Book Title: Agam 02 Ang 02 Sutrakrutangsutra Vol 1 Niryukti
Author(s): Bhadrabahuswami, Punyavijay
Publisher: Prakrit Granth Parishad
Catalog link: https://jainqq.org/explore/001152/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Prakrit Text Series vel. XIX SUTRAKRTANGASUTRA TPARTE NIRVORU AND CURN PRAKRIT TEXT SOCIETY FAHMEDABAD-O. VARANASI-S. Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Prakrit Text Society Series No. 19 General Editors Dr. P. L. VAIDYA Dr. A. N. Upadhye Dr. H. C. BHAYANI SUYAGADANGASUTTA [PART 1] WITH BHADRABAHU'S NIRYUKTI AND CURNI BY ANONYMOUS WRITER Edited by MUNI SHRI PUNYAVIJAYAJI PRAKRIT TEXT SOCIETY AHMEDABAD-9 VARANASI-5 1975 Jain Education Intemational Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Published by DALSUKH MALVANIA Secretary PRAKRIT TEXT SOCIETY L. D. Institute of Indology Ahmedabad-9 Available from: 1. MOTILAL BANARASIDAS, VARANASI 2. MUNSHIRAM MANOHARLAL, DELHI Printed by TEXT Nirnayasagar Press, Bombay Price Rs. 30 3. SARASWATI PUSTAK BHANDAR, Ratanpole, AHMEDABAD 4. ORIENTAL BOOK CENTRE, Manekchowk, AHMEDABAD TITLE AND FIRST PAGES V. P. Bhagwat Mouj Printing Bureau Khatau Wadi, Bombay 4 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtagrantha pariSad granthAGka 19 paMcamagaNaharasirisuhammasAmivAyaNANugayaM biiyamaMgaM sUyagaDaMgasuttaM siribhaddabAhusAmiviraiyAe nijuttIe pAINatherabhadaMtaSiraiyAe cuNNIe ya saMjuyaM prathamo bhAgaH saMzodhakaH sampAdakazca munipuNyavijayaH jinAgamarahasyavedijainAcAryazrImadvijayAnandasUrivara(prasiddhanAma-mAtmArAmajImahArAja)ziSyaratna-prAcInajainabhANDAgAroddhArakapravartaka zrImatkAntivijayAntevAsinAM zrIjainAtmAnandagranthamAlAsampAdakAnAM munipravaracaturavijayAnAM vineyaH prakAzikA prAkRta gra ahamadAbAda-9: vArANasI-5 pIrasaMvat 2501 vikramasaMvata 2031 isvIsan 1975 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka : . dalasukha mAlavaNiyA sekreTarI, prAkRta TekasTa sosAyaTI, lA. da. bhAratIya saMskRti vidyAmandira ahamadAbAda 9 mUlya ru030/ mudraka: mUlagrantha nirNayasAgara presa baMbaI aura mukhapRSTha Adike pRSTha vi. pu. bhAgavata mauja priMTiMga byUro khaTAvavADI, baMbaI 4 Jain Education Intemational Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ granthAnukramaH 1-248 31-39 granthAnukramaH pratiparicaya saGketasUciH sUyagaDaMgasuttaM-Nijjutti-cuNNijayaM, paDhamo suyakkhaMdho paDhamassa samaya'jjhayaNassa paDhamo uddesamo bihamo uddesao " , saimo uddesako cauttho uddesamo biiyassa beyAliya'jjhayaNassa paDhamo uddesamo bihano uddesamo taino uddesamo taiyassa uvasaggapariNa'jjhayaNassa paDhamo uddesamo biimo uddesako taio uddesamo cautyo uddesao cautthassa itthIpariNa'jAyaNassa paDhamo uddesako biimao uddesamo paMcamassa NirayavibhattimajjhayaNassa paDhamo uddesamo bihamo uddesamo cha? mahAvIratthava'jjhayaNaM sattama kusIlaparibhAsiya'jjhayaNaM aTTama vIriya'jjhayaNaM NavamaM dhamma'jjhayaNaM dasamaM samAhimAyaNa ekkArasama magga'jjhayaNaM bArasamaM samosaraNa'jjhayaNaM terasamaM mahattahiya'jjhayaNaM coisamaM gaMtha'jjhayaNaM paNNarasamaM jamatIta'jjhayaNaM solasamaM gAhAsolasaga'jjhayaNaM 39-44 44-49 50-58 58-69 69-76 77-83 83-88 88-95 95-100 101-14 114-21 122-34 141-50 151-62 163-73 174-83 184-92 193-204 205-17 218-26 227-30 238-44 245-48 Jain Education Intemational Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratiparicaya isa grantha ke sampAdana meM kula teraha pratiyoM kA upayoga kiyA gayA hai| vaha isa prakAra hai-sUtrakRtAMgasUtra kI pAMca pratiyA~, sUtrakRtAMgasUtra kI niyukti kI tIna pratiyAM aura sUtrakRtAMgacUrNi kI pAMca prtiyaaN| ina teraha pratiyoM meM sUtrakRtAMgasUtra mUla kI eka prati aura sUtrakRtAMgasUtra kI cUrNi kI eka prati--ye do pratiyAM mudrita AvRtti kI haiN| eka prati kA nirNaya nahIM ho skaa| zeSa dasa pratiya hastalikhita haiN| ina pratiyoM kA paricaya isa taraha hai - sUtrakRtAMgamUlasUtra tathA niyukti kI pratiyA~ 1-2. 'khaM 1' prati-tADapatra para likhI huI yaha prati, zrI zAntinAthajI jaina jJAnabhaMDAra-khaMbhAta-meM surakSita hai| baDaudAprAcya vidyAmandira dvArA prakAzita isa bhaMDAra kI sUci meM isa prati kA kramAMka-6 hai| isa prati meM anukrama se tIna grantha likhe hue haiN| ve isa taraha haiM-1-zrI zIlAMkAcAryakRta sUtrakRtAMgasUtravRtti, 2-zrI bhadrabAhusvAmikRta sUtrakRtAMgasUtraniyukti, aura 3-sUtrakRtAMgasUtra mUla / isa prati kI lambAI-cauDAI 31.742.2 iMca pramANa hai| kula patra 429 hai| vi. saM. 1327 meM yaha likhI gaI hai| isa prati ' meM uparokta tIna granthoM kI samApti kA sthAna aura antapuSpikA isa prakAra hai-1-patra 1 se 363 taka meM sUtrakRtAMgasUtravRtti likhI huI hai| isake anta meM lekhaka ne "sarvagraM0 13000" likhA hai| 2-patra 364 se 371 veM kI pahilI pRSThi taka meM sUtrakRtAMgasUtraniyukti likhI huI hai| isake anta meM "graMthataH zloka 265 // ch|" isa taraha lekhaka ne likhA hai| 3-patra 371 veM kI dvitIya pRSThi se 429 patra taka meM sUtrakRtAMgasUtra mUla likhA huA hai| isake anta meM isa prakAra kI puSpikA hai- "sammattaM sUyagaDaM sUtraM gAhAe ekkavIsasayANi // cha / cha / sarvajAtasUtre zlokAH 2625 // sarvasaMkhyAjAta zloka 16600||ch / / ch| saM0 1327 varSe bhAdrapada badi 2 rakhAvagheha viijaapure"| isa samasta grantha ke pUrNa hone ke bAda prastuta 6 kramAMkavAlI pothI meM sUtrakRtAMgasUtra kI niyukti kI sAta panne meM likhI huI eka tADapatrIya prati bhI hai| saMbhava hai ki 'khaM 1' saMjJaka prati ke niyukti ke pATha kA upayoga karane ke sAtha-sAtha isa niyukti kI adhika prati kA mI pUjyapAda sampAdakajI ne upayoga kiyA ho| 3-4. 'khaM 2' prati--tADapatra para likhI huI yaha prati bhI upara batAye gaye jJAnabhaNDAra kI hai| sUci meM isakA kramAMka 7 hai| isakI laMbAI-cauDAI 30.742.2 iMca pramANa hai| kula 463 patra meM likhI huI isa prati meM tIna grantha likhe hue haiN| ve isa prakAra hai-1-patra 1 se 64 taka meM sUtrakRtAMgasUtra mUla, 2-patra 65 se 72 taka meM zrI bhadrabAhusvAmikRta sUtrakRtAMganiyukti aura 3-patra 73 se 463 taka meM zrI zIlAMkAcAryakRta sUtrakRtAMgasUtravRtti hai| sUtrakRtAGgasUtravRtti ke pUrNa hone para lekhaka kI prazasti isa prakAra hai zivamastu sarvajagataH parahitaniratA bhavaMtu bhuutgnnaaH| .. doSAH prayAMtu nAzaM sarvatra sukhI bhavatu lokaH // cha / namaH zrIvarddhamAnAya varddhamAnAya vedsaa| vedasAraM paraM brahma brahmabaddhasthitizca yH||1|| svabIjamuptaM kRtibhiH kRSIvalaiH kSetre susiktaM zubhabhAvavAriNA / kriyeta yasmin saphalaM zivazriyA puraM tadanAsti dayAvaTAbhidham // 2 // khyAtastatrAsti vastupraguNaguNagaNaH prANirakSakadakSaH sajjJAne labdhalakSyo jinvcnrucishcNcduccaishcritrH| pAtraM pAtraikacUDAmaNijinasugurUpAsanAvAsanAyAH / saMghaH suzrAvakANAM sukRtamatiramI saMti tatrApi mukhyAH // 3 // honAkaH sajjanazreSThaH zreSThI kumrsiNhkH| somAkaH zrAvakazreSThaH ziSTadhIrarisiMhakaH // 4 // kaDayAkazca suzreSThI sAMgAka iti sattamaH / khImbAkaH suhaDAkazca dharmakamaiMkakarmaThaH // 5 // etanmukhaH zrAvakasaMgha eSo'nyadA vadAnyo jinshaasnjnyH| sadA sdaacaarvicaarcaarukriyaasmaacaarshucitrtaanaaN||6|| zrImajagaccaMdramunIndraziSyazrIpUjyadeveMdrasUrIzvAraNAM / tadAyaziSyatvabhRtAM ca vidyAnaMdAkhyavikhyAtamuniprabhUNAM // 7 // Jain Education Intemational Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA gurUNAM suguNairgurUNAM zrIdharmaghoSAbhidhasUrirAjA / saddezanAmevamapApabhAvAM zuzrAva bhAvAvanatottamAMgaH // 8 // viSayasukhapipAsordehinaH kvAsti zIlaM karaNavazagatasya syAt tapo vA'pi kIhak / anavaratamadabhrAraMbhiNo bhAvanA kA ___ stadiha niyatamekaM dAnamevAsya dhrmH||9|| kiMcadharmaH sphUrjati dAnameva gRhiNAM jJAnAbhayopagrahai medhA tadvaramAdhamatra yadito niHshessdaanodyH| jJAnaM cAya na pustakairvirahitaM dAtuM ca lAtuM ca vA zakyaM pustakalekhanena kRtibhiH kAryastadartho'rthavAn // 10 // zrutveti saMghasamavAyavidhIyamAnajJAnArcanogavadhanena mithaH pravRdi / nItena pustakamidaM zrutakozavRddhayai bahAdarazciramalekhayadeSa hRssttH||1|| yAvajinamatabhAnuH prakAzitAzeSavastuvistAraH / jagati jayatIha pustakamidaM budhairvAgyatA tAvat ||12||ch|| saMvat 1349 varSe mArgazudi...moha dayAvaTe zre0honA zre0 kumarasIha zre0 somAprabhUtisaMghasamavAyasamArabdhapustakamAMDAgAre le0 sIhAkena likhitaM ||ch|| isa prazasti kA sAra isa prakAra hai dayAvaTa nAmaka gAMva meM zrI jainasaMgha meM honAka, kumarasiMha, somAka, arisiMha, kaDuyAka, sAMgAka, khiMvAka, suhaDAka Adi dhArmiSTha zreSThI rahate the| ina zreSThiyoM ne zrI vidyAnaMdasUri tathA zrI dharmaghoSasUri ke upadeza se zAnapUjA ke dranya se tathA paraspara meM dAna meM diye gaye dravya se jJAnabhaMDAra kI vRddhi ke lie isa grantha ko vikrama saMvat 1349 kI mArgazIrSa zuklA (yahA~ tithi kA aura bAra kA nAma naSTa ho gayA hai) ke dina likhavAyA hai| isa grantha ke lipika kA nAma sIhAka hai| isa prazasti meM batAyA huA gAMva dayAvaTa vaha isa samaya gujarAta ke sAbarakAMThA jile meM AyA huA dAvaDa gAMva honA cAhie / upara kI prazasti ke AdhAra se yaha kalpanA kI jA sakatI hai ki prAcIna samaya meM aneka gAvoM ke zrI jainasaMghoM ne anekAneka anyoM ko likhAkara aneka jJAnabhaNDAroM kA nirmANa kiyA hogaa| 5.pu1' prati-zrI lAlabhAI dalapatabhAI bhAratIya saMskRti vidyAmaMdira-ahamadAbAda meM surakSita aneka prAcIna hastalikhita grantha saMgrahoM meM ke pUjyapAda AgamaprabhAkara munivarya zrI puNyavijayajI mahArAja ke saMgraha kI sUtrakRtAMgasUtramUlapATha kI kAgaz2a para likhI gaI yaha prati hai| lA. da. vidyAmaMdira kI anyasaci meM isakA kramAMka 8402 hai| prati kI sthiti acchI hai aura lipi sundara hai| laMbAIcauDAI 27.5411 seM.mI. hai| kula patra 48 hai| pratyeka panne kI pratyeka pRSThi meM teraha paMktiyAM hai| pratyeka pakti meM kama se kama bAvana aura adhika se adhika sattAvana akSara hai| pratyeka patra kI pratyeka pRSThi ke madhya meM korA bhAga-rikkAkSara rakha kara zobhana kiyA huA hai aura usa ke bIca hiMgulu se gola candrAkAra lAla zobhana banAyA huA hai| pratyeka patra kI dvitIya pRSThi ke donoM ora kore bhAga meM-mArjina meM mI hiMgulu se vartulAkAra zobhana banAyA huA hai| prathama patra kI prathama pRSThi korI hai| 48 veM patra kI dvitIya pRSThi kI chaThI paMkti meM satrakRtAMgasUtra pUrNa hotA hai| usake bAda lekhaka kI puSpikA chaThI paMkti se nauvIM paMkti taka meM hai| vaha isa prakAra hai"saMvat 1714 varSe bhI navAnagare aMcalagacche vA0 zrIvivekazekharagaNiziSya vA0 zrIbhAvazeSaragaNi likhitaM mAha zudi 6 dine| sAdhavI vimalAM saSyaNI sAdhavI kapUrI saSyaNI sAdhavI demAM saSyaNI sAdhavI padmalakSmIvAcanAya // zrI zAMtinAthaprasAdAt vAcyamAno ciraM / / zrI graMthAna 21.00 // shriiH|| zrI haalaardeshe|| zrIkalyANasAgarasUrIzvaravijayarAje // zrIrastu // // zrI gurubhyo nmH|| zrI baina bhArate nmH|| zrIH" upara kI puSpikA meM anya kA zlokapramANa 21000 hai use ikkIsasau samajhA jAya / yahA~ ikkIsa likha kara sau (100) kI saMkhyA batAne ke lie tIna zUnya 000 lagAye gaye haiN| isa prakAra kA aMka lekhana kaI prAcIna pratiyoM meM dekhane meM AtA hai| 6-7. 'pu2' prati-yaha prati mI uparyukta granthasaMgraha kI hai| lA. da. vidyAmaMdira kI granthasUci meM isakA kramAMka 8363 hai| sthiti jIrga hai| lipi sundara hai / laMbAI-cauDAI 34413 seM. mI. hai| kAg2az2a upara likhi huI isa prati meM sUtrakRtAMgasUtra mUla tathA Jain Education Intemational Jain Education Intermational Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (8) sUtrakRtAMgasUtraniyukti likhI huI hai| isake anta meM lekhakane puSpikA lekhana saMvata Adi kucha bhI nahIM likhA hai| phira bhI AkAra-prakAra aura lipi ke maroDa ke AdhAra se kahA jA sakatA hai ki yaha prati vikrama kI solahavIM sadI meM likhAI gaI ho| kula patra 44 hai| prathama patra kI prathama pRSThI korI hai aura usakI dUsarI pRSThi se sUtrakRtAMgasUtra kA mUla prAraMbha hotA hai| isa dvitIya pRSThikA ko dekhanevAle ke dakSiNI bhAga meM samavasaraNa kA citra hai| sunaharI Adi raMgoM se Alekhita isa citra kI laMbAI-cauDAI-12:547.3 seM. mI. hai| pratyeka patra kI pratyeka pRSThi meM paMdraha paMktiyAM hai| sAmAnyataH pratyeka paMkti meM chappana athavA sattAvana akSara hai| kisI paMkti meM bAvana akSara bhI hai| pratyeka patra kI pratyeka pRSThi ke bIca aura dvitIya pRSThikA kI donoM ora ke hAsiye meM 'pu 11 prati kI taraha zobhana kiyA hai| vizeSa itanA hI hai ki 'pu1' prati meM lAla raMga hai usake sthAna para yahA~ pIlA raMga bhara kara donoM aura AsamAnI kalara meM kaMgUre kA zobhana banAyA gayA hai| 39 veM patra kI dUsarI pRSThi kI caudahavIM paMkti meM sUtrakRtAMgasUtra pUrNa hotA hai| usake bAda lekhaka ne isa prakAra zubhakAmanA likhI hai|-"pdmopmN patraparamparAnvitaM varNojjvala sUktamarandasundaram / mumukSubhaGgaprakarasya vallabha jIyAciraM suutrkRdnggpustkm|| ||ch| zubhaM bhavatu // ch|| ch||"40 veM patra kI prathama pRSThi se 44 veM patra kI dvitIya pRSThi kI sAtavI paMkti taka meM sUtrakRtAMgasUtraniyukti likhI huI hai| usake bAda yahA~ batAI gaI (patra 39 veM ke aMta meM likhI huI) zubhakAmanA lekhaka ne punaH likhI hai| 8. 'sA'prati-Agamodaya samiti dvArA vi. saM. 1973 meM prakAzita 'zrI zIlAMkAcAryavihitavivaraNayutaM sUtrakRtAMgasUtram prantha meM mudrita sUtrakRtAGgasUtra kI muulvaacnaa| DaoN pIlA raMga hotA hai| yAciraM sUtra sUtrakRtAMgasUtracUrNi kI pratiyAM prastuta cUrNi kI pAMca pratiyoM meM tIna pratiyAM hastalikhita haiN| ye tInoM pratiyAM pATaNa meM zrI hemacandrAcArya jaina jJAnamandira ke vividha bhaMDAroM kI hai| pUjyapAda AgamapramAkarajI mahArAja ke svargavAsa ke bAda turaMta hI ina tInoM pratiyoM ko pATaNa bheja kara una una bhaMDAroM meM jamA karA dI thI, ataH zrI hemacandrAcArya jaina jJAnamandira kI mudrita granthasUci meM se hI ina tInoM pratiyoM kA paricaya yahA~ diyA gayA hai| 9. 'vA'prati-zrI hemacandrAcArya jaina jJAnamaMdira-pATaNa (u0 gu0) meM surakSita aneka prAcInatama jJAnabhaMDAroM meM se zrI vADIpArzvanAtha jaina jJAnabhaMDAra kI kAgaz2a para likhI gaI yaha prati hai| jJAnamaMdira kI sUci meM isakA kramAMka 6548 hai| patra 149 kinta cAlIsa ke aMkavAle do patra hone se kula patra kI saMkhyA 150 hai| isakI laMbAI-cauDAI 1244 // iMca pramANa hai| isake anta meM lekhaka kI puSpikA Adi kucha bhI likhA huA nahIM hai| phira bhI AkAra-prakAra se evaM lipi ke AdhAra se jAnA jA sakatA hai ki yaha prati vikrama kI paMdrahavI sadI meM likhAI gaI honI cAhie / isakI sthiti acchI hai, lipi sundara hai| . isa bhaMDAra kI kramAMka 6534 vAlI vikrama saMvata 1494 meM likhAI huI sUtrakRtAMgasUtracUrNi kI prati bhI pUjyapAda sampAdakajI ke svargavAsI hone taka unake pAsa hI meM thI ataH usakA bhI yahAM upayoga huA hI hogA aisA merA anumAna hai| 10. 'mo0' prati-kAgaz2a para likhAI gaI yaha prati bhI uparyukta jJAnamaMdira meM surakSita zrI modI jaina jJAnabhaMDAra kI hai| sUci meM isakA kramAMka 9991 hai| patrasaMkhyA 191 hai| laMbAI-cauDAI 13||45/ iMca pramANa hai| sthiti jIrNa hai aura lipi sundara hai| aMta meM lekhaka ne saMvata nahIM likhA hai phira bhI taducita anumAna se jAnA jA sakatA hai ki yaha prati vikrama kI solahavIM sadI meM likhAI gaI ho| 11. 'saM0' prati-kAgaz2a upara likhAI gaI yaha prati uparyukta jJAnamandira meM surakSita zrI saMgha jaina jJAnabhaMDAra kI hai| saci meM isakA kramAMka 843 hai| patrasaMkhyA 125 hai| laMbAI-cauDAI 13||45.1 iMca pramANa hai| sthiti acchI aura lipi sundara hai| anta meM lekhaka kI puSpikA Adi kucha bhI nahIM hone para bhI taducita anumAnataH isakA lekhana saMvata vikrama kA paMdrahavA~ zataka honA caahie| 12. 'ma0' prati-zrI RSabhadevajI kezarImalajI ratalAma dvArA vi0 saM0 1998 meM prakAzita huI sUtrakRtAMgasUtracaNi kI mudrita prati / 13. 'pu0' prati-isa prati kA sahI nirNaya nahIM ho pAyA hai| kArtika zuklA 12. saMvata 2031 vidvajjanavineya amRtalAla mohanalAla bhojaka Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saGketasUciH a0 -adhyayanam adhya0 |-adhyynm anu0 / anayogadvArasatram anuyo0|-anuyogdvaarsuutrm utta0 / nAdhyayanasatram AcA0-AcArAgasUtram Ava0-AvazyakasUtram Ava0ni0-AvazyakasUtraniyuktiH Ava0 hAri0 Ava0 hAri0 vR0 -AvazyakasUtraharibhadrasUrikRtavRttiH AhAvR0 AsaM0-AgamaprabhAkaramunivaryazrIpuNyavijayazodhite AvazyakasUtraniryukteH saMzodhite mudritAdarza u0-uddezakaH uttarA :uttarAdhyayanasUtram uttacU0-uttarAdhyayanasUtracUrNiH uttani0-uttarAdhyayanasUtraniyuktiH utta0 pAi0-uttarAdhyayanasUtrapAiyaTIkA-AcAryazrIzAntisUrikRtaTIkA oghani0-oghaniyuktiH aupapA.-aupapAtikasUtram kalpabhA0-bRhatkalpasUtrabhASyam kA0-kAvyam khaM 1-'khaM 1' saMjJakapratiH khaM 2-'khaM 2' saMjJakapratiH gaNi0 pra0-gaNividyAprakIrNakam cUpA0-sUtrakRtAGgasUtracUrNI nirdiSTaM pAThAntaram cUsapra0-sUtrakRtAGgasUtracUrNeH samagrapratiSu jIvA0-jIvAbhigamasUtram jIvA0 prati0 |-jiivaabhigmsuutrsy pratipattiH jIvAbhi0 prati jJAtA0-jJAtAdharmakathAGgasUtram tatvA0-tattvArthAdhigamasUtram daza0ni0-dazavaikAlikasUtraniyuktiH dazavai0-dazavaikAlikasUtram dazA0 / zAzanaskandhaH - dazAzrutaskandhaH dazAzru0 dI0-sUtrakRtAGgasUtradIpikA dIpA0-sUtrakRtAGgasUtradIpikAyAM nirdiSTaM pAThAntaram Jain Education Intemational Jain Education Intermational Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (10) nandI 0 - nandIsUtram ni0-niryuktiH pu0 - ' pu0 'saMjJakapratiH pu 1 - 'pu 1 'saMjJakapratiH pu2 - 'pu 2' saMjJakapratiH pucapA0pu0 saMjJaka pratau pAThabhedaH prajJA0 - prajJApanAsUtram prazama0 A0 - prazamaratiprakaraNasya Ahnikam bRhatkalpa0 malaya0 vRttau - bRhatkalpasUtrasya malayagirisUrikRtavRttau bhaga0 za0 bhagavatIza0 mu0 - ' mu0 ' saMjJaka pratiH mo0- 'mo0 'saMjJakapratiH } --bhagavatIsUtrasya zatakam vakSa0 - vakSaskAraH vasu0 pra0 khaM0 laM0 -- vasudevahiMDIprathamakhaNDasya lambhakaH vA0 - 'vA0' saMjJakapratiH viA0 - vizeSAvazyakamahAbhASyam vi0 pa0 - sUtrakRtAGgasUtrasya viSamapadaparyAyaH vizeSapa0 - ( ? ) vizeSA0 - vizeSAvazyakamahAbhASyam visvo0 - vizeSAvazyakamahAbhASyasya svopajJA TIkA vR0 - sUtrakRtAGgasUtrasya zrIzIlAGkAcAryakRtA vRttiH vRpA0 - zrIzIlAGkAcAryakRtasUtrakRtAGgasUtravRttau nirdiSTaM pAThAntaram vRpra0 - zrIzIlAGkAcAryakRtasUtrakRtAGgasUtravRtteH pratyantare zramaNaprati 0 - zramaNapratikramaNasUtram zru0 - zrutaskandhaH lo0 - zlokaH sanmati 0 kA 0 - sanmatitarkasya kANDa : samavA0 - samavAyAGgasUtram saM0 - 'saM0 'saMjJakapratiH saMstA0 pau0 - saMstArakapauruSI saMstArakapra0 - saMstArakaprakIrNakama sA0 - ' sA0 'saMjJakapratiH siddha0 dvA0 - zrIsiddhasenAcAryakRtA dvAtriMzikA sU0 - sUtram sthAnA0 sthA0 sthAnAM0 sthA0 - sthAnAGgasUtrasya sthAnama For Private Personal Use Only Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // Namo tthu NaM samaNassa bhagavao mahaimahAvIravaddhamANasAmissa // paMcamagaNaharasirisuhammasAmivAyaNANugataM biiyamaMgaM sUyagaDaMgasuttaM / Nijjutti-cuNNisamalaMkiyaM / . // paDhamo suyakkhaMdho // . paDhamaM samayajjhayaNaM / paDhamo uddeso| - ||AUM namaH siddhebhyaH // Namo arahaMtANaM / Namo siddhANaM / Namo AyariyANaM / Namo uvajjhAyANaM / Namo loe savvasAhUNaM / ___ maMgalAdINi satthANi maMgalamajjhANi maMgalaavasANANi / maMgalapariggahiA sissA avagahehA-'vAya-dhAraNAsamatthA satthANa pAragA bhavaMti, tANi ya satthANi loge virAyaMti vitthAraM ca gacchaMti / tatthA''dimaMgaleNa sissA AraMbhappabhiti NivvisAtA satthaM paDivajiUNaM aviggheNa satthassa pAraM gacchaMti, majjhamaMgaleNa tadeva satthaM parijitaM bhavati, avasANamaMgaleNa sissa-pasissasaMtANe paDivAenti / Aha-AcAryAH! maGgalakaraNacchAstraM na maGgalamApadyate, atha ceha maGgalAtmakasyApi zAstrasyAnyanmaGgalamucyate atasta- . svApyanyat tasyApyanyanmaGgalamAdeyamitato'navasthA, na cedanavasthA pratipadyate tato yathA maGgalamapi zAstramanyamaGgalazUnyatvAnna maGgalaM tathA maGgalamapi anyamaGgalazUnyatvAdamaGgalamiti maGgalAbhAvaH, ucyate-yasya zAstrAdarthAntarabhUtaM maGgalaM taM pratyeSA kalpanA bhavet , iha tvasmAkaM zAstrameva maGgalam , yad maGgalamupAdIyate kimatrAmaGgalam ? kA vA'navasthA ? iti, nAyamasmapakSaH; kintu yasyApi zAstrAdarthAntarabhUtaM maGgalaM tasyApi nAmaGgalaprasaGgo na cAnavasthA, kutaH ?, sva-parAnugrahakAritvAnmaGgalasya, 10 pradIpavad lavaNAdivadvA / Aha--maGgalatrayAntarAla(yaM na maGgalamApadyate'rthApattitaH, yadi vA iha sarvameva zAstraM maGgalamiti pratipadyate maGgalatrayagrahaNamanarthakam ?, ucyate-samastameva zAstraM tridhA vibhajyate, kuto'ntarAladvayaparikalpanaM yadamaGgalaM bhavet ? / kathaM punaH sarvameva zAstraM maGgalam ? iti cet, ucyate-nirjarArthatvAt , tapovat / Aha-yadi svayameva zAstraM maGgalamityataH kimiha maGgalagrahaNaM kriyate ?, ucyate-nanUktaM 'naiveha zAstrAdarthAntarabhUtaM maGgalamupAdIyate, kintu maGgalamidaM zAstramiti kevalamuccAryate' / Aha-taduccAraNaM kiMphalam ? yadi maGgalamiti ne sambadhyate kiM tadamaGgalaM bhavati ?, ucyate-15 ziSyamatimaGgalaparigrahArthaM tadabhidhAnam, iha ziSyaH kathaM zAstraM maGgalamityevaM maGgalabuddhyA parigRhNIyAt ? iti, yasmAviha maGgalamapi maGgalabuddhyA parigRhyamANaM maGgalaM bhavati, sAdhuvat / Aha-tataH sarvamevedaM maGgalamityetAvadastu nArtho maGgalatraya 1 arihaM vA0 mo0 // 2 hastacihnamadhyavartyayaM samagro'pi cUrNigranthasandarbhazcarNikRtA vizeSAvazyakamahAbhASyaskhopATIkA-to'kSaraza AhRto'sti // 3 zAstrameva maGgalAtmakatvAd maGgalamayamupAdIyate kima[trAmaGgalam ? kA vA'navasthA? iti iti vizeSAvazyakaskhopajJaTIkAyAM paatthH|| 4degdvayamamaGgala viskho0|| 5na saMzabdyate kiM vikho0 // 6deglamityevaM parideg vikho0 // Jain Education Intemational Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Niti khuNNi samalaMkiya [ 1 samayajjhayaNe paDhamo uddesao buddhiparigraheNa, ucyate--nanu tatrApi kAraNamuktam, yathaiva hi zAstraM maGgalamapi sad na maGgalabuddhiparigrahamantareNa maGgalaM bhavati, sAdhuvat, tathA maGgalatrayakAraNamapi avighnapAragamanAdi na maGgalatrayabuddhyA vinA sidhyatItyatastadabhidhAnamiti / magergatyarthasya alapratyayAntasya maGgalamiti rUpaM bhavati / manyate'nena hitamiti maGgalam, te [ adhigamyate ] sAdhyata iti yAvat / athavA maGgaH dharmaH, "lA AdAne" ma lAtIti maGgalam, dharmopAdAnaheturityarthaH / athavA nipAtanAdiSTArtha5 prakRti-pratyayopAdAnAd maGgalam / iSTArthAzca prakRtayaH - "maki maNDane, man jJAneM, madI harSe, maMdi moda - svapna- gatiSu, maha pUjAyAm" iti evamAdInAmalapratyayAntAnAM maGgalamityetannipAtyate / maGkayate anena manyate vA'neneti maGgalamityAdi lakSaNazAstrAnuvRttyA yojanIyamiti / athavA mAM gAlayati bhavAditi maGgalam, saMsArAdapanayatItyarthaH / athavA zAstrasya mA galo bhUditi maGgalam, galaH - vighnam / mA gAlo vA bhUditi maGgalam, galanaM gAlaH, nAza ityarthaH / samyagdarzanAdi - mArgalayanAdvA maGgalamityAdi nairuktA bhASanta iti / [ vizeSA gA0 15 taH 24 paryantagAthAnAM svopajJaTIkA ] taM ca nAmAdi caturvidhaM pi jadhA Avastara [ cUrNI bhAga 1 patra 5] tathA paruvetavvaM jAva jANagasarIrabhaviyasarIravairittaM davvamaMgalaM dadhyakSata-suvarNa-siddhArthakAdi / bhAvamaMgalaM pi taheva | athavA bhAvamaMgalaM NijjuttikAreNaM ceva vuttaM* titthagare ya jiNavare suttamaire gaNadhare ya NamiUNaM / sUtakaDassa bhagavato nizuddhiM kisamissAmi // 1 // 10 2. iha tIrthakaraNAt tIrthakarA vakSyante / tatra "tu plavana-taraNayoH" ityasya tIrthamiti ditaM ca nAmAdi caturvidham / 15 tattha duvvatitthaM mAgahAdi, ahavA sariAdIgaM jo abamAso sako NirapAyo y| tijjati jaM teNa tarhi vA tarijjaiti titthaM / evaM duvyatitthe pasiddhe taritA taraNaM variyantraM ca pasiddhANi caiva / tattha tArao puriso, taraNaM bAhoDuvAdi, tariyabvaM nadI samuddo vA / taM ca dehAditaritavyatAramato dAdovasamaNako vaNhAchedaNao bajjhamalapavAhaNato aNegaMtiyaM aNacaMtiyaM phakto ya, svayaM ca dravyAtmakatvAd dravyatIrthamucyate / api ca 20 [ Ava0 ni0 0 1066 patra 494 - 1] titthakare titthaM ?, gotamA ! arahA tAva / u bhAvatityaM cavo saMgho / javo sutte bhagiyaM- "titthaM bhaMte ! titthaM ? piyamA tityaMkare, titthaM puSpa cAuvvaSNAiNNo saMgho / " [ bhrama0 za0 20 8 sU0 681 patra 792 - 2 ] / tammi ya pasiddhe taritA taraNaM tariyAM ca pasiddhAni ceva / tattha taritA sAdhU, taraNaM sammadaMsaNa- NANa-caritANi, karitavyaM bhavasamuddo / jo mANAdibhAvato micchata 'NNANA'viraktibhavabhAvehiMto vArayati teNa bhAvavitthaM ti / athavA kodha-lobha-kammaraka 25 dAha- kaNhAcheda- kammamalA vaNavaNamegaM vizramacaMtiyaM ca teNa kajjati tti alo bhAvatitthaM / api ca dAhorasamaM tuhAe chedaNaM malapavAhaNaM ceva / visu atyeSu NikuttaM tamhA taM davvato tithaM // 1 // 30 kohammi ummammahite atulobasamo bhane maNUsANaM / lobhammi u migmahite tavhAvocchedanaM hoti // 1 // aTThakile kammarako bahuehiM bhavehiM saMcito jamhA / tava -saMjameNa ghovvati tamhA taM bhAvato titthaM // 2 // aghavA iMsA-mANa-caritehiM kintaM nimnarehiM savvehiM / tihi atthehiM jiuttaM tamhA taM bhAvato titthaM // 3 // [bhAva0 ni0 nA0 1067-69 patra 198- 2] taM bhAvavitthaM ki ve tityakare / tivyakaragrahaNena atItA - 'NAgata- vaTTamANA sambatitthakarA gahitA / jiyo divyajiNA bhAvaniyA ya / dRvvajiNA jeNa jaM davvaM jitaM yathA jitamanenauSadhamiti, saGgrAme vA zatrujavAda dravya karaNa pu0 saM0 // 2 mayate adhigamyate sAdhyate kkhio * // 3 madi moda-mada-khama-gatiSu visko0 / "madi suti-moda-mada--kAnti-gaviSu" iti pApinivAtupAThe mAdhavIyadhAtutau ca patra 42 // 4deg zAkhyAnu vA0 mo0 / zAkhI yA mu0 // 5 vinaH vikho0 // 6-7 kare khaM 1 khaM 252 // 8 sutagaDassa saM 1 / sUyagaDaslapu 2 // 9deg vocati cUsatra - // For Private Personal Use Only Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mitimA 1] sUyagaDaMgasuI viDayama paDhamo suthkkhNgho| ninna bhavanti / bhAvajina jehiM kodha-mANa-mAyA lobhA jitA / jiNAhappeNa uvasAmaMga-vega-sanogijiNA tiNi bi ghitaa| padaNaMvara [jehiM sukhaM susakataM te gaNadharA ekAssa vi / cagge Na sesagaNadharavaso vi sUtakaDassa ti uvari manihiti / attha-jasa-camma-lacchI-pavatta-vibhavANa chaNhametesiM / mama iti sadhyA so jassa avi so bhaSNatI maga // 1 // ato sUtakaDassa bhagakto mici ti nizcayena-Adhikyena sArthAdito vA yuktA niyuktAH, samyagavasthitAH / zrutAbhidheyavizeSA jIvAdayaH / tathAhi-sUtre va eva niryuktAH, yat punaH racanayopanibaddhAsveneyaM niryuktAnAM yuktiH niyuktayuktiH, yuktazabdalopAd niyuktiH / Aha-yadi sUtra eva niyuktaH samyagamasthAnAt sukhabodhA eva te arthAH kimiha te'rthA nirmuktAH ?, ucyate-niryuktA api santaH sUtre'rthAH nirmukyA punaravyAkhyAnAma sarve'kbubhyante, ato Nijhuci kitta yissahami prussaami||1|| . adhavA bhAvamaMgalaM gaMdI / sA vi NAmAdi cturvidhaa| dave sNkhbaarsgvuursNghaato| bhASaNaMdI paMcavidha gANaM 110 "zAsacissa mANa" [utta0 ma028 gA030] miti kAUNaM daMsapamavi tadantargataM ceva, dasaNAnyagaM ca caricamAvi gatiM / madiM SaNNeUNaM sutaNANeNa adhigaaro| uktaM caetthaM puNa adhikAro sutaNANe jato suteNaM tusesANamappaNo biya aNuoga padIva diddhto||1|| [ va.ni. gA.79 patra 5.] jato ya sutaNANassa uddeso samuddeso aNuNNA aNuyogo ya pavattati, tattha vi uddesa-samuddesa-aNuNNAto gatAto, iha 15 tu aNuyogeNa ahiyAro / so caturvidho / taM jadhA-caraNakaraNANuyogo 1 dhammANu0 2 gaNimaNu0 3 duvvANuyogo 4 / tatya kAliyasuyaM caraNakaraNANuyogo 1 isimAsiottarajjhayaNANi dhammANuyogme 2 sUspaNNacAdi gaNitANuyogo 3 diDivAto davvANujoge tti 4 / adhavA duvidho aNuyogo--pudhattANuyogo apudhattAyuyogo ya / pudhattANuyogo jattha ete cattAri aNuyogA pihappihaM vakkhANijati / apuhattANujogo puNa jaM ekekaM suttaM etehiM catuhiM vi aNuyogehiM sattahi ya NayasatehiM vakkhANijjati / keciraM puNa kAlaM apudhattaM Asi ?, ucyatejAvaMti ajavaharA apudhattaM kAliyANuyogassa / teNA''reNa pudhattaM kAliyasuta dihivAte ya // 1 // [mAva. ni0 gA0 063 patra 285-2] keNa puNa pudhattaM kataM ?, ucyatedevidevaMditehiM mahANubhAgehiM rakkhitajehiM / jugamAsajja vibhatto aNuyogo to kato catudhA // 1 // . [bhAva. ni0 gA0 774 patra 296-1] 25 ajarakkhitauTThANa-pAriyANiyaM parikagheUNa samitatiya vijhaM ca viseseUNaM nahA ya pudhantI katA tadhA bhANiUNa cAyogeNa adhikAro / so puNa imehiM dArehiM anngNtvvo| taM jadhA Nikkheve 1 gaTTha 2 mirutta 3 vidhi 4 pavattI 5 ya keNa vA 6 kassa 7 / tadAra 8 bheda 9 lakkhaNa 10 tadarihaparisA 11 ya suttattho 12 // 1 // [kalpamASye nA. 149 patra 1] 30 tattha Nikkhevo NAso NAmAdi / egaDhiyANi saka-puraMdaravat , tANi puNa suttegaTThiyANi atyegahitANi ya / Nicchita-, muttaM NirutaM, NijvayaNaM vA NirutaM, taM puNa atthaNiruttaM suttaNiruttaM c| vidhI kAe vidhIe suNetavvaM ? / pavattI kadhaM aNuyogo pbttti|kevNvidhenn AcAryeNa attho vattavyo? / etANi dArANi jayA AyAre kappe [bhASya gA0 149 taH 805] 1degmagakhajaga-sajoM mu0|| 2 suttaM sukataM cUsapra0 // 3 sUtrata eva pu0 vinA // 4 AryarakSitasthavirANAM puSyamitravikAsa vindhyasya ca caritaM AvazyakacUrNi bhAga 1 patra 401, Ava0 hAra itti patra 300 madhye draSTavyam // 5 durbalikA puSyamitraH ghRtapuSpamitraH vastrapuSyamitrazcetinAmAnastrayaH sthavirAH puSyamitratrikatvena khyAti prAptAH // Jain Education Intemational Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka Nijutti- cuNNisamalaM kiyaM [ 1 samayajjhayaNe paDhamo uddesao vA parUvitANi tadhA paruvetavtrANi / jAva evavidheNa AyarieNa kassa attho vattavvo ? tti, ucyate savvasseva sutaNANassa, vitthareNa puNa suttakaDassa, jeNettha parasamayadiTThIo paruvijjaMti / kassa tti vattavve jati sUtakaDassA aNuyogo sUtakaDaM NaM kiM aMgaM aMgAI ? sutakkhandho sutakkhandhA ? ajjhayaNaM ajjhayaNA ? uddeso uddesA ?, ucyate - sUyagaDaM NaM aMga No aMgAI, No suyakkhaMdho suyakkhaMdhA, No ajjhayaNaM ajjhayaNA, No uddeso uddesA, tamhA suttaM NikkhivissAmi, kaDaM 5 NikkhivissAmi, sutaM NikkhivirasAmi, khaMdhaM NikkhivissAmi, ajjhayaNaM NikkhivissAmi, uddesaM NikkhivissAmi // * suMttakaDaM aMgANaM 'bitiyaM tassa ya imANi NAmANi / sUtakaDaM suttakaDaM sUyagaDaM ceva goNNAI // 2 // suapurusassa bArasaMgANi mUlatthANIyANi / sesasutakkhaMdhA uvaMgANi, kalAcyaGguSThAdivat / tesiM bArasahaM aMgANaM etaM bitiyaM aMgaM / NAmANi egaTTiyANi indra-zakra - purandaravat / taM jadhA - sUtakaDaM ti vA suttakaDaM ti vA sUyakaDaM ti vA / 10 NAmaM puNa duvidhaM goNaM itaraM ca / guNebhyo jAyaM gauNam, jadhA tavatIti tavaNo, jalatIti jalaNo evamAdi, tatyetANi egaTThiyaNAmANi goNNAtiM / tattha sUtakaDaM - " SUG prANiprasave" so pasavo duvidho--davve bhAve ya, dravyapasavo strIgarbhaprasavavat, bhAvaprasavo gaNadharebhya idaM prasUtam, adhavA "atthaM bhAsati arahA 0" [ Ava0 ni0 gA0 92 patra 68- 2 ] tataH sUtraM prasavati / suttakaDa tti yathA - gRhavAstusUtravat tadanusAreNa kuDyaM kriyate, kaTuM vA suttANusAreNa karavattijjatti, bhAvasUtreNa tu sUtrAnusAreNa nirvANapathaM gamyate / sUtakaDaM NAmAdi caturvidham, vairittA davvasUyaNA jadhA loe sUyaga-laga-varUvagA, 15 lohasUyagAdI vA davvasUyagA / bhAve imaM ceva khayovasamie bhAve sasamaya parasamayasUyaNAmettaM // 2 // adhavA suttaM NAmAdi caturvidham / tattha davvasutte imA NijjuttiaddhagAthA - * davvaM tu porDagAdI bhAve suttamaha sUyagaM NANaM / 1 davvattaM aMDajaM 1 poMDajaM 2 kIDajaM 3 vAgajaM 4 vAlajaM 5 / se kiM taM aMDajaM ? haMsagabbhAdi 9 poMDajaM kappAsAdI 2 kIDajaM kosiyAdi 3 vAgajaM saNa-ayasimAtI 4 vAlajaM uhiyAdi 5 / bhAve imaM ceva bhavati / sUyagaM NAma NANaM, 20 NANaM NANeNa caiva sUijjai / adhavA imeNa NANeNaM NANANi ya aNNANANi ya sUijjaMti, taM puNa jadhA - "bujjhijja tiu - hijja" [sU0 gA0 1] tti // taM sUtraM caturvidham * saNNA saMgraha 'vitte jAtiNibaddhe ya katthAdi // 3 // tattha saNNAsuttaM tividhaM - sasamae parasamae ubhaye tti / sasamae tAva -- vigitI" paDhamiyA, "je chee sAgAriyaM Na se seve" [ AcA0 zru0 1 a0 5 u0 1 sU0 1] " savvAmagaMdhaM pariNNAya NirAmagaMdho parivvae / " [ AcA0 zru0 1 0 25 2 u0 5 sU0 2 ] evamAdINi / parasamae yathA - pudgalo saMskArAH kSetrajJaH sattA / ubhaye - jaM sasamae parasamae ya saMbhavati / saGgrahasUtramapi yathA-- dravyamityAkArite sarvadravyANi saGgRhItAni, tadyathA - jIvA - 'jIvadravyANIti, jIva tti saMsAratthA asaMsAratthA ya savve saMgahitA, ajIva tti savve dhammatthikAyAdayo / "vitte jAtiNibaddhaM sutaM jAva vRttabaddha silogAdibaddhaM vA / taM cauvvidhaM, taM jadhA -- gadyaM padyaM kathyaM geyam / gadyaM cUrNigranthaH brahmacaryAdi [ vA ] / padyaM gA~dhAsolasagAdi / kathanIyaM kathyam, jadhA uttarajjhayaNANi isi bhAsitANi NAyANi ya / geyaM NAma yad gIyate sarasaMcAreNa, jadhA kAvilije / "adhuve asAsayammI saMsArammi dukkhapaurAe / " 30 [ utta0 a0 8gA0 1] // 3 // 1 sUyagaDa khaM 1 kha 2 pu 2 // 2 bIyaM khaM 1 // 3 sUyagaDa suttagaDaM sUyagaDaM khaM 1 kha 2 pu 2 // 4 sUyAkaDaM iti vAcye sUyakaDaM iti hrasvatA bandhAnulomyAt, "nIyA lovamabhUyA ya ANiyA dIha-biMdu-dubbhAvA / " ityAdivacanAt tathA ca na paryAyaikyam // 5 guNANi khaM 1 // 6 puMDagAI khaM 1 | boMDayAdI pu 2 // 7 suttamiha khaM 1 khaM 2 pu 2 bR0 // 8 uTTiyAdi mu0 // 9 vittI jAti NibaMdhe ya kacchAdi cUsapra0 // 10 vigatI vA0 mo0 // 11 vittijAdeg cUsapra0 // 12 AcArAGgaprathamazrutaskandhaH, uttarAdhyayanasUtrasatkaM SoDazaM brahmacaryasamAdhisthAnAkhyamadhyayana pUrvArdhaM vA // 13 sUtrakRtAGgasUtraprathamazrutaskandhAdItyarthaH // Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NijjattigA02-6] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| evaM suyaM gataM bhavati / idANiM vitiyaM payaM kaDe tti / tattha gAdhA karaNaM ca kArago yA kaDaM ca tiNhaM pi chakka Nikkhevo / davve khette kAle bhAveNa u kArago jIvo // 4 // karaNaM ca kArago yA kaDaM ca0 gAdhA / tatra kaTa ityAkArite kartA karaNaM kAryamityetat tritayamapi gRhyate / tattha kArago kaDaM ca acchaMtu, karaNaM tAva bhaNAmi / taM karaNaM NAmAdi chavvidhaM / NAmakaraNaM jassa karaNamiti NAmaM, adhavA / NAmassa NAmato vA jaM karaNaM taM NAmakaraNaM bhaNNati / ThavaNAkaraNaM karaNaNAsAdiakkhaNikkhevo, jo vA jassa karaNassa AkAraviseso tti / davvassa davveNa vA davvammi vA jaM karaNaM taM davyakaraNaM ti / taM duvihaM-Agamao ya NoAgamao ya / Agamao jANae aNuvautte / NoAgamao jANagasarIrabhaviyasarIravatirittaM duvidhaM-saNNAkaraNaM nosaNNAkaraNaM ca / tattha saNNAkaraNaM aNegavidhaM, jammi jammi davve karaNasaNNA bhavati taM saNNAkaraNaM, taM jadhA-kaDakaraNaM addhAkaraNaM pelukrnnaadi| saNNA NAmameva tava matI hoja taM Na bhavati, jamhA NAmaM jaM vatthuNo'bhidhANaM ti, jaM vA tadatthavigale NAmaM kIrati, yathA 10 bhRtakasya indra iti NAmaM, davvalakkhaNaM tu Traivati drUyate vA dravyam , dravati-svaparyAyAn prApnoti kSarati cetyarthaH, drUyategamyate taistaiH paryAyavizeSaiH / adhavA gacchati tA~stAna paryAyavizeSAniti dravyam / perlaMkaraNAdIti puNa Na tadatthavihUNaM, Na saddamettaM ti bhaNitaM hoti / Ahajai Na tadatthavihINaM to kiM davvakaraNaM ? jato teNa / davvaM kIrati saNNAkaraNaM ti ya karaNarUDhIto // 1 // [vizeSA0 gA0 3306] 15 Aha-jati tadatthavirahitaM Na bhavati to kiM davvakaraNaM bhaNNati ? bhAvakaraNameva bhavatu, ucyate-jato teNa davvaM kIrati, jahA peluo NANiyAotAo kIraMti, evamAdi saNNAkaraNaM ti ya karaNarUDhIto // 4 // idANiM NosaNNAkaraNaM, tattha NijjuttigAdhA * davve paoga vIsasa payogasA mUla uttare ceva / uttarakaraNaM vaMjaNa attho u uvakkharo savvo // 5 // NosaNNAdavvakaraNaM duvidhaM-payogakaraNaM vissasAkaraNaM ca |pyogkrnnN duvidhaM-jIvapayogakaraNaM ajIvapayogakaraNaM c| hoti payogo jIvavvAvAro teNa jaM viNimmANaM / sajjIvamajIvaM vA payogakaraNaM tayaM bahuhA // 1 // 20 2 tattha jIvappayogakaraNaM duvidhaM--mUlappayogakaraNaM uttarappayogakaraNaM ca / mUle karaNaM mUlakaraNaM, AdyamityarthaH / uttarao karaNaM uttarakaraNaM, saMskaraNAdityarthaH / adhavA uttarakaraNassa atyo NijjuttigAdhAcatutthapAdeNa bhaNNati--attho u uvakkharo 25 savvo, uvakArItyarthaH, yena vA kRtena tad mUlakaraNaM abhivyajyate, uvakArasamartha bhavatItyarthaH, yathA hasta iti kalAci-a~gulatalopatalasamudayaH, tasya ukkhevaNAdi uttarakaraNaM, adhavA saMDAsayaM kareti muhi~ vA / adhavA sarvA eva zarIragarbhatA mUlakaraNam , uttarakaraNaM tu cakramaNAdi // 5 // athavA ___ mUlakaraNaM sarIrANi paMca tisu kaNNa-khaMdhamAdIyaM / / davviMdiyANi pariNAmiyANi visa-osadhAdIhiM // 6 // mUlakaraNaM sarIrANi paMca0 gAdhA / orAliyAdINi paMca sarIrANi mUlakaraNaM / uttarakaraNaM jaM NipphaNNAto 30 : 1 vA khaM 1 // 2 atra vyAvarNyamAnakaraNakharUpAtibahusamAnaM karaNakharUpavyAkhyAnaM AvazyakasUtracUrNau bhAga 1 patra 595 taH 601 madhye tathA uttarAdhyayanasUtracUrNau patra 103 taH 108 madhye draSTavyam // 3 dravate pu0 saM0 // 4 "pelukaraNAdi lATaviSaye sataprANikA, mahArASTraviSaye saiva pelarityucyate" viskho0 // 5 attho taduvakkharo kha 1 // 6 aGguSThataloM pu0 vinA // 7 vivihosahAIsu kha 1 // Jain Education Intemational Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Nijutti-cuSiNasamalaMkiyaM [1 samayajjhayaNe paDhamo uddezako Ni phajjati / taM ca etesiM ceva orAliya-veubviyA-''hArayANaM tiNhaM uttarakaraNaM, sesANaM Natthi / orAliyAdINaM tiNhaM mUlakaraNaM aTuMgANi, aMgovaMgANi ubaMgANi ca uttarakaraNaM / tANi ca taM jadhA sIsaM uro ya udaraM paTThI bAhA ya do ya UrUo / ete aTuMgA khalu sesANi bhave ubaMgANi // 1 // hoti ubaMgA aMguli kaNNA NAsA ya paijaNaNaM ceva / paha kesa daMta maMsU aMgovaMgevamAdINi // 2 // 5 aghavA orAliyassevegassa imaM uttarakaraNaM-daMtarAgo kaNNavaddhaNaM Naha-kesarAgo khaMdhaM vAyAmAdIhiM pINitaM kareti, etaM orAliyassa / veuvvie uttarakaraNaM uccaraveuvviyaM rUvaM viuvvti|aadhaare Natthi etANi, imaM vA-AhAragassa gmnnaadiinni| adhavA paMceMdiyANi (danbidiyANi) soiMdiyAdINi mUlakaraNaM, soiMdiyaM kalaMbugApupphasaMThitaM eyaM mUlakaraNaM, uttarakaraNaM tu kaNNaveha-vAlAIkaraNAdi / athavA yadupahatasyopakaraNasya tadupakAritvAd ya upakramaH kriyate viseNa osagheNa vA / evaM sesANaM pi| yAvantIndriyANi saintANi zobhAnimittaM arthopalabdhinimittaM vA uttaraguNato nivartayati / zobhA varNa-skandhAdi, arthopa10 labdhistu bAdhirya-timira-asuptyAdInAmupakramataH punaH svasthakaraNam / athavA dabindiyANi pariNAmiyANi viseNa agadeNa vA varNa-upayogaghAtAya bhavanti, athavA visameva vidhiNA upajujjamANaM rasAyaNIbhavati / auSadhaprAmAzca ye zarIropakAriNaH pathyabhojanakriyAvizeSAH sarva eva vA''hAraH, athavA svarabheda-varNabhedakaraNAni // 6 // idAnIM etesiM ceva paMcaNhaM sarIrANaM tividhaM karaNaM bhavati / taM jadhA-saMghAyaNAkaraNaM parisADaNAkaraNaM saMghAyaparisADaNAkaraNaM / teyA-kammANaM saMghAtaNavajaM duvidhaM krnnN| etANi tiNNi vi karaNAgi kAlato maggijati-tatthorAliyasaMghAta15 karaNaM egasamayiyaM jaM paDhamasamayovavaNNagassa, jadhA telle ogAhimao chUDho tappaDhamatAe Adiyati, sesasamaesu NehaM giNDaDa vi maMcai vi, evaM jIvo vi uvavajjato paDhame samae egaMtaso gehati orAliyasarIrapAuggANi davyANi, Na puNa kiMci vi muyati / parisADaNA vi samao ceva, so maraNakAlasamae egaMtaso ceva muMcati / majjhime kAle kiMci geNhati kiMci muMcati, so jahaNNeNaM khuDDAgabhavaggahaNaM tisamayUrNa, ukkoseNaM tiNi palinovamANi samayUNANi / kiha puNa khuDAgabhavaggahaNaM tisamayUNaM bhavati ?, ucyate do viggahammi samayA samayo saMghAtaNAe tehUNaM / khuDDAgabhavaggaNaM savvajahaNo ThitIkAlo // 1 // ukkoso samayUNo jo so saMghAtaNAsamayahINo / kiha Na dusamayavihINo sADaNasamae'vaNItammi ? // 2 // bhaNNati bhavacarimammi vi samae saMghAya-sADaNA ceva / parabhavapaDhame sADaNamato tadUNo Na kAlo tti // 3 // jadi parapaDhame sADo Nivviggahato ya tammi sNghaato| NaNu savyasADa-saMghAtaNAo sa~mae viruddhaao||4|| ucyate25 jamhA vigacchamANaM vigataM uppajjamANamuppaNNaM / to parabhavAdisamae mokkhA-''dANANa Na virodho // 5 // cutisamae Nehabhavo iha dehavimokkhato jahA'tIte / jai Na parabhavo vi tahiM to so ko hou saMsArI ? // 6 // NaNu jadha viggahakAle dehAbhAve vi parabhavaggahaNaM / taha dehAbhAvammi vi hojehabhavo vi ko doso ? // 7 // jaMciya viggahakAle dehAbhAve vi to parabhavo so| cutisamae u Na deho Na viggaho jai sa ko dhotu // 8 // idANiM aMtaraM30 saMghAtaMtarakAlo jahaNNao khuDDayaM tisamayUNaM / do viggahammi samayA tatio saMghAtaNAsamayo // 9 // tehaNaM khuDabhavaM dharituM parabhavamaviggaheNeva / gaMtUNa paDhamasamae saMghAtayato sa vinnnneyo|| 10 // 1 iyaM gAthA aMgovaMgAI sesAI iti caturthacaraNapAThabhedena uttarAdhyayananiryuktau 152 tamI 189 tamI ca varttate // 2"hoti uvaMgA kaSNA gAsa'cchI hattha jaMgha pAyA ya / gaha kesa maMsu aMguli oTThA khalu aMguvaMgAI // " utta0 pAi0 patra 143-2 // 3 payayaNaM cuuspr0|| 4 AhArake ityarthaH / 5 satAni zobhA pu* sN0|| 6degpaNA ThitI kAlo pu0 sN0|| 7samayaM uttcuu0|| 8 jai viha vigga vA0 mo0 // 9bhotu mu. / cotu cUsapra0 / 'dhotu' bhavatu ityarthaH, hotu ityatra hasya dhavidhAnAd ruupnisspttiH|| Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zijutigA0 7-8] sUyagaDaMgasutaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| ukkoso tettIsaM smyaahiypuvvkoddiahiyaaii| so sAgarovamAiM avimagaheNegha saMghAtaM // 11 // kAUNa putrakoDiM dhari surajeTTamAyugaM tatto / bhottUNa ihaM tatie samae saMghAtayaMtassa // 12 // [vizeSA0 gA0 3318-29] idANiM veuvviyassaveunsyisaMghAyo samao so puNa biuvaNAdIe / orAliyANamadhavA devAdINA''digahaNammi // 1 // ukkoso samayadurga jo samayaviubio mato bitie / samae suresa vaJcati Nivviggahato ya taM tassa // 2 // ubhayaM jahaNNa samayo so puNa dusamayaviubbiyamatassa / paramatarAI saMghAtasamayahINAI tettIsaM // 3 // [vizeSA0 gA0 3333-35] veuviyaparisADaNakAlo vi samaya eva / idANiM aMtaraM-veuvviyasarIrasaMghAtaMtaraM jahaNNeNaM egasamayaM, so paDhamasamayaviuvviyamayassa viggaheNa tatie samae veuvviesu devesu saMghAteMtassa bhavati, adhavA tatiyasamayaveuvviyamatassa aviggaheNaM 10 devesu [ saMghAteMtassa] | saMghAta-parisADaNaMtaraM jahaNNeNaM samaya eva, so puNa ciraviuvvitamatassa devesu aviggaheNaM saMghAteMtassa bhavati / sADassa aMtaraM jahaNNeNaM aMtomuhuttaM / tiNDa vi etesiM aMtaraM ukkoseNaM aNaMtakAlaM vaNassatikAlo / idANiM AhAragassaAhAre saMghAto parisoDaga ya samayaM samaM hoti / ubhayaM jahaNNamukkosayaM ca aMtomuhuttassa // 1 // baMdhaNa-sADubhayANaM jahaNNamaMtomuhuttamaMtaraNaM / ukkoseNa avaI poggalapariyaTTa desUNaM // 2 // 15 teyA-kammANaM puNa saMtANANAdito Na saMghAto / bhavvANa hoja sADo selesIcarimasamayammi // 3 // ubhayaM aNAdimihaNaM saMtaM bhavyANa hoja kesiMca / aMtaramaNAdibhAvAdacantaviogato mAsaM // 4 // [AvabhASye. mA0 170-173 patra 461-62 vizeSA. mA0 3339-40] // 6 // jIvamUlaprayogakaraNaM gataM / idANiM jIvauttarappayogakaraNaM / tattha gAdhA * saMghAtaNA ya parisADaNA ya mIse tagheva pddiseho| paDa saMkha sagaDa dhUgAuDa-tiricchANa karaNaM tu||7|| tattha saMghAyaNAkaraNaM jaghA paDo taMtusaMghAteNa Nivvattijati / parisADaNAkaraNaM jadhA saMkhagaM parisADaNAe Nivvattijati / saMghAtaparisADaNAkaraNaM jadhA sagaDaM saMghAtaNAe paDisADaNAe ya Nivyattijjati / Neva saMghAto va parisADo jadhA thUNA uDA tiricchA kIrati // 7 // jIvauttarakaraNaM gataM / jIvapayogakaraNaM sammattaM / idANimajIvappayogakaraNaMjaM jaM NijjIvANaM kIrati jIvappayogato taM taM / vaNNAti rUvakammAdi vA vi tamajIvakaraNaM ti // 1 // 25 [vizeSA. gA0 3342] vaNNakaraNAdi jahA vatthANaM kusuMbharAgAdi kajaMti / svakammAti va ti kaTThakammAdirUvA kajaMti / ajIvappayogakaraNaM gataM / payogakaraNaM parisamAptam / idANiM vissasAkaraNa-visraseti ko'rthaH ?, vi-viparyaye anyathAbhAva ityarthaH, athavA "sR gatau" vividhA gativilasA / ettha gijuttigAthA * 'khaMghesu a dupadesAdiesu abbhesu vijamAtIsu / NipphAvagANi dabvANi jANi taM vIsasAkaraNaM // 8 // 30 1deghato tayaM tassa viA0 / deghato ya jaM tassa uttacU0 // 2 sADo ya Ava0 bhASye // 3 saMghAyaNe ya parisADaNe ya khaM 1 // 4degcchAdikaraNa ca khaM 1 khaM 2 pu 2 vR0|| 5gAtheyaM uttarAdhyayananiryuktau 187 tamI patra 196-2 // 6 abmesu abbharukkhesu uttani / abbhesu vijjumAtIsu iti pAThabhedo'pi utta0 pAiyavRttau nirdiSTo'sti // 7 nipphaNNagANi khaM 1 kha 2 pu 2 uttvi0|| Jain Education Intemational Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -Nijutti-cuNNisamalaMkiyaM [1 samayajjhayaNe paDhamo uddesao taM vissasAkaraNaM duvidhaM-sAdIyaM aNAdIyaM ca / aNAdIyaM jadhA dhammA-'dhammA-''gAsANaM aNNoNNasamAhANaM ti / NaNu karaNamaNAdIyaM ca viruddha bhaNNatI Na doso'yaM / aNNoNNasamAdhANaM jamidhaM karaNaM Na NivvattI // 1 // [vizeSA0 gA0 3309] adhavA parapaJcayAdupacAramAnaM karaNam , yathA--gRhamAkAzIkRtam , utpannamAkAzaM vinaSTaM gRham , gRhe utpanne vinaSTa5mAkAzam / idANiM sAdIyaM vissasAkaraNaM, taM duvidhaM-cakkhuphAsiyaM acakkhuphAsiyaM ca / jaM cakkhusA dIsati taM cakkhuphAsiyaM, taM0-abbhA abbharukkhA evamAdi / cakkhusA jaM Na dIsati taM acakkhuphAsiyaM, jadhA dupadesiyANaM paramANupoggalANaM evamAdINaM jaM saMghAteNaM bhedeNaM vA karaNaM uppajjati taM Na dIsati chaumattheNaM ti teNa acakkhuphAsiyaM / bAdarapariNatassa aNaMtapadesiyassa cakkhuphAsiyaM bhavati / tesiM dasavidho pariNAmo, taM jadhA baMdhaNa 1 gati 2 saMThANe 3 bhede 4 gaMdha 5 rasa 6 vaNNa 7 phAse ya 8 / agurualahupariNAme 9 dasame vi ya saddapariNAme 10 // 1 // 15 baMdhaNapariNAme duvidhe paNNatte-NiddhabaMdhaNapariNAme ya lukkhabaMdhaNapariNAme ya / / nirddhassa niddheNa duAhieNaM lukkhassa lukkheNa duAhieNaM / Niddhassa lukkheNa uveti baMdho jadhaNNavajjo visamo samo vA // 1 // samaNiddhatAe baMdho Na hoti samalukkhatAe vi Na hoi / vemAyaNiddha-lukkhattaNeNa badho tu khaMdhANaM 1 // 2 // [prajJA0 pada 13 sU0 185 patra 288] gatipariNAmo tiviho ukkosa jahaNNa majjhimo ceva / logaMtA logaMtaM gamaNaM egeNa samaeNaM // 3 // tadha ya padesi padesA jahaNNa samaeNa hoti saMkaMtI / ajahaNNamaNukoso teNa paraM khetta kAle ya // 4 // emeva ya gaMdhANaM (khaMdhANaM) gatipariNAmo jahaNNamukkoso / kAlo jahaNNa tullo ukkoseNaM asaMkhejo // 5 // samayAdI saMkhejo kAlo ukkosaeNa u asNkho| paramANU-khaMdhANa ya ThitIya evaM parINAmo 2 // 6 // ___ parimaMDale 1 ya baTTe 2 saMse 3 cauraMsa 4 Ayate 5 ceva / saMThANe pariNAmo saha'NitthattheNa 6 cha bbhedaa|| 7 // payara-ghaNA savvesI seDhI sUdI ya Ayataviseso / savvete [khalu] duvihA padesaukkosaga-jahaNNA // 8 // mANa parimaMDalassa u savvesi jhnnnnmoy-jummgmaa| ukkosa jahaNNaM puNa padesaogAhaNakameNa // 9 // gaMtapadesakosaM taha ya msNkhppdesmogaaddhN| vIsA cattAlIsA parimaMDale do jahaNNagamA // 10 // paMcaga bArasagaM khala satta ya battIsagaM ca vaTTammi / tiya chakkaga paNatIsA cattAri ya hohi (hoti) taMsammi // 11 // Nava ceva tahA cauro sattAvIsA ya aTTa cauraMse / tiga duga paNNara chakaM paNayAlA bAra carimassa / / 12 // eso saMThANagamo pesogaadhnnaapddidiho| dugamAdIsaMyoge havati aNitthatthasaMThANaM 3 // 13 // bhedassa tu pariNAmo saMghAta-viyoyaNeNa davvANaM / saMghAteNaM baMdho hodi viyogeNa bhedo tti // 14 // bhedeNa suhama khaMdho saMghAteNaM ca bAdaro khNdho| suhamapariNAmamIsakameNa bhedeNa paramANU // 15 // adha bAdaro u khaMdho cakkhuddese ya NaMtagapadeso / saMghAta-bheda-mIsaga paDa-saMkhaya-sagaDaovammA // 16 // khaMDaga payaraga cuNNiya aNutaDi ukAriyA ya tadha ceva / bhedapariNAmo paMcadha NAyavvo savvakhaMdhANaM // 17 // 25 1etad bandhasvarUpaM kiJcit samAnarUpeNa kiJcicca rUpAntareNa vyAvarNitaM uttarAdhyayanacUrNI vartate, patra 17-18 // 2kAlo pu0|| amAna pari pu0 saM0 // 4 makAro'tra ubhayatra alAkSaNikaH, asaGkhyapradezAvagADhamityarthaH // 5 ogAdhaNA avagAhanA ityarthaH / 6 anitthaMsthasaMsthAnam // Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NijuttigA0 9-10] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMga paDhamo suykkhNdho| khaMDehiM khaMDabhedaM 'patarasabhedaM jdh'bbhpddlss| cuNNaM cuNNiyabhedaM aNutaDitaM 'vaMsasakalaM taM (v)||18|| buMdasi sayArohe bhede ukAriyAe ukkAraM / vIsasa payoga mIsaga saMghAta viyoga vividhagamo 4 // 19 // __ 'jati kAlagamegaguNaM sukkilayaM pi ya haveja bahuyaguNaM / pariNAmijati kAlaM sukkeNa guNAdhiyaguNeNa // 20 // jati sukilamegaguNaM kAlagadavyaM tu bahuguNaM jati ya / pariNAmijati sukkaM kAleNa guNAhiyaguNeNaM // 21 // jati sukaM egaguNaM kAlayadavvaM pi egaguNameva / kAvoyaM pariNAmaM tullaguNaM teNa saMbhavati // 22 // evaM paMca vi vaNNA saMjoeNaM tu vaNNa pariNAme / egattIsaM bhaMgA savve vi ya vaNNapariNAme 5 // 23 // emeva ya pariNAmo gaMdhANa rasANa tadha ya phAsANaM / saMThANANa ya bhaNio saMjoeNaM bahuvikappo 6-7-8 // 24 // agarulahapariNAmo paramANadArabbha jAva asaMkhejapadesiyA khaMdhA / suhamapariNayA vi khaMdhA agarulahagA ceva 9 / tata vitate ghaNa susire bhAsAe maMda-ghora-missA ya / sahassa vi pariNAmA evamaNegA muNeyavvA 10 // 25 // chAyA ya Atavo yA ujjoto tadha ya aMdhagAro ya / eso vi poggalANaM pariNAmo phaMdaNA jA ya // 26 // 10 sItA NAdipagAsA chAyA NAyavviyA, bahuvikappo / uNho puNa pagAso NAyavyo Ayavo NAmaM / / 27 // Na vi sIto Na vi uNho samo pagAso ya hoti ujjoto| kAlamailaM tamaM pi ya viyANa taM aMdhayAraM ti // 28 // daivvassa [ya calaNa-pphaMdaNAu sA puNa gati ti NihiTThA / vIsasa payoga mIsA atta pareNaM ubhayato vi // 29 // abhrendradhanvAdInAM ca pariNAmakaraNaM // 8 // davyakaraNaM gataM / idANiM khettakaraNaM Na viNA AgAseNaM kIrati jaM kiMci khettamAgAsaM / vaMjaNapariyAvaNNaM ucchukaraNamAdiyaM bahuhA // 9 // Na viNA AgAseNaM0 gAdhA / yat kiJciditi utkSepaNA-'pakSepaNAdi ghaTAdikaraNA-'karaNAdi ca na kSetramantareNa kriyate / kSetra AkAzam tassa karaNaM natthi tadhAvi vaMjaNapariyAvaNNaM ucchukaraNaM sAlikaraNaM, jadhA vA sAdhUhiM acchamANehiM khettIkato gAmo NagaraM vA, jammi vA khette karaNaM kIrati bhaNijati vA // 9 // kAlakaraNaM ti kAlo jo jAvatiyo ja kIrai jammi jammi kAlammi / oheNa NAmato puNa karaNe ekkArasa bhavaMti // 10 // kAlo jo jAvatiyo0 gAdhA / jAvatA kAleNaM kriyate, yasmin vA kAle kriyate, evaM oheNa / NAmato puNa ime ekkArasa karaNe bavaM ca bAlavaM ceva koDaivaM thIviloyaNaM / garAi vaNiyaM viTThI suddhapaDivae NisAdIyA // 1 // pakkhatidhayo duguNitA joNhe do sodhaye Na puNa kAle / sattahie devasiyaM taM ciya rUvAhiyaM rattiM // 2 // "sucarA'STadivaikara pUrNadivA, kRtarA sadivA dara bhUtadivA / " etesu viTThI / 25 1payarambheyaM vR0|| 2 vaMsavakkaliyaM vR0|| 3 duMdummi samArohe vR0 / 'duMdummi' zuSkataDAge iti sAgarAnandAH / "buMdasi' iti kASThaghaTano bundaH" iti sUtrakRtAGga vi0p0|| 4 ita Arabhya gAthApaJcakaM uttarAdhyayanacUrNAvapi vartate patra 18 // 5 paramANuta Arabhya ityarthaH // 6 nAtiprakAzA chAyA jJAtavyA // 7davvassa calaNa-pappaMdaNAu vR0|| 8karaNA ekkArasa khaM 2 pu 2 / karaNANekArasa khaM 1 // 9 dazamagAthAnantaraM cUrNikRtA'naGgIkRtaM vRttikRtA zIlAGkena ca vyAkhyAtaM niyuktigAthAtrikamadhikaM niyuktyAdarzeSUpalabhyate / taccedam bavaM ca bAlavaM ceva kolavaM thIviloyaNaM / garAdi vaNiya ceva viTThI havati sttmaa|| sauNi cauppaya nAgaM kiMcchugdhaM ca karaNaM bhave eyaM / ete cattAri dhuvA karaNA sesA calA satta / / cAuddasirattIe sauNI paDivajae sayA karaNaM / tatto ahakkama khalu cauppayA nAga kiMclugdhaM // sA0 kolavaM thIviloyaNaM sthAne kolavaM tettilaM tahA iti pATho vartate // 10koDivaM vA0 mo0|| 11 asyAyamarthaH-su zuklapakSe ca caturthyAM rA rAtrau, aSTa aSTamyAM divA dine, eka ekAdazyAM ra rAtrau, pUrNa pUrNamAsyAM divA dine / kR kRSNapakSe tu tRtIyAyAM rA rAtrau, sa saptamyAM divA dine, da dazamyA ra rAtrau, bhUta caturdazyAM divA dine / sUya. su. 2 Jain Education Interational Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Nijjutti-cuNNisamalaMkiyaM [1 samayajjhayaNe paDhamo uddesao suddhe paDivayarattiM divasassa ya paMcama'TThamIrattiM / divasassa bArasI poNNimAe rattiM bavaM hoti // 1 // bahulacatutthIe divA bahulassa ya sattamI havati rattiM / ekkArasiM ca bahule divA bavaM hoti karaNaM tu // 2 // sauNi catuppaya NAgaM kiMtthugaM ca caturo dhuvA krnnaa| kiNhacauddasirattiM sauNI sesaM tiyaM kamaso // 3 // ] // 10 // kAlakaraNaM gataM / idANaM bhAvakaraNaM-bhAvassa bhAveNa bhAve vA karaNaM / tattha nijjuttigAthA * bhAve payoga vIsasa payogasA mUla uttaraM ceva / uttara kama-suta-jovvaNa-vaNNAdI bhoyaNAdIsu // 11 // bhAvakaraNaM duvidhaM-payogasA vIsasA ya / payogakaraNaM duvidhaM-mUlapayogakaraNaM uttarapayogakaraNaM c| [mUlapayogakaraNa] paMca zarIrANi, tANi puNa udaiyabhAvaNipphaNNANi / kA tahiM bhAvaNA ?, udaiyo hi bhAvo duvidho-jIvodaio ajIvoda10 io ya / tattha jIvodaio paMcaNha sarIrANaM aNNatareNodito jIvaH sa tathAbhUta iti jIvodayabhAvo, adha puNa jIvodayoditAni zarIrArambhakANi dravyANi tathAsamuditAni tattha zarIre bhavantItyarthaH / ajIvodayako hi bhAvaH yathA ca tatra dravyakaraNopadiSTaM "davveMdiyAI pariNAmitAiM visa-osadhAdIhiM" [ ni0 gA0 6 ] tathehApi, teSu pariNAmastu bhAvo'bhisambadhyate, tAni hi dravyendriyANi viSauSadhAdidravyavizeSaiH pariNAmyamAnAni audayikameva bhAvaM pariNamanti / tesu sarIresu iMdiesu vA kiM mUlakaraNaM? ucyate sarIrapajjattI mUlakaraNaM, sesaM tu mUlakaraNasseva uttarakaraNaM bhavati / jadhA-uttara kama-suta15 jovvaNa-caNNAdI bhoyaNAdIsu, ganbhavatiesu orAliesu tAva joNIjammaNaNikkhaMtassa kalpa-kaumAra-yauvana-madhyama-sthAvi ryANi kramazaH prajAyante, niSekAdikramo vA yathA bhavati, tathA vRkSeSvapi aGkara-patra-kanda-nAla-garbha-tuSa-zUka-kaNapAkakramAH kramazo niSpadyante / sute ti kalAdhigamo vyAkaraNAdibhASApATavaM vA sausvayaM vA yato bhavati, tiryagyonijAtInAmapi zukAdInAM bhavati / uktaM ca-"teNa paraM sikkhApuvvagaM vA uttaraguNaladdhiM vA paDucca bhAsAviseso bhavati" [ ] jovvaNe ti punarnavaM yauvanaM bhavati auSadhAdibhiH kasyacit / varNakaraNaM ca bhojanAdibhiH kriyate, yathA snehaM pibato varNa20 prasAdo bhavati, AdigrahaNAd abhyaGgodvartanAdibhirvA varNavizeSo bhavati / veuvviyassa vi uttarakaraNaM bhiNNamuhutto Naraesu bhavati / uktaM hi-"uttaraveubviyaM rUvaM viuvvati" [ dazA0 adhya0 8 sU027] tti // 11 // vuttaM payogabhAvakaraNaM / idANiM vissasAbhAvakaraNaM / tattha gAthA vaNNAdigA ya vaNNAdigesu 'jo koi viissaamelo| te hoMti thirA athirA chAyA-''tava-duddhamAdIsu // 12 // 25 vaNNAdigA ya vaNNAdigesu0 gAdhA / varNAdigA NAma vnnnn-gNdh-rs-phaasaa| dvitIyavarNA digrahaNaM varNAdigesu davvesu yathA paramANudravyasya kRSNAdibhirvarNavizeSaiH pariNAmataH yaH pariNAmavizrasAbhAvaH, gaMdha-rasa-pharisesu vi / visrasAmelo NAma doNhaM tiNDaM catuNDaM paMcaNhaM vA vaNNANaM saMyogaviseseNaM uppajate, jahA abbhANaM abbharukkhANaM saMjhANaM gaMdhavvaNagarANaM iMdadhaNumAdINaM ti / te puNa thirA athirA vA / thira tti te keciraM kAlaM bhavaMti ?, jadhaNNeNaM eka samayaM ukkoseNaM jaJciraM kAlaM / athirA utpattyanantaravinAzinaH kAlAntarAvasthAyinazca sandhyArAgAdayaH / ye tu paramANvAdiSu sthirAste asaGkhyeyamapi kAlaM 30 bhavanti / tathA ca chAyAM prApya chAyAtvena pariNamanti pudgalANa visrasApariNAmAdeva / evamuSNamapi tathaiva vizrasApariNAmAdeva / prAyogikamapi sthira (kSIraM) bhUtvA dadhi-mastu-kilATA-'niSTa-navanIta-ghRtatvena pariNamati // 12 // bhaNitaM bhAvakaraNaM / ettha bhAvakaraNeNa adhiyAro / tattha NijjuttigAthA * mUlakaraNaM puNa sute tividhe joge subhA-'subhe jhANe / sasamayasuteNa pagayaM ajjhavasANeNa ya subheNaM // 13 // 1 nAlatuSagarbhazUka pu.|| 2 je kei vIsasAmelA khaM 1 khaM 2 pu 2 vR. // 3 "sAmAnyapUrvakA hi loke vizeSA dRSTAH, tadyathA-kSIrapUrvakA ddhi-mstu-drps-nvniit-ghRtaa-'risstt-kilaatt-kuurcikaabhaavaaH|" iti nayacakravRttau patra 321 paM0 14 // Jain Education Intemational Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 NijuttigA0 11-15] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| karaNaM duvidhaM-loiyasutakaraNaM louttariyasutakaraNaM ca / tattha loe tAva jo jassa satthassa kattA, yathA sulasA yajJavalkazca tantugrIvazca, asmAkamapi gaNadharaiIbdham / tat katareNa yogena kRtam ?. ucyate-trividhenApi manasA tAvadupayuktaH, vAcA bhASate, kAyena pragRhItAJjaliH tIrthakarAbhimukha utkuTakaH / bhaGgikazratopayuktasya vA trividha upayogo bhavati / evamIryAsamitasyApi triyogatakakAle bhavati, manasA tAvat pathyapayuktaH, vAcA kiJcit pRSTo vyAkaroti, kAyena gacchatyeva, evaM trividhamapi tasya bhavati / subhA-subhe jjhANe tti jaM sammadiTTI kareti / ettha vi sutakaraNe sasamayasuteNa / pagataM, No parasamayeNa suteNaM / ajjhavasAyeNaM sumeNa gaNadharehiM kataM / evaM tAva gaNadharANaM mUlakaraNaM, tassissANaM tu uttara. karaNaM / athavA tesimavi mUlakaraNaM ghaDeti, yaduta apUrvameva paThanti / vaktAro'pi ca bhavanti--amena sAdhunA AcAraH kRta iti / yattu vismRtaM punaH saMskriyate taduttarakaraNamasya // 13 // uktaM karaNam / idAnIM kArakaH-jJAna-darzana-cAritrasaMyuktA gaNadharA eva kArakAH / tadeva ca kriyamANaM sUtraM "kajamANe kaDe" [ bhaga0 za0 9 u0 33 sU0 386 patra 485-1] tti kAUNaM kaDaM bhavati / taM puNa gaNadharehiM kiM ukkosakAlahitIehiM 10 kammehiM vaTTamANehiM kataM ? jadhaNNahitIehiM 0 ? ajahaNNamaNukkosahitIehiM . ? ettha gAdhA * Thiti aNubhAve baMdhaNa NikAyaNa Nivatta dIha husse ya / saMkama udIraNAe udae vede uvasame ya // 14 // Thiti tti ajahaNNamaNukkosahitIehiM kammehiM vaTTamANehiM kataM / tehiM puNa kiM tivvANubhAvesu maMdANubhAvesu? [ maMdANubhAvesu kataM] / baMdhaNe tti kiM baMdhatehiM kataM NijjaraMtehiM kataM?, tadAvaraNijjAiM paDucca No baMdhatehiM kataM / No NidhattaM-15 tehiM, [No] NikAyaMtehiM aNikAyaMtehiM, No dIghIkareMtehiM hussIkareMtehiM, uttarapagaDIsaMkamaM kareMtehi vi akareMtehi vi kataM / tadAvaraNijjAI kammAI aNudIreMtehiM sesAI udIreMtehi vi aNudIreMtehi vi kayaM / udae tti kesiMca udae vaTuMtehi kesiMca aNudae, purisavede vaTuMtehiM kataM / upasame tti kesiMca upasame kesiMca aNuvasame, athavA uvasame tti khayovasamie bhAve vaTuMtehiM kataM / kartAra eva tasyopadizyante // 14 // kathaM puNa tehiM kataM? sotUNa jiNavaramataM gaNadhArI kAtu takkhaovasamaM / ajjhavasANeNa kataM suttamiNaM teNa saiMttagaDaM // 15 // sotUNa jiNavaramataM0 gaadhaa| tava-Niyama-NANarukkhaM ArUDho kevalI amitaNANI / to muai NANavuddhiM bhaviyajaNavibodhaNaTThAe // 1 // taM buddhimaeNa paDeNa gaNadharA geNhiuM giravasesaM / titthakarabhAsitAI gaMthaMti tato pavayaNaTThA // 2 // [bhAva0ni0 gA0 89-90] 25 evaM gaNadharasaladdhiehiM kRtaM, sesANaM gaNadharavajjANaM puvvakataM adhijjatehiM tadAvaraNijjANaM kammANaM khayovasamaM kAUNa kataM ti / evaM gaNadharehiM kRte ko guNaH ?, ucyateghettaM ca suhaM suhaguNaNa-dhAraNA dAtu pucchiuM ceva / eteNa kAraNeNaM jItaM ti kataM gaNadharehiM // 1 // [Ava0 ni0 gA0 9.] 20 1 taiva kAlo bhadeg cUsapra0 // 2 hussesu khaM 1 / hassesu khaM 2 pu 2 // 3 "tatra karma sthitiM prati ajaghanyotkRSTakarmasthitibhirgaNadharaiH sUtramidaM kRtamiti / tathA 'anubhAvaH' vipAkastadapekSayA mandAnubhAvaiH / tathA bandhamaGgIkRtya jJAnAvaraNIyAdiprakRtIrmandAnubhAvA banadbhiH / tathA'nikAcayadbhiH, evaM nidhttaavsthaamkurvdbhiH| tathA dIghasthitikAH karmaprakRtIhasIyasIjenayadbhiH / tathA uttaraprakRtIbaMdhyamAnAsu saGkramayadbhiH, tathA udayavatAM karmaNAmudIraNAM vidadhAnaH, apramattaguNasthaistu sAtA-'sAtA-''yUMSyanudIrayadbhiH / tathA manuSyagati-paJcendriyajAtyaudArikazarIra-tadaGgopAGgAdikarmaNAmudaye vartamAnaiH / tathA vedamaGgIkRtya puvede sati / tathA 'uvasame' tti sUcanAt sUtramiti kSAyopazamike bhAve vartamAnairgaNadhAribhiridaM sUtrakRtAGga dRbdhamiti / " iti zIlAGkaTIkA // 4 sUyagaDaM khaM 2 pu 2 // Jain Education Intemational Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Nijjutti-cuNNisamalaMkiyaM [1 samayajjhayaNe paDhamo uhesao anjhavasANeNa kataM ti pasatthehiM ajjhavasANehiM kataM, Na pUyA-sakAra-vittihetuM vA / uktaM hi-"paMcahiM ThANehiM suttaM adhijeja, taM jahA-NANaTThatAe0" [ sthAnAGgasUtra sU0 468 patra 350-2] // 15 // vaijogeNa pabhAsitamaNegajogakaraNANa sAdhUNaM / __to vaijogeNa kataM jIvassa sabhAviyaguMNehiM // 16 // 5 vaIjogeNa pabhAsita0 gAdhA / yad bhagavAna bhASate sa vAgyoga eva, [na] zrutam , zrutasya kSAyopazamikatvAdisyuktam , vAgyogastu nAmapratyayatvAdaudayikaH, vijJAnamapyasya kSAyikatvAt kevalam , zabdastu pudgalAtmakatvAd dravyazrutamAtram , ato na bhAvazrutamiti, ato vaijogeNa arahatA attho pagArehiM bhAsito pbhaasio| kesiM ? aNegajogakaraNANa sAdhUNaM / te ya ke ?, gaNadharA / kadhaM puNete aNegajogakaraNA ?, ucyate-jato aNegavidhaladdhisaMpaNNA, taM jadhA-kohabuddhI bIyabuddhI payANusArI khIra-sappi-madhuAsavA / to vaijogeNa kataM ti, titthagarehiM vaijogapabhAsitehi gaNadharehiM vaijogeNa ceva 10 sustIkataM / taM puNa jIvassa sabhAviyaguNehiM ti pAgatabhAsA, esa svabhAvaguNaH, vaikRtastu saMskRtabhASA, Agantuka ityarthaH // 16 // taM ca puNa evaM gahitaM akkharaguNa-metisaMghAtaNAe kammaparisADaNAe ya / tadubhayajogeNa kayaM suttamiNaM teNa suttakaDaM // 17 // akharaguNamatisaMghAtaNAe0 gAthA / akkharaguNo NAma ekaikamanantaparyAyamakSaram , akSarAbhilApo vA akSaraguNaH, 15 asau hyabhilApyo'rtho na zakyate akSaramantareNa prakAzayitum , pradIvamantareNeva tamasi ghaTa ityato'bhilApya evAkSaraguNaH / mati tti matiNANavisuddhatAe savve vi samA, akSarasaMghAtaNAe laddhito vi savve samA, suttakaraNaM kammaNijjaraM ca paDucca savve samA / adhavA jadhA jadhA akSarANi mativisuddhatAe saMghAeMti tadhA tadhA NijarA bhavati / tadabhayayogeNaM ti matiNANeNaM vAieNa ya jogeNaM ti kRtaM sUtrakRtaM sUtrakaDaM // 17 // sUcanAdvA sUtram sutteNa sUIta tti ya atthA taha sUitA ya juttA ya / to bahuvidhappajuttA sasamayajuttA aNAdIyA // 18 // sUyagaDaM ti gayaM / sutteNa sUita tti ya0 gAdhA / 'sUitA' protA ityarthaH / upalabdhavyA vA te suttapadeNa atthapadA sUitA sUtrANusAreNa jJAyanta iti, nAsUtro'rtho vai vidyate, tena punaryujyamAnA yojitAH nAyujyamAnAH, yo hi yenArthena saha ghaTate sa tathaiva pUrvAparyasambandhena yojitaH, ayujyamAnAstu apArthaka-nirarthakAdayo na yojitAH / to bahuvidhappagArA jutta tti gadyaM padyaM kathyaM geyaM caubiheNa jAtibaMdheNa payuttA, athavA pratijJAdipaJcAvayavavizeSeNa prayuktAH / te puNa sasamayajuttA aNAdIyA, sampratikAlaM tAvat pratItya saGkhyeyAni padAni / kadhaM puNa te aNaMtA gamA aNaMtA pajjavA ?. atItA-'NAgataM gamA aNaMtA pajavA, paNNavarga vA paDucca aNaMtA gamA aNaMtA pajavA, jeNa coddasaputvI codasapuvvissa chahANapaDio / gamyate anenArtha iti gamakaH / gaNadharA puNo savve akkharaladdhito matiladdhio ya tullA, yathA tulyavarti-snehAH pradIpAH prakAzena tulyA AdityA vA tathA'kSara-matilAbhAbhyAM tulyaaH| athavA yathA AdityaH svabhAvataH prakAzayati evaM gaNadharA api gaNanirvartakasya karmaNa udayAd gaNadhAritvaM kurvanti // 18 // 1"NANaTThayAte 1 dasaNaTThayAte 2 carittaThThayAte 3 viggahavimotaNaTThayAte 4 ahatthe vA bhAve jANissAmIti kaTu 5 / " iti pUrNaH paatthH|| 2degjogaMdharANa sAkhaM 1 kha 2 pu 2 vR0||3 guNeNaM khaM 1 kha 2 pu 2 vR0||4vijogo pabhAtisati0 cuuspr0|| 5degmaisaMghADaNAe khaM 2 / maisaMjogaNAya khaM 1 // 6 paDisA khaM 1 // 7 akSaramatiguNasaM' cuuspr0|| 8degyogeNaM ti vAieNa mANaseNa ya jogeNaM ti kRtaM sUtrakRtaM sUtrakRtaM sUtraM sUtrakRtaM sUcanAdvA mu0|| 9suttiya cciya khaM 2 pu 2 vR0|| 10degvihaM pauttA khaM 1 vR0|| 11ttA payA pasiddhA aNA khaM 1 khaM 2 pu 2 vR0|| 12 vipadyate pu0 sN0|| 13 mAnA upalabdhavyA, yo hi vA. mo0|| Jain Education Intemational Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NijuttigA0 16-18 ] sUyagaDaMgasutaM biiyamaMgaM paDhamo suyakkhaMdho / ettha puNa imAo vi gAdhAo bhANitavvAo-- 'tAkataM 1 keNa taM 2 kesu ya davvesu kIratI vA vi 3 / kAhe va kArao 4 Nayato 5 karaNaM katividhaM 6 kadhaM 7 // 1 // [ Ava0 ni0 gA0 1027 patra 467 - 1 / vizeSA0 gA0 3363 ] aitANi sattapayAiM / tathA ( tattha ) sutakaDaM kiM kataM kajjati akayaM kajjati ?, jaM bhaNiyaM kiM uppaNNaM kajjati aNuppaNNaM kati ? / ettha ehiM maggaNaM kei uppaNNaM icchaMti, kei aNuppaNNaM ti / te ya NegamAdI satta mUlaNayA / tattha gamo -- 5 tatthA''digamassa aNuppaNNaM kIrati, No uppaNNaM kIrati / kamhA ?, jadhA paMcatthikAyA NiccA evaM sUtakaDaM pi Na kayAdi NAsssI Na kadAi Na bhavai Na kayAi Na bhavissati, bhUvaM ca bhavai ya bhavissati ya, dhuve Nitie akkhae avvae avaTThie Nice, Na esa bhAvo keNai uppAyite ti kaTTu / jayA vi bharagheravatesu vAsesu vocchijjati tayA vi mahAvidehe vAse avocchiNNameva / sesANaM NegamANa chaNha ya saMgahAdINaM NayANaM uppaNNaM kIrati, jeNa paNNarasasu vi kammabhUmIsu purisaM pahuca uppajjati / jati uppaNNaM tividheNaM sAmitteNaM uppaNNaM samuTThANasAmitteNa 1 vAyaNAsA0 2 laddhIsA0 3 / ettha ko Nayo kaM 10 sampatti icchati ?, tattha je paDhamavajjA NegamA saMgaha-vavahArA [ya] te tividhaM pi uppatti icchaMti -- samuTThANaM jadhA titthakarassa saNaM uTThANeNaM 1 vAyaNAe vAyaNAyariyassa NissAe, jadhA bhagavatA gotamasvAmI vAito 2 laddhIe jadhA bhaviyassa kiMci nimittaM daddUNaM jAtismaraNAdigaM tadAvaraNijjANaM kammANaM khayovasameNaM utpajjati 3 / ujjusuto samuTThANaM Necchati, kiM kAraNaM ? bhagavaM caiva uANaM sa eva vAyaNAyario gotamappabhitINaM teNa duvidhaM, vAyaNAsAmittaM [ laddhisAmittaM ] ca / tiNNi saddaNayA laddhimicchaMti, jeNa uTThANe vAyaNAyarie ya vijamANe vi abhaviyarasa Na uppajjati, abhAvAt / katAkataM ti gataM 1 | 15 keNa kathaM ti yavavahArato jiNideNa gaNadharehiM ca / tassAmiNA tu NicchayaNatassa tatto jato Na'NNaM // 1 // 2 // [ vizeSA0 gA0 3382] 'kesu davvesu kIrati' ti Negamassa maNuNNeNu davvesu kIrati / jadhA - maNNaM bhoyaNaM bhocyA maNuSNaM sayaNAsssaNaM / maNuNNaMsi agAraMsi maNuNNaM jhAyate muNI // 1 // [ gaMNa maNuNaM havai hu pariNAmakAragaM davtraM / vabhicArAto sesA biMti tato savvadavve // 1 // Na savvapajjavesu, jeNa "sute Na savvapajjavA" [ kAhe ya kArao bhavati -- uddiTThe cciya NegamaNayassa kattA'NadhijjamANo vi / jaM kAraNamuddeso tammi ya kajjovatAro ti // 1 // saMgaha-vavahArANaM paJcAsaNNatarakAraNattaNato / uddidvaMsi tadatthaM gurupayamUle samAsINo // 2 // 13 1 [vizeSA0 gA0 3386 ] ] iti vacanAt / kesu davvetti gataM 3 / [ vizeSA0 gA0 3391-92 ] ujjusutassa paDhaMto apuvvasutapajjave samaye [samaye] akkamamANo uvayuttassa vA aNuvayuttassa vA No sutaM bhavati, samatte ajjhayaNe suyaM bhavati / tinhaM saddaNayANaM apuvve sutapajjave samaye samaye akkamamANassa NiyamA sammaddiTThissa uvayuttassa No suyaM bhavati, samate kArao sutaM bhavati / ettha gAdhA aMgastotto kattA saha-kiriyAviutto vi / saddAdINa maNuNNo pariNAmo jeNa sutamatio // 1 // 4 / 20 25 1 etatsaptapadavyAkhyAsamAnArthakA AvazyakacUrNiravazyamavalokanIyA, bhAga 1 patra 502 tathA 601-4 // 2NaM maNuNNapariNAmakAraNaM davvaM vizeSA0 // 3-4 sammatte pu0 // 5 aMgesu tAva yukto kattA cUsapra0 / vizeSAvazyaka mahAbhASye sAmAyikasUtrasyAdhikArAt sAmAiovautto iti pATho varttate, kiJcAna sUtrakRtAGgasUtrasyAdhikArAt aMgassutovayutto iti pATho nirdiSTo'sti // 6 sadakiriyo utto vi / saddAdINamaNaNNA pari cUsapra0 / kiJca nAyaM pATho vizeSAvazyakavRttikRtAM koArya koTyAcArya hemacandrasUrINAM sammato'sti // 30 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Nijutti-cuNNisamalaMkiyaM [1 samayajjhayaNe paDhamo uddesao kattA Nayato'bhihito athavA Nayato tti NItiyo yo / sAmAiyahetupayojakArao so Nayo ya imo||2|| AloyaNA i 1 viNaye 2 khetta 3 disAbhiggahe ya 4 kAle ya 5 / rikkha 6 guNasaMpayA vi ya 7 abhivAhAre ya aTThamaye 8 // 3 // [vizeSA0 gA0 3394-96] nayatIti naiyAyikaH, gamayati ebhiH prakAraiH, evaMguNasaMpaNNAya jo sUta[ka]DaM deti so NAyakArI NAyavAdI ya bhavati / AloyaNA ca sutovasaMpayAya dAyavvA, paDicchageNaM sisseNAvi jati mUlaguNa-uttaraguNA vA virAdhitA tA vintaNa NissalleNa hotavvaM 1 / AloyaNasuddhassa vi deja viNIyassa NAviNIyassa / Nahi dijjati AbharaNaM paliyattiyakaNNa-hatthassa // 1 // [vizeSA0 gA0 340.] so viNIto keriso, aNuratto bhattigato amuyI aNuattao visesaNNU / ujjutta aparitaMto icchitamatthaM labhati sAdhU // 1 // 2 / viNayavato vi ya kayamaMgalassa tayavigghapAragamaNAya / deja sukatovayogo devvAdisu suppasatthesuM // 2 // [vizeSA0 gA0 3402-3] tattha duvve sAli-vIdhiya-godhuma-javAdidhaNNasamIpe, Na tu tila-caNagAdisamIve / khettaM pasatthamapasatthaM caucchavaNe sAlivaNe paiumasare kusumie va vnnsNdde| gaMbhIra sANuNAe padAhiNajale jiNaghare vA // 1 // dija Na u bhgg-jhaamit-susaann-sunnnnaa-'mnnunnnngehesuN| chAraMgAra-kayArA- mejjhAdIdavvaduDhesu // 2 // [vizeSA0 gA0 3404-5] adhavA atthi kANIyi khettANi jesu sajjhAyo ceva Na kIrati, jadhA vaidese paNNattI siMdhuvisae ya Na paDhijati masANAdisu vA, evaM jo jahiM 3 / idANiM tiNi disAo abhigijjha uddisitavvaM20 puvvAbhimuho uttaramuho va dejA'havA pddicchejaa| jAe jiNAdayo vA disAe jiNaceiAI vA // 1 // 4 / [vizeSA0 gA0 3406] kAle tti-imaM aMgaM kAleNa paDhijjati rAti-diNANaM paDhama-carimAsu porisIsu / adhavA udisaMtocAuddasi paNNarasiM vajejA aTThamI ca NavamIM ca / chaDiM ca catthiM bArasiM ce doNhaM pi pakkhANaM // 1 // 5 / [vizeSA0 gA0 3407] 25 pasatthesu vaTTati rikkhesumayasiramadA pusso tiNNi ya puvAI mUlamassesA / hattho cittA ya tathA dasa viddhikarAI NANassa // 1 // [gaNi0 pra0 gA0 . / vizeSA0 gA0 3408 ] jassa vA jaM aNukUlaM / adhavAsaMjhAgayaM ravigataM viDDeraM sagahaM vilaMbiM ca / rAhuhataM gahabhiNNaM ca vajjae satta Nakkhatte // 1 // [vizeSA. gA0 3409 / gaNi0 pra0 gA0 15] saMjhAgatammi kalaho hoti kubhattaM vilaMbiNakkhatte / viDDere paravijayo AiJcagate aNivANI // 1 // jaM saggahammi kIrai Nakkhatte tattha vuggaho hoi / rAhuhayammi ya maraNaM gahabhiNNe lohiogAlo // 2 // [gaNi0 pra0 gA0 18-19] 1 sUtadaMDaM vA0 mo0|| 2 khettAdisu vizeSA0 // 3 payumasare vA0 mo0 // 4degsare pupphaphalitavaNasaMDe / gaMbhIra sANuNAde pdaahinnaavttudgaadii|| Ava0 cUrNI bhAga 1 patra 603 // 5ca sesAsu dejAhi vizeSAvazyake // Jain Education Intemational Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 NijuttigA0 19-22] sUyagaDaMgasuttaM vidayamaMgaM paDhamo suykkhNdho| paNNattI diTThIvAto ya divaDDakhettesu uddisaMti 6 / guNasaMpayA NAma puTviM viNeyo jai viNIto ime ya se guNA jai atthi to uhissati piyadhammo dRDhadhammo saMviggo'vajjabhIru asaDho ya / khaMto daMto mutto thiravvata jitindio ujjU // 1 // asaDho tulAsamANo samito taha sAdhusaMgadharayo ya / guNasaMpadovavedo joggo seso ajoggo tu // 2 // Neyo'bhivvAhAro'bhivbAharaNamahamassa sAdhussa / idamuddisAmi suttatthobhayato kAliasutammi // 3 // davva-guNa-pajjavehi ya bhUtAvAyammi gurusamAdiTe / beduhiTThamiNaM me icchAma'NusAsaNaM sisso // 4 // 7 / [vizeSA0 gA0 3410-13] sAuNo vA pasattho vA abhivAharati 8 / 5 / / karaNaM tavvAvAro guru-sIsANaM catuvidhaM taM ca / uddeso vAyaNatA tathA samuddesaNamaNuNNA // 1 // 6 / [vizeSA0 gA0 3414] 10 ___ kadhaM labbhati tti jadhA NamokAro. NANAvaraNijjassa duvidhANi phaDDagANi-savvaghAtINi desaghAtINi ya, tattha savvaghAtIhiM ugdhAtitehiM desaghAtIhiM udiNNehiM ugghAtitehiM aNudiNNehiM uvasAmiehiM kamaso visujjhamANassa labhati / kadhaM labhati tti gayaM 7 // bhaNitaM sUtakaDaM ti NAmaM aMgassa / tassa puNa sUtakaDassa * do ceva ya sutakhaMdhA anjhayaNAI havaMti tevIsaM / tettIsaM uddesaM AyArAto duguNametaM // 19 // "[........... ... // 19 // .......................................... / ................................ // 20 // ] gAdhA solasagammI jesiM ajjhayaNANaM te ime gaadhaasolsgaa| mahanti ajjhayaNANi adhavA mahaMti ca tANi ajjhayaNANi ca mahajjhayaNANi / tattha paDhamo sutakhaMdho [gAdhA solasagA, tAI tAva bhaNNaMti tti kAtUNaM teNa gAdhA Nikkhi- 20 vitavvA solasa NikkhivitavvA sutaM NikkhivitavvaM khaMdho Nikkhivitabbo // 20 // Nikkhevo gAdhAe caubiho chabiho ya solssu| nikkhevo ye suyammi ya khaMdhe ya cauviho hoi // 21 // Nikkhevo gAdhAe0 gAthA / [gAdhA] NAmAdi cturvidhaa| NAma-ThThavaNAo gatAo / davve jANagasarIrabhaviyasarIravairittA ptty-potthylihitaa|bhaavgaadhaa duvidhA-Agamato nnoaagmtoy| Agamato jANae uvayutte |nnoaagmtoe solasayaM NAmAdi chavvidhaM / NAma-ThavaNAo taha ceva / vairittaM solasaM sacitta-acitta-mIsagANi davyANi / khettasolasagaM solasa aagaaspdesaa| kAlasolasayaM solasa samayA solasasamayaTThitIyaM vA davyaM / bhAvasolasayaM imANi ceva solasa ajjhayaNANi khayovasamie bhAve / sute khaMdhe ya catukko Nikkhevo pUrvavat jAva bhAvakhaMdho / etosa ceva solasaNhaM ajjhayaNANaM samudayasamitisamAgameNaM gAdhAsolasayasutakhaMdho tti lbbhti||21||gaadhaasolsyaannN ime atthadhikArA bhavaMti - sasamaya-parasamayaparUvaNA ya 1NAUNa bujjhaNA ceva 2 / / saMbuddhassuvasaggA 3 thIdosavivajjaNA ceva 4 // 22 // 1 sAdhusaGgraharataH // 2 zakuna ityarthaH // 3 do ceva sutakkhaMdhA ajjhayaNAiM ca hoMti tevIsaM / tettIsaM uddesA AyArAto duguNamaMgaM // khaM 1 khaM 2 pu 2 vR0 / atra gAthAyAM tettisudesaNakAlA AyA iti pAThabhedaH pu 2 // 4 atra do ceva ya sutakhaMdhA0 iti gAthAyAzcUrNiH agretanacUyuktArthasaMvAdinI niyuktigAthA tatpratIkA dikaM ca cirantanakAlAdeva truTitamiti sambhAvyate, niyuktyAdarzaSSapyetadarthasaMvAdinI gAthA nopalabhyate, nApivRttikRtA zIlAUna vyAkhyAtA dRzyate, tadatrArthe tajjJA eva pramANam // 5 u suyammI khaMdhe khaM 1 // Jain Education Intemational Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Nijutti-cuNNisamalaMkiya [1 samayajjhayaNe paDhamo uddesao 10 sasamaya-parasamayaparUvaNA ya0 gAdhA / paDhamajjhayaNe sasamaya-parasamayaparUvaNAe adhiyAro 1 / bitiyajjhayaNAdhiyAro puNa te sasamayaguNe parasamayadose ya NAUNaM sasamae saMbujhitavvaM 2 / tatiyajjhayaNAdhigAro saMbuddho saMto jadhA uvasaggehiM Na cAlijjai 3 / cautthajjhayaNAo itthidosavivajaNA, te vi aNulomauvasaggA ceva 4 // 22 // uvasaggabhIruNo thIvasassa gairaesu hoja uvavAo 5 / eva mahappA vIro jayamAha tahA jaejjAha 6 // 23 // uvasaggabhIruNo thIvasassa0 gAdhA / paMcamaajjhayaNAdhiyAro jo uvasaggabhIrU itthIvasamogao ya pAvaM ajiUNa Naraesu uvavajjati 5 / chaTThassa evaM jANiUNaM mahappA mahAvIro uvasaggANi jiNittu itthIpasaMgadosA ya dose jANittu itthigAo vajettA vvANaM gato bhagavAn jato ato Ayario vi evaM ceva sIsassa uvadisanto vakkhAti-jadhA sasamae jatiavvaM uvasaggA ya NijiNitavyA itthigAo vajetavvAo, evaM sIlavaM baMbhavaM ca bhavati 6 // 23 // NissIla-kusIlajaDho susIlasevI ya sIlavaM ceva / NAUNa vIriyadugaM paMDitavirie paiyatitavvaM 8 // 24 // NissIlakusIla0 gAdhA / sattamae NissIlA gihatthA, dussIlA aNNautthiyA, sasamae vi pAsatthAdayo kusIlA vajetavyA, sayaM ca zIlavatA bhavitavyaM 7 / aTThamassa sayaM sIlavatA NAUNa vIriyadugaM paMDitavIrie payatitavvaM 8 // 24 // sesANaM puNa imo ahiyAro dhammo 9 samAhi 10 maggo 11 samosaDhA causu 12 savvavAdIsu 13 / sIsaguNa-dosakahaNA gaMthammi sadA gurunivAso 14 // 25 // oNyANiya saMkaliyA AyANijammi AyatacarittaM 15 / appaggaMthe piMDakavayaNe gAdhAe ahigAro 16 // 26 // dhammo samAdhi maggo. gAdhA / bitiyA vi AyANiya saMkaliyA0 gAdhA / evaM paMDitavIriyaabhigamaNaTatAe dhammo kahijai, paMDiyavIriyahito vA dhamma kati 9 dasamassa samAdhivAso uvadissati, samAdhI vA se uvadissati 10NANAdisaMjutto vA se maggo uvadissai, so vA paresiM uvadisati ekArasamassa 11 / bArasamassa evaM maggapa DivaNNo gAmAtagaM vA uvassae vA bhikkhAyariyagayaM vA dUijjamANaM vA parautthigA parautthigabhAvitA vi gihI code.tosiM paDise. dhaNaTA samosaraNajjhayaNe tiNha vi tisaTThANaM pAsaMDiyasatANaM asabbhAvakudiTThIo paDisedhijati 12 / terasamassa jadhA paDisecentA adhavA maggo parikadhijati savve vi te dhamma samAdhimaggaM vA Na yANaMti 13 / cohasamassa samAdhimaggaTThitassa vi 28 sIsaguNa-dosA parikadhijaMti, sIsaguNasaMpaNNeNa ya gurukulavAso vasitavvo 14 // 25 // paNNarasamasa AyANije AtmArthikena AyatacaritteNaM bhavitavvaM, suttattho ya pAyeNa saMkaliyANibaddho 15 / etesiM paNNarasaha vi ajjhayaNANaM gAdhAe piMDakavayaNeNaM attho'bhivvajjati, darisijjati vibhASyata ityarthaH 16 // 26 // gAdhAsolasagANaM piMDattho vaNNito samAseNaM / etto ekkakaM puNa ajjhayaNaM kittayissAmi // 1 // tattha paDhamajjhayaNaM samayo tti / tassa ime aNuyogadArA bhavaMti / taM jadhA-uvakkamo 1 Nikkhevo 2 aNugamo 3 15 1naragesu khaM 1 // 2 jAhi khaM 2 // 3 paricattanisIla-kusIla susIla saMvigga sIlavaM ceva 7 sA. vR0 / paricattanisIla-kusIla susIlasevI ya sIlavaM hoi 7 khaM 2 pu 2 / NissIla-kusIlajaDho ityAdikathUrNikRtsammataH pAThaH khaM 1 pratau . vartate // 4 payaiyacaM khaM 2 pu 2 / ya jaiyavvaM khaM 1 / payaTTei saa0|| 5AdANiya saMkaliyA AdANijjammi khaM 2 pu 2 // 6piDiyavayaNeNaM hoi ahi saa0|| 7codejetesiM vA. mo0|| . Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NijuttigA0 23-26] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMga paDhamo suykkhNdho| Nayo 4 / upakramyate anenetyupakramaH, "kramu pAdavikSepe" upa-sAmIpye, satthasAmIvIkaraNaM, satthassa NAmadesamANayaNamiti bhaNitaM hoti 1 / tathA nikSipyate'neneti nikSepaH, "kSipa preraNe" iti, niyato nizcito kSepo nikSepaH, nyAsaH sthApaneti yAvat 2 / anugamyate'nenetyanugamaH, aNuno vA sUtrasya gamo anugamaH, anurUpArthagamanaM vA anugamaH, sUtrAnusaraNamityarthaH 3 / "NIka prApaNe" tasya naya iti bhavati, sUtraprApaNavyApAropAyAn nayatIti nayaH, nIyate vA aneneti nayaH, vastunaH paryAyANAM sambhavato'bhigamanamityarthaH / / etesiM ca uvakamAdidArANaM eseva kamo, yato nAnapakrAntaM asamIpIbhataM sad nikSipyate, na ca nAmAdibhiranikSiptamarthato'nugamyate, na ca nayamatavikalo anugama iti / jato satthaM sambandhAtmakena upakrameNa sthApanAsamIpamAnIyate, nAmAdinyastanikSepamarthato'nugamyate nAnAnayaiH, ato'yamevAnuyogadvArakrama iti / so uvakkamo chavidho-NAmovakkamo ThavaNo0 davva0 khetta0 kAla. bhaavuvkkmo| chavviho vi jadhA Avassae [Ava0 cUrNI bhAga 1 patra 80] tadhA pruuvetvvo| adhavA uvakkamo chavidho-ANupuvvI 1 NAmaM 2 pamANaM 3 vattavvayA 4 10 atthAdhiyAro 5 samotAro 6 / ete vi jadhA aNuyogaddAre [sU070 patra 51-1] tadhA bhAsitavvA jAva samotAro sammatto / evaM samayajjhayaNaM ANupuvvAdiehiM dArehiM jattha jattha samotarati tattha tattha samotAreyavvaM / ANupuvvIe uktittaNANupuvIe gaNaNANupuvvIe ya smotrti|saa tivihA-puvvANupuvvI pacchANupuvvI annaannupuvvii| samayajjhayaNaM puvvANupuvvIe paDhamaM, pacchANupuvvIe solasamaM, aNANupuvvIe etAe ceva egAdiyAe eguttariAe solasagacchagatAe seDhIe aNNamaNNabbhAso durUvUNo / ettha patthAravihIkaraNaM imaM 15 ekAdyA gacchaparyantAH parasparasamAhatAH / rAzayastaddhi vijJeyaM, vikalpagaNite phalam // 1 // gaNite'ntyavibhakte tu, labdhaM zeSairvibhAjayet / AdAvante ca tat sthApyaM, vikalpagaNite kramAt // 2 // 1 / NAme chavidhaNAme samotarati, tattha chavvidho bhAvo vaNijjati, tattha vi khayovasamie bhAve samotarati, jato savvameva suyaM khayovasamie bhAve vaTTati 2 / 20 pamANaM caunvidhaM-davvappamANaM khettappamANaM kAlappamANaM bhAvappamANaM ca / pramIyate'neneti pramANam / tattha samayo bhAvAtmakatvAd bhAvapramANagocaram / taM bhAvappamANaM tividhaM-guNappamANaM NayappamANaM saMkhappamANaM / guNappamANaM duvidhaM-jIvaguNappamANaM ajIvaguNappamANaM ca / tattha jIvANaNNattaNao samayassa jIvaguNappamANe samotAro / jIvaguNappamANaM tividhaM-NANaguNappamANaM dasaNaguNappamANaM carittaH / tatra bodhAtmakatvAt samayassa gANaguNappamANe smotaaro| NANappamANaM caturvidham -paJcakkhaM aNumANaM ovamma aagmo| tattha samayassa pAyaM parovadesattaNato AgamappamANe samotarati / Agamo duvidho-loio logu-25 ttaroya, loguttarie samotarati / so tividho-sutte atthe tadubhate tti, tisu vi samotarati / adhavA Agamo titi aNaMtarAgamo paraMparAgamo ya / tattha samayassa atthato titthakarassa attAgamo gaNadharANaM aNaMtarAgamo gaNadharasissANaM paraMparAgamo, sattatto gaNadharANaM attAgamo gaNaharasIsANaM aNaMtarAgamo, teNa paraM sutta-'tthA vi No attAgamo No aNaMtarAgamo paraMparAgamo / guNappamANaM gataM / idANiM NayappamANaM, tatthamUDhaNeyiyaM sutaM kAliyaM tu Na NayA samotaraMti idhaM / Asaja tu sotAraM Nae NayavisArato bUyA // 1 // [Ava0ni0 gA0 762] Na idANiM NayappamANe samotarati, purA puNa jAva catuNha aNuyogANa apuhattaM Asi tAva sutte NayA avatArijaMtA, iyANiM puhattANuyoge NAvatArijaMti / 30 1 suttattho gaNa cuuspr0|| 2degNayayaM vA0 mo0 // sUya0 su. 3 Jain Education Intemational Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - Nijutti-cuNNisamalaMkiyaM [1 samayajjhayaNe paDhamo uddesao idANiM saMkhappamANaM, taM aTThavidhaM, taM jadhA-NAmasaMkhA ThavaNasaMkhA davva0 khetta0 kAlasaMkhA parimANa0 pajjava0 bhAvasaMkhA ceva, tattha parimANasaMkhAe samotarati / parimANasaMkhA duvidhA-kAliyasutaparimANasaMkhA ya diTThivAyasutaparimANasaMkhA ya, kAliyasuyaparimANasaMkhAe samotarati / kAliyasutaparimANasaMkhA duvidhA-aMgapaviDhaM aMgabAhiraM ca, aMgapaviDhe samotarati / pajjavasaMkhAe aNaMtA pajjavA, jato bhaNitaM-"savvAgAsapadesagaM savvAgAsapadesehiM aNaMtaguNitaM paMjavaggaM akkharaM labbhati" 5 [nandI0 sU0 42] "saMjjA akkharA saMkhejjA saMghAtA saMkhejjA padA saMkhejA silogA saMkhejjAo gAdhAo saMkhejjA veDhA saMkhejjA aNuyogadArA" [arthataH samavA0 sU0 137 / nandI0 sU0 46] 3 / idANiM vattavyayA, sA tividhA-sasamayavattavvayA parasamayavattavvayA sasamayaparasamayavattavvayA, tattha sasamayavattavyayAe samotarati / parasamae ubhayaM vA sammAhiTThissa sasamayo jeNa / to savvajjhayaNAI ssmyvttvvnniytaaii||1|| 10 micchattasamUhamayaM sammattaM jaM ca taduvakArammi / vaTTai parasiddhaMto to tassa tao sasiddhaMto // 2 // 4 // [vizeSA0 gA0 953-54 ] atthAhikAro duvidho-ajjhayaNatthAdhikAro ya uddesatthAdhikAro ya / tattha ajjhayaNatthAhigAro sasamaya-parasamayaparUvaNAe / uddesatthAdhikAro imo-paDhamuddesae tAva ime cha atthAdhikArA bhavaMti / taM jadhA * medhapaMcabhUta 1 ekappae ya 2 tajIvatassarIrI ya 3 / tadha ya aMkAragavAdI 4 AtacchaTTho 5 aphalavAdI 6 // 27 // // 27 // vitiyae cattAri atthAdhikArA / taM jadhA * 'bitie NiyatIvAyo 1 aNNANI 2 taha ya NANavAdI ya 3 / .. kammaM cayaM Na gacchati catuvidhaM bhikkhusamayammi 4 // 28 // * taie AhAkammaM 1 kar3avAdI jadha ya te pevAdI tu 2 / kiccuvamA ya cautthe parappavAdI aviratesu // 29 // tatie'ttha atthAdhikAro AhAkammaM paravAdikA ya / cautthe ego ceva adhigAro kiccavamA parappavAdigANaM 5 // 29 // evaM samotAreNa jattha jattha samotarati tattha tatthAvatAritaM 6 / uvakkamo gto| idANiM Nikkhevo / so tivihooghaNipphaNNo NAmaNi0 suttAlAvayaNipphaNNo tti / oho NAma-jaM sAmaNNaM satthassa NAma, taM caumvidhaM-ajjhayaNaM ajjhINaM Ayo jhavaNA / ajjhayaNaM NAmAdi caturvidham , davyajjhayaNaM pattaya-potthayalihitaM, bhAvajjhayaNaM idameva samayaM ti / ajjhINaM 25 NAmAdi catuvidhaM, davvajjhINaM savvAgAsaseDhI, bhAvajjhINaM idameva samayajjhayaNaM, Na khIyati dijaMtaM aNNesiM / tattha gAdhAjadha dIvA dIvasataM padippadI so ya dippatI dIpo / dIpasamA AyariyA dIppaMti paraM ca dIveti // 1 // [anuyogadvAre patra 252-2] idANiM Ayo-so vi nAmAdi catuvidho, duvvao sacittAdi, saccitte dupayAdi 3, misse sa eva sAbharaNANaM dupadAdINaM, acitte hiraNNAdI 4, bhAvao idameva samayajjhayaNaM / idANiM jhavaNA-sA vi NAmAdi catuvidhA, davyajjhavaNA 15 30 1nandIsUtre tu pajjavaggakkharaM iti pAThaH // 2NAmaM 1ThavaNA 2 davie 3 iti triMzattamI gAthA vRttikRtA madhapaMcabhUta iti gAthAyAH prAga vyAkhyAtA'sti, niryuktyAdarzeSvapi ca tathaiva vartate // 3degssarIre ya khaM 1 kha 2 pu 2 vR0|| 4 agAragavAtI khaM 2 pu 2 // 5 attacchaTo sA0 // 6 etadgAthAcUrNiH prathamAdhyayanadvitIyoddezakotthAnikAyAM drssttvyaa| bIe NiyatIvAyo 1 annANiya 2 taha khaM 2 pu2|| 7 u khaM 1 khaM 2 pu 2 // 8 kaDavAyaM jadha khaM 1 // 9pavAdIA khaM 1 vR0|| 10 ya vira cuuspr.|| Jain Education Intemational Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vijuttigA0 27-30] sUyagaDaMgasutaM biiyamaMgaM paDhamo suyakkhaMdho / "lhathiyAe pattI jhavijjati ghoDao vivajjhAe / " [ ] evamAdi / bhAvajjhavaNA duvidhA - pasatthabhAvajjhavaNA ya apatyabhAvajjhavaNA ya / pasatthabhAvajjhavaNA NANassa 3 jhavaNA, apasatthabhAvajjhavaNA kodhassa 4 / causu vi etesu samayajjhayaNaM bhAve samotarati / idANiM etesiM cauNha vi NirutteNa vihiNA vakkhANaM bhaNNati / tattha NiruttagAdhAo jeNa suhajjhappayaNaM ajjhappA''NayaNamadhiamayaNaM vA / bodhassa saMjamassa va mokkhassa va to tamajjhayaNaM // 1 // [ vizeSA0 gA0 960 ] jeNa suhajjhappaM jaNeti ato ajjhappajaNaM, [ppagAralovAo ajjhayaNaM / ahavA ajjhappassa ANayaNaM, ] ppagAra[AkAra ]NakAralovAo ajjhayaNaM ti / adhavA bodhAdINaM AdhikeNa NajjhayaNaM (ayaNaM) ajjhayaNaM, ayanaM gamanamityarthaH // ajjhINaM dijjaMtaM avvocchittiNayayo alogo vva / Ayo NANAdINaM jhavaNA pAvANa khavaNa tti // 1 // [ vizeSA0 gA0 961 ] - 19 gato ohaNiphaNNo Nikkhevo / [ NAmaNipphaNNe ] samayo tti / so bArasavidho * NAmaM 1 ThavaNA 2 davie 3 khette 4 kAle 5 kutitthi 6 saMgAre 7 / kula 8 gaNa 9 saMkerasamae 10 gaMDI 11 tadha bhAvasamae ya 12 // 30 // NAma-ThavaNAo tava 2 / vatiritto duvvasamao jo jassa sacittassa acittassa vA sabhAvo / taM jadhA -- sacittassovayogo, sesANaM gati-Thiti-abagAha - gahaNANi / adhipidhatteNa davvANaM sabhAvA bhavaMti vaNNa - gaMdha-rasa- phAsehiM - vaNato kAlo bhamaro, NIlaM uppalaM, ratto kaMbalasADo, pItiyA hariddA, sukilo sasI / [ gaMveNa ] sugaMdhaM caMdaNAdi, 'duggaMdho vaccho ( bacco ) 115 raseNa kaDuA suMThI, titto NiMbo, kasAyaM-tUviraM kaviTTha, ambaM ambayaM, mahuro gulo / [ phAsato ] kakkhaDo pAsANo, sa eva guru, lahugaM ulUgapattaM sItaM himaM, uNho aggI, NiddhaM ghataM, lukkhA chAriyA evamAdi / adhavA jo jassa davvarasovayogakA lo so tassa samayo, taM jadhA -- khIrassa tAva uNhamaNuNhaM sItamasItaM vA, evamaNNesiM pi puppha-phalAdINaM vibhAsitavyaM / athavAvarSAsu lavaNamamRtaM zaradi jalaM gopayazca hemante / zizire cA''malakaraso ghRtaM vasante guDo vasantasyAnte // 1 // 3 // [ 20 khettasamayo AgAsassa dhammatA, egeNa vi se puNe dohi vi puNNe sataM pi mAsajjA / [ lakkhasaeNa vi puNNe koDisahassaM pi mAejA // 1 // ] ] 1 atrArthe uttarAdhyayananiryuktisatkA pallutthiyA apatthA0 iti dazamI gAthA draSTavyA // 2 'vajAe mu0 // 3 saMkara 10 gaMDI 11 bodhavve bhAva khaM 1 kha 2 pu 2 // 4 avagAhaNANi pu0 // 5 apidha mu0 // 6 duggaMdho lhasuNAdI, kaDuA mu0 // 7 svasvabhAvaH // 8 "zakAnAM pitRzuddhiH, AbhIrakANAM manthanikAzuddhiH" iti zIlAGkavRttau // For Private Personal Use Only 5 [ adhavA jo jesiM gAmAtINaM khettANaM sa~sabhAvo, jadhA - gAme gAmadhammo nagare Nagaradhamma iti, devakurAdINaM vA khettANaM pi jo sabhAvo, adhavA jadhA paripakkakrasa sAlikhettassa luNitavtrasamaye, adhavA uDDaloga adhologa - tiriyalogassa vA jo 25 sabhAvo 4 / kAlasamayo jo jassa kAlassa sabhAvo -- ussappiNI avasappiNI, ussappiNI ussappati, [avasappiNI avsppti]| tathA - "subhANubhAvA muditA egaMtA susamA subhA / " ] evaM chavviho vi kAlo vaNNetavvo jadhA jaMbuddIvapaNNattIe [ vakSa 2 sU0 19 taH patra 92 ] 5 | pAsaMDasamayo jo jassa pAsaMDassa sabhAvo dhammatetyarthaH, taM jadhA tI AraMbheNa dhammaM vavasitA, kesiMci NANANa (NANeNa) dhammo, kesiMca abhiSecanopavAsa- gurukulavAsAdibhiH 6 / saMgArasamayo hi yasya yena yasmin kAlaH-avadhirdattaH saMgArasamayo, jadhA puvvakayasaMgAreNa siddhatthasAradhiNA baladevo sambodhito, puTTilAe 30 teyaliputto [ jJAtA0 zru0 1 0 14 sUtra 102 patra 189 - 2] pabhAvatIe uddAyaNo evamAdi [ Ava0 cUrNI bhAga 1 patra 399, Ava0 hAri0 vRtti patra 298 ] 7 / kulasamayo jo jassa kulassa dhammo AcAra ityarthaH, tadyathA - --zakAnAM AvapitRzuddhiH 10 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Nijuti - khuSNisamalaMkiyaM [ 1 samayajjhayaNe paDhamo uddesao khaNDazuddhiH, AbhIrANAM amAtRmanthanI zuddhiH manthanI zuddhI 8 / gaNasamayo jo jassa gaNassa samayo, taM jadhA - malagaNassa jo * mallo aNAho marati sa mallaiH saMskAryate patitaM cainamuddharanti 9 / gaNDisamayo jahA -- bhikkhuNaM gose pejjAgaMDI, majjhaNhe bhAvaNagaMDI, avara dhammakadhAgaMDI, saMjhAe samitigaMDI 10 / bhAvasamayo imaM caiva ajjhayaNaM khayovasamie bhAve 11 / eteNa caiva ettha'dhigAro, sesANi mativikovaNatthaM parUvitANi // 30 // NAmaNipphaNNo Nikkhevo gato / idANiM suttAlA vagaNitphaNNo Nikkhevo, so pattalakkhaNo vi Na Nikkhippati, kamhA ?, lAghavatthaM, jamdA atthi ito tatiyaM aNuyogadAraM aNugamo tti, tahiM vA NikkhittaM ihaM NikkhittaM, ihaM vA NikkhittaM tahiM NikkhittaM bhavati, tamhA tahiM caiva NikkhivissAmIti / aha yadi prAptAvasaro'pyasau na saMnyasyate kimihocyate ? iti ucyate, nikSepamAtrasAmAnyAdasau kevalamihopadarzyate, na tu nyasyate, gurutA mA bhUditi / ukto nikSepaH // 5 20 dAtayamaNuyogadvAraM aNugamo nti / so duvidho-- suttANugamo nijjuttiaNugamo / NijjuttiaNugamo tividho10 NikkhevaNijjuttiaNugamo uvaghAtaNijjuttiaNugamo suttaphAsiyaNijjuttiaNugamo / tattha NikkhevaNijjattI aNugatA, jaM evaM heTThA NikkhevavakkhANaM bhaNitaM / idANiM uvaghAtaNijjuttiaNugamo ---- uvaghAto NAma prabhavaH prasUtiH nirgama ityarthaH / meghecchanno yathA candro na rAjati nabhastale / upodghAtaM vinA zAstraM tathA na bhrAjate vidhau // 1 // yathA hi dRSTasaGgo saMvItavadano naraH / abhivyakti na yAtyevaM zAstramuddhAtavarjitam // 2 // ] [ so ya uvaghAto imehiM chabbIsAe dArehiM aNugaMtavyo / taM jadhA use 1 Nise ya 2 Niggame 3 khetta 4 kAla 5 purise ya 6 / kAraNa 7 pazcaya 8 lakkhaNa 9 Naye 10 samotAraNA 11 'Numate 12 // 1 // kiM 13 katividhaM 14 kassa 15 kahiM 16 ke 17 kathaM 18 kezciraM havati kAlaM 19 / kati 20 saMtara 21 mavirahiyaM 22 bhavA 23 ssgarisa 24 phAsaNa 25 NiruttI 26 // 2 // [ Ava0 ni0 gA0 140 -41 patra 104 ] etANi jadhA sAmAiyaNittIe tathA bhANiyavvANi / uvagghAyaNijjuttI gatA // saMpati suttaphAsiya NijjattI jaM sutarasa vakkhANaM / tIse'vasaro sA puNa pattA viNa bhaNNate idhatiM // 1 // kiM ? jeNA'sati sutte kassa taI ?, taM jadA kamappatte / suttANugame vocchiti hohiti tIse tadA'vasaro // 2 // atthANamidaM tIse jai to sA kIsa bhaNNae idharaM ? / idha sA bhaNNati NijjuttimettasAmaNNato NavaraM // 3 // [ vizeSA0 gA0 995 - 997 ] ato eteNa saMbaMdheNa / idANiM nijjuttiaNugamANaMtaraM suttANugamaM bhaNAmi, suttassa aNugamo suttANugamo, suttANusaraNamityarthaH / kimiha UNA-'dhika- vipajjatthAdidosaduTThassa Ahu Niddosassa ya vakkhANaM Arambhati ?, [Na] sadosassa, avaNItadosassa, ato suttANugame suttamuccArayavvaM / sute'gate suddheti Nicchite tatha kate padacchede / suttAlAvaNNAse Nikkhitte suttaphAso tu // 1 // 30 evaM suttAgamo suttAlAvayakayo ya Nikkhevo / suttapphAsiyanijjattI NayA ya vacaMti samagaM tu // 2 // [vizeSA0 gA0 1000-1] " tattha suttANugame suttaM uccaritavdhaM ahINakkharaM aNaJcakkharaM avAiddhakkharaM akkhalitaM amiliyaM avizvAmelitaM paDipuNNaM pasipuNNaghosaM kaMTTho vippamukaM, to tattha Najjihihi sasamayapadaM vA baMdhapadaM vA mokkhapadaM vA sasamayapadaM vA NosasamayapadaM 15 20 25 1 meghacchatre yathA saM0 vA0 mo0 // 2 zAstraM na rAjati tathAvidham iti pAThabhedo bRhatkalpa * malaya0 vRttau patra 2 // 3 "sAmAiyapayaM vA nosAmAiyapayaM vA" iti anuyogadvArasUtre pAThaH sU0 155 patra 260 // For Private Personal Use Only . Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sutagA0 1-2 ] sUyagaDaMgasutaM biiyamaMgaM paDhamo suyakkhaMdho / 21 vA, to tammi uccArite samANe kesiMca bhagavaMtANaM kei atyAdhikArA adhigatA bhavaMti, kei aNadhigatA, to tesiM aNabhigANaM atthANaM abhigamaNaTThatAe paeNa payaM vattaissAmi / tattha -- saMhitA ya padaM caiva payattho padaviggaho / cAlaNA paJcavatthANaM chavvidhaM viddhi lakkhaNaM // 1 // " [ anuyogadvArasUtre sU0 155 patra 261] tattha saMhitAsuttaM imaM - * 1. vujjhijja tiuhijA baMdhaNaM parijANiyA / kimI baMdhaNaM dhIre ? kiM vA jANaM tiuhati ? // 1 // bujhati / kutra budhyeta ? dharme budhyeta iti, bujjhitaM vA bujjhejja / bujjhejjA trikAlaprahaNam, buddho tamevArtha punaH punarbudhyate, budhyamAno vA budhyeta / kiM punaH taM ? bujjhejja vA uvalabhejja vA bhiMdeja vA / evamanye'pi jJAnArthA dhAtavo vaktavyAH, tadyathA jahejja vA Agamejja vA / samayo ti adhiyAro prastutaH, sa ca trividhaH, tadyathA - 1 para 2 10 tadubhayazca 3 / samayaH svabhAva iti kRtvA teSAM svabhAvaM budhyeta, 'ke nu samyakpratipannAH ? ke midhyApratipannAH ?" ityevaM sarvAdhyayanAdhikAraM budhyate / athavA bandhaM bandhahetuM vA budhyeta / atrAha -- aviziSTamevApadiSTaM 'budhyeta' iti, na tvapadiSTam 'itthaM nAma budhyeta bandhaM bandhahetuM ?,' ucyate ---- nanvapadiSTamatraiva dvitIyapAdena 'baMdhaNaM parijANiyA' iti, tenAnuktamapi jJAyate yathA 'bandhaM bandhahetUMca budhyeta' / tatra bandhahetuH pramAdaH sAmparAyikasya karmaNaH, rAga-dveSa-mohA vA pANAtivAtamAtigANi vA micchAdaMsaNasa llapajjavasANANi AraMbha-pariggahA vA, evaM baMdhahetU bujjhejja / eta eva vivarItA mokkhahetavo bhavaMti te vi 15 bujjhitavtrA bhvNti| ukto bandhahetuH / bandhastu prakRti- sthityanubhAva pradezA vaktavyAH / tiuTTeja tti troDejja / sA duvidhAtoesoDaNA ya bhAvanoDaNA ya / davve dese savve ya / dese egataMtuNA egaguNeNa vA chiNNeNa doro truTTo bujjhati, savveNa vi truTo truTo caiva bhaNati / bhAvatoTTaNA bhAveNaiva bhAvo troTetavvo NANa-daMsaNa-carittANi atroDayittA tehiM caiva karaNabhUtehiM aNNANa-avirati-micchAdarisaNANi trIDitavvANi jadhudiTThA vA pamAtAdibaMdhahetU troDeja, baMdhaM ca aTThakammaNiyalANi troDejja / [ kahaMM ?] ucyate ---- baMdhaNaM parijANiyA, bandhastaddhetavacoktAH, taM Nu jANaNApariNNAe NAUNa paJcakkhANapariNAe 20 tiuTTe / etad bandhAnulomyAt sUtraM gatam itarathA hi bujjhejja tti vA parijANejja tti vA ekaTThamiti kAtuM tena zuddhaH san bandhanaM parijJAya tat troDejja / athavA bujjheja tti jANaNApariNNA gahitA, baMdhaNaM parijANeJja ti paJcakkhANapariNA / kimAhu baMdhaNaM dhIro, kimiti pariprazne, Ahuriti ekAntaparokSe, bhagavati siddhiM gate jambUsvAmI ajasudhammaM pucchatikimAhu baMdhaNaM dhIre ? / tattha baMdho aTTappagAraM kammaM / catuvvidho bandhahetU / atrAha -- iha sUtre noktA bandhahetavo na cAnutamuktaM syAt evamuktamapi anuktamastu, ucyate -- bandhane ukta bandho bandhahetuzca apadiSTo bhavati / dhIro iti buddhyAdIna 25 guNAn dadhAtIti dhIraH / punarAha -- kiM vA jANaM tiuddhati ?, ucyate - athAtaH ihaiva vyAkaraNe tameva bandhaM bandhahetUMca jANaNApariNNAe NAtuM paJcakkhANapariNNAe paDisehetuM pacchA tiuTTati / tiudRi ti baMdhaNAI toDei, so vA baMdhaNehiM bhinno Tati / adhavA puvvaddheNa uddeso, pacchadveNa pucchA, bitiyasilogeNa vAgaraNaM, tena kAraNe kAryavadupacAraM kRtvA bandhanamapadizyate // 1 // 1 2. cittamantamacittaM vA parigijjha 'kisAmavi / aNNaM vA aNujANAMti evaM dukkhA Na muJcati // 2 // cittamantamacittaM vA0 silogo / uktaM hi "Arambha - parigrahau bandhahetU" [ 5 1 tiuTTejjA khaM 1 khaM 2 tituTTejA pu 1 | tikuTTejjA pu2 // 2 kimAha khaM 1 kha 2 pu 2 // 3 vIre khaM 1 khaM 2 pu 2 vR0 dI0 // 4 khaH paraH tadu mu0 // 7 matama khaM 1 // 8 kasAmavi khaM 1 // 9 evaM khaM 2 pu 1 pu 2 // 5 tattUpadiSTa pu0 // 6 vi truTo ceva vA0 mo0 // 10 muccatI khaM 1 pu 1 // ] yespi ca rAgAdayaH te'pi 30 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 Nijjutti-cuNNisamalaMkiyaM [1 samayajjhayaNe paDhamo uddesao nA''rambha-parigrahAvantareNa bhavantIti, tena tAveva vA garIyAMsAviti kRtvA sUtreNaivopanibaddhau, tatrApi parigrahanimittaM ArambhaH kriyata iti kRtvA sa eva garIyastvAt pUrvamapadizyate, paMcaNhaM vA pANAtivAtAdiAsavANaM pariggaho guruataro tti kAtuM teNa puvvaM pariggaho vuccati / tattha cittamaMtaM tividhaM-dupadaM catuppadaM apadaM / acittamaMtaM hiraNNa-suvaNNAdi / vA vibhASAyAm , mizra ceti / parigijjha kisAmavi, kisAmavIti kRzaM tanu tucchamityanAntaram , tRNatuSamAtramapi / athavA kaSAyamapIti icchAmAtraM 5 prArthanA; athavA kaSAyataH asatyapi vibhave kaSAyataH parigRhyamANAni vastra-pAtrANi parigraho bhavati / tameva saI parigiNhai, aNNeNa parigiNhAveti, parigRhaMtaM ca tti sutteNa ceva bhaNiyaM, aNNaM vA'NujANAti / sUcanAmAtraM sUtraM iti kRtvA khayaGkaraNa-kAravaNAni aNumatIe gihitAiM, Navago vA bhedo / evaM dukkhA Na muJcati, evaM so NavaeNa bhedeNa pariggahe vaTTamANo dukkhAto na muJcati / tatra dukkhaM karma tadvipAkazca / evaM bujjheja-sapariggahasta NiyamA pANAdivAyAdayo bhavaMti, teNa puvvaM pariggaho bhaNio, methuNaM pariggahe ceva paDati, samajigaNa-NAse ya pariggahadosA bhaannitvvaa| uktaM hi-'parigrahe10 dhvaprApta-naSTeSu kAGkSA-mohau, prApteSu ca rakSaNaM, upabhoge cAtRptiH" [ ] // 2 // idANImAraMbho, so ya pariggahameva, tattha silogo 3. sayaM tivAtae pANe aduvA aNNehiM ghaatye| haNaMtaM vA'NujANAti veraM vaDDeti appaNo // 3 // sayaM tivAtae pANe0 [silogo] / sayamiti svataH tivAyae tti Ayurbala-zarIraprANebhyo tribhyaH pAtayatIti 15 tripAtayati, tribhyo vA mano-vAk-kAyayogebhyaH pAtayati, karaNabhUtairvA mano-vAk-kAyayogaiH pAtayatIti tripAtayati / atipAtayatIti vA vaktavyam , akAralopaM kRtvA'padizyate tipAtayati / aduvA aNNehiM ghAtaye, aduvA anyairghAtayati yathA rAjAdayaH / haNaMtaM vA aNujANAti, jadhA uddiTThabhoyiNo pAsaMDA / asmiMtritaye kazcit svayaM trividhe'pi karaNe varttate, kazcid dvividhe, kshcidekvidhe| sarvathA'pi vartamAno veraM baDDeti appaNo, virajyate yena tad vairam , saiMNagavadhiti (suNagavadhe vi) tAva paraMparaM vaTTamANe mahAsaMgAme haveja, kimaMga puNa purisavaghe goNAdivaghe vA? / etthodAharaNaM vArattaeNaM "mahubiMdummi 20 pasaMgo"[ ] / athavA 'vera miti aTThappagAraM kammaM / uktaM hi-"pAve vere vajeti tA varaM" [ prANAtipAtAcairArambhairvarddhayanti, mRSAvAdA-'dattAdAne api ArambhAntargate eva, evaM bujjheja // 3 // tat kimarthamArabhate pratigRhNAti vA ? ucyate 4. jasI kule samuppaNNo jehiM vA saMvase Nare / __ mamAtI luppatI bAle aNNamaNNehiM mucchite // 4 // 25 jaMsI kule samuppaNNo0 silogo| parigrahAvazeSamevAbhidhIyate-jaMsI kule samuppanno, yasminniti anirdiSTe kule iti mAtR-pitRpakSe / jehiM vA saMvase Nare bhajjA-sasura-sahavAsa-mittAtiehi / mamAtI luppatI bAlo, mamAtI NAma mamaite bAndhavA iti, mamIkAradoseNa ya luppati ucyate tiuTTaNadhammAto tti, dvAbhyAmAkalito bAlaH / aNNamaNNehi mucchite tti tesu puvvasaMthutesu pacchAsaMthutesu vaa| ettha caubhaMgo-so tesu mucchito Na te tattha mucchitA 1 [te tattha mucchitA] Na so tesu 2 / sUtrAbhihitastu aNNamaNNehiM mucchite tti so vi tesu te vi tammi tti 3 caturthaH zUnyaH 4 / evaM bujhejja // 4 // 30 kiJcAnyat, na kevalaM svajanamUrcchitA lupyante anyatrApi mUrcchitA lupyante / taM jadhA 1 tameva no saI parigiNhai, no aNNeNa cUsapra0 // 2 kAGgA-mokSI, prA cUsapra0 // 3 zunakavadha-cArattakAmAlya-dharmaghoSasAdhusambaddhaM madhubindUdAharaNaM piNDaniyuktau charditadoSAdhikAre 628 gAthAyAM taTTIkAyAM ca vartate, patra 169-2 / Ava0ni0 gA0 1303 hAri0 vRtti patra 709, Ava0 cUrNi vibhAga 2 patra 197 // 4jassi khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 5"jehiM vA saddhiM saMvasaI" AcA0 zru0 1 a0 2 u0 1 sUtra 2 // 6 luppati uvatteti udRDha dhammAto mu.|| Jain Education Intemational Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 suttagA0 3-7] sUyagaDaMgasutaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| 5. vittaM sodariyA ceva savvametaM na taanne| saMdhAti jIvitaM ceva kammaNA u tiuddati // 5 // vittaM sodariyA ceva0 silogo / adhavA jaM vuttaM "aNNamaNNehi mucchite" [sU0 gA0 4 ] tti eSA mUrchA na trANAya bhavatItyapadizyate 'vittaM sodariyA ceva' / vidyata iti vittaM, taM tividhaM scittaadii| sacittaM trividhaM dupayAdi 1 acittaM hiraNNAdi 2 mIsayaM tividhaM tadeva dupadAdi vaktavyam 3 / sodariyA NAma bhAtA bhagiNI NAlabaddhA vA samANo- 5 darikA sahodarikA manuSyajAtayo gRhyante, tatrApi ye tamAzritA aparicayaMto ya kadhaM troTayati(nti)?, ihApi tAva bhave jJAtayo parigrahazca na trANAya, kimaGga puNa pretyeti 2, pAlakapAdacchedodAharaNaM [Ava* hAri0 vRtti patra 681, Ava0 cUrNI bhAga 2 patra 169] vaktavyam / kiJca-yAnimittamasau parigrahaH parigRhyate tadapyasaJjAtAnAM saMdhAti jIvitaM ceva, samastaM dhAti saMdhAti maraNAya dhAvati, jIvanavat kAmabhogA'pi hi agni-caurAdivinAzAya vAdhaMti (dhaavNti)| evaM jIvitaM kAmabhogAMzcAnityAtmakaM jAnIhi / mUchInAmasya karmANi badhyante, tebhyaH svayaM tiuddeja tANi vA toDeja / adhavA na kevalaM manasA 10 karmANi troDeja, itarathA'pi hi karmANi ceva troDijjati / paThyate ca-"saMkhAe jIvitaM ceva kammaNA utiuti" / saMkhAe tti jJAtvA jANaNAsaMkhAe 'aNicaM jIvitaM' ti, teNa kammAiM kammahetU yatroDeja // 5 // 6. ete gaMthe viukkamma ege smnn-maahnnaa| ayANaMtA viyosiyA sattA kAmesu mANavA // 6 // ete gaMthe viukkamma0 silogo| tatrA''rambhagrahaNena tiNi AsavA pANAtivAtAdayo gahitA, pariggahagahaNeNa 15 mehuNa-parimgahA gahitA bhavaMti / adhavA samayaH prastutaH, te sAmayikAH ete gaMthe viukkamma, ete iti ye prAguddiSTAH "cittamaMtamacittaM vA" [sU0 gA0 2] adhavA "vittaM sodariyA" [ sU0 gA0 5] / AraMbha-pariggaho vA athyate yena sa granthaH, granthamAtraM vA granthaH, taM granthaM granthahetUMzca vividhamutkrAntA viuktatA, athavA vividhaiH prakAraiH ukkAmaMti viukkamaMti, viukkamittA puNaravi tesu ceva baTuMti, yathA zAkyAdayo, ege tti nAsmadIyAH, zramaNAH zAkyAdayaH, mAhaNAH parivrAjakAdayaH / ayANaMtA viyosiyA, ayANaMtA virati-aviratidose ya, vividhaM ositA viositA, baddhA ityarthaH, bIbhatsaM vA utsRtA 20 "viussitA" / kAmAH shbdaadyH| manorapatyAni maanvaaH| athavA etAn sacittAdIna granthAna atikramya asmanmatakA api eke na sarve samaNA liMgatthA mAhaNA samaNovAsagA, tatpuruSo vA samAsaH, zramaNA eva mAhaNA zramaNamANAH, naizcayikanayaM pratItya te hi ayANakA eva, ye ye jJAnopadeze na tiSThanti pAsatthAdayo te vi paratitthiyA iva apAragA, kimaMga puNa kAmabhogapavittA gRhasthA appasatthicchA kAmesu icchAkAmesu mayaNakAmesu vA sattA? // 6 // vuttA ohato samayaparikkhA / idANiM vibhAgeNa paratitthiyANa tiNi tisaTThANi pauvAdiyasadANi parikkhijaMti / 25 tattha puvvaM paMcamahanbhUtavAdiNo bhavaMti, uddesatthAdhikAre ya bhaNitaM-"mahapaMcabhUta ekappaye a tajjIvatassarIrI ya / " [ni0 gA0 27] tattha paMcamahAbhUtiyANa samayaM parUveti bhagavaM 7. saMti paMca mahanbhUtA ihamegesi aahitaa| puDhavI AU teU vAU AgAsapaMcamA // 7 // saMti paMcamahabbhUtA0 silogo / saMtIti vidyante, paJcamahagrahaNaM tanmAtrajJApanArtham , bhUtAni pRthivyApastejo vAyu-30 rAkAzamiti, iheti iha manuSyaloke egesiM Na savvesiM, je paMcamahabbhUtavAiyA tesiM evaM AhitA AkhyAtAH / tatra yo 1 tANate khaM 1 // 2 saMkhAe jIvitaM khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 cUpA0 vR0 dI0 // 3 kammuNA khaM 1 // 4 tamAtritA pu0 vinA // 5'rivayaM vA0 mo0 // 6 AvazyakacUrNikRtA pAlakasthAne sulasa iti nAma nirdiSTamasti, tat kila pAlakasya nAmAntaraM sambhAvanIyam // 7 mUrcchatAmasya mu0|| 8 viussittA kha 1 cUpA0 vR0 dI / viosittA khaM 2 // 9kAmehiM mA kha 1 kha 2 pu 1 pu 2 // 10 zakyAdayo cUsapra0 // 11 prAvAdukazatAni // 12 puvvameva paMca mu0|| 13 degsimAhiyA khaM 2 pu 1 pu 2 // Jain Education Intemational Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 Nijutti-cuNNisamalaMkiyaM [1 samayajjhayaNe paDhamo uddesao hyasmin zarIrake kaThinabhAvo taM puDhavibhUtaM, 'yAvat kizcid rUpaM taM AubhUtaM, usiNasvabhAvo kAyAgnizca teubhUtaM, calasvabhAvaM ucchAsaniHzvAsazca vAtabhUtaM, vadanAdizuSirasvabhAvamAkAzam // 7 // 8. ete paMca mahanbhUtA tebho ego tti aahitaa| ___ adha tesiM visaMyoge viNAso hoti dehiNaM // 8 // 5 ete paMca mahanbhUtA silogo / ete iti ye uddiSTAH, tebhya eka AtmA bhavati, piSTa-kaNvo (kiNvo)dakanimittAyAH surAyA madavat / athavA-"te bho! ego" tti sissAmatraNaM / evamAkhyAti-bhautiko'yaM lokaH, cetanamacetanadravyaM sarva bhautikam / adha tesiM [vi]saMyoge, atha iti avyayaM nipAtaH, teSAmiti teSAM bhUtamayAnAM prANinAM vigataH saMyogo visaMyogo, viNAso hoti dehiNaM, viNAso nAma paJcasveva gamanam , pRthivI pRthivImeva gacchati, evaM zeSANyapi gacchanti / uktaM hi jadha majaMgesu mao vIsumadiTTho vi samudaye houM / kAlaMtare viNassati tadha bhUtagaNammi cetaNNaM // 1 // asyottarampatteyamabhAvAto Na reNutellaM va samudaye cetaa| majaMgesuM tu mado vIsaM pi Na savvaso Natthi // 2 // bhami-dhaNi-vitaNhayAdI patteyaM pi hu jadhA madaMgesu / tadha jai bhUtesu bhave tA tesiM samudaye hona // 3 // jai vA savvAbhAvo vIsuM to kiM tadaMgaNiyamo'yaM? / tassamudayaNiyamo vA? aNNesu vi to havijjAhi // 4 // tassA(bhasma-)gomayAdiSu / bhUtANaM pattaya pi cetaNA samudae drisnnaato| jadha majjaMgesu mayo mati tti heU Na siddho'yaM // 5 // [vizeSA0 gA0 1651-55] syAnmatiH-sAdhUktam , yat pRthagapi madyAGgeSu madasAmarthyamasti, etadeva hi vyastabhUtacetanAyAmudAharaNam / iha vyasteSvapi bhUteSu caitanyamasti, tatsamudaye darisaNA, madyAGge madavat , yathA madyAGgeSu madaH pRthagaNutvAnnAtispaSTaH, tatsamudaye tu vyaktimeti, tathA pRthagU bhUteSvaNIyasI [cetanA tatsamudAye bhUyasI] bhavatIti, ucyate-yathA''ttha tvaM bhUtasamudayaguNAbhiprAyato 20 'cetanAyAH tatsamudaye darzanAt' ityayamasiddhaH, na hi bhUtasamudayasyeyaM cetanA, yadi bhUtasamudayasyeyaM bhaved vyastabhUtacaitanyamapi pratipadyemahi / Aha-nanu pratyakSaviruddhamidam, yat samudayopalabhyA cetanA na samudAyasyeti, yadvad ghaTopalabhyA rUpAdayo na ghaTasyeti, ucyate-] na hi samudayadarzanAdavazyaM tadguNatvam , anumAnasadbhAvAt , ghaTarUpAdayastvarthAntarasyeti nAnumAnamasti, bhavata eva hi pratyakSaviruddhamidaM bhUtacaitanyapratijJAnam , [anu]mAnAbhAvAt , bhUtaviziSTamAtrapudgalAnAmeva", na sAtmakAnAm , avipratipatteH / Aha-na bhUtasamudayasya caitanyamiti kimanumAnam ? ucyate-bhUtendriyAtiriktaH saJcetayitA, 25 tadupalabdhArthAnusmaraNAt , yo hi yairupalabdhAnarthAneko'nusmarati sa tebhyo'nyo dRSTaH, yathA gavAkSarupalabdhAnananusmarana tebhyo devadattaH, yazca yato nAnyo nAsAveko'nekopalabdhAnAmarthAnAmanusmartA, yathA manovijJAnam / itazcendriyAtirikto 1yata kizcida dravaM taM mu0|| 2 te bho! ego cUpA0 / te bho! ekko khaM 2 pu 1 pu 2 // 3 aha tersi viNAse NaM videg khaM 1 pu 1 dii| aha esi viNAse u vikhaM 2 pu2 vR0||4 dehiNo khaM 1 vR0 dI0 ||5bhve cetA to samudaye iti vizeSAvazyake pAThaH ||6"smuditessu tadbhasma-gomayAdiSu madaH syAt" iti vizeSAvazyakaskhopajJaTIkAyAm / "bhasmA-'mlAdimelakAdAvapi syAnmadazaktiH" iti vizeSA. koTyA. TIkAyAm patra 517 / "bhasmA-'zma-gomayAdiSu samuditeSu" iti vizeSA0 maladhArITIkAyAm patra 707 // 7 hastacihnamadhyagataH samagro'pi carNigranthasandarbhaH vizeSAvazyakakhopajJaTIkAyAM "bhUtANaM patteyaM0" prabhRtigAthATIkArUpeNa varttate / yaccAtra koSThakAntaranusandhitaM tat tata eveti jJeyam // 8 darzanA, madyA vA0 mo0 / darzanAt, madyA vikho0 mu0||9degmudaayoN vA0 mo0 // 10 caitanyaM pratijJAnam vA. mo. mu0|| 11degmAtre pudga vA0 mo. mu0|| 12 meva tadAtmakA mu0|| 13 yathA vivRtagavA: vikho0 // 14 yato'nanyo vikho0|| Jain Education Intemational mational : Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 . suttagA0 8-10 NijjuttigA0 31] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| 25 vijJAtA, [ taduparame'pi ] tadupalabdhArthAnusmaraNAt , yo hi [ yaduparame'pi ] yadupalabdhAnAmarthAnAmanusmartA sa tebhyo'nyo dRSTaH, yathA gavAkSopalabdhAnAmarthAnAM gavAkSoparame'pi devadattaH, anusmarati cAyamAtmA andha-badhirAdikAle paJcendriyopalabdhAnarthAn , ataH sa tebhyo'rthAntaramiti / vyatirekaH pUrvavat / itazcendriyAtirikto vijJAtA, tabyApAre'pyanupalambhataH, yo hi yadvyApAre'pi yadupalabhyAnarthAn nopalabhate sa tebhyo'nyo dRSTaH, yathA vivRtagavAkSo'pi tadarzanAnupayuktastebhyo devadattaH cha [vizeSA0 1655 taH 58 gAthAnAM stropajJaTIkA] // 8 // imaM puNa NijjuttIe uttaraM bhaNNati * paMcaNhaM saMyoge aNNaguNANaM cai ceynnaadigunno| paMceMdiyaThANANaM Na aNNamuNitaM muNati aNNo // 31 // // samao samatto 1 // saGkhyA IzvarakAraNikA vaidikA vaizeSikA anabhigRhItamithyAdRSTayazca gRhasthAH sarve'pi bhautikaM zarIraM varNayanti, 10 teSAM punarbhUtavyatiriktaAtmA'stitA // 31 // vuttA paMcamahabbhUtiyA / ayamanyo mithyAdarzanavikalpaH-tatra kecid ekAtmakaM jagadicchanti, tatra keSAzcid viSNuH kartA, keSAzcid mahezvaraH, sa hi kRtvA jagat punaH saGkSipati / te punaryadA paraizcodyante 'kathamekAtmakaM vilakSaNaM ca jagaditi ?' iti coditA bruvate 9. jathA ya puDhavIthUbhe ege nANA hi diish| evaM bho! kasiNe loeM viNNU nANA hi dIsae // 9 // 9. jathA ya puDhavIthUme0 silogo / yatheti yena prakAreNa pRthivyeva stUpaH pRthivIstUpaH, tatpuruSasamAsaH, sa eka eva stUpo nAnAtvena dRzyate / tadyathA-ninonnata-sarit-samudropala-zarkarA-sitA-guhA-dariprabhRtibhirvizeSairviziSTo'pi pRthivItvena [na] vyatirikto dRzyate, athavA ya eko mRtpiNDazcakrAropitaH zibaka-stUpa-cchanna-mUla-ghaTAdibhirvizeSairutpadyate / tathA coktameka eva hi bhUtAtmA bhUte bhUte vyavasthitaH / ekadhA bahudhA caiva dRzyate jalacandravat // 1 // 20 . [brahmabindUpaniSat zloka 12] evaM bho! kasiNe loe, kasiNaggahaNaM na zanIzvarAtmakaM kiJcidasti / viSNariti vidvAn viSNurvA / nAnA arthAntaratve deva-manuSyA-'jA-'vi-kRmi-pipIlikA-vRkSa-gulma-latA-vitAna-vIrudhAdibhirvizeSaidRzyate prinntH|| 9 // 10. evamego tti jaMpaMti maMdA aarNbhnnissiyaa| aigo kiccA sayaM pAvaM teNaM tivvaM Niyacchati // 10 // 10.evamegotti japati silogo|evN anena prakAreNa yo'yamuktaH egotti "eka eva puruSaH" evaM prabhASante maMdA nAma mandabuddhayaH, Arambhe niyataM AzritA aarmbhnishritaaH| teSAmuttaram-yadi viSNumayaM sarvaM tena ego kiccA sayaM pAvaM, yadIzvaraH kartA tena yadekasya sukhaM duHkhaM vA tat sarveSAmastu, ekAtmakatve hi sati ekaH kRtvA svayaM pApaM kathamasyai nu vedako vedayate ? nAnye vedayante ? iti, yasmAcca ya eva pApaM karoti sa eva vedayati, nAnyaH, tena ekAtmakatvaM na bhavati / teNa tivvaM Niyacchatitti ya eva karttA sa eva triprakAraM kAyikAdi karma Niyacchati, vedayatItyarthaH / athavA tribhistApayatIti triprama. 30, 1degkAle'pIndriyo vikho0 // 2degpalabdhAnarthA cUsapra0 // 3ca ceiNAiguNe pu 2 // 4 mAstinA // 31 // pu0 / 'tmA nAsti // 31 // saM0 vA. mo0 // 5 jahA ya puDhavIvUhe ege NANihi dIsaMtI khaM 1 // 6 loe ege vijA'Nuvattae khaM 170 dii| loe viSNU nANA hi dIsae khaM 2 / loe viSNU nANA hi vaTTaI pu 1 pu 2 // 7degcchannaastaladeg mu.|| 8 evamege tti khaM 1 khaM 2 vR0 dI / evamege ti pu 1 pu 2 // 9ege ki khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 10pAvaM tivvaM dukkhaM nikha 1 kha 2 vR0 dii| pAvaM teNaM tivvaM nipu 1 pu 2 // 11 nigacchati dI. // 12 etaddvAthAnantaraM khaM 2 pu 1 pu 2 pratiSu sarSagatavAdI gataH iti vartate // 13 sya na vedako cUsapra0 // sUya su04 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Nijutti-cuNNisamalaMkiya [1 samayajjhayaNe paDhamo uddesao kizca tat ?, karma / kizcAnyat-ekAtmakatve hi sati pitR-putrA-'ri-mitratA na ghaTate / athavA ekatve hi khalvAtmano na sukhAdayaH saMvidyante, sarvagatatvAt , iha yat sarvagataM na tat sukhAdiguNam , yathA''kAzam / evaM na badhyate, sarvagatatvAt, iha yat sarvagataM na tad badhyate, yathA''kAzam , yacca badhyate na tat sarvagatam , yathA devadattaH / evaM na mucyate na kartA na bhoktA [na mantA] na saMsArItyAdi / nA''tmaikatve sukhI, bahutaropaghAtAt, iha yo bahutaropaghAto nAsau sukhI, yathA 5 sarvarogAvRto amulyekadeze'rogaH, yazca sukhI nAsau bahutaropaghAtaH, yatheSTaviSayasampadupeto['nupadravo] devadattaH / na cAsau muktaH, bahutaropanibandhanAt , iha yo bahutaropanibandhano nAsau mukta iti vyapadizyate, na cAmuktaH sukhamaznute, yathA sarvAGgazIlito vimuktAGgulyekadezaH pumAna ; yazca mukto nAsau bahutaropanibandhano na ca khalpanibandhanaH, yathA'zIlitaH pumAn / tvaparyantamAtrazarIravyApI jIvaH, tatraiva tadguNopalambhAt, iha yasya yAvati guNopalambhaH sa tanmAtro dRSTaH, yathA ghaTaH, yazca yatrAsan na tasya tatra guNopalabdhiH ; yathA'gnerambhasi [vizeSA0 1584 taH 86 gAthAnAM svopajJaTIkA ] // 10 // 10 uktA ekAtmavAdinaH / idANiM tajjIvatassarIravAdI / te bhaNaMti 11. patteyaM kasiNe AyA je bAlA je ya paMDitA / saMti pecA Na te saMti Natthi sattorvapAtiyA // 11 // 11. patteyaM kasiNe AyA0 silogo| patteyaM nAma pRthag ekaikaM zarIraM prati eka evA''tmA bhavati, na hi sarvamekAtmakam / kasiNo NAma zarIramAtraH, na tu zarIrAd vyatiricyate / bAlA nAma mandabuddhayaH, paMDitA buddhisaMpaNNA, athavA 15 paMDitA je etaM darisaNaM pavaNNA, teSAM pratyekaza ekaika AtmA / teSAM tu saMti pecA Na te saMti, santIti santi AtmAnaH, kevalaM tu zarIraM AtmA bhUtveha ca pretya na te yAnti / pretya nAma prbhvo| katham ? na hi sattA aupapAtikA vidyante // 11 // ___ yatazcaivaM teNa 12. Natthi puNNe va pAve vA Natthi loge ito prN| ___ sarIrassa viNAseNaM viNAso hoti dehiNaM // 12 // 20 12. Natthi puNNe va pAve vA0 silogo| na hi kizcit tapo-dAna-zIlairapyAcaryamANaiH puNyaM badhyate, hiMsAdyairvA pApam / Natthi loge ito paraM ti na cAstyanyo lokaH yatra puNya-pApe anukUlyeyAtAm / kasmAt ? sarIrassa viNAseNaM viNAso hoti dehiNaM / syAdetat-yadi puNya-pApe na bhavataH tenAyamIzvaraH anIzvaro [vA] na vidyate, nanvekasmAdeva pASANAd rudrAdipratimA kriyate pAdaprakSAlanazilA ca, na cAnayoH puNya-pApe staH, evaM svabhAvAdeva Izvaro bhavatyanIzvaro vA / uktaM ca kaNTakasya ca tIkSNatvaM, mayUrasya ca citratA / "paurNAzca nIlatA''mrANAM svabhAvena bhavanti hi // 1 // teSAmuttaram- vidyamAnakartRkamidaM zarIram , AdimatpratiniyatAkAratvAt , iha yadAdimat pratiniyatAkAraM ca tad vidyamAnakartRkaM dRSTam , yathA ghaTaH; yaccAvidyamAnakartRkaM na hi tadAdimat pratiniyatAkAraM ca, yathA''kAzam ; yatkartRkaM cedaM zarIraM sa jIvastasmAdanya iti / AdimattvavizeSaNaM jambUdvIpAdilokasthitiniSedhArtham / vidyamAnAdhiSThAtRkANIndriyANi, 1 hastacihnAntargato'yaM samagro'pi cUrNigranthasandarbhazcarNikRtA'kSarazaH vizeSAvazyakaskhopajJaTIkAta AhRto'sti // 2 sampadyante vikho| saGkaTante mu0|| 3 paJcA khaM 2 / picA vR0 dI0 // 4degvavAiyA khaM 2 / vivAyayA pu 1 pu 2 // 5 pazcA vA0 mo0 // 6 sattvA ityarthaH / "na santi' na vidyante 'sattvAH' prANinaH upapAtena nirvRttA aupapAtikAH, bhavAd bhavAntaragAmino na bhavantIti tAtparyArthaH / " iti vRttikRtaH // 7pare khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii| vare khaM 1 // 8 dehiNo khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| 9 etadgAthAnantaraM khaM 2 pu 1 pu 2 pratiSu tajjIvataccharIravAdI gataH iti vartate // 10degsya vicitratA vRttau // 11 paurNAzvanIlatA''mbrANAM svabhA vA0 mo0 saM0 / parNAnAM nIlatA svacchA svabhA mu0 / varNAzca tAmracUDAnAM svabhA vRttau // 12 hastacihAntargato'yaM granthasandarbhazcarNikRtA akSarazaH vizeSAvazyakasvopajJaTIkAta AhRto'sti // Jain Education Intemational Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0 11-14] sUyagaDaMgasutaM biiyamaMgaM paDhamo suyakkhaMdho / 27 karaNatvAt, iha yat karaNaM tad vidyamAnAdhiSThAtRkaM dRSTam, yathA daNDAdayaH kulAlAdhiSThitAH; yaccAvidyamAnAdhiSThAtRkaM na tat karaNam, yathA''kAzam, yazcaiSAmadhiSThAtA sa jIvastebhyo'rthAntaramiti / vidyamAnAdAtukamidaM indriyaviSayakadambakam AdAnA -''deyabhAvAt, iha yatrA''dAnA-''deyabhAvastatra vidyamAnAdAtRkatvaM dRSTam, yathA saMdaMzA - 'yaH piNDayorayaskArAdAtRkatA; yaccAvidyamAnAdAtRkaM na tatrA''dAnA-''deyabhAva:, yathA''kAze, yazca viSayANAmindriyairAdAtA sa tebhyo'rthAntaramAtmeti / vidyamAnasvAmikamidaM ( vidyamAnabhoktRkamidaM ) zarIram, indriyAdibhogyatvAt iha yad bhogyaM tad vidyamAna - 5 bhoktRkaM dRSTam, yathA''hAra-vastrAdi; yaccAvidyamAnabhoktRkaM na tad bhogyam, yathA kharaviSANam, yazcaiSAM zarIrAdInAM bhoktA sa tebhyo'rthAntaramAtmeti / vidyamAnasvAmikamidaM zarIram indriyAdisaGghAtatvAt yat saGghAtAtmakaM tad vidyamAnasvAmikaM dRSTam, yathA gRham ; yacAvidyamAnasvAmikaM tadasaGghAtAtmakam, yathA kharaviSANam, yazcaiSAM zarIrAdInAM svAmI sa tebhyo'rthAntaramAtmeti / yezvAyaM karttA adhiSThAtA''dAtA bhoktA arthI coktaH sa zarIrAdanyo jIvaH, tathA caivodAhRtam / syAt -- kulAlAdInAM mUrttimattva -saGghAtA 'nityatvAdidarzanAdAtmano'pi taddharmatA, sA tairviruddhA prAyaH tacca na, saMsAriNaH khalvadoSAt, 10 saMsAryavasthAyAmevAyaM sAdhyate, na muktAvasthAyAm / ayaM cAnAdikarmasantAnopanibandhanatvAd dravya-paryAyArthikanayAbhiprAyAcca taddharmA'pItyadoSaH / kiJca - yo'yaM jAtismaraH sa avinaSTa hAyAtaH, tadanubhUtAnusmaraNAt, yo'nyadeza-kAlAnubhUtamarthamanusmarati so'vinaSTo dRSTaH, yathA bAlyakAlAnubhUtAnAM yajJadattaH / atha manyase ---- janmAntaravinaSTo'pyanusmarati, vijJAnasantAnAvasthAnAt, ucyate, evamapi bhavAntarasadbhAvaH sarvazarIrebhyazca vijJAnasantAnArthAntaratA siddhA, avicchinnavijJAnasantAnAtmakacetyAtmeti zarIrAdarthAntarameva siddhaH / // [vizeSA0 gA0 1567 taH 70 tathA 1667 taH 72 paryantagAthAnAM svopajJaTIkA ] / tathA ca - 15 viSNANaMtarapuvvaM bAlaNNANamiha NANabhAvAto / jadha bAlaNANaputrvaM juvaNANaM taM ca dehahiyaM // 1 // paDhamo thaNAbhisI annAhArA bhilAsapuvvo'yaM / jadha saMpadAbhilAso'NubhUtito so ya dehahito // 2 // [ vizeSA0 gA0 1661-62 ] / / 12 / / uktastajIvataccharIravAdI / / idANiM akArakavAdiNo bhaNNaMti / teSAmayaM pakSaH - 13. kuvvaM ca kauravaM caiva savvaM kuvvaM Na vijjati / evaM akArao appA evamege pagabbhiyA // 13 // 13. kuvvaM ca kAravaM caiva0 silogo / karotIti karttA, saH "svatantraH karttA" [ pANi0 sU0 1-4-54 ] iti kRtvA na vidyate / kAravaM caivati na cainamanyaH kArayati viSNurIzvaro vA / savvaM kuvvaM Na vijati tti, sarva sarvathA sarvatra sarvakAlaM ceti, athavA yadapi ca kiJcit karoti tathApi sarvakarttA na bhavatIti kRtvA akarttA eva bhavati / evaM akArao appA, evaM anena prakAreNa yo'yamuktaH / ege NAma sAGkhayAdayaH // 13 // 14. je te tu vAdiNo evaM loe tesiM ku~o siyA / tamAto te tamaM jaMti maMdA AraMbhaNissitA // 14 // 1 kulAlAdhiSThitAraH, yaccA cUsapra0 // 2 yathA'yaM cUsapra0 // 3 arthAcoktaH zarIdeg cUsapra0 // viruddhAbhiprAyaH vikho0 // 5 doSAH vikho0 // 6 santAnopiniba cUsapra0 // 7 ihArthataH, tad bA[lyakA]lAnubhUtAnAmanyadezAnubhUtAnAM vA'rthAnAmanusmarttA devadattaH / yazca vinaSTo nAsAvanusmarati yathA janmAntaroparataH marthAnAmanyasyAkRtasaGketasyAnusmaraNamasti, yathA devadattAnubhUtAnAM yajJadattasya / atha manyase" iti 4 taddharmatAsatevikho0 // 8 " yathA na cAnyAnubhUtAnAvikho0 pAThaH // 9 bhAvAnta cUsapra0 // 10 zarIribhyadeg cUsapra0 // 11 'lAso puvvo annAhArAbhilAsassa / jadha cUsapra0 / lAso puvvaM AhAra'bhilasamANassa / jadha mu0 // 12 kArayaM caiva khaM 2 pu 12 // 13 vijjatI khaM 1 pu 1 // 14 evaM te u paga khaM 1 vR0 dI0 / te u evaM parA' khaM 2 pu 1 pu2 // 15 anenaiva prakA pu0 // 16 kao khaM 2 // 17 maMdA moheNa pADatA cUpA0 // 18 etaddvAthAnantaraM 2 pu 1 pu 2 pratiSu akiriyavAdI gayA iti varttate // For Private Personal Use Only 20 25 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 Nijutti-cuNNisamalaMkiyaM [1 samayajjhayaNe paDhamo uddesao 14. je te tu vAdiNo evaM0 silogo / je te ti nnihese| tu visesaNe / akartRvAdino lokatvAt samyaktvaloko jJAna0 saMyamaloko vA, athavA yo'bhipreto lokaH paro'nyo vA sa teSAM nAsti / tena punaranabhipretalokameva tamAto te tamaM jati, tama iti mithyAdarzanaM ajJAnaM vA, tasmAt tamasaH tama eva yAnti / tamo hi dvedhA-dravye bhAve ca / dravye narakaH tamaskAyaH kRSNarAjayazca, bhAve mithyAdarzanaM ekendriyA vA / maMdA uktAH [sUtragA0 10] / Arambha dravye bhAve ca / dravye SaTkAyavadhaH, bhAve hiMsAdipariNatA asubhasaMkappA / athavA-"moheNa pAutA" mohaH ajJAnaM tena prAvRtAH samAcchannAH // 14 // ' uktAH akArakavAdinaH / idANiM AyacchaTThA-'phalavAdi tti 15. saMti paMca mahanbhUtA idhamegesi aahitaa| AtacchaTThA puNegA''hu AyA loge ya sAsate // 15 // 15. saMti paMca mahabbhUtA0 silogo / saMti vidynte| paMca iti tanmAtragrahaNam / mahabbhUtA iti pRthivyAdayaH / idha 10tti iha kupASaNDiloke / egesi ti Na savvesiM / AhitA vyAkhyAtAH / te tu AtacchaTThA puNa ege Ahu-paMcamahabbhUtiyaM sarIraM, sarIrI chaTTho, sa ca AtmA lokazca zAzvataH / loko nAma pradhAnaH samyaktvaM ceti // 15 // 16. duhato te Na viNassaMti No ya uppajjae asaM / savve vi savvadhA bhAvA NiyatIbhAvamAgatA // 16 // 16. duhato te Na viNassaMti. silogo / duhato NAma ubhayato, AtmA pradhAnaM cAkSuSamacAkSuSaM vA aihikA-''muSmiko 15 vA lokaH duhato Na viNassaMti tti / sa evaM AtmA na jAyate na mriyate kadAcit , nAyaM bhUtvA bhavitA na bhUyaH / abbho (ajo?) nityaH zAzvato'yaM purANo, na hanyate hanyamAne zarIre // 1 // [bhagavadgItA a0 2 zlo0 20] nainaM chindanti zastrANi nainaM dahati pAvakaH / na cainaM kledayantyApo na zoSayati mArutaH // 1 // acchedyo'yamabhedyo'yamavikAryo'yamucyate / nityaH satatagaH sthANuracalo'yaM sanAtanaH // 2 // [bhagavadgItA a0 2 zlo0 23-24] na cotpadyate asaditi asatkAryaparigrahaH, mRtpiNDe hi vidyate ghaTaH / savve vi savvadhA bhAvA, savve mahatAdayo vikArAH / niyatirnAma pradhAnam tAmAgatAH / sA kathaM phalavatI bhavati ? iti, yat karoti na tasya labhate phalaM AtmA, na phalati prakRtiH, na phalavatItyarthaH // 16 // 1 caturdazasUtragAthAvyAkhyAnAnantaraM vRttikRtA zrIzIlAkenAkArakavAdimatanirAsArthaka niyuktigAthAyugalaM vyAkhyAtamasti / taccedamUko veeI akayaM ? kayaNAso paMcahA gaI Natthi / deva-maNussagayA-''gai-jAIsaraNAiyANaM ca // 1 // Na hu aphala-thova-'Nicchita-'kAlaphalattaNamihaM adumaheU / NAduddha-thoSaduddhattaNe NagAvittaNe heU // 2 // samao smtto|| atra NagAvittaNe iti sthAne khaM 1 pratau NamAittaNe iti tathA khaM 2 pratau NamAyattaNe iti ca pAThabhedau vartete, pu 2 pratau punaH NagAvittaNe ityeva pATho varttate / etad gAthAyugalaM niyuktyAdarzeSu varIvRtyata eva, kiJca cUrNikRtA nAstyAdRtaM vyAkhyAtaM vA // 2puNegA''hU kha 1 / puNo Ahu khaM 2 pu 1 pu 2 / puNevA''hu vR0 dI0 // 3 pradhAnasamya cUsapra0 // 4 te viNa pu 1 pu 2 // 5savvayA khaM 2 // 6 etadgAthAnantaram khaM 2 pu 2 Atmasvaccha (SaSTha) vAdI gayA iti vartate / pu 1 pratau punaH AtmachaTavAdI gayA iti vartate // 7 abhibbho (abhijo) vA0 mo0 // 8 acchedyo'yamadAhyo'yamakledyo'zoSya eva ca / nityaH sarvagataH sthANuracalo'yaM snaatnH|| iti pAThabhedo gItAyAm / / Jain Education Intemational Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0 15-19] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| 17. paMca khaMdhe vadaMtege bAlA u khaNajoiNo / aNNo aNaNNo NegA''hu heuyaM vai aheuyaM // 17 // 17. paMca khaMdhe vadaMtege0 silogo / te i khaMdhA ime-rUpaM 1 vedanA 2 vijJAnaM 3 saMjJA 4 saMskArAH 5 / rUpaNato rUpam 1 vettIti vedanA 2 vijAnAtIti vijJAnam 3 saJjAnAtIti saMjJA 4 zubhA-'zubhaM karma saMskurvantIti saMskArAH 5 / te puNa khaNajoDaNo kSaNamAtra yujaMta iti parasparataH / na caiteSvAtmA'ntargato [bhinno] vA vidyate, saMvedyasmaraNaprasaGgAdityAdi / teSAmuttaram / aNNo aNaNNo NegA''hu, kecidanyaM zarIrAdicchanti kecidananyam / zAkyAstu kecid naivAcyam (naivAnyaM kecicca nApyananyam ) / tathA skandhamAtRkA hetumAtramAtmAnamicchanti bIjAGkuravat / ahetukaM zUnyavAdikAH hetu-pratyaya-sAmagrIpRthagbhAveSvasambhavAt / tena tenAbhilApyA hi bhAvAH sarve svabhAvataH // 1 // ] 10 loke yAvatsaMjJAsAmadhyameva dRzyate yasmAt tasmAnna santi bhAvAH / bhAvAH santi, nAsti saamgrii| evaM jagadapi keciddhetumat kecidahetumaditi / athavA hetumaditi viSNurIzvaro vA'syotpAdaheturiti, ahetumannAma yeSAM svabhAvata eva utpadyate / yathA lokAyatikAnAm- "kaH kaNTakAnAM prakaroti taikSNyaM0" [ ] // 17 // anye bruvate18. puDhavI AU ya teU ya tahA vAU ya eko| 15 cattAri dhAtuNo rUvaM evamAhaMsu jANagA // 18 // 18. puDhavI AU ya teU ya0 silogo / kecid bruvate-cattAri dhAtuNo rUvaM / etesiM uttaraM juttIe paMcamahabhUtavAdiNo [ sUtragA0 7 avataraNataH ] Arabbha // 18 // kathaM aphalavAti ? tti tAva bhaNNati- . ... ... 19. agAramAvasaMtA vi AraNNA vA vi pvvgaa| aitaM darisaNamAvaNNA savvadukkhA vimucaMti // 19 // . ... 19. agAramAvasaMtA0 silogo / yathAsvaM etAni darzanAni prapannAH te punaragAratve vA vasanti, araNye vA tApasAdayaH pavvagA NAma vacaittA (pavvaitA ) dagasoayariyAdayo / te savve vi etaM darisaNamAvaNNA savvadukkhA vimuccaMti, tacaNiyANa uvAsagA vi sijhaMti, AroppagA vi aNAgamaNadhammiNo ya devA tato ceva "NivyaMti / sAyAnAmapi gRhasthAH apavargamApnuvanti / evaM darisaNamiti evaM sakkadasariNaM vA jANi ya mokkhavAdidarisaNANi vuttAI tAI pavaNNo savvadakkhANa muccai tti vuttaM taM ca Na bhavati / kathaM te dazakuzalAtmake karmapathe sthitA na nirvAnti ? yama-niyamAtmake vA 25 saadhyaadyH| teSAmarthata evottaramanenaiva zlokena agAramAvasaMtA tu, AraNNA vA vi pvvgaa| eyaM darisaNamAvaNNA, savvadukkhA Na muMcati // 1 // // 19 // - 1NevA''hu kha 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dii.|| 2 ca khaM 1 khaM 2 pu 1 // 3 veyatIti mu0|| 4 smaraNAprasa vA. mo0|| 5zakyA cuuspr0|| 6 AU teU khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 7 yAvare vR0 dIpA0 / jANagA khaM 1 khaM 2 pu 1. pu 2 dI. vRpaa0|| 8ya vAU ya cUsapra0 // 9yuktayetyarthaH / NijuttIe cuuspr0|| 10 pavvaiyA pu1 pu 2 // 11 imaM dari khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| 12 vimuJcatI pu 2 / vimuJcatI khaM 1 kha 2 pu 1 // 13 gA vi vijjhati saM0 vA. mo0 / 'gA vivijaMti pu0|| 14 "NivvaMti' nirvAnti, sidhyantItyarthaH / Jain Education Interational Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 10 30 20 kiJcAnyat Nijjutti - cuNNi samalaMkiyaM 20. teNA vimaM tiNaJcANaM Na te dhammavidUM jaNA / je te tu vAdiNo evaM Na te ohaMtarA''hitA // 20 // 21. teNA vimaM tiNaJcANaM Na te dhammaviU jaNA / je te tu vAdiNo evaM Na te saMsArapAragA // 21 // 22. teNA vimaM tiNaJcANaM Na te dhammaviU jaNA / [ 1 samayajjhayaNe biio uddesao 20. teNA vimaM tiNaccANaM 0 silogo | teNa tti upAsakAnAmAkhyA / ku ( tri) jJAnena tripiTakajJAnena / [Na ] te 15 dhammavidU vidvAMso bhavanti / jAyante iti janAH / ye te tu vAdiNo evaM yathA''diSTAH, etacca vakSyAmaH / sarve na te ohaMtarA''hitA, oho dravye bhAve ca dravyaughaH samudraH, bhAvaughastu aSTaprakAraM karma yataH saMsAro bhavati / na te tasya utpAdakA vA AhitAH AkhyAtAH // 20 // te tu vAdiNo evaM Na te ganbhassa pAragA // 22 // 23. teNA vimaM tiNacANaM Na te dhammaviU jaNA / je te tu vAdiNo evaM Na te jammassa pAragA // 23 // 24. teNA vimaM tiNacANaM Na te dhammaviU jaNA / je te tu vAdiNo evaM Na te dukkhassa pAragA // 24 // 25. teNA vimaM tiNaJcANaM Na te dhammaviU jaNA / je te tu vAdiNo evaM Na te mArassa pAragA // 25 // 21, saMsAre caiva saMsaran mohamupacinoti, tasyApyapArakaH // 21 // 22-25. tato garbha - janma - duHkha - mArANi // 22 // 23 // 24 // 25 // 26. "saMsAracakkavAlammi bhamaMtA [ya puNo puNo ] / uccAvayaM niyacchaMtA gagbhamesaMta'NaMtaso // 26 // tti bemi // // paDhemajjhayaNe paDhamo uddesao 1 // 26. saMsAracakkavAlammi0 silogo / evamasmin saMsAracakkavAle bhramantaH cakravad bhramamANA uccAvayaM NiyacchaMtA, uccAI utkRSTAni avacAI nIcAni majjhimANi ya dukkhAI tAI adhigacchati / athavA uccAvacaM anekaprakAram / 25 saMsArazcAnekaprakAraH / taM NiyacchaMtA ganbhamesaMta'NaMtaso, gabbho tirikkhajoNiya - maNussesu gabbhAto jammaM, "eSa mArgaNe" taM gabbhaM esaMti, aNaMtaso tti anaMtakhutto / athavA uccAvayamiti nAnAprakAraM kammaM taM NiyacchaMtA tadupAyAd garbha-janma 1 te NAvi saMdhi NazcA khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 / "te' paJcabhUtavAdyAyAH 'nApi' naiva 'sandhi' chidraM vivaram" iti zIlAGka2 vio jaNA sA0 // 3 vAtiNo khaM 1 | vAiNo khaM 2 pu 1 pu 2 // 4-8 te NAvi saMdhi NaccA khaM 1 kha 2 pu 1 pAdAH // pu 2 vR0 dI0 // 9 khyA / jJAnena vA0 mo0 // 10 SaDviMzagAthAsthAne khaM 2 pratau sArdhA sUtragAthA varttate / tathAhi NANAvihAI dukhAiM aNubhavaMti puNo puNo / saMsAracakavAlammi maccu vAhi jarAkule / uccAvayANi gacchaMtA ganbhamesaMta'Nataso // 26 // ti bemi // vRttikRtA zrIzIlAGkena dIpikAkRtA cApi eSA sArdhagAthaiva vyAkhyAtA'sti / khaM 1 pu 1 pu 2 pratiSu punaH uparyullikhitasArdhagAthAnantaram nAtapute ( nAtapute pu 1 pu 2) mahAvIre evamAha ( 'mAhu pu 1 pu 2 ) jiNottame // 27 // tti bemi / iti gAthArdhayojanena gAthAyugalaM varttate / cUrNikRtparamparAyAM tu prathamagAthApUrvArdha-dvitIyagAthottarArdhavarjanarUpA ekaiva gAthA varttata iti taistadanusAreNaiva vyAkhyAtamasti // 11 prathamoddezakaH khaM 1 // Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttaMgA0 20-29] sUyagaDaMgasutaM biiyamaMgaM paDhamo suyakkhaMdho / 31 maraNAni duHkhAnyanubhavanti / tAni tu na ekazaH anantazaH aNAdIyaM aNavadAM dIhameddhaM cAurantaM saMsArakaMtAraM aNupariyadRti // 26 // iti parisamAptau / bemitti bhagavantAdezAd bravImi na svecchayA iti // // samayassa paDhamo uddeso sammatto 1-1 // [ samayajjhayaNe biio uddesao / ] te 5 bitiyauddesayAbhisaMbaMdho- - sa eva sUtakaDa - suttakaDaadhiyAro'nuvarttate sa eva ca sasamayaparUvaNAdhiyAro vaTTae / parasamayA yathAsvaM svaM pakSaM ( svapakSa ) kSepataH prarUpya pratyutsRSTAH, tadAzritApAyAca uktAH, jadhA "ganbhame saMta'NaMtaso " [ sUtragA0 26] ti / NANAvidhAbhiggahamicchAdiTThIsu vaNijjamANesu ayamavi abhiggahitamicchAvidvivikappo vaNijjati / tassa ime cattAri arthAdhikArA, [ ni0 gA0 28] taM jadhA - bitie NiyativAtaatyAdhiyAro 1 aNNANavAdI 2 NANavAdI 3 bhikkhusamayAdhiyAro jesiM cauvvidhaM kammaM cayaM Na gacchati 4 tti / etehiM cauhiM saMsiyA ganbhamesaMta'Nataso ti, tadAdINi ya dukkhANi pAvaMti ityatastaM nA''zrayIta / tattha tAva NiyatIvAda samayaparUvaNatthamidamapadizyate ---- 10 27. AghAyaM puNihegesiM uvavaNNA puDho jiyA / vedayaMtI suhaM dukkhaM aduvA luppaMti ThANao // 1 // 27. AghAyaM puNihegesiM0 silogo / AghAtaM NAma AkhyAtam / punarvizeSaNe / kiM viseseti ?, pUrvasamayebhyo vizeSayati niyativAdamiti / iheti asmi~lloke samayAdhikAre vA, ekeSAM na sarveSAm, upapannAstAsu [tA] pRthak iti pRthak pRthag na tvekAtmakatvam / jIvo ti vA pANoti vA egadvaM / vedayaMtI NANAvidhesu ThANesu pRthag 15 NANAvidhANi suha- dukkhANi aNubhavaMti / te ca tebhyo nAnAvivebhyo duHkha [ sthAnebhyaH sukha sthAnebhyazca lupyante, cyavanta ityarthaH // 1 // yena ca te dukkhena lupyante tanneyam -- 28. Na taM sayaMkarDa dukkhaM rNaM ya aNNakaDaM ca NaM / suhaM vA di vA'haM sehiyaM vA asehiyaM // 2 // 28. Na taM sayaMkarDa dukkhaM0 silogo / yena niyatiH karoti teNa tAva Na taM sayaMkaDe dukkhaM, na puruSakArakRta - 20 mityarthaH / yat svayaMkRtaM na bhavati ityato Na [ya] aNNakaDaM ca NaM, anyena kRtaM aNNakaDaM / ca pUraNe / anyo nAma puruSaH / tadubhayakRtamapi na bhavati, na cAkRtam / tat katham ?, ucyate - suhaM vA jadi vA'suhaM, anugrahopaghAtalakSaNe sukha- dukkhe | sevanaM siddhiH, nirvANamityarthaH / iyantazca jIvAzrayA bhAvAH sarve niyatIkRtAH, na vIryaM puruSakAro'sti, sarvamahetutaH pravartata iti // 2 // eSA NiyativAdidiTThI / akammikANaM ca kAlavAdINaM ca diTThI 29. Na seI kaDaM Na aNNehiM vedayaMti puDho jiyA / "saMgaiyaM taM tahA tesiM ihamegesimAhitaM // 3 // 29. Na sa ka ma aNNehiM0 silogo / NiyavIsabhAvamettamevedaM / saMgaiyaM [teM] tahA tesiM, saMgatiyaM NAma sahagataM saMyuktamityarthaH, athavA'syA''tmanaH nityaM saGgatAni iti / saMgateridaM saMgatiyaM bhavati, saMgatervA hitaM saMgatikaM bhavati / tA 1 maI vA uttaraMtA saMsAra vA0 mo0 // 2 akkhAyaM pu1 pu 2 // 3 puNa egesiM khaM 1 kha 2 pu1 pu 2 vR0 dI0 // 4 vedayaMti khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 5 lupaMti khaM 1 // 6 kao aNNa khaM 1 khaM 2 pu 1 2 0 dI0 // 7 jati vA dukkhaM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 8 va khaM 1 // 9 sayaM kaDaM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 10 saMgatiyaM khaM 1 // 11 degsi AhiyaM khaM 1 // 12 athavA syAnmanaH sapra0 // For Private Personal Use Only 25 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 5 32 vijutti- cuNNisamalaMkiya [ 1 samayajjhayaNe viio usao tesiM ti jeNa 'jadhA bhavitavyaM Na taM bhavati aNNadhA / iheti ihaloke niyativAdadarzane vA egesiMNa savvesiM Ahita AkhyAtam // 3 // te tu niyativAdiNo 20 25 -- 30. evametAI jaMpatA0 silogo / evaM avadhAraNe / kAni ( yAni ) etAni kudarzanAni tANi sahahaMtA niyaivAyaammAdI AkasmikAH, ahavA parUvei niyaivAdadarzanam / bAlA paMDitavAdiNo, bAlAstathA paMDitavAdiNo apaNDitAH paNDitapratijJAH / te hi NiyatA 'NiyataM saMta je jadhA kaDA kammA te tadhA ceva NiyameNa vedijjaMti tti evaM niyataM / taM 'jadhA - NiruvakamA deva-zeratiya tti, aNiyataM sovakamAyuM ti / etaM NiyatA 'NiyataM saMta sambhUtaM ayANamANA abuddhi, abuddhikAH mandumedhasa ityarthaH // 4 // te amedhasa evametaM ayANaMtA 30. evametAI jaMpaMtA bAlA paMDitaMvAdiNo / NiyatA - sNiyataM saMtaM ayANamANA abuddhiA // 4 // 31. evamege tu pAsatthA0 silogo / evaM avadhAraNe / na jANatA ajANatA / kimayANaMta tti ? tameva NiyatamaNiyataM ca ajANatA vipragalbhitA, tenaiva svayaMvikalpitamithyAdarzanAbhiniveze asajjanA ivAsatkarmabhirdhRSTIbhUtA lajjanIyenApi na lajjate ityarthaH / evaM puvaTThitA saMtA, evaM nAma yadyapyabhigRhya tAni nAnAvidhAni bAlatapAMsi sve sve darzane yatho15 tamupAsthitA gurvAdivinayayuktAH sarvaprakAreNa yathoktajJAnAtmani na visIdaMti tathApyAtmAnaM na saMsArAd vimocayanti / uktaM ca - " midhyAdRSTiravRttasthaH 0 " [ ] // 5 // 31. evamege tu pAsatthI ajANatA viSpaganbhiyA / evaM vaTThitA saMtA ttadukkhavimoyagA // 5 // syAt kathaM te na saMsArapArapAragA bhavaMti ?, mithyAdarzanenopahatatvAt / dRSTAntaH 32. javiNo migA jadhA saMtA paritANeNa taMjjitA / asaMkitAI saMkaMti saMkitAI asaMkiNo // 6 // 1 32. javiNo migA jadhA saMtA0 silogo / java eSAM vidyata iti javinaH / ke ca te ? mRgAH, tatrApi vAtamRgAH parigRhyante / saMtagrahaNAnnirupahatazarIra-vayo 'vasthA akSINaparAkramAH / paritanyata iti paritAnaH vAguretyarthaH / tajjitA vAritA, prahatA ityarthaH, na zakyametat paritAnaM nissartum / sA ca egato vAgurA, ekato hastyazva - padAtivatI yathAvibhavato senA, ekataH pAza-kUTopagA yathAvibhAgazaH / nityatrastAH tatra te mRgAH svajAtyAdibhiH paritudyamAnA maraNabhayodvimA asaMkitA saMkaMti // 6 // syAt -- kiM zaGkanIyam ? kiM na ? iti ucyate 1 33. paritANiyANi saMkaMtA pAsitANi asaMkiNo / aNNANabhayasaMviggA saMpailiMti tarhi tahiM // 7 // 33. paritANiyANi saMkaMtA 0 silogo / pari sarvataH tatAni paritatAni / yAni vA tAni punaH vajjha-pota-rajjumayAni tAnyazaGkanIyAH parizaGkitAH / ta evaM varAkAH aNNANabhayasaMviggA, ajJAnabhayaM nAma ta evaM na jAnate - yathaiSA vAgurA durlaGghayA, na cAdhaH zakyate nissartum / tataste'jJAnA bhayena saMvignA tahiM tahiM saMpaliMti aNukUDilehiM aNNapAsehi; athavA 1 meyANi khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 2 paMDiyamANiNo khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 / paMDiyanANiNo khaM 1 // 3 NiyayA'NiyayaM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 4 ayANaMtA abu khaM 1 / ajANatA abu khaM 2 pu1pu2 // 5 abuddhyA abuddhiH manda cUsapra0 // 6 sthA te bhujjo vippa khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 7 pavaTTiyA dI0 // 8 usttadukkha vimokkhagA vR0 / te dukkhavimogA dI 0 / Na te dukkhavimokkhayA khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 9 vajjitA khaM 2 pu 2 vR0 dI0 / tajitA khaM 1 1 pA0 dIpA0 // 10 pariyANiyANi khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 11 saMpariaMti pu 1 vR0 dI0 // 12 na vadhaH cUsapra0 // For Private Personal Use Only Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 ___15 suttagA0 30-37] sUyagaDaMgasuttaM viiyamaMga paDhamo suykkhNdho| ekataH pAzahastA vyAdhAH, egato vAgurA, tanmadhye saMpralIyanto bhramanta ityarthaH, yAvad baddhA mAritA vA sa teSAmajJAnadoSaH // 7 // te puNa 34. adha taM paveja vajjhaM ahe vajjhassa vA vae / vedheja padapAsAto taM ca maMde Na pehtii||8|| 34. adha taM paveja vajhaM0 [silogo] / vadheja padapAsAto, padaM pAsayatIti padapAzaH kUDaH upako vA / / paThyate ca-"mucceja padapAsAdI" AdigrahaNAdU bandha-ghAta-mAraNAni / taM ca maMde Na pehatI, sa bhAvamandaH na prekSati tam // 8 // sa evaM varAkaH 35. ahite hitapaNNANA visamaM teNuvAgate / se baddhe payapAsehiM tatthaM ghaMtaM niyacchati // 9 // 35. ahite hitapaNNANA0 silogo / visamaM NAma kUTa-pAzopagaiH AkIrNaM tad vAgurAdvAraM taM visamaM samaM ca teNa 10 gataH upAgataH / se baddhe payapAsehiM, se tti sa mRgaH badhyate sma badhyaH, padaM pAzayatIti padapAzaH, sa ca kUTaH upago vaa| tattheti tehiM pAsAdiehi baddhe / ghantaH ghAtakaH, ghAtaka evAntaH ghantaH, ghAtena vA'ntaM karotIti ghntH| niyatamadhikaM vA dhantaM gacchati niyacchati // 9 // 36. evaM tu samaNA ege micchAdiTThI annaariyaa| asaMkitAI "saMkiMtI saMkitAiM asaMkiNo // 10 // 36. evaM tu samaNA ege0 silogo| evaM avadhAraNe / tuH vizeSaNe / nirgranthairvyatiriktA eke na sarve / ke ca te ?, niyativAdinaH, je ya aNNe NANAvidhadidviNo / micchAdidi tti viparItagrAhiNaH / aNAriya tti NANa-daMsaNa-carittaaNAriyA / te asaMkitAI saMkiMtI, NANa-dasaNa-carittAI [ asaMkaNijjAiM] tAI tapobhIrutvAd anyaizca jIvabahutvAdibhiH padairnAtra zakyate ahiMsA niSpAdayitumiti saMkati Na saddahati; saMkitAI kudaMsaNAI tAI asaMkiNo sadahati pattiyaMti // 10 // syAt-kiM zaGkanIyam ? kiM na? iti ucyate37. dhammapaNNavaNA jA tu tIse saMkaMti muuddhgaa| auraMbhAya Na saMkaMti aviyattA akovitA // 11 // 37. dhammapaNNavaNA jA tu0 silogo / yAvAn kazcid jJeyadharmaH samayena prajJApyate sA dharmaprajJApanA / adhavA duvidho dhammo sutadhammo cAritto ya dhammo ya / dasavidho ya samaNadhammo agAramaNagArio dhammo // 1 // 1 25 sa jeNa paNNavijai sA dhammapaNNavaNA / tIse saMkaMti bebhenti dukkhaM kajati adhavA Na saddahati / adhavA kimevaM Na va tti vA saMkaMti, pRthivyAdijIvatvaM zaMkitaM / mUDhA ajJAnena darzanamohena AraMbhAya Na saMkaMti davvAraMbhe bhAvAraMbhe ya 1 vajhaM ahe vajjhassa iti baMdhaM ahe baMdhassa iti pAThayugalaM vRttikRtA dIpikAkRtA ca vyAkhyAtamasti / tathAhi-"atha' anantaramasau mRgastad 'vajjha' ti vadhaM yadi vA bandhanAkAreNa vyavasthitaM vAgurAdikaM vA bandhanaM bandhakatvAd bndhmucyte|" iti / bajhaM ahe bajjhassa pu|| 2 mucceja padapAsAo khaM 1 kha 2 vR0 dI / muMceja payapAsAo pu 1 pu 2 / mucceja padapAsAdI cUpA. vRpA0 // 3taM tu maMde Na dehate khaM 2 pu 2 / taM tu maMde Na dehatI khaM 1 pu 1 vR0 dI0 // 4 ahiyappA'hiyapaNNANe khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 5visamateNuvAgate khaM 1 pu 1 vR0 dI0 / visamate'NuvAyae khaM 2 pu 2 vRpA0 dIpA0 // 6 pAsAdI tattha khaM 1 vR0 dii| pAsAI tattha khaM 2 / pAsAyaM tattha pu 2 / pAsAo tattha pu 1 / pAseNaM tattha sA0 // 7 tattha ghAyaM niyacchati khaM 2 pu 2 vR. / tattha ghAyaM nigacchati khaM 1 pu 1 dI0 cUrNau ca // 8degNA vege pu 1 // 9cchadiTTI khaM 2 pu 2 // 10saMkaMti khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 / saMkiMtA vR0 dI0 // 11 jA sA taM tu saMkati khaM 1 khaM 2 pu1pu2 vR0 dI0 // 12 AraMbhAINa khaM 1 khaM 2 pu1pu 2 vR0 dii.|| sya0 su05 Jain Education Intemational Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 Nijutti-cuNNisamalaMkiya [1 samayajjhayaNe biio uddesao vaTuMti, kupAsaMDiNo tameva AraMbha bahumaNNaMti / aviyattA NAma avyaktAH, NA''raMbhAdisu dosesu visesitabuddhayaH / akovitA avipazcita ityarthaH / micchattakaDadoseNa sabbhUtaM NiggaMthaM pavayaNaM saMkaMti Na bujhaMti // 11 // syAd buddhiH-yathA mRgAH pAzabaddhAH pracuratRNodakAd vanavAsasukhAt cyavante evaM mithyAdRSTayaH kutazcyavante ? ucyate ___38. savvappagaM viukkAsaM savvaM NUmaM vidhunniyaa| ___ appattiyaM akammaMse etamaTuM mie cute // 12 // __38. savvappagaM viukkAsaM0 silogo / sarvatrA''tmA yasya sa bhavati sarvAtmakaH, athavA je bhAvakasAyadosA te vi savve lobhe saMbhavaMtIti savvappagaM / uktaM ca-"lobho savvaviNAsao" [ dazavai0 ma0 8 gA0 37 ] / vividhaM jAtyAdibhirmadasthAnairAtmAnaM ukkassati viukkassati / nUmaM gahanamityarthaH / davvaNNUmaM duggaM appAgAsaM vA, bhAvaNNUmaM mAyA / ete tiNNi vi kasAyA vividhaiH prakAraiH dhuNiya vidhuNiya, kiMci appattiyaM NAma rUsiyavvaM, tadapi appattiyaM akammaMse sAdhau, 10 akammaMse ebhiH sarvairvidhUNitaiH akammaMso bhavati, na cA'sya bAlabuddhiH (ddheH) appattiyaM akarmatvaM bhavati, siddhatvamityarthaH / adhavA appattiyaM kodho, teNa jaiyA akammase bhavati, aMsagaNaM tiNNi tiNi kasAyaMse se (sese) kAUNa khaveti, evaM sesANa'vi kammANi khavettA jIvo akammaMso bhavati / taM puNa sammaiMsaNa-caritta-tavo-viNaehiM khaveti, Na micchAdasaNaaNNANa-aviratIhiM / etamadraM mie cute tti jo miyadiTuMto bhaNito [ sUtragA0 32] / yathA mRgaH pAzaM prati abhisarpan pracuratRNodakagocarAt svairapracArAd vanasukhAd bhraSTaH mRtyumukhameti evaM te vi NiyativAdiNo // 12 // 39. je tetaM NAbhijANaMti micchAdiTThI annaariyaa| migA vA pAsabaddhA te ghAyamesaMta'NaMtaso // 13 // ___39. je tetaM NAbhijANaMti silogo kaTho // 13 // NiyativAdo gato / idANiM aNNANiyavAdidarisaNaMaNNANeNa vA kato kammovacayo " bhavati tatpratiSedhArthamapadizyate 40. mAhaNA samaNA aiMge savve gANaM sayaM vde| savvalogaMsi je pANA Na te jANati kiMcaNaM // 14 // 40, mAhaNA samaNA ege0 silogo| mAhaNA NAma dhiiyaaraa| samaNA samaNA eva / ege NAma Na savve, jo aNNANiyavAdI; ahavA amhaMtaNae mottaNa te savve vi appaNo sapakkhaM pasaMsaMtA bhaNNaMti / savvalogaMsi je pANA Na te jANaMti kiMcaNaM, asmAna muktvA sarvaloke'pi vAdinaH sarvaprANabhRto vA ye'smadarzanavyatiriktA Na te jANaMti saMsAraM mokkhaM vaa||14|| te hi micchAdiviNo sadbhAvabudhA'pi yathA svAn svAn kusamayAn prarUpayantaH na tatra sadbhAvaM vindanti / dRSTAntaH25 41. milakkhU amilakkhussa jahA vuttaannubhaastii| __Na hetuM se viyANeti bhAsiyaM ta'NubhAsatI // 15 // .. 41. milakkhU amilakkhussa0 silogo / yathA kazcid mchecchayuvA kenacid vRddheNA''cAryeNa pathi gRhe vA'padiSTaH-putra ! kuta Agamyate ? / Na hetuM se viyANeti tti yadarthaM tad vaco'bhihitam , dRSTi-mukhaprasAdAdibhirAkAraiH pari zuddhAkAraM jJAtvA kintu tameva bhASitaM pratyanubhASate / athavA pRSTaH kiJcit tattvaM pRcchataH so'pi tathaivA''ha / AryakumArako 30 vA pitrA'padiSTaH-bhaNa putra ! siddham / eSa dRSTAntaH // 15 // 20 viukkassaM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 2 vidhUNiyA khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 3je pataM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii.|| 4micchaddihI khaM 2 pu 1 pu 2 // 5 vege khaM 1 // 6 savvaloge vi je khaM 2 pu 1 pu 2 vR0|| 7jaha khaM 1 kha 2 // 8degbhAsae khaM 2 pu 1 pu2|| 9vijANAti khaM 1 khaM 2 pu 1 pu2|| 10 bhAsae khaM 2 pu 1 pu2|| Jain Education Intemational Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0 38-45] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| 42. evamaNNANiyA nANaM vayaMtA vi sayaM sayaM / __ NicchayatthaM Na jANaMti milakkhU va abodhie // 16 // 42. evamaNNANiyA nANaM0 silogo / evaM avadhAraNe / nizcayArtho nAma yathA bhAvo'vasthitaH taha AtmAdipadArthAn darzayanto'pyanyeSAM acitrakAlAbhijJA iva na sadbhAvato vadanti / tadevodAharaNaM-milakkhU va abodhie, abodhiH ajJAnamityarthaH // 16 // sa evaM teSAm - 43. aNNANiyANa vImaMsA NANe Neva nniycchti| appaNo ya paraM nAlaM kuto aNNA'NusAsiuM // 17 // 43. aNNANiyANa vImaMsA0 silogo / saMzayaH sandeho vitarkaH UhA vImasetyanarthAntaram / teSAM hi asarvajJatvAdasau vImaMsA pratyakSeSvapi tAvat pRthivyAdiSu saMdihyate kiM punarAtmAdiSu apratyakSeSu ? / tadevaM sA vImaMsA iha nizcayajJAne na niyacchati na yujyate, na ghaTata ityarthaH / sa evaM saMdigdhamatistAvadAtmAnamapi na zaknoti pratyAyayituM kutastarhi param ? 