Apta pUjya zAstrakAre paranA Adara ane zraddhAbaLa teDI agara ghaTADI nAkhyA che e che. Aje chokarAone Apamati upara je ItabAra che, je zraddhA che, e mAbApa para nathI, eTale pachI emanAM vacanane Adara ane zraddhAthI vadhAvI letA nathI, kuzaMkA kare che. upekSA paNa karI nAkhe che. evuM daradIne vidya-DekaTaranI salAha pratye thAya che. vidyArthIne zikSakanI zikhAmaNa salAha-sUcana upara tevI AsthA thatI -nathI. ema ziSyane guru-vacana aMge bane che. mULamAM te te Apta-vizvasanIya purUSa upara e uchaLatA AdarabhAva-bahumAna-AsthA nahi pachI emanAM vacana para AdarabhAva-bahumAna-AsthA kyAMthI thAya? purUSa-vizvAse vacana vizvAsa. tyAre upadezaka niHsvArtha ane bhavabhIru puruSe para je vizvAsa nahi te bhAre ullAsa sAthe emanA
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________ 400 rumI rAjAnuM patana. vacanane jhaTapaTa amalamAM utAravAnuM ze bane? svataMtratAne yuga kahevAya che ne? svataMtratA che ke svachaMdatA, Apamati. ane abhimAnI beranuM bIDuM kyAM che enI jene gama nathI, anubhava nathI, ene mahA anubhavIe hitaiSIo ane paropakAravRttithI chalochala bharelA jJAnI para bhAre nahi! emanAM vacana para madAra nahi ! e AjanA vicAra-svachaMdatAnA yuganI balihArI che ! dharmanuM svarUpa jevAthI zraddhA thAya - AvA kALamAM rahyA paNa bacavA keI upAya? zreSTha Apta puruSa tIrthakara bhagavAne kahelA dharmanA phaLa para zaMkA-kuzaMkA dharyA vinA hoMze hoMze ullAsathI e dharma sadhAya jAya ene kaI rasto? hA, A che raste ke phaLanI. bhAMjaghaDa bAjue mUko, bhagavAne dharma kahyo che enA para ya mana ekadama nahi jAya; kemake je "haiyAne DhALa je sagA-snehI para nahi e bhagavAna para,--A sthiti nahi heya, te pachI A dhama bhagavAne kahyo che mATe karUM ja--e umaLake ane nirdhAra kyAMthI thavAne ? te. bhale e rIte nahi. paNa ATale ja vicAra kare ke- "A dharmanuM svarUpa kevuM che? meluM, mUrkhatAbharyuM ane bIjAne duHkha lagADe evuM ? ke pavitra, buddhimattAbharyuM ane bIjAne ya zAMti Ape evuM? te te dharmathI vartamAna jIvanamAMnI vihvaLatAe, azAMti, saMtApa ochA thavAne avakAza che ke nahi?" A tapAse. jarUra dekhAze ke dharma
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 401 pavitra che, svastha-zAMta-ciMtAmukta karanArA che, satbuddhine poSanArA che, ane khIjAne paNa ThAre evo che; manathI vihvaLatA-ane kuvicAraNA para kApa mUke evo che.' joI leA. dAna-zIla-tapa-bhAvanA, jinabhakti-taniyama-sAmAyika, vagere ekeka dharmomAM A tapAsI le. te dekhAze ke emAM haiyuM pavitra bane che, vihvaLatAe-kuvicAraNAsaMtApa vagere ochA thaI eTalA pramANamAM zAMti-svasthatAsavicAraNA Ave che. khIjAne paNa ApaNA taraphathI e ja gamatu hAya che. bIjA ApaNA tarapha dhama thI vate evuM dareka Icche cheH-- - koInA paisA tame laI na le. uparathI ene Ape, tame keAInI strI sAme jue nahi. AMkha nIcI DhALelI rAkhA, kAIne tyAM jhaTa cA-pANI na mAgeA, uparathI e dhare ane tame kahA mAre tyAga che, tapa che....vagere vagereto e madhu zuM che? dharma, tamAre e dha bIjAnuM paNa dila prasanna karaze. tamArAja paisA, patnI, ane mAla mATe zu Icche, che ? sAme! mANasa enA para najara na nAkhatAM enAthI parAkrukha rahe te te tamane game che, tame ene sArA pavitra gaNA che. sArA eTale dharmAtmA, ethI uTA vanArane pApI lekhA che, mUkha mele ane bhrakhAravo mAne che. 26
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________ rukmI rAjAnuM patana e ja sUcave che ke dharma pavitra che, buddhimAnanuM sArA mANasanuM kAya che, svasthatA-zAMti arpanArA che, te AvuM na heAta teA zA mATe buddhimAna IndrabhUti vagere vidvAna brAhmaNA hiMsA-ajJAna-matibhrama bharyAM yajJa hAma ane pAMDitya-pradarzana paDatAM mUkI mahAvIra prabhunA caraNe cAritra jIvana svIkArI leta ? 42 IMdranAga tApasa ane vIraprabhu iMdranAga tApasa ane vIraprabhu -- bhagavAna saparivAra vicaratA eka nagaramAM padhAryAM che. tyAM gocarI mATe nIkaLatA munione prabhu 'hamaNAM nagaramAM aneSaNIya-akalpya AhAra hAI thelA' ema kahIne aTakAve che. prabhu gaNadhara IMdrabhUti gautamane kahe che, ' hamaNAM A nagaramAM iMdranAga tApasanA pAraNA arthe ghera ghera dAnanI taiyArI che, te enuM pAraNuM thayethI leAkeAnI sthApanAnI kalpanA pharI jaze, pachI geAcarI zuddha maLaze.' mATe sAdhu hamaNAM ge!carI na jAya. paNa tame jAo ane e tApasane kaDA ke * bhA aNugapiDiA ! eka piMDie taM dRDhumi I.' ( * huM anekapiDika ! ekapiDika tane jovA icche che, ' ) gautama mahArAjane te gurunA Adeza eTale jAnee zI vAta ! UpaDacA, ane jaIne kahyuM. pelA paNa AvyA prabhu pAse. prabhune pUche che, 'huM anekapiDika zI rIte ? huM
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 403 te mAtra eka ja ghare jaI AhAra karUM chuM. aneka pi`Dika te tamArA sAdhue che ke je aneka grahaNa kare che.'' gharAmAMthI AhAra 6 bhagavAna kahe che, huM saumya ! tu bhale eka ja ghare pAraNuM karatA hA, paNa aneka gharamAM tArA mATe taiyArI rahe che, eTale tArA nimitte badhe doSa UbhA thavAthI tuM anekapiDika che. munie peAtAnA mATe jyAM jyAM dveSanI kalpanA na heAya evA gharamAMthI le che ane te paNa theADuM thAtuM ja le che, jethI pAchaLathI paNa doSa UbhA na thAya. AveA ekle nirdoSa piMDa letA haiAvAthI munie ekapiDika che, eka mAtra nirdoSa-piDika che. ' iMdranAga tApasa tarata samajI gayA. peAtAnI carcAmAM aneka jIva-saMhAranA adhama joI e tyajIne prabhunA trikArTiMparizuddha pavitra kuzaLa cAritradhama eNe tyAM ja svIkArI lIdhe. moTA cakravartI ane zAlibhadra vagere zrImaMtA paNa dharmAMnuM pavitra kuzaLa svarUpa joI emAM lAgI paDanArA anyA che. emaNe saMsAra vagara samaje nathI cheADyA. sa'sAranuM svarUpa milana-saMtApakArI-azAMtiprada-ajJAnatA bharyu joyuM mATe evA mahAzrImaMtAe paNa sasAra cheDyo. . dunyavI samRddhinAM duHkhada svarUpa: www brAhmaNI kahI rahI che ke "jyAre dhama e ananya
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________ 404 ramI rAjAnuM patana sahAyaka che, vizvanA jIvane tAraNahAra che, te pachI sagA snehI-parivAra-gaNanAM mamatvathI saryuM, dhana-dhAnya, suvarNa -maNi-mANekanAM nidhAna-khajAnAthI saryuM, ene saMcayasaMrakSaNathI sayuM. e badhI Rddhi-samRddhi ane parivAra te IMdra dhanuSya ane vijaLInA jhabuka jevA caMcaLa che; svapna ane IjALa jevA kSaNa-deNana che. nAzavaMta adhuva, azAzvata ane saMsAra-vRddhine karanArA che. enAthI ja jIva para ghara narakAdi apakAra varase che ane sadgatinA mArga ruMdhAya che, temaja anaMta saMsAra sarjAya che !" geviMda brAhmaNa ghaNA vidvAna hatA, paNa A jAtanI vizvagaSaNa eNe karelI nahi, te Aje patnInA mukhethI sAMbhaLatAM thIjI jAya che ! dhrujI UThe che ke A zuM kahI rahI che! vizvanuM kevuMka yathAsthita tatva kahI rahI che ! ane ame enI upekSAmAM rahI kevA avaLA cAlI rahyA chIe! enA manamAM have joradAra gaDamathala cAlI che, enA manane thAya che ke, "A bAI zuM cheTuM kahe che? jyAre dharma ja eka tAraNahAra che, AtmAne sAce sago ane sAcI saMpatti che, te pachI duniyAnI banAvaTI sagA-nehI ane nAmanI saMpattine vaLagyA rahevAnuM zuM kAma che? dunyavI sagAMsaMpattine vaLagelA rahevAmAM te sAcA sagArUpa
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 405 ane sAcI sapattirUpa dha`ne hastagata karavAnuM gumAvAya che. A jIvananI ramatane kALa te alpa che, ane taiya pANInA relAnI jema cAlyeA jAya che ! te jotajotAmAM A jIvanakALa pUro thaI jaze ! e pahelAM jo dhane potAnA na karI lIdhe te dIgha paralekamAM bIjI kANu etha ApavAnuM ? etha vinA tyAM kevI durdazA ! sagA-snehI ane saMpatti ahIMnA ahIM rahe che, ane jIvane ekalA ja javuM paDe che e vAstavika hukIkata che, maratA mANasAmAM e spaSTa najare dekhAya che. tema jIvaMta rahelAomAM paNa jovA maLe che ke sagA--snehI peAtAnA svAbhaMga jotAM vimukha thaI virodhI banI jAya che; tema puNyane sUraja asta thatAM saMpatti-samRddhi cAlavA mAMDe che. duniyAmAM dekhAya che ne ke hajI hamaNAM te lagnasabaMdha bAMdhyA ane 4-6 mAsamAM ja patine lAge che ke Ane svabhAva, AnuM rUpa, Ane vANI-vyavahAra peAtAne manapasaMda nathI, te paraNatAM dIdhelA badhA kAla pheka ! ene ja have duzmana dekhe che! ema, dIkarAne hajI hamaNAM to UcherI meTA karyAM paraNAgye, paNa pachI patnIghelA banatAM mAbApane zatru samaje che! phAInI sAthe vepAramAM bhAgIdArI karI paNa have ene nakAmA bhAga devAnuM lAgatAM ene chUTA karI devA phAMphAM marAya che! sagA-snehI keTalA kALanA ?
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________ rukmI rAjAnu patana tyAre sapattimAM ya zuM che ? kSaNa-dRSTanaSTa, hamaNAM joI na joI, te Dula ! aDaga vizvAse rahelA chatAM kalpanA bahAra e kakaDabhUsa thAya che! vilAyatanA AThame eDavarDa rAjA briTiza-samrATapaNu' gumAvI beThe ne ? hiTalara- nepoliyananA manoratha havAI killA banyA ne ? Aje kAI kroDapati-lAkhapati bhikhArI banI gayA che ke nahi ? ahIM gAviMda brAhmaNa vicAre che ke,-- 406 brAhmaNI sAcuM ja kahe che, sagA-snehI ane saMpatti samRddhi cAMcaLa che, azAzvata che; te ya gheADuM' rahIne ya pAchA jIvanuM bhaluM karanArA ya nahi, paNa enA mU rAgamAM jIvane dhama bhUlAvI pApa mArgamAM cakacUra rAkhanArA ! rAganI gAMTha majabUta karI anaMta saMsAra bhramaNane sa bhavita karanArA che! mATe sayu" e badhAthI.' parama dayALu prabhu mahAvIra deva pharamAvI rahyA che ke huM gautama ! e brAhmaNI tyAM AvelA badhAne kahe che.' * bhAgyavAnA ! dharmonI ja sevA-ArAdhanA, dhanu' ja zaNu-upAsanA, dhanu' ja pAlana-pASaNa, vagere karavAnu eTalA mATe kahevAya che ke dha dhruva che, zAzrvata che, akSaya-avyaya ane sakala sukhanuM nidhAna che, eka mAtra dharmonA sevanamAM kaI lAja pAmavAM jevuM nathI; kintu atula aLa-vIya, zauya -sattva ane parAkrama phAravavA cAgya che; kemake,
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna dha cIja pravara che, uttama che, STi-priya-ramaNIya che, samasta zaiAka-udvega saMtApa, sakala dAridra-apayazaALa- abhyAkhyAna yAvat janma-jA-mRtyu ane saghaLAya bhayanA aMta lAvanArA dhama ja che. dharmo jevA sahAyaka koI padArtha nathI. trileAkanA tAraNahAra ekamAtra dharma ja che. yo dharma zAzvata - sanAtana ane dhruva dhama` ja AdaraNIya H-- rukmIne jIva brAhmaNI have pUrva bhavathI evuM utthAna pAmatI AvI che ke enA AtmAnA rAme rAmamAM ane raga ragamAM dharmanI laganI javalaMta joradAra anI gaI che. asa dharma' ja dhama ekamAtra sevavA ArAdhavA caigya lAge che; enu ja zaraNuM levA yegya bhAse che. 'khelavA AcaravA jevA te zuM, paNa vicAravA ceAgya paNa eka mAtra dharma ja che.'-ema ene haiye sajjaDa vasI gayu che, ThesI gayuM che. ene dhama sivAya bIjI koI vAtanA eka vicAra, taraMga ke vikalpa sarakheA ya karavA jevA lAgatA nathI, samasta zreya ane preya hAya tA te dha. AvI dhamaya banI gayela enI cittapariNati sakAraNa che, ane e enA mADha khelAvI rahI che keH-- 6 huM mahAnubhAvA ! ApaNI badhI ja ArAdhanAmAM vicAra-vANI-vartAvamAM dhama ekalA ja Atapreta karavA jevA che te sahetuka che. hetu e che ke dharmAM dhruva che. zAzvata
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________ 408 rukmI rAjAnuM patana che, sanAtana che, dharma sivAyanI badhI ya mana-vacanakAyAnI doDadhAma, indriyAnI ane vRttienI game teTalI doDadhAma e vinazvara che, saravALe jIvananA aMte zUnyamAM UtaranArI ane navA jIvanamAM phera navI dhamAcakaDI UbhI karanArI che. jIvanI emAM jIta nathI, jIvane hAravAnuM che, pastAvAnuM che. jIvanabhara ahI karelI e badhI dhAMdhala jyAre mRtyukALe dhULamAM maLI jatI dekhAya tyAre zuM kheDha saMtApa oche thAya che ? zA sArU AvI knnula sanepAtiyA ane bhUtAvezathI thavA jevI doDadhAma-dhamAcakaDImAM mAnavabhavanA ati amUlya kALa ane zaktie veDaphI nAkhavI ? dhama zAzvata kema ? : * kurA tA dhama ja karo, belA tA dhamamaya ja bele, kAMI paNa vicAro te dha vAsita ja vicAro pALA, pASA, si McA, vadhArA, teA eka mAtra dhama ja.' zaraNe jAo, sahArA le, AdhAra rAkhe te te ekalA dharmanA ja. kemake dharma ja zAzvata che, AtmAmAM tanmaya karelA e, jIvana pUrUM thAya chatAM AgaLa sAthe cAle che, vikAsa pAme che, parAkASThAe pahoMcI kAyamI saMgamAM AvI jAya che, mATe zAzvata. huM bhavyAtmAe ! dhama ekalA ja pravara che, uttama che, suMdara che. enI tAle teA zuM, paNa enA lAkhamA bhAge paNa saMsAranI kaI vastu uttama, suMdara ane sukhadAyI che?
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 49 zuddha sukha ane anaMta AnaMda pamADanAra hoya te te ekamAtra dharma ja, zebhA dharmathI - mATe prANAtipAta, jIva-hiMsAdi pApasthAnakano tyAga karI A dhama ja sevavA yogya che. pApasthAnakamAM kaI uttamatA nathI, suMdaratA nathI, zobhAspadatA-zabhAkAritA nathI. duniyAmAM dekhAya che ke gussa karIne mArAmArI karanAra zebhA nathI pAmate, tyAre kSamA ane dayA karanArezabhA pAme che. jUTha hAMkanAra bIjAno prema-vizvAsa nathI meLavI zakta, ane satyavAdI e meLavI zake che. je apAze e dharmane pakaDI rAkhanAro zebhe che te sarvAze dharmasevInuM pUchavuM ja zuM? vAta sAcI che ke, pApa-sevananA bhAra ochA karyA vinA dharma-sAdhanA ya muzkela ane pApa vicAra ochA karyA vinA dharma sAthe sagAI paNa thavI muzkela, kamamAM kama pApamaya jIvana mATe hadayamAM udvega rahete hoya, bhale emAM lAkha rUpiyAnA vaibhava ane bhapakAdAra vilAsasukha anubhavavA maLyA hoya, te paNa pApasthAnakenA jamelA badala hRdaya khinna rahetuM hoya, te tyAM pApano bhAra mana parathI kaMIka e karyo gaNAya. tethI chevaTa zraddhA rUpe dharmane sthAna maLe. paNa nA, evuM kAMI nathI. vaibhava-vilAsa haiyAne sArA ce che, mATe ja enI AgaLa pAchaLa ane sAthe keTakeTalAM pApasthAnaka sevavAnuM bane che, ene kaI vicAra nathI, saMtApa nathI,
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________ 410 rumI rAjAnuM patana te pachI jIva pApasthAnake mAM bhAre lIna-tanmaya otaprota ja rahyo gaNAya ne ? tyAM mada-ahaMkAra IrSyA asahiSNutA svArthasAdhutA, pArakAnI niMdA, jAtanI baDAI, bIjAne utArI pADavAnuM... AvI badhI duSTa vRttio ghara karI gaI hoya, tyAM dharma zraddhAmAMya kayAMthI AvI zake ? dharmanuM AcaraNa te pachI, dharmanI zraddhA ya cIja evI che ke e mada-IrSyAdi duSTa vRttionA hRdayabaMdha teDI nAkhe che. dharma e e te tyAre gaNAya ke e AtmAne sudhAranAra tarIke dilane bhALyuM hoya, game che, ane evuM je banyuM hoya te AtmAnA jAlima bigADArUpa mada-ISya-niMdA, ane viSayAsaktinA Aveza vagere zAnA khuzamizAla hAlI zake? pApa ga che ane dharma te Arogya che. ArogyanuM auSadha che. evA dharmanI ruci, zraddhAmAtra paNa pApaga. pratye napharata-kheda-udvega vinA jAgavI saMbhavita nathI. pApa ahiM nahiM sirAvAya te pachI kyAM? :-- pelI goviMdapatnI brAhmaNe te tyAM sudhI kahe che ke pApasevanane bilakula sthAna ja ApavA jevuM nathI; te ja dhamane sAgapAMga praveza jIvanamAM thAya. pApa AvA uttama mAnava bhavamAM nahi sirAvAya, te bIjA kyA bhavamAM e banavAnuM hatuM ? bIje te uhuM ahIM sevye rAkhela pApa vicAra-vANI-vartAvanA gherA saMskArane lIdhe ane pAchI ajJAna dazA hovAthI pApanI cakacUratA ja rahevAnI ! mATe
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 4114 vinA vAyadAe ahIM ja pApatyAga ane dharmasevana. AtmasAt kare. dharmane avasara atAva durlabha brAhmaNane navo upadeza - surAsura-narendrapUjita jagadudayALu bhagavAna mahAvIra paramAtmA brAhmaNane upadeza raju karatAM pharamAvI rahyA che ke he gautama te geviMda brAhmaNanI patnI kahI rahI che, "he uttama che! je snehI-svajana-samRddhinA mamatva jIvane narakAdi duHkhabharyA saMsAramAM bhaTakAvI rahyA che, te vijaLInA jhabUkA jevA iMdrajALiyA kSaNa-daSTa-naSTa svajanasamRddhi bAjue mUkI dharmane ja se. kemake dharma ja sarva duHkhanAzaka ane atula sukhazAntidAyaka che, mATe ja eka mAtra dharma ArAdhavA yogya che." jIvanakALanA khaMDa khaMDa nAza - - "he mahAnubhAvo ! samajI rAkhe ke dharmane A avasara atIva durlabha che, jyAM tyAM ne jyAre ne tyAre e maLe nahi, dharmanI sAdhaka samyagdarzana-jJAna-cAritranI ArAdhaka sAmagrI maLavI ghaNuM ghaNuM duSkara che. jue che kharA ke A sAmagrI prApta thayAne ahIM maLela atidurlabha kALa ke rAta-divasa dhArAbaddha samayanA vaheNuthI. kapAI rahyo che ! kevA pramAdalagna jIvenI vayahAni ane jarArUpI ghera-niSphara-pracaMDa vajaghAtathI e kALanA khaMDa-khaMDa.
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________ :41ra. rukSmI rAjAnuM patana tUTI rahyA che ! vajathI cUrecUrA thatA bhAMDAnI jema ke e dinapratidina akiMcikara niSphaLa jaI rahyo che! prabhAtanA jhAkaLanA vRkSapatra para lAgelA jaLabiMdunI jema ekAeka jANe AMkhanA palakArAmAM jIvana-samaya ke UDI jAya che! A sthitimAM paralekanAM bhAtAnI kamAI vinA pasAra karela mAnava-janma sarAsara ke niSphaLa jAya che! mATe he - sajajane! lezamAtra ati sUkSama paNa pramAda karavA jevuM nathI." brAhmaNa pUrva jIvanamAM cakravatInA paNa vaibhava choDI cAritra-dharmanI ArAdhanA karIne AvI che, chatAM ahIM pUrva karmanI vicitratAe janmathI zuddha dharmanAM darzana pAmI nathI. e te vaLI jAtismaraNa jJAna thavAthI pUrvanuM yAda AvI gayuM e ahebhAgya ! eTale e svAnubhava parathI ThIka ja kahI rahI che ke "dharmanI prApti keTalI badhI moghI che! dharmano avasara keTakeTale durlabha che!" tamane janamathI kuLadharma tarIke vItarAga prabhune dharma maLI gaye che eTale A maLavAne avasara durlabha tarIke manamAM AvatA nathI. nahitara maLelA mahAdurlabha dharma-avasaranI bhAremAM - bhAre kadara karI ene saphaLa karavAnI niraMtara cIvaTa na rahe? dhagaza na rahe ke paLe paLane huM dharmamaya banAvuM? je e samaja che ke chokarAne nAnI uMmara e bhaNavAne kiMmatI avasara che, te ene lekhe lagADavA kevA sAvadhAna banI chokarAne bhaNAvavAmAM joDe che? kharca paNa keTaluM kare che? enuM bhaNavAnuM na bagaDe mATe keTalAMya
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 413 kAma jAte patAvI ene bhaNavAnI sagavaDa kare che ! khasa, ema jo samajatA haiAta ke mAnavajIvana e kiMmatI dha- avasara che, te chekarAne dharmImAM joDavA ane enI dhasAdhanA na bagaDe evuM karavA keTakeTalI cIvaTa ane kha rAkhyA hAta ! pAThazALA maphata dhazikSaNa Ape che. chatAM du:khanI vAta che ke emAM cheAkarAne mAlavAnI darakAra keTalAya mAApAne nathI ! kahIe te uparathI mahAnu kADhe che ke che.karAne nizALanuM bhaNavAnuM bahu che, emAMthI UMcA Ave tA dhanuM... bhaNavA jAya ne? ' jarAka thAbhIne vicAra te karI ke, keLavaNInA cAkaDAmAMH-- A dezanI dharma-saMskRtine nAbUda karavA ceAjAyelI pAzcAtya keLavaNInI rItarasamane vecANu banelA AjanA keLavaNI-ghaDavaiyAe ane mAstarA AbhUminA ja saMtAno chatAM keTale bhayaMkara droha karI rahyA che! A chatAM paNu Aya saMskRtinA droha, A maharSione, Aya zAstrano, pUrvajono ane navI prajAno keTaleA kArameA vizvAsaghAta karI rahyA che! samajI netAe ke mAstareA paNa gheTAMakarAMnI jema nIcI muMDIe saMskRtinAzaka keLavaNI-paddhatinA cAkaDAmAM pUrAI cAlI rahyA che ne ? bhegA tame paNa enA dalAla manI gabharu mALakAne e cADAmAM jakaDI. rahyA che? mAnava jIvana e mahA rkiDaMmatI dha` avasara
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________ 414 rukmI rAjAnuM patana che. ane emAMya dhama saoNMskArAno kharekharA kALa bAlyakALa che, tyAMthI ja jo sArA dharmAMsaMskAra paDI gayA ane pachI poSAtA gayA, te evuM jIvana AkhuM ya dha sAdhanAthI maghamaghatuM rahe, '-A je samajatA nathI, emane emanA kiMmatI dha-avasarane lekhe lagADavAnuM paheluM kartavya majAvavAnuM sUjhatuM nathI! zA sAru AMdhaLiyA kare ? zA sArU kUNI dharmavayanI garadana para charI pheravA ? mayaNAsuMdarI itihAsamAM amara thaI jAya evu javalaMta jIvana zI rIte jIvI zakI ? tattva-siddhAnta khAtara gajaba parAkrama ze karI zakI ? navapadanI parama upAsaka kema banI zakI ? mAtAe ene bALapaNamAM dha avasaranI bhAre kadara karI dharmAzikSaNa, tattva-zikSaNa ane dharma sa MskaraNa pamADayuM hatu. tyAre ja ne ? nahitara e ja bApanI dIkarI surasuMdarI kema mayaNA jevI na nIvaDI ? jevuM zikSaNasaMskaraNa pAmI hAya evuM ja nIvaDe ne ? kharI vAta A che ke jIvanamAM jAte dha pravRtti karavA chatAM mULamAM dharma-avasaranI sarvazreSTha kiMmata nathI samajatA eTale jAtamAM ja je keTalIya dha taka gumAvAya che, te| pachI baccAne mATe te dharmAMnI ane dha zikSaNasaMskaraNanI upekSAnuM pUchavuM ja zuM ? dhama sAmagrI mAMghI : brAhmaNI kahe che-'dharma -avasara ati durlabha che. ane uparAMta jJAna-darzona-cAritradhamanI sAmagrI ethI
Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 415 vizeSa durlabha che." avasaranI kiMmata samajAI ane sAdhanA karavA mana paNa karyuM, chatAM dharmanA nAme, kevI bhaLatI vAta karanArA maLe che ! samyagdarzananI puSTi thAya enA badale jaDavAda ane mithyAtvanI puSTi thAya evA upadezalakhANu-salAha-sUcana keTalA badhA sulabha thaI gayA che ! zuM A? darzana-dharmanI sAmagrI seMghI thaI gaI! jyAM gAmaDAomAM suMdara jinamaMdira che, e cheDIne dhaMdhA mATe evA maMdira-vihoNu ane munisaMparka vinAnA kSetramAM rahevuM paDe che, e paNa dharma sAmagrInI durlabhatA sUcave che. tyAre Aje samyaka zAstrajJAnanI sAmagrI paNa duni cAmAM keTalA mANasone maLI che? bhAratamAM paNa keTale sthAne e sulabha che? dharmaavasararUpI mAnavajIvana maLavA chatAM dharmasAmagrI na maLavAthI keTalAya jIvana eLe gALI rahyA che! pApa sAmagrInI Aje bhAre bahulatA thaI gaI! tethI pApAcaraNanA avasara sulabha thaI gayA! emAM, mAnasika vicArasaraNI-lAgaNuM manera vageremAM te pApe bhAre pagapesAro karI dIdhA che, e A yuganI bhAre bhayAnakatA che. A badhAne khUba vicAra kare, durlabha paNa sulabha thayela dharma-avasara ane dharma sAmagrInAM UMcA mUlya AMkI, vicAra-vANI-vartAvamAM dharmane otaprata karI devA hara samaya kALajI rAkhe. brAhmaNa kahe che te mujaba, kALane vahI jate pravAha A kiMmatI jIvanane
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________ 436 rukmI rAjAnu patana dha kAtaratA jAya che. pratisamaya dubha avasaramAMthI tarAmaNa cAlu che, emAM kaI rAha jovAtI nathI. ghaDI. yALane pAchI kare, aMdha rAkhA, tethI kAMI kALanu vaheNu ane jIvananI katarAmaNu aTakatI nathI. e tA jue ke cAlu ghaDIyALamAM sekaMDa para seka'Da satata dhArAbaddha pasAra thaye javAnuM cAlu, ane eTaluM jIvana kapAtuM ja cAlyu'che ne ? lagADAtA nathI te maLelA dharmo avasara jo lekhe samajI le| ke daMDanA prahArathI mATInuM bhAMDu' cUrecUrA thaI jAya enI jema samayanA vaheNathI A jIvananA khaDakhaDa cUrecUrA thai rahyA che. tyAM pramAda karyo kema cAle ? enA khaMDanA cUrecUrA thavA pahelAM ja sAvadhAna rahI jJAna-danacAritra dharmAMmAM ene joDI devAnI tatparatA joie. meTA rAjA mahArAjA ane zeTha zAhukArA kALapravAhathI A jIvana-khAMDano nAza thatA joine ja camakayA! ane dharmasAdhanAmAM otaprota thaI gayA. viSaya-kaSAyanA pramAda bAjue mUkavA vinA A kayAMthI banavAnuM? AtmAnA ananya duzmana pramAda pramAda eTale ? : - -: viSaya kaSAyanI pariNati e bhAre pramAda che. pramAda eTale zuM ? AtmAnA upazAMta bhAva ane zuddha jJAnaramaNutAnA svabhAvamAMthI cUkavu.' e pramAda kahevAya. indriyAnA viSaye
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 417 ane kedhAdi kaSAye jIvane upazamabhAva ane jJAnaramaNatAmAMthI cUkave che, mATe ene pramAda kahevAya, e viSayakaSAya A kiMmatI mAnava dharma-avasaranA khaMDazaH cUrecUrA kare che, ane jIvane dIrgha durgatinA bhayaMkara duHkhamAM pADI de che, mATe AtmAnA e ananya duzamana che. bahAranA duzamana ke sagA-snehI mitra bicArA zuM karI zake ? AtmAnA sukhanI ghora khodanArI te e viSaya-kaSAyanI laganIrUpI pramAda ja che. mATe ene ja nigraha kara joIe. kItidharanI rANI - raghuvaMzamAM rAjA kIrtidhare e joyuM ke "A pramAdamAM uttama mAnavakALa jarjarita thaI eLe jaI rahyo che!" eTale, je ke putra sukezala mAtra be varasane che chatAM, ane patnI tathA maMtrI Adi parivArane rokAI javA bhAre Agraha che chatAM, e rAjyapATa choDI cAritradharmamAM ahiMsA -saMyama-tapanA mArge lAgI gayA ! have jue rANInA viSaya-kaSAya zuM kAma kare che ! rANI e vicAre che ke "A pati muni pharatA pharatA je ahIM Avaze te pAche A chokare emanA samAgame bhramita thaI cAritranI vAta karaze. mATe emane ahIM pesavA ja na devA." A zI rIte bane ? eTale eNe nagaramAM kaI paNa bAvA-jegI-sAdhusaMnyAsI na pese e pAko baMdobasta karyo. have te e rAjya calAvanArI che eTale ene Ama karatAM keNa aTakAve? sarahadamAM cAre kera
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________ 418 rukmI rAjAnuM patana sipAI e takedArI rAkhI keAI paNa sAdhu-saMnyAsIne pesavA detA nathI. putra mukezale zuM dekhyu ? eka vAra rAjarSi kIrtidhara ja vihAra karatAM ahIM AvI caDayA che, ane sipAI ene khabara paDatAM ja emane AvaDe pakaDIne nagaranI bahAra kheMcI javAnuM karI rahyA che, putra sukezala have moTA thaI gayelA, ene paraNAvavAmAM paNa AveluM. te mahelanA jharUkhe beThelA, dUra A dazya joI rahelA. ene vicAra AbhyA ke A zuM thaI rahyuM che ?' te pAse rahelI dhAvamAtAne pUche che. dhAvamAtA AMkhamAM AMsu lAvI kahe che ke ' tamane zuM kahuM? tamArA pitA cAritra laI muni banelA che. te ahI je Ave te kadAca tame paNa emanI pAse cAritra laI le ! '-e bhayathI tamArI mAtAe A nagaramAM kha dekhasta rAkhyo che ke kAI paNa sAdhu-saMnyAsI Ave nahiM. hamaNAM A tamArA pitA muni ja AvelA che, emane sipAI e bahAra kADhI rahyA che ! eka vakhatanA A rAjyanA rAjAnI ahIM ja potAnI patnInA taraphathI kevI durdazA !' sukAzalanI ciMtA -- sukeAzala tA A sAMbhaLIne stabdha thaI gayA ! enA manane vicAra Avyo ke * ahA! A saMsAra kevA adhama svAbharyAM che ! jagatanA viSaye sa`sArI jIvane keTalA 6
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna adhama kRtyamAM ghasaDI rahyA che? A mAtA pitAnA patinI A durdazA kare che! sAdhu saMtane ja nagaramAMthI dUra rakhAvIne keTalAya jIvonuM kalyANa sudhI rahI che! tema kevA ghora pApamAM paDI rahI che. paraMtu viSaya-kaSAyanI laganI cIja evI che ke jIvanuM potAnuM satyAnAza kADhe ! enA sivAya jIvane bIje duzmana paNa keNa che? mAtAnI A mUDhatAmAM nimitta huM chuM. mArA paranA rAgane lIdhe Ama e karI rahI che. te AvA kaSAya-viSayAsakitanA piSaka saMsArathI mAre sayuM!" mAtA vAghaNu banI pati putra para - basa, sukezala tarata UThIne pahoMcyA nagara bahAra pitA munine bhegA thaI gaye ! pAchaLa mAtA, patnI, maMtrIo AvI ghaNuM ghaNuM vinave che. chatAM javalaMta virAgI sukezale te cAritra laI pitA muni sAthe sidhAvyuM ! mAtA zeka ane dveSamAM marI jaMgalamAM vAghaNa thaI te ekavAra vana mAMthI pasAra thatA A be muni para trATakI ! viSaya-kavAyarUpI pramAda jIvane ke hevAna banAve che! kevAM adhama kRtya karAvI bhayaMkara durdazA kare che! ene vaza banI rahe cUre thate jIvanakALa paraleka kamAImAM kyAMthI vaparAya? zuddha dharmanI samajuti - brAhmaNane nave upadeza - brAhmaNIe mAnava-janmanA dharmaavasaranI ati
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________ 420 rukmI rAjAnuM patana durlabhatA ane caMcaLatA batAvI ati sUkSma paNu pramAda galata-viSayamUDhatA choDavAnu kahyu. tA prazna thAya ke e TALI zuM karavuM ? enA uttaramAM brAhmaNI pUrva janmanAM maraNa-khaLe mArga joIne kahI rahI che, pramAda TALI kAM ke vya hai parAkramI jIvA! pramAda TALI ApaNA AtmAne sama-zatrumitra,-keAI ApaNA duzmana nathI, koI sagAM-snehI nathI,-e bhAva UbhA karIne apramattapaNe pAMca mahAvrata svIkArI levA jarUrI che. te A rIte ke, (1) sarva prakAranI jIvahiM'sAthI virAma pAmavuM vRitta thavuM; (2) asatya khelavuM ja nahi; (3) mAlike nahiM dIdhela kAMI paNa eka dAMta kheAtaravAnI saLI paNa na levI; (4) mana-vacana-kAyAnI pravRttithI sadA akhaMDitaavirAdhita nava vADanA pAlana sAthe duCra vizuddha brahmaca pALavu'; (pa) lezamAtra parigraha na rAkhavA, eka kANI koDInA paNa parigraha nahi, yAvat sa'camepakaraNa vajrapAtrane viSe paNa taddana nimamatva dharavuM; (6) azana-pAna-khAdima-svAdima cAre prakAranAM rAtribhojananA sadA tyAga karavA,
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 421 (7) AhAragrahaNamAM paNa ugama-utpAdana-eSaNa dimA suvizuddha AhAra pANI laI e saMjanAdi pAMca deSa TALI parimita ne e svAdhyAya karI vAparavAM. (8) pAMca samitinI vizuddhi rAkhavI. traNa guptithI gupta rahevuM. IrSA samiti AdinI bhAvanA jIvanamAM UtAravI. (9) anazanAdi tapa-zAsasvAdhyAya-dhyAnAdi ane sUtro dvahana AcaravAM. mAsa Adi bhikSupratimA ane vicitra dravyAdi abhigraha dhAraNa karavA. bhUmizayana, kezaleca ane zarIra saMskAra tyAga AcaravA. (10) sarva kALe gurunA Adezane amala kare. (11) sudhA-pipAsA parIsaha sahavAne khUba abhyAsa rAkha. devatAI vagere upasarga sahavA. AhArAdi Ava zyaka sAmagrI aMge "lakhyAlakhyavRttika" arthAt "maLI te ThIka, na maLI te ya ThIka' evA bhAvathI rahevuM. vizeSa zuM kahevuM? he bhAgyavAna ! A vahana karavuM atyaMta muzkela paNa vahavuM. mahApuruSee vahana karela e aDhAra hajAra zIlAMgane bhAra avizrAntapaNe leza paNa thAkyA -kaMTALyA vinA vahana kare ! " brAhmaNae atyAra sudhI te aneka Arya-darzane batAve evI sagA snehI-dhanamAla-viSa vagerenI vairAgya tathA tyAganI ane dharmanI ja kartavyatAnI vAta karI hatI.'