10 saMsArato vA samuddhartum ? // 17 // evaM te micchAdidviNo tadupadiSTamanupadiSTaM vA micchAdasaNaM paDivajaMti / udAharaNam 44. vaNe mUDhe jadhA jaMtU muuddh-muuddhaannugaamie| duhato vi akovitA tivvaM soyaM Niyacchati // 18 // 44. vaNe mUDhe jadhA jaMtU0 silogo / jadhA koi mahati vaNe disAmUDheNa bhaNNati-bhrAtaH ! katarasyAM dizi pATalaputram ? iti / tenApadizyate-ahaM te tatra nayAmIti / tato so teNa saha pttttito| tau hi mUDha-mUDhAnugAminau duhato vi 15 akovitA. dahato NAma tAveva dvau| adhavA-"ubhayo viNa yANaMti" kuto gamyate Agamyate vA ? kiM vAgatamavaziSTaM vA / akoviyA NAma ayaanngaa| tivvaM soyaM Niyacchati, tIvra nAma atyartham , parvatA-'zma-sarit-kandarA-vRkSa-gulma-latA-vitAnagahanaM zravanti teneti zrotaM bhayadvAramityarthaH, niyatamaniyataM vA gacchati niyacchati / adhavA khaMdhAvAreNa mahAsatthavAheNa koi aggimadesio gahito, so ya disAmUDhatAe aNNato Nei, tattha je majjhima-pazcimA te jANaMti, aggimagA Na jANaMti paMthamiti, te vi mUDhA mUDhANugAmiyA duhato vi akoviyA // 18 // bhaNito disAmUDhadiluto / idANaM aMdhadiluto bhaNNati- 20 45. "aMdhe aMdhaM pahaM Neti dUramaddhANa gcchtii| ___ Avajje uppadhaM "jaMto aduvA paMthANugAmite // 19 // 45. aMdhe aMdhaM pahaM Neti0 silogo / jadhA koi aMdho addhANe addhANaTThANe vA kiMci andhameva sametya bravItiahaM te abhiruyitaM gAma NagaraM vA Nemi tti teNa sa~dha paTThito / gacchati dUramaddhANaM ti nAsau jAnAti yatra vastavyaM yAtavyaM vA ityatastasya tadaparimANameva adhvAnamityato duuraadhvaanm| Avaje uppadhaM jato. sa evaM padheNaM patthito vi kSaNAntaraM pAdasparzana 25 gatvA utpathamApadyate yatra vinAzaM prApnate prapAta-kaNTakA-hi-zvApadAdibhyaH, athavA yahacchayA panthAnamevAnupatati / adhavA andhalaehiM bahugehiM diTuMto-vuggAhetUNa andhalayA pavvayaM pariyaMcAvetUNa aggillaM pacchillayassa lAeuM palAo dhutto / te vi 'icchitavvaM vayaM bhUmi vaccAmo' tti tattheva bhamaMti, sesaM taM ceva / "Avaje uppadhaM jaMtU" ghuNAkSaravat // 19 // ete diTuMtA davvadisAmUDheNa cakSuaMdheNa ya vuttA / tatsamavatAraH 1 vayaMto khaM 1 // 2NicchiyatthaM khaM 2 pu 1 pu 2 // 3 abohiyA vR0 dI / abohito khaM 1 / abohie khaM 2 pu 1 pu2|| 4 annANe no niyacchatI khaM 1 vR0 dI / NANe va niyacchatI khaM 2 / NANe No va niyacchatI pu 1 pu 2 // 5'sAsayA pu 1 pu 2 // 6mUDhe NeyANugAmie khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| 7do vi ee akuviyA tivvaM khaM 2 / do vi ee akovIyA tivvaM pu 1 pu 2 / do vi akoviyA saMtA tivvaM vR0 dI / ubhayo vi Na yANati tivvaM cuupaa0| 8 nigacchatI khaM 1 // 9degnugamitI du cuuspr0|| 10 aMdho aMdhaM pahaM Nito dUra khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| 11 jaMtU khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI. cUpA0 // 12 ahavA khaM 2 pu 1 pu 2 // 13 saha ityarthaH // Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Nijutti-cuNNisamalaMkiyaM [1 samayajjhayaNe biio uddesao 46. evamege NiyAyaTThI dhammamArAhagA vayaM / aduvA adhammamAvajje Na te savvujagaM vae // 20 // 46. evamege NiyAyaTThI0 silogo / evaM avdhaarnne| ege Na savve, bhAvadisAmUDhA bhAvaMdhA ya / niyato nAma mokSaH, niyato nitya ityarthaH, niyAkena yasyArthaH sa bhavati niyAkArthaH / vayameva dharmArAdhakAH nAnye / te evaMpratijJAH 5 api adhammamAvaje, apipadArthaH sambhAvane / mUlapAThastu "aduvA adhammamAvaje" aduvA NAma smaraNArthameva, apyevaM rmamApadyante, yathAzaktyA ArambhapravRttA dharmAyotthitA adharmameva aapdynte| ye'pi ca kaSTatapaHpravRttA AjIvikAdayaH te'pi dharma adharmAnubandhinaM prApya punarapi gozAlavat saMsArAyaiva bhavanti / Na te savvujagaM vae, savvuJjago NAma saMjamo, sarvato RjuH akuTilaH nirupadhaH, na kasyAzcidavasthAyAmakalpAnujJAnamalino bhavatIti // 20 // punarapi vizeSopalambhAt sa evArtha upasaMhriyate47. evamege vitakAhiM No aNNaM pjjuvaasiyaa| appaNo ya vitakAhiM ayamaMjUM hi dummatI // 21 // 47. evamege vitakAhiM0 silogo / uktaM hipuvvabhaNitaM [tu] jaM [ettha] bhaNNatI tattha kAraNaM asthi / paDisedhamaNuNNA kAraNaM visesovalaMbho vA // 1 // [kalpalaghubhASye gA0 2554 ] 15 adhavA dvau dRSTAntAvuktau, upasaMhArAvapi dvAveva / evaM avadhAraNe / ete iti ye uktAH paratatratIrthakarAH / vitako mImAMsetyanantaram / evaM syAditi, te tu nAnyaM paryupAsitavantaH, anye nAma ye chadmasthalokAduttIrNAH sarvajJAH sarvadarzinaH / tAnupAsya appaNo ya vitakAhiM cazabdAdanyamatezva, yathA vyAsaH amukena RSiNA evamuktamitihAsamAnayati, yathA kaNAdo'pi mahezvaraM kilA''rAdhya tatprasAdapUtamanAH vaizeSika[mata]makarot / etairAtmavitaH paropadezaizca yathAvaM ayamasmin mArgaH RjuH aRjurvA / zeSAH praduSTamatayo durmatayaH // 21 // 20 48. evaM takAe sAdhetA dhammA-'dhamme akovidaa| dukkhaM te NAtivadaMti sauNI paMjaraM jadhA // 22 // 48. evaM takAe sAtA0 silogo / evaM avadhAraNe / svamativitarkAbhiH sAdhayantaH yojayantaH kalpayanta ityrthH| dharmoM nAma yathAdravya-paryAya-svabhAvAvasthAnam , viparIto'dharma iti / athavA dharmo'bhyudaya-naiHzreyasikaH sukhaka duHkhakAraNamadharmaH, tatra akovidA dharmA-'dharmAkovidAH, asambuddhA ityarthaH / dukkhaM te NAti0, duHkhaM saMsAro taM nAti25 vartante, na uttaraMtItyarthaH / athavA kAraNe kAryavadupacAraM kRtvA'padizyate saMsAra-duHkhakAraNamadharmaH / diluto-sauNI paMjaraM jadhA, yathA zukaH kokilA madanazilAkA dravyapaJjaraM nAtivarttate evamime paratitthiyA dukkhavimokkhakAriNo bhAvapaJjaraM nAtivarttante / "tiuti" troTayanti ativartante vA // 22 // ta evaM paratatrAH 49. sayaM sayaM pasaMsaMtA gairahaMtI paraM vadi / je u tattha viussaMti "saMsaraMte viu~ssiyA // 23 // 1 ahavA adhamma pu 1 pu 2 / api adhamma cUpA0 // 2 savvajjuyaM khaM 2 pu 1 pu 2 / savvajaya khaM 1 // 3degmAlino cUsapra0 // 4 no ya'NNa khaM 2 pu 2 / no ya NaM pu 1 / no paraM vR0 dI0 // 5 maMjUhiM khaM 2 pu 1 pu 2 // 6ete iti ege ityasya rUpAntaram, ete eke ityarthaH / sUryaprajJaptisUtre hi etad rUpaM prAcuryeNa dRzyate // 7 nyAsaH cUsapra0 // 8 ayasmin cuuspr0|| 9 akubviyA khaM 2 / ya koviyA pu 1 // 10NAituTuMti vR0 dI0 / Na tiuti cUpA0 / NAtiuTRti khaM 1 khaM 2 pu 1 pu2|| 11 garahaMtA ya paraM vadiM khaM 1 / garahaMtA paraM vayaM khaM 2 / garahaMtA paraM vaI pu 1 pu 2 / / 12 saMsAraM te khaM 1 khaM 2 pu 1 pu2 vR. dI0 // 13 vi usiyA khaM 1 vRpA0 diipaa0|| Jain Education Intemational Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0 46-51] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| 37 49. sayaM sayaM pasaMsaMtA0 silogo / khaM khaM nAma AtmIyamAtmIyaM prazaMsantaH stuvantaH khyApayantaH-idamevaikaM satyamiti, nAnyamatAni / garhanti pareSAM vacanAni doSaM prakaTIkurvanti / evaM te parasparaviruddhadarzanAH kusamayatIrthakarAH mumukSavo'pi na sNsaarpnyjrmtivrttnte| ye'pyanye tAnAzritAste'pi je u tattha viussaMti, vizeSeNa ussaMti idamevaikaM tattvamiti vizeSeNa ucchyaMti gavveNaM ussaMtIti, te saMsaraMto viussaMti // 23 // aNNANiyA vAdI parisamattA / idAnIM yat "karma caturvidhaM cayaM Na gacchati" tti NijjuttIe [ni0 gA0 28 ] vuttaM zAkyAnAM tatprarUpaNArthamapadizyate 50. adhAvaraM purakkhAyaM kiriyAvAdidarisaNaM / kammaciMtApaNahANaM dukkhakkhaMdhavivaddhaNaM // 24 // 50. adhAvaraM purakkhAyaM0 silogo / athetyayaM nipAtaH pUrvaprakRtApekSaH / tebhyaH samayebhyaH prakRtebhyaH atha idamaparaM pUrvamAkhyAtaM purakkhAyaM / ta evaM bruvate-"gaMgAvAlikAsamA hi buddhAH, taiH pUrvamevedamAkhyAtam" / athavA purAkhyAtamiti pUrveSu mithyAdarzanaprakRteSvAkhyAtam / athavA prakhyAtaM purAkhyAtam / kriyA karmetyanarthAntaram , karmavAdidarzanamityarthaH, 10 vigataM bIbhatsaM vA darzanam , azobhanamityarthaH / kammaciMtA NAma yathA yena yasya yeSu ca hetuSu pravarttamAnasya karma badhyate tato karmacintAtaH pranaSTAH / athavA atikarmAmIrutvAt taiH karmAzravAH kecidabandhAyApadiSTAH, tat teSAM kudarzanaM duHkhaskandhavivarddhanam , karmasamUhavarddhanamityarthaH, teSAM hi vijJAno[pa]citaM IryApathaM svapnAntikaM ca karma cayaM na yAtItyataste kammaciMtApaNA / syAt-kathaM punarupacIyate ?, ucyate, yadi sattvazca bhavati 1 sattvasaMjJA ca 2 saJcintya saJcintya 3 jIvitAd vyaparopaNaM prANAtipAtaH 4 / atra bhaGgAzcatvAraH-jIvo jIvasaNNA ya, jIvo najIvasaNNA ya0, prathame bhaGge bandhaH, 15 thavA sattvazca bhavati 1 sattvasaMjJA ca 2 saMJcintya saJcintya 3 jIvitAd vyaparopaNam 4, catusu padesu solasa bhaMgA, paDhame baMdho, sesesu abaMdho // 24 // adhavA 51. jANaM kAraNaM NA''uTTe abuho je ya hiNstii| . puTTho vedeti paraM aviyattaM khu sAvajaM // 25 // 51. jANaM kAraNa NA''uTTi (TTe). silogo| jAnAnaH sattvaM yadi kAyeNa nnaa''udRti| kAyAuTTaNaM NAma jighAMsayA 20 utthAnaM htth-paadaadivyaapaaro| sa evamaNAuTTamANo jai vi hiMsati tadhA vi abaMdhago / abuhoje ya hiMsati tti, mAtA prasuptA putraM mArayati stanena mukhamAvRtya, anyatareNa vA gAtreNa / adhavA sa eva abuho bAlako yadA pipIlikAdIn sattvAn ghAtayati mAtA-pitarau kizcidavacanaM bravIti na cAsya karmopacayo bhavati / yadyapi ca kazcid bhavati sa tadyathA'smAkamIryApathaM tathA puTTho vedeti paraM, puTTho NAma spRSTamAtra eva tat karma vedeti, muzcatItyarthaH / avyaktaM nAma sUkSmatantubandhanavat zIghrameva chidyate / saha avadyena sAvadyam / __athavA jAnanniti SaDabhijJasya buddhasya hiMsato'pi pApaM na badhyate, kAraNaM NA''uTTati tti svapnAnte ghAtayannapi sattvaM na kAyena AuTTati, na samArabhate ityarthaH / abaho NAma aprabuddhendriyo bAlaH, so hiMsAdikarmasu bartamAno'pi abandhaka eva / adhavA abudho bAlazca yazca pathi vartate, na ca pathyupayuktaH, asAvapi abudhyamAno yAni sattvAni vyApAdayati nAnayoH pApopacayo bhavati / puTTho vedeti paraM, etAni cauro varjayitvA yo'nyaH sa spRSTaH karmaNA bhavati, badhyate ityarthaH, taM NiyamA vedayati / caturyo bandhahetubhyaH parata ityarthaH, taccAvyaktaM sAvadyam , amUrttamityarthaH, athavA'vyaktaM teSAM trikoTIzuddhaM 30 mAMsamapi bhakSyam , anyathA tvabhakSyamityato'vyaktaM syAt // 25 // kathaM pApaM badhyate ?, ucyate 25 1degvAINa dara khaM 2 // 2 saMsAraparivaDaNaM khaM 1 / saMsAra[ssa vivaddhaNaM vRpA0 / saMsArassa pavaDaNaM khaM 2 pu 1 pu 2 dii| dukkhakkhaMdhavivaddhaNaM iti cUrNi-vRttikRtsammatastu pATho nopalabdhaH kutrA'pyAdarza // 3 avijJopacita iti vRttau // 4-5 saJcitya saJcitya vA0 mo0|| 6degNa[s]NAuTTI khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 7jaM ca hiM khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dii.|| 8 jAnaMti tti (jANaM ti) cUsapra0 // 9 hinsato'pi pu0 vinaa|| 10degNa aNAuTTiti cUsapra0 // 11 hinsAdi pu0 sN0|| Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 Nijutti-cuNNisamalaMkiyaM [1 samayajjhayaNe taiyo uhesao 52. saMtime tayo AdANA jehiM kIrai pAvagaM / abhikammAya pesAya maNasA aNujANiyA // 26 // 52. saMtime tayo AdANA0 silogo| saMtIti vidyante / AdAna prasUtirAzrayo vA / yaiH kriyate pApaM karma, taM ca abhikammAya pesAya abhimukhaM kramya abhikramya svayaM ghAtayitvetyarthaH, preSya nAma anyaiH kArayitvA, hataM hanyamAnaM vA 5 manasA'anujAnanti // 26 // 53. ete tu tato AdANA jehiM kIrai pAvagaM / evaM bhAvaNasuddhIe NevANamabhigacchatI // 27 // 53. ete tu tato AdANA0 puvvaddhaM kaMThaM / evaM bhAvaNasuddhIe, bhAvayanti tAM bhAvyate vA'nayeti bhAvanA / zuddhirnAma nAtra vicikitsAmutpAdayanti // 27 // kiJca-evaM tasya bhAvanAzuddhAtmanaH trikoTIzuddhabhojinaH yadyapi kazcit 54. puttaM "pi tA samAraMbha aahaarhmsNjte| bhuMjamANo vi medhAvI kammuNA Novalippate // 28 // 54. puttaM pitA samAraMbha0 silogo| api padArthasambhAvane / uktaM hi"prANinaH priyatarAH putrAH" [ tena putramapi tAvat samArabhya, samArambho nAma vikrIya mArayitvA tanmAMsena vA dravyeNa vA, kimaMga Naraputra zUkara 15 vA chAgalaM vA AhArArtha kuryAd bhaktaM bhikkhUNaM ? / assaMjato NAma bhikkhUvyatiriktaH, sa punarupAsako'nyo vA / taM ca bhikSuH trikoTizuddhaM bhuJjAno'pi medhAvI kammuNA Novalippate / tatrodAharaNam upAsikAyA bhikSuH pAhuNao gto| tAe lAvago mAreUNa ovakkhaDettA tassa diNNo / gharasAmipucchA / aho ! NighiNa tti / tAdhe teNa bhikkhuNA kRtakazUlaM kRtam / mA kappAreNa, hastAbhyAM gRhItvA svedaya, mA'GgArAniti, tvameva dahyase nAham ; evaM matkRte ghAtaka eva badhyate, nAham // 28 // eSAmuttaram 55. maNasA je padassaMti cittaM tesiMNa vijjtii| _aNavajaM atadhaM tesiM Na te saMvuDacAriNo // 29 // 55. maNasA je padussaMti silogo / pUrvaM hi sattveSu nighRNatotpadyate, pazcAdapadizyate --yaH paraH jIvavahaM karoti na tatra doSo'stIti / te hi puNyakAmakAH mAturapi stanaM chittvA tebhyo dadati / apraduSTA api manasA duSTA eva mantavyAH ya uddezakakRtaM bhuJjate / evaM teSAM saGghabhaktAdiSu matsyAdyazaneSu ca mUJchitAnAM prAmAdivyApAreSu ca nityAbhiniviSTAnAM 25 kuzalacittaM na vidyate, azobhanaM cittaM vyAkulaM vA tadacittameva, yathA azIlavatI / loke'pi dRSTam-vyAkulacittA bhavati (bhaNaMti)-avicittao haM / evaM teSAM sAvadyayogeSu vartamAnAnAM aNavajaM atadhaM tesiM, na tahaM ataha, nAstItyarthaH / kA tahi bhAvanA?, na teSAmanavadyayogo'sti, nityameva hi te asaMvuDacAriNo bandhahetuSu vattente, asaMvRtatvAt , te hi tatpradoSanihnava-mAtsaryAdiSvAzravadvAreSu yathAsvaM vartamAnAstadanurUpameva ca yathApariNAmaM karma badhnanti / davvasaMvuDA pAvasiyAla-caurAdayaH, bhAvasaMvuDA sAdhavaH / saMvRtacAriNo nAma saMvRtaH saMyamopakramaH taccaraNazIlaH sNvRtcaarii|| 29 // 1 ahikamAya khaM 1 pu 1 // 2 bhAvavisohIe khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 3 nevvANaM ahigacchatI khaM 1 // 4"pitA' janakaH" ityekapadatvena vRtti-dIpikAkRtAM vyAkhyA // 5 khaM 1 khaM 2 pu1pu 2 AdarzeSu carNipratIke ca samAraMbha ityeva pATho varttate / kiJca-tRtIyoddezakaprArambhotthAnikAyAmetatpAThoddharaNe punaH samArabbha iti pATho'sti, dRzyatAM patraM 39 // 6 AhAreja asaM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 7ya khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 8 "putraM' apatyaM 'pitA' janakaH 'samArabhya vyApAdya" iti vRttikRto dIpikAkRtazca vyAkhyA // 9NikSiNa cUsapra0 // 10 nityAbhivinaSTAnAM cUsapra0 // Jain Education Intemational Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sutaMgA0 52-59 ] sUyagaDaMga suttaM biiyamaMgaM paDhamo suyakkhaMdho / 56. iccetAhiM diTThIhiM sAtAgAravaNissitA / 'hiyaM ti maNNamANA tu sevaMtI ahiyaM jaNA // 30 // 56. iccetAhiM diTThIhiM0 silogo / iti upapradarzanArthaH / etAhiM ti ihAdhyAye yA apadiSTA niyatikAdyAH / sAtAgArako nAma zarIrasukkhaM tatra niHsRtAH (niH zritAH ) ajjhovavaNNA ityarthaH / hiyaM ti maNNamANA evamasmAkaM hitaM bhaviSyatIti mUrkhAstu etad ahitameva sevante // 30 // athavA asminnarthe'yaM dRSTAntaH 57. jedhA AssAviNiM NAvaM jAtiaMdho durubhiyA / icchato pAramAgaMtuM aMtarA ya visIyati // 31 // 57. jadhA AssAviNiM NAvaM0 silogo / AzravatIti AzrAviNI akatakoTThA bhuNNakoTThA vA / jAtyandhagrahaNaM nAsau nAvAmukhaM pRSThaM vA jAnIte, yo vA avallaka- patrAderupakaraNasya yathopayogaH / sa evamicchannapi pAraM samudrapAraM vA antarA viSIdati saplava eva hriyate nimajjate vA / so hi NichiDuM pi Na sakkei vaTTAvetuM, kimaMga puNa sayachi ? / / 31 / / 10 esa dihaMto / uvasaMhAro eso-- 58. evaM tu samaNA ege micchAdiTThI aNAriyA / saMsAra pAramicchatA saMsAre aNupariyadvaMti // 32 // tti bemi // // bitio uddesao sammatto 2 // 58. evaM tu samaNA ege0 silogo / evaM anena prakAreNa / tuH vizeSaNe / [ ege ] asmAna muktatvA micchAdiTThI 15 aNAriyA NAma carittANAriyA aNAriyANi vA kammANi kuvvaMti / te saMsArapAramicchaMtA saMsAre ceva'NupariyadRMti / avi NAma so jAtiaMdho devatApabhAveNa vA aNNeNa vA ke[Na] i uttArijjejja, Na yA micchAdiTThI saMsArAduttaraMti // 32 // // bitio uddesao sammatto 1-2 // [ samayajjhayaNe taio uddesao ] >* 39 samayAdhikAro'nuvarttata eva / tatra prathame dvitIye ca kudRSTidoSA abhihitAH / tRtIye teSAmevA''cAradoSA abhi - 20 dhIyante / atha dvitIyAvasAne sUtram - " puttaM pi tA samArambha AhAraTThamasaMjate" [ sUtragA0 54 ] AcAradoSa uktaH, ihApi sa evAsscAradoSo'bhidhIyate dRSTidoSAzca / teSAmeva terAsigavattatvataM ca bhaNihiti ityato'padizyate-- 59. jaM 'kiMci u pUtIkaDaM saMDDI AgaMtu IhiyaM / sahassaMtarakarDa bhuMje dupakkhaM ceva sevati // 1 // 5 59. jaM kiMci u pUtIkaDaM0 silogo / yaditi aNiddiTThassa Niso / kiMciditi yadahArimaM uvadhijAtaM vA 125 pUtiprahaNAdAdhAkarmaNi gRhItaM AdhAkarmikam, evaM hi pUtiM yadi ca tadavayavo'pi varttate / kathaM tarhi AdhAkarma tagrahaNAca 1 saraNaM ti maNNamANA sevaMtI pAvagaM jaNA khaM 1 khaM 2 pu 2 jaha khaM 1 // 3 AsAviNi khaM 2 pu 2 / assAviNi pu 1 // khaM 1 / icchejA pAramAgaMtuM pu 12 // 5 cchaddiTThI khaM 1 7 prathamasya dvitIyaH khaM 2 pu 12 // pu 2 vR0 dI0 // 2 // 10 saGghImAgaMtumIhiyaM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // khaM 212 // 93 yathA''hA cUsapra0 // 1 pu 2 vR0 dI0 / dIpikAyAM jaNA sthAne narA iti pATho varttate // 4 icchaI pAramAgaMtuM khaM 2 vR0 dI0 / iccheja pAramAgaMtU kha 2 pu 1 pu 2 // 6 pArakaMkhI te saMsAraM khaM 1 khaM 2 pu 1 8 uttAreja pu0 // 9 kiMci vipUdeg khaM 1 khaM 2 pu 1 / kiMcI 11 sahasaMtariyaM bhuMje khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 12 duppakkhaM Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 Nijjutti - cuNNi samalaMkiyaM [1 samayajjhayaNe taio uddesao sarvA avizodhikoTirgRhItA ?, "egaggahaNe gahaNaM" ti kAuM tajjAtiyANa savvesiM tiNi visodhikoDI vi gahitA / zraddhA asyAstIti zrAddhI, AgacchantItyAgantukAH, taiH zrAddhIbhirAgantUnanuprekSya pratItya uvakkhaDiyaM / adhavA saDDi i vasaMta tAnuddizya kRtam, tat pUrva-pazcimAnAM Agantuko'pi yadi sahassaMtarakarDa bhuMje dupakkhaM NAma pakSau dvau sevate, tadyathAgRhitvaM pravrajyAM ca / amhaMtaNao vi jo asuddhaM bhuMjati so vi dupakkhaM sevati / kathaM ? davvato liMgaM bhAvato asaMjato / 5 evaM te prabrajitA api bhUtvA AdhAkarmAdibhojane gRhasthA eva sampadyante // 1 // 60. tamevaM avijANatA visamaMsi akovitA / maicchA vesAliyA ceva udgaissa abhiAgame // 2 // 60. tamevaM avijANatA0 silogo / tamiti nirdeze, yathoddiSTametadarthaM evaM anena prakAreNa mUlaguNe uttaraguNe tadupa - ghAtaM ca aviyANatA avizuddhabhogadoseNa / jadhA - " AdhAkammaNNaM bhaMte ! bhuMjamANe kiM pakareti kiM ciNAti0" / [ bhagavatI za0 1 10u0 9 sU0 78, za0 7 u0 8 sU0 298 ] / visamo NAma baMdha mokkho, kammabaMdho vi visamo, jato ekkekaM kammamaNagappagAraM aNegehiM ca pagArehiM bajjhate ato visamaMsi akovitA, asambuddhA ityarthaH / te ayANagA pratyutpannagRddhAH anAgatadoSa (SA)darzanAd AdhAkarmAdibhirdoSaiH karmabaddhA saMsAre duHkhamApnuvanti / macchA vesAliyA ceva, vizAlaH samudraH, vizAle bhavAH vaizAlikAH bRhatpramANAH, athavA vizAlakAH vaizAlikAH / paThyate ca - "macche vetAlie ceva" vaitAlI kUlamiSyate, lokasiddhamevaitadabhidhAnam, yathA- pUrvavaitAlI dakSiNA'pareti / sAmudrakulodbhavo sa vaizAliko vaitAlIkUlo vA matsyaH 15 sAmudrakairtrIciprahArairmatsyaizcAnyairvahadbhirna bAdhyate sa kathaJcideva tato nirupasargAnniSkaNTakAt samudravelayA nisRSTakAyaH yAnArUDha iva pumAn paraprayogena atudyamAnaH sa dUramapahRtaH / udgassa abhiAgame tti, udgasya abhyAgamo nAma samudrAnnissaraNam kecittu punaH pravezaH // 2 // sa evaM zarIrasukhAya ajAnAnastatrApAyAn-- kehi ya kaMkehi ya AmisAsIhi te duhI // 3 // 61. udagassa'ppabhAveNaM0 silogo / appabhAvo NAma udagassa alpabhAva:, pratyAvRtte udage zuSkA eva vAlukA saMvRttA paGko vA / athavA ardhassa bhAvaH appabhAvaH, stoka ityarthaH, sa ca mahAkAyatvAnna tatra zaknoti tartum, parivarttamAno vA nadImukhe lagyate, evaM appakAto vi / ghartametIti ghanaghAtena vA antaM karotIti ghantaH, "karmavat karmakarttA" iti kRtvA'padizyate-- svayamevAsau dhAtAraM eti prApnotItyarthaH / athavA ghaMto NAma maccU taM mameti / kaiH ? ucyate--TaMkehi ya kaMkehi ya0 silogo pacchaddhaM / etenAnye AmiSAzinaH zRgAla-pakSi- manuSya - mArjArAdayaH krudhanti tatraiva / yadRcchayA ca 25 kecit punaH vIcImAsAdya varddhamAne ca udake samudrameva vizanti / duhi tti taistIkSNatuNDaiH pizitAzibhirazyamAnAstIvraM duHkhamanubhavanto aTTaduhaTTavasaTTA maraMti / esa diTThato // 3 // 20 61. udagassa'ppabhAveNaM sukaMsi ghaMtameti tu / 62. evaM tu samaNA ege vaTTamANasuhesiNo / macchA vesAliyA ceva ghaMtame saMta'Nataso // 4 // 62. evaM tu samaNA ege0 silogo / evaM anena prakAreNa varttamAnameva jihvAsukhamicchanti aNNautthiyA pAsatthAdayo 30 vA ege samudramuttarituM avisuddhANi AhArAdINi gavesaMtA jadhA macchA egabhaviyaM maraNaM pAveMti evamaNegANi jIitavvamaritavvANi pAvaMti / evaM pAsatthAdayo vi joevvA // 4 // 1 tameva khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 2 aviyANaMtA visamammi khaM 1 khaM 2 // 3 macche vetAlie ceva cUpA0 // 4 'gassa'bhi khaM 2 pu 1 pu 2 / gassa'hiyAgame khaM 1 // 5 udagassa pabhAveNaM khaM 1 pu 1 vR0 dI0 / "udakasya prabhAvena nadImukhamAgatAH" iti vRtti- dIpikAkRtaH // 6 sukkhaMsi gdhAyamenti u khaM 1 / sukkammi ghAtamiti u khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 7 Amisatthehi khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 8 appasvabhAvaH cUsapra0 // 9 alpakAya ityarthaH // 10 ghAtayatIti cUsapra0 // 11 ghAtaM eti pu0 // 12 ghAtameLa khaM 1 khaM 2 pu 1 2 // 13 janitavya - marttavyAni // 14 yojayitavyAH draSTavyA vA ityarthaH // For Private Personal Use Only Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0 60-65 ] sUyagaDaMga suttaM biiyamaMgaM paDhamo sukkhaMdho / 63. iNamaNNaM tu aNNANaM ihamegesimAhitaM / devautte ayaM loge baMbhautte tti Avare // 5 // 63. iNamaNNaM tu aNNANaM0 silogo / idamiti jaM bhaNihAmi jadhA loko uppajjati viNassati ya / iheti ihaloge / egesiMNa savvesiM / adhavA ege NAma na jJAnasahAyAH / taM kahUM ? devautte ayaM loge0 silogo [ pacchaddhaM ] | i bhaNaMti - devehi ayaM logo kato, utta iti bIjavad vapitaH Adisarge, pazcAdaGkuvad visarpamAnaH kramazo vistaraM gataH / 5 devaguto devaiH pAlita ityarthaH / devaputto vA devairjanita ityarthaH / evaM baMbhautte vi tiNi vikappA bhANitavyA -- baMbhauttaH bhaguttaH baMbhaputta iti vA // 5 // 64. IssareNa kate loge pahANAti tahAvare / jIvA - jIvehiM saMjutte suha- dukkhasamaNie // 6 // 64. issareNa kate loge 0 silogo / "Iza aizvarye" IzvaraH prabhuH mahezvaro'nyo vA'bhipretaH / tathA pradhAnAdi 10 anye icchanti, pradhAnamavyaktamityarthaH / jIvAzcAjIvAzca jIvAjIvAH, taiH jIvA - jIvaiH saMyuktaH / sukhaM ca dukkhaM ca sukhadukkhe, sam ekIbhAvena anvitaH sukha-duHkhasamanvitaH / anvitaH anugata ityarthaH // 6 // tathA'nye icchaMti-- 65. sayaMbhuNA kete loge iti vRttaM mahesiNA / mAreNa saMyutA mAyA teNa loe asAsate // 7 // 15 65. sayaMbhuNA kate loge 0 [ silogo ] / svayaM bhavatIti svayambhUH, sa tu viSNurIzvaro vA brahmA vA / iti vRttaM ti, itiriti upapradarzanArthaH, 'ukta' kathitamityarthaH / mahaRSI nAma sa eva brahmA, athavA vyAsAdayo maharSayaH, yo vA yasyAbhipretaH sa taM bravIti maharSimiti / evaM yo yasyAbhipretaH sa taM lokakartAramicchati / kecit punastrayANAmapi sAdhAraNaM kartRkatvamicchanti / tadyathA-- ekA mUrttistridhA jAtA brahmA viSNurmahezvaraH / karttA viSNuH kriyA brahmA karaNaM tu mahezvaraH // 1 // 41 ] tatra tAvad viSNukAraNikA bruvate - viSNuH svarlokAdekAMzenAvatIrya imAn lokAnasRjat sa eva mArayatIti kRtvA mAro'padizyate, tatastena mAreNa saMstutA mAyA / eke bruvate yadA viSNunA sRSTA lokAstadA ajarAmaratvAt taiH sarvA eveyaM mahI nirantaramAkIrNA, pazcAdasAvatIvabharAkrAntA mahI prajApatimupasthitA | nAgArjunIyAkha paThanti -- ativaDIyajIvANaM mahI viNNavate pabhuM / tato se mAyAsaMjute kare logassa'bhivA / / 1 utti ti khaM 2 pu 1 pu 2 // 2 IsareNa kaDe khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // dI0 // 4 pradhAnAdanye cUsapra0 // 5 kaDe loe itI khaM 1 kha 2 pu1pu2 // 6 viSNusalokadekAMze cUsapra0 // sUya0 su0 6 tatastena paritrA[NA ]ya svayaM mahyA vijJaptena 'mA bhUllokaH sarva eva pralayaM yAsyati iti, bhUmerabhAvAt' tAM ca bhayavihnalAGgI anukampatA vyAdhipurassaro mRtyuH sRSTaH / tataste dharmabhUyiSThAH prakRtyArjavayuktA manuSyAH sarva eva deveSUpapadyante sma / tataH svargo'pi atigurubhArAkrAntaH prajApatimupatasthau, tatastena mAreNa saMstutA mAyA, mAro NAma mRtyuH, saMstavo nAma sAGgavyam, uktaM hi mAtRpuvvasaMthavaH, mRtyusahagatA ityarthaH / tataste mAyAbahulA manuSyAH kecidekamRtyudharmamanubhUya narakAdiSu yathAkramata upapadyante sma / uktaM ca jAnantaH sarvazAstrANi chindantaH sarvasaMzayAn / na te tathA kariSyanti gaccha svargaM na te bhayam // 1 // [ 1 For Private Personal Use Only 3 jIvasamAute khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 20 25 30 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 42 Nijutti- cuNNisamalaMkiya yena vA mAreNa saMstutA mAyA bitiyA teNa loe asAsate || 7 || anye tu -- 66. mAhaNA samaNA aige Aha aMDakaDe jage / aso tattamakAsI ya ayANaMtA mukhaM vede // 8 // 66. mAhaNA samaNA ege0 silogo / mAhaNA dhIyArA / samaNA sAGkhyAdayaH / ege Na savve / aNDAt kRtaH, brahmA 5 kilANDamasRjat, tato bhidyamAnAt zakunavallokAH prAdurbhUtAH / evamete sarve'pi lokotpAdavAdinaH svaM svaM pakSaM prazaMsanta bruvate - aso tattamakAsI ya ayANaMtA musaM vade, asAviti asAvekaH yo'smadabhipretaH viSNurIzvaro vA tatraM nAma, asAveva nAnyaH lokamakArSIt zeSAstu lokotpAdamajAnanto musaM vade / athavA vayaM brUmaH - te varAkA lokasvabhAvaM ayAtAsaM vade / katham ? jaM te vadanti - deva - maNussA tirikkha-gAragA suhitA duHkhitA, rAja-juvarAjAdi, sutthANi vA viggahANi vA, subhikkhANi vA dubhikkhANi vA, sarvametad viSNukRtam / ye cAnye tat sarvaM ayANaMtA mukhaM vade // 8 // kiMca jaM te 25 67. saeNa pariyAeNa, loyaM bUyA kaDe vidhiM0 [ silogo ] | svaparyAyo nAma AtmAbhiprAyaH appaNijo gamakaH, ya evaM svena paryAyeNa bruvate logassa kaDavidhI, vidhirvidhAnaM prakAra ityarthaH / teSAmuttaram - tattaM te Na vi jANaMti, 15 tasya bhAvastattvam lokasadbhAva ityarthaH, yathA utpadyate pralIyate ca svakarmabhiH etat tattvaM na jAnantIti / uktaM hi - "anaMtA jIvagheNA upajjittA NilijjaMti" [ ] evaM paritA vi ityarthaH / karmabhirutpadyamAnaH pralIyamAnazca santatIH prApya nAyaM nAsIt kadAcidapi nityaH, davvaTTatAe sAsato pajjavaTTatA asAsato || [ 1 samayajjhayaNe taio uddesao 67. saeNa pariyAeNa loyaM bUyA kaDevidhiM / tattaM te Na vi jANaMti NAyaM NA''si kaiyAti vi // 9 // adhavA savva evAyaM uttarasilogo - teSAM kaDavAdInAM viprasRtAni nizamya saeNa pariyAeNa bUyA loe kaDevidhiM, appaNiyANaM pariyAo NAma gamAgamavaktavyatA bUyA, loe kaDe vA Na vanti te u savve kuvAdiNo tattaM te Na vi jANaMti 20 NAyaM NA''si kayAti vi / tattvaM yathA bhagavadbhirupadiSTam -- "kimidaM bhaMte ! loke tti paJcati ?, paMca atthikAyA" [ bhaga0 za0 13 u0 4 sU0 481 ] / tathA " davvato NaM loge Na kayAi NAsi jAva Nicce, evaM ka, bhAvato je jadhA bhAvA pajjavA uppajjaMti viNassaMti ca te paDuJca aNicco" [ bhaga0 za0 11 u0 10 sU0 420 ] / paThyate ca - "lokaM bUyA kaDe ti ca" / cazabdAdakaDe ti ca nitya ityarthaH dravyataH, bhAvaM paDucca kaDe // 9 // kiJcAnyat-te sarvajJA naiva dukkhaM jANaMti, cadukkhupAyaM naiva tannirodham, kathaM tarhi lokotpAdaM jJAsyanti 1 / katham ? - 68. amaNuNNasamuppAdaM dukkhameva vijANiyA / samuppAdamayANatA kiha NAhiMti saMvaraM ? // 10 // 68. amaNuNNasamuppAdaM0 silogo / amaNuNNo NAma asaMjamo, na hi kasyacidasaMjamatattvaM pareNA''tmani kriyamANamiSTam ityataH asau duSTAzIviSavat sarvasyaivAvamanyaH asaMjamaH / teSAM ca yat pUrvaM nAsIt pazcAjjAtaM tat sarvaM dukkhaM, jaM pi kiMci sukhasaNNitaM taM pi dukkhameva, kammitaM dukkhaM, evaM Thiti AsitaM seyaM dukkhaM, chudhA vidhIMtagattaNaM pi dukkhaM / 30 evamAdINi puvvaM NAsI pazcAjjAyanta iti dukkhANi tAni cezvarakRtAni nAsmAbhiriti / ta evaM tasya duHkhasya samuppAdama 1 vege khaM 2 pu 1 pu 2 // 2 vate khaM 2 pu 1 pu 2 // 3 satehiM pariyAtehiM loyaM brUyA kaDe ti yA khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 4 bUyA loe kaDevidhiM iti loyaM bUyA kaDe ti ca iti cUrNo pAThabhedau // 5 NAbhijANaMti vR0 dI0 / Na vi jANatI khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 // 6Na viNAsi khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 0 dI0 // 7 kayAi ti dI0 // 8 cakkammitammi ( taM pi) dukkhaM pu0 saM0 // 9 zayanamityarthaH // 10 tRptatvamapItyarthaH // For Private Personal Use Only Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0 66-71] sUyagaDaMgasutaM biiyamaMgaM paDhamo suyakkhaMdho / 43 yAtA ki NAhiMti saMvaraM ? / kA tarhi bhAvanA ? - taddhi tairAtmanaiva pUrvaM pApaM kRtam, pazcAd hetvantarataH teSvapi vipakaM, tadyathAnAma kRSyAdIni karmANi svayaM kRtvA tatphalamupabhuJjAnA bruvate - yadasmAsu kizcit karma vipacyate tat sarvamIzvarakRtamiti / evaM tassa dukkhassa samutpAdamayANaMtA kahamaNipuNA saMsAragatayo ( gatIH) jJAsyanti ? saMsAradukkhaNissaraNovAyaM ca kathaM NAhiMti saMvaraM // 10 // bhaNiyA kaDavAdiNo / terAsiiyA idANiM te vi kaDavAdiNo ceva / terAsiyA NAma jesiM tAI aikkavIsa suttAiM terAsiyAsuttaparivADIe te bhAMti 69. suddhe apAvae AsI ihamegesi AhitaM / 'kIlAvaNa-padoseNa rajasA avatArate // 11 // 69. suddhe apAvae AsI0 silogo / teSAM hi yathoktadharmavizeSeNa ghaTamAno'yamAtmA iha suddhAcAro bhUtvA mokkho apApako bhavati, akarmA ityarthaH / iheti ihaloke mithyAdarzanasamUhe vA / sa mokSaprApto'pi bhUtvA kIlAvaNa-padoseNa rajasA avatArate, tasya hi svazAsanaM pUjyamAnaM dRSTvA anyazAsanAnyapUjyamAnAni [ca] krIDA bhavati, mAnasaH pramoda ityarthaH, 10 apUjyamAne vA pradoSaH, tato'sau sUkSme rAge dveSe vA'nugatAntarAtmA zanaiH zanaiH nirmalapaTavadupabhujyamAnaH kRSNAni karmANyupacitya svagauravAttena rajasA'vatAryate // 11 // tataH punarapi - 70. yatazcaivam -- iha saMvaDe bhavittANaM suddhe siddhIe ciTThatI / puNo kAle'NaNaM tattha se avarajjhatI // 12 // 70. iha saMbuDe bhavittANaM suddhe siddhIe ciTThatI0 [silogo] / iheti iha Agatya mAnuSye vayaH prApya pravrajyAmabhyupetya 15 saMvRtAtmA bhUtvA jAnako nAma jAnaka eva AtmA, na tasya tajjJAnaM pratipatati / yadi vA - etat zAsanaM na jvalati tata evaM prajvAlya kizcit kAlaM saMsAre'vasthitya " pretya punarapApako bhavati" mukta ityarthaH / evaM punaranantenAnantena kAlena svazAsanaM pUjyamAnaM vA apUjyamAnaM vA dRSTvA tattha se avarajjhatI, avarAdho NAma rAgaM dosaM vA gacchati, tataH sAparAdhatvAt cauravad rAgadveSotthaiH karmabhirbAdhyate, tataH karmagurutvAt punaravatAryate, tenaiva krameNa zAsanaM prajvAlya nirvAti ca / uktaM cadagdhe punaH punarupaiti bhavaM pramadhya, nirvANamapyanavadhAritamI runiSTham / muktaH svayaM kRtabhavazca parArthazUrastvacchAsanapratihateSviha moharAjyam // 1 // [ siddha0 dvA0 2 zlo0 18 ] // 12 // 71. etANuvIya meghAvI baMbhaceraM na taM vase / puDho pAvAdiyA savve akkhAtAro sayaM sayaM // 13 // 71. etANuvI medhAvI0 silogo | evaM trairAzikamate cAnye prAguktAH kuvAdinaH, tAMzca svacchandabuddhivikalpaiH pUrvA-parAdhiSThitamatIn anucintya jJAtvetyarthaH naite nirvANAyeti dravyabrahmaceraM na taM vase ttiNa taM roejjA AyarejjA vAhiM samaM vaJjA saMsariMga vA kuryAt tehiM ti, mA bhUt sehamatiM vuggAhejjA / uktaM hi --"zaGkA kAGkSA 1 '"iccaiiyAIM bAvIsaM suttAiM tikaNaiyAI terAsiyamuttaparivADIe" iti pATho samavAyAGgasUtre sUtra 147 patra 128 - 2 tathA nandIsUtre sUtra 56 patra 236 - 2 madhye dRzyate // 2 AyA iha khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 20 dI0 // 3 puNo kiDDA-pado seNaM se tattha avarajjhati khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 / kiDDA sthAne khaM 2 pu 1 pu 2 kIDA pAThaH // 4 degrAtmanA zanaiH pu0 // 5 iha saMbuDe muNI jAte pacchA hoti apAvara / viyaDaM va jahA bhujjo nIrayaM sarayaM tahA // khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 0 dI0 // 6 peccA hoti apAvara 7 yatacai ( ) tat vA0 mo0 // 8 dagdhendhanaH punarupaiti iti dvAtriMzikAyAM pAThaH // 10 baMbhacere Na te vase / puDho pAvAduyA khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 bru0 dI0 // cUpA0 // 9NuvIti khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // . 5 For Private Personal Use Only 20 25 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 10 Nijutti- cuNNi samalaMkiyaM [ 1 samayajjhayaNe cauttho uddesao jugupsA ca0" [ ] / savve va te puDho pAvAdiyA savve akkhAtAro sayaM sayaM, puDho NAma pRthak pRthag yathAmati vikalpazo vA svaM svamiti svaM svaM siddhAntaM prazaMsanti, parasiddhAntaM ca nindanti // 13 // 20 44 72. saesae uTThA0 silogo / skhe sve AtmIye [ AtmIye ] upatiSThanti tasminniti upasthAnam / siddhiriti nirvANam / evaM avadhAraNe / nAnyatheti nAnyena prakAreNa mucyante sattvAH / anyeSAM tu svAkhyAtacaraNadharmavizeSAdihaivASTaguNaizvaryaprApto bhavati, tadyathA -- aNimAnaM laghimAnamityAdi / ahavA adhodhi hoti vasavattI, adhohi nAma avadhijJAnaH / vazavarttI nAma vaze tasyendriyANi varttante, nAsAvindriyavazakaH / savvakAmasamappiyo NAma sarvakAmasamarpitasya yathecchAtaH upanamantetyarthaH, tasya sarvakAmA arpitAH, sarvakAmAnAM vA samarpitaH // 14 // 72. sae sae uvaTThANe siddhimeva na annahA / adhodhi hoti vasavattI savvakAmasamappiyo // 14 // 73. siddhA ya te arogA ya0 silogo / te hi riddhimantaH zarIriNo'pi bhUtvA siddhA eva bhavanti nIrogAzca / nIrogA NAma vAtAdirogairAgantukaizca na pIDyante, tataH svecchAtaH zarIrANi hitvA nirvAnti / evaM siddhimeva purAkAuM AsaehiM gaDhitA rA, siddhiM puraskRtyeti siddhA eva vayam, anena vA''cAreNa siddhiM yAsyAmaH, pUjApuraskArakAraNAt / 15 hiMsAdiSu AzraveSu gaDhitA NAma mUcchitAH, saMsaktabhAvAt // 15 // ta evaM siddhAH siddhavAdinaH ye cAnye AzravagaDhitAvAdinaste-- 73. siddhA ya te arogA ya ihamegesi AhitaM / siddhimeva purAkAuM AsaehiM gaDhitA NarA // 15 // 74. asaMvuDa aNAdIyaM bhamihiMti puNo puNo / kampakAluvavajjaMti ThANA asura-kibbisa // 16 // tti bemi // // tatio uddesao sammatto 1-3 // 74. asaMbuDA0 silogo / aNAdIyaM bhamihiMti puNo puNo, etat kaNThyam / kappakAluvavajaMti ThANA asurakibbisA, kalpaparimANaH kAlaH kappakAlaH, kappa eva vA kAlaH / tiSThanti tasminniti sthAnam / AsureSUpapadyate kilbiSikeSu ca / tato uvvaTTA aNataM kAlaM hiMDaMti saMsAre / iccete kusamaye bujjheja tiuTTeja ti // 16 // // tatio uddesao sammatto 1-3 // [ samayajjhayaNe cauttho uddesao ] AB 25 uddesAbhisaMbaMdho- "kiccuvamA ya cautthe" [ ni0 gA0 29 ] NijjuttIe vRttaM / kiccehiM kRtyairupamIyante ityataH kRtyopamAH / sUtrasya sUtreNa saha sambandhane mokSArthamupasthitaH Atmano'pi tAva saraNaM na bhavati jeNa kappakAluvavajaMtI, kimaMga punaranyeSAm ? ityato'padizyate 1 sate sate khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 3 abodhi cUsa* // 4 abohi cUsapra0 // 212 // 7 Asura - kinvisiya khaM 2 aho va hoti vasadeg khaM 1 khaM 2 pu 1 vR0 dI0 / aho iheva vasadeg 2 // 5 sAsae gaDhitA khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 0 dI0 // 6 kAlamuvajaMti khaM 1 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // For Private Personal Use Only Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA072-77] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| 75. ete jitA bho ! na saraNaM bAlA pNdditmaanninno| jahittA puvvasaMjogaM sitakiccovagA siyA // 1 // 75. ete jitA bho! [na] saraNaM0 silogo| ete iti ya uddiSTAH, zrayanti tamiti zaraNam , bho ! iti ziSyAmatraNam , jitA nAma viSaya-kaSAyaiste jitA na bhavanti zaraNAya, durbalA ityarthaH / adhavA-"ete [jitA] bho ! asaraNaM" parISahajitatvAt attaNo ya paresiM ca / syAt kathaM azaraNAya bhavanti ? ucyate, yena bAlA paMDitamANiNo / athavA payaNa-payA-5 vaNAdiAraMbha-vihAra-dhaNa-dhaNNa-go-mahisa-sayaNA-''saNAdiparicchaMdA NANAvidhehiM dukkhehiM abhibhUtA AtmanaH saraNaM maNNaMte te kadhaM aNNesiM saraNaM bhavissaMti ?, te asaraNe saraNabuddhiyA bAlA paMDitamANiNo / saMjamo ya bhAvasaraNaM attaNo ya tAva paresiM ca / taM prati jitA jahitA puvvasaMjogaM, ke te ?, kutitthA liMgatthA ya, puvvasaMyogo NAma svajana-dhana ityAdi / taM ca hitvA sitakicovagA siyA, sitAH baddhA ityarthaH, sitAnAM kRtyAni sitakRtyAni, tadyathA-pacana-pAcanA-''rambha-pariggahAdIni, upagA nAma yogyAH / athavA sitakRtyopagA iti sitAH gRhasthAH, nityamevArambhopajIvitvAd asubhAdhyavasitA: 10 pApopagA bhavanti, tatazca narakopakA iti / ettha diTuMto suyivAdiSoDeNaM (? khoTTeNaM ? boDDeNaM)-aMtaradIve ekarasa bhiNNavAhaNiyassa puvvapaviTThassa ucchukhAiyassa samudrakUlAvaskarasthAne sukkasaNaM 'gulamaTTiyaM' ti kAUNa bhakSayati itaradarzanam / sabbhAve kadhite 'Natthi kiMci suItti sagihaM ceva havvamAgate // 1 // yatazcaivaM teNa 76. taM ca bhikkhU pariNAya vijeM tesu Na mucche| aNukasAe aNavalINe majjhimeNa muNi jAvae // 2 // 15 76. taM ca bhikkhU pariNNAya0 silogo / taditi tat teSAM ArambhAdi sitakRtyopagatvaM cazabdAt kudarzanagrahaNaM anyacca chaumatthaM caupajjavaM jANaNApariNNAe parijANiyA [paJcakkhANapariNNAe] paccakkhAtuM tadAcArasya vijaM nAma vidvAna saMskRtApabhraMzaH na mUchA teSu kuryAt , yathA ete vi NivvANAya / athavA yat teSAM paraiH kriyate "Na tattha mucche"| amUrchamAna eva ca aNuksAe aNavalINe, aNukkasAyo nAma taNukasAyo, yathA'NutvAt paramANu!palabhyate evamasyApi yadyapyakSINAH kaSAyAstathApyaNutvAnnopalabhyante, nigRhItatvAnnodIryanta ityarthaH / paThyate cAnyathA saddhiH-"aNukkasAe (aNukase) aNavalINe" tatra aNukkaso NAma na jAtyAdibhirmadasthAnairutkarSa gacchati, apalIyate sma apalInaH, yo hi jAtyAdirahitaH pUrvamAsIt sa nApalIyeta, na grAhayedAtmAnamityarthaH / tata AtmotkarSatvA-'palInatve varjayitvA majjhimeNa muNi jAvae nonnamate na lajjate ityarthaH / athavA-rAga-dveSau hitvA tayoH "madhyena" muniryApayet , arakta-duSTa ityarthaH // 2 // athavA madhyamiti___77. sapariggahA ya sAraMbhA ihamegesiM AhitaM / ___ apariggahe aNAraMbhe bhikkhU jANaM parivvae // 3 // 77. sapariggahA ya sAraMbhA0 silogo| parigrahA-''rambhAvuktau prathamoddezake [ sUtragA0 14 cUrNau ] / iheti ihaloke, eke na sarve AhitaM AkhyAtam / yadeSAmArambha-parigrahAvAkhyAtau nirvANAya atattvam / sAdhavastadviparItAH, tanmadhye apariggahe aNAraMbhe, jJAnavAn jJAnI, bhikSuH pUrvoktaH, samantAd vrajet parivrajet / / 3 / syAdetat-anArambhA-'parigrahahvato bho! asaraNaM cUpA0 / bho'saraNaM khaM 1 pu 1 // 2 jattha bAle'vasIyati khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vRpA0 dI0 / bAlA paMDiyamANiNo vR0 dIpA0 // 3 heccA NaM puvva khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 4 sitA kiccovadesitA khaM 2 pu 1 pu 2 vRSA0 / siyA kiccovadesagA khaM 1 // 5 vijaM Na tattha mucchae cUpA0 / vijaM tesi Na mucchae pu 1 pu 2 // 6 aNukkasse appalINe khaM 1 khaM 2 vR0 dI0 / aNukkase appalINe pu 1 pu 2 / aNukkase aNavalINe cUpA0 // 7 majheNa khaM 1 khaM 2 vR0 dI. cUpA0 // 8 jAvate khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 9 simAhiye khaM 2 // 10bhikkhU tANaM parivvate khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii| Jain Education Intemational Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 Nijjanti - cuNNisamalaM kiyaM [ 1 samayajjhayaNe cauttho uddesao aparicayasya ca bhikSoH kathaM zarIrayApanAprakriyA syAt ? iti na ca zArIro dharmo bhavati, tata ucyate -- kaDesu ghAsameseja0 silogo / athavA " jAvae " tti vuttaM [ sUtragA0 76 ] sA ceyaM yApanA 78. kaDesu ghAsameseja viU dattesaNaM care / agiddhe vimukte ya omANaM parivajjae // 4 // 5 78. kaDesu ghAsameseja0 / tairevA''rambha - parigrahavadbhiH pacamAnakaiH arthAya kRteSu prAsukIkRteSvityarthaH, prasyata iti grAsaH, teSu kRtavatsu sa bhikSuryAceta, yaduktameSaNIyaM caret, "cara gati-bhakSaNayoH" bhuJjItetyarthaH / evamAhAra- uvadhi- sejAo vi / tadapi bhuJjAnaH agiddhe vippamukke ya, agiddho arakta ityarthaH, bAyAlIsadosavippamukkaM esaNaM carediti gavesaNA gahaNesaNA ya gahitAo / agiddhe tti ghAsesaNA / vippamukke nti na teSvAhArAdiSu mamIkAraH karttavyaH, yatra vA iSTo AhAro labhyate tatrApi kule grAme vA na saGgaH kArya ityato viSpamukto ya / omANaM parivaJjae tti, sapakkha-parapakkhaomANapelliyaM 10 ca khettaM vajjetavyaM, nA bhUd evaM doSAH syuriti / uvahi- sejjAdi vi joejjA AdiggahaNaM // 4 // kicuvamAdhikAro gato / samayAdhikAro 'nuvarttata eva / lokasya ca pASaNDalokasya ca tadadhikAre'nuvarttamAne idamapadizyate-- 79. logAvAyaM NisAmeja ihamegesi AhitaM / viparIta paNNasaMbhUyA aNNoSNabuitANugA // 5 // 79. logAvAyaM NisAmeja * silogo / lokA nAma pASaNDA gRhiNazca, lokasya lokayorvA vAdaH lokavAdastAvat15 "anapatyasya lokA na santi gAvAntAH narakAH, tathA gobhirhatasya gonnasya nAsti lokaH / " [ ] tathA siM suNayA kkhA vippA devA pitAmahA kAyA / te logaduvviyaDDhA dukkhaM mokkhA vibodhituM // 1 // [ 1 tathA puruSaH puruSa eva, strI strItyeva / tathA pASaNDalokasyApi pRthak tayoriva prasRtAH -- keSAJcit sarvagataH asarvagataH nityo'nityaH asti nAsti cAtmA, tathA kecit sukhena dharmamicchanti kecid duHkhena, kecid jJAnena, 20 kecidAbhyudayikadharmaparAH naiva mokSamicchanti / iheti ihaloke AhitaM AkhyAtam / paThyate ca - "lokAvAdaM NisAmettA " NisAmettA jANattAyaNa sadahejja, lokasvabhAvo nAma ajJAnidhyAd yatkiJcidbhASitA / uktaM ca-- 1 evaMsvabhAvaH khalu eSa lokaH na svArthahAniH puruSeNa kAryA / [ J atha kasmAnna zraddheyAH parasamayAH ? iti yasmAt te viparItapaNNasaMbhUyA trayANAmapi jJAnAnAM viparItayA prajJayA 25 sambhUtAH / uktaM hi - "mati zruta-vibhaGgA viparyayazca" [ tattvA0 bha0 1 sU0 32 ], viparItaprajJA saJjAtA yeSAM te viparItapaNNasaMbhUtA / anyonyasya buitaM aNugacchaMtIti aNNoSNavuitANugA / tat kathyaM ( katham ? ), vyAso'pi hi itihAsyamAnayanama(? yanna)nyasya vacaH pramANIkaroti, tadyathA - 'anukapena RSiNA evaM dRSTam, anyenaivam' iti, nAnyonyasya vacanamativarttate, prAyeNa hi vArtAnuvArttiko lokaH / tathA coktam -- "tAnugatiko lokaH0" [ ] // 5 // asyAmeva lokacintAyAM kecit pASaNDAstacchrAvakAcaivaM pratipannAH 1 vijjU 1 // 2 'jate khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 3 logavAyaM NisAmejA khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 / lokAvAdaM NisAmettA cUpA0 // 4 saMbhUtaM aNNattatayANugaM vR0 dI0 / saMbhUtaM aNNaNNabutitANuyaM khaM 1 / 'saMbhUtaM aNu (NNu) NNabutitANugaM pu12 / saMbhUtaM aNNaM ti butitANugaM khaM 2 // 5 lokavAdaM pu0 saM0 // 6 "gatAnugatiko loko na lokaH pAramArthikaH / pazya mUrkheNa lokena hAritaM tAmrabhAjanam // " iti sampUrNaH zlokaH // For Private Personal Use Only Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 suttagA078-82] sUyagaDaMgasuttaM viiyamaMga paDhamo suykkhNdho| 80. aNaMte Nitiye loe sAsate Na viNassae / __aMtavaM Nitie loe evaM vIro'dhipAsati // 6 // 80. aNate Niyate (Nitiye ) loe [silogo] / ananto nAma nAsti parimANamasya kSetrataH kAlato'pIti / Nitiye nitya ityarthaH / tanuH (te tu) ke ? sAGkhyAH , teSAM sarvagataH kSetrajJaH kUTasthaH grahaNam / [sAsate ti] yathA vaizeSikANAM paramANavaH zAzvatatve'pi sati kriyAvantaHNa viNassae tti na teSAM kazcid bhAvo vinazyati utpadyate vA / anye 5 * tu bruvate-'aMtavaM Nitie loe, yathA paurANikAnAM sapta dvIpAH sapta samudrAH kSetralokaparimANam , kAlatastu nityaH, keSAJcidantavAn nityazca / evaM avdhaarnne| vIro jaavkH| adhikaM anyebhyaH sattvebhyo'nyatIrthakarebhyo vA pazyati adhipazyati // 6 // kizcAnyat 81. amitaM jANatI vIre ihamegesi AhitaM / savvattha saparimANaM iti vIro'dhipAsatI // 7 // 81. amitaM jANatI vIre0 [silogo] / na mitaM amitam / kA tarhi bhAvanA ?-keSAJcit sarvajJavAdinAM anantaM jJAnaM sarvatra cApratihatamiti, adhavA logameva amitaM jANaMti / amito NAma aparimANo lokaH, tacca sarvajJo vIraH tathaiva jAnAti / anye punaH- savvattha saparimANaM iti vIro tti, sarvatreti tiryagUrddhamadhazceti kSetrataH, kAlataH keSAzcid divyaM varSasahasraM keSAJcidanyathA, iti upapradarzanArthaH, vIraH uktaH, adhikaM pazyatIti adhipazyati // 7 // evaM yasya parimANamiSTaM sa tenArthAbhipretena parimANena nAnantalokamicchati / tatra ye bruvate-"aNaMte Nitie loe"15 [sUtragA0 80] ta evaM bruvate-yo hi yathA bhAvaH sa tathaivAtyantamavikalpo bhavati / tadyathA-yatrasastrasa eva sthAvaraH sthAvara eva, sarvakAlaM [na trasatvaM jahAti ] na sthAvaratvaM jahAti, evaM devA devA eva, manuSyeSu strI-puM-napuMsakA iti / athavA yaduktama "lokAvAda NisAmeja" [sUtragA0 79] te ca lokavAdA uktAH / athavA strI strI eva. evaM trasastrasa eva / bhaTTArago bhaNati-micchA etaM, jo jadhA so taheva avvattaM bhaNNati / ayaM tu svabhAvo 82. je keiMti tasA pANA cidrUta'dava thaavraa| pariyAe atthi se jAyaM jeNa te tasa-thAvarA // 8 // 82. je keiti tasA pANA0 silogo| je tti aNihiTThaNiddese / keciditi na sarve trasAH, na sthaavraaH| tatra vasantIti trasAH, tiSThantIti sthaavraaH| pariyAe atthi se jAyaM, paryAyo nAma paryAyaH prakAra ityarthaH / atha ko'rthaH ? astyasau kazcit prakAraH yena te trasA bhavanti sthAvarA vA / tatra tAvat trasanivartakAni karmANyupacitya sA bhavanti / evaM sthAvarA api // 25 nAgArjunIyAstu paThanti-sanAmaudayeNa trasaM na tu sthAvarodayanAmena / uktaM ca-"aNiccamAvAsamuviMti jaMtavo, paloiyA socca sameJca iMtayaM / " tathA coktam-"ThANI vividhA ThANA" [ sUtragA0 419] / anyaccoktam-"azAzvatAni sthAnAni" [ ] / yo hi yathAkarmA sa tathA bhavatIti, tadyathA-nArago tiryaG manuSyo devo vA, tathA strI-puM-napuMsakaM vA, na tu jAtimanuSyo'sti jAtistrI vetyAdi / yatazcaivaM tenAyamanyaH paryAyo bhavatIti vAkyazeSaH, yena 1ssati khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 2 iti dhIro'tipAsati khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 3 aNaMtevaM cUsapra0 // 4 aparimANaM vijANAti iha khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 5 iti dhIro'tipAsati khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 0 dI0 // 6 lokavAdaM pu0 saM0 // 7 keti tasA khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 8 ciTuMti aduva khaM 1 // 9se aMjU khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 10 teNa khaM 1 pu 2 vR0 dI0 // 11 atra sthAne nAgArjunIyAcAryANAM ko'pi pAThabhedo vAcanAbhedo vA nAsti, kintu vyAkhyAbheda evAtra dRzyate // 12 AcArAGgasUtradvitIyazrutaskandhe vimuktyadhyayanAkhyacaturthacUlAyAm "aNiccamAvAsamuviMti jaMtuNo paloyae sucamiNaM aNuttaraM / " (gA. 1) itirUpaH pATho varttate // Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 Nijutti-cuNNisamalaMkiyaM [1 samayajjhayaNe cauttho uddesao te trasA bhavantIti sthAvarA vA / kiJcAnyat-ihaiva tAvad dAso bhUtvA rAjA bhavati, rAjA bhUtvA dramakaH, tathA bAla-kaumArayauvana-madhyama-sthAviryANyanyopamardaina pramardena prApnoti, gati-sthAna-zayanA-''sana-svapna-bodhAdayo'nye'pi vizeSA baktavyA iti // 8 // kizcAnyat-pratyakSeNa parokSaM sAdhyate, na tvamI sattvAH 83. urAlaM jagato jogaM vivajjAsaM paliMti y| sabve akaMtadukkhA ye ato savve ahiMsagA // 9 // 83. urAlaM jagato jogaM0 silogo / urAlaM prAgaDaM sthUlam / jagato yogo. tadyathA-garbha-bAla-kaumAra-yauvanamadhyama-sthAviryANi urAlAni prAgaDAni jujjati vijujati / tathA ca tasminneva vayasi kazcid dAso bhUtvA rAjA bhavati, Izvarazca bhUtvA nirdhano bhavati / "asa bhuvi" viparItatAmevaiti viparyAsaH, viparyAsena pralIyante, anyathAbhAvagamanenetyarthaH / cazabdAnna sarvathA pralIyante, dravyato hi avasthitA eva, anena pratyakSadRSTena sAmAnyenAnumAnenaiva sAdhyante / yatheha jAtismaraNAdvA 10 bahavo vizeSA dRzyante evaM bhavAntaragatasya apratyakSA gati-kAyendriya-liGga-trasa-sthAvara-rAja-yuvarAja-IzvarAdi-dAsa-bhRtakadramakAdayazcottamAdyA viparyAsA bhavAntareSvapi prtyetvyaaH| ete tu pratyakSa-parokSAstAMstAn paryAyavizeSAn pariNamantaH savve akaMtadukkhA ya, sarve ityaparizeSAH kAntaM priyamityarthaH, na kAntamakAntam , dukkhaM aNiTuM akaMtaM appiyaM jAva amaNAmaM dukkhaM / anukUlamapi caitad jJAyate--tadhA savve iTThA subhA, kaMtA subhA, jAva maNAmA subhA / ato iti asmAt kAraNAd ahiMsagA evaM jJAtvA sarvasattvAni asya sAdhorahiMsanIyAni // 9 // kiM kAraNam ? taducyate15 84. etaM khu NANiNo sAraM jaMNa hiMsati kiMcaNaM / ___ahiMsAsamayaM ceva etAvaMtaM viyANiyA // 10 // 84. etaM khu NANiNo sAraM0 silogo / etaditi yaduktam ucyate vA sAraM, viddhIti vAkyazeSaH / yat kim ?, ucyate-jaMNa hiMsati kiMcaNaM, kiMciditi trasaM sthAvaraM vA, ahiMsA hi jJAtAgamasya phalam / tathA cAha--"yo'dhItya zAstramakhilaM."[ ] "evaM khu NANiNo sAraM jaM na bhAsati aliyapayaM" evaM adattaM mehaNaM pariggahaM ca / jaM ca rAgA20 diajjhatthadose vivajeti tadapyucyate etaM khuNANiNo sAraM / syAt-kiM kAraNaM sattvA na hiMsanIyAH ?, ucyate-ahiMsAsamayaM ceva, ahiMsAsamayA nAma tulyatA, yathA mama dukkhamapriyaM evaM sarvasattvAnAm / etAM ahiMsAM samatAmAtmanaH sarvajIvaiH etAvaMtaM viyANiyA "na hiMsati kaMcaNaM" iti varttate / etAvAMzca jJAnaviSayaH yaduta sarvatra sa~mayA bhAvyeti / tathA'nRtA-'dattAdAnAdiSvapi AzraveSu yathAsambhavamAyojyamiti // 10 // uktA mUlaguNAH / uttaraguNasiddhaye vyapadizyate 85. vusie ya vigatagehI AyANaM saarkkhe| cariyA-''saNa-sejjAsu bhatta-pANe ya aMtaso // 11 // 85. vusie ya vigatagehI AyANaM0 silogo / vusite tti sthitaH, kasmin ?, dharme / vigatagRddhiriti aluddhaH / "Adirantyena sahite"ti akruddhaH amAnaH amAyAvI / paThyate [ca]-"akasAyI sadAdhigataMgedhI" kaSAyAH krodhAdyAH, gredhiH lobhaH, "egaggahaNeNa gahaNa"miti "Adirantyena sahite''ti vA predhigrahaNAt sarve AkRSTAH / AdANaM sArakkhae tti AtmAnaM sArakkhati asaMjamAto; AdIyata iti AdAnaM jJAnAdi, taM sArakkhati mokkhahetuM / kiM ca-cariyA-''saNa30 sejAsu bhatta-pANe ya aMtaso, sArakkhate iti varttate, cariya tti iriyAsamitI gahitA, cariAe paDibakkho AsaNa 1viparIyAsaM paleti ya khaM 2 / viparIyaMsaM paliMti ya khaM 1 pu 1 pu 2 // 2 akaMta khaM 1 kha 2 pu 2 vR0 dI0 / akaMta' pu 1 vRSA. dIpA0 // 3 ta khaM 2 // 4 ahiMsiyA khaM 1 pu 2 vR0 dI0 // 5 kaMcaNaM khaM 2 pu 1 vR0 dI0 // 6 ittAvattaM vikhaM 2 / ittAvaya vikhaM 1 pu 1 pu 2 // 7 samatA ityrthH|| 8 akasAyI sadA'dhigatagedhI cUpA0 / jusie ya vigatagehI ya A khaM 1 / vusie ya vigatagehI ya Adeg khaM 2 pu 1 pu 2 // 9saMra khaM 2 pu 1 // 10 gatabodhI" cuuspr0|| Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0 83-87 ] sUyagaDaMgasutaM biiyamaMgaM paDhamo suyakkhaMdho / sayaNe, ettha AdANaM sArakkhati / athavA cariyAgahaNeNa samitIo gahitAo, AsaNa-sayaNagahaNeNa kAyaguttI, "ekkaggahaNeNa gahaNaM" ti kAUNa maNa-vaiguttIo vi gahitAo / bhatta- pANaggahaNeNa esaNAsamiI, evaM AdANa-pariTThAvaNiyAI sUiyAo / aMtaso iti jAva jIvitAntaH // 11 // 86. etehiM tihiM ThANehiM 'saMjameja sayA muNI / ukkAsaM jalaNaM mamajjhatthaM ca vigiMcae // 12 // 86. etehiM tihiM ThANehiM0 silogo / etAnIti yAnyuktAni / iriyA egaM ThANaM 1 AsaNa-sayaNaM ti biiyaM 2 bhatta- pANe ti tatiyaM 3 | ahavA etesu ceva iriyAigesu maNo-vayaNa-kAeNaM, ahavA iriyaM mottUNa sesesu uggama-uppAyanesaNAsu saMjameja sayA muNI, sadA sarvakAlam / iyANiM etesu saMjamaMto imAnanyAnadhyAtmadoSAn pariharet, tadyathA -- ukkAsaM jalaNaM NUmaM0 silogo [pacchaddhaM] / ukkasyate'neneti ukkAso mAnaH / jvalatyaneneti jvalanaH krodhaH / nUmaM NAma aprakAzaM mAyA / ajjhattho NAma abhipretaH, sa ca lobhaH // 12 // sa evaM 'parasamayAH na sadbhAvaH' iti matvA samyagdRSTi - jJAnavAn yathokteSu mUlottara - 10 guNeSu yatamAnaH 87. samite tu sadA sAdhU paMcasaMvarasaMvuDe / sitehiM asite bhikkhU AmokkhAe parivvajjAsi // 13 // tti bemi // // paiDhamaM ajjhayaNaM sammattaM 1 // 1 saMjate satataM muNI khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 / NUmaM 6 pAtAdyAH, cUsapra0 // sUya0 su0 7 87, samite tu sadA sAdhU0 silogo / samite tu teSAmevottaraguNAnAM pUrvoktAnAM parisamAnanaM kriyate / sadA 15 nityam / tuH vizeSaNe / sAdhayatIti sAdhuH / paJca saMvarAH prANAtipAtaviramaNAdyAH, tatsaMvRtatvAnna pApamAdatte iti / sa evaM saMvRtatvAt sitehiM asite bhikkhU, sitA baddhA ityarthaH, gRhi- kupASaNDAdibhirgRha-kalatra-mitrAdibhiH saGgaiH sitAH, teSu siteSu asitaH abaddha ityarthaH, tairyAcyamAnaH tA[na] nAzrito vA aNasitaH / evaM katham ?, uktaM hi - " jaNamajjhe va vasaMto egaMto 0" [ ] AG - maryAdA-'bhividhyoH, pari - samantAd Adi-madhyA - 'vasAneSu, yAvanna tAva AmokkhAe~ parivvajjAsi tti bemi, ziSyopadezaH / / 13 / / gataH sUtrANugamo / idANiM NayA-- I se NAyammi hitavve0 gAdhA // savvesi pi NayANaM0 gAdhA || // prathamAdhyayanaM samAptam 1 // 1 pu 2 vR0 dI0 // 2 ukkasaM khaM 1 kha 2 pu 1 majjhaM ca 1 // 4 AmokkhA ya pu 2 sA0 vR0 dI0 // 7 khAye pavA0 mo0 // 49 5 pu 2 // 3 NUmaM majjhatthaM ca khaM 2 5 samayajjhayaNaM sammattaM pu 2 // 20 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 Nijatti-cuNNisamalaMkiyaM [2 veyAliyajjhayaNe paDhamo uddesao [ // viiyaM veyAliyajjhayaNaM // ] [paDhamo uddesao] ajjhayaNAbhisaMbaMdho-sasamayaguNe NAUNa parasamayadose ya sasamae jayamANo kammaM vidAlenjAsi tti vetAliyajjhayaNamAgataM / tassuvakamAdi cattAri annuyogddaaraa| ajjhayaNatthAdhikAro kammaM veyAliyavvaM ti / uddesatthAdhikAro puNa paDhame saMbodhi aNiccayA ye 1 bitiyammi maannvjnntaa| ahigAro puNa bhaNio tahA tahA bahuviho tattha 2 // 1 // 32 // paDhame saMbodhi aNicayA ya0 gaahaa| paDhame uddesae hitAhitA saMbujjhitavvaM aNiJcatA ya, "Dahare buDDhe ya pAsadhA0" [ sUtra gA0 89] evamAdi 1 / bitiuddesae mANavajaNatA mANo vajetavyo, "je yAvi aNAyae sidA" 10[ sUtra gA0 112] evamAdi 2 // 1 // 32 // uddesammi ya taitie micchattacitassa avacayo bhaNito 3 / vajeyabvo ya sayA suhappamAo jaijaNeNaM // 2 // 33 // uddesammi [ya] tatie0 gAhA / tatie micchattAdicitassa kammarasa avacayo, "saMvuDakammassa bhikkhuNo" [sUtra gA0 142 ] evamAdi / / 2 // 33 // NAmaNipphaNNe Nikkheve vetAliyaM ti / tattha gAdhA15 * vetAliyammi vetAlago ya vetAlaNaM vitAlaNiyaM / tiNi vi caukkagAI vitAlago ettha puNa jIvo // 3 // 34 // tattha vetAlago NAmAdi catuvidho / NAma-TThavaNAo tadheva / davvavetAlago jo hi jaM davvaM vitAlayati rathakArAdiH / bhAve NoAgamatobhAvavidAlago sAdhuH / jIvo kammaM vidAlayati kammaM vA jIvaM // 3 // 34 // vidAlaNaM pi NAmAdi catuzvidhaM, tattha gAdhA20 davvaM ca parasumAdI daMsaNa-NANa-tava-saMjamA bhAve / davvaM ca dArugAdI bhAve kamma vidAlaNiyaM // 4 // 35 // davvaM ca parasumAdI0 gAdhA / vidAlaNamiti karaNabhUtam / tatra dravye parazvAdi / jJAnAdyAtmakena bhAvena bhAva eva mithyAtvAdirUpo vidAryate / bhAve vidAraNaM NANa-dasaNa-carittANi / vidAlaNiyaM pi nAmAdi caturvidham / NAma-ThavaNAo tava / dravyavidAlaNiyaM dArugaM / bhAve aTThavidhaM kammaM vidArijati // 4 // 35 // vetAliyassa gAdhAe NiruttaM bhaNNati25 vetAliyaM ihaM desiyaM ti vetAliyaM tato hoti / vetAliyaM ihaM vittamatthi teNeva ya NibaddhaM // 5 // 36 // vetAliyaM ihaM desiyaM ti vetAliyaM tato hoti / etadeva karaNabhUtaM vaitAlikamadhyayanam / kiM vidArayati ?, tadeva karma / Aha--yadyevaM karmavidAlaNatvAd vaitAlikam , tena sarvAdhyayanAnAM vaitAlikatvaM prasajyate, na vA tAni karma . 1saMbodho khaM 2 pu 2 vR0|| 2 ya bIyammi khaM 1 khaM 2 pu 2 // 3 taie aNNANaciyarasa khaM 1 khaM 2 pu 2 vR0|| 4 veyAliyaM ti ve khaM 1 bR0|| 5 viyAlaNagaM kha 1 // 6viyAla khaM 1 kha 2 pu 2 // 7 vetAlIyaM iha de kha 2 // 8 veyAlikaM tao khaM 1 khaM 2 pu 2 // 9 likaM tahA vitta khaM 1 kha 2 pu 2 // Jain Education Intemational Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0 NijuttigA0 32-38] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMga paDhamo suykkhNdho| 51 vidAlaNAni, vizeSo vA vaktavyaH, ucyate yo vizeSaH-vetAliyaM ihaM vittamatthi teNeva ya NibaddhaM, vaitAliyanAmavRttajAtitayA vA baddhatvAd vaitAliyaM // 5 // 36 // asyopoddhAtaH * kAmaM tu sAsatamiNaM kadhitaM aTThAvayammi usabheNa / aTThANautisutANaM soUNa ya te vi pavvaitA // 6 // 37 // bharadheNa bharadhavAsaM NijiUNa aTThANautI vi bhAtaro bhaNitA-mamaM olamgadha, rajjANi vA muyadha tti / adrAvate 5 bhagavan usamasAmI pucchito-evaM bharadho bhaNati, kimettha amhehiM karaNIyaM ? ti / tato bhagavatA tesiM aMgAradAhagadiTuMtaM bhaNiUNa idamadhyayanaM kathitam / yadyapi cedamadhyayanaM zAzvataM tathApi tena bhagavatA putrAH sambodhitA iti kRtvA sa eva vizeSastIrthakarairapyasyopoddhAte'nuvaya'te sma iti / evaM uvaghAtaNijjattIe "uddese niise ya Niggame0" [Ava0ni0 gA0 140-41] tti akkhANagaM samotAretavvaM / / 6 // 37 // sa bhagavAn tAn tatsaMsAravimumukSurAha 88. bho! saMbujjhaha kiNNu bujjhahA ? saMbodhI balu pecca dullbhaa| __No hravaNamaMti rotio No sulabhaM puNarAvi jIviyaM // 1 // 88. bho! saMbujjhaha kiNNu bujjhahA. vRttam / samyak saGgataM samastaM vA budhyate saMbujjhadha / syAt kutra budhyate ?, dharme / kimiti pariprazne / syAt kiM kAraNaM budhyate ? ucyate, saMbodhI khalu pecca dallabhA, sambodhistrividhA-NANa-daMsaNacarittANi / khalu vizeSaNe / cAritrasambodhiradhikriyate manuSyatve, na zeSagatiSviti / adhavA bujjhadha "kiM rajjehiM visaehiM kalanehiM vA karessadha ?' [ ] / prasuptasya sambodhirbhavatItyataH suptA eva vaktavyAH / ettha NijjuttigAdhA-15 * davvaM NihAveto dairisaNa-NANa-tava-saMjamo bhaavo| adhikAro puNa bhaNito NANe taha daMsaNa caritte // 7 // 38 // // iti prathamaH // sutto duvidho-davvasutto bhAvasutto ya / tattha duvvasutto duviho-upacArasutto NihAsutto ya / upacArasuptaH patita odanaH / nidrAsupto nAma nidrAvedodayAviSTaH svapiti, pazcAnAmapi viSayANAM tatkAlamAvanno / bhAvasuptastu jJAnAdi-20 virahitaH ajJAnI mithyAdRSTiracAritrI ca / jo davyasutto so bhAvato vibhaito / evaM jAgario vi / dravyajAgaratA bhAvasuptena caadhikaarH|| 7 // 38 // __ syAt kathaM sambodhidurlabhA ?, ucyate, "mANussa-desa-kula-kAla." gaadhaa| [ maraNasamAdhiprakIrNake gA0 633 ] itazca samboddhavyaM dharme yasmAt-No hUvaNamaMti rAtio No sulabhaM puNarAvi jIviyaM, na hyatikrAntarAtrayaH punarupanamante / katham ? na hi bAlarAtrayo yauvanarAtrayo vA'tikramya punrupnmnte| kA tarhi bhAvanA ?-na vRddho bhUtvA punaruttAnazAyI 25 kSIrAhAro bAlako bhavati, na vA zilpaka-kalAgrahaNasamarthaH kumArako raktagaNDa-maMsU bhavati, na vA'bhinavazmazrubhUSitAdharoSThakapola: kAmabhogolbaNamanA yuvA bhavati / atrodAharaNaM laukikam nandaH kila mRtyudUtairAkRSTa Aha-koTImahaM dadyAM yadyekAhaM jIvet , tathApi na labdhavAniti / ataH No sulabha puNarAvi jIvitaM, jahaNNeNa aMtomuhuttAUhi ukkoseNaM puvvakoDIAyugehi adhiyAUhi // 1 // etyaMtare kassaidupakkamo hoja, taM puNa chiNNaM Na sakkati puNo vaDDhAvetuM, sadopakramo aniyato, tadyathA- 30 1 soUNaM te khaM 2 / soUNa vi te khaM 1 pu 2 // 2 bho! iti padaM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 bR0 dI. nAsti / 3 kinna bu' laM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 4 puNa dI0 // 5 rAio khaM 1 pu 2 // 6NiddAvedo khaM 1 // 7dasaNa khaM 1 khaM 2 pu 2 // 8degsaMjamA khaM 2 pu 2 // 9bhAve khaM 1 khaM 2 pu 2 vR0|| 10 "mANussa-desa-kula-kAla-jAi-iMdiya-balovayANa ca / viNNANaM saddhA dasaNaM ca dulaha susAhUrNa // 633 // " pUrNA gAthA // 11 kasyacidupakramaH // Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 Nijjutti-cuNNisamalaMkiyaM [2 veyAliyajjhayaNe paDhamo uddesao 89.'DaharA vuDDA ya pAsadhA gabbhatthA ye cayaMti maannvaa| seNe jaha vayaM hare evaM Aukhayammi tuddaI // 2 // 89. DaharA vuDDA ya pAsadhA gabbhatthA ya cayati mANavA / manorapatyAni mAnavAH, mAnavagrahaNena manuSyANAM kathyate, athavA sarva eva mAnavA apadizyante / seNe jaha vayaM hare, yatheti yena prakAreNa, vaDagA nAma tittirajAtireva ISadadhikapramANA uktA vArtakAH / evaM avadhAraNAyAm / AyuSaH kSayaH AyuHkSayaH, sa upakramAdanyathA vA tui tti vidyate (truTyati) jIvaH [ zarIrAt ] zarIraM vA jIvAt , atha manuSyajIvitAt truTyati svajanAdibhirvA // 2 // yo'pi nAma kazcit svajanAt pramatto na budhyate-yathA mAtA-pitarau me vRddhau, tAbhyAM mRtAbhyAM dharma kariSyAmIti, etadapyakAraNam / kathaM tarhi ? ucyate 90. mAtAhi pitAhi luppate No sulabhA sugatI ye peco| 10 - etANi bhayANi dehiyA AraMbhA virameja suvvate // 3 // pitAhi luppa0 vRttam / mAtRbhya iti sarvamAtRgrAmo gRhyate / pitRbhya iti pitRgrAmaH / luppata iti chidyate, teSu jIvatsveva kadAcita pUrvataraM mriyate, na ca saiva mAtA'nyatrApi bhavati pitA vA, athaikendri mAtA'nyatrApi bhavati pitA vA, athaikendriyAdiSu prakSiptaH naiva mAtA-pitRsambandhaM labhate / na vA sugatiH pretya sulabhA bhavati, sugatirnAma [su]kulam , pretyayonireva / nAgArjunIyAstu paThanti mAtA pitaro ya bhAtaro vilabhejasu keNa peccae ? / nAraka-devaikendriyA- saMjJiSu ca / yatazcaivaM teNa etANi bhayANi dehiyA, etAni yAnyuktAni "No hUvaNamaMti rAio" [sU0 gA0 88 ] pekkhiyA dehiyA passiyA / Arambho nAma asaMyamaH, anuktamapi jJAyate parigrahAcca / katham ? ArambhapUrvako parigrahaH, sa ca nirArambhasya na bhavatItyata ArambhagrahaNam // 3 // syAdArambhAdanivRttasya ko doSaH ?, ucyate 91. jamiNa jagatI puDho jagA kammehiM luppaMti paanninno| sayameva keDe'bhigAhae No teNaM mucce apuTThavaM // 4 // 91. jamiNaM jagatI puDho jagA. vRttam / yaditi yasmAt kAraNAt tasmin jagati puDho nAma pRthak kammehiM ti yathAkarmabhiH luppaMti tti narakAdiSu vividhairduHkhailRpyante sarvasukhasthAnebhyazca cyavante / kiJca-sayameva kaDe'bhigAhae, Na issarAdIkatapaccayena, yathA karma kRtamasambodhidoSAd aSTaprakAraM Atmani avagAhati, AtmA karmasu vA, akAralopaM kRtvA 25 tameva avagAhati / No teNaM mucce apuDhavaM nAsau tena karmaNA mucyate'spRSTamasyAstIti / Aha hi-"pAvANaM ca bho ! kaDANaM kmmaannN"| [ dazavai0 cUlikA 1] // 4 // kizca-na kevalamihAnityabhAvanA bhavati, anyatrApyeSaNA bhavatyeva / tathA 92. devA gaMdhavva-rakkhasA asurA bhUmigatA siriisivaa| rAyA-gaira-sehi-mauhaNA ThANA te vi cayaMti dukkhiyA // 5 // 1daharA khaM 1 // 2 vi khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 3 Atukhayammi khaM 2 / AukhayaM ti pu 1 // 4 mAtA ti pitA ti luppati khaM 1 / mAyA i piyA i luppaI pu 2 / mAtA pitaro ya bhAtaro vilabhejasu keNa peccae iti nAgArjunIyaH pAThabhedaH cau~ // 5 vi khaM 1 vR0|| 6 eyAti bhayAtiM pehiyA khaM 2 / eyAiM bhayAiM pehiyA pu 1 pu 2 / eyAiM bhayAiM dehiyA khaM 1 // 7sadvite vRpA0 diipaa0|| 8pretayostvinireva pu0 vinA // 9kaDehiM gAhatINo tassA mucce khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii| kaDehiM sthAne khaM 1 kaDebhi iti pATho varttate // 10 bhUmicarA khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 11 Nara-adhipa-mAhaNA cUpA0 (1) // 12degmAhaNA te vi cayaMti ThANAI dukkhiyA khaM 2 pu 1 // 13 dukkiyA khaM 1 // Jain Education Intemational Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0 89-95] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| 53 92. devA gaMdhavva-rakkhasA asurA0 vRttam / athavA mA bhUt kazcid devasukhesu saGgaM kariSyatItyatastadanityatvajJApanArtha apadizyate-devA gaMdhavva-rakkhasA. devagrahaNAd vANamantarabhedAH, asurANAM pratipakSaH surA baiga gatA asurA eva, athavA bhUmigatA bhUmijIvA eva, athavA bhUmigatA sarIsRpA gRhyante / ihApi ca rAyA-Nara-seTThi-mAhaNA, rAjAnaH cakravartyAdyAH, narAH pRthagjanAH, seTThI NegamAdyadhipAH / [athavA-"adhipA]stu" adhikaM pAntItyadhipAH, te tu matri-mahAmatrigaNaka-dauvArikAdayaH / mAhanagrahaNAd jaatibhedH| ta ete sarva eva yA (? vA ) sthAnebhyazyavante, duHkhitA 5 nAma na vA syAt kasyacinmaraNamiSTam / uktaM ca-"maraNamiti mahadbhayaM0" [ ] // 5 // tadapi ca kAlavazena, kim ? yo'pi kAmanimittaM nodyamate tatpratyAdezaH 93. kAmehi ya 'saMthavehi ya kammasahe kAleNa jNtvo| tAle jadha baMdhaNacuto evaM Aukhae vi tuddati // 6 // 93. kAmehi ya saMthavehi ya0 vRttam / kAmA appasatthicchAkAmA mayaNakAmA ya, aviziSTA vA zabdAdayaH / 10 kAmopagrahAzca rUyAdayaH saMstutA varttante, athavA saMstutA iti pUrvA-''parasaMstavo gRhyate / sa evaM tebhyaH kAmebhyaH saMstavebhyazca kammasahi tti karmabhiH saha truTyatIti, ko'rthaH ? , na te kAmAH saMstutAzcainaM gacchantamanuyAsyanti / kAleneti sopakrameNAnyatareNa vaa| jAyanta iti jntvH| tAle jadha baMdhaNaJcato, tale jAtaM tAlaM, tAlaM hi gurutvAd dUrapAtAcca zIghraM patatItyatastadrahaNam / tAlasyApi dvidhA pAta:-upakramAt kAlena ca / evaM Aukhae vi tuti jIvo'pi sopakrameNAnyathA vA // 6 // kiJca na kevalaM kAmeSu saMstuteSu ca saktA gRhiNastAvat patanti, anye'pi hi tathaiva / taM jadhA 15 94. je yAvi bhave bahussutA dhammiya mAhaNa bhikkhue suyii| abhinUmakarahiM mucchiyA tivvaM te kammehiM kicaMti // 7 // 94. je yAvi bhave bahussutA dhammiya mAhaNa bhikkhue~ suyI / dharme niyukto dhArmikaH / bRhanmanA brAhmaNaH / bhikkhaNasIlo bhikkhU / suciriti yathAvat svadharmavyavasthitaH parivrAjako vA / abhinUmakarehi mucchiyA, nUmaM nAma karma mAyA vA, abhimukhaM nUmIkurvantIti abhinUmakarAH viSayAH, teSu mUcchitAH gRddhAH, lobho gRhItaH / "egaggahaNe gahaNaM" ti 20 sesakasAyA vi gahitA / kathaM taM necchanti pecchaMti pecchijjati ca aNNehiM ? te hi AhArAdisu kAmesu saktAH iha ca paratra ca tIvrameva tadupacitaiH karmabhiH kRtyante kAmajanitairityarthaH // 7 // syAt-kathaM te karmabhireva kRtyante na nirvAnti ?, ucyate95. aha pAsa vivegamudvite avitiNNe iha bhAsatI dhutaM / NAhisi AraM kato paraM? vehAse kammehiM kiJcati // 8 // 25 95. adha pAsa vivegamuTThite. vRttam / atheti prakRtya(tA)pekSam / athavA kiM na pazyasi vivegamudvite ? / vivego nAma svajana-gRhAdibhyaH pravrajyAsthAnamainuttaram / athavA-"kammavivAgo" yatra sthitAH karmanirvANAyetyarthaH / vividhaM tIrNA vitIrNAH, na vitIrNA avitIrNAH, na kAmabhogAbhAvatIrNAH / iheti asmilloke / athavA iheti pUraNArthaH / dhutaM NAma yena karmANi vidhUyante, vairAgya ityarthaH / cAritramapi kecid bhaNanti, vayaM svataH viratAH, viratAH apApakarmANaH / athavA "api" sambhAvane, tIrNA api gRhAdisaGghanthaM kevalaM bhASante, na tu kurvanti / sa evaM bhASamANaH pASaNDI pASaNDagaNo vA, 30 1saMthavehi giddhA kamma pu 1 pu 2 0 dI0 // 2 kammasahA khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 3 Aukhayammi tu khaM 1 khaM 2 pu 2 vR0 dI / AukhayaM ti pu / 4je yAvi bahussute siyA dhammiya mAhaNa bhikkhue siyA khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI / bhikkhue sthAne khaM 2 bhikkhae iti paatthH|| 5 abhiNUmakaDehiM mucchie tivvaM se kammehiM kiccatI khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 / kiccatI sthAne khaM 1 kaccati iti pAThaH // 6dege bahusuyI cuuspr0|| 7 vivAga cUpA0 // 8 avi tiNNe cUpA0 // 9 dhuvaM khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 10 Na NAhisi cuupaa0|| 11 kaccati khaM 1 // 12degmanyataram pu0 vinA // Jain Education Interational Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Nijjutti-cuNNisamalaMkiyaM [2 veyAliyajjhayaNe paDhamo uddesao "aNegesu ca ekAdezo bhavatyeva" / NAhisi AraM kato paraM, jJAsyasi AraM gRhasthatvam , paraM pravrajyA / kimuktaM bhavati ? na tvaM jAnISe kaiH karmabhiH gRhI bhavati pravrajito vA ? ajAnan kathaM kuzalAni vetsyasi ? / athavA Aramiti ayaM lokaH, parastu paralokaH / ayaM sautro'rthaH-AraH saMsAraH, paraH mokssH| taditi AraM pAraM vA na jJAsyati, kutaH ? kumArgAzrayAt / athavA-"Na NAhisi"tti na jAnayiSyasi mokSamAtmAnaM paraM vA / tatrA''tmA AraM, paraM para eva / athavA NAhisi 5 gihI Na pavvaito, AraH gRhI, paraH pravrajitaH / vehAsaM nAma antarAlam, na gRhitve nApi zrAmaNye, antarAle varttate / te hi AhArAdiSu kAmeSu saktA iha paratra ca tIvrameva tadupacitaiH karmabhiH kRtyante, kAmajanitairityarthaH // 8 // ___Aha--ete tAvadavitIrNatvAd mA bhUvana nirvANAya, atha ye ime uddaNDikAH cUrNikAdayazca ete kathaM na tannirvANAya ?, ucyate 96. jai vi ya NigiNe kise care jai vi ya bhuMjiya maasmNtso| jaii viha mAyAdi mijatI AgaMtA gambhAdaNaMtaso // 9 // 96. jai vi [ya] NigiNe kise care0 vRttam / yadIti abhyupagame / NigiNo nAma nagnaH / kRzastaponiSTaptatvAd AtApanAdibhiH / mAso saGkhyAtapratibhAga iti kRtvA mAsasya ante sakRd bhuta iti maasaantshH| cauttha-chaTTha-'TThamadasama-duvAlasamehiM sa evaM taponiSTaptazarIro'pi jai viha mAyAdi mijatI, aNihiTThaNidesA mAyA AdiryeSAM kaSAyANAm , AdIyata ityAdiH, "mAG mAne" kathaM mIyate pUryata ityarthaH? mAyAdInAM kaSAyANAM yojanam / athavA mIyata iti-yathA 15 dhAnyasya kuDo mIyate evaM mAyAdibhiH kaSAyaiH sa mIyate, pUryata ityarthaH / sa evaM kaSAyANAmAkaNThaM mitaH maraNametA AgaMtA gabbhAdaNaMtaso, AgamiSyatIti AgantA, garbhaH Adiryasya saMsArakramasya sa bhavati garbhAdiH, tadyathA-garbha-prasava-bAlyakaumAra-yauvana-madhyama-sthAvirya-maraNa-narakaduHkhAnta iti / uttIrNasya ca narakAt sa eva dhruvaH, punaH sa eva krama iti / / 9 // yatazcaivaM mithyAdarzanopahataM tapo'pi na durgatinivArakamityato maddarzitamArgamAsthAya 97. purusorama pAvakammuNA paliyaMtaM maNuyANa jIvitaM / sannA iha kAmamucchitA mohaM jati nerA asaMvuDA // 10 // 97. purusorama pAvakammuNA0 vRttam / puruzayanAt puruSaH, he puruSa ! puruSAH ! vA, upetya rama uparama / pApAni prANAtipAtAdIni micchAdasaNasallaMtANi aTThArasa ThANANi / syAt kAmabhoga-jIvitanimittaM noparamaH syAd ityato'padizyatepaliyaMtaM maNuyANa jIvitaM, pari samantAt AdijIvitasya paraM varSazatam , athavA pralIyaM karma yAvadAyurnirvartitaM tatparikSayAntam, athavA yasyAnto'sti tat prAptameva veditavyamiti / Aha hi-"dUrasthamapi bhAvitvAd Agatameva" 25[ ] / tathA udadhInyapi divi uSito / je puNa asaMjamajIviteNa kalatrAdipaGkAvasanA iha manuSyaloke zabdAdiviSayeSu mUcchitA adhyupapannAH / mohaM jaMti narA asaMvuDA, moho nAma karma taM jaMti, mohatazca garbha-janma-maraNAdiH sa eva saMsArakramaH / asaMvuDA hiMsAdiehiM iMdiehiM vA // 10 // yatazcaivaM tena 98. jaitayaM viharAhi jogavaM aNupANA paMthA duruttarA / aNusAsaNameva parakkame vIrehiM sammaM paveditaM // 11 // 30 98. jatayaM viharAhi jogavaM0 vRttam / jatayaM nAma "gAme egarAdIyaM nagare paMcarAdIya" [ dazAzru0 a0 8 sU0 119] yatnataH / yogo nAma saMyama eva, yogo yasyAstIti sa bhavati yogavAn / jogA vA jassa vase vaTuMti sa bhavati 1mAsamettaso kha 1 // 2 je iha khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| 3 mAyAvi dI / mAyAti khaM 2 pu 1 pu 2 // 4degbhAya khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 5 bhojanam cUsapra0 ||6purisoN khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 7degkammuNo khaM 2 dii.|| 8 sattA pu 1 // 9 asaMvuDA narA khaM 2 pu 1 // 10 jatataM khaM 1 / jayataM khaM 2 pu 1 / jayayaM pu 2 // 11 aNupatthi pANA durudeg cUpA0 (1) // 12 pakkame khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 13 dhIrehiM khaM 2 // Jain Education Intemational Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 suttagA0 96-101] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| yogavAn NANAdIyA / athavA yogavAniti samiti-guptiSu nityopayuktaH, svAdhInayoga ityarthaH, yo hi anyat karoti anyatra copayuktaH sa hi tatpravRttayogaM prati ayogavAneva bhavati / loke'pi ca vaktAro bhavanti-vimanA ahaM, tena mayA nopalakSitamiti / ataH svAdhInayoga eva yogavAn / syAt-kimarthaM nityopayogaH ?, ucyate, aNupANA paMthA duruttarA, aNavaH prANA yeSu te ime bhavanti aNupANAH, sUkSmA yaduktaM bhavati / tAnavirAdhayadbhiH [duHkhena ] uttIryanta iti duruttarAH ataH / [athavA-] "aNupatthi pANA" aNupatthi biiy-hritaadi| aNusAsaNameva parakkame, anuzAsyate'neneti anuzAsanaM sUtram , yad yathA sUtropadezenAnuzAsyate yaccA''cAryaistadantarA, anuzAsanameva parAkramaH bhRzaM krameH / syAt kenedamanuzAsanam ?, ucyate, vIrehiM sammaM paveditaM. "nityamAtmani guruSu ca bahuvacanam / ] tena vIrehiM sammaM paveditaM, athavA sarva evArhanto vIrAstaiH praveditam // 11 // syAdetat-ke vIrAH ? iti, ucyate 99. 