Page #439
--------------------------------------------------------------------------
________________ 422 phamI rAjAnuM patana paNa have zuddha dharmanuM svarUpa zuM e jaina darzananI vAta batAve che. vidvAna geviMda brAhmaNa ane bIjAe te A sAMbhaLIne caMkI UThe che! kemake mithyA matamAM rahelA emane AvA zuddha dharmanAM svarUpanI gaMdha paNa nahatI. te Aje pitAnA ja matamAM rahelI A brAhmaNanA mukhe sAMbhaLavA maLe che. brAhmaNIe paNa TUMkamAM 13 mudAthI zuddha dharmane e sarasa khyAla Ave che ke have enA para kaI zaMkA ya na rahe ane eTale sacoTa dharma lAge ke ethI viruddha vAte banAvaTI dharma tarIke lAge. rtavya 13 muddAmAM 5 + 2 + 4 - zuddha dharmanA muddA spaSTa che. pAMca muddA te pAMca 5 mahAvratanA e pachI [, 2 rAtribhejana tyAga ane AhAra vidhinA, e pachI 4 samiti, tapa, gurvAsA ane parisaha sahananA cAra muddA ! ema kula agiyAra. have AnA para jarA vicAra karI juo ke AmAM amAnya thAya evI kaI cIja che? ane AnA vinA kalyANa paNuM zI rIte thAya? pahelA ahiMsAvratamAM pRthvIkAya--apakAya-agnikAya vAyukAya ane vanaspatikAya jevA paNa che upara bhArebhAra dayA lAvI enI ya hiMsAthI trividha trividha dUra
Page #440
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 423 ... * rahevAnu che. emAM ajugatu zuM che ? chatAM keTalAka ghelAo pUche che, prazna-madhA ja jo evA muni thaI evI ahiMsA pALe te pachI rasAI kANu kare ane e badhAne vaheArAve kANu ? u-evA jo seAnAnA sUraja Uge te te badhAne anazana karavAnI tAkAta AvI javAthI AhAranI jarUra ja nahi rahe, ane vahele mekSa thaI jaze. meAkSa mATe ja dIkSA ne ? pra0-zu madhAnI anazananI tAkAta haiAya ? 0 ~tA zuM khadhA ya evA sa-ahiMsAnA muni mA laI zake kharA? jo e anazana zakaya nahiM, te A sarveya sUkSma-ahiMsA pALe e paNa zakaya nathI. badhAnA evA meha UtAravAnuM ane zenu' ? ahiMsA sArI lAgatI paNa hAya chatAM khAnapAna, mAla-milkata-vaibhava, kAyA kuTuMba-kIrti, mAna-sanmAna, vagerenA meha UtAravA kayAM sahelA che ke enA mamatva mUkI satyAganA ahiMsaka cAritra mA` levAya ? tyAre keTalAkane e meha UtarI jAya che, teA paNa pRthvIkAyAdi jIvAnI eLakha karAvanArA vajJa, vacana para zraddhA nathI, jinazAsana para zraddhA nathI, eTale saMsAra cheADI tApasa-sanyAsI banavA chatAM bicArA sthAvakAya jIvAnI ahiMsA pALatA nathI. mATe badhA dIkSA " :
Page #441
--------------------------------------------------------------------------
________________ ramI rAjAnuM patana laI leze te...." evI TI sarva ciMtA karI jAtane bacAvI levAnuM kAM cUka ? kharI vAta e kahe ke hajI e badhe meha Utarate nathI, e badhuM sapanAnI sukhalaDI jevuM svapnanI rAjyasaMpatti jevuM lAgatuM nathI, eTale ahiMsA mArga levAte nathI, athavA e pRthvIkAyAdi asaMkhya anaMtA jIve para dayAbhAva UchaLI enI hiMsAmAM haiye kALo kakaLATa thata nathI. tethI sarvathA ahiMsaka cAritra levAne ullAsa the te dUra rahyo, paNa uparathI "badhA sAdhu thaze te vaherAvaze kaNa? " evAM majAka mazkarInAM vacana bolavAnuM karAya che! paNa e enA jevuM che ke kasAInI nAtamAMthI eka jaNa kasAIne dhaMdhe mUkI de, bIje mUkI de, te jema trIje kahe che ke "alyA! badhA ja je A dhaMdhe mUkI deze te mAMsAhArInuM zuM thaze?" kharI rIte A ciMtA ja khoTI che. mAMsAhArIo marI nahi jAya. e annAhArI thaI jaze. tyAre vaLI pUche che - pra-paNa pachI anAja khUTI paDe enuM zuM? u-khUTe zuM kAma? pachI te anAja ugADavA pAchaLa vadhAre mahenata thavAnI. Aje ya amerikA raziyA jevA dezamAM dhUma mAMsAhAra pAchaLa mahenata chatAM anAja eTaluM badhuM pAke che ke e paradeza mokale che. kyAM khUTayuM ? jyAM khUTatuM dekhAya che tyAM sarakArI AMkaDAnI bhramajALa cAle che. bAkI te keTaluM ya anAja nAza pAmI jAya che. temaja
Page #442
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 425 gaNita mUke te mAluma paDe ke jeTalI jamInamAM pivAyela janAvaranA mAMsa upara jeTalA lekenuM nabhe che, eTalI ja jamInanA anAja upara ethI sArA vadhAre lekanuM poSaNa thAya evuM che. huMDiyAmaNa vagerenI UbhI karelI banAvaTI sAThamArImAM leke anAjane badale bIjuM vAvetara kare che, tethI anAja ochuM pAkatuM dekhAya che, e paNa hakIkta che. bAkI sIdhA vyavahAramAM mAMsAhAra chUTI javA para koI bhUkhe marI jAya ema nathI. astu. paNa A kasAIpaNuM choDavA sAmenI dalIla ja beTI che. pitAne pitAnI jAta mATe hiMsA khaTakatI hoya te saheje kasAIpaNuM mUkI devAya. ema ahIM paNa jANe sthAvarakA asaMkhya jIvenI hiMsA khaTakatI hoya, na gamatI hoya, te jhaTa e choDI devAya. e jI paranI bhArebhAra dayAthI bane. je A dayA che nahi, tethI hiMsA khaTakatI nathI, te "badhA dIkSA leze te vaherAvaze ke?" A kurtaka karavAne kaI artha nathI. vAta A che ke sarva jIvenI hiMsAne tyAga e zreSTha dharma che emAM koI ja vAMdho na UThAvI zake. ema jUTha-cerI-abrA-parigrahane sarvathA tyAga, kaMcana-kAminI sAthe kaI ja saMbaMdha nahi, e AtmAne pahelAM zuddhapavitra karavA mATe ati Avazyaka mahAna dharma che. pachI enA para bIjA jJAna-dhyAnAdi dharmanA raMga caDI zake. asatya vagere pApothI melA AtmAnI upara tapa-jJAnadhyAnAdi dharmanA evA raMga kyAMthI caDI zake?
Page #443
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4ra6 phamI rAjAnuM patana eTaluM dhyAnamAM rAkhajo ke A ahiMsA vagere dharma pALavA mAtrathI AtmA pavitra banI jAya evuM nahi, paNa, sAthe sAthe "e hiMsA-jUTha AdinA pApa mana-vacanakAyAthI karUM nahi, karAvuM nahi, anumoduM nahi." evI vividha trividha pApa-tyAganI pratijJA karAya te ja azuddhi, jAya. "nA, pratijJA karavI nathI, eno artha te e, ke aMtaramAM UMDe UMDe pApanI apekSA beThI che. sarvajJa-kathita dharmanI A sUkSamatA che ke aMtaranA khUNAmAM ya ajANya paNa lezamAtra azuddhi na rahevA de. brAhmaNe A kahI rahI che ke mahAnubhAve ! A pAMca mahAvratanA dharmamAM AvI jAo. sAthe sarvathA rAtri bhejanatyAganuM vrata paNa svIkArI le. sarvajJa bhagavAne tribhejanamAM ghaNA deva joyA che. rAtre UDatA pharatA jaMtuone nAza, jIvanI dahADe-rAtre khAvAnI niraMkuza saMjJA, rAgavRddhi, kAmavRddhi, vagere keTalAMya pApe rAtribhejanamAM piSAya che ! jIvanI sAtvikane badale tAmasavRtti vadhe che. mATe avivekI pazumAva choDI A viveka manuSyapaNuM maLavA para ene khAsa tyAga joIe. A cha vratanI sAthe nirvikAra zuddha AhAra-samiti, ta5, gurvAsA ane parIsahasahana e pAMca sAdhanAone mahAdharma batAvyuM. keIne lAge ke, pra--tatva ciMtana-dhyAna-samAdhinI khevanA karavI, bAkI bIjI AhArazuddhi-samiti vagerenI khaTapaTathI zuM ?
Page #444
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 4ra7. u0-paraMtu e samajI rAkhavA jevuM che ke e sAcAM sacoTa-taravaciMtanAdi ema ja AvI javA sahelAM nathI.. enA mATe AMtarika zarIra-zuddhi, vikArazamana, Indriyanigraha, mananI prazAntatA, jJAnanI pUrNa parataMtratA, khaDatalapaNuM, sahiSNutA vagere vagere ghaNuM ghaNuM jarUrI che. e hoya te ja sthira tanmaya tatvaciMtana-dhyAna samAdhine avakAza rahe. kemake ene ja jIvanane eka mAtra vyavasAya banAva hoya te AtmAnA bIjA trIjA vikAre, jaDanI gulAmI, niraMkuza belivuM-cAlavuM, sukha-zIlatA, svachaMdatA, vagere te dUra bhAgI ja javA joIe. nahitara e badhA evI dakhala ane vyagratA-vyAkuLatA kare ke e TharIne tatvaciMtana karavA ja na de. pachI ekAgra zubha dhyAna te lAge ja zenuM? jIvanane anubhava juone, ke e vikAra, e nirbaLatA, ne e kAyAdinI gulAmI hoya te tatvaciMtanamAMthI mana kevuM khasI jaI bahAra dekhAdeDa kare che! mATe ja A atyaMta jarUrI che ke 42 deSa rahita. zuddha AhAra ja levo. te paNa aMta-prAMta, lukhe sukhe rasa vinAne ja le, ane te ya rAga-dveSAdi deSa TALIne ja vApare. emAM ya dravya-kSetra-kALa-bhAvanA abhigraha. rAkhavA. vaLI cAlavAmAM Isamiti, belavAmAM bhASAsamiti, AhAra-vastra-pAtra-vasati mATe eSaNasamiti, vastu levAmUkavAmAM AdAna-nikSepaNAsamiti, maLa-mUtrAdi tyAgamAM
Page #445
--------------------------------------------------------------------------
________________ 428 rukSmI rAjAnuM patana pAriSThApanikAsamiti sAcavavI. samiti eTale jIvahiMsAdi deSa na lAgavAnI pAkI sAvadhAnI. tapamAM bAhya abhyantara 12 prakArane tapa seva. anazana-UdarikA-dravyasaMkSepa-rasatyAga-kAyakaSTa ane saMlInatA e 6 bAhya, tathA prAyazcita-vinaya-IyAvacca, zAstrasvAdhyAya, dhyAna, kayetsarga e 6 Abhyantara. evI rIte sadA gurvAjJA zirasAvaMgha karavI, jethI kyAMya svachaMdatA-uchakhalatA piSAya nahi. ema sudhA-pipAsA, ThaMDI-garamI, DAMsa-macchara Akeza-satkAra vagere parIsahe saharSa sahevA. sAdhu jIvananA kartavyane sAra A 11 muddAmAM batAvI didhe. AmAM samitiguti, gujJApAlana ane parIsahasahana para khAsa dhyAna devA jevuM che, gurune barAbara baMdhA celAM hoIe te mahAvrata-pAlana suMdara thaI zake. emAM vaLI samitigutinuM pAlana AtmAne sajAga banAvI de che. nIce joyA vinA cAlavAnuM nahi, sAvadha bhASA bolavAnI nahiM, gocarImAM doSa na lAgavA de. vastu levAmUkavAmAM pUjavuM-pramArjavuM, maLamUtrAdi visarjanamAM jIvajaMtu na mare, leka adhama na pAme, vagere khyAla rAkhavAno. (1) kAyaguptimAM kAyA ane IndriyenI leza paNa pApa vinAnI samyaka pravRtti, (2) vacana guptimAM priya-pathya-satya evuM prazasta ja uccAraNa, ane (3) mane guptimAM ADAavaLA phajula ke pAparUpa kAMI ja vicAre nahi, kASAyika ciMtA -bhAvanA nahi, zubha ja ane saMyama tathA yogone anukULa
Page #446
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna * 429 vicAra, ciMtana, bhAvanA sevavAnA. AnI sAthe gurune pAkA baMdhAyelA rahevAnuM hoya, tathA bAre prakAranA tapamAM udyama je zakti badhI lagAvIne thatuM hoya, te jIvanI unnatimAM zI vAra lAge? ahaMtva, pramAda, IndriyenI gulAmI, vagere te bicArA kayAMya bhAgI jAya. A badhAnI sAthe parIsaha saharSa sevavAnA, ethI anAdinI sukhazIla vRtti, dehAdhyAsa-zarIramamatva, suMvALApaNuM, vagere para jabaradasta kApa paDe che, AtmA khaDatala bane che. karmanA vicitra udaya AvA jIvane vikRta yAne UMca nIca nathI karatA. sAdhanAmAM citta barAbara lAge che, AtmA-paramAtmAne vicAra bhUlAto nathI. paNa A badhuM sahana karavAnI svataH IcchA hoya te ja banI zake. jagatamAM juo ke thoDuM paNa sahI levAnuM mANasane ke AgaLa lAve che! ane jaza apAve che ! vAcALatAnA roganuM auSadha bena bAlakaNanuM dRSTAnta - eka nagaramAM eka zeThanA be saMtAna-eka putra ne. eka putrI. emAM dIkarIne bIje gAma paraNAvelI. bApane ghera jarA lADamAM UcharelI, tethI abhimAna ane vAtavAtamAM tezvAI-tiraskAranA bela belavAnI bahu Adata ! sAsaruM suzIla ziSTa mANasanuM, te e te badhA AnA halakaTa
Page #447
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130 rumI rAjAtu patana ela karavA para kaMTALI gayA. tenA bhAI ne kahevarAvyuM ke A kAraNe tame benane ahIMthI laI jAo.' bhAInA dilane pahelethI Dagamaga tA hatuM ja ke 'A sAsariye kema nabhAvaze? have jo ene ghera laI Avu te pachI pelA leke jiMdagI sudhI A malAne pAchI khelAve ja zAnA? ane pelA khAnadAna, sukhI ane AmarUvALA eTale emane kanyA teA khIjI maLI rahe. eTale benane te jIvatA dhaNIe vidhavA jevu ane pAchuM kalaMkita jIvana ! mATe lAvavI te nahiM.' * bhAI eka upAya geAThavIne gayA benane tyAM, khAnagImAM enane besADI kahe che, jo have mAre khaDuM jIvavAnuM nathI. cha mahinA bhayaMkara AphatanA che, emAM khacavAnuM muzkela che. mahAtmAnI A cetavaNI che.' benane bhAIpara prema bahu te gabharAi gaI, rAvA jevI thaI gaI, kahe che, - kAI upAya nathI ?' * upAya che, paNa azakaya jevA.' * zA upAya che? ' 8 upAyamAM mahAtmAe A gALI satrI ApI che. kAI nikaTanuM sagu" A nAnI patthara gALI jAgatu hAya tyAM sudhI, meAMmAM rAkhI mUke te grahanI Aphata TaLe. paNa e keNu rAkhe? tArI bhAbhIne tA tuM jANe che ne ? ' bena kahe 'emAM zuM? huM mAMmAM rAkhI mUkIza.'
Page #448
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 6 paNa tAre ya khelavA tA joI e ne?? 431 6 nA re nA, cha mahinA nahiM melu.. mArA vahAlA bhAI mAtathI macI jatA hAya tA emAM zuM che? lAva e.' bhAie nAnI pattharanI geALI khIsAmAMthI kADhIne ApI kahyu, 'jo je DAM bahu jokhama che. paNa mArA acAva thaI jaze.' ( ene geALI mAMmAM mUkI dIdhI. have jema tema khelavAnuM baMdha ! bhAI cAra dahADA sAsariyAne samajAvIne rahyo ke meM ene samajAvI dIdhI che.' pelAee paNa mAinA mauna jevA vyavahAra joyA, bharAsA beThA. bhAI gayA pachI te khelavuDa hAya to khaDu thADu ane dhIrethI ele, rakhene gALI bahAra nIkaLI paDe ? emAM chekarA, nAkara, kAMI kAma bagADe-kare, toya ukaLavAnI vAta nahi ! khAI nA have bIjA karatAMya jA vadhI gayA che ! cha mAsa pachI te bhAIe gALI laI lIdhI, ane benane zAMta sahiSNu svabhAva paDI gayA. heA o, ATaluM sahana karavAmAM kevI unnati thaI ! teA pachI aneka vAte parIsahu sahevAnA keTalA lAbha? brAhmaNInA AgaLa upadeza : mahAvratapAlana kevuM duSkara ? :-- " A mahA gAviMda brAhmaNanI patnI kahI rahI che, vratAdi aDhAra hAra zIlAMgapAlanane bhAra vahevA e eve
Page #449
--------------------------------------------------------------------------
________________ 432 rukamI rAjAnuM patana ati muzkela che ke jANe samudrane hAthethI tara! ati tIrNa dAruNa talavAranI dhAra para aTakyA vinA cAlyA javuM ! sArI rIte bhaDabhaDa saLagatI agninI javALAo pI javI ! sUkama pavanathI kethaLo bhara! maTI gaMgAnadInA ghaDA pUramAM sAmA pravAhe javuM ! hajAronA telamApathI moTA merune teLavo ! atyaMta durjaya vizALa caturaMga senAne ekale hAthe dhIratAthI jItI levI ! paraspara viparIta dizAmAM pharatA ATha cakenI vacamAMthI rAdhAputaLInI DAbI AMkha vIMdhavI! jANe samasta tribhuvana para vijaya meLavI nirmaLa yazakIrti jaya-patAka prApta karavI ! mATe he bhavya lake! A mahAgratAdi dharmanA sevanathI vadhIne bIjuM kazuM atyaMta duSkara nathI. bIjA bhAra te vahana karAya che, kemake te vahavAnuM te vizrAma karIne thaI zake che. paNa ati bhAre zIla-mahAvatane bhAra te jIvanabhara vagara-vIsAme vahana karavAnuM hoya che? mahAvatene bhAre bhAra - brAhmaNanI najara sAme pApanA gherAvAvALA A vizvamAM jIvanI keTakeTalI kaMgALa dazA che ene tAdaza citAra khaDe che. emAMthI bacI zuddha pavitra dharmamaya jIvanamAM AvavuM, e keTaluM kaThina che! ene e sArI rIte samaje che. jema duniyAmAM moTA sAhasika kAma karavA mATe keTakeTalA bhAra uDAvavA paDe che, ema ahIM te niSpApa dharmamaya jIvana banAvavuM che, te e sAru ethI ya vizeSa bhAra UMcakavAnI jarUra che."
Page #450
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 434 keImAnI le ke "emAM zuM? mahAvrata pAlana ane AhArazuddhi-samiti-tapa-gurvAjJA vagere barAbara ArAdhavAnuM kArya ati duSkara che, kemake emAM anAdinA pAparasika, pApamAM TevAyelA, ane ukhala manane atyaMta kAbumAM levuM paDe che. game tevA kaSTa-takalIpha vinna Ave enI leza paNa darakAra karavAnI nahi; ane ArAdhanAnA mAge ekasarakhA jhaDapI prayANane cAlu ja rAkhavAnuM, asmalita gatie AgaLa dhape ja javAnuM. AmAM pAMce ya mahAvrata, kSamA-namratAdi cAra guNe saMyama-tapa vagere, ne pRthvIkAyAdi samasta jInI rakSA sAcavIne, temaja ajIvana paNa sagavaDabharyA parikama yAne saMskaraNa-ghATagoThavaNa TALIne, AhArAdi vega para nigraha mUkIne, ItyAdi prakAre pALavAnA. e aDhAra hajAra zIlAMganuM pAlana mahA duSkara che. jANe bhujAnA baLe ja samudra tarI javAne ! pavanane kothaLAmAM telavAne ! nadInI veLunA koLiyA cAvavAnA !...vagere ! sAdhanA ATalI duSkara che mATe ja enA sArU mahAsattva vikasAvavAnuM ! mahAna baLa-zakti--vIya kharacavAnuM ! mananI badhI ya suMvALAza-sukhazIlatAsagavaDapriyatA kerANe mUkavAnI, kAyAne sArI rIte gadaravAne saMkalpa rAkhavAne. vicAramAM paNa lezamAtra alanAne vikalpa ja nahi UThavA devAno. juo mahAvIra prabhue keTalI kevI pracaMDa sAdhanA
Page #451
--------------------------------------------------------------------------
________________ 434 rumI rAjAnuM patana karI! sanaskumAra cakravartIe bhayaMkara regathI grasta zarIre kevI kaThora tapa-saMyamanI sAdhanA karI ! sItAjIe cAritra laI kevuM kaThera ArAdhyuM ! tyAre zuM e vinA ja suMvALA rahIne ucca sthiti prApta karI haze? dhannA aNagAre ane dhanya-zAlibhadra mahAmunioe keTakeTalI prakhara sAdhanA karI ! daDha nirdhAravAnuM mana banAvyA vinA e zakya nathI. anusaMdhAna - vizvahitakArI vizvavaMdya prabhu mahAvIra paramAtmAe rukamI rAjAnuM dIkSA bAda aMte zalya rAkhavAthI patana ane enAM duHkhada pariNAmane adhikAra batAvyuM te pachI utthAnane adhikAra batAvatAM manuSyabhave munipaNAmAM eka vacanadeSanA pratIkArarUpe jIvanabhara mIna ane pRthvI-pANIagni jIvanI kaDaka rakSA-saMyama tathA kaDaka brahmacaryanuM pAlana batAvyuM. pariNAme cakavatabhave bhavya caritra-sAdhanA ane gacchapAlana batAvIne have chelle brAhmaNane bhava varNavI rahyA che. goviMda brAhmaNanI e patnI brAhmaNa dIkarAnA ati anucita vartAva para mUccha ane jAtismaraNa pAmI jAya che. bhAna AvatAM pati vagere badhA tyAM ekatrita thaI gayelAnA pUchavA para kahI rahI che ke svArthamAM ja lubdha sagA snehI-parivAranA bharose rahe nahi, ane ekamAtra dharmanI sAdhanA karI le. e dharma paNa sAmAnya nahi, kintu mahAvratAdi cAritra-dharma ke je pALa ati duSkara che, jANe bhujAbaLe ja mahAsamudrane tarI ja vagere. enuM
Page #452
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna - 45 ja pAlana jIvane svajanamehAdithI nIpajatA duHkhamaya anaMta saMsArabhramaNanA aMta lAvI....anaMta sukhamaya mekSamAM zAzvata vAsa karI Ape che. brAhmaNane aMtima upadeza have jagadguru pharamAve che ke "he gautama! te brAhmaNa kone kahI rahI che ke, tA ujjhiuNa pemmaM gharasAra-putta-daviNamAINaM / NIsaMgA avisAI payaraha savvuttamaM dhammaM // 1 // no dhammassa bhaDakAukaMcaNavaMcaNAya vvhaaro| Nidambho to dhammo mAyAdisallarahio u // 2 // arthAt (1) ghara-mAla-putra-dravya Adine prema cheDIne niHsaMga banI (2) kaMTALyA vinA sarvottama dharmanI sAdhanA kare. (3) dharmamAM jaDanI mAyA-mUDhatA vaMcanAthI vyavahAra hAya nahi. mATe dharma te mAyAdi zalyathI rahita niSkapaTa ja hoya." brAhmaNanuM ema kahevuM che ke jyAre sagAM-snehIparivAra ane dhana-mAla-gharabAra badhuM ja caMcaLa vijaLInA jhabukA jevuM che, jIvane bhulAvAmAM pADI daI emAM ja racyA pacyA rAkhI taraNatAraNa dharmathI vaMcita rAkhanAruM che, te pachI parakanA dIrghakALanA hitane arthI koIpaNa mANasa e caMcaLa svajana-saMpatti para rAga karIne emAM racyA
Page #453
--------------------------------------------------------------------------
________________ 436 kamI rAjAnuM patane pa rahe nahi. e te dilanA rAgabaMdhane cheDI nAkhI zuddha dharmamAM ja lAgI jAya. anaMtA AtmAoe A svajanAdanI asAratA dekhIne e cheDI sArabhUta dharmanuM ja jIvana banAvI svAtmAnI kacarAmaNa aTakAvI che. jAgyA tyArathI savAra ! keIe bALavayamAM. keI madhyama, te keIe vRddha uMmare, keIe paraNyA pahelAM te keIe para ne tarata, keIe yuddhamAM hArI jaIne te keIe vijya meLavIne, keIe rega AvatA pahelAM te bIjAe vaLI regI banyA pachI, ema bhinna bhinna sthitimAM jAgyA tyArathI savAra gaNe nijanA avinAzI mokSane paMthe prayANa AdaryA che. mATe ApaNe paNa je jAgyA chIe te game te saMga-paristhitine dharmamAM anukULa mAnI svAtmahitanA prayANa AdarI devAM joIe. eTaluM che ke dharmanI sAdhanA leza paNa kaMTALo lAvyA vinA saheja paNa zalya rAkhyA sivAya thavI joIe. kaMTALo zA mATe lAve? e te phaLa kevaLajJAna na Ave tyAM sudhI jaMpIne besavAnuM nahi. akhaMDa utsAha sAthe cAlyA javAnuM. ema pavitra dharma ArAdhave che te te pApazalyanA. kacarA kAyama rahI apavitra rahelA hRdaye zI rIte ArAdhAya ? kaI mAyA, keI nidAna-AzaMsA ke koI miththAmatinI pakaDa UbhI hoya tyAM haiyuM svaccha nathI, ane dharma te. svaccha hRdayanI vastu che, mATe e zalyanA uddhAra karI devA joIe.
Page #454
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna res dhyAnamAM rahe ke A te mahAdu bha yAga vamAna kALamAM ja zakaya che. dula bha cega gumAvye pachI e cega prApta thavA kAM sahelA che ? kemake bhUsu jaMgamattaM tesu vi paMceMdiyattamukkosA | tesu vi amANuyattaM maNuyatte Ario deso // 3 // dese kulaM pahANaM kule pahANe ya jAimukkosA / tIe rUvasamiddhI rUve ya balaM pahANayaraM // 4 // // // hoi bale ciya jIyaM jIe ya pahANayaM tu vinnANaM / vinnANe sammattaM sammatte solasaMpattI // 5 // sIle khAiyabhAvo khAiyabhAve ya kevalaM nANaM / ke lie paDipunne patte ayarAmaro mokkho // 6 // brAhmaNI kahe che, A dezanI prApti dula bha H-- arthAt--jagatanA jIva tarIke pRthvIkAyA i sthAvarapaNuM bhAgavatAM trasapaNuM pAmavuM muzkela che. emAM ya pAchuM paMcendriyamAMya manuSyapaNu pAmavuM te vaLI keTaluM ya duSkara che! kemake jagatanI anyAnya jIvarAzi vacce manuSyanI atyaMta alpa saMkhyA e sUcavI rahI che. are! kadAca e ya sulabha anI gayu, te ya emAM Aya dezamAM janma pAmavA vaLI ethI ya vizeSa muzkela che. jagatamAM anAya dezanA meATA pathArA AgaLa A deza tA thADA ja che. emAM janma maLavA keTaleA kaThina !
Page #455
--------------------------------------------------------------------------
________________ 438 ramI rAjAnuM patana kuLa-jJAti-baLa durlabha - Arya dezamAM ya halakA kuLavALA ghaNa; te cheDI sAruM kuLa pAmavuM, kuLamAM ya sArI jJAti maLavI, emAM ya rUpasamRddhi arthAt pAMce Indriya paripUrNa maLavI, ane emAM ya ArogyabaLa-saMghayaNabaLa maLavuM e uttarottara kaThinakaThina che. tazraddhA ati durlabha - are ! e baLa paNa maLyuM te dIrgha AyuSya ane sArA AcAra maLavA kyAM sahelA che? ane e paNa kadAca maLe te ya te gatAnugatika cAle che. tyAre tatvabodha maLe ane emAM ya tattvazraddhA jAmavI e te vaLI keTaluM yA duSkara che. jagatamAM dekhAya che ke dharma tatvanI jANakArI hovA chatAM ya dilanI ruci ghara-dukAna-paisA parivAra-pratiSThA tarapha je jhUke che te dharma tatva tarapha nahi ! pachI bhalene maMdira-upAzraye javAne, supAtradAna devAne, potAnA ISTa deva-guru tarIke arihaMtadeva ane nigraMtha munione mAnavA vagerene AcAra maLate ya hAya, ane emane satsaMge dhamadha paNa maLe hAya ! AcAra ane begha UbhA raheze bAjue, ane haiyAnI ruci saMsAra-sukhasagavaDa tarapha kheMcAI raheze ! mATe ja tavaruci thavI ghaNuM dehilI! khera! kadAca tatvaci paNa thaI te ya have viSayasaMga cheDI zIla-saMyama cAritra mahAvrate pAmavA ghaNA ghaNuM muzkela che. kemake zraddhA thaI chatAM javanI rAgadazA ane.
Page #456
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 439 nisattvatA TaLavA sahelA nathI, ne e TaLyA vinA zIlasaMyama-cAritra maLe nahi. cAritra uparanI kakSAo mahA durlabha - e UMcI cAritra saMpatti pAmavA chatAM enuM nirU ticAra pAlana thaImehanIya karmane sarvanAza thavA pUrvaka kSAyika bhAva, vItarAga dazA, kevaLajJAna ane ajarAmara mokSa pAma te ati ati muzkela che. cAritra maLI javA chatAM ya jIvanI sukhazIlatA ane ahaMndu jIvaMta jAgrata rahe che. je ene aticAra sevana ane guru pratye nirapekSabhAva tathA ApamatinI pravRttimAM DubADUba rAkhe che. tyAM pachI sarvesarvA gurune samarpaNa ane siMhanI jema tala nirmaLa kaThora cAritra-parAkramamAM AgaLa vadhe ja javAnuM. vacce ja javAnuM kyAMthI thAya ? te nahi te cArivAvaraNane kSAyika bhAva arthAt mehanIya kSayapUrvakanI vItarAga dazA kyAMthI pragaTe? e vinA kevaLajJAna te Ave ja zenuM? brAhmaNa e batAvI rahI che ke trapaNAthI mAMDIne uttarettara TheTha kSAyika bhAva sudhInA pega keTakeTalA durlabha che! keTakeTalA muzkela che ! emAM je TheTha dharmatatvanI samaja ane zraddhA sudhInA pega sudhI AvI javAyuM che, te have pazu-sulabha viSayasaMga cheDI cAritra-jIvana apanAvI levAmAM vilaMba zA sArU karAya? brAhA gharabAra-putraparivAra-pasAdinuM mamatva cheDI
Page #457
--------------------------------------------------------------------------
________________ 440 rukmI rAjAnuM patana niHzalya pAparahita dharmAMnuM sevana karavAnu khatAvI TheTha sthAvarapaNAthI caDatAM caDatAM mekSa sudhInI prApti utkRSTa tarIke khatAvI AvI. have e kahe che ke AvA menu sevana zA mATe ? tA ke, na ya saMsAraMmi suhaM jAi - jarA - maraNadukkhagahiyassa / jIvasa asthi jamhA tamhA mokkho uvAeo // 7 // AhiMDiUNa suiraM anaMtahutte hu joNilakkhesuM / tassAhaNasAmaggI pattA bho bho bahu iNhiM to ettha jaMNa pattaM, tadattha bho ucamaM kuNaha turiyaM / vibujaNaNidiyamigaM ujjhaha saMsAra - aNubaMdha // 8 // | L || sasAranA duHkha H - meTA arthAt-saMsAramAM vAraMvAra janma-jarA-mRtyunA du:khada cakrAvAnI pakaDamAM pakaDAyelA jIvane kAMI ja sukha nathI; kemake janamavA upara ja aneka prakAranA roga-zAkaIviyeAga-aniSTasa cAga vagere duHkhAnA poTalAM UbhA thAya che. mATe ja janma-maraNarahita mekSa ja AdaraNIya che. vaLI ati dula bha meAkSa sAmagrI ahIM jaH-- bhUlavAnuM nathI ke janma-maraNabharI ceArAsI lAkha ceAniomAM anatI vAra dI kALathI bhaTakavA chatAM emAM mekSanI sAdhana-sAmagrI ja prApta thaI naheAtI, te have ahI', he mahAnubhAvA ! bahu prApta thaI che. viSayasAmagrI .