'vIrA viratA hu pAvakA kodhaa-kaatriyaadipiisnnaa|| pANe Na haNaMti savvaso pApAto viratA'bhiNivvuDA // 12 // 99. vIrA viratA hu pAvakA0 vRttam / yo virataH sa vIraH / kutaH ? pApAt / athavA virAjamAnAH vidAlayantIti vA vIrAH samyagutthitAH saMjamasamuTThANeNaM / syAt kiM pApakaM yataste viratAH ?, ucyate, kodhA-kAtariyAdipIsaNA. kAtariyA NAmA mAyA, kodhaggahaNAd mAno'pi gRhItaH, kAtariyAgrahaNAllobhaH, pIsaNA NAma krodha-kAtarikAdayaH kaSAyAH, kiM pISayanti ? jJAna-darzana-cAritrANi, athavA ta eva vIrAH pISaNAH / pISaNA davve bhAve ya / davve kuMkumAdipasatthavvapIsaNA viSAdiappasatthadavvapIsaNA / bhAve pasatthabhAvapIsaNA ya appasatthabhAvapIsaNA ya, apasatthabhAvapIsaNehiM adhi-15 kAro / ta evaM pIsaNA pANe Na haNaMti savyaso, savvaso nAma savvappakAreNa yogatrika-karaNatrikeNa / pApaM nAma karma, yena ca hiMsAdikarmaNA tata pApaM badhyate tasmin kAraNe kAryavadupacArAt kRtvA'padizyate pApAto viratA'bhiNivvaDA. abhimukhaM NivvuDA abhiNivvuDA abhiprasannAH, yathoSNamudakaM sItaM bhUtaM NivvuDamityapadizyate evam , athavA kaSAyopazamAcchItIbhUtA abhinivvuDA vucaMti // 12 // syAt-tasyAbhinirvRtAtmanaH sAdhoH parISahopasargAH prAdurbhaveyuH, tatastena idamAlambanaM kRtvA adhiyAsetavyA- 20 100. Na vi tA ahameva luppadhe luppaMtI logaMsi paanninno| evaM sahite'dhipAsae aNihe se puTTho'dhiyAsae // 13 // 100. Na vi tA ahameva luppadhe0 vRttam / nAhameka eva zItoSNa-daMza-mazakAdibhiH parISahopasagailRpyAmi, anne vi asaMyatAH putra-dArabharaNAdibhiH klezailRpyante, tathA ca cora-pAradArikAdayaH parAdhInA lupyante, anaparAdhino'pi karSakAdayaH karabhara-vi(ve)STayAdibhirupaklezailRpyante / evaM sahite, evaM anena prakAreNa sahite NANAdIhiM, Atmano vA hitaH sahitaH, 25 adhikaM pRthagjanAn pazyati adhipazyati / aniho nAma parISahopasagarna nihanyate, tava-saMjamesu vA saMtaparakkama Na Niheti / se iti Nihese / sa eva bhikSuH kathazcit parISahopasargaH spRzyate tataH so puTTho'dhiyAsae, akAralopo draSTavyaH // 13 // sa evaM parISahasahiSNuH 101. dhuNiyA kuliyaM va levavaM kasae dehamaNAsaNAdihiM / ___ avihiMsAmeva pavvae aNudhammo muNiNA pavedito // 14 // 101. dhuNiyA kuliyaM va levavaM0 vRttam / dhuNiyA NAma dhuNejjA kammaM / kadhaM ?, jadhA karaNakuTuM ubhayopAsalittaM cireNa kAleNa juNNalevaM satataM lipte vA jogaM vA letImaM, upamAne vati / kasae tti kRzaM kuryAt / didyata iti dehaH / yathA 30 1degpayuktaH ? pu0 // 2 virayA vIrA samuTThiyA kohAkA khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 3 luppae khaM 1 khaM 2 / luppaha pu 1 pu 2 // 4 logammi pu 1 pu 2 // 5 sahiehiM pAsae khaM 2 pu 1 / sahie vi pAsate khaM 1 pu 2 // Jain Education Interational Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 Nijutti - cuNNisamalaMkiyaM [ 2 veyAliyajjhayaNe paDhamo uddesao kuDDuM lakuTAdibhiH prahArai: lepApagamAt kRzIbhavati evaM sAdhurapi anazanAdibhiH tapovizeSaiH kRzaM dehaM kuNati, dehe ca samyaktapobhireva kRzyamANe karmadeho'pyapakRzyata eva / dravyakarSaNA kuDye zarIre vA, bhAvakarSaNA rAga-dveSau karSayati yaH / evaM anazanAditapoyuktaH rAga-dveSApakRSTaH avihiMsAmeva pavvae, na vihiMsA avihiMsA, atastAmavihiMsAM pavvae / kathamahiMsakaH syAditi ? anudharmo anu pazcAdbhAve, yathA'nyaistIrthakaraistathA varddhamAnenApi muninA praveditam / aNudharmaH sUkSmo vA dharmaH / 5 puSpavad vRntam appasatthabhAve dhuNaNaM, tammi vidhue kammara yo vidhuta eva bhavati // 14 // syAt kathaM dhUyate ?, 102. sauNI jadha paMsuguMDitA0 vRttam / sauNi kAulI dhUlIe vAleTTituM tad rajaH pakSAvubhau dhunvatI dhvaMsayati, sitaM baddhaM, raJjayatIti rajaH, eSa dRSTAntaH / evaM daviovadhANavaM davio rAga-dosarahito, dravyamAtrameva udadhA 10 upadhAnam, tadasyAstItyupadhAnavAn / karma kSapati tavassi mAhaNo, samaNetti vA mAhaNe tti vA // 15 // atha taM kazcit -- 102. sauNI jadha paMsuguMDitA vidhuNiya dhaMsayatI sitaM rayaM / evaM daviovadhANavaM kammaM khavati tavassi mAhaNo / / 15 / / 20 103. uTTitamaNagAramesaNaM samaNaM ThANaThitaM tevassiyaM / 103. uTThitamaNagAramesaNaM0 vRttam / uDito NAma dharme pravrajyAyAm / nAsyAgAraM vidyate anagAraH, anagAratvameSati, 15 adhavA mokSameva eSati / samaNaM ThANaThitaM caritte NANAtisu vA, tapaHsthitaM tapassiyaM, bArasavidhe tave / tamevaM dhamme dRDhapratijJaM DaharA buDDhA ya patthae, Dahari ti putta - Nattu AdayaH, tesu visesato Neho bhavati kAluNiyaM kareMtesu / vaDamAti-patimAtula-pitRvyAdayaH patthae tti uppavvAvetuM icchati / te ajjemaeNa ThitA taNhAe chuhAe ya avi susse Na [ya] taM labhe jo avi mareja, Na vi uppavvAvetuM sakketi, janAnAmadharmavyavasthitatvAd janavat sa tAn pazyati na tu svajanavat // 16 // 104. jai kAluNiyAI se kare jai royaMti ya puttakAraNA / daviyaM bhikkhuM samuTThitaM No labbhaMti NaM saMNNavetta // 17 // 104. jai kAluNiyAI se kae (kare ) 0 vRttam / kAluNiyA NAma NAha ! piya ! kaMta ! sAmiya ! [ ? ahaMsaNa ! NippaNatta ! bhuvaNammi / savvaM suNNaM paNaiNi - ] puttA te pituviyogavelappA // 1 // seNI gAmo gohI gaNo va taM jattha hosi saNihito / dippati sirIe supurisa ! kiM puNa NiyagaM gharahAraM ? // 2 // [ ] 25 putrakAraNAd ekamapi tAvat kulatantuvarddhanaM pitRpiNDadaM dhanagoptAraM ca putraM janayasva, tato yAsyasi, evaM kaluNANi rudaMtA / daviyaM ti, davio rAga- dosarahito / bhikkhaNazIlo bhikkhU / samyagutthitaM samuTThitaM, saMjamuTThANeNa samu ti / No labbhaMti NaM ti Na sakkeMti saNNavettae ti AtuM // 17 // DaharA buDDhA ya patthae avi susse Na ya taM labhe jaNo // 16 // 1 kamma khaveti khaM 1 // 2 tavassiNaM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 3 labhe jaNaM khaM 1 khaM 2 pu 2 / labhe jaNaM pu 1 / labhe jaNA vR0 dI0 // 4 ajemakena abhojanenetyarthaH // 5degyANi kAsiyA jati khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 6 rovaMti va putta N khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 7 bhiti khaM 1 pu 2 vR0 dI0 / lajaMti pu 1 // 8 saMthavittae khaM 1 khaM 2 vR0 dI0 / saMThavittae pu 1 pu 2 // 9 cUrNyAdarzeSviyaM gAthA khaNDitarUpaivopalabhyate, sA ca zrIsAgarAnandapAdairyathAnusandhitaivAtra mudritA'sti / vRttikRtA punariyaM gAthA pAThabhedenoddhRtA'sti / tathAhi re! fur ! kaMta ! sAmiya ! aivallaha ! dullaho si bhuvaNammi / tuha virahammi ya nikkiva ! suSNaM savvaM pi paDihAi // 1 // Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0 102-208] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| 105. jai NaM kAmehi lAviyA, jaMha ANeja Na baMdhitA gharaM / / taM jIvita NAvakaMkhiNaM, No labbhaMti Na saMNNavittae // 18 // 105. jai Na kAmehi lAviyA0 vRttam / yadIti abhyupagame / kAmA saddAti dhaNAti vA / lAviya tti NimaMtaNA / jai kAmehiM dhaNeNa vA bahuppagAraM uvaNimaMteja baMdhittA vA gharaM ANeja / taM jIvita NAvakaMkhiNaM. tamiti taM sAdhuM jIvitaM asaMjamajIvitaM nAvakAGkSati nAvakAtiNam / No labbhaMti Na saNNavittae, nokAraH pratiSedhe, labbhiti tti Na te 5 labhaMte saNNavettae // 18 // kiJca 106. sehiMti a NaM mamAyiNo, mAti piti thi patI ya bhaayro| pAsAhi Na pAsao tumaM, paralogaM pi jahAhi uttamaM // 19 // 106. sehiMti aNaM mamAyiNo0 vRttam / asaMjamaM mamAyaMti tti mamAyinaH, te mAti-piti-stri-pati-bhAyaro sehaMte tti sehaventi / kathaM sehaveMti ? pAsAhi Na pAsao tumatuma atIva pAsao jaM atIva passasi loganirikhito 10 bhavAn, jato eka evAtyapAyabhIrU pAsae tti pravacanavayaNeNaM, kahaM amhehiM dukkhitANi Na pAsati ? tti / yadi tvaM evaM dIrghadarzI to paraloga pi jahAhi uttama ti, imo tAva tvayA logo jaDho, amhehi ya tujjha NimitteNa addhitIe kilassamANehiM amha ya vuDDattaNe sussUsAe akIramANIe putta-dAre ya abharijamANe ya paralogo vi te Na bhavissati / uktaM cayA gatiH klezadagdhAnAM gRheSu gRhamedhinAm / putra-dAraM bharantAnAM tAM gatiM vraja putraka ! // 1 // ] 15 uttamo nAma sa tava evaM mAtA-pitRsuzrUSayA uttamo loko bhaviSyati, anyathA tvadhamaH // 19 // evaM tairupasargaH kriyamANaiH kiJcidevaM dharmakAtaraH 107. aNNe aNNehiM mucchitA, mohaM jaMti jarA asNvuddaa|| visamaM visamehi gAhiyA, te pAvehi puNo pagambhitA // 20 // 107. aNNe aNNehiM mucchitA0 vRttam / anyonyeSu mUchitAH / tadyathA-kazcid bhAryAyAm , kazcit putre, 20 kazcinmAtari pitari ca / mohaM jaMti NarA asaMvuDA, muhyate yena sa mohaH karma ajJAnaM vA, tatkRto vA nAnAyonigahanaH / svajanasnehamohitAH kRtyA-'kRtye na jAnanti / na saMvRtAH asaMvRtAH indriya-noindriyataH sNvrrhitaaH| visamaM visamehi gAhiyA, visamo NAma asaMjamo, taM asaMjamaM asaMyataireva graahitaaH| te pAvehi puNo pagambhitA, pApAni chedana-bhedana-vizasana-mAraNAdIni prANavadhAdIni vA, teSu pApeSu vartamAnAH puNaravi gabbhIbhUyA unmArgamAcaranto na lajjante, purANazmazAnacitakamAMsakhAdakapizAcahastAvasAraNam // 20 // ahaM saMsArassa Na bIbhemi kutastarhi tava?, yatazcaivam-25 108. daivieva samikkha paMDite, pAvAto virto'bhinnivvuddo| paNatA vIrA mahAvidhi, siddhipadhaM NeAuaM sivaM" // 21 // 108. davieva samikkha paMDite. vRttam / davikaH uktaH, evaM anena prakAreNa yo'yamuktaH, samyag IkSya samIkSya, 1jai taM kA khaM 1 pu 1 pu 2|jh vi ya kA khaM 2 vR0 dI0 // 2 jaiNejAhi Na baMdhiuM gharaM khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 // 3 jaha jIvita NAvakhae khaM 1 khaM 2 / jai jIvita NAvakaMkhatI pu 1 pu 2 / jai jIvita NAbhikaMkhae vR0 dii0||4sNthvitte khaM 1 khaM 2 vRdii| saMThavittae pu 1 pu 2 // 5mAya piyA ya suyA ya bhAriyA khaM 1 kha 2 / mAya piyA ya suNhA ya bhAriyA pu 1 pu 2 // 6Ne khaM 2 pu 1 // 7 loga paraM pi jahAhi posaNe khaM 1 pu 2 / loga paraM pi jahAsi posaNe pu 1 vR0 dI / loga paraM picayAhi posaNe khaM 2 // 8 evA''tmApAya mu0|| 9 asaMvuDA narA khaM 2 pu 1 pu 2 // 10 tamhA daviikkha paMDite khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vRta dI0 cUpA0 // 11 paNae vIre mahAvIhiM khaM 1 pu 1 pu 2 / paNatA vIdheta'NuttaraM siddhi cuupaa| paNatA vIrA mahAvIhI iti AcA0 zru0 1 a0 1 u0 3 sU0 2 // 12 dhuvaM khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 cUpA0 / dhuyaM khaM 1 // sUya0 su08 jai jIvita / mAya piyA posaNe pula vikkha Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 Nijutti-cuNNisamalaMkiyaM [2 veyAliyajjhayaNe bihabho uddesao pApaM hiMsAdi / anyathA pAThastu-"tamhA daviikkha paMDite" tasmAdevaM jJAtvA viratANaM aviratANaM ca guNa-dose / pAvAto virato aTThArasaTThANAto sayaNAto vA virato bhavAhi, abhiNivvuDo asaMjamauNhAto sItIbhUto / paNatA vIrA mahAvidhi, bhRzaM natAH praNatAH, praNetAra ityarthaH, kataraM ?, jo heTThA saMbohaNamaggo bhaNito, vIrAH uktAH, vIhI nAma mArgaH cakravIthivat, mahatI vIhI mahAvIhI, adhavA [bhAvavIhI eva mahAvIdhI / tatra dravyavIdhI nagara-grAmAdipathAH, bhAvavIdhI tu 5 'siddhipanthAH NeAuaM sivaM / pAThavizeSastu--"paNatA vIdheta'NuttaraM" etaditi bhAvavIdhI jaM bhaNihAmi, aNuttaraM asarisaM aNuttaraM vA ThANAdi / sehanaM siddhiH, padyata iti panthAH / nayatIti naiyAyikaH / zivaM nIrogam / "dhuvaM" vA, dhuvo saasto|| 21 // sa evaM praNataH 109. vetAliyamaggamAgato, maNa vayasA kAeNa saMvuDe / cecA vittaM ca NAtayo, AraMbhaM ca susaMvuDe caire // 22 // tti bemi // // vetAliyassa paDhamo uddesao samatto 2-1 // 109. vetAliyamaggamAgato0 vuttaM / vaitAlikaM uktam / athavA vidAlayatIti vaidAlikaH bhagavAneva / vaitAlikasya mArgaH vaitAlikamArgaH taM AgataH prApta ityarthaH / maNa vayasA kAraNa saMvuDe tti tigutto / cecA vittaM ca NAtayo, cecA NAma tyaktvA / vittaM bAhyamabhyantaraM ca, bAhya go-mahiSyAdi, abhitaraM hiraNNa-suvaNNAdi, athavA AbhyantaraM vidyA-buddhikauzalyAdi, zeSaM bAhyam / NAtayo tti puvvA-'varasaMstutAH / Arambhastu pacana-cchedanAdi prANAtipAto vA, cazabdAt zeSA15 zravA api, cecA api varttate / saMvuDe iMdiehiM / carediti anumatArthe / athavA-"paricaejAsi tti bemi" // 22 // // vetAlie paDhamo uddesao sammatto // 2-1 // 10 [veyAlIyajjhayaNe biio uddesao] uddesatthAdhigAro-mANo vajjetavyo / tattha gAdhA * tava-saMjamaNANesu vi jati mANo vajito mahesIhiM / attasamukkasaNaTuM kiM puNa hIlA nu aNNesiM ? // 8 // 39 // mahAtavassiNA saMjame atIva appamatteNaM atIva ca bahussuteNa jai tAva mANo vajjito, tena tapasvitve apramattatve bahuzrutatve vA gavyaM na yAti, kimaMga puNa nAtikRtsnatapoyuktena pramAdavatA alpazrutena vA gavvo kAyavvo ? paro vA hIletabbo ? // 8 // 39 // kizcAnyat * jai tAva Nijaramato paDisiddho aTThamANamahaNehiM / avasesa mayaTThANA pariharitavyA payatteNa // 9 // 40 // // veyAliyessa NijuttI sammattA 2 // // 9 // 40 // bhaNiyo uddesatyAdhiyAro / suttAbhisaMbaMdho puNa-uktaM prathamasyAnte "cecA vittaM ca NAtayo" [sUtragA0 109] sa eva vittaM svajanArambhaM vihAya tapasi sthitatvAt - 1 muktipanthAH pu0|| 2degmAtao, maNa pu // 3 nAyao khaM 1 kha 2 // 4 ca paricaejjAsi // tti cuupaa0||5crejsi khaM 1 / carejAsi khaM 2 pu 1 pu 2 // 6 vetAlIyasya prathamoddezakaH khaM 2 // 7 karisatthaM kha 1 khaM 2 pu 2 // 8 u khaM 1 khaM 2 pu 2 // 9deglIyassa pu 2 // Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0 109-13 NijjuttigA0 39-40] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| 110. taya saM va jahAi se rayaM, iti saMkhAya muNI Na mje| ___ goyaNNayareNa je vidU, aha'seyakarI aNNesi iMkhiNI // 1 // 110. taya saM va jahAi se rayaM0 vRttam / tayA NAma kaMcuo, svAmityAtmIyAm , upamAne va tti uragavat , se iti sa pUrvavivakSitaH sAdhuH, rajyata iti rajaH / tat kena jahAti ? akaSAyatveneti vAkyazeSaH, akaSAyasya hi sarpatvagivAvahIyate rajaH / iti saMkhAya muNI Na majae, iti upapradarzane, evaM saMkhAe tti evaM parigaNettA, evaM jJAtvetyarthaH, Na maJjae / tti na madaM kuryAt / tat kena majate ? goyaNNayareNa je vidU, gotraM nAma jAtiH kulaM ca gRhyate, anyataragrahaNAt kSatriyaH brAhmaNa ityAdi, athavA anyataragrahaNAt zeSANyapi madasthAnAni gRhItAni bhavanti / iMkhiNI NAma khiMsaNA jiMdaNA hIlaNA, anye bruvate riktatA / adhavA-"gotaNNatareNa mAhaNe" mAhaNo sAdhU, ahiMsago sundaro, aNNe asobhaNA // 1 // syAt-ya eSAM madAnAM ekenAnekairvA madasthAnairmattaH paraM paribhavati tasya ko doSaH ?, ucyate111. jo paribhavatI paraM jaNaM, saMsAre pariyettatI cirN|| 10 ada iMkhiNiyA tu pAviyA, iti saMkhAe muNI Na mjje||2|| 111. jo paribhavatI paraM jaNaM0 vRttam / paro nAma AtmavyatiriktaH sapakSaH parapakSo vA, athavA paraH asvjnH| paribhavo nAma ahaM jAtyAdizreSThaH tvaM hInajAtiriti, evaM kulAdiSu, nAnyatrApi / so aNAdIe apajate aNavadagge saMsAre pariyattatI ciraM. sarvato vartate parivarttate, ciramiti aNaMtaM kAlaM, viseseNa sukucchitAsu jAtIsu egeMdiya-beiMdiyAdisu / yatazcaivaM tena adu iMkhiNiyA tu pAviyA, adu iti yaduktakAraNAd iMkhiNikA prAguktA pAtayati nIcagotrAdiSu saMsAre va tti 15 pAviyA / athavA iha paratra ca bhayeSu pAtayatIti "pAtikA" vAnarapiTikA, iha sugharAdRSTAntaH [kalpabhASye gA0 32521. paraloke kokilakazca paribhaTThao sasuNao jaao| ] / iti upapradarzanArtham , evaM saMkhAe evaM parigaNya muNI Na majae madaM na kuryAt / / 2 / / 112. je yAvi aNAtae siyA, je vi ya pesagapesage siyaa| Ida moNapadaM uvahite, No lajje samataM sadA care // 3 // 112. je yAvi aNAtae siyA0 vRttam / je tti aNihiTaNiddese / nAnyo nAyako'syAstIti anAyakaH cakravartI / baladevo vAsudevo mahAmaMDalio vA / vAsudevo Na pavvayati, nidAnakRtatvAt , tena naadhikaarH| pessagapesago NAma tesiM ceva cakimAdINaM "jo piDhigAvAhago pravrajitaH syAt , asAvapi cakravartipravrajitaH taM pUrvadAsadAsaM bArasAvatteNa vaMdaNeNa vaMdati / vaMdamANo'pi vA idaM moNapadamuvadvite tti, idamiti AruhataM muneH padaM maunapadama, padyate'neneti padama, mokSaM gamyata ityarthaH, upetya sthitaH uvaadvito| na tena pUrvasvAminA lajjA karttavyA-jahA'haM puvadAsadAsaM baMdAvijjAmi / itareNApi 25 na garvaH-ahaM sAmigasAmiNA pUijjAmi / samataM ti arAga-dveSavAnityarthaH, sadA sarvakAlaM caredityanumatArthaH // 3 // syAt-kathaM tAbhyAM lajjA-madau na karttavyAviti ?, ucyate113. samayaNNayaramma saMjame, saMsuddhe samaNe privve| jI AvakadhA samAhite, davie kAlamakAsi paMDite // 4 // 1cayAi khaM 2 // 2Na mAhaNe aha khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 cUpA0 |degnn je vidU aha vRpA0 // 3 aha'seu aNNesi khaM 1||4riiyt cUsapra0 // 5 yattatI mahaM khaM 1 pu1 pu 2 vR0 dI / 'yattatI ciraM khaM 2 vRpA0 dIpA0 ||6paatikaa cuupaa0|| 7je Avi aNAyage siyA khaM 1 khaM 2 pu 2 / je NAya aNAya pAsiyA pu 1 / je yAvi bhave aNAyage cUpA. 113 sUtragAthAcUrNau // 8pesagapesapesiyA kha 1 // 9je moNadeg khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii.|| 10 satA care pu 1 / tadA care khaM 1 // 11 jo paDhigAvA0 mo0 // 12 mAruhataM cuuspr0|| 13 sama aNNayarammi saMjame khaM 1 pu 2 vR0 dI / same aNNayarammi saMjame khaM 2 pu 1 / samayaNNatarammi vA sute cUpA0 / same+aNNayarammi-samayaNNayarammi iti atra sUtre sandhivivekaH // 14 je Ava khaM 1 kha 2 pu 1 pu2|| Jain Education Intemational Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Nijutti-cuNNisamalaMkiyaM [2 veyAliyajjhayaNe biio uddesao 113. samayaNNayaramma saMjame0 vRttam / tau hi saMyatatvaM prati samAveva, athavA'yamapi chedopasthAnIye, evaM parihAravizuddhikAdiSu zeSeSvapIti / atha same tti ekasminneva tau saMyamasthAne varttayetAm , aNNayare va tti visame vA chaTThANapaDitassa, tesu samyaktvAdapi pUjyaH saMyama iti kRtvA anyatare adhike vartamAnaH pUjyaH, saMyatatvAdeva / adhavA "je yAvi bhave aNAyage, je viya pessagapessae" [gA0 112 ] tti logigo mAnAI uktaH, iha tu "samayaNNatarammi vA sute" same 5 visue Na mamaM paricitataraM ti kAuM samANo Na kAyavvo, lahuM vA me adhItaM ti / aNNayaraM tu ego gaNI ego vAyago, pUrvagataM vAcitaM yena sa vAcakaH, na ca vAcakena mAnaH kAryaH / saMsaddho NAma sa eva saMyamaH zuddhaH yatrAsau varttate, athavA sa eva lajjA-mada-dosAdiehiM sNsuddho| samaNe tti samyag maNe samaNe vA samaNe / pari samaMtA savvAtiyArasuddho savvato vA vae parivbae / syAt kiyacciraM kAlam ?, ucyate, jA AvakadhA samAhite, yAvadasya kathA pravartate devadatto yajJadatto vaa| davio NAma raag-dosrhito| syAt-mRtasyApi kathA pravarttate tata ucyate-kAlamakAsi paMDite yAvat kAlaM na karoSi 10 tAvanmAnAdidoSarahitena bhavitavyam // 4 // syAt-kimAlambanaM kRtveti yatitavyam ?, ucyate 114. dUraM aNupassiyA muNI, tItaM dhammamaNAgataM tdhaa| puDhe phairusehi mAhaNe, avi-haNNU samayaMsi rIyatI // 5 // 114. dUraM aNupassiyA0 vRttam / dUraM nAma dIrgha anupazya / tItaM dhammamaNAgataM tadhA, dharmaH svabhAva ityarthaH, vartamAno dharmo hi kAlAnAditvAd dUraH vartamAnaH, sa tu aviratatvAnmAnAdimadamattasya dukkhaM bhuuyissttho'tikraantH| kizca15 "imeNa khalu jIveNa atItaddhAe ucca-NIya-majjhimAsu gatIsu asatiM uccagote asatiM NIyagote hotthA" [bhaga0 za0 12 u07], tathA ca atItakAle prAptAni sarvaduHkhAnyanekazaH, evamanAgatadharmamapi / athavA dUramaNupassia tti daDhaM passiya, athavA mokSaM dUraM passiya durlabhabodhitAM passiya, jAtyAdimadamattasya ca dUrataH zreyaH evamaNupassiya ityevamAdyatItA-'nAgatAn dharmAn aNupassitA / puDhe pharusehi mAhaNe, pharusA nAma snehaviyuktAH taiH, vAcikAH kAyikAzcopasargAH kriyante / tatra vAcikAH Akroza-hIlanAdyAH, kAyikAstu vadha-bandhana-tADanA-'Gkana-cchedana-mAraNAntAH / athavA pratilomAH pharusA / tairudIrNaiH avi20 haNNU api hanyamAnAH, avihaNNU yathA khandakaziSyAH, na tu khandakaH [kalpabhA0 gA0 3271-74 patra 915] / samayasi rIyati tti yathA samaye'padiSTaM tathA rIyate, caredityarthaH / paThyate ca-"avihaNNU samayAdhiyAsae" / asyArthaH-avi samyaga adhiyAsae / adhavA avihaNNa iti hanyamAno na hanyAta kaJcit / athavA dharmamasyopadizet sa kITakadharmakathika ucyate // 5 // 115. paNhasamatthe sadA jae, samitA dhammamudAhareja munnii| suhume hu~ sayA alUsae, No kaippe No mANi mAhaNe // 6 // 115. paNhasamatthe sadA jae0 vRttam / pRcchanti tamiti praznaH, yAvat praznAn paraH pRcchet taM vyAkartuM samarthaH / paThyate ca-"paNhasamatte sadA jate" samAptaprazna ityarthaH, sadA jate tti jJAnavAn apramattazca, ayatasya hi kSIraM paricikitsakasyeva na vacaH pramANaM bhavati / uktaM hi-"advito Na Thaveti paraM" [ ___] / samitA NAma samma dhammaM udAhareja. "jahA puNNassa katthatI tathA tucchassa katthatI" [AcArAGga zru0 1 a0 2 u0 6 sU0 5] / sahame ha sayA 30 alUsae, suhumo nAma saMyamaH, sa hi suhumeNa vi aticAreNa lUsijjati, kathayato vA sUkSmeNApi AtmotkarSeNa parahIlayA vA lUsijjati, pUyA-gArava-sakArahetuM vA kathayato lUseti / ahavA suhume tti sUkSmabuddhiH kathayet / alUSakastu sa 1 sthApanIye pu0|| 2 iyaM tu cUsapra0 // 3 parusehi khaM 2 // 4 avihaNNU samayA'dhiyAsae cUpA0 vRpA0 dIpA0 // 5rIyaprazna ityarthaH cUsapra0 // 6 paNNasamatte khaM 1 khaM 2 pu 2 vR0 dii| paNhasamatte cUpA0 / paNhasamatthe vRpA0 diipaa0|| 7 samatA vR0 dii0|| 8 u khaM 1 kha 2 pu 1 vR0 dI / a pu 2 // 9 kadhayaMto Na paraM [Nu kovaye cUpA0 // 10 kujjhe khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI // Jain Education Intemational Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0 114-17] sUyagaDaMgasutaM biiyamaMgaM paDhamo suyakkhaMdho / 61 evamanAzaMsI na ca mArgavirAdhanAM karoti / apariyacchaMte ya pare Na kuppeja, Neva ya kadhaNaladdhIsaMpaNNatAe mANI mAhaNo hojjA / adhavA -"kadhayaMto Na paraM [ Nu ] kovaye" anyataraM kaSAyaM gamayet // 6 // sa evam-- 116. bahujaNaNamaNammi saMvuDe, savvaTThesu sadA aNissite / harade vatume (? patume) aNAile, dhammaM prAdurakAsi kAsavaM // 7 // 1 116. bahujaNaNamaNammi saMbuDe 0 vRttam / bahujanaM nAmayatIti bahujananAmanaH, bahujanena vA namyate, stUyata ityarthaH, 5 sa dharma eva / sarvaloko hi dharmameva praNataH, na hi kazcit paramAdhArmiko'pi bravIti - adhammaM karemi / tatrodAharaNamseNio rAyA / tassa atthANIe dharmajijJAsAyAM 'ke dhammiyA ?' iti / tato pArisadehiM bhaNNati - dullabhA dhammiyA, pAyaM adhammio loo| abhayo bhaNati - logassa tAva pAeNa esa paiNNA jadhA 'vayaM dhammiyA' iti / parisAe asaddahaM tIe aeNa bhaNati - parikkhAmo / tato rAyANumae sitA'sitANi duve bhavaNANi kAravettA paura-jaNavatA bhaNiyA-je tumhaM dhammiyA te dhavalaM giddaM pavisaMtu, adhammiyA asiyamiti / tato te savve paurajaNA dhavalagRhamaNupaviTThA / adhigArigehiM 10 pucchitA - kiM bhavaMto dhammaM kareha ? tti / tatthego bhaNati -a~dha karisago, tattha me aNegehiM sauNasahassehiM dhaNNaM uvajIvijjati / aNNo bhaNati - ahaM vaNijo, kalopajIvI, baMbhaNo me NiccagaM bhuMjati tti / aNNo bhaNati - ahaM kuTuMbabharaNapavitto kilesabhAgI / kiM bahuNA ?, soyariyAdayo vi 'kuladharmAnuvarttitvAd vayamapi dhammiyA' evaM dhaivlgidhmnnupvitttthaa| uktaM ca- "sotasutaghoraraNamuha 0" [ ] / adha tattha duve sAvagA sakRnmadyapAnanivRttikRtabhaGgA asitabhavaNamaNupaviTThA pucchitA bhagati - susAdhuNo susAvagA ya dhammiyA je sayA apamattA, amhe puNa pamAdiNo svakRtamadya - 15 pAnanivRttikRtabhaGgA Na dhavalagihAruhA, ato asitabhavaNamaNupaviTThA iti // evaM bahujananamito dharma iti, tasmin bahujananamite saMvRtAtmA bhavediti vAkyazeSaH / anye tvAhuH - bahujananamanaH lobhaH, sarvo hi lokastasmin praNataH / asaMyatAstAvat sarve zabdAdiviSayapraNatAH pramattasaMyatA api tatraiva kecit praNatAH, vItakaSAyAstvapraNatAH, je ya jaMyaNo appamattA iti te'pi na praNatAH / uktaM ca - "kodhassa udayaNirodho vA udayapattassa vA ko vilIkaraNaM" [ bhaga0 za0 25 307 sU0 802 patra 922, aupapA0 sU0 19 patra 40 ] | evaM yogendriyANAmapi vakta - 20 vyam / saMyato nAma virataH, nivRtta ityarthaH / savvasu sadA aNissite tti savvesu iMdiyatthesu yAvaMto vA asaMyamArthAH athavA aihikA-''muSmikeSu aNissito NAma nA''kAGkSati / haraMde vatume (? patume ) aNAile, harade tti mahAsamudraH, sa hi nakrAdibhirmahAmatsyaiH sphuradbhirapi nA''kulajalo bhavati, na kSubdhajala ityarthaH, padma-mahApadmAdayo vA hradAH svaccha-prasanna - gambhIrajalA:, gambhIratvAdanAkulAH; evamasAvapi pUrvA 'parajJeyaparizuddha svacchajJAnavAn prasannavAGa - manAH na ca parapravAdibhiH zakyate vikSobhayituM ityanAkulaH / kodhAdIhi vA aNAilo / adhavA aNAila iti niruddhAzravaH, anAturo na mlAyati dharmaM kathayan / 25 dhammaM prAdurakAsi kAsavaM ti, prAduH prakAzane, sa bhagavAn AryasudharmaH aNNataro vA gaNadharo hRda ivAnAkulaH dharma prAdurakArSIt, evamanye'pi sthavirAH prAdurakArSIt ( ? kArSuH ) prAduSkurvanti kariSyanti ca / kazyapasyAyaM kAzyapaH, sa evaMlakSaNakaM dharmaM ahiMsAdilakSaNaM dharmaM kathayati // 7 // taM jadhA 117. bahavo pANA puDhosiyA, patteyaM saMmiyaM uvehAe / je moNapadaM uvaTThite, viraMtiM tatthamakAsi paMDite // 8 // 1degNamaNaMsi khaM 1 pu 2 // 2 savvaTTehiM Nare aNi khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 3 harae va sayA aNAvile khaM 1 vR0 / harae va siyA aNAvile khaM 2 dI0 / harae va sayA aNAile pu 1 / harae va sayA aNAule pu 2 // 4 vatume padmada ityarthaH // 5 pAdudeg khaM 1 khaM 2 pu pu 2 // 6 aham ityarthaH // 7 dhavalagRham // 8 dhavalagRhArhAH // 9 yatayaH // 10 harade tume padmanAmA hada ityarthaH // 11 samayaM samIhiyA vR0 / samayaM uvehiyA khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vRpA0 dI0 / samiyA uvehitA 12 viratI tattha akAsi khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 / pu 1 viratI sthAne virayaM iti pAThabhedaH // cUpA0 // For Private Personal Use Only 30 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 Nijjutti-cuNNisamalaMkiyaM [2 veyAliyajjhayaNe biio uhesamo 117. bahavo pANA puDhosiyA. vRttam / athavopadeza evAyam-bahavo prANA puDhositA, bahava iti anantAH, pRthak pRthak sitA puDhositA, taM jadhA-puDhavikAiyattAe / teSAM tu pratyekaM anantAnAmapyeko dharmaH samAna eva 'sukhapriyatvam' / samiyaM uvehAe tti, samitA NAma samatA, pratyekAzraye'pi sati abhISTasukhatA duHkhodvegatA ca samAnametat , athavA-"samiyA iti samaM uvehitA" / je moNapadaM uvahite, muneridaM maunam / viramaNaM viratiH, teSAmatipAtAdInAM 5 akAsi tti kariSyasi / pApAd DInaH paNDitaH / kA bhAvanA ?-yathA tavaite iSTA-'niSTe sukha-duHkhe evaM pANANamavi ityevaM matvA viratiM tatthamakAsi paMDite, sa eva viratAtmA // 8 // 118. dhammassa ya pArae muNI, AraMbhassa ya aMtae tthite| __ soyaMti ya NaM maimAyiNo, No labhatI NitiyaM pariggahaM // 9 // 118. dhammassa ya pArae muNI0 vRttam / dhammo duviho sutadhammo carittadhammo ya, tayoH pAraM gacchatIti pAragaH, 10 zrutajJAnapAraGgataH codasapuvI, pAraM vA kAGkSati evaM pAraGgataH, kAGkati vA akaSAyaH, tasya ca caritramadhikRtyApadizyate / Arambho nAma jIvakAyasamArambhaH, tasyAnte vyavasthitaH, nArabhata ityarthaH / je ya puNa AraMbha-pariggahe vaTuMti mamAyaMti vA te taM pariggahaM NaTThaviNaDhaM soyaMti ya NaM mamAyaNo, alabhyamAnamapi yatheSTaM pariggahaM soyaMti NaM mamAiNo / uktaM hi-"parigraheSvaprApta-naSTeSu kAGkhA-zokau, prApteSu ca rakSaNam , upabhoge cAtRptiH" / No labhati NitiyaM pariggahaM ti, aggisAmaNNatAe corasAmaNNatAe "Nitio Na bhavati / ayamaparakalpaH tamiva-"dhammassa ya pArae muNI, AraMbhassa ya aMtie ThitaM / 15 soyaMti ya NaM mamAiNo" amhe suhitA, tumheM saMtavibhavo vi atidukkaraM tava-caraNaM karesi / jeNaM mamAyaMte teNa mamAyiNo mAtA-putrAdayo / No labhaMti NitiyaM pariggahaM ti, sa teSAM nityaM vazakaH AsIditi nityaM parigrahaparaH, tatastatpratyayika No labhaMti NitiyaM pariggahaM // amumevArtha nAgArjunIyA vikalpayanti-- soUNa tayaM uvahitaM, keyi gihI viggheNa udvitA / dhammammi idhaM aNuttare, taM pi jiNeja imeNa paMDite // // 9 // 20 119. ihaloga duhAvahaM vidA, paraloge ya duhaM duhaavhN| viddhaMsaNadhammameve yA, iti vijaM ko'gAramAvase ? // 10 // 119. ihaloga duhAvahaM vidA paraloge ya duhaM duhAvahaM0 vRttam / kRSi-bhRtaka-caurAdInAM ihaloga eva dudhAvadhaM dhaNaM / uktaM hi amamA janayanti kAvitAH, nihitA mAnasacauraja bhayam / vindanti janA hi."| 28 paraloke'pi ca duhaM asmAd dhanopArjanaduHkhAt sumahattaraM duHkhaM samAvahantItyato duhAvahaM / athavA-"duhA dahAvahA" punaranante saMsAre paryaTantaH zarIrAdiduHkhaM samAvahanti / viddhaMsaNadhammameva yA, agni-caurAdyupadravaiH kAlapariNAmatazca viddhaMsaNadhammameva yA, iti evaM vidvAn matvA ko nAma agAramAvase? // 10 // sati satISasupu0 vA. mo0 / sati satISTasudeg sN0|| 2degtipAtanaM acUsapra0 // 3degssa payArae pu 2 / lipimedavikato'yaM pAThamedaH // 4 aMtie Thie khaM 1 khaM 2 / aMtie ThitaM cUpA0 // 5mamAiNo khaM 1 khaM 2 pu1pu 2 cUpA0 ||6nno kati NitiyaM khaM 1cUpA / no ya labhaMti NiyaM khaM 2 bR0 dI / Na labhaMtI niyayaM pu1| No lahaI niyayaM pu 2 // 7Nitao pu. vinA // 8mamAyaNo pu0 vinA // 9"atrAntare nAgArjunIyAstu paThanti-soUNa tayaM uvaTriyaM, ke gihI viggheNa uttriyaa| dhammammi aNuttare muNI, taM pi jiNijja imeNa paMDie // " iti vRttau // 10viU khaM 1. pu 1 pu 2 vR0 dii.|| 11 duhA duhAvahA cUpA0 // 12 va taM, ikhaM 2 vR0 dii| vayA, ikhaM 11 vy,ipu1pu2|| Jain Education Intematonal Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0 118-23] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhdho| kizcAnyat- pavvaiteNa vi na sakAra-baMdaNa-NamaMsaNAo bahumaNNitavvA / uktaM ca tattha120. mahatA paligoha jANiyA, jA vi ya vaMdaNa-pUyaNA idhaM / suhume salle duruddhare, vidu maMtA payahejja saMthavaM // 11 // 120. mahatA paligoha jANiyA0 vRttam / parigoho NAma pariSvaGgaH, dave parigoho paMko, bhAve abhilASo bAhyA-'bhyantaravastuSu / parasparataH sAdhUnAM jA vi vaMdaNA NamaMsaNA sA vi tAva pariMgoho bhavati, kimaMga puNa saddAdi-5 visayAsevaNaM, athavA pravrajitasyApi pUjA satkAraH kriyate, kimaGga puNa rAyAdivibhavAsaMsA? / muhame sUcanIyaM sUkSmam , katham ? zakyamAkroza-tADanAdi titikSitum , duHkhataraM tu vandyamAne pUjyamAne vA viSayairvA vilobhyamAne niHsaGgatA bhAvayitumiti, evaM sUkSmaM bhAvazalyaM duHkhamuddhartuM hRdayAditi vAkyazeSaH / ityevaM matvA vidvAn payaheja saMthavaM, samyak stavaH sato vA stavaH saMthavo // nAgArjunIyAstu paThanti palimaMtha mahaM vijANiyA, jA vi ya vaMdaNa-pUyaNA idhaM / suhumaM sallaM duruddharaM, taM pi jiNe eeNa paMDite // // 11 // 121. ege care ThANa AsaNe, sayaNe ega samAhito cre| bhikkhU uvahANavIrie, vaigutte ajjhappasaMvuDe // 12 // 121. ege care ThANa AsaNe0 vRttam / dravye egallavihAravAn , bhAve rAga-dveSarahito vItarAgaH, "gacchagato vi ya Niggahaparamo0" [ ] rAga-dveSayoH vItarAga iva vItarAgaH / ThANaM kAussaggo / AsaNaM pIDha-15 phalagaM bhUmipariggaho vA / sayaNaM taNuvaNNo / ego rAga-dosarahito, savvattha pavAda-NivAda-sama-visamesu ThANa-NisIyaNa-sayaNesu egabhAveNa bhavitavvaM, NANAdisamAhito carediti aNumatArthe / bhikkhU uvahANavIrie, upadhAnavIryavAniti tapovIryavAn / vaDagutte tti vayiguttI gahitA / ajjhappasaMvuDe tti magoguttI gahitA / pUrvArddhana tu kAyaguptiH // 12 // idANaM jo so egallavihArI taM paDuccA ghare ya NikkAraNeNa bhaNNati 122. No pIhe Na yAva'caMguNe, dAraM suNNagharassa saMjate / __ puTTho Na udAhare vaiyiM, Na samucchati No saMthaDe taNe // 13 // 122. No pIhe Na yAva'vaMguNe0 vRttam / pihitaM NAma DhakkiyaM / avaMgutaduvArie suNNaghare vA bhinnaghare vaa| zunAM hitaM zUnyaM, zUnyaM vA yatrAnyo na bhavati / puTTho Na udAhare vayi, cattAri bhAsAo mottUNa udAharati vayiM, avassaM saMbujjhitukAmassa vA eganAyaM egavAgaraNaM vA jAva cattAri / NisIyaNaTThANe mottUNa sesaM vasadhiM Na samucchati tti Na pamajati, No saMthaDe taNe tti Na vA taNAI saMthareti, kimaMga puNa kittiM pottiM vA? // 13 // sa evaM zarIrovassayAdisu apratibaddhaH aNiyatavAsitvAt123. jattha'tthamite aNAile, sama-visamAiM muNI'dhiyAsae / caragA adu vA vi bheravA, adu vA tattha sirIsivA siyA // 14 // 123. jattha'tthamite aNAile0 vRttam / jattha se atthameti sUro jale thale vA tattha vasati aNAilo NAma 1 mahayaM paligova jA' khaM 2 pu 1 bR. dI. / mahayA paligova jA khaM 1 pu 2 // 2 vidumaM tA vR0 dI. vyAkhyAbhedaH // 3 pajaheja saMThavaM khaM 2 pu 1 / pariheja saMthave khaM 1 pu 2 // 4 ThANamAsaNe khaM 2 pu 1 // 5 samAhie siyA khaM 1 pu 1 pu 2 vR0 dI / samAhimAsiyA khaM 2 // 6 ajjhatthasaM khaM 1 pu 1 pu 2 // 7 pehae khaM 2 // 8nAvapaMguNe khaM 1 pu 1 pu 2 // 9 noyAhare khaM 2 // 10 varti khaM 1 // 11 Na samucche No saMthare taNaM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 12 aNAule pu 2 vR0 dI. // 13 mANi muNI'hiyAsae khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 20 25 Jain Education Intemational Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 Nijjutti-cuNNisamalaMkiyaM [2 veyAliyajjhayaNe biio uddesao parISahopasargaH naH samudravad nA''kulIkriyate / sama-visamAI ThANa-sayaNA-''saNAI muNI'dhiyAsae na rAga-dveSaM gacchet / tattha se acchamANassa caragA aduvA vi bheravA, carantIti carakAH pipIlikA-matkuNa-ghRtapAyikAdayaH, bheravA pizAca zvApadAdayaH, sarIsRpAH ahi-mUSakAdayaH, savve ahiAsae tti // 14 // evamanye'pi 124. tiriyA maNusA ya diviyA, uvasaggA tivihIM vi seviyaa| lomAdIyaM pi Na harise, suNNAgAragate mahAmuNI // 15 // 124. tiriyA maNusA ya digviyA0 vRttam / tiriyA catuvidhA / uvasamgA tivihA vi seviyA nAma sevitvA aNubhUya lomAdIyaM pi Na harise, lUyata iti loma / lomahariso dudhA bhavati-pratilomairbhayAt 1 anulomaiH praharSeNa hAsataH 2 / AdigrahaNAd dRSTi-mukhaprasAdo dainyaM vA / suNNAgAragate mahAmuNI, sa taibhairavairapyupasargarudIrNaizchidyamAno mAryamANo vA // 15 // 125. No jAva'bhikaMkha jIvitaM, No vi ya pUyaNapatthae siyaa| anbhatthamuvaMti bheravA, suNNAgAragatassa bhikkhunno|| 16 // 125. No jAva'bhikaMkha jIvitaM0 vRttam / anulomai; udIrNaiH asaMjamajIvitaM Na vA pUyA-sakkAraM pattheja / tenaivaM jIvitamanAkAGkSatA pUjA-satkArau ca, bhayAnake vA''vasathe vasatA abbharthamuvaMti bheravA, abhyastA nAma AsevitA asakRd asakRt sahamAnena jAtA uditA AsevitA abhyastA iti, ataH uveMti upayAnti bhyaankaaH| paThyate ca-"abbhattha(appaJcaiya) murveti meravA" alpAH na bahavaH pizAca-zvApada-vyAlAdayaH jIvitAtyayikA uveMti, zItoSNa-daMza-mazakAdayastu 15 udIrNA api zakyA adhiSoDhumiti, abhyastatvAt , nIrAjitavAraNasyeva bhairavA eva bhavanti / / 16 // tasyaivam 126. uvaNItatarassa tAiNo, bhayamANassa vivittmaasnnN| sAmAiyamAhu tassa taM, jo appANa bhae Na daMsae // 17 // 126. uvaNItatarassa tAiNo0 vRttam / bhikSoH dharmamupanItaH parIpahajayaM vA, ayaM copanItaH ayaM copanItaH ayamanayorupanItataraH, jJAna-darzana-cAritreSu yasyA''tmA upanItataraH sa bhavati upanItataraH / trAyatIti trAtA, saca 20 trividhaH-Atma0 para0 ubhayatrAtA jinakalpikA-'rhad-gacchavAsinaH / bhayamANassa vivittamAsaNaM, itthI-pasu-paMDagavirahitaM vivittaM, AsanagrahaNAdupAzrayo'pi gRhItaH / sAmAiyamAhu tassa taM, samabhAvaH sAmAiyaM, tassevaMguNajAtIyassa sAmAyikam , kataraM ?, cArittasAmAiyaM, Aha uktavAniti, titthakaro ajasudhammo vA sirasAgaM kadheti / tasya cAritradharmaH kiM karoti ?, yaH AtmAnaM bhaye na darzayati, na kSubhyata ityarthaH // 17 // kiJcAnyat 127. usiNodaga-tattabhoyaNo, dhammahissa muNissa hiimto|| saMsaggi asAdhu rAyihiM, asamAdhI tu tadhAgatassa vi // 18 // 127. usiNodaga-tattabhoyaNo0 vRttam / usiNagrahaNAt phAsugodaga-sovIraga-uNhodagAdINi gahitANi, taptagrahaNAta svAbhAvikasyA''tapodakAdeH pratiSedhArthaH / dharmeNa yasyArthaH sa bhavati dhmmttttii| "hI lajjAyAm" asaMyamaM prati vIryasyAsti sa hrImAn , tasya hrImataH, sa hi loke zItodakaM piban lajjate, hIyata ityarthaH / tasyaivamapramattasya sataH saMsaggi asAdhu rAyihi rAjAdibhistasyAsAdhvI / katham ?, riddhiM dRSTvA tAM mA bhUnmUcchA kuryAt , mUrcchatazca asamAdhI bhavati tathAgatassa 30 vi tti vairAgyagatasyApi / athavA yathA'nye, yathA ja(ji)nAdayo gatA vItarAgA tathA so vi apramAdaM prati gataH // 18 // 1 maNuyA ya divvagA khaM 2 / maNuyA va dibdhigA khaM 1 pu 1 pu 2 // 2deghA'hiyAsiyA khaM 2 vR0 dI / hA'dhiyAsiyA khaM 1 pu 2 / hA'dhiyAsae pu 1 // 3 lomAyiyaM pikhaM 1 pu 1 pu 2 // 4No Ava'bhikakhe jI khaM 1 / No abhikaMkheja jI khaM 2 pu 1 vR0 dii| No abhikaMkhei jI pu 2 // 5 abbhattha (appa'ccaiya) muveMti cUpA0 / abbhatthamuveMti khaM 2 / ajjhatthamurviti pu 1 pu 2 // 6ttha bhavaMti cUsapra0 // 7vivikamA kha 2 // 8 khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 9 desae pu 1 // 10degga-bhatta khaM 2 // 11 bhoiNo pu 1 pu 2 // 12 dhammaThiyassa khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR. dI0 // 13 hrImato khaM 1 khaM 2 pu 2 // 14 rAyahiM khaM 2 pu 2 // Jain Education Intemational Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0 124-31] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| idANiM pramattA ucyante128. adhikaraNakarassa bhikkhuNo, badamANassa paMsajjha daarunnN| ahe parihAyate dhuvaM, adhikaraNaM Na kareja saMjate // 19 // 128. adhikaraNakarassa bhikkhuNo0 vRttam / adhikaraNaM karotIti adhikaraNakaraH / prasahyeti Akramya paraM paribhavAt / sambandhasnehasantatiM dArayatIti tataH dAruNaM / aDhe parihAyate dhuvaM, artho nAma mokSArthaH, tatkAraNAdIni ca jJAnAdIni / parihAyati / [uktaM ca-] jaM ajjiyaM samIkhallaehiM tava-Niyama-baMbhamaiehiM / mo hu tayaM chaDDehidha bahutarayaM sAgapattehiM // 1 // [kalpabhASye gA0 2714,5746] eteNa kAraNeNaM adhikaraNaM Na kareja saMjate, svapakSa-parapakSAbhyAmiti vAkyazeSaH // 19 // tasyaivAdhikaraNamakurvANasya 10 129. sItodagapaDiduguMchiNo, apaDiNNassa lvaavskssinno| sAmAyikamAhu tassa taM, jaM gihimatte'saNaM Na bhakkhati // 20 // 129. sItodagapaDiduguMchiNo0 vRttam / sItodagaM NAma avigatajIvaM aphAsugaM pratiduguMchati NAma Na pibati, yo hi yannA''sevati sa tad jugupsatyeva, jadhA dhIyArA 'gomAMsa-madya-lasuna-palaNDu duguMchaMti, na kevalaM dhIyArA gomAMsaM duguMchaMti tadAzino'pi jugupsati / apaDiNNo NAma apratijJaH, nAsya pratijJA bhavati yathA mama anena tapasA itthaM NAma bhaviSyatIti, 15 taM jadhA-"No idhalogaTThatAe tavaM karoti0" [dazavai0 a0 9 sU0 9] jadhA dhammilla-yaMbhadattA [dhammillahiMDI patra 52, uttarA0 a0 13] AhAra-uvadhi-pUyANimittaM vA apratijJaH / lavaM karma, yena tat karma bhavati tata AzravAt stokAdapi avasakkati / tasyaivaMvidhasya sAmAyikamAha tassa taM tadevAsya sAmAyikaM cAritrasAmAyikam / yat kiM na karoti ? jaM gihimatte asaNaM Na bhakkhati, mA bhUt pacchAkammadoso bhavissati / NaTe hite vIsarite sa eva sItodagavadhaH syAditi // 20 // kiJca 130. Na ya saMkhatamAhu jIvitaM, tadha vi ya bAlajaNo pgbhti| bAle pAvehi mijatI, iti saMkhAya muNI Na majatI // 21 // 130. Na ya saMkhatamAhu jIvitaM0 vRttam / Na hi chiNNatantubad idaM jIvitaM punaH zakyate saMskartum / tatheti tena prakAreNa bAlajaNo NAma asaMyatajanaH pragalbhIbhavati, prANAtipAtAdiSu pravarttamAno dhRSTo bhavatItyarthaH / sa eva bAlaH pApeSu karmasu pragalbhIbhavana taireva bAle pAvehi mirjetI hiMsAdIhiM tajjaNieNa vA karmaNA mAnAMNDamiva mIyate pUryata ityarthaH, "mAryate" vA saMsAre / iti saMkhAya muNI Na manjatI, iti saMkhAya tti evaM parigaNayya Na majati tti na madaM kuryAt 25 na krudhyeta // 21 // mAnAdhikAra eva asminnudezake varNyate, teNa iti saMkhAe muNI Na majatI / krodho mAne'pi gRhiito| lobhastu 131. "chaMdeNa pailetimA payA, bahumAyA-moheNa paauddaa| viyaDeNa paleti mAhaNe, "sIyuNhaM vayasAdhiyAsae // 22 // 1 ahigaraNakaDassa khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 2 pasajja khaM 1 pu 2 // 3degyatI bahU khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii.|| 4ja paMDie khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 5 "taM dAi paccha nAhisi cha to sAgapattehiM / " iti rUpamuttarArddha kalpabhASye // 6degsappiNo vR0 dI0 // 7 tassa jaM, jo gihimatte'saNaM na bhuMjatI khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI / gihimatte sthAne gihimatta iti pAThaH khaM 1 kha 2 // 8 "avilA-karahIkhIraM lasuNa palaMDa surA ya gomaMsaM / veyasamae vi amayaM" iti piNDaniyuktI gA0 194 patra 71-2 // 9dhammillabrahmadattAvityarthaH // 10 "asaMkhayaM jIviya mA pamAyae" utta0 a0 4 gA0 1 // 11degbbhatI khaM 1 khaM 2 pu 1pu2||12 majjatI pu1 cUpA0 // 13 saMkhAta khaM 1 pu 1 // 14 majati cUsapra0 // 15 degdIehiM pu0 // 16 bhaNDa pu0 vinA // 17 chaNNeNa cuupaa|| 18 paleimA payA khaM 1 pu 2 // 19 sIuNhaM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // sUrya0 su09 20 Jain Education Intemational Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 bhAveneti vA varNayanti / moho nAma ajJAnaM tena Nijutti-cuNNisamalaMkiyaM [2 veyAliyajjhayaNe viio uddesao 131. chaMdeNa paletimA payA0 vRttam / chaMdo NAma lobhaH icchA prArthanA, teNa chaMdeNa pralIyateyaM prajA tAsu tAsu gatiSu bhRzaM lIyate gacchati / paThyate ca-"chaNNeNa paletimA payA" chaNNeNeti DaMbhegovahiNA vA kUTatula-kUTamAnAdibhiH, tathA hiMsAdiSu karmasu pravarttate dambhenaiva, palAyitumicchati karmabandhAt / yathA mArato vi ya devassuvari chubhatti-maharSi / tathA cittaM na daSayitavyamiti / pASaNDino'pi zAkyAdayaH chaNNeNa palAyitumicchanti karmabandhAta, 5 tadyathA-saGghasaMtagA grAmAH dAsI-dAsa-hiraNyAdi ca, te upAsagasaMtA vaa| bhAgavatA bruvate-savvaM devo kareti / yathA chaNNeNa tathA lobhAdibhirapi / bahamAyeti ukkaMcaNAdi, pApaNDino'pi mAyAbahulA kukkaDehiM loaM uvacaraMti / uktaM hikukkuTasAdhyo loko nAkukkuTataH pravarttate kiJcit / tasmAllokasyArthe pitaraM satkurkuTaM kuryAt // 1 // [ cittaprAmANyaM varNayanti / moho nAma ajJAnaM tena prAvRtAH chAditA ityarthaH / zAsanAzritAstu viyaDeNa paleti mAhaNe, 10 bhAveneti vAkyazeSaH, tenAkuDilena avikutthitenAjimhena / kutaH pralIyate ?, saMsArAt, na kevalamAtmazuddhyA palIyate, bAhyenApi pralIyate / tadyathA-sIyeNhaM vayasA'dhiyAsae, sIte aprAvRtaH, uSNe AtApayati, athavA sItA anulomAH, uSNAH pratilomAH, vayaseti vAcA / yathA vayasA tathA maNasA vi, evaM sesiMdiyadamo vi // 22 // kiMca jaM bahuppasaNaM taM geNhAhi cir3hate132. kujae aparAjite jadhA, akkhehiM kusalehiM divavaM / kaDameva gahAya vA No kaliM 1, No tretaM 3 No ceva dAvaraM 2 // 23 // 132. kujae aparAjite jadhA0 vRttam / kutsito jayaH kujayaH, dyUtakaratvamityarthaH / kujayaH jUteNa thovaM viDhappati / yadyapi aparAjito akkhehi devatAprasAdena vA akkha hitaeNa vA aparAito tathApi kucchita eva jayaH / akkhA paaskaa| "diva krIDA-vyavahArayoH" akSairdIvyatIti divyam, divyaM cAsyAstIti divyavAna krIDAvAn / jadha so divvavaM kaDameva gahAya kA No kaliM 1 No tretaM 3 No ceva dAvaraM 2 // 23 // uvasaMhAraH20 133. evaM logaMsi tAiNo, buMite'yaM dhamme aNuttare / taM geha hitaM ti uttama, kaDamiva sesajvahAya paMDite // 24 // 133. evaM logasi tAiNo0 vRttam / evaM anena prakAreNa, asmilloke pASaNDaloge vA, tAiNo tti Atma-parobhayatrAyiNo jina-tIrthakara-sthavirAH, buite uktaH, ayaM ti imo jaidhammo suta-carittadhammo ya, aNuttare bahuphale, atulye ityarthaH / taM geNha hitaM ti uttama, tamiti taM dharma geNhAhi ihaloe paraloe ya hitaM. ihaloe Amosahi mAiladdhIo 25 [Ava0 ni0 gA0 69-70 ], paraloe siddhI devaloga-sukulapaccAyAdI / te iti tasya grAhakasya nirdeshH| uttamaH pradhAnaH, dharma iti varttate kaDamiva dyUtakaravat sesA tiNi AtA pAsatthA aNNatitthiyA gihatthA ya avahAya chddddettaa| ko bhavati ?, ucyate, paMDito bhavati // 24 // kiJca-eSAM hi zabdAdInAM tvakparISaha eva garIyAn ata evocyate 134. uttara maNuyANa AhitA, gAmadhamma iti me aNussutaM / jaMsI viratA samuhitA, kAsavassa aNudhammacAriNo // 25 // 30 134. uttara maNuyANa AhitA0 vRttam / uttarA nAma zeSaviSayebhyaH grAmadharmA eva garIyAMsaH / yathA mayA'nuzrutaM sthavirebhyaH, taiH pUrvaM zrutam , pazcAt tebhyo mayA'nuzrutam / uktaM hi 15 1pitaramapi sakurkuTa vRttau // 2sIuNhaM vA. mo0 // 3 bahuppaNhalaM taM cuuspr0|| 4 dIvayaM khaM 2 vR0 dii| divvayaM pu 1 pu 2 // 5kA iti catuHsaMkhyAdyotako'kSarAGkaH, 4 ityarthaH // 6 teyaM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 7 logammi khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 // 8 tAiNA khaM 1 khaM 2 vR0 dii| tAtiNA pu 1 // 9 buie je dhamme khaM 2 pu 1 vR0 dii0|| 10giNha khaM 2 pu 1 pu 2 // 11 uttima pu 1 // 12 degdhammA ti me khaM 2 / dhammA i me pu 1 / dhamme ii me pu 2 // Jain Education Intemational Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0 132-37] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMga paDhamo suykkhNdho| sukhasyAtirasaH svargaH, svargasyAtirasaH striyaH / gavAmatirasaH kSIraM, kSIrasyAtiraso ghRtam // 1 // sarva eva [vA] viSayamAmadharmAH / athavA uttarAH zabdAdayo grAmadharmA manuSyANAM cakravarti-baladeva-vAsudeva-maNDalikAnAm / tesu uttaresu vi jaMsi viratA samuTThitA jAsu ithigAsu samyag utthitAH samutthitAH / kAsavassa aNudhammacAriNo, kAzyapaH varddhamAnasvAmI, kAzyapacIrNAnucaraNazIlA: kAsavassa aNudhammacAriNo / athavA RSabha eva kAzyapaH, tena 5 cIrNamanucaranti yathoddiSTam // 25 // 135. je eta karaMti AhitaM, NAyaeNa mahatA mhesinnaa| te uhita te samuhitA, aNNoNNaM sAreMti dhammato // 26 // 135. je eta karaMti AhitaM0 vRttam / je iti aNihiTThaNiddeso / je aNudhammacaritaM kurvanti AhitaM AkhyAtam / keNa ?, NAyaeNa mahatA jJAtakulIyena / kena mahatA? iti, jJAtRtve'pi sati rAjasUnunA kevalajJAnavatA vA / mahA~-10 zvAsau RSizca maharSiH, adhavA mokSesiNA / te uhita te samuhitA, utthitA nAma mokSAya, samyagutthitAH samutthitAH, na yamAlivat [bhagavatI za0 9 u0 33 ] / zAkyAdayo'pi hi mokSArthamabhyutthitAH / anyonyaM ca sIdataM sAreMti dharmata iti dharme sIdantaM dhammiyAe paDicodaNAe, athavA dharme skhalitaM skhalantaM vA dhammiyAe paDicodaNAe dhammieNaM paDoAreNaM // 26 // dharma samyagavasthitazca bhUtvA 136. mA peha purA paNAmae, abhikaMkhe uvadhiM dhuNittae / je dUMvaNatehi No NatA, te jANaMti samAhimAhitaM // 27 // 136. mA peha purA paNAmae0 vRttam / "a-mA-no-nAH pratiSedhe" [ ] mA prekSaskha, purA nAma putvakAlie puvvarata-puvvakIlitAdi / praNAmayantIti praNAmakAH duggatiM saMsAraM vA prati dharme sthitam / saGkepArthastupuvvakIlitaM Na sumarejA, dharma vA prati praNAmayedAtmAnam / uvadhi dave hiraNNAdi, bhAvovadhiM ahavidhaM kammaM / abhimukhaM kakhejAsi tti abhikaMkhe uvadhiM dhuNittae / mAnAdhikAre'nuvarttamAne je dUvaNatehi No NatA, je iti aNihiTThaNiheso, 20 duSTaM praNatAH dUpanatAH zAkyAdayaH, te hi mokSAya prapannA api viSayeSu praNatA rasAdiSu, neti pratiSedhe, Arambha-parigraheSu ye na ntaaH| te jAnanti samAhimAhitaM, ta eva jJAnavantaH ye samyaGmArgAzritAH, na tu ajJAninaH, na vA samAdhiM yANaMti / samAdhirnAma rAga-dveSaparityAgaH // 27 // sa evaM samAdhimArgAvasthitaH 137. No kAdhIe hojjA saMjate, pAsaNie Na ya sNpsaare| NacA dhamma aNuttaraM, katakirie ya NaM yAvi mAmake // 28 // 137. No kAdhIe hojA saMjate. vRttam / kathayatIti kathikaH, akkhANagANi goyaraggagato uvassayagato vA apratimAno kathayati kathikaH / pAsaNio NAma gihINaM vyavahAreSu prastuteSu paNiyagAdiSu vA prAzniko na bhavati, apAyA tattha, jo jivvati tassa appiyaM bhavati / saMpasArako nAma samprasArakaH, tadyathA-imaM varisaM kiM devo vAsissati Na va ? tti, kiM bhaMDaM agghahiti vA na vA?, ubhayathA'pi doSaH, adhikaraNasambhavAt agghihiti Na vahi tti / NacA dhammaM aNuttaraM evaMvidhena na bhAvyam / katakirio NAma kRtaM paraiH karma puTTho apuTTho vA bhaNati zobhanamazobhanaM vA evaM karttavyamAsId na 30 veti vA / mAmako NAma mamIkAraM karoti deze grAme kule vA egapurise vA // 28 // 1eya caraMti khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| 2NAteNe mahatA khaM 1 pu 1 pu 2 // 3 haNittae vR0 / dhuNittae dI0 // 4dUmaNatehi khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vRpA0 dI0 // 5 kAhite hoja khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 6Na tAvi khaM 2 // 7 mAmate Jain Education Intemational Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 Nijutti-cuNNisamalaMkiyaM [2 veyAliyajjhayaNe biio uddesao kizca-ayaM cAnyaH karmavidAlanopAyaH, tadyathA138. chaNNaM ca pasaMsa No kare, Na ya ukkAsa pagAsa maahnne| tesiM suvivegamAhite, paNatA dhamme sujjhositaM dhutaM // 29 // 138. chaNNaM ca pasaMsa No kare0 vRttam / dravyacchannaM nidhAnAdi, bhAvacchannaM mAyA / bhRzaM zaMsA prArthanA lobhaH / 5 ukkAso mAnaH / prakAzaH krodhaH, sa hi antargato'pi netra-vakrAdibhirvikArairupalakSyate / uktaM hi- "kuddhassa kharA diTThI." ] ya evaM kaSAyanigrahodyatAH tesiM suvivekaH gRha-dArAdibhyo viveko bAhyaH, Abhyantarastu kaSAyavivekaH, AhitaM AkhyAtam / suvivego tti vA suNikkhaMtaM ti vA supavvaja tti vA egaDhaM / bhRzaM natAH praNatAH / kutra natAH ?, dharme vA / sujjhositaM ti "juSI priiti-sevnyoH"| dhUyate'neneti dhutaM / jJAnAdi saMyamo vA yeSAM sujjhositaM svabhyastaM tesiM suvivegamAhite // 29 // sa evaM vidAlanAmArgamAzritaH 139. aNihe sahite susaMvuDe, dhammaTThI uvadhANavIrie / vihareja samAhiteMdie~, AtahitaM dukkheNa labhate // 30 // 139. aNihe sahite susaMvuDe0 vRttam / aniho nAma anihataH parISahaiH, tapaHkarmasu vA nA''tmAnaM nidhayati / jJAnAdiSu samyag hitaH sahitaH, NANAdIhi 3 Atmani vA hitaH svahitaH, athavA yastriguptaH saM shitH| dharmeNa yasyArthaH sa bhavati dhammaTThI / bhAvovadhANavIriyasaMyuktaH tave vArasavidhe / sa evaMguNajutto vihareja samAhiteMdie aniyata15 vAsitvaM gRhyate, samAhito nigRhItendriyatvaM ca / uktaM hisahesu ya bhaddaya-pAvaesu sotavisayaM uvagatesu / tuTeNa va ruTeNa va samaNeNa sadA Na hotavvaM // 1 // [jJAtA0 zru0 1 a0 17 sU0 135 patra 233-1] evaM sesiMdiyavisaesu vi / syAt-kimarthaM evaMvidhaH prayatnaH kriyate atiduHkhazca ?, ucyate, AtahitaM dukkheNa labbhate, taM jadhA-"mANussa khetta jAtI." [bhAva0ni0 gA0 831] gAdhA // 30 // 20 syAt-kathaM anAdimati saMsAre ayamAtmA na pUrvamevAnena pathA prayAtaH ? iti, ucyate 140. Na hi guNa purA maiM'NussutaM, aduvA'vitadhaM No adhihitaM / muNiNA sAmAigaM padaM, NAtaeNa jagasavvadaMsiNA // 31 // 140. Na hi NUNa purA ma'NussutaM0 vRttam / neti pratiSedhe / hi pAdapUraNe / nUnaM anumAne / purA iti atikrAntakAlagrahaNam / anugataM zrutaM anuzrutam / kiJca tat ?, ucyate, vaizyate hi-"muNiNA sAmAiyaM padaM / " athavA suNettA vi 25 avitadhaM No adhidvitaM, avitahaM NAma yathAvat , adhihitaM NAma karaNe / tadidaM muninA sAmAigaM padaM AkhyAtamityarthaH / samatA sAmAiyaM, tacca anekaprakAram / katareNa muNiNA tadAkhyAtam ?, NAtaeNa jagasavvadaMsiNA, jage savvaM passatIti jagasavvadaMsI // 31 // 1ca vivega vR0 dI0 / suvivega vRpA0 dIpA0 // 2degtA jehiM sukhaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 3 aNahe vRpaa0|| 4 hiiMdie, Ayahiya khu duheNa labbhaI khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 5 samyagAhitaH samAhitaH, NANA cUsapra. // 6 samAhitaH cuuspr0|| 7 me+aNussutaM ma'NussutaM / aNussutaM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR* dii0|| 8 aduvA taM taha No samuTTiyaM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 / aduvA taM taha No aNuTThiyaM vR0 / aduvA'vitahaM No aNuTiyaM vRpA0 // 9sAmAitA''hitaM, NA khaM 1 pu 1 pu 2 / samayAhiyAhiyaM, NA khaM 2 // 10 NAeNaM jagadeg pu 1 pu 2 // 11 iti kramAd ati vA0 mo0 // 12 asyAmeva sUtragAthAyA~ tRtIyacaraNarUpeNa // Jain Education Intemational Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0 138-43] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| 141. evaM mAtA mahaMtaraM, dhammamimaM sahitA bahU jnnaa| guruNo 'chaMdANuvattagA, viratA tiNNa maidhoghamAhitaM // 32 // ti bemi // ||[vetaaliyss] bitio uddesao sammatto 2-2 // 141. evaM mAtA mahaMtaraM0 vRttam / evaM avadhAraNe / mahadantaraM matvA jJAtvA / tat kasya kayoH keSAM vA?, ucyate, suttassa ya asuttassa ya, viratIe aviratIe, mokkhasuhassa saMsArasuhassa ya, sacchAsanasya mithyAdarzanAnAM ca / / athavA-"imaM dhammaM mahattaraM matvA" kupravacanebhyaH / sahitA nAma jJAnAdibhiH bahavo janA iti aNaMtAtItakAle siddhAH saMpadaM ca / guruNo chaMdANuvattagA, guravaH tIrthakarAdayaH, chandaH abhiprAyaH / viratA bhUtvA viSaya-kaSAyebhyaH tIrNA madhoghaM taranti ca / dravyaudhaH samudraH, bhAvaughastu saMsAraH / AhitaM AkhyAtaM kathitamityeko'rthaH // 32 // // iti [vaitAlIye ] dvitIyodezakaH samAptaH 2-2 // [veyAliyajjhayaNe taio uddesao] ___10 sUyaNAdhikAre prastute vidAraNAdhikAro'nuvartate / uktaM hi-"uddesagammi tatie aNNANaciyassa avacayo hohi / " [ni0 gA0 33] sa ca suhasAtassa Na bhavati, parISahasahiSNorbhavati / sa katham ?, ucyate 142. saMvuDakammassa bhikkhuNo, jaM dukkhaM puDhaM abodhie| taM saMjamato vicijatI, maraNaM heca vayaMti paMDitA // 1 // 142. saMvuDakammassa bhikkhuNo0 vRttam / saMvRtAni yasya prANavadhAdIni karmANi sa bhavati saMvuDakammA / indri-15 yANi vA yasya saMvRtAni sa bhavati saMvRtaH, niruddhAnItyarthaH / yasya vA yatnavataH caMkamaNAdINi kammANi saMvRtAni, athavA mithyAdarzanA-'virati-pramAda-kaSAya-yogA yasya saMvRtA bhavanti sa saMvRtakarmA / bhikkhaNasIlo bhikkhu / jamiti aNihiTTaNideso / dukkhamiti kammaM / puDheM NAma baddha-puTTha-Nivatta-NikAitaM / abodhie NAma aNNANeNa dhammaM a tAva subadhyate sma / taM saMjamato vicijjatI, taM paMcaNAlivihADitataDAgadRSTAntena niruddhesu ca nAlikAmukheSu vAtA-''tapenApi zuSyate, osiccamANaM ca sigghataraM sukkhati, evaM saMyamena niruddhAzravasya pUrvopacitaM karma kSIyate / Aha-tapaH karmakSayAya ?, 20 ucyate, saMyamo'pi tapo'bhyantara eva uktaH, dezaprakArA indriyAdisalInatA uktA-iMdriyapaDisaMlINatA 5 jogapaDisaMlINatA 6 kasAyapaDisalINatA 10 / saMvRtAtmanastu anazanI-'vamaudaryAditapoyuktasya utsicyamAnamivodakaM kSipraM karmApacIyate, selesiM paDivaNNo ukkoso saMvuDo / maNussasaMtiyaM maraNaM hecca vayaMti paMDitA 'mokSam , athavA mriyate yena tad maraNam , tacca karma saMsAro vA, taM hitvA vrajanti mokSaM paNDitAH // 1 // ye'pi nAma na mokSaM tenaiva bhavagrahaNena vrajanti tAn pratItyApadizyate 143. je viNNavaNAhi'sitA, saMtiNNehi samaM viyaahitaa| tamhA uDe ti pAsadhA, adakkhU kAmANi rogavaM // 2 // 25 1evaM maMtA mahattaraM dhammamiNaM saMkhaM 2 vR0 dii| evaM mattA mahaMtaraM dhammamiNaM sa khaM 1 pu 1 pu 2 / evaM mAtA mahattaraM dhammamimaM sa cuupaa0|| 2 chaMdo'NuyattagA khaM 1 pu2|| 3 mahogha khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 4 bahuvacanA cUsapra0 // 5bhASaughaM cuuspr0|| 6 mao'vacijjaI khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 7 bhagavatyAM za0 25 u0 7 sU0802 patra 921 tathA aupapAtikopAGge sU0 19 patra 40 madhye saMlInatA saprabhedA vyAvarNitA vartate // 8degnAvyAmAditapo cuuspr0|| 9 mokkhaM, vA. mo0|| 10 'jhosiyA khaM 1 khaM 2 pu 2 / ajositA pu 1 // 11 uDe tiriyaM adhe tidhA cUpA0 bRpA0 / tidhA sthAne vRpA0 tahA vartate // bahuvacanA cuuspr0|| za0 25 u0 7 te // 8 nAvyA Jain Education Intemational Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 Nijatti-cuNisamalaMkiyaM [2 veyAliyajjhayaNe taio uddesao 143. je viNNavaNAhi'jhUsitA0 vRttam / vijJApayanti ratikAmAH vijJApyante vA mohAturairvijJApanAH striyaH, "juSI prIti-sevanayoH" ajhaSitA nAma anAdriyamANA ityarthaH, vijJApanAsu hi paJcApi viSayAH svAdhInAH shbdaadyH| uktaM hipuppha-phalANaM ca rasaM surAe maMsassa mahiliyANaM ca / jANatA je viratA te dukkarakArae vaMde // 1 // [ 5 aspRSTA vA tAbhiH kaumArabrahmacAriNaH te saMtiNNehi samaM viyAhitA, samyak tIrNAH saMvRtAtmAno bhUtvA saMsAraudhaM tIrNAH, mokSaM jigamiSavo'pi hi atIrNA api tIrNA iva prtyvseyaaH| vividhaM AhitA viyAhitA / tamhA urdu ti pAsadhA, tasmAditi tasmAt kAraNAd yasmAd vijJApanAsu ajUSitA saMtiNNehi samaM viyAhiyA / tIrNamabandhakatvaM ca prati samAH / Urddhamiti mokSaH tatsukhaM vA, taM dRSTvA kAmabho gA rogavad draSTavyAH, pakkArbudaparizrAvaNavat vraNAlepanavadvA / paThyate ca-"urdU tiriya adhe tidhA" ur3a divyA kAmA, adhe bhavaNavAsiNaM, tiriyaM tirikkh-mnnussjonni-vaannmNtraa| te tividhe vi ya 10 dRSTvA kAmANi rogavada adhikaM atyarthaM vA / yathA rogA dukkhAvahA evaM kAmA api, aTThavidhakammarogApanno so bhavati / evaM sesANi vi AsavadArANi joeyavvANi // 2 // evaM saMvuDattaNaM viraiM ca kahaM tareja ? didaMto 144. aggaM vaNiehi ANiyaM, dhAretI rAyANayA ihaM / evaM paramANi mahavvatANi, akkhAtANi sarAtibhoyaNANi // 3 // 144. aggaM vaNiehi ANiyaM0 vRttam / yaduttamaM kiJcit tadaggaM, tadyathA varNataH prakAzataH prabhAvatazcetyAdi, tacca 15 ratnAdi, tattu dravyaM vaNigbhirAnItaM rAjAno dhArayanti tatpratimA vA / tattu vastramAbharaNAdi vA, tathaiva cAzvo hastI strI puruSo vA, yo vA yasmin kSetre pradhAnaH sa tatra tat pradhAnaM dravyaM dhArayati, zabdAdiviSayopagataH paribhuta ityarthaH / rAjasthAnIyA jIvAH, jehiM micchattAdidosA khavitA khayovasamamANitA vA bArasavidhA vA kasAyA te paramANi mahavvatarayaNANi rAtIbhoyaNaveramaNachaTThANi rAjAna ivAgrANi ratnAni vaNimbhirAnItAni dhArayantIti / agraM prAdhAnyam / pUrvadignivAsinAmAcAryANAmarthaH / pratIcyAparadignivAsinastvevaM kathayanti-tete "je viNNavaNAhiM ajhositA saMtiNNehi samaM viyAhitA" 20[sUtragA0 143] te, na sarva evAyaM lokaH mahAvratAni pratipadyate [iti] ucyate--aggaM vaNiyehi AhitaM, aggANi varANi rayaNANi vaNigbhirAnItAni dhArayanti zatasAhasrANyanardheyANi vA rAjAna eva dhArayanti, tattulyA tatpratimA vaa| kiyanto loke hastivaNijaH krAyikA vA ? evaM paramANi mahavvatANi ratnabhUtAnyatidurddharANi, teSAmalyA evopadeSTAro dhArayitArazca // 3 // 145. je idha sAyANugA NarA, ajjhovavaNNA kAmesu mucchitaa| kimaNeNa samaM pagambhitA ?, Na vi jANaMti samAhimAhitaM // 4 // 25 145. je idha sAyANugA NarA0 vRttam / je iti annihitttthnniddeso| sAyaM aNugacchaMtIti sAyANugA ihaloga paraloganiravekkhA / evaM iDi-rasa-sAyagAravesu ajjhovavaNNA adhikaM upapaNNA ajjhovavaNNA, tasminneva sotiMdiyAdisAe icchA-madaNakAmesu ya mucchitA giddhA gaDhitA ajjhovavaNNA / kimaNeNa samaM pagambhitA, te vi aiyAresu pasajjamANA yadA paraizcodyante tadA bruvate-kimanena svalpena doSeNa bhaviSyati ?, vitadhaM vA duppaDilehita-dubbhAsita-aNAuttagamaNAdi ? / evaM thovathovaM pAvamAyaraMtA pade pade visIdamANA subahUnyapi pApAnyAcaranti / uktaM ca30 karotyAdau tAvat saghRNahRdayaH kiJcidazubhaM0 [ 1degyA tRSTumaba cUsapra0 // 2 AhiyaM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 cUpA0 / AhitaM AhRtamiti vA yo'rthaH // 3 rAINiyA khaM 1 khaM 2 pu 1 / rAyANiyA pu 2 // 4evaM paramA mahavvatA, akkhAyA u sarAibhoyaNA khaM 1 khaM 2 pu 1 pu2|| 5degnnaamaarthH| pratIcyA apara' cUsapra0 // 6 ete ityarthaH // 7 AhitaM AhRtam , AnItamityarthaH // 8 kAmehiM vR0 dii0|| 9kivaNeNa khaM 2 pu 10 dii| kimaNeNa iti khaM 1 pu 2 vRpA0 diipaa0|| 10 zrotrendriyAdisAte zrotrendriyAdisukhe ityrthH|| Jain Education Intemational Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 suttagA0 144-47] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| 71 diTuMto jadhA-egassa suddha vatthe paMko laggo / so ciMteti-kimettiyaM karissati ? tti tattheva hrasitaM, evaM bitiyaM masi-khela-siMghANaga-siNehAdIhi savvaM mailIbhUtaM // adhavA maNikoTTime ceDarUveNa saNNA vosiritA, sA tattheva ghaTTA / evaM khela-siMghANAdINi vi 'kimetANi karissaMti ?' tti tattheva tattheva ghaTThANi / jAva taM maNikoTTimaM savvaM lekkhAdIhi-zleSmAdibhiH malinIbhUtaM duggaMdhigaM ca jAtaM / bhaddagamahiso vi ettha diTuMto bhANitavyo [ ] / AvaMbhakkhI rAyA diTuMto ya [utta0 a07 gA0 11] / 5 evaM pade pade visIdaMto kimaNeNa dubbhAsiteNa vA stokatvAdasya carittapaDassa maliNIbhavissati ? jAva savvo carittapaDo mailito acireNa kAleNa, carittamaNikoTTimaM vA / Na vi te jANaMti samAhimAhitaM, te hi NicchayaNayato aNNANiNo ceva labbhaMti // 4 // pade pade visIdamANA jayA sAdhammiehiM parehiM vA coitA bhavaMti tadA 146. vAheNa jadhA va vicchate, abale hoti gavaM paicodite| ___jeNa tassa tahiM appathAmatA, acayaMto khalu se'vasIdatI // 5 // 146. vAheNa jadhA va vicchate. vRttam / vAho NAma luddhago, teNa sareNa tAlito mRgo'nyo vA, sa teNa tAva paraddho yAvat zrAntazcattAri vi pAde vinyasya vyavasthitaH tato maraNaM cA''saH / ayaM tu sautro dRSTAntaH-vAheNa jahA va vicchate vAhatIti vAhaH zAkaTiko'nyo vA, yatheti yena prakAreNa tena vAhena viSamatIrthe zrAnto vA avahan pratodena vividhaM kSataH abalo nAma kSINabalaH bharodvahane zrAnto vA, gacchatIti gauH, bhRzaM coditaH codyamAno'pi na zaknotyudvoDhum / jeNa tassa tahiM appathAmatA, tasyeti tasya goH tasminniti pAMsUtkare viSame vA appathAmayA NAma jeNa avahaMto tottagappahAre sahati, 15 jai thAmavaM hoto to Na tuttagappahAre sahato / savvatthApi acayaMto khalu se tIkSNaiH pratodApraiH tudyamAno avasIdati / athavA-"se antae antyAyAmapyavasthAyAM antazaH NAticae Na sakketi avase visIdatI" / evaM so vi sNymaadinirudymH||5|| 147. evaM kAmesaNA vidU, aja sue yahAmi saMthavaM / kAmI kAme Na kAmae, laddhe vA vi aladdhe kaNhuI // 6 // 20 147. evaM kAmesaNA vid0 vRttam / evaM avadhAraNe / uktA kAmaiSaNA kAmamArgaNA / viduriti vidvAn / kAmavipAkaM vidanniha paratra ca kAmapizAcapIDyamAnazcintayati-ajja sue payahAmi saMthavaM, saMthavo NAma puvyA-'varasaMbaMdho, taM saMthavaM adya zvaH parazvo vA prahAsyAmi, sa hi taM saMthavaM utsisRkSurapi mumukSurapi kuTumbabharaNAdiduHkhaireva hi vivakSito gauriva na zaknoti utsraSTum / athavopadeza evAyam-evaM kAmesaNaM vidU0 vRttam / evaM anena prakAreNa / kAmyanta iti kAmAH / "eSa maargnne"| vidAriti vidvAn , nA vidvAn / kuTumbabharaNe dustyajAn matvA tatra cAzakto gaurivAvahan tudyate, kRSi-pazupAlyA-25 diSu ca karmasu vartamAno bAdhyate / evaM bahvapAyAn kAmAn matvA aJja vA sute vA [payaheja ] saMthavaM, zrutvA ca saMthavaM kAmI kAme Na kAmae, kamaNIyAH kAmyante vA kAmAH / inbhesu vi jadhA paNDumadhura-uttaramadhurAibbhayoH saMyoga-vippayogo [ ] / NimaMtijamANo vA jadhAjo kaNNAe dhaNeNa ya NimaMtiyo jovvaNammi gahavatiNA / Necchati viNItaviNayo taM vaDararisiM NamaMsAmi // 1 // [Ava0ni0 gA0 768] / 30 1AvvaMbhakkhI vA. mo0 / AmrabhakSI rAjA ityarthaH // 2 vijae pu 1 // 3 pavocite khaM 1 // 4 se yAMtaso appathAmae, NAtivahati abale visIyati khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii| NAtivahati sthAne khaM 2 NAtivamae iti pu1 NAivava(dha)te iti pAThabhedau dRzyete / se aMtae appathAmae, NAticae avase visIdati cuupaa0|| 5 saNaM vidU khaM 1 kha 2 pu 1 cUpA0 / degsaNe viU pu 2 // 6 payaheja khaM 1 khaM 2 pu 2 vR0 dI0 / pajaheja pu 1 // 7 yAvi khaM 1 / Avi pu 2 // 8 aladdha khaM 2 pu1|| Jain Education Intemational Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 - Nijutti-cuNNisamalaMkiyaM [2 veyAliyajjhayaNe taio uddesao aladdhe asaMte pattheti, uva jiNittA bhuMjIhAmi / kaNhui ti kvacid prAme vA pure vA // 6 // athavA hInottama-madhyame upadezaH kriyate tesu tesu pamattassa 148. mA paccha asAdhutA tave, acehI aNusAse appagaM / adhiyaM ca asAdhu soyatI, se thaNatI paritappatI bahuM // 7 // 5 148. mA paccha asAdhutA tave0 vRttam / mA paccheti iyaM asAdhutA tapsyate / asAdhutA nAma hiMsAdikarmapravRttiH maraNakAle tapsyate paratra vA / uktaM hijadhA sAgaDio jANaM samaM heccA mhaaphN| visamaM maggamotiNNe akkhe bhaggammi soyate // 1 // [utta0 a0 5 gA0 14] vaJca bahuM-"apacchaM AmvakaM bhoccA, rAyA rajaM tu haare|" [utta0 a0 7 gA0 11] evaM jJAtvA accehI aNusAse 10 appagaM, atIva atIhi atyantaM krama ityarthaH, kutaH ? pramAdAt, AtmAnamevA''tmanA anuzAsti / kiMca-adhiyaM ca asAdha soyatI, jadhA jadhA asAdhutA tadhA tadhA'dhigaM soyati, ihApi tAva corAtI asAdhUNi kammANi kAtuM gahitA soyaMti, kimu paratra ? / stanati ca shriiraadibhirduHkhairvaadhymaanaaH| zocanaM mAnasastApaH, nistananaM tu vAcikaM kizcit kAyikaM ca / sarvatastapyate paritapyate bahirantazca kAya-vAG-manobhirvA / bahuM ti aparimANaM, paMkosaNNanAgavat [utta0 a0 13 gA030] // 7 // kiJca 149. iha jIvitameva paissadhA, taruNago vAsasayassa tiuddati / 15 ittaravAsaM va bujjhadhA, giddha narA kAmesu cippitA // 8 // 149. iha jIvitameva passadhA0 vRttam / iheti iha mAnuSye / jIvati yena tad jIvitam / eva avadhAraNe / taruNago NAma asampUrNavayA anyo vA kazcit / paThyate ca-"durbalaM vAsasayaM paramAyuH" tato tiuddati chidyate pratyapAyabahulAt / vakSyati hi-gabbhAya(yi) mijaMti buyA-'buyANA0 [sUtragA0 387] / ittaravAsaM va bujjhadhA, ittaramiti alpakAlamityarthaH, taM budhyata avagacchata, evamalpe'pyAyuSi bahvapAye vA / tathApi nAma gRddhA narA kAmesu cippitA 20 AkrAntAH, na punaruttiSThanti tadullaGghanAya // 8 // kizca 150. je idha AraMbhaNissitA, AtadaMDa egNtluusgaa| gaMtA te pAvalogagaM, cirakAlaM AsUriyaM disaM // 9 // 150. je idha AraMbhaNissitA0 vRttam / je iti aNihiTThaNideso / iheti iha manuSyaloke pASaNDino'pi bhUtvA zAkyAdayaH / AraMbho hiMsAdi taNNissitA, paradaNDapravRttA AtmAnamapi daNDayanti, athavA Na tesiM imo logo na paralogo 25 tenA''tmAnaM daNDayanti / egaMtalUsagA egaMtahiMsagA ityarthaH, ye'pi na svayaM ghAtayanti te'pi uddizyakRtabhojitvAd vadhanamanumanyante / evaMvidhAH gaMtA te pAvalogagaM, gaMtAro nAma gamiSyanti, pApAni pApo vA lokaH narakaH / cirakAlaM ti bahUNi palitovama-sAgarovamANi / AsUrikA davve bhAve ya / AsUriyANi na tattha sUro vidyate, adhavA egidiyANaM sUro Natthi inA.. 1bhave khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 2 degsAsa khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 3 sotatI khaM 1 pu 1 // 4 paridevatI khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR. dI0 // 5mA teti cuuspr0|| 6 varcoMbahurityarthaH // 7 pAsahA khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 // 8 taruNae vAsasayassa tuTTati khaM 2 / taruNae (taruNe pu 2) vAsasayAu tuTTati khaM 1 pu 2 vRpA0 / taruNe vAsasayassa tuTTati vR0 dii| dRbbala vAsasayAutiuti cUpA0 // 9 vAse ya bukhaM 2 pu 1 / vAse va budeg khaM 1 pu2|| 10kAmesu mucchiyA khaM 2 vR0 dii| kAmehi mucchiyA khaM 1 pu 1 pu2|| 11degya mijiti tti gbbhaayaa| ittara pu0 saM0 / degya mitijiti tti gmbhaayaa| ittara vA0 mo0 // 12 logataM khaM 1 pu 1 / logayaM khaM 2 pu 2 // 13 cirarAyaM AsuriyaM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 20 dii.|| Jain Education Intemational Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0148-54] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| 73 jAva teiMdiyA asUrA vA bhavaMti / disaM ti dizyata iti diguu| diggrahaNAdaSTAdazaprakArA bhAvadika [AcA0 ni0 gA0 40 taH 62 ] / evaM gihiNo vi je idhaM AraMbhaNissitA AtadaMDA egaMtalUsagA te narakaM yAnti // 9 / / 151. Na ye saMkhayamAhu jIvitaM, taha vi ya bAlajaNo pgbbhtii| pacuppaNNeNa kAritaM, ke daTuM paralogamAgate ? // 10 // 151. Na ya saMkhayamAhu jIvitaM0 vRttam / asaMskaraNIyaM asaMskRtaM / uktaM hi daMDakalitaM karentA vaccaMti hu iNo ya divasA ya / AyuM saMvellentA gatA ya Na puNo Niyattinti // 1 // taha vi ya NAma bAlajaNo hiMsAdiSu pApakarmasu pravarttamAnaH pragalbhIbhavati dhRSTIbhavatItyarthaH / yadApi ca pApakarmANyAcaran pareNocyate-'kiM paralogassa Na bIbhesi ?' tato bhaNati-pacuppaNNeNa kAritaM ke dardu paralogamAgate ?, pratyutpannenaiva saukhyana kAryam , ko hi dRSTrA svarga mokSaM vA tatsukhaM vA paralokAdAyAtaH ? // 10 // kathaM vA sAkSAdadRzyamAnaH paraloko'stItyadhyavaseyaH ? ucyate152. adakkhuva dakkhuvAhitaM, saddahasU adkkhudNsnnaa!| haMdi! ha suniruddhadaMsaNe, mohaNieNa kaDeNa kammuNA // 11 // 152. adakkhuva dakkhuvAhitaM0 vRttam / na pazyatIti adakkhuM, adakkhuNA tulyaM adakkhuvat / dakkhU NAma draSTA / dakkhuNA vyAhRtaM dakkhuvAhitaM zraddadhasva he adakkhudaMsaNA! / kadhaM adakkhudasaNo ? yo'pi kAryA-'kAryAnabhijJo so'pi 15 andha eva, na dakkhudarzanI / haMdi ! hu suniruddhadaMsaNe, handIti sampreSaNe, hi pAdapUraNe, dRzyate yena taddarzanam , niruddhaM darzanaM yasya sa bhavati niruddhadarzanaH, tat kena ?, mohanIyena karmaNA niruddhaM, micchAdiTThI / evaM cAritranirodhena caritte acaritte vA bhAvanA / niruddhaM tava jJAnaM sannikRSTam , kena jJAsyasi paralokam ?, athavA niruddhamiti nAnantam , na cakSurdarzanam , tat kathaM paralokaM drakSyasi ? iti / AtmAdIni cAcAkSuSANi dravyANi // 11 // 153. dukkhI mohe puNo puNo, "nivideja siloga-pUyaNaM / evaM sahite'dhipAsiyA, Ayatule pANehi bhavejasi // 12 // 153. dukkhI mohe puNo puNo0 vRttam / duHkhamasyAstIti duHkhI, taistairduHkhaiH pIDyamAnaH punaH [ punaH ] mohamupArjayati / mujjhati jeNa mohijjati vA sa mohaH, karmetyarthaH, tena saMsAramanuparIti / yatazcaivaM tato nivideja siloga-pUyaNaM, silogo nAma zlAghA yazaHkAmatA, pUjA AhArAdibhiH, doNi vi Nivvideja garaheja, satkAra-puraskArau na prArthayedayamarthaH / evaM sahite'dhipAsiyA, evaM anena prakAreNa sahito NAma jJAnAdibhiH, adhiyaM passiyA adhipassiyA / Ayatule 25 pANehi bhavejasi tti, yadAtmano necchasi tat pareSAmiti // 12 // yo'pi tAvat 154. gAraM pi ya Avase Nare, aNupuvvaM pANehi sNjte| samayA savattha suvvate, devANaM gacche salogataM // 13 // 154. gAraM pi ya Avase gare0 vRttam / agAratvam , apizabdArthaH sambhAvane, kimutAnagAratvam ?, AvasatIti Avase / anupUrva nAma pUrvaM zravaNam , tato jJAna-vijJAne saMyamAsaMyamazca, iha tu saMyamAsaMyamo adhikRtaH, duvAlasavidhaM 30 sAvagadhammaM phAsito / samayA savvattha suvvate, samabhAvaH samatA tAM samatAm , savvattha bhAvasamatA, kaDasAmAio hi 1"asaMkhayaM jIviya mA pamAyae0" utta0 a0 4 gA0 1 // 2 ta khaM 1 pu1||3raaynno vA0 / rAio vR0|| 4 akkhu va! vR0 dii.|| 5 NijeNa khaM 2 pu 1 // 6mohaM khaM 2 // 7nicchidija khaM 2 // 8deg'hipAsate, AyatulaM pANehi saMjate khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii| tulaM sthAne tule khaM 2 / pANehi sthAne pAlehiM pu 1 // 9 aNupubbi khaM 2 pu 2 // sUya. su. 10 Jain Education Intemational Jain Education Intermational Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 4 Nijjutti - cuNNi samalaMkiyaM [ 2 veyAliyajjhayaNe taio uddesao savvattha samatAM bhAvayati / tadanu cAkRtasAmAyikaH zobhanatrataH suvrataH devANaM gacche salogataM samAnalogataM salogataM, vivikkatava-baMbhacera-devANaM salogataM, kiM puNa jo mahavvatAiM phAseti ? // 13 // yatazcaivaM zrAvakA api devalokaM gacchanti jinendravacanAnuzAstAH teNa - 15 155. soccA bhagavANusAsaNaM0 vRttam / anuzAsyate yena tadanuzAsanam, zrutajJAnamityarthaH / athavA anuzAsanasya zrAvakadharmasya phale sacce tattha karehuvakamaM, satye avitathe, sadbhyo vA hitaM satyaM satyavacanaM nAnRtaM saMyamo vA, tatra kuryAdupakramam / upakramo nAma yathopadezaH / athavA - " satyamiti satyam tattha kareja uvakamaM" ti na vitathaM / savvattha viNIta macchare, sarvatreti sarvArtheSu yena vinIto matsaraH sa bhavati vinItamatsaraH / matsaro nAma abhimAnapurassaro roSaH / 10 sa caturddhA bhavati, taM jadhA - khettaM paDucca 1 vatyuM paDucca 2 uvadhiM paDucca 3 sarIraM paDucca 4 / etesu savvesu uppattikAraNe vinItamatsareNa bhavitavvaM / tathA jAti-lAbha tapo - vijJAnAdisampanne ca pare na matsaraH kAryaH - yathA'yamebhirguNairyukto'haM neti, tadguNasamANe vA / davvuMchaM ukkhali-khalagAdi, bhAvuchaM ajJAtacaryA / visuddhaM nAma uggamamAdIhi akalpatazca / Ahare AdadyAt // 14 // evam-- 155. socA bhagavANusAsaNaM, sace tattha kairehuvakamaM / 30 savvattha viNIta macchare, uMchaM bhikkhu visuddhamAhare // 14 // gutte jutte sadA jate, Ata-pare paramAyataTThite // 15 // 156. savvaM gaccA adhiTThae0 vRttam / sarvaM jJeyaM yAvat zaktirvidyate tAvadudhyeyam, jJAtvA ca akRtyaM na karttavyam, kRtyamAcarttavyamiti / uktaM hi - "jJAtAgamasya hi phalaM 0 " [ ] | adhi dhammaM NANAdINi vA | dhammeNa jassa attho sa bhavati dhammaTThI tathopadhAnavIryavAn / gutte jutte sadA jate, [gutte ] triguptaH, jutto NAma NANAdIhiM tava-saMjamesu vA, sadA nityakAlaM yateta yatnavAn syAt / kutra yateta ? tadidaM Atma-pare Atmani pare ca Ata20 pare, No attANaM ativAtejja No paraM ativAtejjitti / AtmanaH paraM Atmasu vA param kiM taM ?, AyatArthikatvam, attho NAma NANAdi, Ayato NAma dRDhaprAhaH, AyatavihArakamityarthaH // 15 // 156. savvaM NaccA adhiTThae, dhammaTThI uvadhANavIrie / 157. vittaM pasavo ya NItayo, bAlajaNo saraNaM ti maNNatI / te mama tesu vI ahaM, No tANaM saraNaM ca vijjatI // 16 // 157. vittaM pasavo ya NAtayo0 vRttam / vittaM hiraNNAdi / pasavo 25 piti-saMbaMdhiNo / bAlajaNo saraNaM ti maNNatI, etAn bAlajanaH zaraNaM manyate taM ca na bhavati / katham ?, iha tAvat -- ca, sayaNassa vi majjhagato rogAbhihao kilissae ego / sayaNo vi ya se rogaM Na viriMcati Neva NAseti // 1 // [ maraNa0 pra0 gA0 583 ] go-mahisA 'jA 'vigAdi / NAtayo mAtAete hi mAM duHkhAt paritrAsyanti iha paratra [ ] savvaNaya-hetumuddhaM appANaM jANa NicchaeNekkaM / yathA te mama na trANAya tathA'hamapi na teSAM trANaM zaraNaM ceti, itazca na bhavati zaraNam // 16 // yataH - 1 vANa aNudeg 2 // 2 saccaM cUpA0 // 3 karejava vR0 dI0 cUpA0 // 4 ttha avaNIta pu 2 vR0 dI0 // 5 ukkhallakha mo0 vA0 // 6 tatopadhA vA0 mo0 // 7 Ayakavi cUsapra0 // 8 NAyato khaM 1 pu 2 / nAtio pu 1 // 9 taM bAle saraNaM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 10 ti khaM 1 kha 2 pu 12 // 19 hetusiddhaM pu0 vinA // For Private Personal Use Only Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0 155-61] sUyagaDaMgasutaM biDayamaMgaM paDhamo suykkhNgho| 158. abbhAgamiyaMsi vA duhe, ahavovakkamite bhavaMtae / egaissa gatI ve AgatI, vidu maMtA saraNaM Na maNNatI // 17 // 158. abbhAgamiyaMsi vA duhe. vRttam / abhimukhaM AgamikaM abhyAgamikaM vyAdhivikAraH, sa tu dhAtukSobhAdAgantuko vA / upakramAjjAtamiti aupakramikam , anAnupUrvyA ityarthaH, nirupakramAyuHkaraNam / bhavaMto nAma bhavAnto maraNameva, kA bhAvanA ?, taddhi yad bAlamaraNaM na bhavati, jarA-kAmAyupakramato vA phalaprapAtavat / tasyaivaMvidhamRtasya egassa gatI va 5 AgatI, ekasyeti pazu-jJAtRhInasya / evaM viduH matvA na to vitta-pazu-nAtUna zaraNaM manyate // 17 // evam 159. savve sayakammakappiyA, aviyatteNa duheNa paanninno| hiMDaMti bhayAkulA saDhA, vodhi-jarA-maraNeha'bhidutA // 18 // 159. savve sayakammakappiyA0 vRttam / sarve iti aparizeSAH svaiH karmabhiH kalpitAH, pravibhaktavizeSA ityarthaH, tadyathA-pRthivIkAyikatvena0 / "kRtI chedane" na vikRtaM acchinnamityarthaH, aviyattena vA adhigacchantenetyarthaH, daheNeti 10 duHkhinaH prANinaH jIvAH hiMDaMti bhayAkulA saDhA, bhayaiH AkulA bhayAkulAH, bhayAni sapta, bhayAni vA duHkhaM tenA''kulAH, bhUtA vA, pApakarmabhiH otaprotA ityarthaH / vAdhi-jarA-maraNeha'bhihutA, nAraka-tiryagmanuSyeSu vyAdhiH, jarA tiryagU-manuSyeSu, maraNaM catasRSvapi gatiSu // 18 // 160. INamo ya khaNaM viyANiyA, No sulabhaM "bodhI ya AhitaM / evaM sahite"'hipassiyA, Aha jiNe iNameva sesa~gA // 19 // 160. iNamo ya khaNaM viyANiyA. vRttam / iNamo tti idam , kSIyata iti kSaNaH, sa tu sammattasAmAiyAdicaturvidhasyApi ekekassa caturvidho khaNo bhavati, taM jadhA-khettakhaNo kAlakhaNo kammakhaNo rikkha(ka)khaNo, ete cattAri vi jadhA logavijae paDhame uddesae "khaNaM jANAhi paMDie" tti sutte [AcA0 zru. 1 a02 u01 sU05 cUrNI ] bhaNitA tathA bhANitavyA / vividhaM jANiyA vijANiyA / No sulabhaM bodhI ya AhitaM, bodhI NANAti tividho, AhitaM AkhyAtam / uktaM caladdhelliyaM ca bodhi akareMto aNAgataM ca patthito / aNNaM dAI bodhi labbhisi kayareNa molleNaM ? // 1 // 20 [Ava0 ni0 gA0 1110 patra 509, upadezamAlA gA0 292] virAhitasAmaNNassa hi dullabhA bodhI bhavati, avaI poggalapariyaTTaM ukkoseNaM hiMDati / evaM sahitehipassiyA, evaM matveti vAkyazeSaH, NANAtisahito adhipAsae parIsahe / paThyate ca-"evaM sahite'dhiyAsae" adhiyaM vA''sae adhiyaase| yaduktamevametat ka evamAha ?