Page #458
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna te ghaNI ya maLyA karI hatI. naheAtI maLI mAkSa-sAdhananI sAmagrI. te atre maLI gaI che. mATe pUrva anaMtA kALamAM ca nahi maLela je ahIM maLI tenA para jaladI udyama karA. ane DAhyA puruSAe vakhADela A sauMsAra-paraMparA cheDA. saMsAranI paraMparA calAvanArA pApAnukha dhAne tADo. 441 viSaya sukhanA yatna nakAmA H-- brAhmaNIe sAra batAvI dIdhA ke janmajarA mRtyuthI vyApta du:khamaya anAdi saMsAramAM maLelI meAkSa sAdhanasAmagrI maLavA para meAkSA ja udyama jhaTapaTa karI le." viSaya-sukha mATenA prayatna badhA ya nakAmA. kemake meTA sArA viSaya maLe chatAM e mRtyunA eka jhapATe chInavAI javAnA che, ane enA para pAchI janama-maraNanI jaMjALa ja cAlavAnI che. te emAM sukha zu? mATe kharI rIte e ja jALa cAlu rAkhanAra viSayasaMga AdaravA jevA nahi. paNa janama-maraNanI upAdhine aMta lAvanAra meAkSa ja eka AdaravA ceAgya che. vAta paNa sAcI che ke jo bahu vahAlA karelA svajanasamRddhi ane viSayeAthI mRtyukALe taracheDAI ja javAnu che te enI pAchaLa zuM marI khUTavuM? bahu hAMzathI sevA ApatA baLadane apaga-azakta thatAM jo mAlika taraDI daI kasAI ne vecatA hAya, te e vakhate baLadane keTaluM kAramu duHkha thAya ? ema bahu hAMzathI sevelA svajana samRddhi jIvane mRtyukALe jo chADI DhatA hAya tA keTaluM
Page #459
--------------------------------------------------------------------------
________________ sukSmI rAjAnuM patana bhayaMkara duHkha? mANasane mRtyunI pIDAnuM te jAlima duHkha che ja, paNa ethI ya vizeSa duHkha te A badhAne choDI javuM paDe che enuM thAya che ! mRtyunI azAtA-vedanIya pIDe enA karatAM jaDa--cetana viSayane rAga vadhAre paDe che. e ja mRtyune bhaya lagADe che, narakanA jIvane keI anukULa rAgapAtra jaDacetanane vega nathI, te e mRtyune te jhaMkhe che. A sUcave che ke rAga-mamatvanI meTI meMkANa che. rAga ochAnA lAbha - jeTalA pramANamAM rAga ochA rAkhe, eTalA pramANamAM. (1) duHkha echuM thavAnuM. (2) pApa ochA thavAnAM. (3) janma paraMparAnAM bIja ochA paDavAnAM. (4) nA janma vairAgyavALo maLavAne. (5) emAMya rAga kAle eTale vaLI UMce caDavAnA. anAdi kALathI akhaMDa dhArAe cAlI AvatA saMsAra ane janma-maraNanI ghaTamALane Ama aMta lAvI zakAya che. puruSArthanI viTaMbaNuM viSayomAM - vAta ATalI che ke A rAga-mamatva ochA karavA mATe satya mekSamArga batAvanArA jinazAsane pharamAvela AcAra-jJAna-kiyA-samyaktva ane vrataniyamAdi samyaka
Page #460
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna zalasaMpatti jarUrI che. ene sAdhavAnI sAmagrIrUpe mAnavabhava, IndriyapaTutA, AyuSya, baLa, vagere maLyuM che. eTale brAhmaNI kahe che tema A sAmagrInA upagamAM ja jhaTapaTa. kAme lAgI javA jevuM che. saMsAranI sAdhanAnA viSamAM ne svajana-samRddhimAM zuM muMjhAvuM? emAM puruSArthane ze viDaMba? e te bahu vAra maLyA, ne bahu vAra emAM muMDAvyuM; mekSanI sAdhana-sAmagrI je nahatI maLI che. maLI che te puruSArthane jaza apAva joIe. brAhmaNI AgaLa vadhatAM kahe che. -he bhAgyavAne! dharmazravaNa te aneka lAkha koDe bhavamAM paNa prApta karavuM kaThina che. te je ahIM maLI gayuM te have e sAMbhaLelA dharmane je barAbara AcaraNamAM nahi utAre te pharIthI paNa e dharma durlabha thaI jaze. enuM kAraNa A che ke- pharIthI paNa dharma prApta thAya e mATe puNya ane susaMskAranAM nANuM joIe che. e ahIM prApta dharmanAM sevanathI ja UbhAM thAya. paraMtu je vartamAna kALe maLela dharmane sevate nathI ane "bhaviSyamAM dharma maLe ema prArthanA kare che e kayA mUlya upara bhaviSya kALe e dharma meLavavAne adhikAra rAkhe ?
Page #461
--------------------------------------------------------------------------
________________ 444 ramI rAjAnuM patana zAhukAra ke maphata paDAu- eka nagaramAM vepAra arthe be zAhukAra AvyA. jyAM vepAra kare enI tapAsa kare che, paNa hajI kaI evA vepAramAM dila besatuM nathI. evAmAM tyAM eka meTI mila hatI enA keTalAka majura kAmadArane laIne A zAhukAra pAse AvyA. baMnene judA judA maLavAnuM bane che. emAM pahelAM ekanI pAse kAmadAra evI mAgaNI mUke che ke "A majurane ceDAM nANuM dhIre. vyAja sAthe pAchA apAvavAnI javAbadArI mArA mAthe. zAhukAra nA pADe che, kemake ene bIjA vepAramAM jhaTapaTa paisA rokavAnI gaNatarI che. pelA ahIMthI UThI gayA bIjA zAhukAra pAse. eNe joyuM ke hamaNAM te vyAjanI Avaka cAlu karI devA de. eTale e te dhIravA taiyAra thaI gaye, ane barAbara dakta karAvI laI majurane nANuM dhIryA. have samaya Ave tyAre pagAranA divase kAmadAra zAhukArane bolAvI milanA daravAjA bahAra besADe che, ane pelA majura paNa eNe pAtharelA phALamAM pagAramAMthI uchInA lIdhelAM nANA nAkhe che, ahIM pele pahele zAhukAra paNa A joIne nANuM levAnI AzAe bAjumAM phALa pAtharI beThe. kintu kaI enA pAtharaNamAM eka rAtI pAI paNa nAkhatuM nathI. tyAM ene kAmadAra pUche che.
Page #462
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 445nna 2 * kema bhAI! A cAphALa zAnI pAtharI che ? pelA kahe kema vaLI zuM ? mArA sAthIdAranI jema. AmAM paisA levA mATe pAthayu che." ' have khelA, kAmadAra ene kahe ke nahiM, ke H alyA pazu tArA sAthIdAre te pahelAM nANAM dhIryA che, eTale levAne e adhikArI che; kintu te te rAtu kriyu ya dIdhuM nathI, pachI ahI levAnA tane adhikAra zuM che?' Ama kahe ne? ema ahIM jJAnI bhagavaMtA ApaNane kahe ke nahiM, ke jo ahiM maLela dharmAMnI ArAdhanA nathI karavI te. bhaviSyamAM dhama mAgavAneA tamane adhikAra ze che? ne ema ja mAgyAM kareA ke mane bhavAMtare Adhi maLe edhi maLA,' tA tethI kAM nANAM upara tyAM bedhi maLavAnI ? H dhamanI zraddhAmAtrathI bhavAMtare dhUma maLe? :-- ahIM kadAca tamane pUchavAnuM mana thatuM haze ke (1) paNa ame dharmonI zraddhA rAkhIe pachI bhale ame dhama ArAdhI na zakatA hAI e te ya e dhazraddhAnAM mUlyathI bhavAMtare dhama` maLe ne? (2) e mATe edhinI prAthanA thAya ne ? (3) zreNika kRSNa mahArAja jevAne dhama zraddhAnu ja maLa hatuM ne ? e aviratinA cege kayAM dhama ArAdhI. zakatA hatA? '
Page #463
--------------------------------------------------------------------------
________________ rumI rAjAnuM patana zreNikanI haroLamAM besAya? dAMtasaLIthI parIkSA - paraMtu A pUchatAM pahelAM jarA eTaluM vicArajo ke eka te tame kenI haroLamAM besavA mAge che? zAyika samakitanA dhaNu ane prabhue sikako mArelI javalaMta dharma zraddhAvALA ane tIrthakaranA jIva zreNika-kRSNa mahArAjanI haraLamAM besI vAta kare che ? tamArA dedAra te tapAsa ke tamAruM haiyuM kevuM che ane e ucca AtmAonuM kevuM ? tamAruM hRdaya konA pakSamAM DhaLe che, saMsAranA? ke jinabhakti-jinavacananA pakSamAM? zuM jinazAsana maLyA para jagatanI moTI samRddhi-parivAra asAra tuccha lAge che kharAM ? ke nAnakaDI dAMta khetaravAnI sArI saLI paNa sArabhUta lAge che? enI khAtara paNa jarUra paDye gusso karavA, vihvaLa thavA, ane manamAM eja ramADyA karavA taiyAra kharA ? sArabhUta zuM ane asArabhUta zuM lAge che? kayuM gumAvatAM haiyuM dubhAya che? zAsananuM ke saMsAranuM? AtmahitanuM ke kAyAhitanuM? zreNikamAM dharmazraddhA uparAMta keTakeTaluM? bIjuM e tapAse ke zreNika kRSNa mahArAja vratapaccakakhANarUpI dharma-ArAdhana nahotA karI zaktA, paraMtu bIjI bAju dharma-ArAdhanA kevI kevI karatA hatA? enI khAtara ke bhega detA hatA? zuM e vinA ja e kerI ekalI dharmazraddhA rAkhI beThA hatA?
Page #464
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna zreNika mahArAjane jinabhaktimAM rAja navA ghaDelA sonAnA javane sAthiyA karavA joitA hatA. rAja mahAvIra prabhunI sukhazAtAnA samAcAra joItA hatA ane e samAcAra paNa mata meLavI maphata pacAvI khAvAnA nahi ! samAcAra lAvanArane paherAmaNI-vadhAmaNIdAnathI navarAvI detA ! rANI mATe savA lAkhanI eka ratnaka baLa kharIdavA taiyArI nahetI, prabhunA kuzaLa samAcAra lAvanArane senAthI navarAvI devAnu hAMze hAMze karatA. kuTaDA ane hoMziyAra vinayI kanaiyA kuMvarA meghakumAra, naMdISeNu vagerene hAMze hAMze cAritra mAge javA dIdhA ! magadha jevA moTA dezanuM sukAna sabhALavA ane peAtAne zAMti ApavA sama pATavI kuMvara abhayakumAranI paNa rAjya gAdIne badale cAritra levAnI bhAvanA thaI, te ene ya cAritre vaLAvyeA ! pachI kaiANikanA hAthe peAtAne jelamAM pUrAvuM paDyuM! keraDA khAvA paDatA, chatAM saMtApa na karyAM ke hAya ! A meTA dIkarA abhaya mane rakhaDatA mUkI gayA te A dahADA jovAnA AvyA !' nA, evA keAI zeAka nahi, gALa nahi, ullu anumeAdanA ane AtmagoM ke 'dhanya che te putrAne ke e prabhunuM zaraNu laI saMsAra-dAvAnaLamAMthI bahAra nIkaLI gayA ? huM nirlIMgo A jhALamAM paDI rahyo !' zuM A badhu dharma -ArAdhanA nathI ? vaLI e prabhunI vANI ne gaNadhara mahArAjanI vANI sAMbhaLavA khaDe page taiyAra ! hRdayane enAthI mathI nAkhavAmAM sAvadhAna ! zuM A kArI dhazraddhA ja che? ke e uparAMta dha ArAdhanA che ?
Page #465
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3mI rAjAnuM patanya ema kRSNa mahArAja paNa jinavANInI meralI para olatA hatA! chevaTe mauna ekAdazI ArAdhavA joItI. hatI! kadI keInI niMdA ane halakA upAyanuM yuddha khapatuM na hatuM ! kumAre pitAnA hAthamAM nahi, paNa kumArikA kanyAe te pitAnA hAthamAM te ene cAritra mArge caDAvavAnuM joItuM hatuM ! pitAnI vahAlI rANIoe cAritra mAgyuM te emane khuzamizAla cAritre caDAvI detA ! sAdharmika bhakti paNa sArI karavAnI ! zuM A badhuM dharma -ArAdhanA nathI? tapAsa, tapAsa, tamArA jIvana, tamArA dedAra, kaI dharma ArAdhanA ane zraddhAnuM baLa che? kyA nANAM para, bhavAMtare dharmanI AzA ? kamI-brAhmaNInI dIkSA ane mokSa surAsarendrapUjita tribhuvanaguru mahAvIra paramAtmA. goviMda-patnI brAhmaNane upadeza varNavyA pachI zuM bane che. te pharamAvatA kahe che, he gautama! jyAM e brAhmaNa jAtismaraNa-jJAnanA baLe ATaluM kahI rahI che, eTalAmAM te ene saghaLaya svajana varga ane ghaNuM nagaravAsI mANase pratibaMdha pAmI gayA !" pratibaMdha kema na pAme? brAhmaNane upadeza eTale badhe sacoTa, recaka ane romAMcaka hatuM, eTale badhe.
Page #466
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 48 e saMsAra, AtmA ane dharmanA yathAsthita varUpane darzAvanAre hate, ke je mana para letAM hRdaya pIgaLI jAya! manamAMthI Ave upadeza sAMbhaLatAM, kSaNabhara bIjA badhA ye ApamatinA hisAbI bAjue mUkAya, ane upadeza ne upadezanI vastune mananI aMdaranA UMDANamAM UtArAya, te bhavI jIvane e kema jaDabAtoDa asara na kare? upadezanI asara kema nathI thatI? - A parathI e samajI zakAze ke tame je phariyAda karatA ho ke "tyAre amane kema asara nathI thatI? ame paNa pilA lokonI jema brAhmaNane upadeza te sAMbhaLe chatAM kema amane pratibaMdha nathI thato? je A phariyAda hoya, te enuM kAraNa spaSTa che ke pahelA manamAMthI bIjA badhA ApamatinA hisAba ke, A svajana-dhanamAla mArA che, sArA che, mAre upayogI ane sukhadAyaka che. dharma te kAMI e tatkAla upayoga ane sukha-majhA dekhADatuM nathI'--A hisAba dara mUkavA nathI; ane- (2) upadezanAM dharmane mananA UMDANamAM utArA nathI; tathA (3) sAMbhaLI sAMbhaLIne AgaLa calAya che, paNa jIvana sAthe ene jeDAtuM nathI; eTale pachI upadezanI bhAre asara kyAMthI thAya? 29
Page #467
--------------------------------------------------------------------------
________________ 450 rumI rAjAnuM patana telInA teliyA kapaDAnI cikAza dUra karyA vinA ene game teTaluM suMdara raMganA phaMDAmAM jhabaLe, paNa raMga ene kyAMthI pUme pUme caTe? ApamatinA hisAba kerANe mUkI jJAnInA hisAba aMtaramAM UtAre. jJAnInA upadeza para athAga bahumAna hoya tethI enA kahelA dharmamArga upara bhArebhAra bahumAna thAya. te ja pitAnA hisAba tuccha lAge, ane e lAgavAthI ene bAjue mUkI jJAnInAM vacana mana para levAya. mATe te zAstra kahe che ke, vItarAganI vANInAM zravaNanA adhikArI te che ke jene enA para bahumAna che. je e bahumAna che te enI sAme Apamati para avamAna-abahumAna thAya. e Apamati tuccha lAge. je AvuM na lAgavAne pAyAne vAMdho hoya te pachI game tevA upadeza paNa nirarthaka jAya, dilane jarAya camakAvI UbhA na karI zake. emAM navAI nathI. upadeza para bahumAna zAne kahevAya? - alabat AthI ema nathI kahevuM ke "jeTale upadeza saMbhaLAya eTale badhe amalamAM Ave ja joIe, nA, naya Ave, paNa dila te jarUra camakAve. AtmAne bhaDaka te UbhI thavI ja joIe, ane enuM pariNAma e, ke (1) jJAnInA upadezanI sAme pitAnI Apamati na mUkAya ane enA peTA hisAba para kheda thAya;
Page #468
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 451 (ra) mAtra potAne ja nahi paNa pitAnA Azritane mATe ya A ja lAge, ane pitAnuM cAle tyAM sudhI e Azritane khoTA hisAbamAM na taNAvA de; temaja ene jJAnIee kahelA hisAba para AtmasthAnanA mArge joDavAne ja pUre prayatna kare. jAtanA amalanuM te nahi, paNa AzritanuM ya je A na bane, na banavAno khedasarakhe ya thAya nahi, uparathI ene ya ApamatinA jAnta hisAbamAM mahAlate dekhI khuzI thavAya, mahalAvavA prayatna thAya, te pachI jJAnInA upadeza para dila camakavA-bhaDakavAnuM kayAM rahyuM ? vAta A che ke ApamatinA hisAba-cheraNa ati tuccha gaNu bAjue mUke, ane jJAnInAM kahelAM tatva hRdayanA UMDANamAM UtAre, te kamamAM kama evI bhaDaka lAgaze ke jethI Azritane saMsAranA kUvAmAM utAravAnuM have hoMze hoMze nahi karAya; temaja potAnI jAtanA bhavapatana mATe pArAvAra kheda rahyA karaze, ane eTaluM ene aTakAvavAne puruSArtha thaze, tathA bIjAnI AgaLa bhavapatanakArI vAtenAM TAyalA nahi kUTAya ke emAM TApasI nahi pUrAya. sAruM jANavA-sAMbhaLavA maLe enA para asara kema nathI thatI? ahIM brAhmaNe brAhmaNa pAsethI sAMbhaLyuM eja tame paNa sAMbhaLyuM ne? have tapAse je asara e vidvAna geviMda brAhmaNane thaI e tamane thaI ke kema? je na thaI
Page #469
--------------------------------------------------------------------------
________________ 452 rukamI rAjAnuM patane te zAthI? tamane lAgaze ke "be samAna daradI eka ja jAtanI davA pIe. te jema baMnene sarakhI asara thAya, ema ahIM kema na bane?' paNa tyAMya e niyama nathI. enuM kAraNa darada te uparathI samAna dekhAya che, tAva che. ke mAthuM duHkhe che. paraMtu aMdaranA kAraNabhUta vAta-pittakaphanI viSama vicitratArUpadaradanI paristhiti judI hoya tyAM davAthI sarakhI asara zI rIte thAya? te ahIM paNa eja tapAsavAnuM che ke sat zravaNanI davA kevA vAMdhAne lIdhe. asara nathI karatI? sata zravaNanI asara na thavAnAM kAraNe - (1) eka te A, ke citta bIje hoya, te sAMbhaLeluM grahaNa ja na thAya, pachI enI asara zI rIte thAya? (2) bIjuM A, ke citta te sAMbhaLavA para rAkhyuM paraMtu eTaluM ja ke emAM kathAbhAga ze Avyo? sacoTa tarka-dalIla zI AvI? alaMkArika bhASA kevI AvI? mahArAje emAM tenI khabara laI nAkhI? ItyAdi para ja dhyAna hoya te kahevAyela mukhya je upadeza-aMza, enuM lakSa na rahevAthI asara zI thAya? (3) vaLI, mAne ne ke upadezanI vastu para dhyAna rahyuM paNa kharuM, kintu pahelethI nakkI karIne ja beThA hatA ke ApaNe jyAM chIe enAthI AgaLa vadhAya ema ja nathI, pachI bhale ne lAkha sAruM sAMbhaLavA maLe, enI asara levAnI vAta ja kyAM rahe?
Page #470
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 453 . (4) tyAre e paNa che ke evuM kAMI nakkI te nahetuM karI rAkhyuM, paraMtu mana viSamAM ati mUDha ane lubdha che, kuTuMba-paisA-pratiSThAdimAM bhAre mUDhatAthI eMTI gayeluM che, te ya ruDuM sAMbhaLavAnI asara na thAya. pelA mathurAnA cibAoe haiDInuM nAMgarUM upADyA vinA hoDI calAvavA halesAM te ghaNA mAryA paNa hoDI zAnI jarAya AgaLa vadhe? ema viSayomAMthI mananI gAMTha choDI nAkhyA vinA e mane game teTaluM ya sAruM sAMbhaLelAnA mArgo zI rIte AgaLa dhape? mAtra gAMTha cheDavAnI vAta che hoM ! eTale? mananI gAMTha A nirdhAravALI gaNatarI ja ke "A maLelA ke maLavAnI AzAvALA dunyavI viSa sArA ja che, meLavavA rAkhavA bhegavavA lAyaka ja che, emAM kAMI cheTuM nathI, e choDaze ja nahi. enA tyAganI vaLI mUrkhAI zA mATe karavI ? athavA tyAganI mArI zakti ja nathI, AvI AvI phiphasa nakakI karI rAkhelI gaNatarI e mananI gAMTha che. "mahArAja te viSane beTA kahe, emane eja kahevAne dharama che, paNa ApaNe te ApaNe dharama saMbhALavAno. ne ema te meM ghaNuM ya mahArAjene sAMbhaLI kADhayA, paNa tethI kAMI lahevAI javAya? AMdhaLiyA karAya? nA, saMga jevA joIe ne? rAbetA mujaba cAle che te ThIka che, bole che, A gAMTha bAMdhI rAkhI hoya, pachI sAMbhaLavAnI zI asara thAya ? (5) tyAre e paNa vastu che ke mana je atizaya
Page #471
--------------------------------------------------------------------------
________________ 454 , rukSmI rAjAnuM patana kavAyagrasta hoya, dA. ta. kyAMkathI laDIne Avyo hoya ane kedhathI mana dhamadhamatuM hoya, agara vaktA mahArAja pratye ja keI tevA prakArane dveSa haiyAmAM saLagate hoya, te sAMbhaLelA para dhyAna hovA chatAM enI asara te na thAya, paNa kadAca ulTI ja asara thAya ! khatavaNI ja udhI karate jAya ! manane ema lAge ke "basa, A mane utArI pADavA mATe ja kahI rahyA che! agara pATa para besI meTI meTI. vAte karavI sahelI che." athavA "AjanI duniyAmAM A vAte te cothA ArAnI vAta kahevAya, e Aje na cAle." (6) ema je mAnakaSAya bahu naDate hoya te jAtane sArI UMcI ja mAnaze eTale pachI sAMbhaLelAnI khatavaNI bIjAnA ja paDe karavAne ! "bApa kevA joIe. e. vAta AvI, ene pitAnA pitA para lAgu pADaze ! ane "putra ke joIe. e vastu pitAnA dIkarA para laI jaze ! pite te jANe koIne bApe ya nathI ke keIne putra paNa nathI ! eTale pitAne kazuM lAgu pADavAnuM nahi! AmAM zravaNa pite zI asara pAmI zake ? athavA mAnakaSAyavaza pitAnI jAtane badhuM samajelI mAnI beThe haiya, eTale vyAkhyAna saMbhaLAvA para ema ja mAnyA karaze ke "A te huM jANuM chuMA mane khabara che....AmAM kAMI navuM nathI...A barAbara, ema ja hoya che." thayuM, pitAne levAnuM kazuM rahetuM ja nathI !
Page #472
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna agara mAna-kaSAya e naDate heya ke ene "bhAI bhAI" "zeTha zeTha,kahI phulaNajIne kulAve, enI prazaMsA kare, te sAMbhaLavuM game, e kaDavuM mAna cheDavAnuM sAMbhaLavA para enI sArI asara kema laI zake? (7) evI rIte mAyAkaSAyanuM jora hoya te sAMbhaLatAM dekhAva jANe eka bhakta-zrotAne karaze, mahArAja pAsethI jaza leze, paNa haiyAmAM utAravA karavAnI vAta nahi; athavA mAyAvaza manamAM levA bIjA ja vALaze, sAMbhabelAnI khatavaNuM ja aMdarakhAne judI karaze! tyAM sAMbhabelAnI zI asara pAme? (8) lebha kaSAyanuM je jera haze, te pitAnA dhanamAla-kuTuMba-mAnapAna uparanI gADha mUccha ke adhika meLavavAnI tRSNAmAM taNAI gayele e sAMbhaLI sAMbhaLIne kAna taLe kADhavAno, athavA sAMbhaLelAmAMthI jeTaluM bIjA vidhI vagere mATe kahevAyuM lAgatuM haze, e te khuzIthI sAMbhaLaze, paNa jAta para lAgu paDe e sAMbhaLavA rAjI nahi. | (9) tyAre pUrvagraha rAkhI sAMbhaLavA bese te game teTaluM sAruM sAMbhaLavA maLe paNa e te manamAM nakkI karI rAkhyuM che ke "A vaktA te ApaNA virodhI ja che, amuka matavALA che. bIjAnI TIkATippaNu ja karanArA che, lekane bheLavanArA che, mArA para dveSavALA che." eTale pachI sAMbhaLelAnI zI asara le?
Page #473
--------------------------------------------------------------------------
________________ 456 ramI rAjAnuM patana (10) are! mAne ke AvuM kazuM nathI chatAM je citta bAhya bhAvamAM ja layalIna che, bahAranAmAM ja rakhaDatuM- ramatuM rahe che, te sAMbhaLavA para jAtanA aMtara AtmAne mATe vicAravAnuM kazuM raheze ja nahi. bAne aDhaLaka rasa Abhyantara tarapha beparavAI karAve che. mAtra bIjAnA ja lAbha-nukazAnane vicAra hAya pachI jAtane vicAra zAne Ave? "saMghamAM Ama bagaDI gayuM che. gAmamAM Ama bagaDI gayuM che. phalANAne A deSa che. pelA bIjAne bIjI khAmI che....AnuM Ama karavuM joIe, A sudhArA thavA joIe." basa, bIjAnI ja ciMtA heya, jAtane kaI khAmI, keI deSa, keI sudhAravA jevuM, kAMI ja lAgatuM na heya, bAhyanA ne bIjAnA ja vicAre bharacaka rahetA hoya, pachI sAMbhaLelAnI jAta mATe zI asara le? tyAre A badhuM sUcave che ke, sAMbhaLelAnI asara levI hoya te, (1) sAMbhaLatI vakhate kahevAnI vAta para barAbara dhyAna rAkho, (2) badhuM mArA para kahevAya che ema mAnI e jAta para lagADatA cAle. (3) upadeza ane tatvanI vastunA pAka khapI bane. (4) emAMthI laI javAnI vastu laIne ja jAo, kaI pratijJArUpe, te keI niSedharUpe,
Page #474
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 4pa7 (5) mananI viSa-dhana-mAla ane kAyA-mAyA sAthenI gAMTha choDIne sAMbhaLe. (6) paNa kaSAya, krodha, dveSa, abhimAna, mAnAkAMkSA, Apa baDAI, mAyA, lebha, hAsyAdinI asarathI mukta rahIne sAMbhaLe. | (7) pUrvagraha rAkhyA vinA sAMbhaLo. (8) bahArane bhAra e che karI jAtanA AtmAnuM ja lakSa rAkhI sAMbhaLo. (9) sAMLaLeluM pachI vAraMvAra bhAvanAmAM mamarAve. te sAMbhaLelAnI jarUra asara paDaze. pelI brAhmaNanA upadezane svajana varga ane bIjA zrotAjanee e rIte sAMbhaLIne manamAM utAryo ane pratibaMdha pAmI gayA! tyAM ene pati geviMda brAhmaNa ke je vedavidyAmAM pAraMgata che, janma jaina nahi, jaina dharmane jJAtA nahi, paricayavALe nahi. ene kevI asara thaIne e zuM kare che e batAvatAM rilekatAraka zrI mahAvIra prabhu pharamAve che - geviMda brAhmaNane asara tIvra pazcAttApa - he gautama! te patnIne upadeza sAMbhaLI goviMda brAhmaNa patnInA upadeza para sagatinA cekakasa mArgane sAre jJAtA banyA. enA dilamAM e upadeza ArapAra UtarI gaye. enAthI Avazyale, e gadgad thaI kahe che, "are!
Page #475
--------------------------------------------------------------------------
________________ 458 rumI rAjAnuM patana? dhikkAra dhikkAra che amane ke ame ATale kALa ThagAyA ! kemake ame mUDha rahyA! ahe! ajJAna keTaluM badhuM duHkhada che, ke jagata para tAvika dharma hayAta chatAM ajJAnatA-mUDhatAvaza ene prabhAva na jANatAM mahA AtmabaMdhanenA mArge bhUlA bhaTakAya che! kharekhara ! abhAgiyA zudra che paraphekanAM ghara ugra anarthone nahi dekhatAM, atatva ane atAvika bhrAnta dharmamAM vizvAsa sthApita karI daIne A patnIe kahyuM tema mehathI manane vyApta karyuM rAkhI, rAga-dveSathI pitAnI buddhine haNI nAkhe che! pachI emanA mATe zreSTha tattva-dhama kema atyaMta durlabha na hoya ? kayAMthI e saraLatAthI samajI zake? ame AvA. ja kSudra, abhAgiyA, atatva-dharmamUha, asAra-svajana-saMpattine mehagrasta ane rAga-dveSathI naSTa buddhivALA te tatvadhamane Aja sudhI samajI na zakyA ! hA! hA! ame te amArA AtmAthI ja carAyA?" brAhmaNanuM kaheluM badhuM ja saraLamatithI pitAnA AtmAmAM utArI de che, eTale vidvAna goviMda brAhmaNa pahelA te pitAnAM vedAdi zAstromAMthI nahi maLe na ja alaukika prakAza pAmavA para ene dilamAM eTale sacoTa vasAvI de che ke e ene barAbara yathArtha lAgavAthI e pratibodha pAmI jaI sAMbhaLelA upadeza taraphanA DhALavALuM banI jAya che!
Page #476
--------------------------------------------------------------------------
________________ 45 ane utthAna Itara krenamAM zuM na maLe ?H-- brAhmaNInA upadezanI e svajana-samRddhinI vinazvara-tAnI vAta te hajI khIjA dananA zAstromAM maLe, paNa pachI je pRthvIkAyAdi jIvAnI paNa hiMsAnA pratijJAmRddha tyAga, IyA~samiti vagere pAMca samiti, ItyAdinI vAta karI te anya dananAM zAstromAM maLe nahi ! TaMkazALI vAtA ! jagatamAM yathAsthita tattva e ! ane AtmAnA hita mATe atyaMta jarUrI e atyAra sudhI AnuM ajJAna rahyuM, sarAsara adhArU rahyu, e vAta jANI ja nahi, pachI cAhavAnI tA vAtA ya zI ? ItarAmAM mahAvratanI sUkSmatA kayAM? -- geAviMda brAhmaNane eTalI badhI UMDI lAgaNI thaI AvI ke ene thayuM ke * arere! Avu... vAstavika adbhUta tattvajJAna pAmyA nahi, te keTalA badhA mArI jAtane dhikkAra che! kharekhara huM kevA ajJAna ! kevA abhAgiyA! kevA mAhagrasta ! kevA rAgadveSathI haNAyela buddhivALA ! are ! mArA AtmA jAte ja DhagAye ke atattvamAM ane atattvaupadezaka zAstrAmAM mUDha banI aTavAI rahyo ! jyAM pRthvI DhAyArdika jIveAnI oLakha sarakhI nathI, enI hiMsAthI acavAnAM vidhAna nathI, ema sayamanI samitinuM pratipAdana paNa che nahi, urdu* pRthvIkAya-akAya vagere jIvAnAM kaccaraghANa nIkaLe evA AcAra-anuSThAnane mahAna dharmArUpa tAvavAmAM AvyA che ! kAcI mATI pRthvIthI khAhya zauca,.