-Aha jiNe iNameva sesagA, risabhasAmI bhagavaM aTThAvae puttasaMbodhaNatthaM evamAha, idameva ye cA'jitAdyAH zeSakA jinAH te prAhuH // 19 // kimatikrAntA anAgatAzcaivaM jinAH kathitavantaH kathayiSyanti ca ?, omityucyate161. abhaviMsu purA pi bhikkhavo!, AesA vi bhaviMsu suvvatA / etAiM guNAI Aha te, kAsavassa aNudhammacAriNo // 20 // 15 1'gamitammi vA khaM 1 pu 1 / gamiyammi vA khaM 2 pu 2 // 2 ahavA ukkamite vR0 dI0 / ahavA uvakamie khaM 2 pu 1 vR0 dI0 // 3 bhavaMtare vR0 dI / bhavaMtara khaM 2 vRpA0 diipaa0|| 4 ekkassa khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 5ya khaM 1 vR0 dI0 // 6 tadvaiyaDDhavAla pu0 saM0 / tadviyadvabAla vA. mo0 // 7 tAnityarthaH // 8 avvatteNa khaM 1 pu 2 vR0 dI0 // 9jAti-jarA khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 10 iNameva khaM 1 pu 1 pu 2 vR0 dI / iNameya khaM 2 // 11 vitANitA khaM 1 // 12 bodhiM ca Adeg khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 13 degte'hipAsae khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI / te'dhiyAsae cUpA. vRpA0 dIpA0 // 14 sesatA khaM 1 pu 1 // 15 bhikkhu vo! pu 2 // 16 bhavaMti khaM 2 pu 1 pu 2 // 17 Ahu te khaM 2 pu 1 vR0 dI / Ahie khaM 1 pu 2 // Jain Education Interational Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Nijutti - cuNNisamalaMkiyaM [3 uvasaggapariNNajjhayaNe paDhamo uddesao 161. abhaviMsu purA pi bhikkhavo0 vRttam / abhaviSyan atikrAntAH, bhikSavaH ! iti AmantraNam / AesA vi bhavisu suvvatA, AdesA iti AgamessA / etAiM guNAIM Aha te, ete ye uktA ihAdhyayane apramAdAdiguNAH siddhigamaNasaphalA / kAzyapaH usabhasvAmI vaddhamANasvAmI vA / anugato vA anukUlo vA anulomo vA anurUpo vA dharmaH anudharmaH, kAzyapasyAnucaraNadharmazIlAH / dvidhA samAsaH kriyate - kAsavo jaM aNudhammaM carati jo vA kAsavarasa aNudhammaM carati 5 // 20 // te ca guNA uktAH / punarapi cocyante-- 162. tividheNa vipANa mA haNe0 vRttam / trividhena yogatraya - karaNatrayeNa prANAH AyuH - balendriyAH prANAH te mAha / Atmano hitaM AtmahitaM / aNidANo Na divva mANussaesu kAmabhogeSu AsaMsApayogaM kareti / iMdiya-goiMdiesu 10 saMvuDo | evaM siddhA aNaMtagA, evaM maggaM aNupAlettA atItakAle aNaMtA siddhA, saMpataM saMkhejjA sijyaMti, aNAgate aNatA sijjhissaMti / avare nAma ye varttamAnA AgamiSyAzceti // 21 // 15 20 76 25 162. tividheNa vipANa mA haNe, Ayahie aNiyANa saMbuDe / evaM siddhA anaMtaMgA, saMpata je ya aNAgatA'vare // 21 // 163. evaM se uAhu aNuttaraNANI aNuttaradaMsI0 / evaM avadhAraNe / se iti so usabhasAmI aTThAva pa aTThANautI sutANaM Aha kathitavAn aNuttaraNANI aNuttaradaMsI aNuttaraNANa- daMsaNadharo, eteNa ekatvaM NANa- daMsaNANaM khyApitaM bhavati / arahA NAyaputte pUjAdInarhatIti arhA, nAsya rahasyaM ti vidyate vA arahA / jJAtasya putraH jJAtaputraH, NAtakulapasUte siddhatthakhattiyasute / bhagavAn aizvaryAdiyuktaH / vesAlIe ti guNA asya vizAlA iti vaizAlIyaH, vizAlaM zAsanaM (vizAlazAsane ) vA ikSvAkuvaMze bhavo vaizAlIyaH / "vizAlA jananI yasya, vizAlaM kulameva vA / vizAlaM pravacanaM cAsya, tena vaizAliko jinaH // 1 // 163. evaM se uAhu aNuttaraNANI, aNuttaradaMsI aNuttaraNANa- daMsaNadhare / arahA NAyaputte bhagavaM, vesAlIe viyAhite // 22 // tti bemi // // tatio uddesao / bitiyaM vetAlIyaM sammattaM // 2 // [ ] viyAhito vyAkhyAtaH // 22 // iti evaM jambUsvAmina: vRddhabhagavAn AryasudharmA kathayati - " evaM se udAhu jAva viyAhito" / itiH parisamAptau athavA evamarthaH, evaM iti bemi, sudhammasAmissa vayaNamidaM - bhagavatA sarvavidA uvadiTTha ahamavi bemi / / nayAH pUrvavat // // [ iti vaitAlIyAkhyaM ] dvitIyAdhyayanaM samAptam // 1 pANi khaM 12 // 2deg taso saM khaM 1 pu 1 pu 2 dI0 // 3deg pati je khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 4 etaddvAthAnantaraM khaM 1 12 AdarzaSu cUrNi vRtti-dIpikAkRdbhiranaGgIkRtA ekA gAthA'dhikA dRzyate / sA ceyam iti kammaviyAlamuttamaM, jiNavIreNa sudesiyaM sayA / je AcaraMti AhiyaM khavitarayA, vaha hiMti te sivaM gatiM // ti besi / pu 1 pratau gatiM iti nAsti // For Private Personal Use Only Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GO suttagA0 162-63 NijuttigA041-44] sUyagaDaMgasuttaM viiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| [ taiyaM uvasaggapariNajjhayaNaM ] [paDhamo uddesao] idANiM uvasaggapariNa tti ajjhayaNaM / tassa vi cattAri aNuyogadArA parUvetavvA / atyAdhiyAro duvidho-ajjhayaNatyAdhiyAro uddesatyAdhiyAro ya / ajjhayaNasthAdhiyAro-savve uvasaggA jANittA samma adhiyAsetavvA / uddesatthAdhiyAro-5 paDhamammi ya paDilomA 1 mAyAdi aNulomagA ya vitiyammi 2 / tatie ajjhatthuvadaMsaNA ya paravAdivayaNaM ca 3 // 1 // 41 // paDhamammi ya paDilomA0 gAthA / paDhame uddesae paDilomA, jadhA "puDhe [ya] daMsa-masaehiM taNaphAsamacAitA" [sUtragA0 175], Aya-para-tadubhayasamutthA uvasaggA bhaNaMti 1 / bitie tu mAyAdiaNulomA uvasaggA, aNNe ya rAyamAdI pAeNa aNulome uvasagge uppAyati 2 / tatie uddesae ajjhatthavisesovadaMsaNaM bhaNNihiti, "ke jANaMti viovAtaM itthIo10 udayAto vA ? / " [ sUtragA0 206] paravAdivayaNaM,-"saMbaddhasamakappA hu aNNamaNNehi mucchitaa|" [sUtragA0 211 ], parasamayikA parati tthiyabhAvitA ya uvasaggA uppAenti 3 // 1 // 41 // heusarisehiM aheuaihiM sasamayapaDitehiM NiuNehiM / sIlakhalitapaNNavaNA kayA cautthammi uddese 4 // 2 // 42 // heusarisehiM0 gAthA / cautthuddesae hetusarisA ahetU bhaNNihinti, "jadhA maMdhAtaI NAma" [sUtragA0 234 ], 15 sIlakkhalitA kutitthiyA evaM paNNaviMti evaM parUviMti hetvAbhAsAdi / ahetavo bhUtvA hetumivA''tmAnamAbhAsayanti hetvaabhaasaaH| sasamayapaDitehiM sasamayajoggehiM, jo (jA) tesiM samayA jujjamANayA NiuNA bhaNitA / atha Ayario sasamayapaDitehiM NiuNehiM diTuMtehiM tesiM sIlakhalitANaM aNNautthiyANaM paNNavaNaM kareti cautthe 4 // 2 // 42 // evaM duvidho vi atyAdhiyAro bhaNito / idANiM NAmaNipphaNNo Nikkhevo / tattha gAdhA uvasaggammi ya chakkaM davve ceyaNamaceyaNaM duvihN| __ AgaMtugo ya pIlAkaro ya jo so uvassaggo // 3 // 43 // uvasaggammi ya chakaM0 gAdhA / NAma-ThavaNAo tadheva / vairitto davyovasaggo duvidho-cetanavvobasaggo ya acetanadavvoksaggo ya / cetanadavvigaM jaM tirikkha-maNuA NiyagasarIrAvayaveNa AhaNaMti / acetanadavvigaM taM ceva lauDAdIhiM / adhavA abhighAto taDimAdi uvariM paDati / athavA uvasaggo duvidho-AgaMtugo pIlAkaro ya / AgaMtugo catuppadalauDAdIhi / pIlAkaro vAtiya-pettiyAdi // 3 // 43 // khettovasamgo jaM khettaM bahuoghabhayaM kAlo egNtduusmaadiio| bhAve kammassudao so duviho oghuvakkamio // 4 // 44 // khettaM bahuoghabhayaM0 gAdhA / ogho bahugaM uppaNNaM bahUpasaggo, jadhA bahUpasaggo lADhAvisayo jahiM bhaTTArago paviTTho 25 1'mA nAikayaNulomagA ya bIyammi khaM 1 30 / degmA hu~tI aNulomagA ya bitiyammi khaM 2 pu 2 // 2 ajjhatthavisIdaNA ya kha 1 kha 2 pu 2 vR0 cUpA0 / tRtIyAdhyayanatRtIyoddezakasatkacUrNiprArambhopakramaNikAyAmayameva pATho nirdiSTo'sti // 3degpahiM samayapatiehiM kha 1 kha 2 / "khasamayapratItaiH nipuNabhaNitairhetubhiH" iti vRttikRtaH // 4 so u uvasaggo khaM 2 pu 2 // 5degoghapayaM khaM 1 kha 2 pu 2 vR0 / oghabhayaM vRpaa0|| 6 dussamAIo kha 1 // tyapratIteH nipuNabhyayanatRtIyodezakAsahatI aNulomagA ya Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Nijutti-cuNNisamalaMkiyaM [3 uvasaggapariNajjhayaNe paDhamo uddesao Asi chatumatthakAle, suNagAdIhiM tattha giddhammA khAveMti / ohabhayaM bhavati jadhA bharadhavAse / kAlovasago egaMtadUsamA / sItakAle vA sItaparIsaho vA NidAghakAle usiNaparIsaho vA, evamAdi kAlovasaggo bhavati / bhAvovasaggo kmmodyo| so puNa duvidho-ohato uvakkamato vA / ohato jadhA NANAvaraNaM dasaNamohaNIyaM asubhaNAmaM NiyAgotaM aMtarAyikaM kammodayaM ti / uvakkamiyaM jaM vedaNijja kammaM udijati / daMDai kasa sattha raja0 gAdhA [Ava0 ni0 gA0 725] // 4 // 44 // u~vakamie saMjamavigghakArae tatthuvakkame pagataM / dabbe cauvidho deva-maNusa-tiriyA-''yasaMveto // 5 // 45 // uvakamie saMjamavigghakArae0 gAdhA / je saMjamAu uvakkAmeMti uvasaggA tehiM ahiyAro / jeNa vA davveNa davvehi vA taM kammaM udIrijati, jeNa saMjamAto uvakamAvijati teNa vi adhiyaaro| te cauvidhA-divvA tirikkhajoNiyA mANussA AyasaMvetaNiyA / divvA cauvvidhA-hAsA padosA vImaMsA puddhovemaataa| maNussA vi cauvvidhA-hAsA padosA vImaMsA 10 kusIlapaDisevaNatA / tiriyA cauvvidhA-bhayA padosA AhArA avacca-leNasArakkhaNatA / AyasaMvetaNIyA cauvvidhA-ghaTTaNatA lesaNatA thaMbhaNatA pavaDaNatA, adhavA vAtitA pettiyA saMbhiyA sannivAiyA // 5 // 45 // evekkeko cauvviho aTTaviho vA vi solasaviho vA / / ghaDaNa jayaNA ya tesiM etto vocchaM aMhIyAre // 6 // 46 // ||tiyjjhynnnnijjuttii sammattA // 3 // 15 evekeko caubiho0 gAdhA / aTThaviho kahaM hoti ?, ekkeko aNulomo paDilomo ya / adhavA savve vi solasavidhA uvasaggA, cattAri caukgA solasa bhaMgA bhavaMti / evaM uvasaggA jANitavvA jANaNApariNNAe, paJcakkhANapariNAe adhiyAsetavvA / pariharaMteNa tadhA tadhA ghaDitavvaM parikkamitavvaM jadhA parIsahA Nijjeja tti // 6 // 46 // gato NAmaNipphaNNo / suttANugame suttamuccAretavvaM164. sUraM maNNati appANaM jAva 'jeyaM Na passati / jujjhaMtaM daDhadhammA(?nnA)NaM sisupAlo va mahAradhaM // 1 // 164. sUraM maNNati appANaM0 silogo / kazcit saGgrAme upasthito svAbhiprAyeNa zUramityAtmAnaM manyamAno vAgbhivisphUrjannupatiSThati jAva jeyaM Na passati, jiyati jinAti vA / garjate kalabhastAvad ghanamAzritya nirbhayaH / guhAntaraviniSkrAntaM yAvat siMhaM na pazyati // 1 // tAvad gajaH prazrutadAnagaNDaH, karotyakAlAmbudagarjitAni / yAvanna siMhasya guhAsthalISu, lAGgulavisphoTaravaM shRnnoti||2|| 25 NidarisaNaM-jujjhaMtaM daDhadhammA(nA)NaM, jujjhamANaM jujhaMtaM, dRDhaM dhanuryasya sa bhavati dRDhadhanvA taM dRDhadhanvAnam / sisupAlo va mahAracaM, madhAradho kesavo, zizupAlena tulyaM zizupAlavat / sa kila mAdrIsutaH caturbhujo jAtaH / bhItayA pazcAt tayA naimittI pRSTaH-kimidaM rUpam ? / tenApadizyate-mahAdbhutametat, yaM dRSTvA'sya etau dvau bhujau svAbhAviko bhaviSyataH tato'sya mRtyuriti / tataH sA mAdrI dArakajanmavarddhApakAnAmAgatAnAM taM dArakaM darzayati sma, yathAhaM ca pAdeSvapAtayat / 30 vAsudevasya cA''gatasya tamAlokya tau bhujau naSTau / pazcAt tasya mAtrA vAsudevo'bhayaM yAcitaH / tenApadizyate-aparAdha 1 chadmasthakAle // 2 dayitaM / u vA0 mo0 // 3 "daMDa kasa sattha rajU aggI-udagapaDaNaM visaM vaalaa| sI-uNDaM arai bhayaM khuhA pivAsA ya vAhI ya // 725 // mutta-purIsanirohe jiNNA-'jiNNe ya bhoyaNe bahuso / ghaMsaNa gholaNa pIlaNa Aussa uvakkamA ee|| 726 // " 4 ovakamio saMjamavigghakaro tatthuvakkame khaM 2 pu 2 / ovakkamio saMjamavighAyakAri tamuvakkame khaM 1 // 5 sibhiyA pu0|| 6 ekeko ya cau khaM 1 khaM 2 pu 2 vR0|| 7degviho dibAI hoi solasaviho u khaM 1 vR0|| 8 ahIyAro khaM 2 pu 2 vR0 dii0|| 9jetaM pu 1 // 10degpAle mahA khaM 1 pu 2 / pAlo vva mahAdeg khaM 2 // 11 "dRDhaH-samarthoM dharmaH-khabhAvaH. saGgrAmAbhaGgarUpo yasya sa tathA tam" iti vRtti-dIpikAkRtorvyAkhyAnam // Jain Education Intemational Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 79 suttagA0 165-67 NijjuttigA0 45-46 ] sUyagaDaMgasuttaM viiyamaMgaM paDhamo suyakkhaMdho / zatamasya kSamayiSyAmi / tato'sau pravRddhaM vAsudevaM samakSaM parokSaM vA gopAla-vatsapAlAdibhirAkrozairAkruSTavAn , AjJApratiSedhAdIMzcAparAdhAn kRtavAn / tato'parAdhazate pUrNe kacidevAbhimukhamApatantaM AkrozantaM 'matpatho'vasarpasva' iti, 'nAhamapathA gacchAmi' / alpenaivA''yAsena cakradhuka sudarzanacakradhArAtipAtena zirazchinnaM kRtavAniti parokSo dRSTAntaH // 1 // ayaM tu pratyakSa: 165. payAtA sUrA raNasIse saMgAmammi uvhite| ___ mAtA puttaM Na yANAti jeteNa parivicchate // 2 // 165. payAtA sUrA raNasIse0 vRttam (silogo)| bhRzaM yAtAH prayAtAH, zapati zapyate vA zUraH, mahatA ukkiTThi-sIhaNAta-bola-kalakalasaddeNaM payAtAH raNasIsaM NAma aggANIkaM / samastaM asyate grasyante vA tasminniti saGgrAmaH / upasthite NAma anyonyabaleSu sabhAmAyopasthiteSu / mAtA puttaM Na yANAti, amAtA-putro yadA saGgrAmo bhavati / kA bhAvanA ?-tasyAmavasthAyAM mAtA putraM muktaM uttAnazayaM kSIrAhAramajaGgamaM bhayoddhAntalocanA appA(cA)daNNA Na yANAti, 10 no(nA)pekSate, na trANAyodyamate, hastAt kaTIto vA bhrazyamAnaM bhraSTaM vA na jAnIte / jeteNa parivicchate, jayatIti jetA atastena jetrA, teNa jeeNa pari savvato bhAve, samantAd bANAdibhirAyudhaistaiH kSataH parivicchate, savvato chiNNa-paricchiNNamityarthaH // 2 // 166. evaM sehe vi appuDhe bhikkhucriyaaakovide| sUraM maNNati appANaM jAva lUhaM Na sevati // 3 // 166. evaM sehe vi appuDhe0 silogo / appuTTho NAma appuTThadhammo, aspRSTo vA parISahaiH, adRSTadharmA ityarthaH / bhikkhUNAM cariyA bhikkhucariyA, kovido vipazcit , na kovido akovido. na tAvat parISahopasargaH vikovidaH / so pavvayaMto ciMtei bhaNati ya-kiM pavvajAe dukkaraM kAtuM ti ?, kiM Nicchiyassa dukkaraM ?, NaNu sIha-vagghehiM vi samaM jujjhijjati, saMgAme ya pavisijjati, aggipaDaNaM ca kIrai / evaM adiTThaparIsaho sUraM maNNati appANaM, tapaHzUram / jadhA davvasaMgAme kuMtA-'si-bANagahaNe juddhe uvahite kei parabalasaI soUNa ceva NassaMti, kei pravRtte prahatAH aprahatA vA, kei mArijaMti / evaM 20 bhAvasaMgAme vi sUraM maNNati appANaM jAva lUhaM Na sevaM(va)ti, rUkSaH saMyama eva, rUkSatvAt tatra karmANi na zliSyanti, rUkSapaTe rjovt| tatra kecid dRSTraya sAdhUna jallAdIhiM liptAGgAn kecidarddhakRte loce kecit parisamApte kezAn sraSTuM gatAH, tata eva yAnti // 3 // uktA oghaupasargAH / idAnI vibhAgaza upadizyante / tatthovasaggA parIsahA ya egaM ceva kAuM uvadissaMti 167. jadA hemaMtamAsammi sItaM phusati sNvaatgN| tattha maMdA visIdati raTTahINA va khattiyA // 4 // 25 167. jadA hemaMtamAsammi0 silogo / yatrAtIva zItaM bhavati, varSa-vardalAdayo vA tIvravAtA bhavanti, vAtagrahaNAta sIha-vaggha-virAlopAkhyAnaM, yadhA pose vA mAhe vA / tattha maMdA visIdaMti tasmin kAle tatra, mandA uktAH, vividhaM sIdanti visIdanti-aho! imA sudukkarA pavvajjA, bahavo parIsahovasaggA visaMdhitavvA / te evaM ciMteMtA sIyAbhibhUtA rahahINA va khasiyA, jadhA parabaleNa ucchAdite rahe hitasAre ya parabalakaMte vilupyamANo vA khattio NAma rAyA so jadhA soyati evaM seho vi giraggimaraNo vuttAvaguttAsu vasadhIsu sItAbhihute viciMteti-kimevaMvidhAe pavvajjAe gahiyAe ? 30 // 4 // bhaNito sItaparIsaho / eSa evopasargaH, tatpuruSo'yaM samAsaH / tadidANI uNhaparIsaho'padissati 15 1 vikkhate khaM 2 // 2 abbhuTTe khaM 1 // 3 bhikkhAcariyA khaM 2 pu 1 vR0 dI / bhikkhAcarie khaM 1 pu 2 // 4 saMjama vA. mo0|| 5rajavat vA0 mo0||6idaanni vA. mo0|| 7savAyagaM khaM 2 pu 2 / savvagaM vR0 dii0|| 8 rajahINA khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| 9 viSoDhavyAH / Jain Education Intemational Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Nijjutti-cuNNisamalaMkiyaM [3 uvasaggapariNajjhayaNe paDhamo uddesao 168. puTTho gimhAbhitAveNaM vimaNe supipaasite| tattha maMdA visIdati macchA appodae jadhA // 5 // 168. puTTho gimhAbhitAveNaM0 silogo / abhimukhaM tApayatIti abhitApaH / azobhanamanAH vimanAH karpUravAsitodakaM dhArAgharAdi vA ciNteNto| athavA tapaM prati vigataM mano'sya sa bhavati vigatamanAH / pAtumicchA pipAsA / 5suTTa pipaasito| macchA appodae jadhA, tadalpatvAdatIva tapyante, bahirudakatApena antazca manastApena tapyamAnAH yathA sIdanti, evamasAvapi jalla-mala-kheda klinnagAtro bahiruSNAbhitaptaH zItalAn jalAzrayAn dhArAgRhANi ca candanAdIMzcoSNapratIkArAn anusmaran bhRzaM anuzocate vyAkulacetA bhavati // 5 // vutto uSNaparIsaho / idANI jAtaNAparIsaho 169. sadA dattesaNA dukkhaM jAyaNA duppnnolliyaa| kaimmaMtA dubbhagA ceva iccA''haMsu puDhojaNA // 6 // 10 169. sadA dattesaNA dukkhaM0 silogo / sadeti savvaM kAlamavizrAmam , dattagrahaNAd jAtitaM ca dattaM ca, dattamapyesaNIyaM ca / dukkhaM chudhA-tisAbhibhUtehiM pariharitum , dukkhaM ca paDisehijjati aNesaNijaM, sAmpratasukhAbhilASI paDuppaNNabhArio jIvo, ditagA ya russaMti / jAyaNA duppaNolliyA duHkhaM praNudyate jAyaNA, baladevavat / vattAro ya bhavaMtikammaMtA dubbhagA ceva, kRSI-pazupAlyAdibhiH kurmAntaiH AptAH (ArtAH) abhibhUtA ityarthaH, strI-mitra-jJAti-svAminAM dubbhagA / iti AhuH pRthak pRthag janA vistarato vA janAH pRthagjanAH // 6 // 170. ete sadde acAeMtA gAmesu nagaresu vA / tattha maMdA visIdati saMgArmammi va bhIruNo // 7 // 170. ete sadde acAeMtA. silogo / zabdyate'neneti zabdaH / acAeMtA NAma azaknuvantaH soDhum / kodIryante ? ucyate-gAmesu nagaresu vA, vA vikalpe, kheDa-kabbaDAdIsu vi / tattha maMdA visIdaMti saMgAmammi va bhIruNo, bhIravo hi saGgrAme prApte maraNabhayAd viSIdanti, UrU khaMbhaijjati, khinnacittA bhavanti // 7 // 171. appege khujjhitaM bhikkhU suNI desati luuse| tattha maMdA visIdati tepuTThA va pANiNo // 8 // 171. appege khujjhitaM bhikkhU0 silogo / api eke na savve / khujjhito NAma kSudhitaH pipAsurvA, taM kSut-tRSNApratiyogArthamaTantaM suNI dasati, zvasatIti suNI, lUSayatIti lUSakaH bhakSaka ityarthaH / tattha maMdA visIdati saMyamodyama prati sIdanti / diTuMto teUpuTThA va pANiNo, tejo nAma agnistena davAgninA anyatamena vA tejasA zaza-mUSaka-mArjAra-kola25 vRka-zupaka-latA-vitAna-vRkSAdayo dahyamAnAH saGkucanti / prANigrahaNAt sarvaprANino'pi dahyamAnA visIdanti // 8 // 172. appege paribhAsaMti paaddipNthiymaagtaa| paDiyAragatA ete je ete evjiivinno||9|| 1puDhe giNhAdhitA khaM 1 khaM 2 / puDhe gimhe'hitA pu 2 // 2 kammattA dUbhagA khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 3"karmabhirArtAH pUrvakhakRtakarmaNaH phalamanubhavanti, yadi vA karmabhiH-kRSyAdibhiH AttAH-tat kartumasamarthA udvignAH santaH" iti vRtti-dIpikayorvyAkhyA // 4 acAItA khaM 2 / abhAeMtA khaM 1 / acAyaMtA pu 1 pu 2 // 5 gAmaMsi nagaraMsi vA khaM 2 // 6deggAmaMsi va khaM 2 pu 1 // 7 bhIruyA khaM 2 // 8degciMtA cUsapra0 // 9 jujjhitaM khaM 1 khaM 2 pu 2 / jhujjhiyaM pu1khudhiyaM vR0 dI. // 10 bhikkhaM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 11 Dasai khaM 1 pu 1 pu 2 // 12 teupu khaM 2 pu 2 / tejapu. khaM 1 pu 1 // 13 paDibhA khaM 2 vR0 dii.|| 14 tadAravetaNije te je ete cuunn.|| Jain Education Intemational Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 suttagA0 168-75].. . sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| 172. appege paDi(ri)bhAsaMti0 silogo / samantAd bhASante paribhASante / padyate'neneti panthAH, panthAnaM prati yo'nyaH panthAH sa pratipathaH pratipanthA vA, tena gacchatIti prAtipathikaH, taM gAmANugAma rIyaMtaM kei pADipaMthagAH pddibhaasNti| athavA yo yasya vilomakaH sa tasya prAtipathiko bhavati, te tu sarve eva kutIrthAH sanmArgavilomakAH / katham ? aNusoyapaTThie bahujaNammi sAdhavo hi pratizrotasA mokSamabhi prasthitAH, kutIrthAstvanuzrotasA / kiM bhASante ? paDiyAragatA ete. karaNaM kRtirvA kAraH, kAraM prati yo'nyaH kAraH pratikAraH, taM gatAH paDiyAragatAH paDiyAI kammAI vedaMti, etehi aNNAe / jAtIe paMthA ucchUDhA teNa Niya'NA hiMDaMti, Na ya dattAiM dANAiM teNa na labhaMti, laddhaM pi ya Na geNhaMti, Na vA udagANi dattANi teNa tANi Na pibaMti / je ete evajIviNo tti je ete evaMjIvaNasIlA, taM jadhA-kaMjiga-usiNodagAdIhiM antAhAreNa ya jIvaMti / paThyate ca-"tadAravetaNijje te" jehiM ceva dArehiM kataM tehiM ceva vedijati tti tadAravedaNijaM / jadhA-adattadANA teNa Na labhate, sesaM tagheva // 9 // 173. appege veiM jujati caragA piMDolagA'hamA / ___ muMDA kaMDUviNaTuMgA ujallA asamAhitA // 10 // 173. appege vaI juMjaMti [silogo] | apyeke na sarvAH (sarve ) vAcaM muMjaMti vAcamudIrayantItyarthaH / aho! ete caragA piMDolagA piMDesu dIyamAnesu ulleti piMDolagA / adhamA NAma adhamajAtayaH, brAhmaNA yuttamAH, kSatriyAH vaizyA madhyamAH, zUdrA adhamAH / brAhmaNasya kila bhikSA iSTA kSetriyarSINAM ca, zeSAstu yadyaTanti klezaM kurvanti te tat piNDaM ti / muNDeti azikhAH / sveda-mala-matkuNAdibhiH khAdyamAnA aGgula-nakhazukti-zalAkAdInAM kaNDukitamArgaH vinnhuuNgaa| ujalla15 tti uvacitajallA malasakaTAcchAditAGgAH / "uAya" ti vA paThyate ca, ujAto mRgo naSTa ityarthaH, ujAtamRgasamAH / asamAhita tti azobhanA vivRtAGgatvAt , athavA asamAhitA dukkhitA // 10 // 174. evaM vipaDivaNNege apaNA u ajaanngaa| tamAto te tamaM jaMti maMdA moheNa pAutA // 11 // 174. evaM vippaDivaNNege0 silogo / evaM anena prakAreNa, na samyak pratipannAH vipratipannAH, ege midhyAdRSTayaH 20 svayamajAnakAH na ca jJAnavatAM zRNvanti / ajJAnaM hi tamaH, te tato aNNANatamAto tamaMtaraM kAyAi ukkosakAladvitIyaM mohaNijjaM kammaM baMdhati, evaM NANAvaraNijaM dasaNAvaraNija, egiMdiyAdisu vA egaMtatamAsu joNIsu uvavajaMti, NicaMdhakAresu vA Naraesu / buddhIe maMdA / moho aNNANaM / pAutA chaNNA / adhavA-"matimaMdA itthigAu yA" maMdaviNNANA u strImohena // 11 // uktAH zabdAH / idANiM phAsA 175. puTTho ya daMsa-masaehiM tnnphaasmcaaitaa| na me diTTe pare loeM kiM paraM maraNaM siyA ? // 12 // 175. puTTho ya daMsamasaehiM0 silogo / siMdhu-tAmalittigAdisu visaesu atIva daMsagA bhavaMti, aprAvRtAste bhRzaM bAdhyamAnAH zItena ca attharaNa-pAuraNaTThatAe taNAI sevamANA tehiM vijhaMti acAitA adhiyAsamiti vAkyazeSaH / idaM ca duHkhamapi sahyate yadi nAma paraH lokaH syAt, sa ca na me diu pare loe kiM paraM maraNaM siyA, na hi mayA'nyena vA sa 1 nagnA ityarthaH // 2 vayi khaM 2 / vati khaM 1 // 3 nagiNA kha 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 4 ujjAyA cuupaa0|| 5 kSatriye kRSI, avazeSAstu avalaganti klezaM kurvanti tena tat piMDolagA / muMDe mudrite // 6 yad ghaTanti pu0|| 7 aziSAH cUsapra0 // 8 matimaMdA itthigAu yA cUpA0 // 9pAuDA khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 10cAyiyA khaM 1 / cAiyA pu 1 pu 2 // 11deg5 jada para kha 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 12 aNadhi cUsapra0 // sUya0 su011 Jain Education Intemational Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Nijutti-cuNNisamalaMkiyaM [3 uvasaggapariNajjhayaNe biio uddesamo sAkSAt paraloko dRSTaH yanimittaM lezaH sahyate / lezAn sahamAnasya hi paraM maraNaM siyA, tadapyaniSTam , maraNamihecched yadyasau paralokaH syAditi, saMdigdhe tu paraloke kiM duHkhena tapasA kRtena ? iti / ayamadarzanaparISahopasargaH // 12 // kizca 176. saMtattA kesaloeNaM bNbhcerpraaitaa| tattha maMdA visIdaMti macchA paviTThA va keyaNe // 13 // 176. saMtattA kesaloeNa. [silogo] / samastaM taptAH [saMtaptAH ] / klizyanta ebhirAkRSTA iti kezAH / duHkhamIravo hi kecit kesaloyaparAjitA vippaDivajaMti teSAM sa evopasargaH / baMbhaceraM itthiparIsaho teNa parAitA uvasamgitA aNuvasamgitA vA tattha maMdA visIdaMti macchA paviTThA va keyaNe, keyaNaM NAma kaDavallasaMThitaM, macchA pANie paDiNiyatte uttArijaMti ityarthaH, khuDDamAdI, tattha te paviTThA varAgA soyaMti visIdati parigholaMti jaiyA va pANiyaM pi ghulitaM // 13 / / 177. AyadaMDasamAyArA micchaasNtthitbhaavnnaa| harisa-ppadosamAvaNNA keyi lUseMti aNAriyA // 14 // 177. AyadaMDasamAyArA0 silogo / AtmAnaM daNDayituM zIlaM yeSAM te bhavanti AtmadaNDasamAcArAH / micchattasaMThitA bhAvaNA jesiM te bhavaMti micchAsaMThitabhAvaNA / te nu kathamAtmAnaM daNDayanti ? ucyate, te sAdhUna dRSTvA harSAt pradoSAdvA'vapiTTenti, jadhA so purohitaputraH / keyi tti Na savve, lUseMti akkoseMti piTeMti ya anAryA saNAdIhiM 3 // 14 // 178, appege paliyaMtammi cAro coro tti suvvyN| . 15 . baMdhati bhikkhuyaM bAlA kasAya-vasaNehi ya // 15 // 178, appege paliyaMtammi0 silogo / api eke na sarve, paDiyaMtaM samantAdantaM pariyantaM / kasya ? dezasya / tasminnadeze paryante rIyantaM kaJcid bhASante-cAriko'yam, cArayatIti cArakaH, yeSAM parasparavirodhaH te cArikamityenaM saMvadante / coraM vA taM suvvayaM pi saGgataM zobhanaM vratam / saMkitA vA NissaMkiyA vA bhUtvA baMdhaMti bhikkhuyaM bAlA, jadhA gosAlo baddho AsIt [bhAva0ni0 gA0 484] |ksaay-vsnnehi ya tti, tatpuruSaH samAsaH dvandvo vA'yam, sabhAvata eva 20 kecit sAdhUna dRSTvA kasAijjati, vasaNaM kesiMca bhavati-kappaDiga-pAsaMDiyA~ bAheti NaccAveMti vA // 15 // teSveva paryanteSu madhyadezeSu vA kaMci riyamAnaM kazcid bAlo__179. tattha daMDeNa saMvIte muTTiNA adu phaleNa vA / NAtINaM saMratI bAle itthI vA kuddhagAmiNI // 16 // 179. tattha daMDeNa saMvIte0 silogo / daMDo NAma khIlo daMDappahAro vA / muTThI muTThIreva / phalaM caveDAprahAraH / 25 saMvItaH samprahata ityarthaH / NAtINaM saratI bAle, jai NAma NAtayo keyi ettha hotthA (hotA) bhAti-mittAdayo NAhamevaMvidhAM AvatiM paaveto| itthI vA kuddhagAmiNI, jadhA sA acaMkAritabhaTTA [ dazAzru0 a0 8 ni0 gA0 53-56 cUrNau ] kuddhA gacchatIti kuddhagAmiNI // 16 // 180. ete bho ! phairusA phAsA kasiNA durdhiyaasgaa| hatthI vA sarasaMvItA kIvA vasagA gayA gihaM // 17 // ti bemi // ||tRtiiyaadhyynsy prathamoddezakaH 3-1 // 1parAjiyA khaM 1 khaM 2 pu 1 // 2degcchA viTThA khaM 1 pu 2 // 3 jayA vi pANiyaM dhulitaM pu0 // 4 lUsaMta'NAritA khaM 2 pu 1 pu 2 / lUsaMti NAriyA khaM 1 // 5 paJcakalpamahAbhASye etadudAharaNaM draSTavyam // 6 yaMtaMsi khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 // 7degvayaNehi khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| 8 yA vA hoMti Na cuuspr0|| 9kaizcid cuuspr0|| 10 daMDehiM khaM 2 // 11 sarae khaM 1 pu 2 // 12 kasiNA phAsA pharusA dura khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 13 kIvA'vasa gayA gihaM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 / tivvasaDhagA gatA gihaM cUpA / tivvasaDDhe gayA gihaM vRpA0 // Jain Education Intemational Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , suttagA0 176-83]. sUyagaDaMgasutaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNgho| 83 180. etebho ! pharusA phAsA0 silogo / pharusA nAma snehviyuktairudiiritaaH| dukkhaM adhiyAsijjati duradhiyAsagA appasattehiM / te aNadhiyAsemANA hatthI vA sarasaMvItA zaraprahArairityarthaH, yathA raudrasaGgrAme hastinaH zarasaMvItA nazyanti evaM bhAvasaGgrAmAdapi parIsahaparAyitA klIbA vazakA nAma parISahe vazakAH punarapi gRhaM [gatAH] gacchanti gamiSyanti c| paThyate ca-"tivvasaDhagA gatA gihaM / ti bemi" tIvra zaThAH tIvrazaThAH, tItrairvA zaThAH tIvrazaThAH, tItraiH parISahaiH prtihtaaH||17|| // iti [ tRtIyopasargaparijJAdhyayane uddezaH] prathamaH 3-1 // [uvasaggapariNAe biio uddesao] sa eva upasargAdhiyAro aNuvattata eva / . 181. adha ime suhumA saMgA bhikkhUNaM je duruttraa| jatthaM maMdA visIdati Na caettA javaittae // 1 // .. 10 181. adha ime suhumA saMgA0 silogo / athetyAnantarye, paDilomovasaggA gatA, idANiM aNulomA / uktaM hi"paDhamammi ya paDilomA NAtI aNulomagA ya vitiymmi|" [ni0 gA0 41] suhumA NAma NiuNA, na prANavyaparopaNavat sthUramUrtayaH, upAyena dharmAcyAvayanti / uktaM hi-"zakyaM jIvitavighnakarairapyupasargerudIrNaiH mAdhyasthyaM bhAvayitum / " [ ] anulomA puNa pUjA-satkArAdayaH bhikkhUNaM duruttarA bhavaMti / vakSyati hi-"pAtAlA va duruttarA"' [zlo0 192] sajjate yatra sa snggH| saMgo tti vA vigyo tti vA vakkhoDo tti vA egahu~ / alpasattvAnAM dustarAH na 15 tu sattvavatAm / jattha maMdA visIdaMti, maMdA uktAH, viseseNa sIyaMti / Na caettA NAma asakeMtA javaittae tti vA lADhettae tti vA egttuN||1|| .. 182. appege NAtayo dissa ruyaMti privaariyaa| posaNe tAta! puTTho si kessa paricayAsi Ne? // 2 // 182. appege NAtayo dissa0 silogo / apiH padArthasambhAvane / eke na sarve jJAtayo mAtA-pitrAdi pavvayaMtaM 20 puvvapavvaitaM vA daTThaNaM ruyaMti / kidhaM ?, kivaNa-karuNANi-"nAdha ! piya! kaMta ! sAmiya!." / [ ..] parivAriyA davvato bhAvato ya / vayaM vRddhA karmAsahiSNavaH, tadidAnI posAhi Ne, AbAlyAt puTTho mA~dAdibhiH // 2 // 183. pitA te therato tAta ! sasA te khuDDiyA imaa| bhAtaro te saMvA tAta! sodarA kiM jahAsiNe? // 3 // 183. pitA te therato tAta0 silogo / tAta ! ityAmatraNam / uktaM hi 25 pitA te sthaviro tAta! vayaM ca gatayauvanAH / na ca tat karma jAnAsi yajjAnAtyaparo jnH||1|| 1 ahime khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0||2'tth ege vikhaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 ||3ceNti kha 1 / cayati khaM 2 pu1pu 2 / "zaknuvanti" iti vRtti-diipikaakaarau|| 4 javittae khaM 1 pu 2 / jahittae kha 2 pu 1 // 5 nAyayA khaM 1 pu 2 / NAyao khaM 2 pu 1||6dissaa kha 1 kha 2 // 7 royaMti khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 8pariyAriyA pu 1 // 9kassa tAta! cayAsi No kha 1 kha 2 pu 2 vR0 dI / kassa tAya ! jahAsiNe pu1 // 10 mAtrAdibhirityarthaH // 11 pitA ta the khaM 1 / piyA ya thedeg pu2 // 12 sayA pu 1 / sagA kha 1 kha 2 pu 2 vR0 dI0 // 13 cayAsi khaM 2 vR. dii0|| ... Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Nijuti- buNNisamalaMkiyaM [3 uvasaggapariNNajjhayaNe biio uddesabha tvAM hi muktvA asyAM dazAyAM ko'nyaH poSayiSyati ? / taM tu sadbhAvato brUte, kautukAdvA anyeSvapi putreSu vidyamAneSu bravIti -- posaNe tAta ! puTTho si, kassa NAma tumaM amhe aNAhAraM paricayasi ? / kizca kazcid nA [janaiH ] suhRdbhirvA niSkrAmannupadizyate--pitA te therato tAta !, therago daMDadharita gahattho atyantadazAM prAptaH yuktaM tvayi jIvamAne malla piMDamaDato ? kathaM ca tava dharmaH syAdasmin vilapamAne ? / khasA nAma te bhaginI, sA ya khuDDaliyA bhadra! bRhattamA kanyA 5 vA, ko'syA nirvahaNaM kariSyati ? / evamAdINi kAryasahasrANi saMtANi asaMtANi vA udIraMti / bhAtaro te savA tAta ! zRNvantIti zravAH ANA uvavAya- vayaNaNise ya ciTThati / samAnodarAH sodarAH / sodaramahaNAd anye'pi tAva ekapitrAdayo chaMDijjaMti suhaM, na tu sodarAH // // kina-- vadhu 184. mAtaraM pitaraM posa evaM logo bhavissati / 10 184. mAtaraM pitaraM posa0 silogo / mAtApitarau hi zuzrUSA tAvidAnIM puSNAhi / evaM loko bhaviSya ayaM parA / asmiMstAvad yazaH kIrttizca bhavati maGgalaM ca / ukta hi 25 evaM khu loiyaM tAta ! je pAlaMti u mAtaraM // 4 // guravo yatra pUjyante yatra dhAnyaM susambhRtam / adantakalaho yatra tatra zakra ! vasAmyaham // 1 // [ 1 paralokazca bhavati guruzuzrUSayA / ete hi padIvasatthiyA samaNagA bhavaMti je mAyA- pitaraM Na sussUsaMti, teNa tersi 15 gurupaDiNIyANaM kato logo dhammo vA bhavissati ? // 4 // kiJcAnyat 185. uttarA mahurullAvA puttA te tAta ! khuDDugA / 20 185. uttarA mahurullAvA 0 silogo / uttarA nAma prativarSamuttarottarajAtakAH samaghaTacchinnagAH / paThyate ca" itarA madhurollAvA" itarA NAma khuDDulagA avyaktamaddurollAvakAH / puttA te tAta ! khuDDagA, tAta ityAmantraNam, khuDDaga 0 tti aprAptavayasaH akarmayogyA vA / bhAriyA te NavA tAta !, bharaNIyA bhAryA, navA nAma navavadhUH aprasUtA garbhiNI vA, mAsA aNNaM jaNaM gameja ubbhAmae vA karejja, jIvaMta eva tumammi aNNaM patiM geNhejjA tato tujjha vi addhitI bhavissati, amha vi ya jaNe chAyAghAto avaNNao ya bhavissatIti // 5 // kica-jo jadhA puvvamAsI tassa hi sa eva uvasaggo pAyo bhavati, yo nAnyathA bravIti / tadyathA - yaH kRSyAdikarmaparAjitaH taM dRSTvA bruvate bhAriyA te NavA tAta ! mA sA aNNaM jaNaM game // 5 // 186. ehi tAva gharaM jAmo mA taM kammasahA vayaM / " bitiyaM pitAta ! pAsAmo jAmo tAva sayaM gihaM // 6 // 186. ehi tAva gharaM jAmo0 silogo / jANAmo - jadhA tumaM atikammA bhIto pantraito, idANi vayaM kamma matthA kammasahA kammasahAyakatvaM prati bhatrataH, tadidAnIM kumAra ! [kiM] atibhaNieNa ? caMpagANi vi hattheNa mA chivAhi, taNaM vA ukkhivAhi--tti dUragataM ca NaM daTTaNa bhagati / AsaNNaM vA gRham Agaccha, bitiyaM tAta ! pAsAmo jAmo tAva sayaM gihaM, bitiyaM pitAta ! pAsAmo, sve gRhe tiSThantamiti vAkyazeSaH, bitiyaM pi tAva pecchAmu savvAiM NilagAI // 6 // 1 esa pu 1 // 2 lopa bhavissatI khaM 1 pu 1 pu 2 // 3eyaM khaM 1 pu 1 // 4 khalu khaM 2 // 5 je poseti u mAtaraM khaM 1 / jo posai u mAyaraM pu 1 / je pose piu-mAyaraM pu 2 // 6 itarA madhurolAvA cUpA0 / uttarA madhurollAvA khaM 1 khaM 2 vR0 dI0 // 7 aNNajaNaMgamA pu 2 // 8 vi ya addhitIyA bhavi vA0 mo0 // 9 tAya ! khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 dI0 // 10 bIyaM khaM 1 pu 1 pu 2 // / 11 tAyA ! pu 2 // 12 jAmu khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // For Private Personal Use Only Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0 184-91] sUyagaDaMgasuttaM viiyamaMgaM paDhamo suyakkhaMdho / 187. gaMtuM tAta ! puNA''gacche Na teNAsamaNo siyaa| __ akAma parakkamaMtaM ko taM vAretumarahati ? // 7 // . 187. gaMtuM tAta ! puNA''gacche0 silogo / gatvA svajanapakSaM dRSTvA punarAgamiSyasi, na hi tvaM tenAzramaNo bhaviSyasi yastvaM svajanamavelokayitvA punarAyAsyasi / akAmakaM parakkamaMta, akAmako nAma aNacchio, parakkamaMtaM ti paDijayaMtaM / athavA yadA tvaM paraM (?) prApya niSkrAnto bhaviSyasi bhuktabhogitvAt tadA akAmakaM parAkramantaM ko taM / // 7 // dharentagaM vA pavvaiyagaM bhagaMti188. jaM kiMci aNagaM tAta ! taM pi savvaM smiiktN| . hiraNaM vavahArAtI taM pi dAsAmo te vayaM // 8 // 188. je kiMci aNagaM tAta ! taM pi savvaM samIkataM0 [silogo / samIkataM ti vA ] uttAriyaM ti vA vimokkhitaM [ti] vA egaheM / hiraNNaM vavahArAtI, jo vA Niyago khIgabhaMDamullo pavvaito taM bhaNaMti-hiraNNaM te katAkataM dAsAmo, 10 AdigrahaNAt suvaNNaM vA bhaMDamullaM vA dAsAmo jeNeva vavaha rissasi, vyavahArArtha vyavahArAya / api padArthAdiSu, tacca te dAsAmo, anyacca yad vakSyasi // 8 // 189. icevaM NaM susikkhaMtaM kAluNato uvdvitaa| vibaddho jAtisaMgehiM tato gAraM pahAvatI // 9 // 189. icchevaM NaM susikkhaMtaM0 silogo / sAdhukriyA suTTha sikkhaMtaM susikvaMtaM / pAThAntaram "susehiti" vA 15 osikkhAvetItyarthaH / kAluNato uvahita tti kaluNANi kaMdaMtA ya ruyaMtA ya NirikkhatA ya taM uvasargeti samuTThitA uppavvAvetuM / sa ca tehiM NANAvidhehiM vibaddho NAtisaMgehiM tato gAraM pahAvatI, gAraM nAma agAratvaM bhRzaM vA dhAvati [padhAvatI] // 9 // kizcAnyat. 190. vaNe jAtaM jadhA rukkhaM mAluyA pddibNdhtii| evN "Na pariveti gAtao asamAdhie // 10 // 20 190. vaNe jAtaM jathA rukkha0 silogo kaMTho / evaMNA pariveTaMti dravyataH / bhAvatazca pariveDhaNaM asamAdhIe tti taM taM bhaNaMti kareMti ya yenAsyAsamAdhirbhavati / athavA asamAdhitA te dravyato bhAvatazca, sa taiH karuNAdibhiH // 10 // 191. vibaddha NAtisaMgehiM hatthI vA vi nnvgghe| piTThato parisappaMti sUtiya vva aduurto||11|| 191. vibaddhe NAtisaMgehiM hatthI vA vi Navaggahe [ puvvaddhaM ] / kaJcit kAlaM kAsArocchukhaNDAdibhiranuvRttya pazcAd 25 ArAprahArairbAdhyate / te'pyenaM punarjAtamiva manyamAnAH tasyAbhinavAnItasya piTThato parisappaMti / ko dRSTAntaH ?, sUtiya vva adarato, yathA tadinasUtikA gRSTiH stanandhakasya pItakSIrasya itazcetazca paridhAvato ISadunnatavAladhiH sannatagrIvA rambhAyamANA 1puNo gacche khaM 2 pu 1 pu 2 // 2Na yAya teNa samaNo khaM 2 / Na teNa samaNo khaM 1 pu 1 / neeNa samaNo pu 2 // 3 magaM parakamma ko te vA khaM 1 khaM 2 pu 1 / magaM parakaMtaM ko te vA pu 2 // 4 dhAretu vRpA. dIpA0 // 5 degmavalokya puna pu0|| 6akAmaM te parakkama akAmako cuuspr0|| 7 anarthika ityarthaH // 8 'dharentarga' RNavantam ityarthaH // 9 samIgayaM khaM 1 khaM 2 // 10 dAsAmu khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 11 iJceva NaM susehiMti kA khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| 12 kAluNiyA samuDiyA khaM 1 pu 2 / kAluNIya samuTTiyA khaM 2 / kAluNiyA samuvaTTiyA pu 1 vR0 dI0 // 13 nibaddhA pu 1 // 14 NAyasaM kha 2 / NAisaMpu 1 pu 2 // 15 jahA rukkhaM vaNe jAyaM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii|| 16 eva kha 1 khaM 2 pu 2 // 17 taM pu1|| 18 paDibaMdhaMti khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| 19 nAyao khaM 1 khaM 2 pu 1 2 // 20degmAdhiNA khaM 1 saM 2 pu 2'mAhie pu1|| 21 vibaddho khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii.|| 22 sUnI govva khaM 2 pu 1 pu 2 0 dI0 // 23 adUragA pu 1 vR. dii| adUrae khaM 1 khaM 2 pu 2 // Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Nijutti-cuNNisamalaMkiyaM [3 uvasaggapariNajjhayaNe bihao uddesao pRSThato'nusarpati, sthitaM cainaM ullikhati, adUrato'syAvasthitA snigdhayA dRSTayA nirIkSate; evaM baMdhavA apyasya udakasamIpaM vA'nyatra vA gacchantaM 'mA NAsissehiti' tti piTThato parisappaMti, ceDarUvaM vA se maggato denti, zayAnamAsInaM cainaM nehamivodgirantyA dRSTayA adUrato nirIkSamANA avatiSThante // 11 // 192. ete saMgA maNussANaM pAtAlA ve ataarimaa| kIvA jattha visaNNesI NAtisaMgehi mucchitA // 12 // 192. ete saMgA maNussANaM0 silogo / ete iti ye uddiSTAH, sajyate yena sa saGgaH, manuSyAdhikAra eva varttate tena manuSyagrahaNam / pAtAlA nAma valayAmukhAdyAH, sAmayiko'yaM dRSTAntaH / ubhayAviruddhastu pAtAlo samudra ityapadizyate / na tArimA atArimA na zakyate bAhubhyAM tartumiti / kIvA kAtarA jattha visaNNesI visaNaM esaMtIti visaNNesI NAti saMgehi mucchitA, visaNNA vA AsaMti visaNNAsI NAtisaMgehi mucchitA / athavA-"kIvA jatthAvakIsaMti" apakRSyante 10 mokSaguNAto dhammAto vA // 12 // kiMNimittaM NAtisaMgehi mucchitA? 193. taM ca bhikkhU pariNNAya savve saMgA mahAsavA / ___ jIvitaM nAvakaMkhejA socA dhammamaNuttaraM // 13 // 193. taM ca bhikkhU pariNNAya savve saMgA mahAsavA [puvvaddhaM] / taditi yadetaduktaM athavA taM upasargagaNaM duvidhAe [ pariNAe] pariNNAya, savve ityaparizeSAH, saMgA eva mahAnti karmANyAzravantIti 15 [mahAzravAH / ........ .........................................................] // 13 // 194. aho ! ime saMti yA''vadyA kAsaveNa pveitaa| buddhA jatthAvasappaMti sIdati abudhA jahiM // 14 // 194. [aho!] ime saMti yA''vaTTA0 silogo / aho ! dainya-vismayA-''matraNeSu / athavA-["adha ] ime saMti AvaTTA" athetyAnantarye, ime vakSyamANAH, santIti vidyante, dravyAvartA nadIpUro, bhAvAvartA yaiH prakArairAvartante 20 saMyamabhIravaH / kAsaveNa paveitA pradarzitA ityarthaH / buddhA jatthAvasappaMti, buddhA duvidhA-davve bhAve. ya, davve NiddAbuddhA, bhAve NANAtibuddhA, avasappanti nAma avagacchanti / sIdati abudhA jahiM // 14 // kiJca-yaH kazcit saMyataH kassati raNNo putto vA arAyavaMsio vi ko vi rUvasaMpaNNo vijA-maMta-kalAguNasaMpaNNo vA / taM jadhA 195. rAyANo rAyamacA ya mAhaNA aduva khttiyaa| ___NimaMtayaMti bhogehiM bhikkhuaM sAdhujIviNaM // 15 // 25 195. rAyANo rAyamacA ya0 silogo / rAyANo cakkavaTTimAdI, tattha baMbhadatteNa citto nimaMtio / [utta0 adhya0 13] rAyamaccA issara-talavara-mADaMbigAdi / mAhaNA bhaTTA / khattiyA nAma gaNapAlagA, gaNabhuttIe vA bhraSTarAjyAH, je vA arAyANo arAyavaMsiyA / NimaMtayaMti bhogehiM bhikkhuaMsAdhujIviNaM ti, sAdhuvihIe phAsueNa paDoAreNa jIvati tti sAdhajIvI / athavA sAdhviti prazaMsAyAm , zobhanena jIvanena jIvatIti, saMyamajIvitenetyarthaH // 15 // - ke ca te bhogAH? ime 1pacchato pu0 saM0 // 2 va duruttarA 181 sUtragAthAcUrNau pAThAntaram // 3 jattha ya kIsaMti nAti khaM 1 pu 1 pu 2 vR0 dI / jattha'vakissaMti nAti khaM 2 / jattha visaNNAsI NAti' iti jatthAvakIsaMti NAti iti ca cUrNI pAThabhedau // 4 nAtikaM khaM 1 / nAhikaM pu 2 // 5 ahime khaM 1 khaM 2 pu 2 vR0 dI0 / adha ime pu 1 cUpA0 / aho! ime vRpaa0|| 6AvadyA saM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 cUpA0 // 7'ttha pasa khaM 1 pu 2 // 8adu kha pu 2 / 'duva khapu 1 // Jain Education Intemational Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0 192-200]... sUyagaDaMgasutaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| 196. hattha-'ssa-raha-jANehiM vihAragamaNehi y| . .... bhuMjAhimAiM bhogAiM maharisI ! pUjayAmu te // 16 // 196. hattha-'ssa-raha-jANehiM0 silogo / hatthi-assa-radhAdINi pasiddhANi / jANANi 'sIdA-saMdamANigAdINi / taM puNa jale thale ya, jale NAvAdi, thale 'sItA-saMdamANigAdI / vihAragamaNA iti ujjaanniyaagmnnaaii| cazabdAdanyaizva zrotrAdibhiH indriyakSamairviSayairyatheSTataH bhuMjAhimAI bhogAI, imAnIti vidyamAnAni pratyakSANi vA maharisi! tti / evamapi 5 bhavassire zceva pUjanIyazca // 16 // kizcAnyat tamevaM NimaMtayaMti 197. vattha-gaMdha-malaMkAraM itthIo sayaNANi ya / bhuMjAhimAI bhogAI Ayaso! pUjayAmi te // 17 // 197. vatthagaMdhamalaMkAraM0 silogo / vatthANi ayiNagAdINi / gaMdhA kuSTAdayaH / alaMkArA hArAdayaH / striyaH ahaM te dhUtaM bhagiNI vA demi aNNaM vA jaM icchasi / sayaNAI atthuta-paJcatthutANi / cazabdAdu lohI-loha-kaDAha-kaDucchugA-10 dINi savvo gharovakkharo sahINo, jAriso ceva mama paricchato tArisaM ceva dalayAmi / tenopacito bhuMjAhimAI bhogAiM mayA vidhIyamAnAni / Ayaso! pUjayAmi te sAmpratamebhirvastrAdibhiH pUjayAmi pUjayiSyAmazca tvAm , sarvasya tvaM vazayitA bhaviSyasi // 17 // kizcAnyat-na ca tavAsmAbhirabhyaryamAnasya kRtatapaHpraNAzo bhaviSyati / katham ? 198. jo tume Niyamo ciNNo bhikkhubhAvammi uttmo| agAramAvasaMtassa savvo so ciTThatI tadhA // 18 // 15 198. jo tume Niyamo ciNNo0 silogo / iMdiya-NoiMdiehiM cIrNo kRtH| bhikkhubhAvammi uttamo, bhikkhubhAvo NAma pavvajjA, uttamo asariso / agAramAvasaMtassa savvo so ciTThatI tathA / "saMvijate" vA, na vinazyatItyarthaH, lokasiddhamevetaM-sukayassa vipuMjayoH / / 18 / kiJcAnyatra 199. ciraM dUijjamANassa 'doso dANiM kuto tava ? / icceva NaM NimaMteMtiNIyAreNa va sUyaraM // 19 // ssa0 silogo / ciraM tume dhammo kato, dUijjatA ya NANApagArA desA diTThA tavovaNANi titthANi ya / doSa idAnIM kutastava ? kiM tvayA cauratvaM kRtaM pAradArikatvaM vA ? / athavA doso pAvaM adharma ityarthaH, sa kutastava ?, kSapitastvayA, kRtaM sumahat tapaH, Na ya te uppavyayaMtassa vayaNijaM bhavissati, kiM bhavaM coro pAradArigo vA?, nanu tIrthayAtrA api kRtvA punarapi gRhamAgamyate / evamAdibhiH hastyazva-ratha-vastrAdibhiH nimantraNaizca te NiyallagA aNiyallagA vA icceva NaM NimaMteti NIyAreNa va sUyaraM, NIyAro NAma kuMDagAdi, sa teNa NIyAreNa hito gharasUyarago aDaviM Na vaccati 25 mArijati ya, evaM so vi asArehiM NimaMtito te bhottuM maraNa-NaragAdiyAiM dukkhAI pAveti // 19 // 200. coditA bhikkhucariyAe acayaMtA jaivitte| tattha maMdA visIdati ujANaMsi va dubbalA // 20 // 20 1 ja bhoge ime sagghe maha khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 2degyAmu taM khaM 2 vR0 dI0 / 'yAma te pu 2 // 3-4 zibikA-syandamAnikAdIni // 5 Auso! pUjayAmu taM khaM 1 kha 2 pu 2 0 dI / Ayaso! pUjayAmu te pu 1 // 6suvvatA! khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 7 AgAra kha 1 kha 2 // 8savvo saMvijaya tadhA khaM 1 khaM 2 pu. 1 pu 2 vR0 dI0 cUpA0 // 9dose dANi kao tava khaM 1 pu 2 // 10taM ceva khaM 1 pu2|| 11 nIvAreNa khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 12degcajAe khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 13 acaeMtA khaM 2 // 14 javittae khaM 1 pu 1 pu 2 vR0 dI0 / jahettara khaM 2 // 15 ujANammi va khaM 1 pu 2 // Jain Education Intemational Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ca Nijutti-cuNNisamalaMkiyaM [3 uvasaggapariNajjhayaNe taioM uddesao 200, coditA bhikkhucariyAe silogo| coditA nAma avadhitA tajjitA bAdhitA ityarthaH / caraNaM caryA cakkavAlasAmAyArI / javaittae tti vA lADhettae tti vA egaDhaM / tattha maMdA visIdati ujANaMsi va dubalA, kei AyasamutthehiM [ kei parasamutyehiM ] keI ubhayasamutthehiM, UddhaM yAnaM udyAnam , tatra (taJca) nadI tIrthasthalaM giripabbhAro vA, tattha puMgavA vi ya ArubhaMtA sItijati, kimaMga puNa dubbalA dupadA cauppadA vA ?, evaM ke vi pavyayaMtA ceva tAva bhAvadubbalA 5 sIdati // 20 // kiJca 201. acayaMtA ye luheNaM uvadhANeNa tjitaa| tattha maMdA visIdaMti paMkasi va jaraggavA // 21 // 201. acayaMtA ya lUheNaM0 silogo / acaeMtA azaknuvantaH / lUhaM davve ya bhAve ya, dave AhArAdi, bhAvalUha saMyama eva / tavovadhANeNa tajjitA avahatthitA / tattha maMdA visIdati, paGke jIrNagauH jaradvavat // 21 // 10. 202. aiyaM nimaMtaNaM lar3e mucchitA giddha itthisu| . ajhovavaNNA kAmesu coijjaMtA gihaM gaya // 22 // tti bemi // ||uvsggprinnaae bitio uddesao smmtto|| 202. eyaM NimaMtaNaM laTuM0 silogo| etaM NimaMtaNaM ti jaM heTThA bhaNiyaM, laddhaM prAptum / mucchitA visaesu / giddhA itthigAsu / ajhovavaNNA kAmesu, kAmA-icchA-madaNakAmA / coiaMtA NAma NinbhatthijaMtA parissahehiM NimaMtijamANA 15 vA gihaM gaya tti bemi, punargRhaM gatAH, punargRhasthIbhUtA ityarthaH // 22 // // [uvasaggapariNAe bitiuddesao] 3-2 // [ uvasaggapariNajjhayaNe taio uhesao] NijjuttIe vutto duvidho uvasaggo-ohe ovakame ya [ni0 gA0 44] ajjhattha visIyaNA ya [ni0 gA..], sa ca bAlapavvaito taruNIbhUtazcintayati-cirakAlaM pravrajyA duSkarA kartumityato'vasIdati / dRSTAnta: 203. jadhA saMgAmakAlaMsi pacchato bhiiruuvehti| valayaM gahaNaM NUmaM ko jANeti parAjayaM // 1 // 203. jadhA saMgAmakAlaMsi0 silogo / yena prakAreNa yathA / sanAmakAlo nAma samabhicAritaM yuddham / tattha koi vacato bhIrU pacchato uvehati / valayaM gahaNaM NUma, valayaM NAma ekduvAro gaDDAparikkhevo valayasaMThito valayaM bhaNNati, gRhyate yat tad gahanaM vRkSagahanaM latA-gulma-vitAnAdi ca, nUmaM nAma aprakAzaM jattha NUmeti appANaM gaDAe darIe vA / ko 25 jANeti parAjayaM ti daivAyatto hi parAjayo // 1 // 204. muhuttANaM muhuttassa muhutto ha~vati taariso| parAjiyA'vasApAmo iti "bhIrU uvehatI // 2 // 204, muhuttANaM muhuttassa0 silogo / mIyate'neneti muhuurtH| bahUnAM hi muhUrtAnAM eka eva muhUrto bhavati yatra vijayo bhavati parAjayo bhavati vA / jayazced ityataH zobhanam , parAjayazcedityato'varam , parAjiyA mo avasarpiSyAmaH / avasarpito iti bhIrU uvehtii||2|| esa diTThato / ayamarthopaNayo 1 aphRtaaH|| 2 va khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 3 viyadRti khaM 1 // 4siraMsi va jara khaM 1 pu 2 / ujANaMsi jara khaM 2 / thalaMsi va jaradeg pu 1 // 5 evaM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 6 kAmehiM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 7degtA gayA giha // ti khaM 2 // 8 gatvA punargRhasthIbhUtvA cuuspr.|| 9degkAlammi piTTato bhIru pehatI kha 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dii.|| 10 hoti khaM 2 pu 1 // 11 bhIru khaM : khaM 2 pu 1 pu 2 // Jain Education Intemational Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA. 201-8] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMga paDhamo suykkhNdho| 205. evaM tu samaNA ege avalaM NacANa appagaM / aNAgayaM bhayaM diraMsa avakappaMtimaM sutaM // 3 // 205. evaM tu samaNA ege0 silogo / evamanena prakAreNa / tu pUraNe / ege Na savve / saMjame taistaiH prakAraiH abalaM jJAtvA appagaM aNAgayaM [ bhayaM] dissa, aNAgataM NAma apattaM 'mA NAma evaM hoja' tti / tataH avakappaMtima sutaM, sutaM ava[ma] rakSaNAdi avakalpayanti, adhIyanta ityarthaH / imAnIti arthopArjanasamarthAni gaNiya-Nimitta-joisa-vAya-5 saddasatthANi // 3 // 206. ko jANati viyovAtaM itthIto udagAto vaa| codijjaMtA pavakkhAmo Na Ne atthi pakappiyaM // 4 // 206. ko jANati viyovAtaM0 silogo / viovAto NAma vyApAtaH, so uNa itthIparIsahato bhavati, NhANapiyaNAdiNimittaM udagAto vA, vA vikappe, jo vA jassa paliovamAdi / parisahajitA amukeNa ceva liMgeNa koMTala-veMTalAdIhiM 10 kajjehiM aTTajjhANeNa codijaMtA pavakkhAmo, codijaMtA pucchijjaMtA, prAyazaH kuNTalaTThIo logo samaNe pucchati tattha caressAmo vijjA-maMte ya puNjissaamo| Na Ne atthi pakappiyaM ti Na kiMci amhehiM puvvovajjitaM dhaNaM peiyaM vA / evaM NaccA pAvasutapasaMga kareMti // 4 // 207. IccevaM paDilehaMti vlyaaipddilehinno| vitigiMchaMsamAvaNNA paMthANaM va akovitA // 5 // 207. iccevaM paDilehaMti0 [silogo] / iti evaM iccevaM, paDilehaMti NAma samIkSante samprahAreMti, bhAvavalaya. bhAvaggahaNa-bhAvaNUmAiM paDilehaMti / vitigichasamAvaNNa tti, kiM saMjamaguNe sakessAmo Na sakessAmo? tti / uktaM hi "lukkhamaNuNhamaNiyataM kAlAikaMtabhoyaNaM virsN|" [ didvaito-paMthANaM va akovitA. jadhA adesito vigalapadhe citeMto acchati-kimayaM paMtho icchitaM bhUmi jAti ? / egatto vi Na NivvahaMti akoviyA ayANagA // 5 // uktA appasatthA / idANiM pasatthA 208. je tu saMgAmakAlammi NAtA suurpurNgmaa| Na te pito pehaMti kiM paraM maraNaM bhave // 6 // 208. je tu saMgAmakAlammi0 silogo / je tti aNidiTThaNidese / tuH visesaNe / jJAtA NAma pratyabhijJAtA nAmataH kulataH zauryataH zikSAtaH / tadyathA-cakravarti-baladeva-vAsudeva-mANDalIkAdayaH / prAkRtAzca vIrapaTTagehiM baddhagehiM saNNaddha-baddha-vammiya-kavayA uppIliyasarAsaNapaTTiyA gahiyAudha-padharaNA samUsiyadhayaggA sUrA eva cakravartyAdInAM purato 25 gacchaMti sUrapuraMgamA, na te valayAdINi paDilehanti / te tu saMpahAreMtitaritavyA va paiNiyA, maritavyaM vA samare samathaeNaM / asarisajaNaullAvayA, Na hu sahitavvA kule pasUyaeNaM // 1 // [bhAva. ni0 gA0 1256 hArivR. patra 557-2] parabalaM jetavyaM vA maritavvaM vA / Na te piTThato pehaMti, apatte juddhe juddhamANe vA / kiM paraM maraNaM bhavet ?, maraNAdapyaniSTatamaM azlAdhyatvam , maraNAdapi viziSyate bhagnapratijJajIvitam // 6 // 15 20 30 1akaraMNa khaM 1 // 2dissA khaM 2 // 3 ke jANaMti viovAtaM 41 niyuktigAthAcUrNI pAThAntaram // 4 jANAti khaM 1 khaM 2 pu 2 // 5 viUvAtaM khaM 1 khaM 2 / viovAyaM pu 1 pu 2 // 6 no Ne pu 1 // 7 vyupAtaH vA0 mo0 // 8 iccevaNa pakhaM 2 pu 1 // 9deggicchaM sa kha 2 vR0 dii0|| 10 vA khaM 2 // 11 piTThamuvehiMti khaM 2 vR0 dI0 / piTTha uvehiMti pu 1 puTamuvehiMti khaM 1 / puDheM uvehaMti pu 2 // 12 sitA khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| 13 gRhItAyudha-praharaNAH // sUya su0 12 Jain Education Intemational Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ..."Nijutti-cuNNisamalaMkiyaM [3 uvasaggapariNajjhayaNe taio uddesao uktaH prazastadRSTAntaH / tadupasaMhAraH prazasta eva209. evaM samuTTitaM bhikkhuM vosijjaa'gaarbNdhnnN| AraMbhaM [vi]tiriyaM kaddu attattAe parivvae // 7 // 209. evaM samudvitaM bhik0 silogo / samyag utthitaM samutthitaM davyasamutthANeNa bhAvasamutthANeNa ya / agAra5bandhanaM chittvA ajjhatthato avasItamANaM AraMbha [vi] tiriyaM kaTu tti davve bhAve cA''rambhaH, vitiriyaM NAma vitiricchaM voleMti, anulomehiM dukkhamatikAmyante nadIzrotovat / parIsahovasamgANi jiNiUNa jevvANarajakaMkhI attattAe AtmahitAya sarvato saMbrajet, siddhigamanodyatena manasA / athavA-Ato mokSaH saJjamo vA asyArthaH "aattthaae"| athavA AptasyA''tmA AptAtmA, AptAtmeva AtmA yasya sa bhavati AptAtmA iSTaH, vItarAga iva brajedityarthaH // 7 // ajjhatthavisIdaNa tti gataM / idANiM paravAdavayaNaM / taM attattAe parivvayaMta10 210. tamege paribhAsaMti bhikkhuyaM sAhujIviNaM / / ___ "je te u evaM bhAsaMti aMtae te'samAhite // 8 // 210. tamege paDibhAsaMti0 silogo / tamiti taM attayAe pasaMvuDaM rIyamANaM, ege Na savve, samaMtA bhAsaMti paribhAsaMti, AjIvakaprAyAH anyatIrthikAH, suttaM aNAgatobhAsiyaM ca kAUNa boddigaa| sAdhujIviNaM ti NAma sAdhuvRttiH, apApajIvinamityarthaH / je te [u] evaM bhAsaMti aMtae te'samAhite, aMtae nAmaM AbhyantarataH dUrataH te'samAhie, 15 NANAdimokkhA paramasamAdhI, atyantaasamAdhau vartante / asamAhie akAralopaM kRtvA, saMsAre ityarthaH // 8 // kiM prabhASante ?211. saMbaddhasamakappA hu~ annnnmnnnnsmucchitaa| piMDavAtaM gilANassa jaM sAredha dalAdha ya // 9 // 211. saMbaddhasamakappA hu0 silogo / samastaM baddhAH saMbaddhAH putra-dArAdibhimranthairgRhasthAH, sambaddhaiH samakalpAH 20 tulyA ityarthaH, jadhA gihatthA "mAtA me pitA meM" [AcA0 zru0 1 a0 2 u0 1 0 1] tti evamAdibhiH snggairbddhaaH| aNNamaNNasamucchitA NAma mAtA putte mucchitA putto vi mAtari, evaM bhavanto'pi ziSyA-''cAryAdibhiH parasparaM saMbaddhAH / anyaccedaM kurvIta-piMDavAtaM gilANassa jaM sAredha dalAdha ya, piNDasya pAtaH piNDapAtaH bhaikSam, evaM piMDavAyaM gilANassa ANettA dedha, yacca parasparataH sAredha vAredha paDicodedha sejAto uTThavedha tti, jaM ca gilANassa Ayariya-vuDa-mAmAesu AhAra-uvadhi-vasadhimAdiehi ya uvaggahaM kareha // 9 // 25 212. evaM tumbhe sarAgatthA annnnmnnnnmnnuvvsaa| NaTThasappadhasabbhAvA saMsArassa apAragA // 10 // 212. evaM tubbhe sarAgatthA aNNamaNNamaNuvvasA0 silogo / rAgatthitA sarAgatthA sadosa-mohA / anyonyasya anugatA vazaM aNuvvasA / NaTThasappathasabbhAvA, zobhanaH panthAH satpanthAH jJAnAdi, sato vA bhAvaH sadbhAvaH, satpathasabbhAvo nAma yathArthopalambhaH / saMsArassa apAragA pAraM gacchantIti pAragAH, na pAragA apAragAH // 10 // evaM bhAsamANesu 1evaM samuTTie bhikkhU khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 bR0 dI0 // 2AtattAe pu 1 / AtatthAe cUpA0 // 3 etadgAthAnantaraM khaM 2 pu 1 pratau adhyAtmaviSIdanArthAdhikAro gataH iti vartate // 4 je te u paribhA khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 / je evaM paribhA vR0 dii0|| 5 aMtare pu 1 // 6 te samAhie vR0 dii0|| 7 atiyAra vA0 mo0 // 8 nAma nAbhyadeg cUsapra0 // 9kkho padeg vA0 mo0 // 10 du kha 1 / u pu 2 // 11 maNNesu mukhaM 11 pu 2 vR0 dI / maNNe samudeg khaM 2 // . Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0 209-15] sUyagaDaMgasutaM biiyamaMgaM paDhamo suyakkhaMdho / 213. aha te paMDibhAseja bhikkhU mokkhavisArado / evaM tubhe'vabhAsaMtA duvakkhaM ceva sevadhA // 11 // 213, aha te paDibhAseja [silogo] / athetyAnantarye, tAn pratibhASate bhikkhU mokkhavisArado, visArado nAma siddhAntavijJAyakaH / sa kiM paDibhAsati ?, evaM tunbhe'vabhAsaMtA duvakkhaM caiva sevadhA / dupakkho NAma saMparAiyaM kammaM bhaNati gRhasthatvaM vA // 11 // kiJca 214. tumbhe bhuMjaha pAesa gilANo abhihaDaM ti ya / taM ca bIodagaM bhoccA tamuddesAda jaM kaDaM // 12 // 214. tumbhe bhuMjaha pAesu0 silogo / tubbhe jehiM bhikkhAbhAyaNehiM bhikkhaM geNhadha tehi AsaMgaM karedha, AjIvakA rAta kaMsapAdesu bhuMjaMti, AdhArovakaraNa-saJjhAya-jjhANesu ya mucchaM karedha, gilANassa ya piMDavAtapaDiyAe gaMtumasamatthassa bhattaM mattehiM kulageNa vA aNNatareNa vA mattehiM abhihaDaM bhuMjadha, evaM tugbhehiM pAyaparibhogedhiM baMdho'NuNNA to 10 bhavati, antarA ya kAyavadho so ya dudha NimittaM, ANaMto bhattimato vi kammabaMdheNa lippati, pANipAyaM pi Na ya kAyanvaM jati pode doso, sa ca kiM tujjha deto NaTThasappadhasabbhAvo ? udAhu saMppadhi vaTTati ? / aviNNANA ya migasarisA tubbhe, jeNa asaMkitAI saMkadha saMkitaTThANAI Na saMkadha tti-taM ca bIodagaM bhocca tti kaMdamUlANi tAva sayaM bhuMjadha, sItodagaM pibadha, evaM puDhavi-u-vAvadhe vaTTadha, jaM ca chakkAyavadhaNaNiSkaNNaM uddesiyaM taM bhuMjadha, tubbhe caiva gihatthasarisA pAvatarA vA gihatthehiM, yena te gRhasthA anabhigRhItamidhyAdRSTayo'pi bhavanti, na tu bhavantaH, jeNa abhiggihItamicchaddiTThiNo sAdhuparivArya 15 ca karedha / davvaM khettaM kAlaM sAmatthaM cappaNo viyANittA kI takaDa - 'cchejjAdisu vi dosA bhANitavvA / / 12 / te evaM asaMjatehiMto vi pAvatarA katA samANA mahatA apattieNa - ujjuyA pu 2 // saM0 mo0 // 215. littA tivvAbhiMtAveNaM ujjAtA asamAhitA / NAtikaMDuiyaM sAdhu arukassArvairajjhati // 13 // 215. littA [ tivvAbhitAveNaM0 silogo ] / tivvAbhitAvo NAma tIvro'marSaH / daMsaNamohaNijja kammodaraNaM 20 kodha-mANa-kasAyodaeNa ya littA / ujjAtA NAma zUnyA / etadeva vyAcaSTe - aNNANAM daMsaNa-caritehiM asamAhitA, taireva vihINA / NAtikaMDuiyaM sAdhu tti jadhA kaMDuiyaM [Na] sAdhuti, taM arukassa avarajjhati, paccuya pIDAhetutvAt evaM sAdhuhINA va apavthA / adhavA - " littA tivvAbhileveNaM" teNa micchAdaMsaNA rdhamaleveNa littA guNehiM zUnyA buddhyAdIhiM asamAhitA AturIbhUtA bhaNati - juttaM NAma tubbhehiM amhe gihatthasarisA kAuM pApatarA vA, te'ta ucyante - gAtikaMDuitaM sAdhu, sAdhu NAma suhu, aruaM hi rujjamANaM khajjai, taM jatiNa (? janteNa) suThu kaMDUijjai, "teteNAtikaMDUiNaM Na sAdhu, avarujjhati 25 arugassa aruaittassa vA, arthAt prAptaM atikaMDuiyaM ti bhRzamaparAdhyate, nAtirUDhavraNasya, evaM yadyahaM tvayA nAtiniSThuraM uktoM bhaviSyati tato'hamapi nAtiniSThuramevApazapat (?) tvayA vA'haM yatkiJcana pralApinA'sambaddhasamakalpo'padiSTaH, na cAhaM tairguNairyuktaH, bhavantastu kandamUlodakabhojinaH uddizyakRtabhojinazca sacchAsanapratyanIkAzca tena na kathaM gRhasthaiH pApataraM ? iti // 13 // evam - 1 paribhAsijjA khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 / parihAsijA khaM 1 // 2 bhe pabhAseMtA khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 / bhe vibhAseMtA pucapA0 // 3=se vibhA pu0 // 4 gilANA abhihaDaM ti ya khaM 1 pu 2 / gilANAbhihaDaM ti ya khaM 2 / gilANAbhihaDammi ya pu 1 5 bItodagaM khaM 2 // 6 parakIyeSu kAMsyapAtreSu bhuJjanti, AhAropakaraNa - // 7 pAtraparibhogaiH // 8 tava // 9 pAtre // 10 satpathe // 11 bhileveNaM cUpA0 // 12 ujjhiyA vR0 dI0 / ujjayA khaM 1 pu 1 ba / ujuttA khaM 2 / 14 varujjhati pu 2 cUpA0 // 15 NANa daMsa' pu0 18 vApazavat pu0 / vApazyayat vA0 mo0 // 16 91 13 seyaM aruyassA khaM dhavale' saM0 vA0 mo0 // 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 17 teteNa etenetyarthaH // For Private 5 Personal Use Only Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Nijatti-cuNNisamalaMkiyaM [3uvasaggapariNAjhayaNe tAo usayo 216. tatteNa aNusahA te apaDiNNeNa jaannyaa| _Na esa NitieM magge asamikkha vatI kitI // 14 // 216. tatteNa aNusahA te0 silogo / tattvaM tathyaM sadbhUtaM nAnRtamityarthaH / aNusaTTA NAma aNusAsitA / te iti AjIvikAH boDiyAdayo ye codizyabhojinaH pAkhaNDAH / apaDiNNeNaM ti visaya-kasAyaNiyatteNa jANaeNa evaM vuttA bhaNati-Na esa Nitie magge. Nitio NAma nityaH avyAhataH eSaH, asamIkSya vAcikI kRtirvA / kRti ma kuzalakRtiH, paurvAparyasambandhasadbhAvArthopalambhastu sarvajJajJAnAd yuktaH / athavopadeza evAyam-tatteNa aNusahA te apaDiNNeNa jANaetti / kahamaNusaTTA ?, Na esa Nitie magge, na eSa bhagavatAM nItiko mArgaH, 'netiko nAma nityaH / eSa hi asamIkSya bhavadbhireva vAcA caTakaramAtrA vA kRtiH kRtA // 14 // kizvAnyat 217. erisA jA vaI esA aggi bella vva krisitaa| 'gihiNo abhihaDaM seyaM bhuMjituM Na tu bhikkhuNo // 15 // 217. erisA jA vaI esA0 silogo / erisA NAma yeyamuktA 'tubbhe saMbaddhasamakappA vayaM na' [ zlo0 211] iti eSA na nirvAhikA / kathaM ?, aggi bella bva karisitA, bilvo hi mUle sthiraH agre karSitaH, evamiyaM vAg bhavatAM saMkalpasthUrA, nizcayakRtA na hi bhavantaH, na sambaddhakalpAH, taJcoktam- 'kandamUlAdi-uddizyabhojitvAca' [zlo0 214] / yatazcaivaM tena naiSa bhavatAM vAnizcayaH sundaraH / athavA-"erisA me vaI esA agge velu vva karisiti" tti, jadhA va 15 vaMsIkaDille vaMso[s]mUlacchiNNo na zakyate anyonyasambandhatvAnna zakyate'dhastAd upariSTAdvA karSitum / yathA'sau vaMso Na Nivvahati evaM bhavatAmapi iyaM vAga na nirvAhikA, tatra anirvAhikA gihiNo abhihaDaM seyaM, bhavanto hi sampratipannAH 'nirmuktatvAt saMsArAntaM kariSyAmaH' tanna nirvahati, katham ?, yad bhavatAM glAyatAmaglAyatAM gRhasthaH kandAdInAM mAtreNA''nayitvA dadAti tat kila bhoktuM zreyaH, na tu yad bhikSuNA''nItamiti, eSA hi vAg bhavatAM na nirvAhikA / katham ? gRhasthA IyoM na zodhayanti, Agacchato cAsya kazcid vyApAdaH syAt / kazcAnukta evaM brUyAt ? yathA-gRhiNo 20 abhihaDaM seyaM, bhuMjituM Na tu bhikkhunno|| 15 // kizca 218. dhammapaNNavarNA esA sAraMbhANa visodhiyaa| Na tu etAhiM diTThIhiM puvvamAsi paeNkappitaM // 16 // 218. dhammapaNNavaNA esA0 silogo| dhammassa paNNavaNA aisA hiyA, idANiM dhammapaNNavaNA 'gihatthANIyaM seyaM, Na pavvaitANItaM' iti / sAraMbhANa visodhiyA. sAraMbhA NAma gihatthA teSAM pApavizodhikA, te hi bhavayo dadato 25 vizudhyante, na tu pravrajitAH dANadhammeNa saMyujyante, syAdAnayanti te gRhIbhUtvA yatayaH pApena sambadhyante / Na tu etAhiM diTThIhi, neti pratiSedhe, dRSTi[bhirnAma grahaiH, na bhavadbhiretAbhidRSTibhiH pUrva prakalpitamAsIt / prakalpitaM pradarzitamityarthaH / kA dRSTayaH ?, yAdRzaM kila gRhasthAnAM tAdRzamasmAkamapi anyonyaM kila sArayitvA........:, na cAnukampatAm , anubhavanto'pi glAnakRtyaM gRhasthaiH kArayanti, atra tAvadAvayoH sAmyam , yena bhavanto gRhasthaiH kArayanti prAguktaM glAnasya na kAryam , mA bhUt sambaddhasamakalpAH abhaviSyan / idAnIM sa eva glAno gRhasthaiH kArayan tatkRtamanujAnate, bhavantazca tatkAriNaH 30 taheSiNazca etAM dRSTiM bhAvayantaH kathaM sambandhasamakallA na syuH ? iti // 16 // kizca ta evam 1Niyae magge pu 1 vR0 dI / nitao maggo khaM 1 / niio maggo pu 2 // 2 mikkhA khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2||3gitii pu 1 // 4 nitiko saM0 mA0 mo0|| 5erisA me vaI esA agge velu vva cUpA0 / erisA jAvaI esA agge veNu vva khaM 1 pu1pu 2 vR0 dI / erisA te vaI esA agge veNu vva kha 2 // 6 gihiNaM khaM 1 pu 1 pu 2 cUpA0 // 7 bhikkhuNaM saM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 8 gihiNI abhihitaM zeSaM bhavanto cUsapra0 // 9degNA jA sA khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 10 pakappiyaM khaM 1 pu 1 pu 2 / pagappiyaM khaM 2 // 11 parisAyiyaiMdANi pu0 erisAhiyaiMdANi saM0 / esisAhiyaiMdANi vA0 mo0 // Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0 216-20] ... sUyagaDaMgasu biiyamaMga paDhamo surkkhNdho| ___ 219. savvAhiM aNujuttIhiM acaeMtA vitte| tato vAdaM 'Nire kiccA te bhujo vi' pagambhitA // 17 // 219. savvAhi aNujuttIhiM. silogo / yojanaM yuktiH, anuyujyata iti anuyuktiH, anugatA anuyuktA vA yuktiH anuyuktiH / sarvaiH hetu-yuktibhiH satarkayuktibhirvA acaeMtA azaknuvantaH javittae tti NijjUDhamityanAntaram / kadhaMNa caeMti ?, yathA kazcit kubalIvarda bhagnaM vAuvasayasarIraM vicikrISuH pareNocyate - utthApyatAM tAvadayaM gauH, tato yadi zakSyati / tata eva grahISyAmi / sa jAnAnaH 'naiSa zakSyati' iti bravIti- yadi te rocate evamevAyaM gRhyatAm, nanveSo'vyaGgazarIro nirupahatavapurna dRzyate ? // evaM sAmayika Aha -maruko vA samaya iti / parairucyate-yena parIsahena parIkSAmahe / tato brUte - kimatra parIkSayA ?, pratyakSa evAyaM dRzyate bahujanaparigRhItaH, IzvarasvAminaM pratipannAH, yadi naitaM tattvaM syAd naivAtra bahujano'bhiprasajyate / laukikA api bruvate 10 AjJAsiddhAni catvAri na hantavyAni hetubhiH / bhArataM mAnavA dharmAH sAGgo vedazcikitsitam // 1 // eSAmuttaraHeraMDakaTTharAsI jagheha gosIsacaMdaNapalassa / molleNa hoja sariso kattiyametto gaNijjato ? // 1 // tadha vi NigarAtirego so rAsI jadha Na caMdaNasariccho / taha NiviNNANa mahAjaNo vi sojhe visaMvadati // 2 // 15 ekko sacakkhugo jadha aMdhalayANaM saehiM bahuehiM / hoti pahe gahiyavyo bahugA vi Na te apecchaMtA // 3 // eva bahugA vi mUDhA Na pamANaM je gati Na yANaMti / saMsAragamaNaguvilaM NiuNassa ya baMdha-mokkhassa // 4 // tato vAdaM Nire kicA, tata iti tataH kAraNAt , vAdo NAma chala-jAti-nigrahasthAnavarjitaH, niraM NAma pRSThataH, vAda nire kRtvA te iti te AjIvikAdyAH sAmayikAH marukAzca vividhAH pragalbhitA dRSTIbhUtA ityarthaH // 17 // 20 220. rAga-dosAbhibhUtappA micchatteNa abhiddyaa| ____ akose saraNaM jati TaMkaNA iva pavvataM // 18 // 220. rAgadosAbhibhUtappA0 [silogo] / rajyate yena AtmapakSe sa rAgaH, parapakSe dveSaH, abhibhUtAH parAjitA ityarthaH, rAga-dveSAbhyAmabhibhUto yeSAmAtmA 'teme rAga-dosAbhibhUyappA / micchatteNa abhiyA abhibhUyA ityarthaH / ta evamuktAH roSavazA lohitAkSAH bhRzamamarSodgamapraspanditAdharauSThAH jitA avadAtaihetubhirnirgranthasUtraiH parAjitAH akkose saraNaM 25 jaMti, prAyeNa durbalasya roSo uttaraM bhavati Akrozazva, ruditottarA hi striyaH bAlakAca, kSAntyuttarAH sAdhavaH / dRSTAnta:TaMkaNA iva pavvataM, TaMkaNA NAma mlecchajAtayaH pArvateyAH, te hi parvatamAzritya sumahantamavi assabalaM vA hatthibalaM vA prArabhante Agalinti, parAjitAH suzIghra parvatamAzrayanti, [evaM ] kutIrthAH parAjitAH Akrozayanti yaSTi-muSTibhizcottiSThanti, na te pratyAkroSTavyAH / idamAlambanaM kRtvA 1jahittate khaM 2 // 2NirAkiccA khaM 1 khaM 2 pu 2 30 dI0 // 3 vippagabhiyaM khaM 1 // 4 parIsahena iti pu0 saM0 nAsti // 5"purANaM mAnavo dharmaH sAGgopAGgacikitsakaH / AjJAsiddhAni catvAri na hantavyAni hetubhiH||" manusmRtau a0 12 zlo0 110 anantaraM prakSepakaH // 6 nirvijJAnaH mahAjanaH api // 7 Aose khaM 2 pu 2 / Atose khaM 1 // 8'teme' te ime ityrthH|| Jain Education Intemational Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 15 zreSTha Nijjutti- cuNNi samalaMkiya [3 uvasaggapariNNajjhayaNe vauttho uddesabho akkosa-haNaNa-mAraNa-dhammabbhaMsANa bAlasulabhANaM / lAbhaM maNNati dhIro jadhuttarANaM alAbhammi // 1 // [ ] // 18 // 25 ] iti, adhavA " '"laukika-parIkSakANAM yasminnarthe buddhisAmyaM sa dRSTAntaH hetu pratijJAdayaH / " [ feat aar | AtmasamAdhirnAma "davvaM khettaM kAlaM sAmatthaM ca'ppaNo viyANittA / " [ ayaM purise ? kaM ca Nate ?" [ AcA0 zru0 1 a0 2 u0 6 sU0 4] tti, evaM tathA tathA yathA''tmano samAdhirbhavati / 10 uktaM hi "paDipakkho NAyavvo 0" [ ] / adhavA AtmasamAdhirnAma yathA parato na ghAto bhavati bAdhA vA / kiMca - jeNa'Ne paNa virujjheJja, yena coktena aNNassa uvaghAto Na bhavati, tathA pratijJAdayo vaktavyAH yathA ca siddhAntaviruddhA na bhavanti // 19 // 221. bahuguNappakarapAiM kujjA AtasamAhito / jeNe Na virujjhejja teNa taM taM samAyare // 19 // 221. bahuguNappakappAiM0 silogo / guNA pakappijjaMti jehiM tAiM guNappakappAhaM / guNappakappo NAma yenA''tmapakSaH prasAdhyate parapakSazvobhAmIyate, athavA sarvaparIkSakAviruddho dRSTAnto'bAdhyo heturvA / uktaM hi kathaM virudhyate ?, yo brUyAt-ta eva hi kRtoddizyabhojitvAd gRhitulyAH sAdhavastu mUlottaraguNodyatAH zarIre cAnapekSAH, tatazcAtiprasaktasya lakSaNasya nivRttaye tvapadizyate--imaM ca dhammamAdAya0 silogo / athavA taiH paratantrairapadiSTam - nakRtyaM hi na kartavyam mA bhUt sambaddhasamakalpaH, tadetamapadizyate-- 222. imaM ca dhammamAdAya kAsaveNa pavedidaM / kujjA bhikkhU gilANassa aeNgilANeNa samAdhie // 20 // 222. imaM ca dhamma0 [ silogo ] / na yathA bhavatAM niranukampo dharmaH asmAkaM hi imaM ca dhammamAdAe kAsaveNa paveiyaM / athavA ye te uktA upasargA ete hi aglAyatA soDhavyAH, glAyato hi dravyaparISahA bhavanti, naglAyamAnasya 20 karttavyam, kathaM ? imaM ca dhammamAdAya iti yad vakSyAmaH taM dharmamAdAya gRhItvA kAsaveNa pavedidaM kAsavagrahaNAt tIrthakareNaivedaM svayaM praveditam, na tu sthaviraiH / kiJcAnyat-kuryAd bhikkhU gilANassa glAyate rogeNAnyatareNa vA prathamadvitIyAdiparISahAdinA, agilANeNa anArditena avyathitena rAjAbhiyogavat samAdhie tti AtmanaH samAdhihetoH karttavyam / glAnasya vA athavA samAdhIe kAyavvaM, Na maNodukkaDeNa // 20 // kina na kevalaM uvasaggA eva ahiyAseyavvA jJAtvA soDhavyAH ] AtasamA 223. saMkhAya pesalaM dhammaM diTTimaM pariNivvuDe / uvasagge adhiyAseMto amokkhAe parivvajjAsi // 21 // tti bemi // // uvasaggapariNNAe tatio uddesao sammatto // 3-3 // 223. saMkhAya pesalaM dhammaM0 silogo / saMkhA aTThavidhA, taM jadhA - NAmasaMkhA ThavaNasaMkhA davvasaMkhA ovammasaMkhA parimANasaMkhA gaNaNAsaMkhA jANaNAsaMkhA bhAvasaMkhA / tattha jANaNAsaMkhAe adhiyAro / saMkhyAya jJAtvA / pesalaM davve bhAve 30ya, davve jaM dabdhaM pItimutpAdeti AhArAdi, bhAvapesalastu sarvavacanIyadoSApeto bhavyAnAM dharma eva / so dharmo duvidho-suta 11 // 2 attasamAhite khaM 1 khaM 2 pu1pu2 // 3 jeNa'NNo Na saM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 4 mAyAya 112 / mAdAe cUpA0 // 5 agilAe sa saM 1 khaM 2 pu 1 pu 20 dI0 // 6 saMkhAe khaM 1 kha 2 pu1pu 2 // 7 sagge niyAmittA AmokkhAe khaM 2 pu 1 0 dI0 / sagge niyApattA AmokkhAra khaM 1 / sagge niyAmittA AmukkhAya pu 2 // Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0221-27] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| dhammo carittadhammo ya / kasya tau prItimutpAdayeyAtAm ?, dRSTimAniti dRSTimataH / samyagdRSTiH parinirvRtaH zItIbhUta ityarthaH / uvasagge adhiyAsento upasargA ye uktAH ye ca vakSyamANAH tAn sarvAnadhiyA[saya]na sahannityarthaH / a[mokkhAe] mokSAparisamApteH / samantA vayejjAsi parivayejAsi / mokSo dvividhaH-bhavamokSo savvakammamokkho y| ubhayahetorapi amokSAya parivrajeH iti bravImi // 21 // // upasargaparijJAyAM tRtIyoddezakaH 4-3 // [uvasaggapariNNajjhayaNe cauttho uddesao] 10 vuttaM nijuttIe "hetusarisehiM aheuehiM" [gA0 42 ] hetvAbhAsairityarthaH / kathamahetavo hetusadRzAH ?, vakSyati hi"suheNa suhamajemo' vaNijavat [zlo0 229] / tathA ca "jadhA gaMDaM pilAgaM vA" [zlo. 233] evaM sIlakkhaliyA aNNautthiyA tabbhAvukAzca // 224. AhaMsu mahApurisA puTviM ttttvodhnnaa| bhocA sItodagaM siddhA tettha maMde visIdati // 1 // 224. [ Ahesu mahApurisA0 silogo|] AhaMsuriti AhuH / ke te ? mahApurisA pahANA purisA, rAjAno bhUtvA vanavAsaM gatA pacchA NivvANaM gatAH / puvvi tattatavodhaNA, pugvimiti atIte kAle kecit tretAyAM dvApare ca, tapa eva dhanaM tapodhanam , taptaM tapodhanaM yaista ime tattatavodhaNA pazcAmitApAdi / loiyANaM tete' mahApurisA, asmAkaM tu yadA sAmannaM pratipannAH tadA mahApurisA / bhocA sItodakaM siddhA, sItodagaM NAma apariNataM, teNa soyaM AyaraMtA NhANa-pANa-13 hatthAdINi abhikkhaNaM soeMtA tathA'ntajele vasantaH siddhi prAptAH siddhaaH| evaM paramparazruti zrutva jitAH tattha maMde visIdaMti, tatreti tasminnasnAnakavrate phAsugodayapANe va ti // 1 // tattha se 225. abhuMjiya mI vedehI romAutte ya bhuNjiyaa| - bAhue udayaM bhoccA tathA nArAyaNe risI // 2 // 226. Asile devile ceva dIvAyaNa mhaarisii|| 20 pArAsare dagaM bhocA bItANi haritANi y||3|| 227. ete pusviM mahApurisA AhitA iha smmtaa| bhocA "sItodagaM siddhA jaha metamaNussutaM // 4 // 1 udaeNa siddhimAvanA khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dI / udateNa khaM 2 // 2 tattha maide visIyati khaM 1 pu 2 / tattha maMdo visIyati khaM 2 / tattha maMdA'vasIyati pu 1 // 3 'tete' ete ityarthaH // 4 uttarAdhyayanasatke navame namipavvajajjhayaNe nmiraajrssiH|| 5rAmautte khaM 1 pu 1 / rAmagutte khaM 2 pu 2 vR0 dI0 / RSibhASiteSu trayoviMze rAmaputtiyajjhayaNe rAmaputte iti nAma vartate // 6RSibhASiteSu bAhukajjhayaNaM caturdazam // 7 tArAgaNe khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 / tArAyaNijajjhayaNaM SaTUtriMzattamaM RSibhASiteSu / nArAyaNe vR0 dii.|| 8 asile khaM 1 / "Asile ityAdi / Asilo nAma maharSiH, tathA devilo dvaipAyanazca tathA parAzarAkhya ityevamAdayaH zItodakabIja-haritAdibhogAdeva siddhA iti shruuyte|" iti vRtti-dIpikayorvyAkhyAne Asilo devila iti ca pRthagRSitayA nirdiSTau staH, kiJca RSibhASiteSu tRtIyamadhyayanaM davilajjhayaNaM nAma vartate tatra "asieNa davileNaM arahatA isiNA buitaM" ityatra pAThe asieNaM iti gotroktirvartate na pRthagRSinAma, nApi RSibhASiteSu AsilanAmakamadhyayanamanyad dRzyata ityatrArthe tajjJairvicAryam // 9pArAsariyajjhayaNaM RSibhASiteSu nAsti // 10 puvvaM mahA khaM 1 pu 1 pu 2 / puvamahA khaM 2 // 11 akkhAyA iha pu 2 // 12 bIodagaM siddhA iti metama khaM 1 khaM 2 pu 1 2 vR0 dii.|| Jain Education Intemational Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Nijatti-cuNNisamalaMkiyaM [3 upasaggapariNNajAyaNe cauttho uddesao 225-227. ete pubi mahApurisA0 [silogo]| pradhAnAH puruSAH mahApuruSAH / AhitA AkhyAtAH / iha sammata tti ihApi te isibhAsitesu paDhijaMti / NamI tAva NamipavvajAe [utta0 bha0 9], sesA savve aNNe isibhAsitesu / Asile devile ceva tti baMdhANulomeNa gataM, itaradhA hi devilA-''sila iti vaktavyam / etesiM patteyabuddhANaM vaNavAse ceva vasaMtANaM bIyANi haritANi ya muMjaMtANaM jJAnAnyutpannAni, yathA bharatasya AdaMsagihe NANamuppaNNaM, taM tu tassa bhAvaliMgaM 5 paDivaNNassa khINacaukammassa gihavAse uppaNNamiti / te tu kutitthA Na jANaMti-kasmin bhAve vartamAnasya jJAnamutpadyate ? katareNa vA saMghataNeNa sijjhati ? / ajAnAnAstu bruvate te namI AdyA maharSayaH bhocA sItodagaM siddhA, bhoca tti bhuJjAnA eva sItodagaM kandamUlANi ca joiM ca samArambhantA / jaha metamaNussutaM ti bhAradha-purANAdisu / evaM etAhi kussutIuvasaggehiM uvasaggijjamANANaM[Na ] kevalaM sArIrA eva uvasaggA mAnasA api upasargA vidyante, yAM zrutiM zrutvA manasA vinipAtamApadyante // 2 // 3 // 4 // katham ? ucyate10 228. tattha maMdA visIdati vAhacchiNNA va gddbhaa| piDheto aNudhAvaMti 'pIDhasappIva saMbhame // 5 // 228. tattha maMdA visIdaMtiH / tasminniti kuzrutiupasargodaye maMdA abuddhayaH visItaMti phAsuesaNijje chakkAesu a pariharitavvesu / diTuMto-vAhacchiNNA va gaddabhA bhAreNetyarthaH, khandhena pRSThena vA / evaM te parasAmayikA karmagurugA "lukkhmnnunnhmnniytN"| ] eriseNa lUheNa ajaventA asnAnAdi-tava-saMjamaguNe ya gurue acaentA 15 voDhuM tvaritamokSAdhvagAnAM sAdhUnAM laghubhUtAnAM pIDhAbhyAM parisarpatIti pIDhasappI, sambhramanti tasminniti sambhramaH, janasyAnyasya svaritamaggibhayAt NassitukAmo kila pIDhasappI dUrAtojjhito'pi jaNaM dhAvaMtaM pitoSNudhAvaMti, evaM te vi kila saMsArabhIravo mokSaprasthitAH sItodagAdisaGgAt saMsAra eva paDanti // 5 // idAnIM zAkyAH parAmRzyante. 229. ihamege tu maNNaMte sAtaM sAteNa vijtii| jite ttha AyariyaM maggaM paramaM ti samAdhitA // 6 // 20 229. ihamege tu maNNaMte sAtaM sAteNa vijjatI0 [silogo] / sAyaM NAma sukhaM zrotAdi, taM sAtaM sAteNeva labhyate, sukhaM sukhena labhyata ityarthaH, vayaM sukhena mokSasukhaM gacchAmaH, dRSTAnto vaNijaH / tubbhe puNa paramadukkhitatvAt jita stha AyariyaM maggaM, jitA nAma duHkhapravrajyAM kurvANA api na mokSaM gacchata, vayaM sukhenaiva mokSasukhaM gacchAma ityato bhavanto jitAH, tenAsmadIyAryamArgeNa paramaM ti samAdhita tti manaHsamAdhiH paramA / asamAdhIe zArIrAdinA duHkhenetyarthaH // 6 // 230. mA etaM avamaNNaMtA appeNaM bahu lupadha / etassa amokkhAe ayahArIva jUradhA // 7 // 230. mA etaM avamaNNaMtA0 silogo / a-mA-no-nAH pratiSedhe, atha tad budhapraNItaM sukhAtmakaM mArgamavamanyamAnAH AtmAnamAtmanA vaJcayatetyarthaH, dUra dUreNa sukhAto chindadha / diTuMto-etassa amokkhAe ayahArIva jUradhA / ta evaM vadantaH pratyaGgirAdoSamApadyate / kadhaM ?, idhamege tu maNNaMtA sAtaM sAte Na viJjate. iheti iha nairgranthazAsane sAtaM sAte na vidyate / kA bhAvanA ?-na hi sukhaM sukhena labhyate / yadi cetamevaM teneha rAjAdInAmapi sukhinAM paratra sukhena bhAvyam , 1 etat cUrNikRtsamAdhAnaM na samyagavagamyate // 2piTuto parisappaMti khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| 3 piTTisappIva pu 2 // 4 bhAsaMti khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI / maNNaMte vRpA0 // 5je tattha khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 6 AritaM ma khaM 1 pu 1 pu 2||7c khaM1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 cUpA0 230 gAthAcUrNau // 8 samAhie khaM 1 / samAhito khaM 2 / samAhiyaM pu 1 pu2|| 9mA tetaM khaM 2 // 10 avamaMtittA khaM 1 // 11 appeNaM lupahA bahuM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 12 Amo' khaM 2 pu 1 // 13 aohAre vva jUrahA khaM 2 / ayahAri vva jUrahA khaM 1 pu 1 pu 2 // 14 229 sUtragAthA punarAvartyate // Jain Education Intemational Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ za suttagA0 228-34] sUyagaDaMgasutaM viiyamaMga paDhamo suykkhNdho| nArakANAM tu du:khitAnAM punarnarakenaiva bhAvyam / tena sAyAsokkhasaMgena jita ttha AyariyaM maggaM, jitA nAma zirastuNDamuNDanamapi kRtvA samyagmArgamAsthAya mokSaM gacchanti / paramaM ca samAdhitA mokkhasamAdhiM, iha vA jA'saMgasamAdhi / uktaM hinavAsti rAjarAjasya tat sukha naiva devarAjasya / yat sukhamiheva sAdholAMkavyApArarahitasya // 1 // [prazama0 mA0 128] mA etaM avamaNNaMtA, a-mA-no-nAH pratiSedhe / etaM ti etaM AruhaMtaM maggaM avamaNNatA AtmAnamAtmanA bahuM laMpadha / bahuM paribhavijadha / ko dRSTAntaH ?, eyassa amokkhAe ayahAri vva jUradhA // 7 // kadhaM ?, jeNa tunbheva 231. pANAtivAde vahatA musAvAde ve'sNjtaa| adiNNAdANe vadaMtA mehuNe ya pariggahe // 8 // 231. pANAtivAde vaTuMtA0 silogo| syAt-kathaM prANAtipAte va mahe ?, yena pacanA[ni] pAcanAni cAnujJAtAni / uktaM hi pacanti dIkSitA yatra pAcayanyathavA paraiH / audezikaM ca bhuJjanti na sa dharmaH sanAtanaH // 1 // 10 15 musAvAde vi asaMjatA saMjata tti appANaM bhaNadha / adattAdANe vi jesiM jIvANaM sarIrAiM AhAraiti tehiM adattAI aueha / dhenUnAM vatsavRddhyai niyuJjituM maithune'pi preSya-go-pazuvargANAm / parigrahe'pi dhana-dhAnya-prAmAdiparigrahaH / evaM kodha mANa jAva micchAdasaNasalle iti / evaM tAvat zAkyAH anye ca tadvidhAH kutIrthAH // 8 // 232. evamege tu pAsatthA paNNaveMti annaariyaa| itthIvasagatA bAlA jiNasAsaNaparammuhA // 9 // 232. evamege tu pAsatthA0 silogo / evaM avadhAraNe / ete iti ete zAkyAH anye ca tadvidhAH / pArthe tiSThantIti pArzvasthAH, keSAm ?-ahiMsAdInAM guNAnAM NANAdINa vA sammaiMsaNassa vA / kim ?, paNNaveMti suheNa suhaM / athavA imaM paNNaveMti dagasoyariyAdayo sukhaliptA vA ajitendriyAH itthIvasagatA bAlA jiNasAsaNaparammuhA / kiM 20 paNNaveti ?-visaNigyAtaNe tu kanjamANe Natthi adhammo, appaNo parassa vA sukhamutpAdayataH apyevaM dharmo bhavati, na tvadharmaH // 9 // ko dRSTAntaH ? 233. jadhA gaMDaM pilAgaM vA NippIlettA muhuttagaM / evaM viNavaNa tthIsu doso tattha kuto siyA ? // 10 // 233. jadhA gaMDaM pilAgaM vA0 silogo / jadhA koi appaNo parassa vA gaMDaM pilAgaM NippIlecA pUrva soNitaM 25 / adhammo ?, evaM jo koi itthizarIre zukraviSanighotaM kuyot tatra ko doSaH syAt / evaM viNNavaNa tthIsu, evaM anena prakAreNa vijJApanA nAma paribhogaH ekArthikAni, AsevanAdoSaH tatra kutaH syAt ? // 10 // kiJca 234. jadhA maMdhAtaha praNAma thimitaM piyati dgN| evaM viNNavaNa tthIsu doso tattha kuo siyA ? // 11 // 1pANAdivAe khaM 1 // 2 asaMjatA khaM 2 pu 2 // 3 Aha ca dhenUnAM ca satvadhyA niyucuuspr0|| 4 itthIvasagA bAlA khaM 1 pu 1 / itthIsaMgatA bAlA khaM 2 // 5-6 'ete' eke ityarthaH // 7 vA paripIleja khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 / vA paripIlettA vR0 dii0|| 8degvaNitthIsu khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 9kao sitA khaM 1 pu 1 // 10 maMdhAdatI khaM 1 khaM 2 / maMdhAdae pu 2 vR0 dI / maMdhAyatI pu 1 // . 11 bhuMjatI khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 12degvaNitthIsu khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 // 13 kao kheM 11 // sUya0 su. 13 Jain Education Interational Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Nijutti-dhuNNisamalaMkiyaM [3 uvasaggapariNNajjhayaNe cauttho uddesao . 234. jadhA maMdhAtai NNAma0 silogo / maMdhAtaI NAma meso / so jadhA udagaM akalusento yaNNuehiM NisodituM (? NisIdituM) goppae vi jalaM aNADuAleto piyati, evamarAgo cittaM akalusento jai itthiM viNNaveti ko tattha doso ? / uktaM ca-"prAptAnAmupabhogaH zabda-sparza-rUpa-rasa-gandhAnAm / " [ ] // 11 // kizca' 235. jadhA vihaMgamA piMgA thimitaM piyati drg| evaM viNNavaNa tthIsu doso tattha kuto siyA ? // 12 // 235. jaghA vihaMgamA piMgA0 silogo / vihAyasA gacchantI vihaMgamA piMgA pakkhiNI AgAseNa'vacaraMtI udage abhilIyamAnA avikkhobhayaMtI tajjalaM caMcUe pibati / evaM viNNavaNa tthIsu, evamarajamANo yadi samprAptAn bhogAn bhuJjIta atra ko doSaH ? / uttaradANaM-NaNu tesiM AsevaNA ceva saMgakaraNaM 'medhuNabhAvaM AsevAmi' tti / jaidha NAma maMDalaggeNa sIsaM chettUNa kassaI puriso | accheja parAhutto kiM NAma tato Na gheppejja ? // 1 // jadha vA visagaMDUsaM ko ma tuhikko / aNNeNa adIsaMto kiM NAma tato Na vi mareja ? // 2 // jadha vA vi sirigharAto koI rayaNANi NAma ghettUNaM / accheja parAhutto kiM NAma tato Na ghepejjA ? // 3 // // 12 // - 236. evaM tu samaNA ege micchAdiTThI annaariyaa| ... ajjhovavaNNA kAmehiM pUyaNA iva taruNae // 13 // 236. evaM tu samaNA ege0 silogo / evaM anena prakAreNa, tu visesaNe, [samaNA] nAsmadIyAH pare, eke tti pareSAmapi na sarve eke mithyAdRSTayaH anAryA micchAddiTThI aNAriyA, athavA mithyAdRSTitve'pi karmabhiranAryAH / ajjhovavaNNA kAmehi, duvihehi vi kAmehiM / diTuMto-pUyaNA iva taruNae, pUyaNA NAma auraNIyA, tasyA atIva taNNage chAvake snehaH / jato jijJAsubhiH katarasyAM katarasyAM jAtau priyatarANi stanyakAni ?, sarvajAtInAM chAvakAni anudake kUpe prakSiptAni / tAzca sarvAH pazujAtayaH kUpataTe sthitvA secchAvakAnAM zabdaM zrutvA rambhAyamANAstiSThanti, nA''tmAnaM kUpe muzcanti, 20 tatraikayA pUtanayA AtmA muktaH // 13 // ta evaM pUtaNA iva taruNae mucchitA giddhA kAmesu 237. aNAgatamapAsaMtA pcuppnnnngvesnnaa| te pacchA aNusoyaMti jhINA''ummi jovvaNe // 14 // 237. aNAgatamapAsaMtA0 silogo / anAgatakAle kimpAkaphalAhAravad viSayadoSAnapazyantaH pacuppaNNavisayagavesaNA NANAvihehiM uvAehiM visayasuhaM uppAyaMtA te pacchA aNusoyaMti, te iti aNNautthiyA paralokaM prAptA anu25 zocante devadurgatau, yatra vA'nyatropapadyante / dRSTAntaH-jhINA''ummi jovaNe, yathA'tikrAntavayasaH kSINendriya-zarIra-buddhibala-parAkramAH nAnAvidhaiH krIDAvizeSaiH taruNAn krIDato dRSTvA vayamapyevaM krIDitavantaH [iti] tIvramanuzocanti, evaM te'pi paralokaM prApyAnuzocanti, iha ca maraNakAle nAsmAbhirjitendriyatvaM bhAvitaM vairAgyaM vA / uktaM hi hataM muSTibhirAkAzaM tuSANAM kuTTanaM kRtam / yanmayA prApya mAnuSyaM sadarthe nA''daraH kRtH||1|| uktaM bahu caritraM ca svArthazca na prahAvitaH / tatre(trai)va manye zocante [ // 14 // 1 bhuMjatI khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 // 2degvaNA thIsu khaM 2 / vaNitthIsu khaM 1 pu 1 pu 2 // 3 ko khaM 1 pu 1 // 4 mejala vabhUe pu0 saM0 / me jalaM vabhUe vA0 mo0 // 5 etAstisro'pi gAthA vRttikRtA zIlAkena niyuktigAthAtvena nirdiSTA vyAkhyAtAzcApi santi, niyuktyAdarzeSvapi ca dRzyante, kintu cUrNikRtA niyuktigAthAtvena nirdiSTA vyAkhyAtA vA na santi, tadatra tajjJA eva pramANam // 6degNa siraM chettRNa kassai maNusso khaM 1 kha 2 pu 2 // 7 evamege u pAsatthA mi khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 8pUiNA khaM 2 // 9khazAvakAnAmityarthaH // 10 degmapassaMtA khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 11degsagA kha 1 kha 2 pu 2 vR0 dii| sapa pu 1 // 12 paritappaMti jhINe Aummi khaM 1 pu 1 pu 2 vR0 dI0 / paritappaMti jhINe atItammi khaM 2 // 13 khaNDanaM pu0 / kaNDanaM vRttau|| Jain Education Intemational Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sutagA0 235-41 ] yathA ke ? ucyate sUyagaDaMgasutaM biiyamaMgaM paDhamo suyakkhaMdho / 238. jehiM kAle parikkataM sukaDaM tesiM sAmaNNaM / te dhIrA baMdhamukkA NAvakaMkhaMti jIvitaM // 15 // 238. jehiM kAle parikkaMtaM0 silogo / je iti aNiddiTThaNiddeze / kAlo nAma tAruNyaM madhyamaM vayaH, yo vA yasya kAlo dhyAnasyAdhyayanasya tapaso vA / teSAmekeSAM sukRtaM nAma zrAmaNyam, ta eva ca zramaNAH ta eva mokSAkAGkSiNasta eva sAdhavo sAdharmikA vA / te dhIrA baMdhaNummukkA ta eva dhIrAH ta eva baMdhaNavimukkA / bandhanaM kalatrAdi karma vA / ye kiM. kurvanti ?, je NAvakaMkhaMti jIvitaM puvvarata-puvvakIlitAdiasaMjamajIvitaM [na] vAnchanti // 15 // 1 239. jadhA nadI vetaraNI duttarA iha sammatA / evaM logaMsi nArIo duruttarAo amatImayA // 16 // 239. jadhA nadI vaitaraNI * silogo / yatheti yena prakAreNa / vegena tasyAM tarantIti vetaraNI nAma parokSA 10 zravAdiSu / sA hi tIkSNazrotastvAd viSamataTatvAcca duHkhamuttIryate iti dustarA / sarvalokapratItaivAsau, pAkhaNDinAMca kecit iheti iha pravacane, vakSyamANamapi ca "jahitaM nadI vaitaraNIti duttarA" [ ] / evaM logaMsi nArIo duruttarAo, evaM anena prakAreNa sarvopasargebhyo'nulomebhyaH pratilomebhyazca dustaratarA nAryaH, tA hi nAnAvidhaivabhAva-vilAsairuttitIrSunabhibhavanti, vaitaraNyAM tatraiva tatraiva nimajjApayanti / tA hi dukkhaM dravya-bhAvataH parihriyante amatImaya tti na matimAn amatimAn tenAmatimatA // 16 // 240. 'jehiM te NArisaMjogA pUrANA piTThato katA / savvameyaM Nire kicA te ThitA susamAdhIe // 17 // 240. jehiM te NArisaMjogA 0 silogo / ya ityanirdiSTanirdezaH / trividhA nAryaH, nArIbhiH saMyogA nArIsaMyogAH, maithunasaMsargA ityarthaH / pUyaNA piTThato kata tti, pUyaNA nAma vastrA'nnapAnAdibhiH snAnA-'GgarAgAdibhizca zarIrapUjainA / uktaM hi - "No sAyAsokkhapaDibaddhe bhavejjA" [ ] / athavA ta eva nArIsaMyogAH pUtanAH pAtayanti 20 dharmAt pAsayanti vA cAritramiti pUtanAH, pUtIkurvannityarthaH / pRSThato kRtA nAma ujjhitA / savvamevaM Nire kiccA, sarvamiti ye'nye upasargAH kSut-pipAsA - zItoSNAdayaH nire nAma pRSThe kRtvA, athavA'nulomAH pratilomAzca / sobhaNAe samAdhIe Na uvasaggehiM khohijjaMti // 17 // kizva - 241. ete ohaM tarissaMti semudde va vavahAriNo / jattha pANA visaNNAsI kaicaMtI saha kammaNA // 18 // 241. ete ohaM tarissaMti0 silogo / ete NAma jehiM ete itthiparIsahAdayaH upasarga jitAH / dravyaughaH samudraH, bhAvaughastu saMsAraH / tarissaMti te, nAnye, na vA bhAvena / dRSTAntaH - samudde va vavahAriNo samudratulyaM samudravat, vyavaharantIti vyavahAriNo vaNijaH potaistaranti / jattha pANA visaeNNNAsI, yasmin yatra ete pASaNDAH gRhasthasvabhAvaM gatAH viSayajitA viSaNNA Asate gRhiNazca, iha paratra ca kaccaMtI saha kammaNA / kRtyante chidyanta ityarthaH // 18 // th 4 jIvituM khaM 1 0 // 8 jehiM nArINa saM 1 parakaMtaM na pacchA paritappara khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 2 vIrA khaM 1 pu 1 pu 2 // 3NomukkA khaM 1 5 duruttarA pu 2 // 6 logammi pu 1 // 7 duttarA ama' khaM 1 khaM 2 pu 1 0 dI 0 | duruttarA pu 2 // mAhie khaM 1 khaM 2 pu 1 14 sayakammuNA khaM 1 khaM 2 khaM 2 // 11 'janAt pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 15 visaraNesI cUsapra0 // 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 9 nirAkiccA khaM 1 sapra0 // 12 samudaM vava khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // pu 2 vR0 dI0 // 10 13 kiccaMtI pu 1 // For Private Personal Use Only 15 25 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 -Nijjutti-cuNNisamalaMkiyaM . : [4 itthIpariNNAyaNe paDhamo uddesao 242. taM ca bhikkhU pariNAya suvvate samite cre| . musAvAdaM vivajeja adiNNAdi ca vosire // 19 // 242. taM ca bhikkhu pariNNAya0 silogo / duvihAe pariNAe parijJAya jANaNApariNNAe uvasagga-parIsahe jANittA pakSakkhANapariNAe uhito te ahiyAsemANo suvbate samite care, samitagrahaNAd uttaraguNA gRhItAH / mUlaguNA 5 puNa ime-musAvAdaM vivajeja, kasmAnmRSAvAdaH pUrvamupadiSTaH ? na prANAtipAtaH ? iti, ucyate, satyavato hi vratAni bhavanti, nAsatyavataH, anRtiko hi pratijJAlopamapi kuryAt , pratijJAlope ca sati kiM vratAnAmavaziSTam ?, taM musAvAdaM viseseNa vajjae vivajae / adiNNAdi ca vosire, adiNNamAdiryasyA''zravagaNasya so'yaM adiNNAdyAzravagaNaH, taM adinAdi vivajae / taM jadhA-pANAdivAdAdi jAva parigraham // 19 // prANAtipAtaprasiddhaye tvapadizyate 243. uI ahe tiriyaM vA je keI ts-thaavraa| 10 savvatyai vijaM viratiM saMti-NevvANamAhitaM // 20 // 243. u8 ahe tiriyaM vA0 silogo / Urdhvamadhastiryagiti kSetraprANAtipAto gRhItaH / je keI tasathAvarA iti dravyaprANAtipAtaH / sarvatreti prANAtipAtabhAvazca sarvAvasthAsu, vijaM vidvAna, sarvatra viratiM sarvaviratiM vidvAn kuryAd iti vAkyazeSaH / virati eva hi saMtiNevvANamAhitaM, viratIo vA viratassa vA saMtiNevvANamAhitaM, zAntireva nirvANamAkhyAtaM saMtiNevvANamAhitaM / ahavA saMti tti vA vvANaM ti vA mokkho tti vA kammakhayo tti vA egahu~, tenApadizyate 15 saMti NevvANamAhitaM // 20 // uktA upasargAH, te ca sarva eva soDhavyAH / AtmasaJcetanIyopasargApavAdastu nA'zarIro -dharmo bhavatIti kRtvA 244. imaM ca dhammamAyAya kAsaveNa paveditaM / . kujA bhikkhU gilANassa agilAe samAhite // 21 // * 245. saMkhAya pesalaM dhamma diTTimaM pariNivvuDe / 20 uvasaMgge Nire kiccA AmokkhAe parivvaejAsi // 22 // tti bemi // // uvasaggaparigaNA tatiyaM ajjhayaNaM sammattaM // 3 // // upasargaparijJAdhyayanaM samAptam // 3 // [granthAnam-3000] // 1vivajejA'diNNAdANAi vo khaM 1 pu 2 vR0 dii| ca vajejA adiNNAdANaM ca vo khaM 2 / vivajejA'diNNAdANaM ca vo pu 1 // 2 uDmahe khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 3'ttha viratiM kujjA saMti khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii.|| 4degmAyAe pu1|| 5saMkhAe khaM 1 pu 1 // 6degsagge niyAmettA Adeg pu 2 bR0 dI / sagge nIyAettA A khaM 1 / sagge'hiyAsettA Adeg khaM 2 / sagge niyayattA Adeg pu 1 // 7degNNajjha pu 2 // Jain Education Intemational Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0 242-45 NittigA0 47-49] sUyagaDaMgasutaM vizyamaMga paDhamo suyakkhaMdho / [cautthaM itthIpariNajjhayaNaM] [paDhamo uddesao] idANiM itthipariNNa tti ajjhayaNaM / uvakkamAdi cattAri aNuyogadAre parUveUNaM atyaadhiyaaro| so duvidho-ajjhayaNasthAdhiyAro uddesatyAdhiyAro ya / ajjhayaNatyAhiyAro jANaNapariNAe tividhAu vi atthigAu jANittu paJcakkhANapariNNAe 5. tAo prihritvvaao| uddesatyAdhiyAre imA gAhA paDhame saMthava-saMlovAiehiM khalaNA u hoti sIlassa / bitie~ iheva khaliyasse vilaMbaNA kammabaMdho ya // 1 // 47 // paDhame saMthavasaMlAvAiehiM0 gAhA / paDhame uddesae yathA yena prakAreNa saMvAsasaMthaveNa saMbaddhavasadhimAdIhi ya dosehiM gamaNA-gamaNamAdipucchAhi ya ullAva-saMlAva-bhiNNakadhAhi ya itthIhiM saddhiM sIlakkhalaNaM bhavati paDhamuddese / vilaMbaNAo 10 labhati codijaMto bitiuddesae khalito samaNadhammAo, vilaMbaNA pAvijati liMgatthao hoto, sa vA liMgAo appaM vA liMgaM vA sapakkha-parapakkhAto ya hIlaNaM pAvati // 1 // 47 // NAmaNipphaNNe Nikkheve itthipariNNA / itthi pariNNA ya dupadaM NAma / tatthitthIe davvA'bhilAva ciMdhe vede bhAve ya itthinnikkhevo| abhilAve jaha siddhI bhAve 'vedammi uvautto // 2 // 48 // 16 davvAmilAva ciMdhe0 gAdhA / jANagasarIrabhaviyasarIravatirittA duvidhA-mUlaguNaNivattaNANivvattiyA ya uttaraguNanivvattaNAnivvattiyA ya / mUlaguNe itthisarIragaM vippajaDhaM jIveNaM, uttaraguNe kaTThakammAdisu / athavA davvatthI tividhAegabhaviyA baddhAuyA abhimuhaNAmA-gotA / abhilAvutthI jadhA sAlA mAlA velA siddhI ityAdi / ciMdhitthI avagatavetaM itthIzarIragaM, taM puNa chaumattharasa kevalissa vA / veditthI ithivedaM veymaannii| bhAvitthI Agamato NoAgamato ya / Agamato itthivedajANao tduvutto| [NoAgamato] itthivedaNAma-gotAI kammAiM vedayamANo jIvo // 2 // 48 // itthi bhaNiyA / idANiM pariNA, sA jadhA satthapariNAe [AcA0 ni0 gA0 37 ] / jadhA saMjatANaM ithipariNA tadhA saMjatINaM purisapariNNA / itthIpaDipakkho puriso teNa tassa vi Nikkhevo bhANitavyo NAmaM ThavaNA davie khette kAle ya paMjaNaNe kamme / / bhoge guNe ya bhAve dasa ete purisaNikkhevA // 3 // 49 // NAma ThavaNA davie0 gAdhA / NAme jadhA ghaDo paDo kalaso / ThavaNApuriso kaDhakammAdikatA jiNapaDimA vAsudeva-25 paDimA evamAdi / davve jANagasarIrAdi jadhA itthI tadhA bhANiyavyaM / khette jo jattha khette puriso, jadhA sorado sAvago mAgadho vA evamAdi, yasya vA yat kSetraM prApya puMstvaM bhavati, anyatra na bhavati / kAlapuruSo'pi yAvantaM kAlaM puruSo bhavati, jadhA-"purise NaM bhavaMte puriso tti kAlato kevaciraM hoti ?, jadhaNNegaM egaM samayaM ukkoseNaM sAgarasayapuhattaM" 1 'atthigAu' striya ityarthaH // 2 saMlavamAihiM khaM 2 pu 2 // 3u hoja khaM 1 kha 2 vR0||4biir khaM 1 // 5degssa'NavatthA kammadeg khaM 1 / ssa avasthA kamma khaM 2 pu 2 // 6degdhiyAdI vA0 mo0 // 7 khaliMto cUsapra0 // 8 abhilAvo khaM 1 // 9veyasi khaM 1 // 10 pajaNaNa pu2|| Jain Education Intemational Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 Nijjutti - cuNNisamalaMkiyaM [ 4 itthIpariSNajjhayaNe paDhamo uddesabha [ prajJA0 pada0 s0 ] / yo vA yasmin kAle puruSo bhavati, [ jahA koi egammi pakkhe puriso, ] egammi pakkhe NapuMsago / prajanyate aneneti prajananam tad yasya kevalamasti na puMstvaM sa prajananapuruSaH / kammapuruso nAma yo hi atipauruSANi kammANi karoti, yathA vAsudevaH, sa karmapuruSaH / bhogapuriso cakkATTI | guNapuriso NAma yasya puruSaguNA vidyante ime / tadyathA 5 vyAyAmo vikramo vIryaM sattvaM ca puruSe guNAH / kAntitvaM ca mRdutvaM ca viklavatvaM ca yoSitAm // 1 // [ ] bhAvapuriso Agamato NoAgamato ya / Agamato puriso purisajANago taduvautto / goAgamato purisaNAma - gotAI kamAI vedayaMto / dasa ete purisaNikkhevA iti // 3 // 49 // paDhame saMthava0 gAdhA, je nihitA paDhame saMthava-saMlAvAdigehiM puvvattaM-- 10 20 25 sUrA mo maNNatA0 gAdhA / sUrA mo maNNaMtA, itthihi apaDivirata tti vAkyazeSaH / kaitavaM nAma mAyA, kaitavayuktAH kaitavikAH / uvadhI nAma anyeSAM vazIkaraNam / adhikA kRtiH nikRtiH niyaDI / tatprayogAd gahitA tu abhaya - paJjota- kUAdhArAdiNo, sUro pajjoto, kUvayA (dhA) ro tabassI, evamAdiNo jIvA itthidoseNa iha parabhave ya NANAvidhAI 15 dukhAiM pAti hattha - pAyacchedAdINi // 4 // 50 // sUrA mo maNNatA keitaviyAhi uvahi-niyaDippahANAhiM / hitA tu abhaya - pajjata - kUAdhArAdiNo bahave // 4 // 50 // * tamhANa hu~ vIsaMbho gaMtavvo Nicameva itthINaM / paDhamudde se bhaNitA je dosA te gaNaMteNaM // 5 // 51 // * susamA vi asamatthA kIraMtI appasattiyA purisA / dissaMti sUravAdI NArIvasagA Na te sUrA // 6 // 52 // dharmaM prati asamarthAH / appasattiyA nAma parIsahabhIruNo / raNasUravAdiNo vi NArIvasagA dIsaMti, jadhA te caiva pajodAdayo // 5 // 6 // 51 // 52 // ko puNa sUro ?, ucyate-- * dhammammi jo daDhameI so sUro sattio ya vIro ya / maNirucchAho puriso sUro subalio vi" // 7 // 53 // jo dhammammi daDho sUro sattigo ya, Na u jo dhammaNirucchAho, dharmaM prati sUro bhavati / yadyapi balavAnasau sarIreNa: tathA'pyasau durbala eva // 7 // 53 // * ete caiva ya dosA purisapamAde vi "itthigANaM pi / tamhA tu appamAdo virAgaggammi tAsi pi // 8 // 54 // // cautthamajjhayaNaM sammattaM // 4 // 'purisottario dhammo' tti kAuM teNa itthIpariNNA vRttA / itthINa vi esA ceva vivarItA purisapariNA 30 // 8 // 54 // gayo NAmaNiSkaNNo / suttANugame suttamuccAretavyaM akhalitAdi jAva paMcadhA viddhi lakSaNamiti / suttassa sute 1 katiyaviyAhiM uyahippahA khaM 1 pu 2 vR0 // 2 gahiyA hu abhadeg khaM 1 khaM 2 pu 2 // 3 'kulavArAdi khaM 1 / "kUlavAlAdi khaM 2 pu 2 vR0 // 4 ukhaM 22 // 5 itthI suM khaM 2 pu 2 // 6 sthAassama khaM 2 pu 2 // 7 dIsaMti khaM 1 khaM 2 pu 2 // 8 .vAyI nArI khaM 1 // 9degmadI khaM 2 pu 2 // 10 dhammi Ni0 vA0 mo0 // 11 ya khaM 1 // 12 purisasamAe visaM 1 khaM 2 pu 2 vR0 // 13 itthikANaM khaM 1 // 14 maggaMsi khaM 1 | maggammi vArsisu khaM 2 // For Private Personal Use Only Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 103 suttagA0 246-48 NijuttigA0 50-54] sUyagaDaMgasuttaM viDayamaMgaM paDhamo suykkhNdho| saMbaMdho-"AmokkhAya parivvaejjAsi" [ gA0 245] tti paDilome uvasagge adhiyAsento ime ityanye anulomAH / upoddhAta eva tasyopadizyate-pUrva pravrajati pazcAdupasargAn sahatItyato'padizyate 246. 'ye mAtaraM ca pitaraM ca, vippajadhAya puvvasaMjogaM / ege sahite carissAmi, AratamedhuNo 'vivittesI // 1 // 246. ye mAtaraM ca pitaraM ca0 vRttam / ye iti aNihiTThaNideso / cazabdo'dhikavacanAdiSu, bhrAtaraM bhaginI[mi]-5 tyAdi / vividhaM pradhAya vipradhAya tRNamiva paTAntalagnam / pUrvasaMyogo gRhasaMyogaH, athavA jAtaH san yaiH saha pazcAt saMyujyate sa saMyogaH, sa tu bhAryA-zvazura-putra-duhitrAdi, athavA sarva eva pUrvAparasahasambandhaH pUrvasaMyogo bhavati / athavA dravya-bhAvataH pUrvasaMyogaH / dravye svajanasaMstavo nosvajanasaMstavazca / svajane pUrvAparasaMstavaH / noskhajanasaMstavastrividha:saJcittAdi / saJcitte dupada-catuppadA-'padaM, dvipade dAsI-dAsa-bhRtya-mitravargAdi, catuSpade hasti-azva-go-mahiSyAdi, apade ArAmodyAna-puSpa-phalAdi 1 / acitte hiraNNAdi 2 / mizre sAdhAraNAlaGkAra-praharaNa-hastyazvAdi 3 / bhAve micchattA-'virati-10 aNNANAdi / ege sahite carissAmi, ego NAma rAga-dosarahito, sahito NANAdIhi, Atmano vA hitaH svahitaH, carati gacchati cayUryate caiko'rthaH / AratamedhuNo NAma uparatamaithunaH / katara ArataH ? vivittesI, vivittaM dravye zUnyAgAraM strI-pazuvarjitam, bhAve tatsaGkalpavarjanatA, viviktAnyeSatIti vivittesI mArgayatItyarthaH, viviktAnAM-sAdhUnAM mArgameSatIti vivittesI / athavA-karmavivitto mokkho tamevameSatIti "vivittamesI" // 1 // 247. suhumeNa taM parakamma, chaNNapadeNa itthIo mNdaa| __ jANaMti tA uvAyaM ca, jadha lissaMti bhikkhuNo ege // 2 // 247. suhumeNa taM parakamma0 vRttam / suhumeneti nipuNena, upAyeneti vAkyazeSaH / parakamma ti parAkramya abhyAsametya, vandanapUrvakena sUkSmenopAyena / channapadeneti anyApadezenaeNttakiDagA ya Nattuya-bhAtIkiDagA ya pItikiDagA ya / ete jovvaNakiDagA pacchannapatI mahiliyANaM // 1 // [ 20 athavA chamapadeneti channatarairabhidhAnairAkAraizcainaM abhisarpati / tadyathAkAle prasuptasya janArdanasya, meghAndhakArAsu ca zarvarISu / mithyA na bhASAmi vizAlanetre ! te, pratyayA ye prathamAkSareSu // 1 // 10 jANaMti tA uvAyaM ca, upAyo nAma viviktavizrambharaso hi kAmaH, sa tu eko AtmadvitIyo vA, gacchagatasya kiM kariSyati ? / tasyaivaM deza-kAlaM chakkaM ca jadha lissaMti tti yena prakAreNa lizyante sambadhyanta ityarthaH / eke, na sarve, anye 25 hi strIjanAliGgitA api na tAbhiH sambadhyante, pavanabalasamIritA vahnijvAlA iva cainAM manyante // 2 // te tUpAyA ime-yathA yathA hyagniH sannikRSTo bhavati tathA tathA dahati ityevaM matvA- 248. pAse bhisaM NisIyaMti, abhikkhaNaM posarvatthaM parihiMti / kAyaM adhevi daMseMti. bAhaha kakkhaM parAmase // 3 // 1 je khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 // 2vivittesu vR0 dI0 / vivittesI khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vRpA0 / vivittamesI cuupaa|| 3 uvAyaM pitAu jANaMti jaha vR0 dI / uvAyaM pitAu jANiMsu jaha khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 bRpA0 / khaM 1 pu 1 tAu sthAne taato|| 4 "piya-putta-bhAikiDagA NattakiDagA ya sayaNakiDagA y|" itirUpaM pUrvArdha vRttau vartate // 5nisItaMti khaM 1 kha 2 // 6 vattha' khaM 1 kha 2 pu1pu2|| 7bAhumuTTa khaM 1 pu 2|baahu uddhaTu pu 1 // 8 kakkhamaNuvvaje khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR. dii| Jain Education Interational Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 Nijukti-cuNNisamalaMkiyaM [4 itthIpariNNAyaNe paDhamo uddesamo ..248. pAse bhisaM NisIyaMtika vRttam / bhRzaM nAma atyarthe prakarSe, UruNA UruM akkamittA, dUragatA hi nAtinehamutpAdayanti vizrambhadA teNa addhAsaNe NisIdaMti sannikRSTA vA / paribhujamAnA puMsA puSyante'neneti poSakam , tannimittaM vA kAmibhirvastrA-'nna-pAnAdibhiH puSyata iti poSakam , posavatthaM NAma NivasaNaM, tamabhIkSNamabhIkSNamAyarabaddhamapi zithilIkRtvA parihiMti / NivihAudvittAo ya AsannagatAo hoiUNa kArya adhe vi daMseMti jaMghA vA dunniviTThalakkheNa vA 5 jadhaNeNa hitA vA saMtI NivesayaMtI guhyamiti prakAzya punarvIlAmaMceti / bAhuTTa uddhaTu nAma utsRjya kakSAM parAmRzati, evamAdIni anyAnyapi bhrUkaTAkSavikSepAdInAkArAn karoti // 3 // kizca 249. sayaNA-''saNehiM joggehiM, itthIo egatA NimaMteMti / etANi ceva se jANe, pAsAiM virUvarUvAiM // 4 // . 249. sayaNA''saNehi joggehi0 vRttam / tamekAkinaM vyAkulasIyaM vA matvA sayaNe NimaMteMti, sayaNaM NAma 10 uvassayaM, sItaM idANiM sAhu aMto, atIva gimhe vA pavAraNa NimaMteMti, dhUliM vA katavaraM vA uvassaggAu NIgaMti, aNNataraM vA sammajjaNA-''varisIyaNAti uvassagapakammaM kareMti / AsaNeNaM ti pIDhaeNa vA kaTThamaeNa AsaMdaeNa vA NimaMteMti / yogyamiti yasmin kAle hitaM nivAtaM pravAtaM vA / syAt-kimAsAM bhikSuNA prayojanam ? nanvAsAmanye kAmatatravidaH tatprayojaninazca gRhasthA vidyante ?, ucyate, kuyoSito vidhavA vipravasitadhavAH, tAsAM hi virUpo'pi tAvad vayastho'bhikAmyo bhavati, durmukho'pyAyatArthiko'pi ekAntarucirapi, kimu yaH saralaH surUpo vicakSaNaH ? / uktaM ca-"mAdhurya pramadAjane ca 15 lalitaM" [ ] / tA hi sanniruddhAH sadhavA vidhavA vA, Asannagato hi niruddhAbhiH kubjo'ndho'pi ca kAmyate, kimu yo sakovidaH ? / uktaM hi aMbaM vA nibaM vA abbhAsaguNeNa Arubhati vllii| [ evaM itthIto vi ya ja AsannaM tamicchati // 1 // ) dUrasthaM cainaM matvA yAt-amhe hi Na sakemo sakammAdaNNAo vaMdituM NamaMsituM vA, imANi amhaM sayaNANi vaa| 20 athavA yogyagrahaNAd uccAra-pAsavaNa-caMkamaNa-sthANa-jjhANa-'jjhayaNabhUmIo gheppaMti / sA jai kadAi saDDI bhaveja jANai jAI sAdhujoggAI / itthI/o egatA NimaMti, ekasmin kAle ekadA, yadA yadA sa ekAkI bhavati vyAkulasakhAyo vA, athavA varisArattAdisu jattha sayaNA-''saNovayogo bhavati / sayaNamiti saMthArago gheppati uvassao vi / etANi ceva se jANe pAsAI virUvarUvAI, etAnIti yAnyuddiSTAni zayanA-''sananimazraNAni / sa bhikSuH / pAsayantIti pAsA, ta eva hi pAsA duzchedyAH, na kevalaM hAva-bhAva-bhravibhrameGgitAdayaH na hi zakyamullaGghayitum, na tu ye dAna-mAna-satkArAH zakyante 20 chettum / uktaM hi jaM icchasi ghettuM je puTiva te AmiseNa geNhAhi / AmisapAsaNibaddho kAhI kajaM akajaM pi // 1 // . vividharUvAI tANi puNa pAsANi virUvarUvANi sambAdhana-upagRhana-AliGganAdIni / jadhA tANi pariharaNIyANi tathA tadbhayAdeva sayaNA-''saNaNimaMtaNAdINi pariharitavvANi // 4 // tANi puNa kathaM pariharitavyANi ?, ucyate 250. No tAsi cakkhu saMdhejA, No vi ya sAhasaM samaNujANe / No saddhiyaM pi viharejA, evamappA rakkhittu seo||5|| 30 1 vIlAmaMceti brIDAM prApnoti ityarthaH // 2 saNeNa joge(ggeNa ideg pu 2 vR0 / saNehiM joge(gge)hiM khaM 1 khaM 2 pu 1 dii.|| 3 pAsAdi khaM 1 / pAsANi pu 1 pu 2 // 4 saMkhAyaM saM0 vA. mo0 / degsaMkhyAyaM pu0 // 5 tAsu khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| 6 samabhijANe khaM 1 kha 2 pu 1 pu2|| 7saddhitaM khaM 1 // 8degppA surakkhito hoti khaM 1 khaM 2 pu1pu2 30dii.|| Jain Education Intemational Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0 249-52] sUyagaDaMgasutaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| 250. No tAsi cakkhu saMdhejA0 silogo (? vRttam ) / cakSusaMdhaNaM NAma diTThIe didvisamAgamo, akuTuo vikuTuo viya tAsu NiccaM bhavejA, kArye'pi sati asnigdhayA dRSTyA asthirayA avajJayA cainAmIpanirIkSate / sAhasamiti paradAragamanam , na hyasAhasikastat karoti, saGghAmAvataraNavat, tatra hi sadyo maraNamapi syAt, hastAdiccheda-bandha-ghAto vA, khadAramapi tAvad dIkSitasya sAhasam, kimu paradAragamanam ? / athavA sAhasaM maraNam , prANAntike'pi na kuryAt / athavA yadasau strI cApalyAt sAhasaM kuryAt tadasyA na samanujAnIyAt / uktaM hi-"puruSe vidyate sattva" [ ] miti / / jo saddhiyaM pi viharejA, neti pratiSedhe, saddhiyaM ti tAhiM saha gAmANugAma vihareja, jattha vA tAo ThANe acchaMti tattha Na ciTThitavvaM, kayAi puliMba Thitassa rattiM eja tato NigaMtavvaM, kSaNamAtramapi na saMvasyAH / evamappA rakkhittu seu tti Atmeti sarIramAtmA ca, sa iha pare ca loke atirakSito bhavati, ye iha maithunAnAcAradoSAstasya na bhaviSyantItyato'tirakSito bhavati // 5 // punaridAnI pAzAH 251. AmaMtiya osaviyaM vA, bhikkhaM AyasA rnnimNteti| etANi ceva se jANi, sahANi virUvarUvANi // 6 // 251. AmaMtiya osaviyaM vA0 vRttam / kAcit sannikRSTagRhavAsinI sejjAyarI prAtivezikI vA ahani virahAdyalambhAt brUyAd-ahaM nizyAgamiSyAmi, nAsti me'hani kSaNo viraho vA, tad asyA na samanujAnIyAd dharma zrotumitaraprayogena vA / yadi ced mama bhartuH zaGkase tata enamahaM Amatrya AgamiSyAmi, Amatraya nAma pucchituM tatprayojanAvasitaM vA sthApayitvA / athavA brUyAt-asAvahani kRSyAdikarmaparizrAntaH bhuktaH san niSpannamAtra eva mRtavacchete, bhadraka evAsau. 15 na mama russihiti tti, jai vi se parapuriseNa saha gacchamANi pecchati tadhA vi na virUseja, athavA zaGketa / nanu te bhartA na virU~Syeta ?, sA bravIti-AmaMtiya osaviyA NaM, AmaMtiya osaviyA va tamahamAgatA, tubbhe vIsatthA hoha, viviktavizrambharaso hi kAmaH / yacca pRcchasi kimAgatA vikAle ? iti, naM dharma zrotum / brUyAdvA-mamA''NattiyaM deva yanmayA karttavyamiti zuzrUSA-pAdazauca-mrakSaNAdi, yad vA kizcidasmadgRhe'sti tat sarvamahaM ca bhavatsantakaM AyasA nAma AtmasA, appaeNa vi NimaMteti-tubhaMcayaM imaM zarIragaM, ahaM te calaNovadhAtakAriyA, evaM bhiNNakadhAdIhiM sambandhaH / 20 sambAdhanA-''liGgana-upagRhana-kaMThAvalambaNAdINi vA kurvatI nivAritA brUyAt-kutra vA mamAnyatropayogaH, etANi ceva se jANi sahANi, etAnAta yAnyuddiSTAni sa iAta tAnIti yAnyuddiSTAni se iti sa bhikSuH, zabdA nAma ye zabdAdiviSayAH kathitAH, na kevalaM gItA''todyazabdA vAH, AtmanimazraNAdayo hi sudustarAH shbdaaH| athavA yAni sItkArAdIni sahANi kajati tAnyevaitAni viddhi nimantraNAdIni zabdAni, paThanti ca-sahANi virUvarUvANi, tAsu hi paMcalakkhaNA visayA saMti vibhAsitavvA / vividhaM visiTuM vA rUvaM virUvaM, virUvANi rUvANi jesiM tANimANi virUvarUvANi / NAha ! piya! kaMta! sAmiya! daita! vasula! hola! gola! gullehi| jIe jiyAmi tubbhaM pabhavasi taM me sarIrassa // 1 // ] // 6 // imAni cAnyAni ca zabdAni252. maNabaMdhaNehi NegehiM, kaluNa-viNIya,pakkamittA NaM / adu maMjulAI bhAsaMti, ANamayaMti bhiNNakadhAhiM // 7 // 1 kSetramAtra cUsapra0 // 2degosaviyA NaM, mideg cUpA0 // 3 AtasA khaM 2 / AyayA pu 2 // 4NimaMteti pu1 vR0 dI0 // 5jANe khaM 1 khaM 2 pu 2 vR0 dii0|| 6 virUpyeta pu0|| 7 AtmanA ityarthaH // 8degkaMThovalaMba saM0 vA0 / kaMTholaMba mo0 // 9degdhaNeha'Ne khaM 1 // 10degmuSagasittANaM khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR* dii0|| 11 ANavayaMti mi khaM 2 vR0 dii| ANamaMti teNaM mikhaM 1 / ANamayaMti NaM mipu 1 ANavayaMti NaM mipu2|| sUya0 su0 14 Jain Education Interational Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 Nijjutti-cuNNisamalaMkiyaM [4 itthIpariNajjhayaNe paDhamo uddesao 252. maNabaMdhaNehi Ne0 vRttam / manaso bandhanAni manobandhanAni, tAni tu gatayazca nirantarorUmandA yasmin / karuNamAkArato vAkyatazca, vinItavad vandana-pUjanaM pAdAdisambAdhanaM upakkamittA alliittA adu maMjulAI bhAsaMti, maNasi lIyate mano'nukUlaM vA maJjalam , madanIyaM vA maJjalam / mita-madhura-ribhitajaMpullaehi IsikaDakkhahasitehiM / savikArehi virAgaM hitayaM pihitaM mycchiie||1|| bhedakarI kadhA bhinnnnkdhaa| taM jahA-tuma si kiM vattavIvAho pavvaito Na va ? tti, vRttavIvAha iti cet kathaM sA jIvati tvayA vinaivaMvidharUpeNa ? iti, kumAra iti ced anapatyasya lokA na santi, kiM te taruNagassa pavvajjAe ?, dArikA varijAsu, mayA vA saha bhuJja bhoe, syAt kathaM vairAgyaM vA ? / kAmabhogaparamparAjJaH bhuktabhogaH kumArago vA tatprayojanAtyantaparokSaH Anamyate // 7 // katham ? 253. sIhaM jadhA va kuNimeNaM, nibbhayamegacaraM pAseNaM / ___ evetthiyAu baMdhaMtI, saMvuDamegatiyamaNagAraM // 8 // 253. sIhaM jadhA va kuNimeNaM0 vRttam / yena prakAreNa yathA sahastiko'pi skandhAvAraH siMhenaikena bhajyate, kacicca panthAH siMhena durgAzrayeNa niHsaJcaraH kRtaH, sa ca tadhaNopAyavidbhiH puruSaizchagalakaM mArayitvA tadgocare nikSipya pAzaM ca dadyAt, tena kuNimakena badhyate, ekacaro nAma eka evAsau carati, na tasya sahAyakRtyamasti / uktaM ca-"na siMhavRndaM bhuvi 15 dRSTapUrva0" [ ] / evetthiyAu baMdhaMti, bhAvabandhena / dravyasaMvuto hi samudrakUrmo / "pihitA AzravA yasya bhAvataH sa tu sNvRtH|" [ ] bhAvaikacaraH dravyato bhAjyaH / bhAvapAzAstvime-gati-vibhrameGgitAkAra-hAsyAdayaH, yai vo badhyate / saMvRto'pi tAvad badhyate kimu yo'lpavRttiriti // 8 // 254. aha tattha puNo namayaMti, rahakAro va Nemi aannupuviie| baddhe mie va pAseNaM, 'phaMdato vi Na muccatI tAhe // 9 // 20 254. aha tattha puNo namayaMti0 [vRttam ] / tasminniti tatra, mUrcchita iti vAkyazeSaH / asaMyamanataM punarane kairupAyairnamayanti yad yadicchanti tat tat kArayanti, yathA rathakAraH nemikASThaM takSana kramazaH / yadi sa evaM nataH baddhe mie va pAseNaM, yathA'sau mRgaH pAzena baddhaH mumukSuH spandamAno'pi na mucyate evamasAvapi viSamadAmairbaddhaH kukuTumbe kutattIhiM vyApriyamANo'pi punarvijihIrSurapi na zaknotyavasarpituM kravyagRddha iva siNhH| bhAvagAya kukuTumbavyApAraiH sa kRSyAdibhiH vyAptaH karmabhacchitaH // 9 // 255. aha se'NutappatI pacchA, bhocA pAyasaM va visamissaM / ___ evaM vivAgamaNNissA, saMvAso Na kappate davie // 10 // 255. aha se'NutappatI pacchA. vRttam / yathA kazcid jAnana ajAnan vA viSamizraM pAyasaM bhuktvA tatpariNAme vedanodaye bhRzamanuzocate / evaM vivAgamaNNissA, evamiti yo'yamuktaH vivAgo [vi]pAkaH dArabharaNAdipariklezaH / "vivega" iti ced bhavati vivicyate yena bhavaH karma vA sa vivegaH sNymH| "evaM vivegamAtAte" strIbhiH saGgamo na kAryaH, 30 kASThakarmAditrIbhirapi tAvat saMvAso na kalpate, kimu sacetanAbhiH ? / davio nAma rAga-dosarahito, egato vAsaH saMvAsaH, tadAsaNNe vA saMvasato saMthava-saMlAvAdidosA asubhabhAvadarzanaM bhinnakathA vA syAt / uktaM hi-"tadindriyAlocanasaktadravyAH0" [ ] // 10 // 1degkAru vva khaM 1 pu 2 // 2Nemi khaM 1 khaM 2 pu 2 // 3 phaMdaMte viNa muccaI khaM 2 pu 1 pu 2 // 4 vivAgamAdAya vR0 dI / vivegamaNNissA cUpA0 / vivegamAtAte khaM 1 khaM 2 cUpA0 dhUpA0 / vivegamAyAe pu 132 // Jain Education Intemational Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 suttagA0 253-58 ] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNgho| 256. tamhA hu vajae itthI, visalittaM va kaMTagaM nnccaa| oye kulANi vasavattI, AghAti Na se rviM NiggaMthe // 11 // 256. tamhA hu vajae itthI vRttam / tasmAditi tasmAt kAraNAt / itthI tividhA / kadhaM vajjae ? visalitaM va kaMTagaM NaccA, viSeNa digdho viSadigdhaH AgantunA sahajena vA, aviSadigdho'pi tAvat parihriyate kiM punaH saviSa iti, sa tu maraNabhayAt parihriyate, striyastu saMyamamaraNabhayAt / kiJca-oye kulANi vasavattI, oyo NAma raag-dosrhito| vase / varttata iti vazavartIti, pUrvAdhyuSitatvAd yaducyate tat kurvanti dadati vA, striyo vA yeSAM vaze vartante, kiM punaH svairastrIjaneSu, vazyendriyo vA yaH sa vazavartI, gurUNAM vA vaze varttate iti vazavartI / AghAti nAma AkhyAti gatvA gatvA dharma niSkevalAnAM strINAM sahitAnAM puMsAm asAvapi tAvanna nirgrantho bhavati, kimu yastAbhirbhinnakathAM kathayati ? / yadA punarbaddhavA sahAgatA puruSamizrA vA vRndena vA''gaccheyuH tadA strInindA viSayajugupsAM anyatarAM vA vairAgyakathAM kathayati / kadAcid brUyAta-yadi vA gRhamAgantuM na kathayasi to bhikkha-pANagAdikAraNeNaM ejadha, dRSTivizrAmatAmapi tAvat tvAM dRSTvA kariSyAmaH, 10 apazyantyA hi me tvAM zUnyameva hRdayaM bhavati // 11 // evamuktvA vA 257. je evaM uMchaMtaSNugiddhA, aNNayarA hu te kusIlANaM / / sutavassie vi se bhikkhU, No virahe shnnmitthiisu||12|| 257. je evaM uMchaMta'NugiddhA0 vRttam / je iti annidditttthnniddeso| etaditi yaduktaM gihiNisejjA, je vA evaMvidhANi icchanti (?uJchanti) gavasaMtetyarthaH, aNuprayAyaMte, etadapi tAvad bhavatu yadi raho nAsti samAgamo vA, aNNayarA 15 hate kusIlANaM pAsasthAdINaM / kutsitasIlA kuzIlA pAsasthAdayaH paMca Nava vaa| paMca tti-pAsattha-osaNNa-kusIla-saMsattaadhAchaMdA / Nava tti-ete ya paMca, ime ya cttaari-kaadhiy-paasnniy-sNpsaarg-maamgaa| eteSAM hi te anyatarA bhavanti / syAda-gRhiniSadyAtaH strIsamAgamAdvA ko doSaH ?, ucyate, sutavassie vi se bhikkha, athavA anyataro vA bhavati kuzIlAnAM saSTha tapassitaH sutapassitaH, yo'pi tAvat taponiSTaptavigrahaH syAd mAsopavAsI vA dvimAsopavAsI vA athavA zrutamAzRtaH "sutamassito" gaNI vAyago vA, no pratiSedhe, viraho nAma naktaM divA vA zUnyAgArAdi pairikkajaNe vA svagRhe, 20 sahaNaM ti desIbhAsA sahetyarthaH / evaM jJAtvA strIsambaddhA vasadhI vA / kUyavAro dRSTAntaH // 12 // katarAH striyo vAH ?, ucyate, asaGkanIyA api tAvad vAH, kimu zaGkanIyAH ? / tadyathA 258. avi dhUarAhiM suNhAhiM, dhAtIhiM adu va daasiihiN| __ maihallIhiM vA kumArIhiM, saMthavaM se 0 kujjA aNagAre // 13 // 258. avi dhUarAhiM suNhAhiM0 [vRttam / avi saMbhAvaNe / dhUyaro puttiyaa| puttavahuyAo] nAma suNhA / dhIyata 25 iti dhaatii| dAsIgrahaNaM vyApAraklezovataptAH dAsyo'pi vAH, kimu svatatrAH svairsukhopetaaH| mahallIhiM vA kumArIhi, mahallI vayo'tikrAntAH vRddhAH, kumArI aprAptavayasA bhadrakanyakAH / saMthavo ullAva-samullAva-hAsya-kandarpa-krIDAdi / mAtRbhirbhaginIbhizca narasyAsambhavo bhavet / balavAnindriyagrAmaH paNDito'pyatra muhyati // 1 // ] // 13 // syAt kimatra ? 30 1u khaM 1 khaM 2 pu 2 vR0 dI0 // 2 itthi khaM 2 // 3 AghAte Na khaM 2 pu 1 / akkhAi Na pu 2 // 4 va.NiggaMtho khaM 1 khaM 2 pu 1 // 5 uMchaM aNugi khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 6 sutamassie cUpA0 // 7 vihare saha NaM i. khaM 1 khaM 2 1 pu 2 vR0 dii0|| 8degmariSbhato saM0 vA. mo0|| 9 aaH ? zRNvate, asa vA0 mo0|| 10dhUtarAhiM khaM 1 khaM 2 pu 1 // 11 mahatIhiM khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 // 12 Neva kukhaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // Jain Education Intemational Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 Nijjutti-cuNNisamalaMkiyaM [4 itthIpariNNajjhayaNe paDhamo uhesao 259. adu NAtINaM va suhINaM vA, appiyaM daTuM ekadA hoti| giddhA sattA kAmehi, rakkhaNa-posaNe maNusso si // 14 // 259. adu NAtINaM va suhINaM vA0 vRttam / aduriti adhavA / NAtINaM vA, NAtayo NAma kulaghare vasaMtIe pitR-bhrAtrAdayaH, athavA strI yeSAM dIyate ta eva tasyAH sagotrA bhavanti jJAtakAzca / suhiNo NAma je saNNAyakA mitrAH teSAmapriyaM bhavati, yadyapi na pratiSedhayanti / ekadA kadAcida ubhrAmikeyaM uktA vA yAta-eSa putramastako yathA, naitata satyam / sA ca tasmin rUpavati mUrcchitA brUyAt-mA me punarevaM vakSyasi / giddha tti vA satta tti vA mucchiya tti vA egahu~, brUyAditi vAkyazeSaH, brUyAt-aho ! imIse vayaM rakkhaNa-posaNe karemo, imo puNa sesamaNuo maNussakajaM karei / bhaNijja vA-he khamaNa ! imIse rakkhaNa-posaNaM karehi, tvamevAsthA manuSya iti, esa tume saddhiM divasaM ullAvitI acchai / ayamaparaH kalpa:-he khamaNa ! rakkhaNa-posaNe maNusso bhavati, na kadhAhiM kiJcana, "anyo nApyudare kRtye daNDAyAso'padizyate / " [ 10 ] tat tvamevAsyA rakSaNapoSaNaM kuru, manuSyo'si, rAule ca te kaDDhAmo / adhavA bhaNeja-he sAdhu ! esA amhaciyA giddhA sattA tumaMsi amhe No ADhAti No parijANAti, narakastvamenAM rakSaNena, poSaNastvamenAM poSaNena, mnussystvmsyaaH|| 14 // kizca 260. semaNaM pi vaDhadAsINaM, tattha vi tAva eMge kuppaMti / adu bhoyaNehiM NatthehiM, itthIdosasaMkiNo bhavaMti // 15 // 16 260. samaNaM pi daTTadAsINaM0 vRttam / kadAcidasau tasmin rUpavati sAdhau gRddhA kharasauSThavopete vA gRddhA taccittA tammaNA accheja, abhikkhaNaM vA abhikkhaNaM tammateNa dIseja, paDicodijaMtI vA acchIyamANI tathaivA''ha / samaNaM pi dadudAsINaM, tamapi tathaiva taJcittaM tammaNaM svAdhyAya-dhyAna-pratyupekSaNAdisaMyamakaraNodAsINaM tiSThantaM dRSTvA jAnAnAzca 'yathaiSo'syAH nimitteNa saMyamakaraNodAsINo ciTThati' tattha vi tAva ege kuppaMti, bhaNaMti vA-kimevaM ajja lakkhasi ? / anyathA ca paThyate "samaNaM pi hudAsINA" udAsINA NAma yeSAmapyasau bhAryA na bhavati bAndhavI vA, api padArthAdiSu, tAM ca 20 poSituma, kimu yasyAsau bhAryA bAndhavI vA taamgnnyNtii?| athavA udAsInamiti udAsInamapi bhAvAt zramaNaM dRSTyA strIsahagataM eke kupyante, kimu savikAraprAyam ? iti / adu bhoyaNehiM Natthehi, nyastAni upanItAni upetya nItAnItyarthaH, na gRhiNo, tassa hatthAto vA, so ya dhaNNagasamaNago gihiNisejavAhI vA bhikkhAe Agato, athavA nyastamiti tadgatamanasaM dahUM kUro datto na tAvad vyaJjanam, sa cA''gataH, sA tatrAtisambhrameNA''turIbhUtA sadyotakasyAnyasya vA dAtavyaM taM na prayacchati, anyasmin vA dAtavye kartavye vA anyat prayacchati karoti vA / nidarzanaM jadhA8 kahiMci gAme padose gaTTe NaTTeNa tAlite mahale kAi vadhU sasurAdIe parivesaMtI bhoyaNesu diNNesu kUramAneti / tAe ya taNDulA iti kAtUNa rAiAo avssaayaao| tato NAe kUro tti kAuM sasurassa ukkinnnnaao| so ya ANakkhettuM tusiNIo mahatthiyA saMciTThati / patiNA se AsAdetuM piTTitA // ___ evaM taM pi sAdhuNimittaM saMbhaMtaM daddUNa gRhiSu Atmasu vA'nAdRtAM tasyAH bhotakAdyA itthIdosasaMkiNo bhavaMti, itthIdoso NAma vyabhicAriNI // 15 // syAd-evaMvidhAH api doSAH kasyacid dRSTA abhUvan bhavanti vA ?, omityucyate30 261. kuvvaMti saMthavaM tAhi, panbhaTThA samAdhijogehiM / tamhA saMmaNA! tu jadhAhi, Atahio snnnnisejjaao||16|| 1NAtiNaM va suhiNaM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 2hohI khaM 1 // 3 ubhrAmatviyaM cuuspr0|| 4 kutsito naraH naraka ityarthaH // 5samaNaM daTTaNudAsINaM khaM 1 pu 2 kRpA0 / samaNaM pi daTTadAsINA cUpA0 // 6 ege pakupu 1 // 7 aduvA bho khaM 2 / ahavA bho khaM 1 / aha bhopu 1 pu 2 / "athavA" iti vRttau|| 8hoMti khaM 1 khaM 2 / hu~ti pu1 pu2|| 9uja cuuspr0|| 10 samaNA Na sameMti AtahitAe saNNi khaM 1 khaM 2 vR0 dI0 / samaNA Na sameMti AyahitAya saNNi pu 1pu 2 / samaNA! u jahAhi AahitAo saNi vRpA0 / samaNA Na samiti Atahio saNNi cUpA0 / samiti sthAne sameMti ityapi cuupaa0|| Jain Education Intemational Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0259-63] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| 261. kuvvaMti saMthavaM tAhi0 vRttam / saMthavo NAma gamaNA-''gamaNa-dANa-samprayoga-prekSaNAdiparicayaH / tAbhiriti tAbhiH strIbhiH / pabmaTThA NAma NANa-dasaNa-carittajogehiM / jato ete dosA tamhA samaNA! tu jadhAhi, tasmAditi tasmAt kAraNAt zramaNa ! ityAmazraNam , athavA zramaNastvam , kiM tavaivaMvidhairvyApAraiH ?, ete gArhasthAnAmeva yujyante, turvizeSaNe, jahAhi / paThyate ca-"tamhA samaNA Na saminti Atahio" na iti pratiSedhe, samiti samantAt, na samagramityarthaH, adhavA Na samenti Na samupAgacchanti, Atmane hitaM Atmahitam , Atmani vA hitaM Atmahitam, tAsi pi aviratiyANaM taM / hitaM iha paraloge ya / saNNisejA NAma gihisejjA saMthava-saMkathAo ya // 16 // syAt-pravrajyAmupetyApi evaM kuryAt ?, omityucyate 262. bahave gihANi avahaha, missiibhaavpnnhyaa| dhuvamaggameve bhAsiMsu, vAyAvIriyaM kusIlANaM // 17 // 262. bahave gihANi avahaTTa. vRttam / prabhUtAH apahRtyApahRtya utsRjyetyarthaH / davvaliMgeNa acchamANA vi missI-10 bhAvapaNhayA, mizrIbhAvo nAma dravyaliGgamiti, na tu bhAvaH, adhavA pavvajA gihavAso vi, paNhatA NAma gauriva praslutA, evameSAM karmabhayAdA mizrIbhAvaH / priyatatve kataraH pakSaH? visaya-sAyAsokkhapaDibaMgheNaM bhaNaMti liMgacchattaNameva vadhANaM cirapamhomittA vi (?) kaMkhAmohaNijjakammadoseNa kayAi adhesaptamIA] uaM baMdhejjA iti / aNNe puNa adRduhaTTavasaTTA asamAdhigatA ta evaM paMDitattaNeNa dhuvamaggameva bhAsiMsu, dhuvamaggo NAma saMjamo virAgamamgo vA, taM jadhA-bahumohA vi NaM pumbi viharitA aha pacchA saMvuDe kAlaM karejjA ArAdhae bhavati, taM tersi vAyAvIriyameva kevalaM DhakkariputtANaM, na tu karaNavIriyaM / 18 uktaM hi-"jo jattha hoti bhaggo ovAsaM0" [ ] gAdhA / vAyAvIriyaM NAma jo bhaNati Na ya kareti bhilaGgazakunavat // 17 // athavedaM vAyAvIriyaM 263. suddhaM ravati parisAe, adha rahassammi dukkaDaM kaireti / jANaMti ya NaM tadhAvetA, mAille mahAsaDhe'yaM ti // 18 // __263. suddhaM ravati parisAe0 vRttam / suddhamiti veragaM, athavA zuddhamiti zuddhamAtmAnam, tataH pUjA-satkArahetoH 20 pariSadi rauti bhASata ityarthaH / adha rahassammi dukaDaM kareti tti, evamuktvA rahassammi dukkaDaM karei tti / dukkaDaM NAma pAvaM, athavA dukkhaM tad liGgasthaiH kriyata iti dukkaDaM / kiJca-jANaMti ya NaM tadhAvetA, sa hi jANIte-na mAM kazcit jAnAti, atha cainaM tathAvedA jANaMti / tathA vedayantIti tathAvedAH, kAmatatravida ityarthaH, te hi kAmayamAnaM AkAra-vikArairjAnanti / uktaM hiakAminAM kAmavipANDurANi, tanUni gAtrANi ca kAmukAnAm / / ] nakha-dazanacchedanairvA sUcyante yathaite'kRtyakAriNaH / yathA andho uccArAdyutsRjan dRzyamAno'pi parairmanyate 'na mAM kazcita pazyati' evamasAvapi rAga-dveSAndho jAnIte 'na mAM kazcit pazyati' jJAyate ca parivrajannUnajalabhRtavat / athavA yo yathAvasthito bhAvataH taM tathAvedAH pratyakSajJAninaH, te hi AvIkammaM rahokammaM savvaM jANaMti / ye punaste tadvidyAste bruvate-aho ! imo mAillo mahAsaDho jo NAma icchati amhe vi pattiyAvetuM / Na vi loNaM loNijjati Na ya toppijjai ghayaM va tellaM vA / kiha sakA vaMcetuM attA aNuhUyakallANo? // 1 // [ ] // 18 // 1'bhAvaM patthuyA vR0 / bhAvaM paNatA dI / degbhAvaM paNatA pge| dhuva pu 1 / bhAvaM patthuyA ege / dhuva khaM 1 kha 2 pu2|| 2degmeva pavadaMti khaM 1 pu 1|mev pavayaMtI khaM 2 pu 2 // 3 kuNati khaM 1 pu 1 pu 2 // 4 tahAvedA khaM 1 pu 1 / tahAveyA khaM 2 pu 2 / "tathAvidaH" vRttau // 5mAtille pu1|maayile pu2|| 25 Jain Education Intemational Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 Nijjutti-cuNNisamalaMkiyaM [4 itthIpariNajjhayaNe paDhamo uhesao 264. sayadukkaDaM avadate, AuTTho vi pakatthati baale| . vedANuvIyI mA kAsi, coijaMto gilAti se bhujo // 19 // 264. sayadukkaDaM avadate. vRttam / evaM tAvadasau svayaM dukkaDakAriNaM AtmAnaM na vadati-yathA'haM dukaDakArIti / jo vi ya gUDhAyAraM pravacanavAtsalyAt taddhitamicchan vA codayati tattha vi NiNhavati / AkruSTo nAma coditaH AghrAtaH 5 abhizapto vA "kattha zlAghAyAm" bhRzaM katthayati zlAghatyAtmAnamityarthaH, ahaM nAma amugakulappasUto amugo vA hotao evaM karessAmi ?, yena mayA kanakalatA iva vAteritA madanavazavikampamAnA bhAryA parityaktA so'haM punarevaM kariSyAmi ? / yadi sambhAvyapApo'hamapApenApi kiM mayA ? / nirviSasyApi sarpasya bhRzamudvijate janaH // 1 // athApi brUyAdvA-ko bravIti yathA''hamevaGkArI ? iti, sa bhAvena ca hyevkaarii| uktaM hi-"svenAnumAnena paraM 10 manuSyAH0" rAule va NaM kaDDhAvemi / vedANuvIyI mA kAsi, vedaH pravedaH tasya anuvIciH anulomagamanaM maithunagamanamityarthaH, tasyAnulomaM mA kArSIH pratilomaM kuru / evaM codito mANukkaDatAe sammaciTTho viva [gilAti] kilAmijati, "glai harSakSaye" dainyamAyAtItyarthaH, kimeSa mAmevaM codayati ? ityarthaH // 19 // 265. usitA vi itthiposehiM, purisA itthivedakheHNNA / paNNAsamaNNitA aige, NArINa vasaM urvaNamaMti // 20 // 15 265. usitA vi itthiposehiM0 vRttam / usitA nAma vasitA / poSayantIti poSAH bhagaM striyo vA / puSNantIti poSakAH bhuktabhoginaH / itthivedo hi phuphumaaggisamANo avitRptH| nAgnistRpyati kASTAnAM nApagAnAM mhoddhiH| nAntakRt sarvabhUtAnAM na puMsAM vaamlocnaaH||1|| 20 striyo vA yena vedyante sa strIvedo bhavati / vaizikatatre'pyuktam etA hasanti ca rudanti ca arthahetoH, vizvAsayanti ca naraM na ca vizvasanti / tasmAnnareNa kula-zIlasamanvitena, nAryaH zmazAnaghaTikA iva vrjniiyaaH||1|| samudravIcIva calasvabhAvAH, sandhyAbhrarekheva muhuurtraagaaH|] striyaH kRtArthAH puruSaM nirarthakaM, niSpIDitAlaktakavat tyajanti // 2 // tathAaNNaM bhaNaMti purato aNNaM pAse nnivjjmaanniio| aNNaM ca tAsi hiae jaM ca khame taM kareMti mhilaao||1|| prajJayA samanvitAH loka-lokottarazAstravidaH utpattyAdibuddhiyuktAH eke na sarve NArINa vasaM uvaNamati / dRSTAnto vaizikapAThaka: ego kila juANo vesiyaahijaNaNimittaM gihAto Niggato / pATaliputtaM gacchaMto antarA egammi gAme egAe itthIe bhaNNati-sukumAlasarIro tuma kattha vaccasi / teNa bhaNNati-vesiyasatthasikkhago vaccAmi / tAe bhaNNai-adhijjitaM mama majjheNa ejjAdhi / so taM adhijjituM tIe smiivmaagto| sA ya saMbhameNa uhitA, tatprayojanArthIni cAkArANi darza 10DaM ca avayaMti AiTo vi khaM 11 iMca avayaMte AiDe vA pu 11 degDaM ca na vadaMte AyaTTo vikhaM 2 / degDaM ca na vayai AiTevi pu 2 // 2 usiyAvei i khaM 2 // 3degposesu pu kha 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 4 khetaNNA khaM 1 pu 1 // 5 vege khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| 6 uvakasaMti khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dii.|| Jain Education Intemational Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0264-68] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMga paDhamo suykkhNdho| yati, abbhaMguvvalaNa-hANANi uvvarage kAtuM jahiTThapANa-bhoyaNaM muMjAventI te AgAre kareti / teNa 'maM icchati' tti kAuM hatthe ghitaa| tIe dhAhAkato / jaNo pucchito gatAulo / galaMtio udagaM tassuvariM pakkhiviUNa bhaNati-esa'ggagale laga maNaM Na mto| pacchA jaNe gate bhaNati-kiM te adhItaM ? ko itthINaM bhAvaM jANituM samattho ?-tti visajjito gato // 20 // 266. adu hattha-pAdacchenjAiM, aduvA vaddhamaMsaM ukNte|| adu teyasAbhitavaNAI, tacchetuM khArasiMcaNAI ca // 21 // 266. adu hattha-pAdacchejAiM0 vRttam / atha iti Anantarye / paradAraprasaktA hi narA nAryazcApi hasta-[pAda]cchedam / aduvA vaddhamaMsaM ti pRSThIvANi utkRtyante, mAMsAni cotkRtya kAkiNImAMsAni khAviti / adu teyasAbhitavaNAI, teyasAbhitavaNaM ti tejaH-agniH tenAbhitapyante / tacchetuM vAsIe satthaeNa vA khAreNa osiJcaMti kalakaleNa vA // 21 // 267. adu kaNNacchenaM NAsaM vA, kaMThakijaNaM titikkhNti| iti ettha pAvasaMtattA, Na ya beMti puNo Na karissAmo // 22 // 267. adu kaNNacchejaM0 vRttam / kaNNA chijjati, NAsAu chijjaMti, kaMThe kijaMti tti galacchedaH, titikkhaMti puruSo vA tA vA striyaH sahanta ityarthaH / evaM vilaMbijjaMtA vi iti ettha pAvasaMtattA asmin pApe saMtaptAH, pApaM maithunaM paradAraM vA / Na ya 3ti puNo Na karissAmo, kA tarhi bhAvanA ? api maraNamabhyupagacchanti, na ca tataH pApAd vinivartante / aparaH kalpaH-yadA'sau strI kenaciduktA bhavati 'tvamevaM akArSIH' iti / pazcAdasau bravIti-"adu hattha-pAdacchejAI" [vRttaM 266 ] imete pAde chiMdAhi, jIvitasyApi, mA ca metaM vayaNaM brUhi, paTTIvajjhANi va me ukaMtAhi, kAgaNimaMsANi va 15 me khAvehi, mA yA me asabbhAvaM bhaNAhi, "adu teyasAbhitavaNAI" [vRttaM 266 ] kaDaggiNA va me DahAhi ummueNa vA me DaMbhehi, kuMbhipAeNa me payAhi, taccheUNa vA me gAtAI khAreNa siMcAhi, kaNNaM NAsaM kaMThaM vA me chiMdAhi, mA etaM bitiyaM bhaNAhi, etto vi me vibbhaMgaNAo vedaNAto vA khaliyataraM abbhaaikkhnnN| . tRtIyo vikalpaH-abhizaptA vA'sau brUyAt hastau vA me pAdau vA me chiMdAhi, pRSThIvANi vA me utkRtya kAkaNimAMsANi vA me khAvaya vA, adu teyasAbhitavaNAI teyasA vA mAM tRNairAveSTaya abhitAvaya, zastreNAnyatareNa vA me gAtrANi 20 takSitvA khAreNa siJca, adu kaNNacchenaM karNauSThau vA nAsAM vA chinda, kaMThaM vA chinda / iti ettha pAvasaMtattA, pApaM tadeva paradAragamanaM ttraa''sktaaH| striyaH Na ya na kAhaM ti, atIva hi mamAsau mano'nukUlaH, tasya vA'haM, nAhaM teNa vinA kSaNamAtramapi jIvitumutsahe, taM puNa me vasayasi, jaM jANasi taM karehi // 22 // evameva puruSA api kAmasaMtaptAH nivAryamANA bruvate268. sutamevametamegesiM, itthIvede vi hu suykkhaayN| evaM pitA vadittANaM, aMdha puNa kammuNA avakareMti // 23 // 268. sutamevametamegesiM0 vRttam / zrUyate sma zrutam / zrutamiti vijJAnaM lokazrutiSvapi tat zrUyate, yathA-striyazcalasvabhAvA duSparicayA adIrghApa(pre)kSiNyo lahusikAH garvitAH, evaM loke AkhyAyikAsu AkhyAnakeSu ca zrUyate / ithivedo nAma vaizikam tatrApyupadiSTam-"durvijJeyo hi bhAvaH pramadAnAm" [ ] iti / .. 1 maNassa Na gato vA0 mo0 // 2 avi hattha-pAdacchedAe, adu vA vaddhamaMsa udeg khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 3avi te khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 4 tacchiya khA khaM 1 khaM 2 pu 1 pu2|| 5 aha pu 1 // 6kaNNaNAsiyAchejaM, kaMThacchedaNaM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 / khaM 2 NAsiyA sthAne NAsa iti vattete // 7kAhiM(ha) ti khaM 1 khaM 2 pu1pu 2 cuupaa0|| 8 sutametamevameM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| 9itthIvedammi ya supu 1 // 10 aduvA kadegkhaM 1 kha 2 pu 2 vR0 dii| ahavA kapu 1 // Jain Education Intemational Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 Nijutti-cuNNisamalaMkiyaM [4 itthIpariNajjhayaNe paDhamo uddesao durgAcaM hRdayaM yathaiva vadanaM yad darpaNAntargataM, bhAvaH parvatamArgadurgaviSamaH strINAM na vijJAyate / cittaM puSkarapatratoyacapalaM naikatra santiSThate, nAryo nAma viSADDarairiva latA doSaiH samaM varddhitAH // 1 // api casuhR vi jitAsu su1 vi piyAsu suGa vi ya laddhapasarAsu / aDaIsu ya mahilAsu ya vIsaMbho bhe Na kAyavvo // 1 // hakkhuvau aMguliM tA puriso savvammi jIvaloammi / kAmeMtaeNa loe jeNa Na pattaM tu vemaNasaM // 2 // aha etANa pagatiyA savvassa kareMti vemaNassAI / tassa Na kareja maMtu jassa alaM ceya kAmataMtaeNa // 3 // evaM pitA vadittANaM, yadA tu prasthitA nivAriyA bhavati-maivaM kArSIH, tadA 'na bhUyaH kariSyAmi' iti evaM pitA 10vadittANaM adha puNa kammuNA avakareMti, apakRtaM nAma yad yathoktaM yathA pratipannaM vA na kurvanti // 23 // tAsAM hi ayameva svabhAvaH269. aNNaM maNeNa ciMteMti, aNNaM vAyAi kammuNA aNNaM / tamhA No saddahetavvaM, bahumAyAo ithio NacA // 24 // 269. aNNaM maNeNa ciMteMti0 vRttam / katham ? kSaNarA~gatvAt / tadyathAAcAryA markaTA bAlAH striyo rAjakulAni ca / mUrkhA bhaNDAzca nIcAzca vijJeyAH kSiprarAgiNaH // 1 // 16 yatazcaivaM tamhA No saddahetavvaM, yadi nAma hAva-bhAvAdInAkArAn kuryAt , vAyAe vA pattiyAvejja, evamAdi tAsAM vijJApyaM na zraddheyam / datto vaizikaH kila ekayA gaNikayA taistaiH prakArairnimatrIyamANo'pi neSTavAn tadA'sAvuktavatI tvatkRte'gniM pravizA20mIti / tadA'sau yad yat tayocyate tatra tatrottaramAha 'etadapyasti vaizike' / tadA'sau pUrvasuruGgAmukhe kASThasamUhaM kRtvA taM prajvAlya tatrAnupravezya suruGgayA svagRhamAgatA / dattako'pi ca-etadapyasti vaizike / evaM vilapannapi dhUtAttikaizcitakAyAM prakSiptaH / evaM tamhA tu No saddahitavvaM // 24 // 270 juvatI samaNaM bUyA, cittvtthaa-'lNkaarvibhuusiyaa|| viratA carissa haiM lUha, dhammamAikkha Ne bhayaMtAro! // 25 // 25 270. juvatI samaNaM bUyA. vRttam / citrANi anyataravarNojjvalAni anekavarNAni vA / sA hi vastrAyalaGkAravi bhUSitA zramaNasamIpamAgatya viratA carissa haM lUhaM, NiviNNA'haM samaNA! gharavAseNaM, bhartA me'nyaprazaktaH, tasya cAhamaniSTA, sa ca mameti, tena viratA bhUtvA cariSyAmyahaM lUhaM / lUho nAma saMyamaH / taM dhammaM tAvadAcakSakheti / bhayAt trAyatIti bhayatrAraH / evaM sambhASamANA prIti-vizrambhAvutpAdayati // 25 // 271. adu sAviyA pavAdeNa, adhagaM sAdhammiNI ya tumbhaM ti| 30 ___ jatukuMbhe jadhA uvajoti, saMvAseNaM vidU vi sIdejA // 26 // 1 vAyA aNNaM ca ka khaM 2 // 2 tamhA Na saihe bhikkhU, bahu khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 3deggitvA pu0 sN0|| 4vyA u citta'laMkAra-vatthagANi parihettA khaM 2 pu 2 / bUyA ya cittalavatthANi parihattA khaM 1 pu 1 // 5haMmoNaM dhakhaM 1 pu2 vRpA / hai rukkhaM dhpu1|| 6 me pu 1 // 7bhatAro khaM 1 // 8ahagaM sAhammiNI ya samaNANaM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 9vuvajoti khaM 1 // 10degse vidU khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // Jain Education Intemational Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 suttagA0 269-75] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| - 271. adu sAviyA pavAdeNa0 vRttam / zrAvikAsu vizrambha utpadyate, nISidhikayA'nupravizya vanditvA vizrAmaNAlakSaNa sambAdhanAdi kUyavArakavat / kAi tu liMgatthigA siddhaputtI vA bhaNati-adhaM sAdhammiNI tubbhaM ti, sa evamAsannavartinIbhiH zliSyate / dRSTAnto yatukumbhaH, jatumayaH kumbhaH yatukumbhaH jatulipto vA, jyotiSaH samIpe upajyoti, galatIti vAkyazeSaH / evaM saMvAseNa vidurapi sIdati, kiM punaravidvAn ? iti / uktaM hitajjJAnaM tacca vijJAnaM sa tapaH sa ca nizcayaH / sarvamekapade naSTaM sarvathA kimapi striyH|| 1 // ] // 26 // evaM tAvadAsannAbhyaH prAtivezikastrIbhyo doSaH / ekatastu saMvAse zIghrameva vinAzaH / jadhA 272. jatukuMbhe jotimuvagUDhe, Asu'bhitatte nnaasmuvjaati| evitthigAsu aNagArA, saMvAseNA''su viNassaMti // 27 // 272. [jatukuMbhe jotimuvagUDhe0 vRttam / ] jatukuMbhe jotiM upagUDhaH amAvAhitaH agnimadhyamito vA samantato 10 bhatribhiH prajvalitena Azu abhitapto nAzamupayAti, evitthigAsu aNagArA Atma-parobhayadoSaiH Azu cAritrato vinazyanti // 27 // kiJca 273. kuvaMti pAvakammaM, puTThA vegevamAhaMsu / __NAhaM karemi pAvaM ti, aMkesAiNI mamesa tti // 28 // 273. kuvvaMti pAvakamma0 vRttam / pApamiti maithunaM paradAraM vA / [ puTThA] egapuriseNa saMghasamitIya vA AhaMsu-15 riti AkhyAnti-NAhaM karemi pAvaM ti, eSA hi mama duhitA bhaginI naptA vA / aGke zeta iti aGkazAyinI, pUrvAbhyAsAdevaiSA mama aGke zete nivAryamANA paryaGke vA // 28 // 274. bAlassa maMdayaM vitiyaM, jaM ca kaDaM avajANatI bhujjo| duguNaM kareti se pAvaM, pUyaNakAmae visaNNesI // 29 // 274. bAlassa maMdayaM bitiyaM0 vRttam / dvAbhyAmAkalito baalo| maMdo dave ya bhAve ya, davve zarIreNa upacayA- 20 'pacaye, bhAvamando mandabuddhI alpabuddhirityarthaH / mandatA nAma abalataiva / ko'rthaH ? tasya bAlasya bitiyA bAlatA yadasau kRtvA'vajAnAti nAhamevaMkArIti, Na vA evaM jANAmi / duguNaM kareti se pAvaM, medhuNaM pAvaM, bitiyaM puNo pUyA-sakkAraNimittaM, avi ya avalavati sakAraNimittaM mA me paro paribhavissati / visaNNo asaMjamo tamesati visaNNesI // 29 / / 275. saMlokaNijamaNagAraM, AtagataM nnimNtnnennaa''hNsu| vatthaM va tAti! pAtaM vA, aNNaM pANagaM paDiggAhe // 30 // 275. saMlokaNijamaNagAraM0 vRttam / saMlokaNijo NAma draSTavyo darzanIyo vA / tattha kAi mucchitA AtagataM NAma appANaeNaM NimaMtetti, athavA AtmagataH tasyA azubho bhAvaH 'saMbaMdhAmi tAva NaM, tato kAhiti vayaNaM' / AhaMsuriti aahuH| vatthaM va tAti ! pAtaM vA, trAyatIti traatii| aNNaM vA pANaM vA yaccAnyadicchasi tattadahaM sadaiva dAsyAmIti, evaM saMbaddho Na tarati uvvarituM // 30 // bhagavan bhavati (bhagavAn bhaNati) 25 1 vezmaka vA0 mo0|| 2 timava khaM 2 / 'tisuva khaM 1pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 3 muvayAti / evitthiyAhiM aNadeg khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii.||4degsenn NAsamuvayaMti khaM 2 vR0 dI / seNa NAsamuti khaM 1 pu 1 pu 2 // 5 pAvagaM kamma khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 // 6 vege evaM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 7 pAvagaM aMke pu 1 // 8degtaNA''haMsu khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 // 9 tAya! khaM 2 // 10 aNNa-pANayaM khaM 1 pu2|| 11 AgatAgataM cuuspr0| "AtmagataM AtmajJam" iti vRttau vyAkhyA // sUya0 su015 Jain Education Intemational Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 15 276. NIyArameva pucchekha ( bujjheja )0 vRttam / nikaraNaM nikIryate vA nikiraH, yaduktaM bhavati nikIryate goriva 5 cArI, jadhA vA sUkarassa dhaNNakuMDagaM kUDAdi Nigirijjati puTTho ya vahijjati, galo vA matsyasya yathA kriyate; evamasAvapi manuSyazUkarakaH vastrAdinikiraNena NimaMtijjati, pacchA saMyamajIviyAo vavaroijjati, vakSyamANamapi ca nAnAvidhAni akRtyAni kArayanti / yatazcaivaM teNa saMsArabaMdhaM saMsArapAsaM ca bhAvanikArametad buddhA dUrato'pi tad grAmaM nagaraM vA jattha nimaMtijjati taM pariharaMto No iccheJja agAraM gaMtuM iti agAratvam / adhavA " agAramAvattaM" agArameva AvarttaH agAramAvarttaH, kAraNe kAryavadupacArAt saMsArAvarttaH / yaH punaratra sambadhyate saMbaddho visayadAmehiM, mahisa-sUyarAdINaM vadhAdIni dAmakAni, 10 narasUkarANaM tu visayadAmagANi / dAmyante ebhiriti dAmakAni bandhanAnItyarthaH, taiH baddhaH mohamAvaJjati puNo maMde, mohaH saMsArastamevA''gacchatIti / athavA'nukampayA mandaH, sa varAko mando viSayaparAjitaH prApyApi pravrajyAM punarapi mohamAgacchatIti // 31 // [ // itthIpariNNajjhayaNe paDhamuddesao sammatto // 4-1 // ] Nijutti- cuNNi samalaMkiyaM 276. NIyArameva bujhejja, No Iccheja a~gAraM gaMtuM / saMbaddha visayadAmehiM, mohamAvajati puNo maMde // 31 // tti bemi // // itthipariNNAe paDhamo uddesao samatto // 4-1 // [ 4 itthIpariNNajjhayaNe biio uddesao [ itthIpariSNajjhayaNe viio uddesao ] sa evAdhikAro'nuvarttate / prathamoddeza koktairAkArairAkRSTA ihaiva skhalitadharmANo NANAvidhAI khalIkaraNAiM pAvijjaMti, vakSyamANamapi "suhirImaNA vi te saMtA" [ gA0 293 ] / sambandho hi dvividhaH, tadyathA - anantarasUtra sambandhaH paramparasUtrasambandhazca / [ tatrAnantarasUtrasambandhaH ] " NIyAramantaM bujjhejA" buddhA oyAbhUto bhavejjAsi nti, ojo viSamaH, yadA baddhastu "bhogakAmI puNo virajeja" [ sUtraM 277 ] / paramparasUtra sambandhastu " saMlokaNiJjamaNagAraM " [ sUtraM 275] kadAcinnimantrayati tatra ya ojaH sa sadA na rajjeja, anoja itarastu kadAcid rajjejja / dravya-bhAvasambaddhasya tu ihaiva vAhana-tADanAdayo 20 vilambanAprakArA bhavanti, tAdRzasya vA bandhanAdayo doSAH, karmabandhAzca narakAdivipAkaH / evaM vipAkaM matvA 277. oe sadA Na rajjejja, bhogakAmI puNo vi-rajjejjA / bhoge samaNANa suNedhA, ege kila jadhA bhuMjate // 1 // 277. oe sadA Na rajeja0 vRttam / dravyaujo hi asahAyatvAt paramANuH / bhAvojo rAga-dosarahito / sa evamojaH pUrvAparasaMstavaM jadhAya Na tesu aNNattha vA puNo rajjejja / bhogakAmI puNo vi rajeJja gijjhejjA, athavA yadyapi 25 bhogakAmI syAt tathApi puNo virajeja, mA bhUd atyantarAgavAn syAt / te ya samabhoge samaNANa suNedhA bhogAn kilaiSAm, te nizcayena gRhiNAmapi bhogA vilambanA, kimu liGginAm ?, te ya suNedha / ege kila jadhA bhuMjaMte, ege na savve, kei AukkAyariyasAyAsokkhapaDibaMgheNaM liMgagacchattaNaM kareMti, Na tu mohadoseNaM // 1 // 278. adha taM tu bhedamAvaNNaM, mucchiyaM bhikkhuM kAmesu atiahaM / palibhiMdiyANa to pacchA, pAduddhahu muddhi pahaNati // 2 // 1 NIvArameva khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 / NIyAramaMtaM cUpA0 // 2 icche agAramAgaMtuM khaM 1 naM 2 pu 1 pu 2 // 3 agAramAvattaM cUpA0 vRpA0 // 4 baddhe ya visayapAsehiM khaM 1 khaM 2 pu 20 dI0 / baddhe ya visayadAmehiM pu 1 // 5degmAgacchatI puNo khaM 1 pu 2 bR0 // 6 suNeha, jaha bhuMjaMti bhikkhuNo page khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 / suNeha sthAne suNehA khaM 2 pu1 // 7 kAri 8 kAmamativaGkaM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // pu0 // Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0 276-81] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| 278. adha taM tu bhedamAvaNNaM0 vRttam / athetyAnantarye / tuH vizeSaNe / bhAvabhedaM caritrabhedamAvaNNaM, Na tu jIvitabhedaM zarIrabhedaM liMgabhedaM vA / mucchiyaM kAmesu davabhikkhaM, kAmesu atiaTTa kAmesu atigataM kAmesu vA palibhiMdiyANa paDisAreUNa-'mae tujjha appA diNNo, sarvasvajanazvAvamAnitaH, Na imo logo jAto Na paralogo, tumaM pi NavariM khIlagappAto majAyaM jAtiM vA Na sAreti, appayaM tAva appaeNa jANAhi, kassa NAma aNNassa mae mottUNa tume kajaM kataM luttasireNa jallamailitaMgeNaM dugaMdheNaM piMDolaeNaM kakSA-vakSo-bastisthAnayUkAvasathena ? / sa evaM paDibhiNNo tIse calaNesu / paDati, tAghe sA paMDataM 'mA me alliyasutti vAmapAdeNaM muddhANe pahaNati / aNoyiMghaNo vi tAva tasmin kAle hanyate, kiM puNa opiNdhnno?| uktaM ca vyAbhinnakesarabRhacchirasazca siMhAH, nAgAzca dAnamadarAjikRzaH kpolaiH| medhAvinazca puruSAH samare ca zUrAH, strIsannidhau vacana kApuruSA bhavanti // 1 // 1 // 2 // 10 kayAi sA agArI bhaNeja, puvvabhajA va se aNNA vA kAyi279. jai kesiyAe mae bhikkhU !, No vihare sahaNamitthIe / kese vi ahaM lucissaM, NaNNattha mae vicarejAsi // 3 // 279. jai kesiyAe mae bhikkhU !0 vRttam / kezAH asyAH santIti kezikA / jai mae kesaittIe he bhikkhU! No vihare sahaNaM ti saha mayA, ko'rthaH ? jai mae savAliAe lajjasi tato kese vi ahaM lucissaM, Na'NNattha mae 15 vicarejjAsi tti mA puNAI me chaDDeUNa aNNattha viharejjAsi tti // 3 // evamasau tAe saMbaddho tadanuraktaH tIse Nidese ciTThati tato'sau280. adha NaM se hoti uvaladdhe, tato NaM deseti tadhArUvehiM / alAucchedaM pehehi, vagguphalANi AharAhi tti // 4 // 280. adhaNaM se hoti uvaladdhe0 vRttam / uvaladdho nAma yathaiSo mAmanurakto NicchubhaMto vi Na Nassai tti / tato 20 paM deseti tahAsavehiM. tadhArUvAI NAma jAI liMgatthANurUvAiM, na tu kRSyAdikarmANi gRhasthAnurUpANi / alAucchedaM NAma pippalagAdi, jeNa bhikkhAbhAyaNassa mukhaM chijjati, jeNa vA Nimoijjai bAhirA vA tayA avaNijjatti / vaggaphalANi tti vagga NAma vAcA tasyAH phalANi vagguphalANi, dharmakathAphalAnItyarthaH, tumaM divasaM logassa bolleNa galaeNa dhamma kahesi, jesiM ca kahesi te Na tarasi maggitUNaM ?, athavA joisa-koMTala-vAgaraNaphalANi vA // 4 // 281. dArUNi aNNapAyAya, pajjoto vA bhavissatI raato|| pAtANi ya me rayAvehi, ehi ya tA me paTTi ummahe // 5 // 281. dArUNi aNNapAyAya0 vRttam / dArugANi ANaya, AnIya vikrINIhi aNNapAgAya paDhamAliyA vA uvakkhaDijihitti, doccagaM vA paritAvijihiti sItalIbhUtaM, tehiM paMjoto vA bhavissati rAto bhRzamudyotaH, dIvatellaM pi patthi, tehiM ujjote suhaM hatthI (vvI)hAmo viyAvehAmo vA / pAtANi ya me rayAvehi, kAmamayaNialliyAe iha pAtANi, 1 anupabRMhaNa ityarthaH // 2 upabRMhaNa ityarthaH // 3 yAmae khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 4NaM itthIe khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 // 5 kesANi vihaM laMciMsu, NaNNattha mae carejAsi khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 6 to peseMti tahAbhUtehiM khaM 1 khaM 2 pu1pu 2 vR0 dI / sthAne peseti khaM 1 // 7 lAudegkhaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 8 pehAhiM khaM 2 // 9dArUNi sAgapAgAe kha 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 / dArUNi aNNapAgAe vRpaa0|| 10 ummadde khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 11 AnItya cuuspr0|| 12 pakto tAva bhavi cUsapra0 // 25 Jain Education Intemational Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 Nijjatti-cuNNisamalaMkiyaM [4 itthIpariNNajjhayaNe bihao uddesao teteNa tumaM ceya AlattagaM ANehi, adhavA pAdAI ti bhAyaNAI, levo ghaTTago, evaM kassa aNNemi seyaM vA'NaMtaraMgehiM ?, liMpAvehi ThANaM / ehi ya tA me paTTi ummahe, purillaM kAyaM ahaM sakkemi uva(mma)hetuM piDhe puNa Na tarAmi // 5 // 282. vatthANi ya me paMDilihe, aNNa-pANaM vA me AharAhi / gaMdhaM ca raiyoharaNaM ca, kAsavagaM ce me ANayAhi // 6 // 5 282. vatthANi ya me paDilihe. vRttam / imANi vatthANi peccha suttadarihayaM gayANi, NaggiyA haM jAyA / ahavA kiNNa passasi mailIbhUtANi teNa dhovemi ?, rayagassa vA NaM Nehi / ahavA vatthANi me pehAhi tti jato labheja / ahavA eyAI vatthAI veMTiyAe paDilehehi, mA se pugAriyAI khajeja / vehArUvagavAtaeNa vA bhaNeja-mama vatthANi paDilehehi, aNNa-pANaM vA me AharAhi, NAhaM sakemi hiMDiuM / gaMdhaM ca rayoharaNaM ca, gaMdhANi tAva koTThAdINi Ahohi (?ANehi) cuNNANi vA jeNa gAyAI bhurukuMDettA / paThyate ca-"gaMthaM va rayoharaNaM vA" grantha iti granthaH saMghADI rayaharaNaM sundaraM me 10ANehi / kAsavagaM hAviyamANayAhi, Na tarAmi loyaM kAravettae // 6 // 283. adu aMjaNiM alaMkAraM, kukuhagaM ca me payacchAhi / loddhaM ca loddhakusumaM ca, velpalAsI ca guliyaM ca // 7 // 283. adu aMjaNi alaMkAraM0 vRttam / aMjaNabhANiyammi a aMjiyaM ANehi / alaMkAre hAra-nRkezAdyalaGkAraM vA sakesiyANa / kukkuhago jAma taMbavINA / loddhaM ca loddhakusumaM ca, lobhraM kaSAyaNimittaM, loddhasseva kusumaM,taM tu gaMdha15 saMjoe uvaujjati / velupalAsI NAmaM velumayI saNhikA kaMbigA, sA daMtehi ya vAmahattheNa ya ghettUNaM dAhiNahattheNa ya vINA iva vAijjai, piccholA ityarthaH / [guliyA NAma ] ekkA tAva osahaguliyA atthaguliyA agataguliyA vA // 7 // 284. koDaM tagaraM agaruM ca, saMpiDheM saima hiribereNaM / tellaM muMhe bhilaMgAya, veluphalAI saNNidhANAe // 8 // 284. koDhuM tagaraM agaruM ca0 vRttam / hiriberaM NAma usiirN| sesANi kaMThANi / etAni hi pratyekazaH gaMdhaMgANi 20 bhavati / samaM hiribereNaM ti saMyogazca bhavati / tellaM muhe milaMgAya muhamakkhaNayaM tellaM ANehi / bhiliMgAya tti desIbhAsAe makkhaNameva / veluphalAI ti velumayI saMbalikA saMkosako peliyA karaNDako vA saNNidhANAe tti tattha saNNidhessAmo kiMci pottaM vA kattaM vA // 8 // 285, NaMdIcuNNagAiM pA''harAhi, chattagaM jANAhi uvAhaNAu vaa| satthaM ca sUvacchedAe, ANIlaM ca vatthayaM rAvehi // 9 // 285. [NaMdIcuNNagAI pA''harAhi0 vRttam / ] gaMdIcuNNagaM nAma jaM "saMjoimaM oTThamakkhaNagaM yena tena vA prakAreNa bhRzaM AharAhi, adhavA cuNNAI vaTTamANAI / varisAratte vA gimhe vA chattagaM jANAhi uvAhaNAu vA, jANAhi tti ANehi jato jANAsi tato tti, kiM mae etamavi jANitavvaM jadhA Natthi ? tti / satthaM ca sUvacchedAe, satthaM Asi 1pAdehi iti cuuspr0|| 2 paDilehehi, aNNaM pANamAhadeg khaM 2 vR0 dI0 / paDilehehi, aNNaM pANaM ca me Aha khaM 1 pu1 pu 2 // 3gaMthaM va vRpA0 cUpA0 // 4 ratoharaNaM khaM 2 // 5 ca samaNujANAhi khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 / ca samaNas]NujANAhi vR0 dii.