Page #477
--------------------------------------------------------------------------
________________ 460 phamI rAjAnuM patana nadInAna, jAte reTI pakavavAne agni-AraMbha, phaLAhAra, vagere zuM che? e ja, jIvahiMsAmaya dharma. tyAre, adattA: dAna-parigrahanAM paNa jyAM sUma tyAganAM vidhAna nathI. eTale vananAM phaLaphaLAdi keIna ApyA vinA jAte ja levAya che, ne jhUMpaDI vagere parigraha sevAya che, ene huM tava mAnI beThe? vidvAna goviMda brAhmaNa A badhuM jANe che. have ene AvA pRthvIkAyAdi hiMsAne tyAga, asatya tyAga vagere pAMca mahAvrata, ane rAtribhejana tyAganuM vrata, ItyAdi kartavyanI ahIM jANa thAya che. eTale saheje ene vicAra Ave ke "ahe sAco dharma ke haI zake? mithyA zAstrAe dharmanA nAma para kevAM kevAM ajJAnatA bhaya pApanAM pratipAdana karyA che!" ene khyAla Avyo eTaluM ja nahi, pote ajJAnatAvaza mUDha banyo rahyo evA pitAnA AtmA para ene bhArobhAra dhikkAra chUTe che! ene ema paNa lAge che ke, rAga-dveSathI haNAyela buddhi - A sUkSma ahiMsAdi dharmanAM pAlana nahi, are ! -jJAna paNa nahi, balka dharmarUpe hiMsAdinAM sevana hoya te kevA mahAna anartha sarajAya? paNa enuM ya bhAna nahi e te kharekhara jAtanI zuddha pAmara nirbhAgI dazA sUcave che. rAgadveSathI haNAyelI buddhine e avaLe nAca che. atatva, asAra, ane AtmAnuM kazuM nahi ajavALanArA -jaDa padArtho ane atAtvika dharma arthAt dharmanA nAma
Page #478
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 461 : heThaLa calAvela hiMsA-adatta-parigraha vagere pApamAM layalIna banavAmAM AtmAnI zI gaMbhIratA kaI vidvattA gaNAya? sebhAgIpaNuM bhAgyavaMtApaNuM lekhAya? tyAM kyI rAgadveSathI para sthiti heya? jIvane indriyanA viSaye te anaMtAnaMta kALathI gamatA AvyA che, ane ajJAnatA, mUDhatA paNa sahaja jevI cAlI Ave che, e poSanArA atattva ane. ane atAtvika dharmamAM ghasaDAyA rahevuM, e buddhi rAgadveSathI haNAI javAne lIdhe sahaja che. | muDadAla buddhi tatva dhamamAM javA azakta - sarvajJa bhagavAne kahelA mahAna dharma-AcAra-vicAre ane anuSThAnemAM jIva utsAhita banIne kema ra pa nathI raheta? kAraNa A ja, ke jyAM sudhI buddhi asAra tuccha ane vinazvara padArthone ISTa mAne che, ane enA rAgamAM ane aniSTanA dveSamAM taNAyelI hoya che, tyAM sudhI e muDadAla rahe che. evI muDadAla buddhimAM sArabhUta tattva ane tAtvika dharma para caDavA mATe kauvata ja nathI. sazakta buddhi ja emAM caDI zake; ane sazaktatA te ja Ave ke pelA rAgadveSane tAva jAya. tAvathI nakhAI gayelA zarIre kyAM daDadhAma vagere parAkrame thaI zake che? evI rAgAdinA tAvamAM buddhinI dazA che. rAgadveSa dabAvI saMyama, tapa-saMyamathI bAkInAne nikAla - AnA para gaMbhIra vicAra karIne ja moTA tavaMgara,
Page #479
--------------------------------------------------------------------------
________________ rukSmI rAjAnuM patana zuM, ke rAjA mahArAjA zuM? e meTA vaibhava ane ThakurAIne ya keDInI kiMmatanA gaNI, nijanA rAga-dveSanA jerane banyA eTalA dabAvI, tyAgI saMyamI sAdhu banI gayA! ane bAkIne rAgadveSAdine nikAla karI nAkhavA tapa-saMyamanI ArAdhanAmAM otapreta thaI gayA ! manuSya jIvananI sAcI lhANu tarapha ja mITa mAMDI deDaDyA! pUche, pra. amAre kema evA ulAsa nathI jAgatA ? u. kAraNa e che ke anAdi kALathI calAvye rAkheluM - hajI paNa calAvavAmAM pitAne AtmA jAte ja ThagAI rahyo che, enuM bhAna nathI. jAta ThagAI samajI javAya, te te - have "basa" karAya. goviMda brAhmaNa game teTale vidvAna, paNa samajI gayA ke "A huM keInAthI nahi, paNa mArI jAtathI ja ThagAI rahyo chuM ! nahitara pitAnI ja buddhine pite ja nabhAvelA rAgadveSathI haNavAnuM zAnuM bane? paNa - have patnI tatva eALakhAvanArI maLI gayA pachI zuM kAma ThagAvuM?" geviMda brAhmaNane putrane upadeza - vizvavaMda mahAvIra paramAtmA batAvI rahyA che ke, he gautama! e vidvAna geviMda brAhmaNa patnInA upadezathI camatkAra sAthe saMvega pAmI gayele kahe che ke are! A te ame amArI jAte ja kevI ThagAyA ke A mahAna brAhmaNane eLakhI nahi? zuM A mArA ghare kaI
Page #480
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 467 paramAtmA ja patnIrUpe thaIne AvI gayA ? mekSamA batAvavA keAI sarvajJarUpI sUrya ja jAte pragaTa thaI gayA je sa'zayarUpI aMdhakAra dUra karI vizvanA prakAza kare che! ahA ! A mArI patnInA khela te mahA atizayavALA padAnA sAdhaka che ! are .dIkarA yajJadatta ! viSNudatta ! huM vizvAmitra, sumitra vagere! A tamArI mAtA tA devaasura sahita AkhA vizvane vaMdanIya che, vinaya karavA caiAgya che! A eka mahA upAdhyAya che! enAM vacanA meTA IndrAdi jevAthI paNa khaMDita thAya evA nathI ! he dIkarAo ! e AkhA jagatane AnaMdakArI ane samasta pApane bALI nAkhanArAM vacana para vicAra karI. tame tA gurunI A AdhanAmAtranA rasavALA, te Aja tA tamArA upara guru tUTyA samajo ! yajJa karavA-karAvavA, adhyayana karavuM-karAvavuM vagere tathA SaTkama karavA vagerenA prasaMga tA sAdhyA, have tamArUM zreSTha AtmabaLa pragaTa kare. pAMce indriyA para vijaya meLave. dhAdi kaSAyeAnA tyAga karo. A zarIrane maLamUtrAdvi gaMdA kIcaDathI pUrNa bharelu. apavitra samajo. e zarIra viSaya-prApta thayuM eTale viSa prApta thayuM mAne.' strI jAta para tucchakAra nahi H gAviMda brAhmaNane harakha ane Azcarya mAtA nathI. dharma ArAdhanAnAM mahAna sUkSma tattva khatAvanArI pAtAnI patnI jANe IzvaranA avatAra lAge che! leAkeAttara sUryarUpa
Page #481
--------------------------------------------------------------------------
________________ ramI rAjAnuM patana. bhAse che! bhAse ja ne? janmathI na joyAnuM jovA maLyuM ! na jANyAnuM jANavA maLyuM ! na sAMbhaLyAnuM sAMbhaLavA maLyuM ! e tatva-vastunI kadara karanAra che eTale e tucchakAra nathI thatuM ke "A patnI te eka strI jAta, abujha, bheLI ane anapaDha ! strImAM vaLI zI evI vizeSatA mAnavI hatI ?" nA, jAtanA puruSapaNAnuM ane vidvattAnuM abhimAna nathI ke strIne tucchakArI kADhe, ne ema vastutatvanAM avamUlyAMkana nathI, paNa ulaTuM bahu mUlya samaje che, eTale tattva prakAza karanArI patnI para ovArI jAya che! tattva svIkAravAnuM paheluM pagathIyuM A che ke tanya prakAzaka vyakti upara atyaMta bahumAna thAya, haiyuM enA para ovArI jAya ! tIrthakara bhagavAnanAM vacana para zraddhA karavI che, te khuda e bhagavAna upara athAga bahumAna UbharAvuM joIe. ema lAge ke "ahe! A mane kevA ananya Apta hitaiSI ane mArA AtmAne uddhAra karanArA maLyA !" e atizaya bahamAna jAgavA para emanI AgaLa bIjA keI paNa ajJAna-mahamUDha mANasa visAtamAM na lAge. emane prema eTale badhe ubharAya, ke e prema bIje kayAMya na rahe! nikaTanA sagA-snehI zuM ke lAkho-karoDonuM jhaverAta zuM, je prema-prIti ane Adara -bahumAna enA para nahi, evI UchaLatI prema-prIti ane UchaLatuM Adara-bahumAna tIrthakara bhagavAna para jIvatuM jAgatuM rahe ane A je hoya, te pachI emanI sevAupAsanA pAchaLa tana-mana-dhananA kevA bhega apAya ?
Page #482
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 465 tana-mana-dhana kyAM tUTI paDe? :-- tyAre je kAyAne e prabhunA karIne trikALa-darzanapUjana karavAnuM pAlavatuM na hoya, manane emanA suMdara vicAre karI evArI javAnI phurasada ke paravA na hoya, ane "dhana te mArUM mArA bApanuM" karIne emanI bhaktimAM dhanane bhoga ApavAnuM dila ja na UchaLatuM hoya, te emanA para prema zo rahyo? bahumAna kyAM rahyuM? kahe jyAM saMsAra para bahumAna che tyAM AtmatAraka para bahumAnanA vAMdhA. gautama IMdrabhUti brAhmaNane mahAvIra paramAtmA maLyA, oLakhAyA, eTale dhanamAla cheDI AkhI ya tana-mana ane jIvananI saMpatti prabhucaraNe arpita karI dIdhI ! te sulasA zrAvikAne mahAvIra prabhu upara eTale aDhaLaka prema, ke e aMbaDa parivrAjake vidurvelA brahmA-viSNu-maheza ane 25 mA tIrthakarane jevA sarakhI ya na gaI ahIM geviMda brAhmaNane evA bahumAnathI patnI jANe paramAtmAnA avatAra jevI UtarI AvelI lAgI ! eTale enA para ovArI jaIne sAvadhAna banI jAya che, ane pitAnA putrane paNa kahe che "he dIkarAo juo juo, A tamArI mAtA keI sAmAnya manuSya nahi. e te paramAtmAne avatAra samaje. kevA enA gaMbhIra tara- prakAzaka bela! A vacanenuM te meTA IMdra jevA ya khaMDana na karI zake eTalA e TaMkazALI vacana che !"
Page #483
--------------------------------------------------------------------------
________________ 466 ramI rAjAnuM patana brAhmaNanuM hRdaya sUkSama ahiMsAdithI vyApta kSamAdi daza prakAranA dharmanI vAstaviktAne jue che ke jene InkAra Indra jevAthI na thaI zake, chokarAone e kahe che "A tamArI mAtA te vizvavaMdya che, eka mahAna upAdhyAya che. enuM mahatva jarAya ochuM na samajatA. eNe je bhavya prakAza Ape e vacane sarvane hitakArI ane samasta pApone nAza karanArAM che. e maLyAM ethI te samaje ke guru tUThayA ! yajJa phaLyA ! vidyAbhyAsa lekhe lAgyA ! eTale have te AtmabaLa pragaTa karavAnI UMcI sAmagrI banI AvI! mATe e AtmabaLa pragaTa kare." vAta paNa sAcI che ke mArga ja hAtha na lAgyuM hoya te AtmabaLane kyAM upayogI banAvavAnuM ? te ya mAnavajanma hAthamAM che tyAM sudhI ja zakya. juo mArga lIdhA pachI TheTha mekSe pahoMcavA mATe AtmabaLa pragaTa karanAra mahAtmAne paNa kSapakazreNine badale je upazamazreNi lAgI jaIne tyAM ja AyuSya pUruM thaI gayuM te anuttara vimAnamAM jaIne aTakavuM paDe che! kemake mAnavabhava tUTyo! AtmabaLa pragaTAvavAnI, saphaLa karavAnI, cAritramArga lAdhavAnI, sAmagrI gaI! have pharIthI sAmagrI pAme tyAre vAta, Avaje ! A mATe mAnavabhave paheluM to jinavacanathI mArga pAme. e mATe jina vacananI kadara kare, ane AtmabaLajinavacana kathita mArgamAM ja joDe.
Page #484
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna gaNadharo dvAdazAMgInI racanA karavA samartha hoya che, paraMtu kyAre? bhagavAna pAsethI tripadInAM vacana maLe tyAre ne? eTale tIrthakara vacana maLavAM bahu agatyanAM che. haribhadrasUrijI mahArAja vagere pUrve brAhmaNapaNe hatA tyAre samartha te hatA ja, paNa addabhuta zAstro kyAre racI zakyA? mahAna vAdIone parAsta karI jinazAsanane jayAM ke kyAre bajAvI zakyA? tIrthakara vacana maLyA pachI ne? mATe ja e vacana-sAmagrI maLyAnI khUba kadara kare. sarvajJa-vacananI kadara mATe zuM karavuM? : sarvajJavacana-prAptinI kadara A, ke ene anusAra AtmabaLa pragaTa karavuM. e paNa bahu agatyanuM che. mahA purue e pragaTa karyuM te ja saMyama svIkArI mahAna zAstraracanA ane zAsana-prabhAvanA karI zakyA ! marIci AtmabaLa pragaTa rAkhavAmAM cUkyA te paDayA nIce ! Aje hajAre mANasa jinendravacana maLavA chatAM AtmabaLa ajamAvavAnI khAmIe UMce caDI zakatA nathI; e spaSTa dekhAya che. AtmabaLa pragaTAvI 3 vastu karavAnI - goviMda brAhmaNa chokarAone AtmabaLa pragaTAvI mukhya traNa vAta karavAnI kahe che - . (1) duSTa Indriya para pAke aMkuza mUkI, enA gulAma nahi, paNa vijetA bane. e viSayamAM Indriyo
Page #485
--------------------------------------------------------------------------
________________ rumI rAjAnuM patana tANe tema taNAvAnuM nahi, paNa ApaNe ene rokavAnI, ane kadAca e viSayamAM gaI te tyAM viSayane jarAya mahattva nahi ApavAnuM, rAgadveSa nahi karavAnA. A viSayatyAga viSayavirAga mATe javalaMta AtmabaLa pragaTa rAkhavAnuM. | (2) vAtavAtamAM kedhAdi kaSAyanI sahAya laI laI jIvavAnuM rAkhyuM che, te have ene kSamAdinI sahAya laI laI aTakAvavAnA. ahIM paNa prakhara AtmavIya vAparavAnuM. (3) zarIra maLa-mUtrAdi mahAgaMdakIne gADe samajI enA para leza paNa mamatva-rAma-pAlIsa-mAlIsa na karAya e dhyAna rAkhavAnuM, temaja e zarIra viSayane prApta thAya tyAM viSane prApta thayuM samajavAnuM. jethI enA bhegamAM rAce nahiM, paNa zakya zreSTha tyAga, tapa ane khaDatala- sahiSNutAmAM parovAya. gaMdAnI sarabharA zI? viSaprAptithI khIlavAnuM zuM? viSaya-lukhya indriye ja vizvabhramaNa karAve che. kaSAye ja kAramI katva che. sukhazAliyuM zarIra ja sarvajJa-vacanathI ADuM cAle che. brAhmaNa e traNeyanA saMyamane arthe AtmabaLa pragaTa karavA kahe che. lokene brAhmaNanA vacana para ullAsa - vItarAga sarvajJa paramAtmA mahAvIra prabhu kahI rahyA che
Page #486
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 469 "he gautama ! e cauda vidyAsthAnanA pAragAmI goviMda-brAhmaNanAM vairAgyajanaka aneka subhASita sAMbhaLI janma-jarA-maraNathI banelA ghaNu puruSe tyAM sarvottama dharmane vicAra karavA lAgI gayA ! emAM keTalAka kahe che ke "A brAhmaNIe kahela zreSTha che." bIjA paNa kahe che ke "hA, A dharma uttama che,"...ema karatAM sarvejanee te brAhmaNane pramANa karI ane eNe varNavela ahiMsAdi mahAvratayukata kSamAdi daza prakArane zramaNadharma daSTAnta-hetu dvArA e lekene haiye barAbara jacI gayA. tyArabAda emaNe e brAhmaNane sarvajJa mAnIne hastakamalanI aMjalI jeDI ene praNAma karyo. azubha nimittamAMthI zubha pariNAma - ke camatkAra ! brAhmaNIne moTe dIkaro vAMke nIka-LavAnuM nimitta maLavA para brAhmaNIne zubha bhAvanA jAgI, pUrvabhave cakavartI munipaNe karelI sAdhanAne prabhAva ahIM vikasI UTho ! AvAM nimittane zuM vakhoDavuM? kahe che ne? jenuM chevaTa sArUM te sAruM aNagamatA nimittanI vagevaNI karavA karatAM pariNAmane vicAra karavA jevo che. brAhmaNI mUccha khAI gaI. jAtismaraNa jJAna pAmI gaI ane jinazAsananAM alaukika satye tathA AtmahitanA anupama mArgane khyAla AvI javAthI upadeza karyo ! kuTuMba ane AjubAjunA ekatrita thayelA badhA leke prabhAvita thaI gayA! ekI avAje brAhmaNIe kahela zuddha dharmane
Page #487
--------------------------------------------------------------------------
________________ 470 rukmI rAjAnuM patana zreSTha uttama pAkArI UccA ! temanA manane sacATa nakkI esI gayuM ke A ahiMsAdi mahAvratAyukta kSamAdi sAdha ane tapa-svAdhyAya gurusevA-parIsaha-sahana, e ja sAcA Atmahitakara dhama che. emaNe tA na joyAnuM joyuM eTale camatkAra pAmI jAya che ! enu` bahumUlya AMke che! ane upadezaka brAhmaNIne sanatulya gaNe che ! UThIne badhA ja ene praNAma karavA lAgI jAya che ! eTaluM ja nahi paNa e vacana huve emane sasAramAM TharavA de ema nathI. janmasiddha jinavacanaprApti para bahumAna kema UchaLe ? : tyAre vicArajo tamane kAMI AvA anubhava na thatA hAya tA zuM kAraNa che? A ja ne ke na joyAnuM jovA maLyuM nathI, paNa jaina kuLamAM janmI gayA tethI janmathI. enu e maLyuM che. paratu tethI kAMI evA niyama nathI ke AvAM bahumAna vItarAga sajJa arihaMta bhagavAna upara na ja thAya. jagatane maLelAM karatAM ApaNane maLela sajJa-tattva ane arihaMta-tattva keTaluM UMcuM che, e lakSamAM levAya te zuM kAma bahumAna na UchaLe ? ApaNane maLela khIjI trIjI vastu ke sagAsnehI karatAM sarvajJa bhagavAna kevA alaukika maLyA che e joIe tA paNa AmanI bhAre kadara thAya.