|| 6 suttadariddayaM gayANi jiirnnaaniityrthH|| 7 vaihArikavAdena vaihArikavAtena vA ityrthH|| 8 kukkayayaM vR0 dii| kukkayaM pu // 9 veNupalAsiyaM ca khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| 10 NAmittaMvadhINA cUsapra0 / "kukkayayaM' khukhuNakaM 'me' mama prayaccha yenAhaM sarvAlaGkAravibhUSitA vINAvinodena bhavantaM vinodayAmi / " iti vRttau| "kukkayayaM ghargharam" iti vizeSapa0 / khuNao ghrANasirA ityarthaH // 11 aguruM khaM 1 khaM 2 pu 1 // 12 samaM usIreNa khaM 2 . dI / saha usIreNa khaM 1 pu 1 pu 2 // 13 muhaM milijAe khaM 1 pu 1 vR0 dI / muhaM sibhijAe pu 2 / muhaM siliMgAe khaM 2 // 14 veNupaDAI khaM 1 // 15 bhaNaM(Na)ti pu0 sN0|| 16 chattovAhaNaM ca jaannaahi| satthaM khaM 1 kha 2 vR0 dii0|| 17 vatthayaM rayAvehi khaM 2 / vatthaM rayAvehi khaM 1 pu 1 pu 2 // 18 saMjamoima uuDama cUsapra0 / "naMdIcuNNagAI' ti dravyasaMyoganiSpAditoSTamrakSaNacUrNo'bhidhIyate" iti vRttikRtH|| Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0 282-88] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| 117 yagAdi, sUvaM NAma patrazAkam, jeNa taM chijjati / AnIlo nAma guliyA sAvaliyA, eteNa sADigA suttaM kaMcugaM vA rAvehi NIlIrAge vA imaM vatthaM chahAhi / adhavA sA sayameva kusubhagAdirAgeNa jANati vatthANi rAvetuM teNa appaNo vA kaje vattharAgaM maggati, jesiM vA raissati molleNa // 9 // 286. suphaNitaM sUvapAtAe, AmalagI dagAharaNiM ca / tilakaraNiM aMjaNisalAgaM, priMsu me vidhUvaNaM jANAhi // 10 // 286. suphaNitaM sUvapAtAe0 vRttam / phaNitaM NAma pakaM raddhaM vA, sukhaM phaNijjati jattha sA bhavati suphaNI, lADANaM jahiM katti taM suphaNi tti vuccati, suphaNI varADao pattullao thAlI pihuDago vA / tattha appeNa vi iMdhaNeNaM suhaM sItakusuNaM upphaNehAmo / sUvapAgAe tti sUvamAdI kusuNappagArA sijjhihiMti, sukkhakUro NAma hiMDatehi vi labbhati / AmalagA sirodhovaNAdI-bhakkhaNArthaM vA / uktaM hi-"bhutto phalANi bhakSe bilvA-''malakavarjAni" [ ] / dagAharaNI NAma kuMDo klsigaavaa| "dagadhAraNI" AlugA araMjarago vaa| cazabdAt tella-ghatAharaNiM c| tesiM cAukkAiyANaM savvaM Navaga- 10 saMThappaM kAtavvaM ti teNa savvassa gharovakkharassa kAraNA taM caDDei, so ya taM savvaM haTThapahaTTho kareti / tilakaraNiM aMjaNisalAgaM ti, tilakaraNI NAma daMtamaiyA suvaNNagAdimaiyA vA, sA royaNAe aNNatareNa vA joeNaM tilago kIrai, tattha chor3e bhamugAsaMgatagassa uvari Thavijjati tattha tilago uTheti, athavA rocanayA tilakaH kriyate, sa eva tilakakaraNI bhavati, tilA vA jattha kIrati pissaMti vA / aJjanaM aJjanameva zrotAJjanaM jAtyaJjanaM kajjalaM vA, aMjanasalAgA tu jAe Akkhi aMjijjati / priMsuriti gimhAsu mama dharmAtayA vIjanArthaM vidhUvaNaM jANAhi, vadhUyate'sau vidhI(dhU)yate vA aneneti vidhUvanaH tAliyaMTo 15 vIyaNako vA // 10 // 287. saMDAsagaM ca phaNigaM ca, sIhalipAsayaM ca ANAhi / AtaMsagaM payacchAhi, daMtapakkhAlaNaM paMvesehi // 11 // 287. saMDAsagaM ca phaNigaM ca sIhalipAsayaM ca0 vRttam / saMDAsao kapparukkhao kajjati sovaNNio, jassa vA jAriso vibhvo| adhavA saMDAsago jeNa NAsAromANi ukkhaNaMti / phaNigAe vAlA jamijaMti olihijaMti jUgAo 20 vA uddharijaMti / sIhalipAsago NAma kaMkaNaM, taM puNa jadhAvibhaveNa sovaNNigaM pi kIrati / sihalI NAma sihaMDao, tassa pAso mihliipaasgo| AtaMsagaM payacchAhi. AyaMsagaM tA me "kejaNA pADivesigagharAo vA. jattha appANaM maMDettA mahaM pesAmi ( ? pecchAmi), pecchaMtI vA muhaM suhaM maMDehAmi tti / daMtapakkhAlaNaM daMtakaTThANaM pavesehi tti aDaIo gharaM pavesehi, athavA sovaNe ceva ThitA bhaNati-daMtapakkhAlaNaM vA iheva pavesehi, varaM suhaM khAituM NigacchaMtI haM // 11 // 288. pUyapphalaM taMbolaM ca, sUciM jANAhi suttagaM / ___ kosaM ca moyamehAe, suppukkhaila musala khAra galaNaM ca // 12 // 288. pUyapphalaM taMbolaM ca0 vRttam / pUyaphalagrahaNAt paJcasaugandhikaM gRhyate / sUciM jANAhi [suttagaM], suttagaM NAma sivvaNAdoragaM, appaNo kaMcugaM sADi vA sivAmi, kadAi sA kaMcugAsIvigA ceva hojjA to presiN| kose NAma mattao. 1suphaNiM ca sAgapAgAe khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| 2 gANi dagAharaNaM ca khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii| dagadhAraNiM cUpA0 // 3 tilagakaraNimaMjaNasa khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 4 vidhUNaya vijANAhiM khaM 2 vR0 dii| vidhayaNaM vijANAhi khaM 1 pu 1 pu 2 // 5'takRNaM cuuspr0|| 6 phaNihaM ca, ANAhi sIhalipAsagaM ca khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| 7 AdaMsagaM khaM 2 / AyaMsagaM khaM 1 pu 1 pu 2 // 8pavesehiM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 9ca pasagaM ca pasaliyaM ca cuuspr0|| 10krayaNAdityarthaH // 11 sUtI suttagaM ca jANAhi khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| 12 motamedeg khaM 1 // 13 supyukkhalagaM ca khAragalaNaM ca khaM 2 / suppukkhalaM ca goragalaNAe khaM 1 / suppukkhalaga ca khAragalaNAe pu1| suppudukhalaM ca khAragAlaNaM ca pu2 vR0 dii.|| - Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Nijutti-cuNNisamalaMkiyaM [4 itthIpariNajjhayaNe biio uhesao mucyata iti moyaM kAyikam , " miha secane" mehaM mocaM ca moghaM moyaM mekhaM taM kosakosaM moyamehAtha meyamehAtha meyameha(?) suppaM NAma sUrpam , ukkhalaM musalaM ca khAragalaNaM ca jANAhi // 12 // 289. 'vaMdAlagaM ca karagaM ca, vaccagharagaM ca Auso khaNAhi / sarapAdagaM ca jAtAe, goradhagaM ca sAmaNerAe // 13 // 5 289. vaMdAlagaM ca karagaM ca0 vRttam / vaMdAlako nAma taMbamao karoDao yenA'haMdAdidevatAnAM accaNiyaM karehAmi, so madhurAe vaMdAlao vuJcati / karakaH karaka eva, soyakarako madyakarako vA cakkarikakarako vA / vaccagharagaM hANigA, taM vaJcagharaM pacchannaM karehiM kUviM ca'ttha khaNAhi, Auso! tti AmantraNaM he AyuSman ! / sarapAdagaM ca jAtAe, saro anena pAtyata iti zarapAtakaM dhaNuhullakam , jAyata iti jAtaH putraH, jAtArthaH jAtAyA varaM me esa putto dhaNuhullaeNa ramaMto / gorahago NAma sagaDilA bhelliyA puttigA, zramaNasyApatyaM zrAmaNeraH tasmai zrAmaNerAya kuru, raghe suddhe (? radhamuddhe) tattha di 10 ceDarUvehiM samaM ramato, evamAdi radhakArakatA bhavati // 13 // 290. ghaDikaM saha DiMDimaeNaM, celagolaM kumaarbhuuyaae| vAsaM imamabhiAvaNaM, AvasadhaM jANAhi bhttaa!||14|| 290. ghaDikaM saha DiMDimaeNaM0 [vRttam ] / ghaDigA NAma 'kuMDillagA ceDarUvaramaNikA / DiNDimago NAma paDahikA DamarUgo vaa| celagolo NAma celamao golao tantumao / sa tenApadizyate-kimeso rAyaputto ? / sA bhaNati15 mAtA hatA rAyaputtassa, eso mama devakumArabhUto, devatApasAdeNa cevAhaM devakumArasacchahaM puttaM pasUtA, mA hu me evaM bhaNejjAsu / vAsaM imamabhiyAvaNNaM, abhimukhaM ApannaM abhiAvaNNaM, teNa NivAyaM NippagalaM ca AvasadhaM jANAhi bhattA, jeNaM cattAri mAsA cikkhallaM acchaMdamANA suhaM acchAmo / uktaM ca "mAsairaSTabhirahrA ca pUrveNa vayasA''yuSA / tat karttavyaM manuSyeNa yasyAnte sukhamedhate // 1 // sa, raghe suddhe (? radhamuddha) tattha vilaggo 20 idhaI vA imo Avasaho saDita-paDito etaM saMThavehi tti // 14 // 291. AsaMdiyaM ca NavasuttaM, pAullagAiM sNkmtttthaae| __ adu puttadohalahAe, ANappe bhavati dAsamiva // 15 // 291. AsaMdiyaM ca NavasuttaM0 vRttam / AsaMdigA NAma vesaNagaM / Navasuttago NavaeNa sutteNa uNaTThiyA (uNNuTTiyA)paTTeNa dhammeNa vA / pAullagAI ti kaTThapAugAo, tAhi suhaM cikkhalle saMkamijjatti, rattivirattesu saMkamaM vA karesi cikkha25llassa uvriN| ad puttadohalahAe, jAhe sA gambhiNI taiyamAse dohilaNigA bhavati to NaM dAsamiva ANaveti, AgalaphalANi vi maggai tti, bhattaM me Na ruccai, amugaM me ANehi, jai NA''NehiM to marAmi gabbho vA paDeti, sa cApi dAsavat sarvaM karoti ANattiyaM / je vi iha Na kArijati te vi saMsAre NANAvidhAiM dukkhAI pAvijaMti vilaMbaNAo y|| 15 // 292. jAte phale samuppaNNe, geNhAhi va NaM chaDDehi va nnN| adha puttaposaNo ege, bharavAho bhavati udyo vA lahitao // 16 // 1caMdAlagaM pu 1 bR0 dI0 // 2 jAtAte khaM 2 // 3 ghaDiyaM ca sarDiDimayaM ca, cela khaM 2 pu 1 pu 2 // 4 vAsaM samabhiA khaM 2 pu 2 / vAsaM samaNAhiA khaM 1 pu1|| 5'sahaM ca jANa bhattaM ca khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| 6kuMDalligA saM0 / kuMTulliMgA vA0 mo0 / "ghaTikA mRnmayakullaDikA" iti vRttau // 7 pAullAiM khaM 1 pu 1 pu 2 // 8 puttassa Doha khaM 1 pu 1 pu 2 cUpA0 294 sUtracUrNau // 9 ANappA havaMti dAsA vA khaM 1 khaM 2 vR0 dI0 // 10 suttA NANavarANa sutteNa cUsapra0 // 11 geNhasu vA NaM ahavA jahAhi khaM 1 pu 1 pu 2 vR0 dI0 / geNhasu vA NaM vA NaM jahAhi khaM 2 // 12 aha puttaposiNo ege, bhAravahA havaMti uTTA vA khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI / ege sthAne cege khaM 2 // Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 119 suttagA0289-94] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| 292. jAte phale samuppaNNe0 vRttam / phalaM kila manuSyasya kAmabhogAH, teSAmapi putrajanma / uktaM ca- . idaM tu snehasarvasvaM samamADhya-daridriNAm / acandanamanauzIraM hRdayasyAnulepanam // 1 // yat tat tha-pa-na-ketyuktaM bAlenAvyaktabhASiNA / hitvA sAyaM ca yogaM ca tanme manasi varttate // 2 // loke putramukhaM nAma dvitIyaM mukhamAtmanaH / [ sA'tha jAdhe kiMci ANattA bhavati tAdhe bhaNati-dArake vAmahatthe tumaM ceva karehi / atiNibbaMdhe vA tassa appetuM bhaNati-esa te, geNhAhi va NaM chaDDehi vA NaM / aNNattha va rositA bhaNati-esa mae Nava mAse kucchIe dhAritao, taM dANiM esa te, geNhAhi va NaM chaDDehi va NaM, etassa peyAlaM gahiellayaM / evaM vuccamANo esa NibbhacchijjamANo vA Na NAsati / adha puttaposaNo ege, putraM poSayatIti putrapoSaNaH, jAhe gAmaMtaraM kayAi gacchati bhAvadaMtAragaM uvakkharaM vA vahato bharavAho bhavati udyo vA lahitao, gAmaMtarAo dhaNNaM vA bhikkhaM vA vaDDAhiM karaMkAhiM gorasaM vA vahato lahitago bharavAho bhavati uTTo vA / aNNe puNa kei aNaMtasaMsAriyA taM purisADetuM vA uTThavetuM vA appasAgAriyaM NikkhaNitukAmA vA vahatakA bhAravadhA bhavaMti / / 16 / / 10 pUrvaM hi pratipAlanoktA / idAnIM tatpratipakSabhUtA apratipAlanA, etaM puNa paDipakkheNa gataM / "adha puttaposaNo ege" tti293. rAo vi uhitA saMtA, dAragaM saMNNaveMti dhAva ivA / suhirImaNA vi te saMtA, vatthAdhuvA bhavaMti haMso vA / / 17 // 293. rAo vi udvitA saMtA dAragaM saNNaveti dhAva ivA0 [vRttam ] / yadA sA ratibharazrAntA vA prasuptA bhavati, itaradhA vA pasuttalakkheNa vA acchati, ceentiyA vA gavveNa lIlAe vA dAragaM ruaMtaM pi NaNNati (Na geNhati) tAdhe so 15 taM dAragaM aMkadhAvI viva NANAvidhehiM ullApaehiM pariyaMdanto osoveti sAmio meM Nagarassa ya Naka urassa ya, hatthavappa-giripaTTaNa-sIhapurassa ya / aNNatassa bhiNNassa ya kaMcipurassa ya, kaNNaujja-AyAmuha-soripurassa ya // 1 // suhirImaNA vi te saMtA, "hI lajjAyAm" lajjAlugA vi te bhUtvA koTTavAtigAmaspRzino vA zaucavAdikA gRhavAse pravrajyAyAM vA suTTha vi AtaTThiyA hoUNa egaMtasIlA vA sUyagavatthANi dhoyamANA vatthAdhuvA bhavaMti haMso vA, haMso nAmA 20 rajakaH, dAru(ra)garUveNa vA ohaNNaviuhaNNA sammuddamANA dhuvamANA ya // 17 // 294. etaM bahUhiM kaDapuvvaM, bhogatthAeM itthiyaabhiaavnnnnaa| dAse mie va pesse vA, pasubhUte va se Na vA "keyi // 18 // 294. etaM bahUhiM kaDapuvvaM0 vRttam / etaditi yaduktaM tIse NimitteNa dAragaNimitteNa vA / tIse NimitteNa tAva "vaMdAlayaM ca karagaM ca0 sarapAdayaM ca jAtAe" [sUtra 289] tti, dAragaNimittaM jadhA-"puttassa dohalahAte" sUtraM 29,125 "jAte phale samuppaNNe0 adha puttaposiNo ege" | satra 2921"rAto vi uhito saMto0 suhirImaNA vi" [sanaM 2911 etaM puttaNimittaM, adhavA savvaM pi taNNimittameva / bahUhiM ti bahUhiM kRtapUrvametat , tathA kurvanti kariSyanti ca / te tu ke ?, je bhogatthAe itthiyAbhiAvaNNA, abhimukhaM AvaNNA / so puNa jo tAsu abhitAvaNNo so tesiM dAse mie va pesse vA, dAsavad bhujyate, mRgavacca bhavati, yathA mRgo vazamAnItaH pacyate mAryate vA mucyate vA, preSyavacca preSyate NANAvidhesu kammesu, pasubhUte iti pazuvad vAhyate, na ca madAndhatvAt kRtyAbhijJo bhavati / pazubhUtatvAnmRgabhUtatvAJca na vA keyi tti, 30 1ege rAo vi uTTitA dAragaM khaM 1 pu 1 pu 2 // 2 saMThaveMti dhAtI vA khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 3 vatthadhuvA havaMti haMsA vA khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 4 si vRttau // 5 hatthakappa vRttau // 6 uNNatassa vRttau // 7 kucchipuradeg vRttau // 8 evaM bahUhiM kayapuvvaM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| 9bhogattAe khaM 1 pra0 / "bhogatvAya" iti vRttipratyantare pAThaH // 10dege je'bhiyAvannA khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 11 kei khaM 2 pu 1 / ke vi khaM 1 pu 2 / keti cUpA0 // Jain Education Intemational Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 295. etaM khutAsi veNNappaM, saMthavaM saMvAsaM ca cateja / tajjAiyA ime kAmA, vajjakarA evamakkhAtA // 19 // 295. etaM khutAsi veNNappaM0 vRttam / etaditi etad jJAtvA ihaloga-paralogie dose / teNa saMthavaM saMvAsaM ca tAhi cateja | saMthavo NAma ullAva- samullAvA ''dANa- ggahaNa - saMpayogAdi / saMvAso egagihe tadAsanne vA / etadeva tAsi veNNappaM jo tAhiM saMthavo saMvAso vA / saMthava-saMvAsehiM caiva itarA vi viSNattI bhavati - taJjAiyA ime kAmA, tajAtiyA NAmA tavvidhajAtiyA / caturvidhA kAmA, taM jadhA - siMgArA 1 kaluNA 2 rohA 3 bIbhacchA tirikkhajoNiyANaM pAsaMDINaM ca 4 / etaduktaM bhavati - bIbhacchavesAnAM teSAM bIbhacchA eva kAmA, AkArIhi vi samaM taM ceva, athavA tadeva janayantIti tajjAtiyA 10 maithunaM hyAsevate tadicchA eva punarjAyate / uktaM hi 5 120 Nijutti cuNNisamalaMkiyaM [ 4 itthIpariNNajjhayaNe biio uddesao ebhyo'pyasau pApIyAn saMvRttaH, yasya na kenacicchakyate aupamyaM kartum / athavA Na vA keti tti nAsau prabrajito na vA gRhastho jAtaH, nApi ihaloke nApi paraloke // 18 // 20 "AlasyaM maithunaM nidrA sevamAnasya varddhate / " [ ti vA coNNaM ti vA, tat kurvantIti vajjakarA evamAkhyAtAH tIrthakaraiH // 19 // 15 25 296. etaM bhayaNNa seyAe0 vRttam / ihaloke'pi tAvad bhayametat kutastarhi paraloke ? / yata eva ca bhayaMkarA ityato zreyase na bhavanti, tena zreyaH kAmebhyaH appANaM niruMbhittA, ihaloke'pi tAvad NiruddhakAmecchassa zreyo bhavati, kutastarhi paralokaH ? / ukta hi naivAsti rAjarAjasya tat sukhaM naiva devarAjasya / yat sukhamihaiva sAdhorlokavyApArarahitasya // 1 // [ praza0 A0 128 ] taNasaMthAraNivaNNo vi muNivaro bhaggarAga - maya- doso / jaM pAvati muttisuhaM Na cakkavaTTI vi taM labhati // 1 // [ saMstArakapra0 gA0 48 ] sa tu kathaM nirudhyate AtmAnaM kAmebhyaH ?, ucyate - No itthi No pasU bhikkhU, itthI maNussI, pasU tti savvA eva tirikkhajoNIo | No sayapANiNA NilejaM ti hatthakammaM na kuryAt, nilaMjanaM nAma karaNaM, athavA svena pANinA taM pradezamapi na lIyate jahA pANisaMhariso vi na syAditi, kutastarhi karaNam ? // 20 // ] vakhakara tivajjamiti kammaM, vajjaM ti vA pAtaM 296. eaitaM bhayaNNa seyAe, iha seya'ppagaM NiruMbhittA / No itthi No pasU bhikkhU, No sayapANiNA Nile // 20 // 297. suvisuddhalesse medhAvI, parakiriyaM ca vajjate NANI / maNasA vaisA kAyeNaM, savvaphAsasahe aNagAre // 21 // 297, suvisuddhalesse0 vRttam / suvisuddhalesse nAma sukkalesse / parakiriyA nAma no itthIpAe Amajjejja vA majjejja vA saMvAhaNatti jAva chattamauDaM ti cazabdAdAtmakriyAM ca varjayet / siyA se itthI pAe Amajjejja vA [ pamajjejja bA] tattha vi doso / maNasA vayasA kAyeNaM ti orAlie kAmabhoge maNasA Na gacchati Na gacchAveti gacchaMtaM NANumodati 3, 30 evaM vAyAe 3 kAraNa vi 3, evaM divve vi 9 ete aTThArasa bhedA / evaM jadhA itthipAsaM maNasA vayasA kAraNaM ti vajjeti / evamanye'pi phAse sitosiNa - daMsamasagAdi adhiyAsejjAsi // 21 // 1 tAsu viNNappaM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 / tAsi vRpA0 // 2 ca vajjejjA khaM 2 // 3 evaM bhayaM Na seyAe, iti se appakhaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 4 NirlijejA khaM 1 kha 2 pu 2 / NilijjejA pu 1 vR0 dI0 // 5 vayasa khaM 1 pu 152 // For Private Personal Use Only Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0 295-98] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| 121 298. iccevamAhu se vIre, dhUtarAyamagge sabhikkhU / ___ tamhA ajjhatthavisuddhe, AmokkhAe parivvaejjAsi // 22 // tti bemi // // itthipariNNA cautthamajjhayaNaM samattaM // 4 // ___298. iccevamAhu se vIre0 vRttam / iti evaM iccevaM AhuH / ka evamAhuH ? sa bhagavAn vIraH rUyAdiSu rAgavastuSu dhUtameveti dhUtarAgamArgamevAhuH / sobhaNo bhikkhU sabhikkhU / athavA bhikkhuggahaNA asAvapi bhagavAn, na tu yathA paMDaraMgANaM 5 mahezvaraH sarAga AsIt sabhAryazca, te kila niryuktAH / uktaM ca-"kSitau vAsaH sureSvAjJA0" [ yatazcaivaM tamhA ajjhatthavisuddhe, ajjhatthaM NAma saMkappAto visuddhaM, saMkappavisuddhaM rAga-dveSavipramuktam , samo mAnA-'vamAneSu samaduHkhasukhaM pazyati AtmAnaM ca paraM ca manyate tulyam / tathA coktamkasya mAtA pitA caiva ? svajano vA kasya jAyate / na tena kalpayiSyAmi, tato me na bhaviSyasi // 1 // ]10 AmokkhAe parivvaejAsi tti0 yAvanmokSaM na prApnoSi tAva viharejjAsi tti // 22 // // strIparijJAdhyayanaM samAptam // 4 // cha / 1dhuyarae dhuyamohe se bhikkhU khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 / dhUtarAyamagge sa bhikkhU vRpaa0|| 2 suddhe suvimukke, AmokkhAya pari' khaM 1 kha 2 pu 2 vR0 dI / vRttau sumukke pAThAnusAreNa vyAkhyA'sti / suddhe, suvimukke vihare AmukkhAe // tti bemi pu 1 // sUya0 su0 16 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 Nijutti-cuNNisamalaMkiyaM [5NirayavibhattiajjhayaNe paDhamo uddesao [paMcamaM NirayavibhattI ajjhayaNaM] [paDhamo uddesao] NirayavibhattIe ajjhayaNassa cattAri aNuyogaddArA / te parUveUNa ajjhayaNasthAdhigAro NaragAvAsA jANitavvA NeraiyA ya, jo ya NaragANaM NeraiyANaM saMdhAvo / uddesatthAdhigAro dosu vi uddesaesu NeraiyANaM NANAvidhAo vednnaao| NAmaNipphaNNo Nikkhevo Naragassa chakko / tathA cAha Nirae chakkaM davvaNirayA u ihameva je bhave asubhaa| khettaM karagAvAsA kAlo Niraesu ceva ThitI // 1 // 55 // Nirae chakaM0 gAdhA / davvaNirao tu iheva je tiriya-maNuesu asuddhaThANA cAragAdi khaDA-kaDillaga-kaMTagA vaMsakarillAdINi asubhAI ThANAI, jAo ya NaragapaDirUviyAo veyaNAo dIsaMti, jadhA so kAlasoario maritukAmo vedaNAsamaNNAgao aTThArasakammakammakAraNAo vA vAdhi-roga-parapIlaNAo vA evamAdi / adhavA kammadavvaNarago [NokammadavvaNarago] ya / tattha kammadavvaNarago NaragavedaNijjaM kammaM baddhaM Na tAva udijjatti, taM puNa egabhaviya-baddhAuya-abhimuhaNAmagoyaM / 10NokammadavvaNarago NAma je asubhA iheva sdd-phris-rs-ruuv-aaNdhaa| khettaNaragA NaragAvAsA cturaasiitinnryaavaasstshssaa| kAlaNaragA vA jassa jeciraM Naragesu dvitI // 1 // 55 // bhAve u rayajIvA kammaM vedaMti NaragapAyogaM / soUNa gairayadukkhaM tava-caraNe hoti jaitavvaM // 2 // 56 // [bhAve u NarayajIvA0 gAdhA / ] bhAvaNaragA je jIvA NaragAuaM vedaMti NaragapAyoga vA jaM kammaM udiNNaM, adhavA 15saha-1 rUva-rasa-gaMdha-phAsA iheva kammudayo NeraiyapAyoggo, jadhA kAlasoariyassa ihabhave ceva tAI kammAI neraiyabhAvabhAvitAI bhAvanarakaH / soUNa NarayadukkhaM tavacaraNe hoti jaitavvaM // 2 // 56 // uktA narakAH / idANiM vibhattI / sA NAmAdi chavvidhA / taM jadhA NAmaM ThavaNA davie khette kAle taheva bhAve ya / eso u vibhattIe Nikkhevo chavidho hoti // 3 // 57 // [NAmaM ThavaNA davie0 gaadhaa| NAmavibhattI tthvnnvibhttii0| NAmavibhAsA kNtthyaa| ThavaNavibhattI ktttthkmmbhaasaavttvvtaa| davvavibhattI duvidhA-jIvavibhattI ya ajIvavibhattI ya / jIvavibhattI duvidhA, taM jadhA-saMsAratthajIvavibhattI asaMsAratthajIvavibhattI y| asaMsAratthajIvavibhattI duvidhA-davve kAle y| damvato titthasiddhAdi paMcadasabhedA, kAlato vi paDhamasamayasiddhAdi / saMsAratthajIvavibhattI tividhA, taM jadhA-iMdiyavibhattI jAtivibhattI bhavatovibhattI / se samAsato[iMdiyavibhattI] egidiyavibhattI0, jAtivibhattI puDhavikAyiyAdi, bhavato NeraitabhavAdi / ajIvavibhattI duvidhA-rUviyA25 jIvapavibhattIya arUviyAjIvapavibhattI y| rUviyAjIvapavibhattI catuvidhA, taM jadhA-khaMdhA khaMdhadesA khaMdhapadesA paramANupoggalA / arUviajIvapavibhattI dhammatthikAe 1 dhammatthikAyassa dese 2 dhammatthikAyassa padese 3, evaM adhamma03 AgAsa0 3 addhAsamaye ya, dhammatthikAyAdi dasavidhA / khettavibhattI catuvvihA-ThANato disato duvvato saamittto| ... 1 svabhAva ityarthaH // 2NiraogAso khaM 1 khaM 2 pu 2 vR0|| 3niraya khaM 1 khaM 2 pu 2 // 4 kammudao ceva nirayapAuggo khaM 1 khaM 2 pu 2 vR0|| 5niraya khaM 2 // Jain Education Intemational Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 123 NijjuttigA0 55-60] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMga paDhamo suykkhNdho| ThANato vi logavibhattI vimANiMdaga-Nira-iMda-jaMbuddIva-samuddakaraNAyi vibhAsA / disato pUrvasyAM dishi0| kSetraM caturvidhamdavvato sAlikhettAdi / sAmitte devadattasya kSetraM yajJadattasya veti| adhavA kSetraM AyariaM aNAriaM c| aNAriaM sagajavaNAdi / AyariyaM addhachavvIsatividhaM rAyagihamagahAdi / kAlavibhattI tItA-'NAgata-vaTTamANasusamasusamAdi phudivasa-ratti yugapadayugapat kSipramakSipramityAdi, athavA smyaadiyaa| samayassa parUvaNA tuNNAgadAragAdi / bhAvavibhattI duvidhA-jIvabhAvavibhattI ya ajIvabhAvavibhattI ya / jIvabhAvavibhattI udaigAdi 6 / tatthodaio-gati-kasAya-liGga-micchAdasaNa-'NNANA'saMjatA-'siddha-lessAo jadhAsaMkheNa catu-catu-tiNNi-ekkekekeka-chabhedA, gatI NAragAdi catuvidhA, kasAyA kodhAdi aika, liGgabhedA thI-purisa-NapuMsagA, lessA kaNhalessAdi 6, sesA egabhedA, eso ekavIsatibhedo udaio bhAvo / uvasamio duvidho-uvasamio ya vasamaNipphaNNo ya, aupazamike samyaktva-cAritre tUpazamazreNyAm / [khaovasamio-jJAnA-'jJAnadarzana-dAnalabdhyAdayazcatustri-tri-pazcabheda -3-3-5 samyaktva-cAritre saMyamAsaMyamazca, NANaM catuvidhaM-mati-sutA-'vadhimaNaNANANi, aNNANaM tivihaM-mati-sutaaNNANa-vibhaMgANi, daMsaNaM tribhedam-cakSuH-acakSuH-ohidasaNANi, laddhI paMcabhedA-10 dAna-lAbha-bhogopabhoga-vIriyaladdhiriti, sammattaM cArittaM saMyamAsaMyama iti, esa aTThArasavidho khaovasamio bhAvo / jIvabhavyA-'bhavyatvAdIni, jIvatvaM bhavyatvaM abhavyatvaM cetyete trayaH pAriNAmikA bhAvA bhavanti, AdigrahaNena astitvaM anyatvaM kartRtvaM bhoktatvaM guNavattvaM asarvagatvaM anAdikarmasantAnabaddhatvaM sipradezakatvaM arUpitvaM nityatvaM evamAdayo'pyanAdipAriNAmikA jIvasya bhAvA bhavanti / saNNivAtiko dusNyogaadiio| gatA jiivbhaavvibhttii| ajIvANaM muttANaM vaNNAdi 4, amuttANaM gati-Thiti-avagAhAdi / etAe eva chavidhAe vibhattIe jaM jattha jujjati taM joetavvaM // 3 // 57 / / kerisaM tattha vedaNaM vedeti ?, ucyate puDhavipphAsaM aNNANuvakamaM NirayapAlavadhaNaM ca / tisu vedeti atANA aNubhAvaM ceva sesAsu // 4 // 58 // puDhaviSphAsaM aNNANuvakamaM0 gAdhA / kerisaM puNa puDhaviSphAsaM ?, "se jadhANAmate asipatte tti vA0" [jIvAbhi. prati0 3 sU043] vibhaasaa| tIsu puDhavIsu NeraiyA usiNapuDhaviphAsaM vedeti / aNNANuvakkamo NAmA "moggara-musuMDhikarakaya." 20 jIvAbhiH saMgra0 patra 120-1 adhavA lohitakuMthurUvANi chaTThI-sattamIsu puDhavIsu viuvvNti| NirayapAlA NAma "aMbe ambarise ceva." [ni0 gA0 59] te puNa jAva taccA puDhavI, sesAsu Natthi / sesAsu puNa aNubhAvavedaNA ceva vedeti / aNubhAvo NAma "imIse rayaNappabhAe puDhavIe raiyA kerisayaM phAsaM paJcaNubbhavamANA viharaMti ?, se jahANAmae asipatte ti vA0, gaMdhe vi se jahANAmae ahimaDe ti vA gomaDae i vA, vaNNA kAlA kAlobhAsA, evaM ussAse aNubhAve savvAsu puDhavIsu" [jIvAbhi0 prati0 3 sU0 83 Adi] // 4 // 58 // NirayapAlavadhaNaM ti vuttaM te ime paNNarasa paramAdhammiyA NirayapAlA / taM048 aMbe 1 aMbarise 2 ceva sAme 3 sabale 4 tti yAvare / ruddo 5 varuddo 6 kAle 7 ya mahAkAla 8tti yAvare // 5 // 59 // * asi 9 pattadhaNuM 10 kuMbhe (asi 9 asipatte 10 kuMbhI) 11 vAlU 12 vetaraNI 13 ti y| kharassare 14 mahAghose 15 ete paNNarasA''hite // 6 // 6 // ___ 30 15 25 1phu iti SaTsaGkhyAdyotako'kSarAGkaH // 2 ka iti catuHsaGkhyAdyotako'kSarAGkaH // 3 uvasamaNipphaNNo ya / jJAnA-jJAnadarzana-dAnAdilabdhyAdayazcatustri-tri-paJcamedAH samyaktva-cAritre tUpazamazreNyAm i-3-3-5 saMyamAzca / NANaM catunvidhaM itirUpaH pAThaH sarvAsu cUrNipratidhUpalabhyate, kiJcAyaM pATho lekhakapramAdajo'saGgatazcApi vartate // 4 iti catuHsaGkhyAdyotako'kSarAGkaH // 5 lasahaNaM khaM 1 // 6 bhAgaM ceva khaM 1 kha 2 pu 2 // 7 aMbarisI khaM 1 khaM 2 pu 2 vR0 aasN0|| 8sAme ya sabale viya khaM 2 pu 2 // 9rodo 5 varudda 6 khaM 1 khaM 2 pu 2 AsaM0 // 10 asipatte 9 ghaNu 10 kuMbhe 11 kha 1 khaM 2 pu 2 / asi 9[asi pattadhaNuM 10 kuMbhI 11 vR0|| Jain Education Intemational Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Nijjutti- cuNNisamalaMkiyaM [ 5 NirayavibhattiajAyaNe paDhamo uddesabha jo jArisavedaNakArI so teNa abhidhANeNa abhidhIyate aMbarAdInaM ti / / 5 / / 59 / / 6 / / 60 / / tattha aMbaraM AgAsaM viuvvaMti, tattha raie 124 5 dhArDeti padhArDeti ya0 gAdhA / viMdhiMti NassamANe ya sarehiM / NisuMbhaMti tti AghadUrapatiTThANe andhatamase / kei puNa sAbhAvi caiva AgAse aMbaratale vA sattaTThatalappamANamettAiM uvvahittA pADinti 1 / / 7 / / 61 / / aMbarisAohahate yaM hite NissaNNe kappaNIhiM kappeMti / bidalaka-catulagachiNNe aMbairisA tattha Neratie 2 // 8 // 62 // 20 ohahate ya hite0 gAdhA / upetya hatA ohatA / hatA tADitA / NissaNNA nAma mUrcchAvazAnniHsaMjJIbhUtAH, 10 tAce NizceyaNe viva bhUmitalagate kappaNIhiM maMsamiva kappenti / sAgaDikA vA radhakArA vA jadhA kuhADehiM tacchaMti / bidalako nAma bidalaM jahA phArDeti digghagaM, catulagacchiNNe kaDeMti 2 // 8 // 62 // sAmA 25 dhArDeti padhArDeti ya haNaMti viMdhiMti taha NisuMbhaMti / pIDiMti aMbaratale aMbA khalu tattha Neratie 1 // 7 // 61 // sADa toDaNa tuttaNa viMdhaNa rajjU-lata-ppahArehiM / ratiyANaM pavattayaMtI apuNNANaM 3 // 9 // 63 // sAmA sADaNa pADaNa toDaNa0 gAdhA / te aMgovaMgAI sADenti, saMghIo troDaMti, tuttaeNa tudaMti, sUIhiM vijjhaNIhi ya 15 viMdhaMti, rajjehiM [ baMdhaMti ], tArleti latAhiM lauDehi ya, karatala- kopparapahArehi ya saMbhaggamahie kareMti 3 // 9 // 63 // sabalA puNa sabalaguNarUvAiM viuvviUNa viuvvAveMti vA raie-- aMtagaya- phiphisANi ya hiyayaM kAleja phupphuse vakke / sabalA ratiyANaM ka~DDa vikata'puNNANaM 4 // 10 // 64 // aMtagaya phipphisANi ya0 gAdhA / kaNThyA 4 || 10 || 64 || ruA NAmaasi satti- koMta-tomara - sUla-tisUlesu~ sUIsu halIsu / popaMti kaMdamANe ruddA khalu tattha Neraie 5 // 11 // 65 // 5 / / 11 / / 65 / / tarhi uvaruddA NAma * bhaMjaMti aMgamaMge UrU bAhU sirANi kara-caraNe / kappaMti kappaNIsu ya uvaruddA pAvakammarayA 6 / / 12 / / 66 // laula-musuMdI 6 / / 12 / / 66 / / kAlA puNa kAlaM kAlobhAsaM aggiM vivvittA-* sItesu (? mIrAsu) suMThaesa ya kaMDUsuM ya payaNagesu ya payaMti / kuMbhIya lohIsu ya payaMti kAlA tu Neraie 7 // 13 // 67 // khIlageNa NikkhittA raie mIrAsu payaMti 7 // 13 // 67 // mahAkAlA puNa 4 sADaNa 1 muMcati khaM 2 0 AhAvR0 / mucyaMti khaM 1 // 2 ya tahiyaM Ni khaM 1 // 3 aMbarisI khaM 1 khaM 2 vR0 // pADaNa todaNa khaM 1 khaM 2 pu 2 0 AhAvR0 // 5 vidhaNA radeg khaM 1 // 6 kati tahiM aNNANaM khaM 2 pu 2 vR0 // 7 su sUiciyagAsu / popaMti ruddakammA u NaragapAlA tahiM roddA 5 khaM 2 pu 2 vR0 AhAvR0 / sUiciyagAsu sthAne sUiyaggesu i saMzodhito'pi pAThaH khaM 2 dRzyate / 'lesu ya bahussa poti / ruhA ya roddakammA ruhA ( ?TThA) khalu tattha neraiyA khaM 1 // 8 aMgamaMgANi Udeg khaM 1 kha 2 pu 2 // 9 'NIhiM uva' khaM 1 khaM 2 pu 2 vR0 AhAvR0 // 10 paryaMDasukhaM 1 0 // For Private Personal Use Only Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 125 NijjuttigA0 61-73] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| kappeMti kAgiNimaMsagANi chiMdaMti sIsapuMcchANi / khAveMti ya Neraie mahakAlA pAvakammaretA 8 // 14 // 68 // mahalle cavage cullIsu ya dahaMti, acchiNNe abhiNNe va Neraie tatthA''rubhettA mahAdavAmAviva duddhigeva pauletA pacchA kappaNIhiM kappeUNa kappeUNa kAgiNimaMsANi khAveMti / kAgiNimaMsA NAma kAgiNimettaM maMsaM chettuM para 8 // 14 / / 68 / / asI NAma hatthe pAde UrU bAhu sirI pAsa aMgamaMgANi / chiMdaMti pagAma tU asi raIe NirayapAlA 9 // 15 // 69 // hatthe pAde UrU0 gaadhaa| te asIo viuvvettA tasiM geraiyANaM hattha-pAdamAdINi aMgovaMgANi chiMdaMti 9 // 15 // 69 // asipattA NAmakaiNNoTTha-NAsa-kara-caraNa-dasaNa-thaNa-phigga-Uru-bAhUNaM / / 10 cheyaNa bheyaNa sADaNa asipatta dhaNUhiM ( ? vaNehiM ) pADeMti 10 // 16 // 7 // kaNNodaNAsa0 gaadhaa| te asipattavaNaM viuvvittA, tao te tattha chAyAbuddhIe pavisaMti, pacchA vAtaM viuvvaMti, pacchA vAtakaMpitehiM asipattehiM chijjati / Na kevalaM tattha asisarisANi ceva pattANi, aNNANa'vi khuruppa-pharusamAdisarisAiM / tesiM kaNNa-NAsa-oDhe chiMdaMti / uktaM hichinnapAda-bhuja-skandhAH chinnakarNISTha-nAsikAH / bhinnatAlu-ziro-meNdAH bhinnaakssi-hRdyodraaH||1|| 15 10 // 16 // 70 // kuMbhI NAma kuMbhIsu ya payaNesu ya lohIsu ya kaMDulohikuMbhIsu / kuMbhI ya NarayapAlA haNaMti pADaMti Naraesu 11 // 17 // 71 // kuMbhIsu ya payaNesu ya lohIsu ya0 gAdhA / te kuMbhakArA viva NANAvihAI kuMbhi-lohimAigAI bhAyaNANi viuvvittA kalagalatauapuNNesu neraiye pakkhivaMti 11 // 17 // 71 // vAlugA NAma taDataDataDaissa bhajati bhAyaNe kalaMbavAlugApaTTe / vAlUgA NeraiyA loleMtI aMbaratalammi 12 // 18 // 72 // taDataDataDassa bhajati0 gAdhA / te kalaMbavAlugaM viuvvaMti / kalaMbavAlugA NAma kalaMbagapupphamiva udbusitAo, so jadhA upphuruhaMsigA mummurabhUtA, tattha ghosAe dukkhaM khuppaMti vAuddhRtAe ya aMgamaMgesu, NivayamANesu, NivayamANIe mummureNa va aMgamaMgAI DajhaMti, pADeUNaM ca tattheva lolAvijjati 12 // 18 // 72 // vetaraNI NAma [vasa-pUya-ruhira-kesa-'vivAhiNI klklNtjlsoyaa| veyaraNi NirayapAlA Neraie U pavAhaMti 13 // 19 // 73 // visa] pUyaruhirakesaDhi0 gAdhA / vegena taranti tAmiti vetaraNI, te aNorapAraM gaMbhIrataDaM NadiM viuvvNti| tIse puNa pANiyaM pUya-ruhiraM 13 // 19 // 73 ||khrssraa NAma 20 25 1sIhapucchANi khaM 2 pu 2 vR0 AhAvR0 / "sIhapucchANi' tti pRSThivardhA" iti vRttikRtH|| 2degrae khaM 2 pu 2 aahaavR0|| 3 sirA''pAya aMga khaM 2 pu 2 / sirA taha ya aMga aahaavR0|| 4 igA uneraie khaM 1 khaM 2 // 5kaMThoTa' khaM 1 vA 6 thaNaputoru khaM 2 pu 2 / thaNa-pUa-UlaM aahaavR0|| 7"asipradhAnAH patradhanurnAmAnaH narakapAlAH" iti vRttikRtH|| 8 ukhaM 1 // 9pAciMti khaM 1 vR0 / pAeMti aahaavR0|| 10degDa tti bhakhaM 1 // 11 bhajjeti bhajaNe kalaMbu khaM 2 pu 2 aahaavR0|| 12 Naraya khaM 1 // Jain Education Intemational Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 Nijutti-cuNNisamalaMkiyaM [5 NirayavibhattiajjhayaNe paDhamo uddesao kappati karakaehiM kaDeti paropparaM pherusaehiM / siMbalitamArubhaMtI kharassarA tattha Neraie 14 // 20 // 74 // kappaMti karakaehi0 gAdhA / te jaMteUNaM ca kahUM jadhA phADeMti kappeMti karakaehiM ti / paropparaM ca jujjhAu~ti / siMbaligi viuvvittA tatthA''rubhiUNaM kaDeti / aMchamANesu ya kharaM rasaMto [ kharassarA] 14 // 20 // 74 // 5 mahAghosA NAma bhIte palAyamANe samaMtato tattha te Niyatteti / pasuNo jadhA pasuvahe mahaghosA tattha Neratie 15 // 21 // 75 // ||pnycmaadhyynN samAptam // 5 // bhIte palAyamANe samaMtato0 gAdhA / govAle viya gAvio Niyatteti ya piTuMti ya, ekkatokhutto ya dhADeMti, cAre 10 ya pakkhivaMti 15 // 21 // 75 // NAmaNipphaNNo gato / idANiM suttANugame suttamuccAretavyaM ti 299. pucchisu haM kevaliyaM mahesiM, kahaM'bhitAvA NaragA puratthA ? / avijANao me muNi ! brUhi jANaM!, kahaM Nu bAlA NarayaM uveMti ? // 1 // 299. pucchisu haM kevaliyaM mahesiM0 vRttam / sudhammasAmI kila jaMbusAmiNA garage pucchito-kerisA NaragA ? kerisehiM vA kammehiM gammati ? kerisAo vA tattha vedaNAo? / tato bhaNati-pucchisu haM pRSTavAnahaM bhagavantaM yathaiva bhavanto 15 mAM pRcchanti / kevalamevaikaM tasya jJAnamityataH kevalI / athavA kRtsnaM pratipUrNa kevalamityarthaH, saMpUrNajJAnI kevalI / maharisI titthgro| kathamiti priprshne| abhimukhaM bhRzaM vA tApayantIti alopAd bhitAvA / nIyante tasmin pApakarmANa iti narakAH, na ramanti vA tasminniti nrkaaH| purastAditi iha pApakatuste purastAd bhavanti, bhAvanarakAn pRcchati, dravyanarakAstu ihaiva dRzyante / avijANato me muNI! brUhi [jANaM!], he jJAnin ! nAhaM jAne-kaiH karmabhiH kathaM vA narakeSUpapadyante ?, tad yaiH karmabhiryathA copapadyante tamajAnato mamocyatAm // 1 // 300. evaM mayA puDhe mahANubhAge, iNamabbavI kAsave aasupnnnne| paMvedaissaM duhamaha duggaM, AdANiyaM dukaDiNaM puratthA // 2 // 300. evaM mayA puDhe mahANubhAge0 vRttam / evamanena prakAreNa, puTTho NAma pucchito, mahAnasyAnubhAgaH / dravyAnubhAgo hi Adityasya prakAzaH, tadanubhAgAddhi cakSuSmantaH ahi-kaNTakA-'gni-prapAtAdIni ca pariharanti / bhAvAnubhAgastu kevalajJAnaM zrutaM vA, tadanubhAvAdeva ca sAdhavo'kuzalAni pariharanti mokSasukhaM cAnubhavante / anubhavanamanubhAvaH, mahAnti vA 25 jJAnAdIni bhajati sevata ityarthaH / idamabravIt yad vakSyAmaH, kAzyapagotro bhagavAn , AsupaNNe tti na pucchito ciMteti, Azu eva prajAnIte AzuprajJaH / evaM pRSTo mayA Aha-pavedaissaM duhamaha duggaM, sAdhu vedayiSye pravedayiSye, pradarzayijyAmItyarthaH / duHkhasyArtha dukhamevArthaH duHkhaprayojano vA duHkhanimitto vA arthaH dhmdN| tasya duHkhasya ko'rthaH ?, vedanA, zarIrAdisukhArthA hi devalokAH, duHkhArthA narakAH / durga nAma viSamam / AdAnika athavA "AdInaM nAma" pApaM dukkaDiNaM ti dukkaDakAriNaM duHkhotpAdakAnAM purastAditi aprataH / athavA AdINikaM dukaDiNaM purattheti, tesiM AdINigapAvakammadukkaDa30 kAriNaM purastAt pUrvabhavadukkaDakAriNAmityarthaH / dukkaDaM ti mahAraMbhAdIhiM // 2 // 1taccheti khaM 1 kha 2 pu 2 vR0|| 2parasuehiM khaM 1 pu 2 vR0 AhAvR. // 3 bhIte ya palAyaMte khaM 1 khaM 2 pu 2 aahaavR0|| 4 NiruMbhaMti khaM 1 kha 2 pu 2 vR0 aahaavR0||5pucchiss haM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 ||6khehi tA vA NarayA khaM 1 // 7 ajANao khaM 1 kha 2 pu 2 vR0 dI0 // 8 mate khaM 2 / mae khaM 1 pu 1 pu 2 // 9 bhAve iNamo'deg khaM 2 pu 2 vR0 dI0 // 10 pavetaissaM khaM 1 / paveyaissaM pu 1 pu 2 // 11 maTTha-duggaM vR0|| 12 AdINiyaM khaM 1 khaM 2 pu 1 vR0 dI0 cUpA0 / AINiyaM pu 2 // 13 dukkaDiyaM vR0 dI / dukkaDiNaM pu 1 vRpaa0|| 14 vakSyamANaH kA vA0 mo0 // 15 asapuNNe cUsapra. // vR0 // 2 parasupahiM va 6 kha 2 pu 1 pu 2 // 6 3 2 10 dI0 // 10 pata33 dukkaDiyaM Jain Education Intemational Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0 299-303 NijuttigA0 74-75 ] sUyagaDaMga suttaM biiyamaMgaM paDhamo sukkhNdho| 301. je kei bAlA iha 'jIvitaTThI, kurAI kammAI kareMti roddA | te ghorarUve timisaMdhayAre, tivvANubhAve Narae paDaMti // 3 // 301. je kei bAlA iha jIvitaTThI * vRttam / je tti aNidiTThaNideso / dvAbhyAmAkalito bAlaH / ye kecana bAlA iheti tiriya-maNuesu asaMjamajIvitaTThI tatprayogajIvitArthI ca / kUrAI kammAI kareMti roddA, kUrAI hiMsAdINi raudrAdhyavasAyAH raudrAkArAzca raudrAH / te ghorarUve timisaMdhayAre, kuMbhI vetaraNI yatra 'haNa chinda bhinda' ityAdibhirbhayAnakairghorarUpai - 5 rghorarUpo ghorarUpA vA te narakA jattha so uvavajjati / timisaMdhakAro nAma jattha ghoravirUviNaM passaMti, jaM kiMci ohiNA pekkhati taM pi kAgadUsaNiyAsarisaM pecchaM pecchaMti taimirikA vA / " kaNhalese NaM bhaMte ! Neraie kaNhalessaM raiyaM paNidhAya ohiNA savvao samaMtA samabhiloemANA kevatiyaM khettaM jANaMti ? kevatiyaM khettaM pAsaMti ?, goyamA ! No bahutarayaM khettaM jANai No bahutarayaM khettaM pAsati, tiriyameva khittaM pAsati jaha lessuddesae" [ prajJA0 pada 17 sU0 223 patra 355-1] / tivvANubhAve tti anubhavanamanubhAvaH, tIvravedanAnubhAvAH // 3 // kathamupaiti ? " se jadhANAmae pavage pavamANe" [ ] / te tu kaiH karmabhiryAnti-- 302. tivvaM tase pANiNo thAvare ya, je hiMsatI AyasuhaM paDuccA / je lU~sae hoti adattahArI, Na sikkhatI seviyayassa kiMci // 4 // 302. tivvaM tase pANiNo thAvare ya0 vRttam / tIvrAdhyavasitA je tasa thAvare pANe hiMsaMti na cAnutapyante, ye mandAdhyavasAyAH trasa-sthAvarAn prANAn hiMsaMti te triSu narakeSUpapadyante / athavA tItramiti tIvrAdhyavasAyAH tIvramithyA - 15 darzaninazcAtIvramidhyAdhyavasitAzca saMsAramocaka- yAjJikAdayaH thAvare pUradAhagAdiH AtmasukhArthaM AtmasukhaM paDucca, hi parArthaM hiMsaMti tatrApi teSAM manaHsukhamevotpadyate putra-dAre sukhinyapi / atra vA je lUsae hoti adattahArI, lUsako nAma hiMsaka eva, jo vA aMga-paJcaMga bhindati bhaMjati vA, adattaM haratIti adattahArI, so ya vigayasaMyamaH / sikkhA gahaNasikkhA AsevaNA sikkhA ya, na kiMcidapi Asevate saMyamaThANaM, tassa egapANAe vi daMDeNa Nikkhitto // 4 // 1 303. pAgabhi pANe bahuNaM tivAdi, aNivvuDe ghAtagatiM uveMti / NidhoNataM gacchati aMtakAle, aho siraM kahu uveti duggaM // 5 // jayatu vasumatI nRpaiH samagrA, vyapagatacaurabhayA vasantu dezAH / jagati vidhuravAdinaH kRtaghnAH, [0 3500 ] narakamavAzirasaH patantu zAkyAH // 1 // [ ] 3 tivvAbhitAve khaM 1 khaM 2 pu 1 1 jIviTThA 1 // 4 yA''yasuhaM khaM 2 pu 1 // khaM 2 // 303. pAgabbhi pANe bahuNaM ti0 vRttam / na tasya kartukAmasya kRtvA vA kicana mArdavamutpadyante, yathA siMhasya kRSNasarpasya vA / bahUNaM tivAdi matsyabandhAdyAH svayambhuramaNamatsyA vA yeSAM cA'nyA vRttireva nAsti baka- siMhAdInAm, tribhyaH pAtayati tribhirvA pAtayati mano-vAkkAyayogairityarthaH, evaM parigraho'pi vaktavyaH / aNivvuDe aNuvasaMte AsavadArehiM, sa evaM dAhiNagAmie adhammA pakkhiesa bahu pAvakammaM kalikalusa saMmajjiNittA " se jadhANAmae ayagole ti vA" itto 25 cuttA ghAtagatiM uveMti, ghAtagatirnAma vyadhatirvedanAgatirityarthaH, ghAtakAnAM vA gatiH, dhaMtagatiM gacchati / aMtakAle nidhogatiH adhogatiH adhobhavadbhiH zirobhirnyagbhavadbhiH zirobhiH, onataM aprakAzaM adhogacchad adhaHkAramityarthaH / antakAla nAma jIvitAntakAlaH / adhozirA iti uktaM hi 2 pAvAI kakhaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 5 lUsate khaM 1 pu 1 // 6 tivAdI khaM 1 khaM 2 / tipAtI pu 1 / tivAI pu2 // 9 samajANittA cUsapra0 // 8 ghAtamuveti bAle / Niho NisaM gaM khaM 1 khaM 127 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // For Private Personal Use Only 10 pu 2 vR0 dI0 // 7 aNite 20 30 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 Nijutti-cuNisamalaMkiyaM [5 NirayavibhattiajjhayaNe paDhamo uddesao dUrAt patane hi ziraso gurutvAd avAzirasaH patanti, sa evopacAraH ihAnugamyate, na teSAM tasyAmavasthAyAM ziro vidyata iti / / 5 // ekasamayika-dusamayiga-tisamaeNa vA viggaheNa uvavajaMti, aMtomuhutteNa azubhakarmodayAt zarIrANyutpAdayanti, nirddhanANDajasannibhA nijaparyAptibhAvamAgatAzca zabdAn zRNvanti 304. haNa chiMdadha bhiMdadha NaM dahaha, sadde suNettA paradhammiyANaM / te NAragA tU bhayabhiNNasaNNA, kaMkhaMti kaM NAma disaM vayAmo ? // 6 // 304. haNa chiMdadha bhiMdadha NaM dahaha0 vRttaM kaNThyam / / 6 // tatastAn zabdAnakarNasukhAn bhairavAn zrutvA tadbhayAt palAyamAnAH 305. iMgAlarAsiM jalitaM sajoti, tatovamaM bhUmi aNokamaMtA / te DajjhamANA kaluNaM thaNaMti, arahassarA tattha cirahitIyA // 7 // 10 305. iMgAlarAsiM jalitaM sajoti0 vRttam / jadhA iMgAlarAsI jalito dhagadhageti evaM te narakAH svabhAvoSNA eva, Na puNa tattha bAdaro aggI asthi, Na'NNattha viggahagatisamAvaNNaehiM / te puNa usiNapariNatA poggalA jaMtavADacullIo vi usinntraa| tatovamaM bhUmi aNokamaMtA tatrA''yasakabhallatullaM te DajjhamANA kaluNaM thaNaMti, kaluNaM dINaM, stanitaM nAmaM mISatkRjitaM yada lADAnAM nistanistanitam / arahassarA NAma arahatasvarAH anubaddhA sarA ityarthaH / ciraM tesu ciTThatIti ciradvitIyA, jahaNNeNaM dasa vAsasahassAI ukkoseNaM tettIsaM sAgarovamAI / / 7 / / ta evaM pratipadyamAnA nadI pazyanti16 ___ 306. jai te sutA vetaraNI'bhiduggA, khuro jadhA Nisito tikkhsotaa| ___ taraMti te vetairaNI'bhiduggaM, asicoitA sattisu hammamANA // 8 // 306. jai te sutA vetaraNIbhiduggA0 vRttam / yadi tvayA zrutapUrvA vaitaraNI nAma nadI, loke'pi hyeSA prtiitaa| vegena tasyAM tarantIti vaitaraNI, abhimukhaM bhRzaM vA durgA abhidurgA gambhIrataTA paramAdhArmikakRtA, kecid bruvate svAbhAvikai veti / khuro jadhA Nisito yathA kSuro nizitazchinatti evamasAvapi jai aMgulI chubheja tataH sA tIkSNazrotobhiH chidyate, 20 tIkSNatA vA gRhyate yathA kSuradhArA tiikssnnvegaa| tataste tRSNArditA prataptAGgArabhUtAM bhUmi vihAya khiNNAsavaH pipAsavazca tatrAvatarantIti, avatIrya cainAM mArgAbhidurgA prataranti / narakapAlairasibhiH zaktibhizca pRSThataH praNudyamAnA uttitIrSavazca tataH zaktibhiH kuntaizca tatraiva kSipyante // 8 // 307. kolehiM vijjhaMti asAdhukammA, NAvaM urvatI sivippddnnaa| bhiNNettha sUlAhi tisUliyAhiM, dIhAhi vibhrUNa adhe kareMti // 9 // 25 307. kolehi vinaMti asAdhukammA0 vRttam / tattha paramAdhammiehiM NAvAo vi viuvvitAo lohakhIlagasaMkulAo, te tAo alliyaMtA putvavilaggehiM NirayapAlehiM vijhaMti / kolaM nAma glo| uktaM hi-"kolenAnugataM bilam" bhujaGgavadasAdhUni karmANi yeSAM te ime asAdhukarmANaH, NAvaM urvati uvalliyati / tesiM teNa ceva pANieNa kalakalakalabhUteNa savvasottANupavesaNA smRtiH pUrvameva naSTA, punaH kolairviddhAnAM bhRzataraM nazyati / bhinnettha mUlAhi tisUliyAhiM trizUlikAbhirdIrghAbhirviddhAH adhe hehato jalassa adhomukhe vA // 9 // 1 Dahaha khN1| Daheha pu 2 / DahA pu 1 // 2 suNatI khaM 2 pu 1 // 3 bhUmimaNukka khaM 1 khaM 2 pu 2 // 4 Nisito jahA khura iva tikkha khaM 1 khaM 2 pu 1 // 5 veyaraNi bhi khaM 2 pu 1 // 6 usucoM khaM 1 kha 2 pu 1 30 dii.|| 7kIlehiM pu 1 // 8 kammI khaM 2 pu 1 // 9uveMte pu 1 vR0 dii0|| 10 aNNe u sUpu 1 vR0 dii| aNNettha sUkhaM 1 kha 2 // Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0 304-10] sUyagaDaMgasutaM biiyamaMga paDhamo suyakkhaMdho / tataH kathaJcideva cirAduttIrNAH santaH narakapAlairvikurvitAM (? taM) narakamupayAnti / ketaram ? - 308. asUriyaM NAma mahAbhitAvaM, aMdhatamaM duppataraM mahaMtaM / uDDuM adhe yA tiriyaM disAsu, samAhito jattha'gaNI jhiyAti // 10 // 308. assUriyaM NAma0 vRttam / yatra sUro nAsti, athavA sarva eva narakA: asUrikAH / mahAbhitAvaM NAma kumbhIpAkasadRzo mahAn abhitApo yasmin / andhatamobhUtam, yathA jAtyandhasya ahani rAtrau ca sarvakAlameva tama evaM tatrApi 5 sa tu agaadhguhaasdRshH| duHkhaM tattha payaraMti tti duSprataram / mahAnta iti vistIrNAH, uDDuM adhe yA tiriyaM disAsu, Urdhvamiti uvarille tale adhe bhUmIe tiriyaM kuDDesu, tattha kAlobhAsI aceyaNo agaNikkAyo samAhito samyagU AhitaH samAhitaH ekIbhUtaH, nirantaira ityarthaH / paThyate ca - " samUsite jattha'gaNI jhiyAti" samUsito nAma ucchrutaH, so puNa jaMtaculIto usitaro // 10 // 309. jaMsI guhAe jalaNAtiyaTTe, avijANato Dajjhati luttapaNe / sadA kalaNaM puNa ghammaThANaM, gADhovaNItaM atidukkhadhammaM // 11 // 309. jaMsI guhAe jalaNAtiyaTTe0 [vRttam ] guhAe [ e ]gatodArA viuvvitA kiNhAgaMNI hUhUyamANI hUhUyamANI ciTThati / jalaNaM ati [ yaTTati] ato jalaNAtiyaTTe / avijANato Dajjhati luttapaNe, avijANato nAma nAsau tasyAM vijAnAti 'kuto dvAram ?' iti / athavA'sau jAnAti 'adha ( ? idha ) me usiNaparitrANaM bhaviSyati' iha cAsau avijJAyaka AsId yastadvidhAni karmANyakarot / luptA prajJA yasya sa bhavati luttapaNNo na jAnAti 'kuto nirgantavyam ?" iti, vedanAbhirvA'sya prajJA sarvA hatA, athavA " ahite hitapaNNANe" [sU0 35 ] / idamanyad vedanAsthAnam -sadA kalaNaM puNa ghammaThANaM, sadeti nityam, na kadAcidapi tasmin harSaH prahAso vA, gharmaNaH sthAnaM dharmasthAnam, sarva eva hi uha - vedanA narakAH dharmasthAnAni, vizeSatastu vikurvitAni sthAnAni duHkhaniSkramaNa - pravezAni / gADhaM unhaM dukkhovaNitaM gADhairvA durmokSaNIyaiH karmabhistatra upanItaH, sa vA teSAmupanItAH, athavA gADhamiti nirantaramityarthaH, gADhavedaNaM atidukkhadhammaM ti, dharmaH svabhAva ityarthaH, svabhAvapratapteSveva teSu // 11 // tatthAvi 15 1 20 310. cattAri aMgaNIo samArabhittA, jahiM kUrakammA'bhitaviMti maMdI | te tattha cibhitappamANA, macchA va "jIvaM uvajoti pattA // 12 // 310, cattAri agaNIo samArabhittA0 vRttam / athavA idameva tad dharmasthAnam, yaduta cattAri agaNIo samArabhittA cauddisiM agniM samArabhittA NAma samuddIvettA, jahiM ti yatra krUrANi karmANi yaiH pUrvaM kRtAni te krUrakarmANaH nArakAH, athavA te krUrakarmANo'pi NarayapAlA je Narayaggitatte vi punarapi abhitApayanti yata eva hi maMdA narakapAlA 25 mandabuddhaya ityarthaH, narakaprAyogyAnyeva karmANyupacinvanti bhRzaM tapyamAnA abhitappamANA / jIvaM nAma jIvanta eva / jyotiSaH samIpe upajoti pattA samIpagatAbhitApavad matsyAstapyante, kimaMga puNa tatte ta eva chUDhA ayokavale vA, sItayonitvAddhi matsyAnAM uSNaduHkhAnabhijJatvAzca atIvAmau duHkhamutpadyate ityato matsyagrahaNam // 12 // kiJcAnyat 9 navamagAthAnantaraM vRtti-dIpikAkRdbhyAM vyAkhyAtA khaM 1 kha 2 pu 1 sUtrapratiSu ekA sUtragAthA'dhikA upalabhyate / sA ceyamUsiMci baMdhittu gale silAo, udagaMsi boleMti mahAlayaMsi / kalaMbuyAvAlaya mummure yA, loleMti paJcaMti ya tattha apane // atra kesiMci sthAne kesiMca tathA pazyaMti sthAne pauliMti iti pAThabhedaH khaM 1 varttate // 2 mahabbhitAvaM khaM 1 pu 1 // // ya 3 samUsite jattha cUpA0 vRpA0 // 4 jhiyAyatI pu 1 // 5deg taramitya iuTTe khaM 2 // 7 ajANato khaM 1 vR0 dI0 // 8 lUpanne pu 1 // kasiNaM vRpA0 dIpA0 // 10 gaNANA huhU' pu0 saM0 / gaNaNA huhU * dI0 / bAlA pu 1 // 13 ciTTheti'bhi khaM 1 | ciTTheti abhideg sUba0su0 17 6 jalaNe'tivaTTe pu 1 vR0 bI0 / jalaNAkaluNaM khaM 1 khaM 2 pu 1 vR0 dI0 / sayA ya 11 agaNIyo pu 1 // 12 bAlaM khaM 1 khaM 2 jIvaMtuva khaM 1 kha 2 pu 1 0 vI0 // For Private 129 vA0 mo0 9 sayA vA0 mo0 // 1 // 14 Personal Use Only 10 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 130 Nijutti-cuNNisamalaMkiyaM [5 NirayavibhattiajjhayaNe paDhamo uddesao 311. saMtacchaNaM NAma mahaMti tAvaM, te NArayA jattha asaadhukmmii| hatthehi pAdehi ya baMdhiUNaM, phalagaM va taccheti kuhADahatthA // 13 // 311. saMtacchaNaM NAmaka vRttam / samastaM tacchaNaM saMtacchaNaM NAma jattha viuvvitANi vAsi-parasu-paTTisANi, lio jahA khairakahUM taccheti evaM te vi vAsIhiM tacchijaMti, aNNe kuhADaehiM kaTThamiva tacchijaMti / mahanti tAvaM NAma 5 mahaMtANi vi tattANi tacchaNANi bhUmI vi tattA / asAdhUNi kammANi jesiM te asaadhkmmii| hatthehi pAdehi ya baMdhiUNaM, ya Niyalehi ya aMduAhi ya kiDikiDigAbaMdheNaM baMdhiUNaM mA palAissaMti uddhesseti vA calesseMti vA tAdhe purakavADaphalaga iva kuhADahatthA taccheti // 13 // sa evaM saMtacchittA. 312. ruhire puNo vacasamUsitaMgo, bhiNNuttimaMge pairiyattayaMtA / payaMti NaM Neraie phurate, sajjo vva macche va ayokavalle // 14 // 10 312. ruhire0 vRttam / ruhire puNo vaccasamUsitaMgo, rudhiraM jaMte chijaMtANaM parigalati / puvvaM ca teSAM varcasyuSitAnyaGgAni, te varcasA AlittaMge kuhADapahArehiM bhiNNuttimaMge ayakavallesu tammi ceva Niyae rudhire uvvattemANA pariyattemANA ya payaMti NaM Neraie phurate, ukkArigA va dhUvaM vA jadhA silisilemANA phuraphurute ya, saJjo ja(vva) macche va ayokavallesu payaMti / somacche tti jIvaMte / athavA "sajjokamatthe" sajjo hate, appaNijigAe ceva vasAe / ayokavallANIti ayo'mayANi patrANi // 14 // evamapi te chinnagAtrAstADyamAnAstakSyamANAH pacyamAnAca 313. no ceva te tattha masIbhaveti, Na mijatI tiv'tivednnaae| kaimmANubhAgaM aNuvedayaMtI, dukkhaMti soyaM iha dukkaDeNaM // 15 // 313. no ceva te tattha masIbhaveti0 vRttam / chArIbhavaMti vA / na vA mriyante, tivvA atIva vedaNA, bandhAnulomyAdevaM gatam, itaradhA tu 'atitivvavedaNAI' tti paThyeta / kammANubhAgaM NaragANubhAgaM sItaM usiNANubhAgaM veditI, bhUyo vedayanti aNuvedayaMti, teNa dukkheNaM dukkhaMti soyaM jUraMti iha dukkaDeNa hiMsAdIhiM aTThArasahiM hANehiM // 15 // 20 314. "tehiM pi te loluasaMpagADhe, gADhaM sutattaM agaNiM vyNti| Na tattha sAdaM lebhaMtIbhidugge, arahitAbhitAve tadha vI tarviti // 16 // 314. tehiM pi te loluasaMpagADhe0 vRttam / tasminnapi te punaH lolugasaMpagADhe vi aNNaM pagADhataraM suMtattaM viuvviellayaM agaNihANaM vyNti|lolNti yena duHkhena tad lolugaM, bhRzaM gADhaM pragADhaM nirntrmityrthH| gADhataraM suhRtaraM gADhaM satataM. tatto vi sAbhAvigAto NaragausiNaggIo adhikataraM, athavA sAbhAvigaagaNiNA tattaM sItavedaNijjA vi lolugA tesu vi 2 NeraiyA sIeNa himukkaDaahuNapakkhittAI va bhujaMgA lallakAreNa sIteNaM lolAvijaMti / aNNesiM puNa NaragANaM ceva loluaggi tti NAmaM, jadhA lolue mhaalolue| [Na] tattha sAdaM labhaMtIbhidugge, nirayapAlAnantareNApi tAvat Na tattha sAsaM( ? sAtaM) labhaMti / uktaM hi "acchiNimIliyamettaM Natthi suhaM kiMci kAlamaNubaddhaM / " [jIvA0 prati0 3 0 95 patra 129-1] atidugge vA bhRzaM mahabhitAvaM khaM 1 kha 2 pu 1 / mahAhitAvaM saa0|| 2degkammA khaM 1 pu 10 dii.|| 3 rajehiM pu0|| 4 mUsitaMto 0 / 'masitaMgo vRpaa0|| 5parivattataMtA khaM 2 // 6 sajjokamatthe cUpA0 / sajIvamacche khaM 1 kha 2 pu 1 . dii0|| 7deghArapahiM vA0 mo0|| 8bhiNNaMtimaMge cuuspr0|| 9NimajatI khaM 2 // 10 tivvabhi khaM 1 kha 2 pu 1 vR0 dI / 11 tamANubhAgaM aNuvedayaMtA vR0 dI0 / tamANubhAvaM aNuvedayaMtA khaM 1 / tamANubhArga parivetayaMtA khaM 2 / tamANubhAgaM parivedayaMti pu1|| 12 ti dukkhI iha khaM 1 khaM 2 pu 1 vR0 dI0 // 13 "tathA tattIvAbhivedanayA nAparamagniprakSiptamatsyAdikamapyasti yad * "mIyate' upamIyate, ananyasadRzIM tIvra vedanA, vAcAmagocarAmanubhavantItyarthaH" ityapi vyAkhyAnaM vRttI // 14 tahiM ca te lolaNasaMpa kharapu 1.0 dii| tahiM ca te lolutasaMpa khaM 1 // 15 labhatI'tidugge khaM 2 // 16 rahibbhitAve khaM 1 / rahibbhiyAvA pu1|| 17 sutivvaM viu pu0|| 18degNigADhaM TrANaM vA0 mo0|| Jain Education Intemational Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0 311-17] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| 131 durge vA, Na ceva tattha kAi samA bhUmI atthi / arahitA abhitAvaM tasminnapi arahite abhitAve tadhAvi tavijaMti ayoka teSAM carakANAM gaNDasyopari piTakA iva jAtAste te svAbhAvikena narakadukkheNa vizeSatazca narakapAlodIritena punaH punaH samohanyamAnAH prAyaM vedanAsamuddhAtairiva kAlaM gamayanti // 16 // tatra punarmahAghoSanarakapAlodIritasteSAM ca parasparato hana-chindabhinda-mArayA'tikRyita-stanitazabdaizca315. se suvatI gAmavadhe va sadde, udiNNakammAe payAya tattha / udiNNakammANa udiNNakammA, puNo puNo te saharisaM duhaMti // 17 // 315. se suvvatI gAmavadhe va sadde0 vRttam / se jadhAnAmae idha gAmaghAte vA NagaraghAe vA sarvasvahAre ca bandiggahe vA mahANagaraDAhe vA DakkurijaMtesu vA Nagara-gAmesu vA samaMtA hAhAkArAravA amAtR-putrAH zrUyante, evaM teSvapi udiNNakammAe payAya tti NaragapayAe Naragalogassa mahAbhairavasaho suvvate / udiNNakammANa tesiM asAtAvedaNijjAdigAo osaNaM asubhAo kammapagaDIo udiNNAo, asurakumArANa vi tesiM micchatta-hAsa-ratIo udiNNAo iti, ataste udiNNakammA 10 raiyANaM zarIrANIti vAkyazeSaH, udIrNakarmANo'surAH punaH punariti anekazaH, saMghAta-mAraNANi saha hariseNa saharisaM duHkhApayaMti duhaMti / "vidhaMti" vA paThyate // 17 // 316. pANehiM NaM pAva vijojayaMti, taM bhe pavakkhAmi jadhAtagheNaM / daMDehiM tatthA sarayaMti bAlaM, sohiM daMDehiM purAkatehiM // 18 // 316. pANehiM NaM pAva vijojayaMtika vRttam / prANAH zarIrendriya-balaprANAH, tAn te pAvA taistairvedanAprakAraiH 15 cheda-bhedaprakAraizca viyojayaMti vizleSayantItyarthaH / syAt-kimarthaM te teSAM vedanAmudIrayaMti ? kIdRzI vA ?, ucyate, taM me'haM pavakkhAmi jadhAtagheNaM, bhRzaM sAdhu vA vakSyAmi jadhAtadhaM ti jahiM idhaM yena prakAreNa pAvAI kammAI katAI te tahiM taheva veyaNAo pAvijaMti / kA tarhi bhAvanA ?-tIvropacitaistIvA vedanA bhavanti mandairmandA madhyairmadhyA narakavizeSataH sthitivizeSatazca / adhavA jadhAtadhaM ti rAjatve vA rAjAmAtyatve cArakapAlatve lubdhakatve vA saukarika-matsyabandhatve vA vadha-ghAta-mAMsoparodha-pAradArika-yAjJika-saMsAramocaka-mahAparigrahetyevamAdayo daNDA yairyathA kRtAstAn tathaiva daMDe tattha sarayaMti bAlaM. taireva 20 yathAkRtairdaNDaiH smArayanti yAtayamAnAH sarayaMti tti smArayanti / na tathA chidyante eva mAryante vadhyante vidhyante sahyante, evaM yAvanto yathA ca daNDaprakArAH kRtAstAvadbhistathA ca sArayanti / / 18 // 317. te hammamANe NaragaM uveMti, puNNaM durUassa mahabhitA / te tattha ciTuMti durUvabhakkhI, tuTuMti kammovaMsagA kimIhi // 19 // 317. te hammamANe NaragaM urvati0 vRttam / ta evaM bAlAH hanyamAnA itazcetazca palAyamANA NilukkaNapadhaM maggaMtA 25 narakamevAnyaM bhImataravedanaM pravizanti, jadha iha corehiM corA cArijaMtA kaDillamanupravizanti, tatrApi siMha-vyAghrA-'jagarAdibhiH khAdyante, evaM te bAlA palAyamANA narakapAlabhayA taM narakaM pataMti / aNNaM puNNaM durUassa, durUyaM NAma uccAra-pAsavaNakaddamo, "se jadhANAmae ahimaDe ti vA" [jIvA0 prati 3 sU0 83 patra 106] mata-kuhita-viNiTThakimINaM, tadapi durUvaM taptaM mhbhitaavN| [te] tattha ciTThati durUvabhakkhI, durUvaM bhakkhayantIti durUvabhakkhI, te NirayapAlehi durUvaM khAvijaMti / tudyanta iti tudyamAnAH khAdyamAnAH kRmibhiH kammovasagA NAma karmayogyA karmavazagA vA, tattha durUve 30 viSThAkRmisaMsthAnA viuvviyA kimigA tehiM khajamANA ciTThati, guNamANA ya tattha kicchAhiM gacchaMti, parissaMtA ya tattheva 1 nagaravadhe khaM 1 vR0 dI0 // 2 duhovaNItANa padANa tattha khaM 1 khaM 2 pu 1 vR0 dI0 // 3 sarahaM duheMti khaM 1 kha 2 pu 1 vR0 dI / saharisaM vidhaMti cUpA0 // 4 sandhatI pu0 / savvatI saM0 vA0 mo0 // 5 AmAtyaputrAH cUsapra0 // 6 DaMDehiM tatthA sarataMti khaM 1 // 7bAlA khaM 1 khaM 2 pu 1 // 8 kRtasnAnataccheva cuuspr0|| 9degmANA Narae paDaMti, puNNe durUvassa mahabbhitAve khaM 1 kha 2 pu 1 vR0 dI / Narae sthAne Narate khaM 1||10degvgtaa ki khaM 1 kha 2 vR0 dii.||11 bhakSaya vA0 mo0 // Jain Education Intemational Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 Nijatti-cuNNisamalaMkiyaM [5NirayavibhattiajjhayaNe paDhamo uhesayo lolamANA kimigehiM khajaMti, "chaTTha-sattamAsu NaM puDhavIsu NeraiyA muttamuhantAiM lohitakuMthurUvAiM viuvvittA aNNamaNNassa kAyaM samaturaMtemANA aNukhAyamANA ciTThati" [arthataH jIvA0 prati 3 sU0 89 patra 117-1] // 19 // kizcAnyat318. sadA kasiNaM puNa dhammaThANaM, gADhovaNItaM atidukkhadhammaM / aMdUsu pakkhippa haNaMti bAlaM, "vedhehiM viMdhati sirANi tesiM // 20 // 318. sadA kasiNaM [puNa ] ghammaThANaM0 vRttam / sadeti nityaM kasiNaM NAma sampUrNa tatroSNaM [ghammaThANaM] kuMbhIpAgaaNaMtaguNAdhiyaM / jo vi tattha vAto so vi lohAradhamaNI va aNaMtaguNausiNAdhiko / gADhehi kammehiM tat teSAmupanItam, te vA ttthuvnniitaa| AvAyAnIha gADhAnyuSNasthAnAni iSTakApAkAdIni taistadupamIyate upanIyate tti vA uvapadarisitaM ti vA egddhN| atiduHkhasvabhAvaM atiduHkhadharmam , tadhA vi atidukkhadhamme aMdasu pakkhippa haNaMti bAlaM hatthaMdUsu pakkhiviUNa 10vihaNNaMti / viNihaNittA khIlagehiM cammamiva tato vitaDiyasarIrANaM vedhehiM vidhati sirANi tesiM, vedhyasthAnAni yeSu vA te vedhAH, tadyathA-akSi-karNa-nAsA-mukhAni / adAntendriyANAM pUrvata eva etAni pUrvamadAntAnyabhUvana , sAmprataM dAmyante / adhavA sIsAveDheNa tAventi sIsaM dukkhAveMti // 20 // kiJcAnyat tatrA'sipatrA nAma narakapAlAH 319. chidaMti bAlassa khureNa NakaM, oDhe vi chiMdaMti duve viknnnne| jinbhaM viNikissa vihatthimettaM, tikkhAhiM sUlAhiM nipAtayaMti // 21 // 18 319. chiMdaMti bAlassa khureNa NakaM oDhe vi chiMdaMti duve vi kaNNe0 [vRttam ] / etAni hi pUrvamacchinnadoSAnya bhUvan acchinnatRSNAni cA''san tat sAprataM svayameva chidyante / jibbhaM viNikissa vihatthimettaM, eSA hi pUrva mAMsAsinI alIkabhASiNI cA''sIt / parasparaM ca vikunvitehiM chiMdaMti bAlassa khureNa NakaM / tikkhAhiM salAhi ti, lohakhIlagA sUvakA ya, yAvat kRkATikAto nirgatA nipAtayaMti tti vidhaMti // 21 // ta evaM viddhA 320. te tippamANA talasaMpuDa'ccA, rAtiMdiyaM tattha thaNaMti "mNdaa| samIritA sarudhira-maMsadehA, pajjovitA khArapayacchitaMgA // 22 // 320. te tippamANA talasaMpuDa'ccA0 vRttam / vinitapyamAnAH tippamANAH kaMdamANAH pIDyamAnA herikAdiSu / talasaMpalitA NAma ayatabaMdhatA hastayoH kRtA, yathaiSAM karatalaM caikatra milati evaM pAdayorapi, athavA karatalena kiJcit pIyante / evaM teSAM cappaDagehiM jaMtehi ya talasaMpuDiyaccA, accA sarIraM bhaNNati / rAtidiyaM tattha thaNaMti maMdA, rAtriMdinapramANamAtraM kAlaM NitthaNaMti acchaMti, maMdA nAma mandabuddhayaH glAnA vA / samIritA sarudhira-maMsadehA pajovitA khArapayacchitaMgA. ta evaM samantodIritA samIritA sarvato rudhiraM galAvitA ityarthaH, sarvatazca mAMsairavakRSTaH aNNAyabhUmIya tharatharAyaMto aNNAkkathalaMcagAiM deho vi khaMDakhaMDAiM kesiMca kAto pajjovitato, sarvato palIvitA veDheUNa kei khAreNa patacchitaMgA vAsImAdIhiM tacchetuM khAreNa siMcaMti // 22 // kiJca 321. jai te sutA lohitApAgapAyI, bAlAgaNI teyaguNA pareNaM / ___ kuMbhI mahaMto'hiyaporusIyA, samUsitA lohitapUyapuNNA // 23 // 1mabhUmuhattAI saM0 / mattamuhattAI vA0 mo0 / "bahUmahaMtAI" iti jIvA bhigamasUtre pAThaH / 2 sayA ya ka pu 1 // 3degppa vihattu deha, veheNa sIsaM se'bhitAvayaMti khaM 2 vR0 dI0 / 8pa vihanna dehaM, veheNa taM se'bhitaveMti sIsaM khaM 1 pu 1 // 4 veDheNa tAveMti si cUpA0 // 5degppayaMti bA cUsapra0 // 6mukha-nAsAni pu0|| 7 NAsaM khaM 1 pu 1 // 8deghi bhitAvayaMti kR. dii| hiM tivAtayati khaM 1 pu 1 vRSa / hiM nivAyataMti khaM 2 // 9degDa va rAkhaM 1 khaM 2 pu 1 vR0 dI0 // 10 jattha khaM 1 // 11 vAlA khaM 2 pu 1 vR0 dI0 // 12 galaMti te soNita pUti-maMsaM, pajjovitA khArapadiddhitaMgA khaM 1 pu 1 vR0 dI / galaMti te soNia-pUha-maMsaM, pajoviyA khArapatacchitaMgA khaM 2 // 13 vibhitappa cuuspr0|| 14 piiddymaanaaH| evaM vA. mo.|| 15 yatthimaMgA cuuspr0|| 16 tharavarA pu0 sN0|| 17degcakkAvaliMca pu0 saM0 // 18 lohitapUtapAtI, bAkhaM 1 khaM 2 pu 1 vR0 dii.|| 19 tAdhiyaporisINA khaM 1 pu 1 // Jain Education Intemational Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 133 suttagA0 318-24] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| 321. jai te sutA lohitApAgapAyI bAlAgaNI teyaguNA pareNaM0 [vRttam ] / yadi tvayA kadAcit zrutA, loke'pi hyeSA zrutiH pratItA-tatra kuMbhIo vijaMti / lohitasyA''pAkaH lohitApAkaH, pacyate yasyAM seyaM lohita pAyI / bAlasya hyagneH adhikastApo bhavati, parizuSkena tasyAbhinavaprajvAlitasya, sa hi adhikaM dIpyate dahati ca, teyaguNA etto vi paraM aNaMtaguNauNho aggI / kuMbhI mahaMtA kumbhapramANAdhikapramANA kumbhI bhavati, jAdhe vi causu vi pAsesu prajvAlitenAgninA taptA lohikA trapu-tAmrapUrNo() durAsayA, evaM tAo vi kuMbhikehiM nirayapAlehiM viuvvitAo kuMbhIo / mahaMti-mahaMtIo puruSapramANAtItA adhiyaporusIyA, yathA'syAM prakSipto nArakaH pazyatIti, Na vA cakkei kaNNesu avalaMbiuM uttarittae / samrasitA addahitA lohita-pUyamAdINaM asubhANaM sarIrAvayavANaM puNNA / adhavA kuMbhI uTTigA, adhiyaporisuccA UNA [vA] kIrati tattha vicchobhaNA bhavati // 23 // 322. pakkhippa tAsuM papayaMti vAle, adRssaraM te kaluNaM rsNte| taNhAiyA te tau-taMbatattaM, pajjijamANa'dRtaraM rasaMti // 24 // 10 322. pakkhippa tAsuM0 vRttaM kaMThaM / NavaraM-adRssaraM ti Artasvaramiti, aato hi yAvatpramANaM rasati, nAsau / lajjA dhairya vA tasmin kAle gaNayati // 24 // 323. appeNa appaM iha vaMcaittA, bhavAdhame puMvA stshsse| ciTThati tatthA bahukUrakammA, jadhAkaDe kamme tadhA si bhAre // 25 // 323. appeNa appaM iha vaMcaittA0 vRttam / appaM NAma AtmAnaM iheti iha manuSyaloke vaMcaittA kUDatulAdIhiM / 15 adhavA "appANa" parovaghAtasuheNa appANaM vaMcaittA bhavAdhame bhavAnAmadhamaH atastasmin bhavAdhame puvvA satasahasse tti jAva tettIsaM sAgarovame ciTThati / tatthA bahukUrakammA jadhAkaDe kamme tadhA si bhAre, bahUNi kUrANi kammANi yeSAM te je ya paJcaMti savve te bahukUrakammA / jadhAkaDe kamme tti yathA caiSAM kRtAni karmANi tathaivaiSAM bhAro voDhavya ityarthaH, bibharti bhriyate vA'sau bhAraH / kA tarhi bhAvanA ?-yAdRzenAdhyavasAyena karmANyupacinoti tathaivaiSAM vedanAbhAro bhavati, utkRSTasthitirvA madhyamA jaghanyA vA, ThitiaNurUvA ceva vedanA bhavati, athavA yAdRzAnIha karmANyupa-20 cinoti tathA tatrApi vedanodIryate teSAM svayaM vA parato vA ubhayato vaa| ubhayakaraNeNa tadyathA-mAMsAdAH svamAMsAnyevAgnivarNAni bhakSyante / rasakapAyinaH pUya-rudhiraM kalakalIkRtaM tau-taMbAdINi ya dravIkRtAni / vyAdha-ghauta-saukarikAdayastu tathaiva chidyante mAryante ca / cArakapAlA aSTAdazakarmakAriNaH kAryante ca / AnRtikAnAM jihvAstakSyante tudyante ca / caurANAM aGgopAGgAnyapahriyante, piNDIkRtya cainAna grAmaghAteSviva vadhayanti / pAradArikANAM vRSaNAzchidyante agnivarNAzca lohamayyaH striyaH avagAhAvijjati / mahAparigrahArambhaizca yena yena prakAreNa jIvA 25 duHkhApitAH sanniruddhA jAtitA abhiyuktAzca tadhA tadhA veyaNAo pAvijaMti / krodhanazIlAnAM tat tat kriyate yena yena krodha utpadyate-Na evaM rusijjati, evaM rusijjati, idAnI vA kiM na Rdhyase ? kiM vA RddhaH kariSyasi ? / mANiNo hIlijjati / mAyiNo asipattamAdIhiM zItalacchAyAsarisehi ya taua-taMbaehiM pravaMcijati / lobhe jadhA pariggahe / evamanyeSvapi AzraveSvAyojyamiti / ataH sAdhUktaM jadhA kaDe kamme tadhA se bhAre iti // 25 // 324. samanjiNittA kalusaM aNajjA, iTehi kaMtehi ya viphiinnaa| 30 te dunbhigaMdhe kasiNe ya phAse, kammovagA kuNime AvasaMti // 26 // tti bemi // // naragavibhattIe paDhamo uddesao smmtto||5-1|| 1 adRssare vR0 dI0 / aTTassalaM khaM 1 // 2 appANa cUpA0 // 3 puvvasate sa khaM 1 khaM 2 pu 1 // 4 kamma khaM 1 // 5degghAtAsyakari cuuspr0|| 6vippaDUNA khaM 1 khaM 2 pu 1 // Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 Nijjutti-cuNNisamalaMkiyaM [5NirayavibhattiajjhayaNe bio uddesao 324. samajiNittA kalusaM aNajjA. vRttam / jadhA adhammapakkhe bujjhihinti adhammie adhammANue tti haNachiMda-bhiMdavayaMtae tti jAva NaragatalapatidvANe bhavati / kaluSamiti karmaiva, cirasya hi tat prasIdeti / hiMsAdiaNAriyA kammA aNAriyA, iSTAH zabdAdayaH, kAmanIyAH kAntAH, ta eva viSayAH, athavA kAntA bAndhavA, tairviprahINAH / ahavA jattiAI iha iTThANi ya kaMtANi ya piyANi ya tehi vippahINA te durabhigaMdhe durUtakaddame ya pUga-vasA-rudhirakaddame ya, "se jadhANAmae ahimaDe ti vA" [jIvA0 prati03 u0 1 sU0 83 patra 106] kasiNe saMpuNNe asubhabhAveNa spRzantIti sparzAH, cazabdAt sadde rUve rase gaMdhe phAse tti, rayaNappabhAte aNiTThA phAsAdayo, sesAsu kameNa annidvtraa| karmayogyAH karmopagAH jArisA kammA katA, tivvehiM tivvA / kuNime tti na kazcit tatra medhyo dezaH, savve ceva meda-vasA-maMsa-rudhirapuvvANulevaNatalA / A sthitiparisamAptaH vasantIti AvasaMta iti // 26 // // [paJcame ] prathamoddezakaH // [NirayavibhattIe biio uddesao] sa eva bhAvanarakAdhikAraH / yAni duHkhAni prathame uktAni dvitIye'pi tAdRzAnyevoktAni / narakapolakRtaizca parasparakRtaizca vizeSa ucyate 325. ahAvaraM sAsatadukkhadhamma, taM me pavakkhAmi jahAtaheNaM / __ bAlA jadhA dukkaDakammakArI, vedeti kaimmANi purekaDAiM // 1 // 18 325. ahAvaraM sAsatadukkhadhamaM0 vRttam / athetyAnantarye / apara ityanyo vikalpaH / zAzvatamiti nityakAlaM yAvadAyuH / "acchiNimIlitamettaM0" [ jIvA0 prati0 3 u0 3 sU0 95 patra 129-1] gAdhA / duHkhasvabhAvaM daHkhadhammA / taMbhe pavakkhAmi bhRzaM prakArairvA vakSyAmi pavakkhAmi, athavA AditaH idAnIM vakSyAmi pravAcayiSyAmi / yatheti yena sarvajJo hi yathaivAva sthito bhAvaH tathaivainaM pazyati bhASate ca / bAlA yathA dukkaDakammakArI, yena prakAreNa yathA, kutsitaM karma dukkaDaM, dukkaDAI kammAiM kareMti dukkaDakammakAriNaH, hiMsAdIni mahArambhAdIni ca / vedeti tti aNubhavaMti, purekaDAI tiryamanuSyatve trividhakaraNenApi nikAcitAni, tAni tu svayaM vedayanti nirayapAlaizca vedAvijaMti // 1 // 326. hatthehiM pAdehi ya baMdhiUNaM, udarAiM phoDeMti khurehiM tesiN| geNhittu bAlassa vihaNNa dehaM, vajjhaM thiraM piTTato uddharaMti // 2 // 326. hatthehiM pAdehi ya baMdhiUNaM0 vRttam / jadhA iha rAyA rAyapurisA vA avakarisA vA avakAriNo khaMdhe baMdhittA sarehiM vidhaMti, evaM te vi NirayapAlA khaMdhesu baddhANaM pADitANa vA hattha-pAdaMduyitANaM udarAI phoDeMti khurehiM tesiM / "khurAsitehiM"vA, asitA NisitA tiNhA, athavA Na sitA muNDA ityarthaH / kRSNAvAtehiM (?) muMDehiM duHkhAvijjati mArijaMti vA-tvayA udaranimittaM sattvAni ghaatitaani| adhavA-"khurA-'sigehiM" khurehiM asigaehi ya / aNNe puNa geNhittu bAlassa vihaNNa dehaM, gRhItveti NasyamANaM vA vazamAnayitvA vihaNNeti vihaNittA khIlaehiM vajhaM thiraM pito uddharaMti, sthiro nAma atroDayantaH, pRSThato nAma paNhigAo AraddhaM jAva kRgADigAto uddhAMti uppADeMti / evaM pArzvato'pi agrato'pi // 2 // kizcAnyat 327. bAhU pakattaMti ya mUlato se, thUlaM viyAsaM muhe ADahaMti / ___ rahaMsi juttaM sarayaMti ghAlaM, Arubbha viMdhaMti tudeNa piDhe // 3 // 1bandhevA cUsapra0 ||2degpaalkRtaistu parasparakRtaiH saparasparakRtaizca vize cuuspr0|| 3 pAvAiM pure khaM 1 pu 1 // 4 udaraM vikattaMti khurAsiehiM khaM 1 kha 2 pu 1 vR0 dI0 // 5khurA'sitehiM cUpA0 / khurA-'sigehiM cUpA / "kSurapra-'sibhiH' nAnAvidhairAyudhavizeSaiH" iti vRttikRtH|| 6 vihattu dehaM pu 1 / vibhittuM khaM 2 // 7 pAdaMtadu cuuspr0|| 8 bAhA pakattaMti ya mUkhaM 1 / bAhU pakappaMti ya mUkhaM 2 / bAhU pakappaMti samU pu1|| 9 thulaM khaM 1 pu // 1 // 10 Arussa vijjhaMti khaM 1 pu 1 vR0 dI / Arussa viMdhati khaM 2 / 11degNa peTTI khaM 2 |'nn paTTe khaM 1 pu1|| . Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 suttagA0 325-31] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| 327. bAhU pakattaMti ya mUlato se0 vRttam / bAdhayati teneti bAhU / mUlato nAma udgamAdArabhya uvakacchagamUlato prArabhya / lohakIlaeNaM caturaMgulapramANAdhikeNaM thUlaM muhaM vigasAvetUNaM / thUlamiti mahat , mA saMvuDehiMti vA raDihiMti va tti, Arasato'pi na tasya paritrANamasti, tathApyAturatvAdArasaMti / ADahaMti tti vu(?Da)jhaMti / kiMca-rahaMsi juttaM sarayaMti ti ti gacchaMti vADetItyarthaH. pApakarmANi ca smArayanti / ta eva ca bAlAstatra yuktA ye cainAM vAhayanti trividhakaraNenApi teyassarUviNo raghe sagaDe vA, gurugaM viuvvitaM radhaM avadhaMtA ya tattArairiva Arubbha vidhati Aruhya vidhti|| tudantIti tudA tutrakAH, galibalIvardavat pRSThe // 3 // sA ca bhUmI 328. ayaM va tattaM jalitaM saMjoti, tadovamaM bhuumimnnokmNtaa| te DajjhamANA kaluNaM thaiNaMti, usucoditA tattajugesu juttA // 4 // 328. ayaM va tattaM0 vRttam / taptaM hi kizcidayaH kRSNameva bhavati, sA tu bhUmI jvalitalohabhUtA sajyotiSA sajyotiH, jvalitena jyotiSA taptA, na tu kevalameSoSNA / jvalitajyotiSA'pi aNaMtaguNaM hi uSNA sA, tadasyA aupamyaM 10 tadopamA / aNokkamaMtA NAma gacchaMtA / te DajjhamANA kaluNaM [thaNaM]ti, te taM iMgAlatulaM bhUmiM puNo puNo qhudAvijaMti, Agata-gatANi kAravijaMtA ya atibhArokaMtA DajjhamANA kaluNANi rasaMti / iSubhiH tutrakaizca pradIptamukhaizcoditAH tapteSu yugeSu yuktAH, taptAni vA yugAni yeSAM rathAnAM ta ime taptayugAH, atasteSu taptayugeSu yuktAH // 4 // ta evam 329. bAlA balA bhUmi aNokamaMtA, vipanjalaM lohapahaM va tattaM / jaMsI'bhidugge bahukUrakammA, pese va daMDehiM purAkareMti // 5 // 329. bAlA [balA] bhUmi aNokamaMtA0 vRttam / bAlA mandA bAlAditi / balAdaNukkamaMtA balAtkAreNa, athavA balA ghorabalA ityarthaH / vividheNa prajvalaM nAma picchaleNa pUya-soNieNa aNulittatalA / vigataM jvalaM vijjalaM jaleja, vijalAviSTatena jaleNa vasAya pUya-soNiteNaM / lohamayaH pathaH lohapathaH, yathA lohamayaH pathaH taptaH tathA so'pi / jaMsI'bhidugge bahukUrakammA, abhiduggaM bhRzaM durga vA, daMDa-lauDamAdIhiM hatvA hatvA / punaH punaH preSyanta iti presyAH dAsA bhRtyA vA, purataH kurvantIti agrataH kRtvA vAhyante goNA iva, aNicchaMtA piTTijati tudyante ca // 5 // kiJca- 20 330. te saMpagADhemmi pavajamANA, silAhiM hammaMtirbhipAtimAhiM / saMtAvaNI NAma ciradvitIyA, saMtappate jattha asaadhukmmii||6|| 330. te saMpagADhammi pavajamANA0 vRttam / nAnAvidhAbhirvedanAbhirbhRzaM gADhaM sampragADhaM nirantaravedanamiti vA / adhavA sambAdhaH pathaH sampragADhaH, te atibhArabharAkrAntAH zarkarA-pASANapathaM prapadyamAnAH silAhiM hammaMti'bhipAtimAhiM tIrNAbhikriyAdibhirabhimukhaM patantIbhiH, abhipAtyamAnA nAnyatra ptntiityrthH| kiJca saMtAvaNI nAma ciradvitIyA, 25 sarva eva narakAH santApayanti, vizeSeNa tu vaikriyaagnisntaa[pitaa]| ciraM tiSThanti te hi ciradvitIyA, jadhaNNeNa dasa vAsasahassAI ukkoseNaM tettIsasAgarovamANi saMtappaMte zarIreNa maNasA ca / asAdhUNi karmANi yeSAM te ime asAdhukarmI, tamhi ceva saMtAvaNIsaMjJake narake // 6 // 331. kaMDUsu pakkhippa payaMti bAlaM, tato viDA {Na upphiDaMti / te uDakAehiM viluppamANA, avarehiM khajati saNapphatehiM // 7 // 1sajoyaM pu 1 // 2 tattovamaM bhUmimaNokamettA pu 1 / tattovamaM bhUmi aNokamettA khaM 1 // 3 kaNaMti pu 1 // 40mimaNukka khaM 2 pu 1 pu 2 // 5pavijalaM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 6"duggasi pavajamANA pesa vva khaM 1 khaM 2 pu 1 vR0 dii0|| 7vijalA viputena jalena sAya pu0|| 8degNa evasAya vA. mo0 // 9degDhasi padegkhaM 1 pu 1 pu 2 // 10degpAtiNIhiM khaM 2 pu 1 vR0 dii| pAtiyAhiM khaM 1 pu 2 // 11 patI jakhaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 12degkammA pu 1 pu 2 vR0 dii.