Page #488
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 47 : sA mananI gAMTha chUTe, viSaya maLyA viSa vAta che ke viSaya sAthe baMdhAyela mananI gAMTha choDavI nathI, eTale pachI bicAruM mana bhagavAna tarapha kyAMthI doDe nahIM te brAhmaNIe karAvela tatva-darzana para vidvAna paNa geviMda brAhmaNe kyAMthI jhukAvyuM hota? eNe chevaTe e oLakha karAvI dIdhI ke - "A mAnavadehane viSaya maLyA e viSa maLyuM samajo.' bhale atyAra sudhI managamatA indriya-viSa amRta jevA mIThA lAgatA hatA, paraMtu e jIvanI ajJAna dazA, hatI, mUDhatA hatI. kharekhara to e haLAhaLa jhera jevA ja che, e rItanI enA tarapha daSTi bAMdhavA jevI che. vidvAna brAhmaNanI A oLakha karAvavA upara jyAM mananI viSaya sAthenI gAMTha chUTI gaI eTale lekone brAhmaNI mATe UMce khyAla ane eNe batAvela zuddha hitamArga upara bhAre AkarSaNa UbhuM thaI gayuM. sau UThIne brAhmaNInA caraNe namaskAra kare che. bhagavAna kahe che, "he gautama! pachI te te geviMda brAhmaNa Adi aneka puruSo ane strIonA samUha alpa kALa ja TakavAvALA svajana-mitra-nehI-parivAra tathA gharabAra ane vaibhava-saMpattinA sukhane tyAga karI zAzvata ziva
Page #489
--------------------------------------------------------------------------
________________ 47ra ramI rAjAnuM patana sukhanI abhilASAthI atyaMta nizcita manavALA banIne, e brAhmaNInI sAthe caudapUrvadhara sakalaguNagaNasaMpanna caramazarIrI guNadhara sthaviranI pAse cAritra lIdhuM. svIkRta cAritrane barAbara anusarI atyaMta ghera-vIra-ugra tapasaMyama-anuSThAna svAdhyAya dhyAnAdimAM ja ekacittabanI gaye. virAga thatAM ja cAritra kema? - kyAM ghaDI pahelAnuM e jInuM vAtAvaraNa ane kyAM ghaDI pachInI sthiti? Itare paNa kahe che java virata tava jevA je divase ja saMsAra para virAga janme te ja divase saMsAra choDI nIkaLI jAya. kema ema? zuM samajIne vairAgya thatAM ja tyAga karI devAnuM kahyuM haze? A samajIne ke (1) anaMtAnaMta kALathI rAmavAsanA gheryuM mana virakta thavA chatAM viSayenA saMgamAM paDayuM rahe te saMbhava che ke viSayenI anukULatA pAchuM ene muMjhavI nAkhe, rAga-paravaza karI nAkhe ! paNa je enA saMgathI dUra jaI beThA te have mana bIjI ja dizAmAM kAme lAgI javAnuM ane emAM paleTAI javAnuM. (2) bIjuM e che ke AyuSyane bharaso nathI ke kyAre tUTe. vairAgya thavA chatAM viSayasaMgamAM besI rahe, ne kadAca AyuSya khUTayuM te tyAganA lahAvA lIdhA vinA
Page #490
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 473 emaja UThIne cAlavuM paDe; ne kharUM jIvanavya rahI jAya. ema nahi kahetA, pra0--rahI jAya te AvatA bhave thAya ne ? te u0--eTale viSayatyAga tA vAyade nAkhavAnI vastu, ane viSayasaMganA hAjaranA sAda! ema ja ne ? bhUlabhUlamAM tyAga na levAI jAya enI pAkI vicAraNA-jAgRti, ane saMga te bhUlamAM ya thaI jAya vAMdho nahi, ema ne? paraMtu eTaluM teA vicArA ke vairAgya thavA chatAM dharAsara viSayAne pakaDI rAkhyA, teA e viSayeAnI mamatA bhavAMtare kema jhaTa chUTaze? tyAga zAnA AvavA deze ? ahIM vAyade keleluM zuM paralAkamAM rAyaDu thai jaze? ke ahIM rAyaDu kareluM tyAM vizeSa rekaDuM thAya? mATe ja AyuSyanA aNubharesA samajI vairAgya para tyAga rAkaDA karavAnA rahyo. (3) vaLI kadAca AyuSya lAMbuM paNa pahoMcatuM hAya chatAM aNudhArI kuTuMba-takalIpha, ke peAtAne tevI vyAdhi akasmAt nahi ja thAya enI khAtarI zI ? vairAgya thayA pachI vilaMba karavA rahyA emAM AvuM kAMIka thAya teA aTakI ja javAya ne? tyAre pUche, pra0-rAga-ghaDapaNa Adi munijIvanamAM Ave tA? tyAgamA lIdhA pachI AvuM jAge enA karatAM saMsAramAM ja rahye jAge e teA sArUM ne ?
Page #491
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvatAM avAja 474 rUphamI rAjAnuM patana u0-zuM sArUM? sArUM te tyAga svIkAravAmAM kemake tyAgamaya munijIvanamAM zAstra-vyAsaMga, gurnAdikane yega,. ane covIse kalAka dharmamaya ja vAtAvaraNathI AtmAmAM je ucca adhyavasAya, ucca vicArasaraNI, ucca bhAvanAo jAme che, emAM pachI ghaDapaNa AvatAM eka gRhastha vRddha uMmaravALA karatAM keTalIya UMcI AtmapariNati ane jIvanasaraNI rahe che. tyAre, tyAgamaya munijIvana gALavAmAM vyAdhi ane akasmAne avakAza ghaNo ocho rahe che. paNa tevA ja koI karmanA bhege vyAdhi AvI jAya te sevA karanAramAM munio ane saMgha maLe e te juduM, paNa vizeSa te A ke cittanI pariNati eka gharavAsI karatAM judI dharmamaya suMdara kaTinI rahevAnI. bhUlatA nahi- AkhA ya zubhAzubha karmabaMdhane AdhAra cittanI pariNati upara che. emAM ya cittapariNati jeTalI UMcI kakSAnI sArI, eTale zubha baMdha UMce tema sakAma nirjara UMcI, keI karmanA jhuMDa sApha karI nAkhe ! jIvane raMgamAM sahavAnuM te gharamAM beThe ke tyAgI banme lagabhaga samAna; paNa A citta pariNati ane enAM phaLamAM meTo taphAvata, e jotAM kadAca enAM munipaNamAM AraMbha-samAraMbhanI sagavaDa ochI jogavI tethI saheja vadhu sahavuM paDayuM paNa ethI zuM? tyAgI jIvanamAM paraleka sAthe cAle evuM zubha cittapariNatinuM ghaDatara maLe, vaLI zubha puNyanA ceka ane azubha karmanI bhArebhAra nirjarAne lAbha maLe e lAbha
Page #492
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna 47pakA keTale badhe masta ? AnA para barAbara UMDANathI vicAra karI mAyakAMgalI vicArasaraNI phagAvI devA jevI che. pariPti ucca koTinI ghaDAya enAthI te bhAvI dIrghakALa ujajavaLa thaI jAya ! pahelekanAM jIvana ja anerAM maLe che!. juo saMprati rAjAnA jIva bhikhArIe mAtra aDadhA divasanuM cAritra pALyuM, emAM vyAdhi te bhale AvI ane AyuSya paNa pUruM thaI gayuM, paraMtu je cAritrajIvananA pratApe suMdara cittapariNati ghaDI, eNe bIjA bhave samrATa saMpratinuM jIvana kevuM dedIpyamAna alaukika ujajavaLa banAvyuM? ThAma ThAma jina maMdira, jIrNoddhAra, bhavya jina mUrtio, dAnazALAo, dharmazALAo, savAlAkha maMdira ane savAkoDa jinabiMba! A badhAnI, je bhikhArI ghara. bArIpaNe e ja vyAdhi ane AyuSya-kSaya bhegavI lenAre banyuM hota, te parabhave zI sArAnI AzA? tAtparya, je divase virAgya thaye te ja divase tyAga mArga levAmAM A eka samaja che ke vilaMba karatAM ghaDapaNu yA vyAdhi ke akaramAt vaza aTakI na jAuM. (4) bIjI paNa A vicAraNA ke vairAgya nahete jAge tyAre te bhega ane AraMbha-mUcchanAM jIvanamAM sAdhavAnuM ghaNuM ghaNuM gumAveluM, paNa have vairAgya jAgI gaye che te zA mATe eka kSaNa paNa ema gumAvuM? vairAgya thayA pachI tyAganI upekSA karavAmAM te hRdaya ulaTuM dhirDa banavA jAya che.
Page #493
--------------------------------------------------------------------------
________________ 476 rukumI rAjAnuM patana saunI dIkSA - astu, pelI goviMdanI patnI brAhmaNIe pati ane tyAM rahela badhAee vinazvara evA svajana-samRddhi Adi cheDI tarata ja cAritra laI lIdhuM ! ane sau ghera-vIraugra kaSTamaya ahiMsA-saMyama-tapanI sAdhanAmAM lAgI gayA! - have zuM kAma bAkI rAkhe? sAdhanAne mArga hAtha lAgI gayA pachI keNu sujJa sahudaya mANasa pramAda Ubho rAkhe? kaNa sukhazIla bace rahe? sAdhavuM eTale sAdhavuM, sarva puruSArtha-zakti kAme lagADIne ane nisatvatA phagAvI daIne, sAdhavAnuM. saue mekSa sAH jagatadayALu jinendra bhagavAna zrI mahAvIra deva pharamAve che ke,-"he gautama! e brAhmaNanI sAthe dIkSita - thayela enA pati geviMda brAhmaNa vagere keTale ke strIpuruSane samUha ghera-vIra tapa saMyamAdinI sAdhanA karI, e brAhmaNanI hArohAra samasta karmamaLa dUra karI mokSa pAmya ! siddha thaye. anaMta jJAna darzanamaya anaMta avyAbAdha sukhapUrNa nirvANapadamAM ArUDha thaye. Ama A brAhmaNIe pUrvanA cakravartInA bhAvamAM muni paNuM laI, (1) jIvanabharanAM samasta pApa-donI vizuddhabhAve niHzalyapaNe guru AgaLa AcanA karIne Avela prAyazcittanuM vahana kareluM, tathA (2) ugra tapasaMyama-abhigrahAdi sevavA sAthe (3) ghera parIsaha-upasarga
Page #494
--------------------------------------------------------------------------
________________ Mane utthAna 477 sahana karIne ' cakravatI zarIre kaThera sAdhanA karelI, ane (4) gacchAdhipatipaNu svasAdhanAnIcustatA sAthe yathAsthita bajAveluM, enA pratApe ahIM A sugRhitanAmadheya brAhmaNI sulabha kheAdhi banI ane saddharmAM dezanA dvArA eTalA badhA bhavya jIveAne ekI sAthe pratibeAdha karI anaMta du:khamaya saMsAramAMthI emanA uddhAra karanArI ane zAzvata sukha pamADanArI thaI ! tema jAte paNa mekSa pAmI ! strI AkaSa Nu zaktithI zuM karI zake ? tAre mAreH eka strI mANasa keTaluM karI zake? e AnA parathI vicAravA jevuM che. strIpaNu maLyuM ene e artha nathI ke khIjAne rAga ane meAhanI lhANI karavI athavA khIjAnA bhAgapAtra banyA rahevuM. strI e zakti che; e tAre kharI ane mAre paNa kharI! (1) jAte jAgrut hAya teA peAtAnI AkaSa Na zaktinA prabhAve bIjAne hAtha pakaDI UMce lAve. manarekhA mahAsatIe maravA paDelA ane bhayaMkara kaSAya ane kRSNalezyAthI naraka tarapha mITa mAMDI rahelA patine jamaradasta. niryAmaNA karAvIne upazAnta karI pAMcamA devalAke caDAvI dIdhA! pachI sAdhvI banIne baMne putranA uddhAra karyo ! ane bIjA keTalAya jIvA para paNa bhAre bhAva-upakAra karyAM ! *
Page #495
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja78 ramI rAjAnuM patana evuM caMdanabALA, mRgAvatI, sulasA, brAhmI, suMdarI aMjanA, damayaMtI, sItA, ratisuMdarI, subhadrA, rAjImati araNika-mAtA, pu5cUlA, vimaLazApatnI vagere keTalIya zIoe jAte jAgratu heI keTalAyanA uddhAra karyA. . (2) tyAre strI svayaM mehamUDha haya, viSayAMdha hoya, kaSAyagrasta heya, te jAtanuM ane bIjAnuM nikaMdana paNa evuM kADhe ! yazodhara caritramAM Ave che ne ke yazodharA mAtA ane nayanAvalI patnIe surendradattane kevA kAramAM duHkhada bhAmAM bhaTakate karyo! sUryakAntA rANIe pradezI rAjAne ke AkarSI rAkhyuM hatuM ! kurumatIe pati brahmadatta cakravartine ke me lagADI dIdhuM ke e sAtamI narake pahoMce tyAM paNa enA nAmane jApa kare! pArtha nAtha bhagavAnanA jIva marubhUtinI patnIe mabhUtinA bhAI kamaThane ke dhakake caDAvI dIdhuM ke e patine bhayaMkara duzamana banI gayo ! te TheTha prabhunA chelA bhava sudhI duzmana ! Aje paNa dekhAya che ne ke mehamUDha strInA kAraNe keTalAya pApa ane mehamAM saDI rahyA che! tyAre evI thoDI paNa strIo je jAte jAgrat che te patine ane putrane mahAna dharmamArge dorI rahI che! strI e zakti che. brAhmaNa evI eka jabaradasta tAraka zakti banI gaI! rukamInA patana ane utthAna vistArathI vicAryA;
Page #496
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane utthAna jala emAM emAM vaccenA prasaMgamAM Avela brahmacArI rAjakumAranAM zIla-zubha adhyavasAyanA prabhAvane paNa vicAra A prasaMgavaza jIvanepAgI keTalI ya vAte vicArI. e badhA para khUba manane karI AtmapariNatine atyaMta nirmaLa banAve eja eka zubhecchA. nirUpaNa karatAM vItarAga paramAtmAnI AjJAthI viruddha kahevAyuM hoya te tene micchAmi dukkaDaM. 0000000000eo ones samAMta oooooooooooooooooooney
Page #497
--------------------------------------------------------------------------
________________ preraka-meAdhaka-rAcaka zailImAM AdhyAtmika jIvananA prakAza karatuM sAptAhika ane sAhitya tamAre dhatuM baLa vadhAravuM che? AtmAnuM ejasa khIlavavu' che ?' tattvajJAnane jIvanaspazI anAvavuM che ? aMtaranA sukhanA upAyA jANavA che ? te 5. pU. prabhAvaka pravacanakAra jJAnadivAkara AcArya zrI vijayabhavanabhAnusurIzvarajI ma.nA Adhaka preraka pravacanene dara aThavADiye pragaTa karatuM - divyadarzana " sAptAhi~ka patranA ghera beThA svAdhyAya kare. , saMsAranA saMtApathI AkuLavyAkuLa banelAne svastha banAvavAnA adbhuta upAya! A patramAM jANavA maLe che. viSaya kaSAyanI pakaDamAMthI chUTavAnI sacATa preraNA prApta thAya che. indriyA ane mana upara sacamana meLavI zakAya tevA rAcaka-mananIya kathAnake tathA hRdayasparzI navanavA agralekhA-pravacane pragaTa thAya che. manane sudhAravA mATe hajAro rUpiyAnI davAe je kAma karatI nathI te mAtra rUA. 9 nA lavAjamathI gherabeThA jenA vAMcana-mananathI cittanI samAdhine apUrvAM lAbha maLe che. tathA tattvasabhara sAhitya mATe, maLeA :-- divyadarzana kAryAlaya : 868, kALuzInI peALa, kAlupura, amadAvAda.
Page #498
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa. pU. AcAryadeva zrI vijayabhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAjanuM mananIya sAhitya 1-50 2-00 4-00 3-00 5-00 5-00 pa-00 2-00 1-50 1 gaMgA pravAha 2 yogadaSTi samucAgya (piThikA) 3 siMha ane AnaMda (samarAditya bhava-2) 4 0mI rAjAnuM patana ane utthAna bhAga 1 5 rukamI rAjAnuM patana ane utthAna bhAga 2 6 dhyAna ane jIvana bhAga 1 (dritIya AvRti) 7 dayAna ane jIvana bhAga 2 8 madanarekhA (hindI) 9 jaina dharmanA saraLa paricaya bhAga 1 (AvRti-3) 10 jaina dharmanA saMkSipta paricaya (hindI) bhAga 1 (AvRti-2) 11 gaNadharavAda (hindI) 12 ucca prakAzanA paMthe-paMca sUtra vivecana (AvRti-3). 13 paramateja bhAga-1 : lalita-vistarA vivecana 14 parama teja bhAga-2 : , 15 pratikamaNasutra citrAvalI gujarAtI Albama (4 raMgamA) 16 pratikamaNasUtra citrAvalI hindI Albama (4 raMgamAM) 17 lalitavistarA saMskRta paMjikA sahita 18 sItAjInA pagale pagale bhAga 1 (presamAM) 19 devasikA 250 1-50 4-00 6-00 10-00 12-00 12-00 pa-00 5-00 1-00 prAptisthAna : divya darzana kAryAlaya 868, kALuzInI pALa, kAlupura, amadAvAda-1, AvaraNa-sudraNa : naTavara smRti prinTasa: amadAvAda