|| 13 bAle khaM 1 // 14 viudyA khaM 1 pu 2 // 15 puNaruppataMti / te uDDhakAehiM pakhajamANA khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0dii| puNa uppayaMti iti khaM 2 paatthaaH|| Jain Education Intemational Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 Nijjutti-cuNNisamalaMkiyaM [5 NirayavibhattiajjhayaNe biio uddesao 331. kaMDUsu pakkhippa payaMti vAlaM0 vRttam / ayakoha-piTTha-payaNagamAdIsu payaNagesu pakkhippa / bAlA te bhayato bhujigA iva DajjhamANA upphiDaMti, "NeraiyANoppAto urdU paMceva joannsyaaiN|" [jIvA0 prati0 3 u0 3 sU0 95 patra 129-1] / te uDDakAehiM viluppamANA, uDDakAyA NAma drauNikAkAH, te upphiDiMtA vi santA uDDhakAehiM vividhehiM ayomuhehiM khajaMti / khajamANA bhakkhitasesA bhUmisaMpattA avarehiM khajaMti saNaphatehiM, na zakyate dhArayitumityarthaH, siMgha5 vyAghra-mR?)ga-zRgAlAdayaH vividhAH // 7 // _332. samUsitaM NAma vidhUmaThANaM, vigicamANA kaluNaM thnnNti|| adhosiraM kaTu 'vigaMtiUNaM, ayaM va satthehiM samUsaveMti // 8 // 332. samRsitaM NAma vidhUmaThANaM0 [vRttam] / tattha te NeraiyA samUsavijaMti, osavitaM asavitaM vinAzitamityarthaH / vidhUmo'gnisthAnam , vidhUmo nAmAgnireva, vidhUmagrahaNAd nirindhano'gniH svayaM prajvalitaH, sendhanasya hyagneravazyameva 10 dhUmo bhvti| athavA vidhUmavad, vidhUmAnAM hi aGgArANAmatIva tApo bhavati, yadi tvayA tanutaM (?) vA na vA yasmin vikRtyamAnAzca chidyamAnAzca kaluNaM thaNaMti, kaluNamiti aparitrANaM nirAkrandamityarthaH, saparitrANA hi yadyapi stananti kUjanti vA tathApi tannAtikaruNam / athavA "yatra uviyaMtA" chubhamAnA ityarthaH / athavA "jaMsi viuktatA" vividhamanekaprakAraM utkrAntA viuktA / adhosiraM kaTTa vigaMtiUNa, adhosiraM kAuM kei vigittaMti, kei vigaMtiUNaM pacchA adhosiraM baMdhati / ayo chagalago, ayena tulyaM ayavat , yathA aya iva kappaNI-kuhADIhiM kei kusitaM kadhaMci cakammamANaM phuruphureMtaM vA kappaNi15 kuhADIhiM satthehiM samUsaveMti chiMdaMti, evaM te evaM kusitaM akusitaM vA chidaMti / adhavA ayamiti lohaM, jadhA lohaM tattellayaM chijjati evaM vA // 8 // kizca 333. samUsitA tattha visUNitaMgA, pakkhIhiM khajaMti ayomuhehiM / 'saMjIvaNA NAma ciradvitIyA, jaMsI payA hammati pApacetA // 9 // 333. samUsitA tattha visaNitaMgA. vRttam / samUsitA nAma khaMbhesu uDDA baddhA, tattha visUNitANi aMgANi 20 jesiM teme visUNitavadanAH, taevaM sarasavisUNitaMgA kAka-gRdhrAdibhirbhakSyante / saMjIvaNA NAma ciradvitIyA, evaM yathoddiSTai vedanAprakArairbhakSyamANAzca svAbhAvikairnirayapAlakRtairvA pakSyAdibhiH chinnAH kathitA vA mUrcchitAH santo vedanAsamudbhAtena samohatA santo mRtavadavatiSThanti / yatheha mUcchitA udakena siktAH punarujjIvitA ityapadizyante evaM te mUcchitAH santaH punaH punaH saJjIvantIti saJjIvinaH, sarva eva narakA saMjIvaNA / ciradvitIyA NAma jadhaNNeNa dasa vAsasahassANi ukkoseNaM tettIsasAgarovamANi / athavA ciraM mRtA hi ThaMtIti ciradvitIyA, narakAnubhAvAt karmAnubhAvAca yadyapi piSyante sahasrazaH 25 kriyante tathApi punaH saMhanyante, icchanto'pi maittu tathApi na mriyante / pApaceta tti pUrva pApacetA AsIt sA prajA, sAmpratamapi na tatra kizcit kuzalacetA utpadyate yenApApacetA sA prajA syAditi // 9 // ayaM cAparo yAtanAprakAraH 334. tikkhAhiM sUlAhiM vadheti bAlA, vasovagaM sovariyA va ldd'e| te sUMlaviddhA kaluNaM thaNaMti, egaMtadukkhaM duhato gilANA // 10 // 334. tikkhAhiM sUlAhiM vadheti bAlA0 vRttam / lohamayaiH zUlaitrizUlaizca yathA nAmaniSpanne nikSepe vadhayantIti 30 vidhaMti, vazaM upagatA vazopagAH, zAvarikA iva vazopagaM mahiSaM vadhayanti / paThyate ca-"vasopagaM sAvariyA va laDhe" sabarA 1degNagamaNAdIsu cuuspr0|| 2 ukkosaM paMca jo iti jIvA0 paatthH|| 3degThANaM, jaM soyatattA kalurNa khaM 1 kha 21 pu 2 vR0 dii| 'ThANa, jaMsi uviyaMtA kaluNaM capA0 / ThANaM, jasi viukkaMtA kaluNaM cUpA0 // 4 viyattiUNaM khaM 1 pu 1 / vigasiUNaM khaM 2 pu 2 // 5samosa' khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 // 6saMjIvaNI khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 7mRtyu tadeg vA. mo0 // 8sUlAhitivAyayaMti, vasogayaM sAvayayaM va laddhaM vR0 dii| sUlAhi'mitAvayaMti, vasovarga soariyaM va laI khaM 1 pu 1 / sulAhi nivAyayaMti, vasovagaM sovariyaM va laddhaM khaM 2 pu 2 // 9 vasopagaM sAbariyA va laddhaM cUpA0 // 10sUlabhinnA khaM 1 pu2|| Jain Education Intemational Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0 332-39] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMga paDhamo suykkhNdho| 137 mlecchajAtayaH, te yathA kandarpAt karpATakamAdi viMdhati chagalagamAdiM vA evaM te vi taM neraiyaM chiMdati bhiMdati / saukarikagrahaNaM te hi tatkarmanityasevitvAd nirdayA bhavantItyataH / te mUlaviddhA kaluNaM thaNaMti, kaluNaM NAma dINaM, thaNaMti nAma kandanti / ekAntenaiva dukkhaM duhao tti aMto bahiM ca, jamakAiehiM neraiehiM ca na tatra samAzvAso'sti / nityaglAnA iti mahAjvarAbhibhUtA iva niSprANA nirbalA nityameva ca nArakA dasavidhaM vedaNaM vedeti // 10 // idaM cAnyadasAtadukkhadhamma 335. sadAjalaM NAma NihaM mahaMtaM, jaMsI jalatI agaNI akhaa| ciTThati tatthA bahukUrakammA, arahitassarA keti ciradvitIyA // 11 // 335. sadAjalaM NAma NihaM mahaMtaM. vRttam / sadA jvalatIti sadAjvalam / adhikaM tasyAM hanyata iti nihaM [granthAnam-4000] jvarodupAnavasthitam mahaditi gambhIraM vistIrNa ca / yasminniti yatra / vinA kASThaiH akASThA vaikriyakAlabhavA agnayaH aghaTTitA pAtAlasthA apyanavasthA / ciTThati tatthA bahukUrakammA, narakapAlaiH prakSiptAH, bahUNi kUrANi kammANi jesiM te bahukUrakammA / kUraM NAma niranukrozaM hiMsAdi karma, yat kRtvA kRte ca nAnutapyante / arahitaH svaro yeSAM 10 kUjatAM yAcatAM uttArayata uttArayateti anyaizca bahuvidhairvilApairvilapanto arahitasvarAH / ciraM tiSThantIti ciradvitIyA, vividhena sanniruddhA vedanArditAH tAhiM tAhiM cirA tiTThati // 11 // kiJca 336. ciyA mahaMtIu samArabhittA, chubbhaMti te taM kaluNaM rsNtN| AvaddatI tattha asAdhukammA, sappI jedhA chUDhaM jotimajjhe // 12 // 336. ciyA mahaMtIu samArabhittA0 vRttam / cIyanta iti citakAH / mahaMtIo nAma nArakazarIrapramANAdhika-15 pArakA mAyante / samArabhati tti tivigheNa vi DajhaMti / sa eva prakSiptaH AvaddatI tattha asAdhukammA, asAdhUNi kammANi jesiM purA AsIt te asAdhukammA / sappi tti ghataM, yathA sarpi chUDhaM jotimmi Nimae khairiMgAlANaM khaDDAe bharitAe aggivaNNe vA ayokavalleNaM caNaMtIva / sarpigrahaNaM tu itaro'pi so gRhyate matsyo vA // 12 // ayamaparo yAtanAkalpaH337. sadA kasiNaM puNa dhammaThANaM, gADhovaNItaM atidukkhadhamma / hatthehi pAdehi yabaMdhiUNaM. satta va DaMDehi samArabhaMti // 13 // 337. sadA kasiNaM puNa dhammaThANaM0 vRttam / sampUrNaduHkhasvabhAvena gAdvaiH karmabhiste tatropanItAH, tadvA teSAmupanItaM atiduHkhasvabhAvam / hatthehiM pAdehi ya baMdhiUNaM, cauraMkappAdaM bavA zatrumiva nirdayaM hanyate vazIkRtaH yathA na jIvatIti na cA''zu mriyate, mA bhUdu vedanAM na prApsyatIti / samArabhaMti tti piTeMti // 13 // ta evaM haNato NirayapAlA 338. bhaMjaMti bAlassa vaSeNa pahi, sIsaM pi bhaMjaMti ayodhnnehiN| te bhiNNadehA phalagAvatadrA, tattAhi ArAhi NijojayaMti // 14 // 338. bhaMjaMtI bAlassa vadheNa paTuiM0 vRttam / leuDAdighAtairyathA tairanyatra bhannAni pRSThAni evaM teSAmapi / sIsaM pi bhaMjaMti se padArthAdiSu, paDhi pi bhaMjaMti sIsaM pi vidhaMti, aNNANa'vi aMgovaMgANi saMcuNNita-moDitAni kareMti / te bhiNNadehA phalagAvatahI, ta evaM bhanAGga-pratyaGgAH phalakA iva ubhayathA prakRSTAH karakayamAdIhiM tacchitA moggarehi ya pahatA zItAbhiruSNAbhirvA vedanAbhirabhibhUtAstaptAbhiH dIrghAbhirArAbhirvidhyante, uttiSThottiSTheti gaccha gaccheti // 14 // kiJca- 30 339. abhiyuMjiyA rohaasAdhukammA, usucoiyA hatthitulaM vahaMti / / ega duruhittu duve tayo vA, Arubbha viMdhati kiMkANato si // 15 // 1satAjalaM ThANa nihaM khaM 2 pu 1 vR. dii|| 2 jalaMto agaNI akaTTho vR0 dI0 // 3 baddhA ba khaM 2 vR0 dI0 // 4 arahassarA khaM 1 kha 2 vR0 dI0 // 5 jahA paDitaM joi khaM 2 pu 1 . dI0 / jahA patitaM joti kha 1 / jahA paiyaM joti pu 2 // 6 sappati ghanAM yathA cUsapra0 // 7 sattuM va khaM 1 pu 1 pu 2 // 8pi bhiMdaMti khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii.|| 9laulAdi pu0 sN0|| 10degtthivahaM va khaM 1 kha 2 pu 1 vR0 dI0 // 11 due tato vA khaM 2 :pu 1 pu 2 // 12 Arussa vijhaMti kakANao se saM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dii.|| sUya0 su018 20 25 ayAghAha, A Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 Nijutti-cuNNisamalaMkiyaM [5 NirayavibhattiajjhayaNe biio uddesao 339. abhiyujiyA roddaasAdhukammI. vRttam / abhiyujitA tividheNa vi raudrAdIni karmANi asAdhUni yeSAM te roddaasAdhakammA abhiyuJjate raudraiH / te ca raudrAH pUrvamabhavan , tatrApi raudrA eva parasparato vedanAM udIrayantaH hastita vahantIti hastivat , hastitulyaM bhAraM vahantItyarthaH, hastirUpaM vA kRtvA vAhyante, azvoSTra-kharAdirUpaM vA, yairyathA vAhitAH / kiMca egaMda dave tayo vA, hasyAdirUpaM vikurvitamavikurvitaM vA ekaM varAkaM anyo vA anye vA gurutvAdavahatazca 5 galibalivardAniva yAtAro Arohya kiM na bahasIti kiMkANato si tti kRkATikAe vidhaMti // 15 // kiJca 340. bAlA balA bhUmi aNokamaMtA, pavijalaM kaMTailaM mahaMtaM / / vibaddha tappehi visaNNacitte, samIritA kovaliM kariti // 16 // 340. bAlA balA bhUmi aNokamaMtA0 vRttam / bAlAH ityajAnakAH / bAla iti na svavazAH, balAdanukrAmyante / bhUmi pUya-vasA-zoNitapravijvalaM lohakaMTakacitaM / mahatIti anorapArA, na tatrAnyA bhUmirvidyate yA evaMvidhA na syAditi / 10 vibaddha tappehiM anye punaragAdheSUdakeSu pragAhitAH pazcAd vibadhyante trappakeSu / trappakA nadImukheSu vidalayA vaMzaphAlImayA piMDigAsaMThitA kajaMti, tAce osarate udage ThavijaMti heTThAhuttA, pacchA macchagA je tehiM akaMtA te galite udage saMpuMjitA gheppaMti, evaM te'pi bahavaH trappakairAkramyante, tataH nisRte udake samIritA nAma sampiNDya kuTTayitvA kalpanIbhiH khaNDazo baliM kriyante / adhavA koTTaM NagaraM vuJcati, NagarabalI vi kriyante // 16 // kiJcAnyad 341. vetAlie NAma mahAbhitAve, egAyate pcctmNtlikkhe| hammati tatthA bahukUrakammA, paraM sahassANa muhuttagassa // 17 // 341. [vetAlie NAma mahAbhitAve. vRttm|....................] antarikSaH chinnamUla ityarthaH, AkAzasphATikatvAd na dRzyate, andhakAratvAdvA na dRzyate, kevalamArubhaNamArgo dRzyate, hatthaparimosakA eva tataste nA''rubhanti, ArubhaNapadheNa vilaggAzcet sa ca parvataH saMhanyate / anye punaH bruvate-dRzyata evAsau, bhUmibaddha eva copalakSyate, na ca sambaddhaH, tatastena saMhatIbhUtena hammati tatthA bahukUrakammA bahUNi kUrANi hiMsAdIni karmANi jesiM / paraM sahasrANAmiti 20 paraM sahasrebhyo'nekAni sahasrANItyarthaH, muhUrtayeti muhUrtasya hanyante punaH punaH saMhanyamAnena viyujyamAnena ca // 17 // taevaM te saMhanyamAnAH342. saMbAdhitA dukkaDiNo thaNaMti, aho yaM rAto pritppmaannaa| egaMtakUDe Narae mahaMte, kUDeNa tatthA visame hatA tu // 18 // 342. saMbAdhitA dukaDiNo thaNaMti0 vRttam / sambAdhitA nAma spRSTAH / ahazca rAtrau ca viraho nAsti vednnaae| tribhistapyamAnAH pritpymaanaaH| adhavA-"AdINiyaM dukkaDiNo thaNaMti" atyarthaM dInaM AdInam , duSkRtAni yeSAM santi te ime dakkaDiNo, arahitasvaraM ciraM tiSThantIti, tattha ya ciTThati ciraM saMhAvitA / kizca-egaMtakUDe Narae mahaMte, egaMtakUDo NAma ekAntaviSamaH, na tatra kAcit samA bhUmirvidyate yatra te gacchanto na skhaleyuriti na prapateyurvA / mahaditi kSetrataH kAlataca, khettato jahaNNeNaM jaMbuddIvapramANamAtrA ukkoseNa asaMkhejjAI joyaNAI, kAlato jahaNNeNaM dasa vAsasahassAI kose tettIsaM sAgarovamANi / tadhASi tammi visaye kUDANi tattha dese se uttArotAra-Niggama-pavesesu ya adRzyAni yatra 30te 'vadhyante' mRgA ivAsakRd vadhyante, tata itare kappaNi-kuhADihatthagatA mRgAnivaitAn kalpayanti, ye iha vyAghrAdayo AsIrana , viSamaH sa eva nrkH| yatra vA tAni kUDAni rayitANi, utArottArapatha-nirgamaNapathA vA hatA iti taa||18|| kiJca 15 bhamimaNaka kha 2 pu 1 pu2|| 2 viSaNNadeg khaM 1khaM 2 pu1pu2|| 3 kaTTa (? kuTTa) bAla pu 20 dI |kottbaarl vpaa0||4kireNti khaM 2 pu 2 // 5mahabbhitAve khaM 1 khaM 2 pu1pu2|| 6degttagANaM khaM 1 kha 231pu 270 dii.|| 7 AdINiyaM du. cuupaa0|| 8ta khaM 1 // 9 sahAtitA pu0 sN0|| Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 139 10 15 suttagA0 340-46] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| 343. aNAsiyA NAma mahAsiyolA, paiganbhitA tattha sadA vakoppA / khAyaMti tatthA bahukUrakammA, adUragA saMkaliyAhi baddhA // 19 // 343. aNAsiyA NAma mahAsiyAlA0 vRttam / tAnahikUDaiH vadhvana (?vagheNa) baddhAn , na azitaH anazitaH, kSudhita ityarthaH / yathA iha kSudhitAH zRgAlAH kizcit siMhAdizeSa mRgAdirUpaM bhakSayanti lakkalakkAhiM, evaM te'pi / mahAniti atimahaccharIrA / pagambhitA atidhRSTA raudrarUpA nirbhayAH sadeti bhakSayitvA na tRptA bhavanti / sadA vA akoppA anivAryA / apratiSedhyA ityarthaH, 'karSApaNo akoppA' ityapadizyate / adhavA-"akoppaM" ti [na] kuppituM ityuktaM bhavati / khAyati tatthA bahakUrakammA, bahakarakammA ityubhayAvadhAraNArtham, ye ca khAdayanti ye ca khAdyante / lohasaMkalAbaddhAH khAdanti ke vi svairAH pradhAvanto'nudhAvanto, anudhAvituM pATayitvA khAdanti, mahAghoSA chicchikkaraMti, aNNe salakkhagaM dhAreti // 19 // kiJca 344. sayAjalA NAma NadIbhiduggA, pavijalA lohviliinntttaa| jaMsI'bhiduggaMsi pavajamANA, ekANikA'NukamaNaM kareMti // 20 // 344. sayAjalA. vRttam / satajalA NAma NadIbhiduggA, sadA jvalatIti sadAjvalA / bhRzaM durgA abhimukhaM durgA vA abhidurgA / pravisRtajalA pavijalA, vistIrNajalA uttAnajaletyarthaH, na tu yathA vaitaraNI gambhIrajalA vegavatI ca, sA hi uttAnakUlA lohavilInasadRzodakA / lohAni paJca kAlalohAdIni / jasIhiduggaMsi pavajamANA, abhimukhaM duggA bhRzaM duggA vA abhiduggA, prapadyamAnA gacchanta ityarthaH / ekAnikA asahAyA ityuktam , alpasahAyA ityarthaH advitIyA vaa| anukramantIti anukramaNam // 20 // ___345. etANi phAsANi phusaMti bAlaM, NiraMtaraM tattha ciradvitIyA / Ne hammamANassa tu atthi tANaM, ego sayaM pacaNuhoti dukkhaM // 21 // 345. etANi phAsANi phusaMtika vRttam / etAnIti yAnyuddiSTAni dvayorapyuddezakayoH / phusaMtIti phAsANi, egaggahaNe gahaNaM, sahANi vi rUva-rasa-gaMdha-phAsANIti / sparzagrahaNaM tu te tatrotkaTA duHkhatamAzca / nirantaramitiacchiNimIliyamettaM Natthi suhaM Niccameva aNubaddhaM / Narae NeraiyANaM adhoNisaM paJcamANANaM // 1 // 20 [jIvA0 prati0 3 u0 1 sU0 95 patra 129-1] ciradvitIya tti uktaaH| Na hammamANassa tu atthi tANaM, na tatra hanyamAnasya vA kiJcit trANamasti, pallalaM bhaNati-haNa chinda bhindadha tti mAre tti paca pace tti / evaM yAM yAM kAraNAM kazcit kArayati tAM tAmanubaMhayanti bubhUSanti ca / ego sayaM paccaNuhoti dukkhaM, eka evAsau svayaM azubhakarmaphalamanubhavati, anu pazcAdbhAve, pUrvaM tannimittaM tadanyeSu bhavati, pazcAdasAvanantaguNaM tadanubhavati, taM pUrvakRtaM pratyanubhavati // 21 // 346. jaMjArisaMpancamakAsi kamma. tadheva Agacchati sNpraage| egaMtadukkhaM bhavamaMjiNittA, 'vedeti ego tamaNaMtakAlaM // 22 // 346. jaMjArisaM0 vRttam / jaM jArisaM puvvamakAsi kamma, jArisANi tivva-maMda-majjhimaajjhavasAehiM jadhaNNamajhimukkiTThaThitIyANi kammANi katANi taM tadhA aNubhavaMti / saMparAgo NAma saMsAraH, saMparItyasminniti samparAyaH, karma1 aSTAdazagAthAyA anantaraM vRttikRtA ekA gAthA'dhikA vyAkhyAtA'sti, sUtrAdarzeSvapi sopalabhyate / sA ceyam bhaMjaMti NaM puvvamarI sarosaM, samuggare te musale gaheuM / te bhinnadehA ruhiraM vamaMtA, omuddhagA dharaNitale pddNti|| 2degsitAlA khaM 1 // 3 pagabmiNo khaM 1 khaM 2 pu 1 / pAganbhiNo pu 2 // 4 satAyakovA khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 / sadA va'kovA vR0 dii| sadA vakoppaM cuupaa0|| 5khajati khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 6 pavijalaM vR0 dI / pavijalA vRpaa0|| 7egAyatANu khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 8'tItaM khaM 1|tiiyN khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| 9no khaM 1 pu 2 // 10 tu hoti tANaM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii.||11 puvakayA''si kamma, tameva khaM 2 pu 1 vR0 dI0 // 12 majaittA pu 2 // 13 vedeti dukkhI tamaNatadukkhaM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| 26 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 Nijjutti-cuNNisamalaMkiyaM [5NirayavibhattiajjhayaNe biio uddesao phalodayena vA naragaM saMparAgijjatIti samparAgaH / tataH karmavizeSAt tiryag-manuSyeSvapi egaMtadukkhaM bhavamajiNitA, kataraM bhavam ?, garagabhavo, pacchA so vedetego aNaMtakAlaM prabhUtam // 22 // tamhA 347. etANi socA NaragANi dhIro, No hiMsae kaMcaNa svvloeN| egaMtadiTThI apariggahe , bujjheja lobhessa vasaM Na gacche // 23 // 347. etANi socA garagANi dhIro0 vRttam / etAnIti yAnyuddiSTAni / dadhAtIti dhIraH / zrutvopadezAt tadbhayAcca No hiMsae kaMcaNa savvaloe, kiJciditi savvaM, hiMsakA hi narakaM gacchantItyataH / savvaloke tti chajjIvaNikAyaloke NavaeNa bhedeNa prANavadhaM na kuryAt |egNtdittttii apariggahe ya, ekAntadRSTiriti idameva NiggaMthaM pAvayaNaM / apariggahe tti paMcamahavvayagrahaNam, tadbrahaNAnmadhyamAnyapi gRhItAni / bujjheja tti adhijjejja, adhItuM ca suNejja, sotuM bujhena / lobhassa vasaM Na gaccheja tti kasAyaNiggaho gahito, sesANa vi kodhAdINaM vasaM Na gacchejjA / aTThArasa vi hANAiM etAI 10 socA garagAI dhIre dukkhAI maNussesu vi devesu vi // 23 // 348. evaM tirikkhesu vi cAturaMte, aNaMtakAlaM tavaNuvvivAgaM / ___ sa savamevaM idha veda'hattA, kaMkheja kAlaM dhutamAyaraMti // 24 // tti bemi // ||nNrgvibhttii smmttaa|| 348. evaM tirikkhesu vi cAturaMte aNaMtakAlaM tadaNuvvivAgaM0 [vRttam ] / karmaNAM sa savvamevaM idha vedaittA, 15sa iti sa sAdhuH jo puvvaM vutto "bujheja tiuTTeja" tti [ sU01], sarvamiti yaiH karmabhiH narakaM gamyate saMsAro vA yAzca tatra vedanAH, sAvazeSakarmodvarttasya vA punarapi hiMsAdiprasaGgAnnarako vedanAzca, evamidaM savvaM vedayitvA jJAtvetyarthaH, adhavA vedayitveti kSapayitvA narakaprAyogyaM karma, kaMkheja kAlaM dhutamAyaraMti tti bemi, sarvakarmakSayakAlaM, yo vA'nyo paNDitamaraNakAlaH, dhUyate'nena karma iti dhutaM caritramityuktam , AcAra iti kriyAyoge, Acaran Acarate veti caraNamiti // 24 // // narakavibhattyadhyayanaM paJcamaM samAptam // 5 // 1vIre khaM 1||2n khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 3deglote khaM 2 pu 1 // 4 u khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii.|| 5 logassa khaM 1 kha 2 pu1 pu 2 vR0 dI0 // 6degkkhe maNutAmaresuM, caturaMta'NataM tadaNuvivAgaM khaM 1 pu 2 vR0 dI / tayaNUvivAgaM khaM 2 pu 1 // 7vvameyaM iti khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| 8 vedayittA khaM 1 // 9dhutamAcaraMti khaM 1 / dhuyamAyaraMte khaM 2 pu 1 vR0 dii| dhutamAyareja saa0|| 10 narakavibhaktyadhyayanaM paJcamam pu 1 pu 2 // Jain Education Intemational Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0 347-48 NijuttigA076] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMga paDhamo suykkhNdho| [chaTuM mahAvIratthavajjhayaNaM] 16 idANI mahAvIratthavo tti ajjhayaNaM / tassa cattAri aNuyogaddArANi / egasiraM ti kAtuM ajjhayaNasthAhigAro, udde- . satthAhigAro Natthi / ajjhayaNasthAhigAro tu mahAvIravaddhamANaguNatthayeNeti / NAmaNipphaNNe mahAvIratthayo / mahaM Nikkhivitavyo, vIro Nikkhiviyavvo, thavo nikkhiveyavyo / / pAdhaNNe mahAsado davve khette ya kAla bhAve ya / vIrassa u Nikkhevo caukkao hoti NAyavo // 1 // 76 // pAdhaNNe mahAsado0 gAdhA / mahaditi prAdhAnye bahutve ca, prAdhAnyenAdhikAraH / tassa NAmAdi chavvidho Nikkhevo / NAma-ThavaNAo gtaao| davve vatiritto tividho-sacittAdi 3 / sacitto tividho-duvadesu titthagaraH cakki baladeva-vAsudevA 1 catuSpadeSu sIho hatthirayaNaM assarayaNaM 2 apadesu parokkhesu "rukkhesu NAtA adukUDasAmalI" [ sUtragA0 366 ], pratyakSa ihaiva ye varNa-gandha-rasasparzarutkRSTAH, varNe tAvat pauNDarIkam vakSyamANamapi ca, pupphesu ya araviMdaM vadanti, ta eva ca gandhato 10 gozIrSacandanAdIni vA, rasataH paNasAdi, sparzataH bAlakumudapatra-zirISakusumAdi 3 / acetaNesu veruliyAdayo maNiprakArAH, vanaspatidravyANi ca acetanAni varNa-gandha-rasa-sparzerAyojyAni / mIsagANaM saMyogeNa bhavati, adhavA alaMkitavibhUsito titthagaro / khettato siddhikhettaM, dhammacaraNaM vA prati mahAvidehaM, svatatrasaukhyaM zabdAdisaukhyaM ca prati manuSyeSu devakurvAdau bhavati / kAle susamAdi, jahiM vA kAle dhammacaraNaM pavattati / bhAvamahaM khAigo bhAvaH, audAyikabhAvamapi, tIrthakarAdizarIrAdi audayiko bhAvaH / bhAvamahatA'dhikAraH kSAyikenaudayikena ca / vIraH-vIryamasyAstIti vIryavAn / vIrassa puNa Nikkhevo caturvidho / vatiritto davvavIro yad yasya dravyasya vIrya sacetanasyAcetanasya mizrasya vA / dvipadasya yathA tIrthakarasyaiva, asadbhAvasthApanAtaH sa hi tindukamiva lokaM aloke prakSipet, mandaraM vA daNDaM kRtvA ratnaprabhAM pRthivIM chatrakavad dhArayet / cakavaTTissa do solA battIsA savvabaleNaM tu saMkalaNibaddhaM / aMchaMti cakavahi agaDataDammi ya ThitaM saMtaM // 1 // ghettUNa saMkalaM so vAmagahattheNa aMchamANANaM / bhuMjeja viliMpeja va cakkaharaM te Na cAeMti // 2 // solasa rAyasahassA savvabaleNaM tu saMkalanibaddhaM / aMchaMti vAsudevaM agaDataDammi ya ThitaM saMtaM // 3 // ghettaNa saMkalaM so vAmagahattheNa aMchamANANaM / bhuMjeja viliMpeja va madhumaNaM te Na cAeMti // 4 // jaM kesavassa u balaM taM duguNaM hoi cakkavaTTissa / tatto balA balavagA aparimitabalA jiNavariMdA // 5 // [bhAva0ni0 gA073-74-71-72-75] saMgamaeNa vi bhagavato kAlacakkaM mukkaM, taM pi bhagavatA zArIravirieNaM ceva soDhaM / cauppadadavvavIriyaM yathA siMha-25 sarabhANaM / apadANaM pasatthaM apasatthaM ca / apasatthaM visamAdINaM, pasatthaM saMjIvaNiosadhimAdINaM / acittaM khIra-dadhighRtA-''hAravisesAdINa ya, saMjoimaM agadAdINaM / evamAdi jassa vIriyaM atthi sa dravyavIro bhavati / khettavIro yatra sa eva vIro'vatiSThati varNyate vA, yadvA yasya kSetramAsAdya vIyaM bhavati / evaM kAle vi tiNNi pagArA / bhAvavIrastu kSAyikavIryavAn bhAvavIraH, asau bhAvaH kSAyikaH parISadairupasagairvA zakyate nAnyathA kartum / adhavA davyAdi catuvidho viiro| dave vatiritto egabhaviyAdi / khette jattha vaNijati tiSThati vA / kAle yasmina kAle yazciraM kAlaM vA kAlaM0 / bhAvavIro duvidho-Agamato NoAgamato ya / Agamato jANae uvyutto| NoAgamato bhAvavIro vIraNAma-gottAI kammAiM vedayaMto, teNa adhiyAro, sa tu bhagavAneva // 1 // 76 // mahasado khaM 2 pu 2 // 20 20 Jain Education Intemational Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 142 Nijjutti-cuNNisamalaMkiyaM [6 mahAvIratthavajjhayaNaM thayaNikkhevo caMuddhA AgaMtua-bhUsaNehi devthyo| bhAve sambhUtagaNANa kittaNA je jahiM bhnniyaa||2||77|| [thayaNikkhevo cauddhA0 gAdhA / ] thayo NAmAdi caturvidho-AgaMtuabhUsaNehiM kesA-'laMkArAdIhiM / adhavA sacittA-'citta-mIso / sacitte pupphAdi, acitte hAra-'ddhahArAdi, mizre srag-dAmAdi / bhAve sadbhUtaguNakittaNAe 5 adhiyAro // 2 // 77 // ___* pucchisu jaMbuNAmo ajasudhammo tato kahesI ya / eva mahappA vIro jatamAhu tathA jatejAMdha // 3 // 78 // // mahAvIratthao samatto 6 // // 3 // 78 // NAmaNipphaNNo gto| suttANugame suttamuccAretavvaM jAva349. puMcchisu NaM samaNA mAhaNA ya, aMkAriNo yA paratitthigA ya / se 'ke imaM NitiyaM dhammamAhu, aNelisaM ? sAdhu samikkha dAe // 1 // 349. pucchisu NaM samaNA mAhaNA ya0 vRttam / etAn narakAn zrutvA bhagavadAryasudharmasakAzAt tahuHkhodvignamAnasAH kathametAnna gaccheyAma iti te pArSadA bhagavantamAryasudharmANaM pucchisu NaM samaNA mAhaNA ya anenAbhisambandhena padacchedavigraha-samAsAn kRtvA ayamarthaH-pucchisu NaM ti pRSTavantaH, pucchisu tti vattavve NaMkAraH pUraNe desIbhASAto vA / samaNA jambu15 nAmAdayaH, jesiM (? jehiM) bhagavaMNa diTTho, dihovaNa pucchito, na ya tagguNA yathArthata uplbdhaaH| mAhaNAH zrAvakAH brAhmaNajAtIyA vA / akAriNastu ksstriy-vitt-shuudraaH| prtiirthkaashcrkaadyH| cagrahaNAd devAzca / se ke imaM NitiyaM dhammamAha, se iti saH parokSanirdeze, ko'sAvimaM dharmamAkhyAtavAn ?, imamiti yo'yaM bhagavadbhiH kathitaH yatra ca bhagavAn avasthita iti| nitikaM nityaM snaatnmityrthH| "hitagaM" ca paThyate / dhArayatIti dharmaH / Ahuriti eke anekAdezAd "Atmani guruSu ca bahuvacanam" bandhAnulomyAdvA / athavoM ke imamAhuH 1, ekAro'pi hi bahutve bhavati yathA-ke te, ekatve'pi yathA-ke se / 20 anelisamiti khare'kSaraviparyayaH, na elisaM anelisaM, atulyamityarthaH / dharma iti vrttte| sAdhu prazaMsAyAm / samyag IkSitvA samIkSya kevalajJAnena dAe darisati // 1 // [atrAha-nanu bhavAn ] sukha(?zrutaM) samIkSya dezakaH ? sAdhu samIkSya dezakaH ? uta AtmAgamAdevedaM kathayasi ?, sa Aha-nanvAgamAt kathayAmi, AptAgamAt, Apto bhagavAn zrIvardhamAnasvAmI tena bhASitamanubhASayAmi / tataste jambunAmAdyAH zrotAraH punarUcuH-parokSo naH sa bhagavAn , tadguNAMstAvat kathayasva 350. kadhaM va NANaM kadha daMsaNaM se ?, sIlaM kadhaM NAyasutassa aasii?| 25 jANAsi NaM bhikkhu! dhAtagheNaM, adhAsutaM brUhi jadhA NisaMtaM // 2 // 350. kadhaM va NANaM kadha daMsaNaM se0 vRttam / kathaM iti pariprazne / kathamasau jJAtavAn ? kena vA jJAnena jJAtavAn ? evaM darzane'pi kathaM dRSTavAn ? iti / zIlamiti cAritram / etAn yathoddiSTAn jANAsi NaM bhikkhu ! jadhAtagheNaM, he bhikSo! tvayA hyasau dRSTazcA''bhASitazca ityato yathA tadguNA babhUvuH tathA tvaM jAnISe / jAnAnastAn adhAsu NisaMtaM yathA dRSTaM yathA nizAntaM ca, nizAntamityavadhAritam / kizcit zrUyate na copadhAryate ityataH adhAsutaM brUhi jadhA rANisaMtaM // 2 // tad yathA bhavatA zrutvA nizAmitaM tathA'padizyatAm' iti bhagavAn pRSTaH bhavyapuNDarIkAnAmunmukhIbhUtAnAM kathitavAn / sa hi bhagavAn jadhA 1 thutiNi khaM 1 kha 2 pu 2 vR0|| 2 cauhA khaM 2 pu 2 // 3 davvathutI khaM 1 khaM 2 pu 2 vR0|| 4 saMtANa guNANa khaM 1 khaM 2 pu 2 vR0|| 5degsuhammA khaM 2 pu 2 // 6 jAhi khaM 2 / jAhiM pu 2 // 7pucchissukhaM 2 / pucchissu vR0 dii.|| 8 agAriNo khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| 9 ke iNegaMtahiya dhammamAha pu 2 vR0 dI / ke tima NihiyaM dhammamAha khaM 1 / ke imaM NitiyaM dhammamAhu khaM 2 pu 1 / ke imaM hitagaM dhammamAhu cUpA0 // 10 kkhayAe pu 1 pu 2 vR0 dii| kkha dAe khaM 1 / 'kkha dAse khaM 2 // 11 hitigaM pu0 saM0 // 12 vA kimekamAhuH cuuspr0|| 13 NAtasukhaM 1 // 14 ahAtaheNaM pu 2 // Jain Education Intemational Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0 349-53 NijuttigA0 77-78 ] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMgaM paDhamo suyaphkhaMdho / ___351. 'khettaNNe kusale AsupaNNe mahesI, aNaMtaNANI ya annNtdNsii| jasaMsiNo cakkhupadhe Thitassa, jANAhi dhammaM ca ghitiM ca pedhaM // 3 // 351. khettaNNe kusale AsupaNNe0 vRttam / kSetraM jAnAtIti kSetrajJaH / kuzalo dravye bhAve ca / dravye kuzAn lunAtIti dravyakuzalaH / evaM bhAve vi, bhAvakuzAstu karma / athavA kutsitaM zalati kutsitAdvA zalati kuzalaH / kevalajJAnitvAd AzuprajJo Azu eva prajAnIte, na cintayitvA ityarthaH / mahesI maharisI, mahAntaM vA esatIti mahesI / anantajJAnIti / kevalajJAnI / anantadarzanIti kevaladarzanI / jasaMsiNo cakkhupahe Thitassa, yazaH asyAstIti yazasvI sadeva-maNuA-'sure loge jaso / pazyate'neneti cakkhu, sarvasyAsau jagatazcakSuSpathi sthitaH, cakSurbhUta ityarthaH / yathA tamasi vartamAnA ghaTAdayaH pradIpenAbhivyaktA dRzyante, na tu tadabhAve, evaM bhagavatA pradarzitAnarthAn bhavyAH pazyanti, yadyasau na syAt tena jagato jAtyandhasya sato'ndhakAraM syAt , tenA''dityavadasau jagato bhAvacakSuSpathe sthitaH / syAdanuktamapi jAnIhi jAnasva, kiMvidho dharmaH dhRtiH prekSA vA ? acintyAnItyarthaH, cAritradharmaH kSAyikaH, dhiti vajjakuDusamA, pekkhA kevalaNANaM / athavA kizcit 10 sUtramatikrAntaM nikAcayatIti kRtvA te puttakA ( ? pucchakA) bhavaMti ajasudhamma-bhagavaM ! tuma tassa jasaMsiNo cakkhupadhe thitassa jANAhi dhammaM ca dhitiM ca pedhaM jAriso tassa savvalogacakkhubhUtassa / uktaM ca-"abhayadae [cakkhudae] maggadae" [ ] ityatazcakSurbhUtaH, tassa jAriso dhammo vA dhitI vA pehA vA taM tumaM avitadhaM jANAhi, jANamANo kadhehi tti, Ne [tti vAkyazeSaH // 3 // sa ca kathayatyevam352. uDDhe adhe vA tiriyaM disAsu, je thAvarA je ya tasA ya paannaa| 15 sa NiccaNice ya samikkha paNNe, [ ? samiyAevaM dIvasamo tahA''ha ] // 4 // 352. uDDhe adhe vA tiriyaM disAsu0 vRttam / yeSAmUrdhvaloke sthAnaM yataH prabhRti vorce bhavati, evamadhaH, tiryagiti catasro dizastAsu dIva-samudrA iti / asmin triloke'pi ye sthAvarAH triprakArA ye ca trasAH triprakArA eva / sa NiccapraNicce ya samikkha paNNe, sa iti sa bhagavAn, nityAnitya iti bhAvA api hi kenacit prakAreNa nityAH kencidnityaaH| katham ? iti cet, dravyato nityA bhAvato'nityAH, dravyaM (? ubhayaM) prati nityAnityAH / evamanyAnyapi dravyANi yathA nityA-20 nyanityAni ca tathA samyag IkSya prajJayA tathA Aheti vakSyamANAn / dIvasamo dIvabhUtaH / dIvo duvidho-AsAsadIvo pagAsadIvo ya, ubhayathA'pi jagataH, AsAsadIvo tANaM saraNaM gatI, prakAzakaro AdityaH savvattha samaM pagAsayati caMDAlAdisu vi / evaM bhagavAn dIveNa samo diivsmo| samiyAe tti samyak, Na pUyA-sakAra-gAravahetuM, "jadhA puNNassa kacchatI tadhA tucchassa kacchatI" [ AcA0 zru0 1 0 2 u0 6 sU05] // 4 // 353. se savvadaMsI abhibhUya NANI, NirAmagaMdhe dhitimaM tthitppaa| . aNuttaraM savvajagaM si vijaM, gaMthA~tIte abhae aNAU // 5 // 353. se savvadaMsI abhibhUya NANI0 vRttam / savvaM pAsati tti savvadaMsI, keveladarzanItyuktaM bhavati, catvAri 1 kheyaNNe se kusale AsupaNNe, aNaMtadeg pu 2 vR0 / kheyaNNae se kusale mahesI, pu 1 vRpA0 dI / kheyaNNe se kusale mahesI. khaM 1 kha 2 // 2ca pehe khaM 1 vR0 / ca pehA khaM 2 pu 1 / ca peha pu2 / ca behi vRpA0 dI0 / taheva diipaa0|| 3 ur3e ahe ya tiriyaM disAsu, tasA ya je thAvara je ya pANA / se Nicca-'Niccehi samikkha paNNe, dIve va dhamma samiyaM udAha // khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 / uDhe khaM 1 / aheyaM pu 1 / Nicca-'NiJce ya sa khaM 1 pu 2 // 4 triprakArAH sthAvarAH pRthivymbu-vnsptyH| triprakArAstrasAH tejovAyu-vikalendriya-paJcendriyA iti // 5"macchaMta' tti mathyamAnaM hRdayaM yeSAM te tathA, iha ca thakArasya chakArAdezaH chAndasatvAt, yathA 'puNNassa kacchaI' iti, atra pUrNasya kathyate iti" ityabhayadevasUripAdAH praznavyAkaraNAGgavRttI tRtIye'dharmadvArAdhyayane vyAkhyAtavanta iti, sUtra 12 patra 57-1 // 6 aNuttare savvajagaMsi vijaM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii| jagammi khaM 1 // 7 gaMthAdIe abhae aNAU khaM 1 pu 2 / gaMthAadIte abhate aNAU khaM 2 pu 1 // 8 pAsatti si pu0 sN0||9 kevalajJAnI kevaladarzadeg pu0|| sAsa, tasA yA uDDe khaM pandriyA iti // iti" ityamayade Jain Education Intemational Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 144 Nijjutti-cuNNisamalaMkiyaM [6 mahAvIratthavajjhayaNe jJAnAni trINi darzanAni, bhAskara iva sarvatejAMsyabhibhUya kevaladarzanena jagat prakAzayati / jJAnIti evaM kevalajJAnenApi abhibhUya iti vartate, ubhAbhyAmapi kRtsnaM lokA-'lokamavabhAsate / athavA laukikAni ajJAnAnyabhibhUya kevalajJAna-darzanAbhyAM khadyotakAnivA''dityaH ekaH prakAzate / NirAmagaMdhe dhitimaM ThitappA, nirAmo'sau nirgandhazca, Ama iti udgamakoTiH / dhRtirasyAstIti dhRtimAn saMyame dhRtiH| saMyama eva yasya sthita AtmA dharme vA so ThitappA / aNusaraM savvajagaM si vijaM, 5 nAsyottaraM sarvaloke yaH kazcid vidvAnityataH sarvalokaM sa vidvAn / vijaM nAma vidvAn / granthAdatIte ti gaMthAtIte / davvagaMtho sacittAdi, bhAve kodhAdi, dvidhA'pyatItaH, nirgrantha ityrthH| athavA granthanaM granthaH svAdhyAya ityarthaH tamatItaH, ko'rthaH ? nAsau zrutajJAnena jAnIta ityrthH| abhae iti abhayaM karotyanyeSAM na ca svayaM bibheti / anAyuriti nAsyA''gamiSyaM janma vidyate AgamiSyAyuSkabandho vA // 5 // 354. se bhUtipaNNe aNietacArI, oghaMtare dhIre aNaMtacakkhU / __ aNuttaraM tavati sUrie va, vairoyaNedo va tamaM pagAse // 6 // . 354. se bhUtipaNNe aNietacArI* vRttam / bhUtirhi vRddhau rakSAyAM maGgale ca bhavati / vRddhau tAvat-pravRddhaprajJaH anantajJAnavAnityarthaH, rakSAyAm-rakSAbhUtA'sya prajJA sarvalokasya sarvasattvAnAM vA, maGgale'pi-sarvamaGgalottamottamA'sya prajJA / aniyataM caratIti aniyatacArI / ogho dravyaughaH samudraH, bhAvaughaH saMsAraH, taM taratIti oghaMtaraH / dadhAtIti dhiirH| aNaMtacakSuriti aNaMtaM kevaladarzanaM tadasya cakSuriti anantacakSuH, anantasya vA lokasyAsau cakSurbhUtaH / aNuttaraM tavati sUrie 15va, na hi sUryAdanyaH kazcit prakAzAdhikaH, evaM bhaTTArakAdapi nAnyaH kazcid jJAnAdhikaH, NANeNaM ceva obhAsati tavati bhAseti, avasesaM ca karma tavati, Aditya iva sarAMsi tapati auSadhayo vA / vairoyaNedo va "ruca dIptau" vividhaM rucatIti vairocanaH agniH, sa hi sarvadIptivatAM dravyANAmindrabhUta ityato vairocanendraH, sa yathA AjyAbhiSiktaH tamaH prakAzayati evaM bhagavAnapyajJAnatamAMsi prakAzayati // 6 // 355. aNuttaraM dhammamiNaM jiNANaM, NetA muNI kAsave aasupnnnne| 20 iMde va devANa mahANubhAve, sahassaNettA diviNaM visitttte||7|| 355. aNuttaraM dhammamiNaM jiNANaM0 vRttam / nAsyottarA anye kudharmA ityanuttaram / jinAnAmiti anyeSAmapi jinAnAM ayameva dharmaH, atItAnAmAgamiSyatAM ca eSa bhagavatAM dharmaH / ayameva bhagavAn nayatIti netA, ko'rthaH ?, jadhA te bhagavanto nItavantaH tathA'yamapi nayati / kAzyapagotraH kAzyapamuniH / kevalajJAnitvAd AzuprajJaH Azureva prajAnIte, na cintayitvetyarthaH / iMde va devANa mahANubhAve, iMdeNa tulyaM iMdavat / anubhavanamanubhAvaH, saukhyaM vIrya mAhAtmyaM caanubhaavH| 25 sahasramasya netrANAM sahassanettA, anekAnAM vA sahasrANAM "netA" nAyaka ityrthH| divi bhavA divinH| sarvebhyo divibhyaH sthAna-riddhi-sthiti-dyuti-kAntyAdibhirviziSyate iti viziSTaH, kimutAnyebhyaH ? // 7 // kizca 356. se paNNasA akkhaye sAgare vA, mahodadhI vA vi aNaMtapAre / aNAi~le se akasAya bhikkhU, sakkeva devAdhipatI jutImaM // 8 // 6. se paNNasA akkhaye sAgare vA. vRttam / jJAyate'neneti prajJA jJAnasampat, na tasya jJAtavye'rthe buddhiH 30 parikSIyate pratihanyate vA, sAdIapajjavasito kAlato, davya-khetta-bhAvehiM aNate, dRSTAntaH svayambharamaNaH sAgaraH, ekadezena hi aupamyaM kriyate, yathA'sau vistIrNa-gambhIrajalo akSobhya evamasyAnantaguNA prajJA vizAlA gambhIrA akSobhyA ca / aNAile se aMkasAya aNAilo NAma parISahopasargodaye'pyanAturaH / akasAya iti kSINakaSAya eva, na tUpazAnta 1tappati sUrie vA, vairoyarNideva khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 / sUrite khaM 2 pu 1 // 2 vRddhau maGgale rakSAyAM ca cuuspr0|| 3degbhUtasya cUsapra0 // 4degNetA khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 bR0 dI. cUpA0 // 5 divi NaM iti pRthakpadatayA vRttau vyAkhyA-"divi svarge, NaM iti vAkyAlaGkAre" iti // 6 paNNayA pu 1 pu 2 // 7degile yA akasAdi mukke, sakke khaM 1 pu 2 vR0 dii| ile yA akasAya bhikkhU khaM 2 pu 1 vRpA0 dIpA0 // 8 zatavyetyarthe cuuspr0|| 9akasAe ya cuuspr0|| Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sutsagA0 354-60] sUyagaDaMgasuttaM viiyamaMgaM paDhamo suyakkhaMdho / kaSAyaH, nirutsAhavat , iha kazcit satyapi bale nirudyamatvAdupacAreNa nirutsAho bhavati, anyastu kSINavikramatvAnnirutsAhaH, evamasau kSINakaSAyatvAnnirutsAhaH / satyapyasau kSINAntarAyikatve sarvalokapUjyatve ca bhikSAmAtropajIvitvAd bhikSureva, nAkSINamahAnasikAdisarvalabdhisampanno'pi syAt tAmupajIvatItyato bhikssuH| sakke va devAdhipatI jutImaM ti dyutimAnityarthaH, sa hi tulyasthityA'pi sAmAnika-trAyastriMzakebhyaH indranAma-gotrasya karmaNa udayAt sthAnavizeSAccAdhikaM dRzyate // 8 // 357. se vIrieNaM paDipuNNavIrie, sudaMsaNe vA nngsvvsetthe| surAlaai vA vi mudAkare se, virAyae NegaguNovavet // 9 // 357. se vIrieNaM paDipuNNavIrie0 vRttam / vIrya aurasyaM dhRtiH jJAnavIyaM ca sarvairapi pratipUrNavIryaH, kSAyopazamikAni hi vIryANi apratipUrNAni, kSAyikatvAdanantatvAJca pratipUrNam / sudaMsaNe vA NagasavvaseTe, zobhanamasya darzanamiti sudarzanaH, meruH sudarzana ityapadizyate, yathA asau sudarzanaH sarvaparvatebhyo viziSyate tathA bhagavAnapi vIryeNa sarvavIryebhyo viziSyate / idAnIM sarva eva sudarzano varNyate-surAlae vA vi mudAkare se, surANAM AlayaH, "muda harSe" surAlayaH svargaH, 10 sa yathA zabdAdiviSayasukhaH evamasAvapi svargatulyaH zabdAdibhirviSayairupetaH, devA api hi devalokaM muktvA tatra krIDAsthAneSu krIDante, na hi tatra kiJcicchabdAdiviSayajAtaM yadindriyavatAM na mudaM kuryAditi / vividhaM rAjati anekaiH varNa-gandha-rasasparza-prabhAva-kAnti-dyuti-pramANAdibhirguNairupapetaH srvrtnaakrH| tasya hi prabhAve gAdhA bhavatisuMdarajaNasaMsaggI sIladaridaM pi kuNai sIlaDDhe / jaha merugirivichUDhaM taNaM pi kaNayattaNamuveti // 1 // [opani gA0 784 patra 224-2] // 9 // 15 . tasya tu pramANam 358. sataM sahassANa tu joaNANaM, 'tikaMDi se paMDagavejayaMte / se joaNe NavarNautiM sahasse, uDDessite he sahassamegaM // 10 // 358. sataM sahassANa tu joaNANaM0 vRttam / trINi kaNDAnyasya santIti trikaNDI / taM jadhA-bhomme vajje kaMDe 1 jaMbUNate kaMDe 2 verulie kaMDe 3 / paMDagavejayaMte, paMDagavaNeNa cAnyaparvatAn vanAni ca vijayata iti paNDagavejayantaH / 20 se joaNe NavaNautiM sahasse UrdhvaM usRta uDDhussite / paThyate ca-"uTuM thire" tiSThatIti sthiraH, zAzvatatvaM gRhyate nizcalatvaM ca / adhe sahassAvagADho // 10 // 359. puDhe Nabhe ciTThati bhUmie TThie, jaM sUriyA annupriyyNti| se hemavaNNe bahuNaMdaNe ya, jaMsI ratiM vedayaMtI mahiMdA // 11 // . ___359. puDhe Name ciTThati0 vRttam / bhUmie hie uDDalogaM ca phusati ahalogaM ca, evaM tiNi vi loge phusati / 25 jaM sUriyA aNupariyaTTayaMti / se hemavaNNe, hemamiti jaM pradhAnaM suvarNam , niSTaptajambUnadaruci ityuktaM bhavati / bahunandana iti bahanyatrAbhinandajanakAni zabdAdiviSayajAtAni bahUnAM vA sattvAnAM nandijanakaH / mahAnto indrA mahendrAH zakrezAnAdyAH. te hi svavimAnAni muktvA tatra ramante // 11 // ___360. se pavvate sahamahappagAse, virAyate kaMcaNamaTThavaNNe / aNuttare girisu ya pavvadugge, girIvare se jalite va bhomme // 12 // 30 1 sAn (? san) saM0 vA. mo0 / syAt kadAcidarthe'vyayam // 2dege vAsimudA vR0 dI0 // 3degyate khaM 1 khaM 2 pu 1 // 4degvete khaM 1 khaM 2 pu 1 // 5 merugirIjAyaM taNaM oghaniryuktau pAThaH // 6 tigaMDa se paM khaM 1 pu 2 vR0 dii0|| 7 joyaNANaM Nava khaM 1 pu 2 // 8degNavate sadeg khaM 2 pu 1 / Naute sa khaM 1 pu 2 // 9 uDe thire cUpA0 / uhRssio pu 2 / uhuM sito khaM 1 // 10 bhUmi'caTrie vR0 dii.|| 11 yA khaM 1 // 12 tiNNa'vi pu0 sN0|| 13 se kha 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 14 yatI khaM 1 khaM 2 pu1|| 15 bhome khaM 1 kha 2 pu1pu2|| sUya0 su019 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Nijjutti- cuNNisamalaMkiyaM [ 6 mahAvIratthavajjhayaNaM 360. sa pavvate saddamahappagAse0 vRttam / mandaro meruH parvatarAjetyAdibhiH zabdaiH prakAzaH sarvalokapratItaiH orAlAyatassa sahA savvaloe paribhamaMti / virAyate kaMcaNamaDavaNNe, maTTheti "aTThe (acche ) saNhe lahe jIva paDirUve" [ jIvA0 prati0 3 u0 1 sU0 124 patra 177 - 2 ], Na pharusaphAso visamo vA ityarthaH / aNuttare girisu ya pavvadugge, sarvaparvatebhyo'nuttaraH, duHkhaM gamyata iti durgaH, anatizayavadbhirna zakyate AroDhum / girIvare se jalite va bhomme, se jadhA5 NAmae khairiMgAlANaM ratti pajjalitANaM, adhavA jadhA pAsAto pajjalito ke pi pacato vA aDarate // 12 // tut 361. mahIya majjhammi Thite NagiMde0 vRttam / rayaNappabhAe mahIe majjhe Thite / prajJAyate nAma jJAyate sarvalokena, adha sUriyalessabhUte ti jJAyate atiruggayahemaMtisUriyalessabhUto, yadi madhyAhnArkalezyAbhUto'bhaviSyat tena durAsao10 'bhaviSyat / evaM sirIe u sa bhUtivaNNe kAyazriyA parvatazriyA, bhUtivarNa iti prabhUtavarNa ityarthaH / maNorame maNAMsi atra manasvinAM ramanta iti maNorame bhavati / accIsahassamAliNI ( 1 No ), esa dasa diso dyotayati / esa viTThato // 13 // 20 25 361. mahIya majjhammi Thite NagiMde, paNNAyate sUriyalessabhUte / evaM sirI u sa bhUtivaNNe, maNorame accIsahassamAliNI (1 No ) // 13 // 362. sudaMsaNassesa jaso girissa0 vRttam / yazaH pratItaH sarvalokaprakAzaH / bhRzaM ucyate pavuccate / mahAMtaH sa 15 mahantaH / etovame samaNe gAtapute jAtyA / sarvajAtibhyaH, yazasA sarvayazasvibhyaH, darzanena sarvadRSTibhyaH, jJAnena sarvajJAnibhyaH, zIlena sarvazIlebhya evaM bhAvAt // 14 // sarvaparvatebhyo mandaraH zreSThaH / avazeSANAM tvAyatatvaM prati 362. sudaMsaNassesa~ jaso girissa, pavurccate mahato pavvatassa / tovame samaNe NAtaputte, jAtI-jaso daMsaNa - NANa-sIle // 14 // 363. girIvare vA pisaDhAyatANaM0 vRttam / na hi kazcit tasmAdAyatatamo varSadharo'nya iha vA'nyeSu vA dvIpeSu / valayAyatANaM tu ruyagapavvato, sa hi ruyagassa dIvassa bahumajjhadesabhAge mANusuttara iva vaTTe valayAgArasaMThite asaMkhejjAI joaNAiM parikkheveNaM / tatovame se jagabhUtapaNNe, tAbhyAM niSadha- rucakAbhyAmaupamyaM kriyate tatovame, se iti sa bhagavAn, jAyata iti jagat, bhUtA prajJA yasya jagatyasAveko bhUtaprajJaH, nAnye kutIrthyAH / Avedayanti teneti AvedaH, yAvad vedyaM tAvad vedayatIti AvedaH, zrutajJAnamityarthaH / taM udAhu muNINa AvedaM udAhu paNNe pragato jJaH prajJaH // 15 // 363. girIvare vA nisa~DhAyatANaM, ruyage va seTThe valayAyatANaM / tato me se jagabhUtapaNe, muNIrNamAvedamudAhu paNNe // 15 // 364. aNuttaraM dhammamudIraittA, aNuttaraM jhaNi ciraM jhiyoti / susukkasukkaM apagaMDamukkaM, apeva saMkheMdubadAtasuddhaM // 16 // 364, aNuttaraM dhammamudIraittA 0 vRttam / nAsyottarA anye kudharmAH / udIrayitvA kathayitvA prakAzayitvA / 1 atra jAvazabdasUcito malayagiripAdairjIvAbhigamopAGgaTIkAyAmullikhitaH pUrNapATha evam - "acche saNhe lahe jAva paDhirUve' iti, yAvacchandakaraNAt 'ghaTTe maTThe NIrae Nimmale NippaMke NikkaMkaDacchAye sappabhe sassirIe samirIe saujjoe pAsAIe darisaNijje abhirUve' iti parigrahaH / " patra 178-2 // 2 khailiMgA vA0 mo0 // 3 sUriyasuddhale se khaM 1 pu 2 vR0 dI0 / sUriyasuddhalisse khaM 2 pu 1 // 4 sirIte usa bhUrivaNNe, maNorame joyati accimAlI khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 / joyatisthAne pu 1 jUyati // 5 seva jakhaM 2 12 // 6 tI khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 7 NisahAyakhaM 1 khaM 2 pu 1 pu2 // 8 valatAya se 1 // 9 bhUtipaNNe khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vRR0 dI0 / "bhUtiprajJaH' prabhUtajJAnaH" iti vRttau // 10 Na majjhe tamu khaM 1 khaM 2 pu 1 vR0 dI0 // 11 zANavaraM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 12 jhitAdI khaM 1 // 13 saMkheMdu vegaMtavadAtasukkaM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 cUpA0 // Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0 361-68] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMgaM paDhamo suyakkhaMdho / aNuttaraM jhANa ciraM jhiyAti, utpannajJAno hi bhagavAn dve dhyAne dhyAyitavAn , yAvat sayogI tAvat suhumakiriyaM aNiyahi, ruddhayogI tu samucchiNNakiriyaM appaDivAdi / tatra varNataH evaMprakAram-susukkasukaM apagaMDasukaM, suTuM sukaM susukaM / yathA kiM sukkaM syAt ?, yathA apagaMDaM apAM gaMDaM apagaMDaM, udakaphenavadityarthaH, zaranadIprapAtotthaM apeva / saMkhendu ekAntena avadAtasukaM saMkheMdu va egaMtAvadAtasukaM, avadAtaM atipaNDaraM snigdhaM vA nirmalaM ca / paThyate ca-"saMkheMdu vegaMtavadAtasukaM" iva aupamye, saMkheMdu va egaMtavadAtasukaM tadeva dhyAnam // 16 // evaMvidhaM jhANavaraM jhiyAtittA 365. aNuttaraggaM paramaM mahesI, NANeNa sIleNa ya daMsaNeNaM / asesakammaM sa visodhaittA, siddhIgati sAtiyaNaMta patte // 17 // 365. aNuttaraggaM paramaM mahesI gANeNa sIleNa ya daMsaNeNaM0 [vRttam ] / aNuttaraM ca tad aggaM ca aNusaraggaM, sarvasukhAnAmayyabhUtaM sarvasthAnAnAM cANuttaram / agre ca lokAgre / mahA~zcAsau RSizca mahariSiH / tat kena gataH ?, NANeNa sIleNa ya daMsaNeNaM / adhavA aNuttaraM agrANAM paramaM sukhAnAM siddhimiti / asesaM NiravasesaM kammaM / sa iti bhagavAn / 10 athavA aTThavihaM kammaM khavagaseDhIe visodhaittA NAma khavaittA siddhIgatiM sAtiyaNaMta patte, sedhanaM siddhiH, siddhergatiH siddhigatiH ataH taM sAdiaNaMta patte sAdiapajjavasitaM prAptaH / keNa ? NANeNa sIleNa ya [dasaNeNaM] / cazabdAt zIlaM duvidhaM-tavo saMjamo ya / NANa-daMsaNe Nibbhede // 17 // ____366. rukkhehi NAtA maha kUDasAmalI, jaMsI ratiM vedayaMtI suvnnnnaa| vaNesu yA NaMdaNamAhu "sihaM, NANeNa sIleNa u~ bhUtipaNNe // 18 // 15 - 366. rukkhehi NAtA maha kUDasAmalI. vRttam / [ NAtA ] jJAyata iti sarvavRkSebhyo'dhikA, lokenApi jJAtam / ahavA NAtaM AharaNaM ti ya egahu~, sarvavRkSANAmasau dRSTAntabhUtA-aho ! ayaM zobhano vRkSaH jJAyate sudarzanA jambU kUDasAmalI veti, kUDabhUtA'sau zAlmalI ca, yasyAM ratiM vedayaMtI [suvaNNA ], zobhanAni eSAM parNAni, parNamiti picchasyAkhyA, evaM tAva lokasiddhyA, asmAkaM tu-zobhanavarNA suvarNA, tattha veNudevo veNudAlI ya vasaMti, tayohi tat krIDAsthAnam / vaNesu yA NaMdaNamAhu sihaM, nandanti tatreti nandanam , sarvavanAnAM hi nandanaM viziSyate pramANataH patropagAdyupabhogatazca / tathA 20 bhagavAnapi zIlenAnuttarajJAnena tu bhRtiprajJaH // 18 // 367. thaNitaM va sahANa aNuttare tu, caMde va tArANa mhaannubhaaNge| gaMdhesu vo caMdaNamAhu "se, seTe muNINaM apaDiNNamAhu // 19 // 367. thaNite va sadANa aNuttare tu. [ vRttam ] / thaNaMtIti thaNitAH, prAvRTkAle hi sajalAnAM dhanAnAM snigdhaM garjitaM bhavati abhinavazaraddhanAnAM ca / uktaM ca-"sArataNiddhathaNitagaMbhIraghosi"[ ] / caMde va tArANa.25 mahANubhAge kaNThyam / caMdaNaM tu gosIsacaMdaNaM malayodbhavam / sehe muNINaM apaDiNNamAhu, zreSTho munInAM tu apratijJaH / nAsyehalokaM paralokaM vA prati pratijJA vidyata iti aprtijnyH||19 / / 368. jadhA sayaMbhU udadhINa seDhe, NAgesu vA dhairaNamAhu settN| "khotodae~ rasato vejayaMte, tadhovahANe muNi vejayaMte // 20 // 1 "utpannajJAno bhagavAn yoganirodhakAle sUkSmaM kAyayogaM nirundhan zukladhyAnasya tRtIyaM medaM sUkSmakriyamapratipAtAkhyaM tathA niruddhayogazcaturtha zukdhyAnamedaM vyuparatakriyamanivRttAkhyaM dhyAyati" iti vRttikaaraaH|| 2 appeva cUsapra0 // 3 aNuttaraggaM paramaM mahesI, asesa kamma sa visohaittA / siddhi gati sAimaNaMta patte, nANeNa sIleNa ya daMsaNeNaM // itirUpaM sUtravRttaM khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dI / sAiyaNaMta khaM 1||4rukkhesu NAte jaha sAmalI vA, jaMsI khaM 1 khaM 2 pu 1 pu2 vR0 dI / kUDasAmalI khaM 1 / rukkhesu NAtA adu kaDasAmalI cUpA0 [ni0 gA076 cUrNoM ] // 5 vetayaMtI khaM 1 pu 2 / veyayatI khaM 2 pu 1||6aa khaM 1 vA khaM 2 // 7 seTraM khaM 2 seTekha 1 pu 1 pu 2||8y khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 ||9degttrN tu, caMdu vva pu 2 vR0 dI0 ||10degbhaave khaM 2 pu 1 // 21 tA khaM 2 / yA khaM 1 / A pu 2 // 12 seTe, seTe mukhaM 1 pu 2 / seTe, evaM mukhaM 2 pu 1 vR0 dI0 // 13 dharaNedamAhu seTe khaM 1 khaM 2 pu 2 vR0 dii| dharaNide Ahu setu pu 1 // 14 khododae khaM 1 pu 2 // 15dege vA rasaveja khaM 1 khaM 2 vR0 dii.|| 16 tavova khaM 1 pu 1 pu 2 vR0 dI / tatova khaM 2 // Jain Education Intemational Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 Nijutti-cuNNisamalaMkiyaM [6mahAvIratthavajjhayaNaM ___368. jadhA sayaMbhU udaghINa seTTe0 vRttam / svayambhUriti svayambhUramaNaH, svayaM bhavati svayambhUH, tatra ramanta iti khayambhUramaNaH, udakaM dadhAtIti udadhiH, na tasmAdanyo'dhikaH / NAgesu vA dharaNamAhu, na teSAM kiJcijalaM thalaM vA agamyamiti nAma / khotodae rasato vejayaMte, khotodagaM NAma ucchurasodagasya samudrasya, adhavA ihApi ikSuraso madhura eva, samve rase mAdhuryeNa vijayata iti vejayantaH / tadhovadhANe muNi vejayaMte, tatheti tena prakAreNa, upadadhAtItyupadhAnam , 5 tapopadhAnena hi bhagavAn sarvatavovadhAnato vijayata ityataH vejayantaH, tapaHsaMyamopadhAnaM jaM kuNati / muniriti bhagavAneva / vijayanto jayanta ityarthaH // 20 // 369. hatthIsu erAvaNamAhu NAte, sIho migANaM salilANa gNgaa| pakkhIsu A garule veNudeve, jevvANavAdINiha NAtaputte // 21 // . 369. hatthIsu erAvaNamAhu NAte. vRttam / sarvahastibhyo hi airAvaNaH prajJAyate'dhikaH, tena cAnyeSAmupamAnaM 10 kriyate / siMhastu mRgebhyo'dhiko jJAyate / salilAbhyo gaGgA, salilavatyaH salilAH gADhagato gacchanti vA gaGgA / pakkhIsu A garUle veNudeve, lokarUDho'yaM zabdaH-vinatAyA apatyaM vainateyaH / NevvANavAdINiha NAtaputte zreSTha iti varttate // 21 // 370. jodhesu NAte jadha vIsaseNe, pupphesu vA araviMdaM vadaMti / khattINa seTTe jadha daMtavakke, isINa seTTe tadha vddhmaanne|| 22 // 370. jodhesu NAte jadha vIsaseNe0 vRttam / yudhyata iti yodhaH, vizvA-anekaprakArA senA yasya sa bhavati 15 vizvasenaH, hastyazva-ratha-padAtyAkulA vistIrNA, sa tu cakravartI, athavA viSvaksenaH vAsudevaH / pupphesu vA araviMdaM vadaMti, aravindamiti padmaM sahasrapatraM zatasahasrapatraM vA, taddhi varNa-gandhAdibhiH puSpaguNairupetaM na tathA'nyAni / khattINa seTro kSatAt trAyanta iti ksstriyaaH| damyante yasya vAkyena zatravaH sa bhavati dAntavAkyaH cakavartI, cakravarttino hi zatravo vacasA damyante, dAntaM vAkyaM yasya sa bhavati daantvaakyH| [kilvA hi ] anRta-pizuna-pAruSa-kilvAdibhiH vAkyadoSaiH saMyujyate / uktaM hi-"mita-maMjula-pulAvahasita jAva saccavayaNA" [ ] / isINa seTe tadha baddhamANe // 22 // 371. dANANa se, abhayappadANaM, saccesu A aNavajjaM vdNti| tavesu A uttama baMbhaceraM, loguttame bhagavaM NAtaputte // 23 // 371. dANANa sehU~ abhayappadANaM0 vRttam / dIyata iti dAnam / "jo deja maraMtassA dhaNakoDiM0" [ ___] gAdhA / "rAyA vi maraNabhIto0" gAdhA / [ ] atra vadhyacoradRSTAntaHjadhA koI rAyA cauhiM pattIhiM parivito pAsAdAvaloaNe NagaramavaloyaMto acchati / ego ya coro rattaM egasADagaM parihito rattacaMdaNANulittagatto rattakaNavIrakaNTheguNo vajjhayANa'ppito vajaMtavajjhapaDaho bahujaNaparikarito avauDDayabaMdheNa baddho rAyapurisehiM pituvaNaM jato Nijjati / tato tAhiM rAyA bhaNito-ko esa ? tti / rAyaNA bhaNiyaM-esa coro vahaNAya NINijatti / tatthegA bhaNati-mahArAya ! tubbhehiM mama puvvaM varo datto taM deha / raNNA 'Ama' ti paDissutaM / tato tAe so coro catuvvigheNAvi pahANAdialaMkAreNa alNkito| bitiyAe savvakAmaguNabhoyaNaM bhoyaavito| tatiyAe se bahudhaNaM diNNaM, bhaNito ya-jassa te royati tassa dehi tti / cautthA tusiNItA acchati / rAiNA bhaNitA-tumaM pi varaM varehi, jaM etassa 30 dodavvaM ti / sA bhaNati-Natthi me vibhavo, jeNa se piyaM karehAmi tti / rAiNA bhaNitA-NaNu te savvaM rajaM ahaM ca Ayatto tti, taM jaM te royati tameva tassa dehi tti / tAe abhayo datto patipituNAmaM sAdetuM / tAsiM cauNha vi kalaho jaato| ekekA bhaNati-mae bahuM dattaM ti / rAyA bhaNati-esa ceva pucchijjatu / tato so pucchito bhaNati-Na yANAmi keNa vi me kiMci dattaM, mukko yayA me abhayo datta iti / ato dANANa seTaM abhayappadANamiti / 1terAvaNa khaM 2 pu 1 // 2mitANaM khaM 1 // 3 yA khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 // 4NAyautte pu 1 // 5yA jaha aravidamAhu khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii.|| 6 kalvA saM0 vA0 mo0|| 7 yA uttima khaM 1 khaM 2 pu 2 / tA khaM 2 / vA pu 1 // dattame samaNe NA khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| 9 dAtavyam // 20 Jain Education Intemational Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0 369-75] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNgho| saccesu A aNavajaM vadaMti anavadyamiti yadanyeSAmanuparodhakRtaM, sAvadhaM hiMsetyapi garahitaM, kauzikariSivatloge vi payarati sutI jadha kira sacceNa kosiu tti risii| Nirae NirAbhirAme paDito vadhasaMpayutteNaM // 1 // aNNaM cataheva kANaM kANe tti paMDagaM paMDage tti vA / vAhiyaM vA vi rogi tti teNaM coro tti No vade // 1 // [dazavai0 ma0 7 gA0 12] ityAdi satyamapi garhitam , kimevaMvidheNa satyenApi yat pareSAM paritApanam ? / tavesu A uttama baMbhaceraM, yena taponiSTaptadehasyApi mohanIyaM bhavati, tena sarvatapasAM uttamaM brahmacaryam / anye tvevaM sampratipadyante ekarAtroSitasyApi yA gatirbrahmacAriNaH / [na sA RtusahasreNa vaktuM zakyA yudhiSThira ! // 1 // ] tathA sarvalokottamo bhagavAn / / 23 // 372. ThitINa sihA lavasattamA vA, sabhA sudhammA va sabhANa setttthaa| 10 NevvANasiTThA jadha savvadhammA, Na NAyaputtA paramatthi NANI // 24 // 372. ThitINa sihA lavasattamA vA0 vRttam / je savvukkosiyAe ThitIe vaTuMti aNuttarovavAtigA te lavasattamA ityapadizyante, jati gaM tesiM devANaM evatiyaM kAlaM Aue pahuppaMte to kevalaM pAviUNa sijhaMtA / paMcaNDaM pi sabhANaM sabhA sudhammA visiTThA, sA hi nityakAlamevopabhujyate, tattha mANavaga-mahiMdajjhaya-paharaNakosacopAlA, Na tadhA itarAsu nityakAlopabhogaH / NevvANasidvA jadha savvadhammA, nivvANazreSThA hi sarvadharmAH, nirvANaphalA nirvANaprayojanA ityarthaH, kuprAvacanikA 15 api hi nirvANameva kAnte iti / Na NAtaputtA paramatthi NANI, jadhA vA ete bhAva( ? bhava)lokazreSThA aNuttarAH evaM jJAtaputrAnna paro'sti kazcit jJAnI, sa eva sarvajJAnibhyo'dhikaH // 24 // sa eva bhagavAn sarvaloke'pi bhUtvA 373. puDhovame dhuNatI vigayagedhI, Na saiNNihiM kuvvati aasupnnnne| tarittA samuI va mahAbhavoghaM, abhayaMkare vIre aNaMtacakkhU // 25 // 373. puDhovame dhuNatI vigayagedhI0 vRttam / jadhA puDhavI savvaphAsasahA tadhA so vi dhuNIte aSTaprakAraM karmeti 20 vAkyazeSaH / bAhyA-''bhyantareSu vastuSu vigatA yasya predhI sa bhavati vigtgredhii| sannidhAnaM sannidhiH, dravye AhArAdInAm, bhAve krodhAdInAm / karma vA sannidhiH, yat sAmparAyikaM banAtItyarthaH / tarittA samuha va mahAbhavoghaM, yathA tIrvA samudraM kazcinnirbhayo bhavati, evaM sa bhagavAn karmasamudrottIrNa iti / abhayaM karotIti abhayaGkaraH, keSAm ?, sattvAnAm / virAjayati vidAlayatIti vA vIraH / aNaMtacakkhuriti anantadarzanavAn // 25 // 374. kodhaM ca mANaM ca tadheva mAyaM, lobhaM catutthaM ajjhtthdosaaN| 25 etANi cattA arahA mahesI, Na kuvvatI pA~va Na kAravei // 26 // 374. ko ca mANaM ca tadheva mAyaM0 vRttam / AdhyAtmikA hyete doSAH, bAhyA gRhAdayaH / etANi cattA arahA mahesI, ete je uhiTThA, cattA NAma ujjhitvA kSapayitvetyarthaH, arhatItyarhA, mahAMzcAsau riSiH / hiMsAdi sAmparAyikaM vA karoti na kArayata iti / / 26 // kizca375. 'kiriyaM akiriyaM veNaigANuvAtaM, aNNANiyANaM paDiyacca ThANaM / 30 se savvavAdaM idha vedaittA, uvadrite samma sa dIharAyaM // 27 // 1NANaM khaM 1 pu 2 vR0 dI. // 2 dhuNati khaM 1 khaM 2 // 3 sannihI khaM 2 pu 1 // 4 tarituM sa khaM 1 khaM 2 pu 2 / tarikta pu 1||5degdosN khaM 2 pu 1 // 6vaMtA khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 7 pAvaM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 8 kiriyA-'kiriyaM khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2. vR0 dI. // 9 se savvavAyaM iti veyaittA, uvaTTie saMjama dIharAyaM pu 1 vR. dii| Trie dhamma sa dIha khaM 132 / TThie samma sa dIha khaM 2 // Jain Education Intemational Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Nijutti-cuNNisamalaMkiyaM [6mahAvIrasthavajjhayaNaM 375. kiriyaM akiriyaM veNaigANuvAtaM. vRttam / eteSAM vAdinAmupariSTAt kAMzcid vizeSAna vakSyAmaH / duvAlasaMgaM gaNipiDagaM vAdo, sesANi tiNNi tisaTThANi aNuvAdo, thovaM vA annuvaado| sa savvavAdaM idha vedahattA, sa iti sa bhagavAn, sarve vAdAH sarvavAdAH, iha asmilloke vedayitvA jJAtvetyarthaH / uvahite samma sa dIharAyaM, upasthito mokSAya samyagupasthitaH, na tu yathA'nye / uktaM hi yathA pare saGkathikA vidagdhAH, zAstrANi kRtvA laghutAmupetAH / ziSyairanujJAmalinopacArairvaktRtvadoSAstvayi te na santi // 1 // [siddha0 dvA0 5 zlo0 27 ] dIharAtaM NAma jAvajIvAe // 27 // 376. se vAriyA itthi sarAibhattaM, uvahANavaM dukkhkhy?yaae| logaM vidittA aparaM paraM ca, savvaM pabhU vAriya savvavArI // 28 // 10 376. sa vAriyA itthi sarAibhattaM0 [vRttam ] / vAriyA NAma vArayitvA, pratiSedhyate ca / itthigrahaNe tu maithunaM gRhyte| sarAibhatte tti vArayitveti varttate, etaccA''tmani vArayitvA, na hyasthitaH sthApayatIti kRtvA, pazcAt ziSyAn vAritavAn, advito Na Thaveti paraM / upadhAnavAniti na kevalaM niruddhAzravaH, pUrvakarmakSayAthaM tapopadhAnavAnapyasau ataH / syAt-kiMnimittaM tavovadhAnavAnAsIt ?, ucyte-dukkhkkhytthN| logaM vidittA aparaM paraM ca, aparo loko manuSyalokaH, parastu naraka-tiryagadevalokaH, yatsvabhAvAvetau lokau yaizca karmabhiH prApyate iti / savvaM pabhU vAriya, prabhavatIti prabhuH, [vAriya ] vshyitve15tyrthH| adhavA savvaM pANAdivAdAti duvvato, prabhuH jJeyaM prati, pradhAnatvAcca vAritavAn ziSyAn hiMsA-'nRta-steya-parigrahebhya iti, maithuna-rAtribhakte tu pUrvokte / sarvasmAdakRtyAdAtmAnaM ziSyAMzca vAritavAniti sarvavArI, sarvavAraNazIla ityarthaH // 28 // idAnIM sudharmA tIrthakaraguNAn kathayitvA zrotanAha377. socA ya dhammaM arahaMtabhAsitaM, samAhitaM aTThapadovasuddhaM / taM saddahaMtA''ya jaNA aNAU, iMdA va devAdhiva Agamisse // 29 // tti bemi|| // mahAvIratthato sammatto // 6 // 377. socA ya dhammaM arahaMtabhAsiyaM0 vRttam / zrutveti nishmy| imaM dhammamiti yo'yaM kathitaH arthato vA bhASita: gaNadharANAmityarthaH / samyag AhitaH samAhitaH, samyagAkhyAta ityarthaH / atthavaMti padAni, athavA'rthezca padaizca upetya zuddham / taM saddahaMtAjya, tamiti yo'yamupadiSTaH, zrutvA zraddhAnapUrvakamAdAya, AdAya nAma gRhItvA ca kRtvA ca janA nAma bahavo janAH anAyuSaH saMvRttA iti vAkyazeSaH, sijjhantItyarthaH / je tuNa sijhaMti te iMdA bhavaMti devAdhipatayaH Aga25 miSyati AgamisseNa bhaveNa sukuluppattIe sijjhissaMti // 29 // // mahAvIrastavAdhyayanaM SaSThaM samAptam // 6 // 20 1 yathA pare lokamukhapriyANi itirUpaM caraNaM dvAtriMzikAyAM dRzyate / yathA pareSAM kathikA vidagdhAH vRttau // 2 se khaM 2 pu 1 vR0 dii|| 3 rAyima khaM 1 / rAyama khaM 2 pu1|| 4 TutAte khaM 2 pu 1 // 5AraM pAraM khaM 2 vRpA0 / AraM paraM khaM 1 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| 6 vAraM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| 7degpyasAvasAvata syAt cuuspr0|| 8sahahANA ya sA0 dI / sahahaMtA ya khaM 1 khaM 2 // 9 aNAyU, yaMdA khaM 1 // 10 AgamissaMti // tti bemi khaM 2 pu 130 dI / Agamesa ||tti bemi khaM 1 / AgamissaM // ti bemi pu2|| 11 miSyateti cUsapra0 // Jain Education Intemational Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0 376-77 NijjuttigA0 79-82] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| 52 [saptamaM kusIlaparibhAsiyajjhayaNaM ] - 00000000idAnI kuzIlaparibhAsitaM ti jattha kusIlA susIlA ya paribhAsijjati / kusIlA-gihatthA aNNautthigA ya pAsatthAdiNo ya teSAM kutsitAni zIlAni anumata-kAritAdINi paribhAsijjaMti, jadhA ya saMsAraM paribhamaMti / tassimANi cattAri aNuyogaddArANi / puvvANupuvvIe sattamaM / atyAdhigAro [susIlANaM kusIlANaM ca sabbhAvaM jANittA kutsitA kutsitasIlAI 5 asIlAiM ca vajjetavvAI, je ya tesu vaTuMti te vajjetavvA // NAmaNipphaNNe sIlaM ti egapadaM NAmaM ti, tattha gAdhA * sIle catukka dabbe paaurnnaa-''bhrnn-bhoynnaadiisu|| __bhAve tu oghasIlaM abhikkhaAsevaNA ceva // 1 // 79 // sIlaM NAmAdi catuvvidhaM / NAma-TThavaNAo gtaao| vve vatirittaM davvasIlo yathA-prAvaraNasIlo devadattaH pralambaprAvaraNazIlo vA, tathA nityabhUSaNazIlaH / nityamaNDanazIlA te bhAryA, api ca codyate'zIlavatI vaa| tathA nityabhojanazIlo'si, 10 tathA mRSTabhojanazIlo na copArjanazIlo'si / yo vA yasya dravyasya svabhAvaH tad dravyaM tacchIlaM bhavati, yathA-madanazIlA madirA, medhyaM ghRtaM sukumAraM cetyAdi / bhAvazIlaM duvidhaM, taM0-ohasIlaM abhikkhAsevaNasIlaM ca // 1 // 79 // tattha ohasIlaM oghe viratI sIlaM viratAviratI ya avirati asIlaM / dhamme NANa-tavAdI apasattha adhamma kodhaadii||2||8|| 15 oghe viratI sIlaM0 gaadhaa| oho NAma aviseso, jadhA savvasAvajajogavirato viratAvirato kA, eyaM tAva pasatthaM ohasIlaM / appasatthaM ohasIlaM tu tadvidharmiNI aviratiH sarvasAvadhapravRttiriti / adhavA bhAvasIlaM duvidhaM-pasatthaM appasatthaM ca / ekkakaM duvidhaM-ohasIlaM abhikkhAsevaNasIlaM ca / prazastaughazIlo dharmazIlo / abhikkhAsevaNAe NANasIlo tvsiilo| NANe paMcavidhe sajjhAe uvayutto, abhikkhaNaM abhikkhaNaM gahaNa-vattaNAe appANaM bhAveti esa NANasIlo / tavasIlo tavesu aataavnn-annsnnaadikrnnsiilo| evaM duvidhe vitthareNaM joetavvamiti / appasatthabhAvao ohasIlo pAvasIlo 20 uDDasIlo evamAdi / appasatthaabhikkha[ AsevaNA ]bhAvasIlo kodhasIlo jAva lobhasIlo coraNasIlo piyaNasIlo pisuNasIlo parovatAvaNasIlo kalahasIlo ityAdi // 2 // 8 // atha kasmAt kusIlaparibhASitamityapadizyate ?, ucyate, jeNa ettha paribhAsitA kusIlA ya ettha jAvaMti aviratA keyaM / su tti pasaMsA suddhe hu~ ti duguMchA aparisuddhe // 3 // 81 // paribhAsitA kusIlA0 gAdhA / yeneha sapakkhe parapakkhe ya kusIlA paribhAsitA / sapakkhe pAsatthAdi, parapakkhe aNNautthiyA / jAvaMti aviratA keya tti, savve gihatthA asIlA eva / su tti pasaMsA suddhe, suriti prazaMsAyAM nipAta iti, yaH zuddhazIla ityapadizyate / duH kutsAyAm , azuddhazIlo duHzIla ityapadizyate // 3 // 81 // kathaM kusIlA ? apphAsuyapaDisevI ya NAma bhujo ya sIlavAdI ya / phAsuM vadaMti sIlaM aphAsugA mo abhujaMtA // 4 // 82 // 1deglapasitasitaM ti cUsapra0 // 2 sIla caukkaM dave khaM 1 kha 2 pu 2 // 3degkkhamAse khaM 2 pu 2 // 4 oghe sIlaM viratI khaM 1 / ohe sIlaM viratI khaM 2 pu 2 vR0|| 5kohAI kha 1 khaM 2 // 6 keti khaM 2 pu 2 / keI kha 1 // 7 kutti khaM 1 kha 2 pu 2 vR0|| Jain Education Interational Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Nijjutti cuNNisamalaMkiyaM [7 kusIlaparibhAsiyajjhayaNaM apphAsuyapaDisevI ya0 gAdhA / je aphAsuyaM kaya-kAriyaM aNumataM vA bhuMjaMti te yadyapi UrdhvapAdA adhomukhA dhUmaM pibanti mAsAntazca bhuJjate tadhA vi kusIlA eva, je aphAsugAI AhArovadhimAdINi paDisevaMti asaMjatA asaMyamaratA / [uktaM ca-] aNagAravAdiNo puDhavihiMsagA NigguNA agArisamA / Nihosa tti ya mailA sAdhupadoseNa mailatarA // 1 // [AcA0ni0 gA.10.] phAsu vadaMti sIlaM, je saMjamANuparogheNa phAsuyaM bhuMjaMti aphAsuyaM pariharaMtA te phAsubhoaNasIlA ityapadizyante // 4 // 82 / / je puNa te aphAsuyagabhoI asIlA kusIlA ya te ime jaha NAma gotamA raMDadevatA vAribhaddagA ceva / je aggihomavAdI jalasoyaM kei (? je i) icchaMti // 5 // 83 // ||kusiilpribhaasaa // 7 // jaha NAma gotamA raMDadevatA0 gAdhA / gotamA NAma pAsaMDiNo masagajAtIyA, te hi goNaM NANAvidhehi uvAehiM damiUNa goNapotageNa saha gihe gihe dhaNNaM ohAreMtA hiMDaMti / govvatigA vi dhIyAramAyA eva, te ca goNA iva NatthitellagA raMbhAyamANA gihe gihe suppehi gahitehi dhaNaM ohAremANA viharati / avare raMDadevagAvaraprAyA / vAribhadragA prAyeNa jalasakkA hattha-pAdapakkhAlaNaratA NhAyaMtA ya AyamaMtA ya saMjhAtisu tisu ya jalaNibuDDA achaMpariggAyavAdi / aNNe 16 agnihomavAdI tAvasA dhIyArAyArA agnihotteNa saggaM icchaMti / jalasoyaM keDa (1 jeDa) icchati. bhAgavata-dagasoyariyAdi tiNi tisahA pAvAdigasatA, je ya saliMgapaDivaNNA kusIlA aphAsuyagapaDisevI // 5 // 83 / / gato NAmaNipphaNNo / suttANugame suttamuccAretavvaM jAva "paMcadhA viddhi lakkhaNaM" [kalpabhASyagAthA 302] ti idaM sUtram 378. puDhavI ya AU agaNI ya vAyU, taNa-rukkha-bIyA~ ya tasA ya paannaa| 20 je aMDayA je ya jarAyu pANA, saMseyayA je rasayAbhihANA // 1 // kIya AU agaNI ya vAya taNa-rukkha-bIyA ya tasA ya pANA0 | vRttam / taNa-rukkha-bIya tti vaNassatikAyabhedo ghito| ekeko dvividho-[abIjAd ] bIjAdvA prasUtiH / pacchANupuvvI vA gahiyA, jadhA vaNassatikAiyANa bhedA tadhA puDhavimAdINa vi bhedo bhaannitvvo| taM jadhA-"puDhavI ya sakkarA vAlugA ya0" [prajJA0 pada 1 sU 22 gA. 8 tathA AcA0ni0 gA0 73 ] evaM sesANa vi bhedA bhANitavvA / tasakAiyANaM tu imo bhedo suttAbhihita eva, taM028 aMDayA jeya jarAya pANA, aNDebhyo jAtA aNDajAH pakSyAdayaH, jarAyujA NAma jarAveDhiyA jAyaMte go-mahiSya jA-'vikA-manuSyAdayaH / saMsvedajAH gokarISAdiSu kRmi-makSikAdayo jAyante jUgA-maMkuNa-likkhAdayo ya / rasajA dadhisovIraka-madyAdiSu rasajA ityabhidhAnaM jesiM rasajA ityabhidhAnaM( ? nA) vA // 1 // 379. etAI kAyAiM paveditAI, etesu jANaM paDileha sAyaM / etesu kAesu tu AtadaMDe, puNo puNo vippariyAsuveti // 2 // 30 379. etAI kAyAI paveditAI. vRttam / etAni yAnyuddiSTAni kAyavidhAnAni praveditAnIti pradarzitAni arhadbhiH / etesu jANaM eteSviti ye uktAH, jAnanniti jAnakaH, pratyupekSya sAtaM sukhamityarthaH / kadhaM paDileheti ?-jadha 37.57nA 1'lA virahadagaMchAima AcArAGganiyuktI pAThaH // 2caMDidevagA vA khaM 1 khaM 2 pu2 vR0|| 3hottavA khaM 1 khaM 2 p20||4jey icchaMti khaM 1 khaM 2 pu 2 vR0|| 5 te vi goNA ivANatthi pu0 saM0 // 6"caMDidevaya' tti cakradharaprAyAH" iti vttiktH||7sddnntisu tisu ya jalaNibur3A acchati parivAyagAdi mu0||8biitaa ta tasA khaM 2 pu 1||9rstaabhidhaannaa khN1|| 10jANa khaM 1 jANe khaM 2 pu 1 pu 2 // 11 etehi kApahi ya AtadaMDe, patesa yA vippariyAsaveMti khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dI / eteNa kAraNa ya sA0 / gyAsuvedI khaM 1 // Jain Education Intemational Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 153 suttagA0 378-81 NijattigA083] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| mama na piyaM dukkhaM suhaM cehU~ evameSAM paDilehittA duHkhameSAM na kArya NavaeNa bhedeNa / je puNa etesu kAesu tu AtadaMDe, yaH kuzIlaH azIlo vA eSAM kAyAnAM AtAo daMDetti, athavA sa evA''tmAnaM daNDayati ya eSAM daMDe Nisirati sa AtmadaNDaH / eteSveva punaH punaH vippariyAsuveti, viparyAso nAma janma-maraNe, saMsAro vA viparyAso bhavati / athavA sukhArthI tAnArabhya tAnevAnupravizya tAni tAni duHkhAnyavApnute, sukhaviparyAsabhUtaM duHkhamavApnoti / viparIto bhAvo viparyAsaH, dharmArthI tAnArabhyAdharmamApnoti, mokSArthI tAnArabhamANaH saMsAramApnoti // 2 // evaM so avirato logo avratalokaH kuzIlalokAd manuSyalokAt pracyutaH tAneva kAyAna prApya380. jAI-vahaM aNupariyamANe, tasa-thAvaresuM viNigyAtameti / se jAtijAti bahukUrakamme, jaM kuvvatI mijati teNa bAle // 3 // 380. jAI-vahaM aNupariyaTTamANe0 vRttam / jAtizca vadhazca jAti-vadhau, janma-maraNe ityuktaM bhavati / samantAd varttate [anuparivarttate / te puNa cha vi kAyA samAsao duvihA bhavaMti, taM jadhA-tasA thAvarA ya / thAvarA tivihA-puDhavI 10 AU vaNassaI / tasA tivihA-teU vAU urAlA ya tasA / tesu tasa-thAvaresuM viNigdhAtameti, adhiko Niyato vA ghAtaH nighAtaH, vividho vA ghAtaH zArIra-mAnasA duHkhodayA aTThapagArakammaphalavivAgo vA / se jAtijAtI pariyaTTamANe, se iti sa kusIlalokaH, jAtijAtIti vIpsArthaH, tAsu tAsu jAtisu tti tasa-thAvarajAtisu aNusaMcaraM kUrANi hiMsAdINi kammANi bahUni asya saH / kUrakammo vi bahuAraMbho vi hU~ bhNgaa| yad yadakarot tena tena karmaNA mIyate, "mI hiMsAyAM" vA, mAryata ityarthaH, gaNyata ityarthaH, "majate" vA nimajjaityarthaH // 3 // bhAvamandastu kuzIlaloko gahito, gihI pAsaMDI vA yat pApaM karoti tat kimiha vi(ve)dyate ?, anekAntaH381. assiM ca loge adu vA pairattha, sataggaso vA taha aNNahA vaa| saMsAramAvaNNa paraMpareNa, baMdhati vedeti ya duNNitAI // 4 // 381. assi ca loge adu vA parattha0 vRttam / kadhaM ?, IMdhaloge ducciNNA kammA ihaloge asubhaphalavivAgA 1 ihaloe ducciNNA kammA paraloe asubhaphalavivAgA 2 paraloke ducciNNA kammA ihaloge asubhaphalavivAgA 3 paraloe 20 duciNNA kammA paraloe asubhaphalavivAgA 4 / katham ?, ucyate-kenacit kasyacid ihaloke zirazchinnaM tasyApyanyena chinnaM evaM ihaloge kataM ihaloge ca phalati 1, NaragAisu uvavaNNassa [ihaloge kataM paraloge phalati] 2, paraloe kataM ihaloe phalati, jadhA duhavivAgesu miyAputtassa 3 paraloe kataM paraloe phalati, dIhakAlaTThitIyaM kammaM aNNammi bhave udijjati 4 / athavA ihaloka iha cArakabandhaH anekairyAtanAvizeSaiH tad vedayati, tadanyathAveditaM kasyacit paraloke tena vA prakAreNa anyena vA prakAreNa vipAko bhavati / tathAvipAkastathaivAsya zirazchidyate, tat punaranantazaH sahasrazo vA, athavA asakRttathA 25 sakRdanyathA, athavA zatazazchidyate anyatheti sahasse vA / athavA zirazchittvA na zirazchedamavApnoti hastacchedaM pAdaccheda vA anyatarAGgachedaM vA prApnoti, sArIra-mANaseNa vA dukkheNa vedyate / evaM yAdRzaM duHkhamAtraM parasyotpAdayati tato mAtrataH zatazomAtrAdhikatvaM prApnoti anyathA vA / taevaM kuzIlA saMsAramAvaNNa paraMpareNasaMsArasAgaragatA ityarthaH, paraMpareNeti parabhave, tatazca paratarabhave, evaM jAva aNaMtesu bhavesu baMdhati vedeti ya duNNitAiM duSTu nItAni durnItAni kutsitAni vA nItAni krmaanniityrthH||4|| 30 15 1 jAIpahaM pu 1 pu 2 vR0 / jAIvahaM khaM 1 kha 2 dI0 vRpaa0|| 2degthAvarehiM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 3 majjate cuupaa|| 4Gka iti catuHsaMkhyAdyotako'kSarAGkaH // 5paratthA khaM 1 pu 1 / puratthA khaM 2 pu 2 // 6 aNNadhA kha 2 pu 1 // 7 paraM paraM te, baM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| 8 etadarthakaM sUtraM sthAnAGge caturthasthAne dvitIyoddezake sUtra 282 patra 210-1 // 9 tasyApyanena pu0 / tasyApatyena vA0 mo0|| 10degdhigatvaM vA0 mo0|| sUya0 su0 20 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 Nijjutti- suNNisamalaMkiya [ 7 kusIlaparibhAsiyajjhayaNaM evaM tAva ohataH uktAH kuzIlA gRhiNaH pravrajitAzceti / idAnIM pASaNDalokakuzIlAH parAmRzyante / tadyathA 382. je mAtaraM ca pitaraM ca hecA, samaNaThevara agaNiM samArabhejjA / trisse se loge aNajjadhamme, bhUtAiM je hiMsati AtasAte // 5 // 382. je mAtaraM ca pitaraM ca heccA0 vRttam / je iti aNiddiTThaNiso / ete hi karuNAni kurvANA dustyajA B ityetadgrahaNam, zeSA hi bhrAtR-bhAryA putrAdayaH sambandhAt pazcAd bhavanti na bhavanti vA ityato mAtA- pitRgrahaNam / cagrahaNAd bhrAtR-bhaginI jAva sayaNa - saMgaMtha saMthavo thAvara-jaMgamarajjaM ca jAva dANaM dAiyANaM paribhAetA, tesu ca jaM mamantaM taM heccA, heccA nAma hitvA zramaNatratinaH zramaNa iti vA vadanti agniM cA''rabhante navakasyAnyatamena anyatamAbhyAM anyatamairvA / athAssha se loge aNajadhamme, atha nA''nantaryAdiSu / Aheti uktavAn / sa iti sa bhagavAn / lokaH pASaNDilokaH athavA sarvaloka eva / anArjavo dharmo yasya so'yaM aNajadhamme / kathaM anArjavaH ? ahiMsaka iti cAtmAnaM 10 bruvate na cAhiMsakaH / kathaM samArabhante ? pAnitApAdibhiH prakAraiH pAkanimittaM ca bhUtAiM je hiMsati AtasAte, bhUtAnIti agnibhUtAni yAni cAnyAni agninA vadhyante, AtmasAtanimittaM AtmasAtam / tadyathA - tapana - vitApana - prakAzahetum // 5 // 383. ujjAliyA pANa tivAtayaMti, NivvAviyA agaNi nipAtaejjA / tamhA tu medhAvi samikkha dhammaM, Na paMDie agaNi samArabhejjA // 6 // 383. ujjAliyA pANa tivAtayaMti, NivvAviyA agaNi nipAtaeJjA 0 [ vRttam ] | ujjAlayantaste pRthivyAdIn 15 prANAn tripAtayanti tribhyaH mano-vAkU-kAyebhyaH pAtayanti tripAtayanti, AyurbalendriyaprANebhyo vA pAtayanti tripAtayanti / uktaM ca-taNa-kaTTha- gomayasitA 0 [ ] / NivvAviyA agaNimeva nipAtayaMti / uktaM hi - "do bhaMte ! purisA aNNamaNeNa saddhiM agaNikAyaM samArabhaMti, tattha NaM ege purise agaNikArya ujjAleti ege purise agaNikAyaM Nivvaveti, tesi NaM bhaMte! purisANaM katare purise mahAkammatarAe ? katare vA purise appakammatarAe ? gotamA ! tattha NaM je se purise agaNikAyaM ujjAleti se NaM purise mahAkammatarAe, tattha NaM je se purise agaNikAyaM Nivvaveti se purise appakammatarAe / 20 se keNadveNaM0 1, gotamA ! tattha NaM je se purise agaNikAyaM ujjAleti se NaM purise bahutarAgaM puDhavikAyaM [ samArabhati Au0 ] vAyu 0 vaNassatikAyaM 0 tasakAyaM 0 appatarAgaM agaNikAyaM samArabhati, tattha NaM je se purise agaNikAyaM Nivvaveti seNaM purise appatarAgaM puDhavikAyaM samArabhati jAva appatarAgaM tasakAyaM samArabhati bahutarAgaM agaNikAyaM samArabhati se teNadveNaM gotamA ! evaM vuJcati 0 / " [ bhaga0 za0 7 u0 10 sU0 307 patra 326-2 ] api coktam 1 vA khaM 21 // 2 vvade khaM 2 pu 1 pu 2 // 3 ahA''hu se loe kusIladhamme khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 / adAhu khaM 2 | lote khaM 2 pu 1 // 4 prajJayAdiSu cUsapra0 // 5 ca bhUyAI0 vRttam bhUtAiM cUsapra0 // 6 ujAlao pANa nivAta'ejjA, nivvAvao agaNi nivAyavejjA khaM 1 kha 2 pu1 pu 2 vR0 dI0 / pANa tivA khaM 2 pu 1 pu 2 nRpA0 // 7 tamhA duve vA vikhaM 1 // 8 "do bhaMte ! purisA sarisayA jAva sarisabhaMDa-mattovagaraNA annamantreNa saddhiM agaNikArya samAraMbhaMti tattha NaM ege purise agaNikArya ujAleti ege purise agaNikAyaM NivvAveti, eesi NaM bhaMte ! donhaM purisANaM kayare purise mahAkammatarAe ceva mahAkiriyatarAe ceva mahAsavatarAe ceva mahAveyaNatarAe ceva ? kayare vA purise appakammatarAe ceva jAva appaveyaNatarAe ceva ? je se purise agaNikAyaM ujjAlei ? je vA se purise agaNikArya nivvAveti ? kAlodAI ! tattha NaM je se purise agaNikArya ujjAle se NaM purise mahAkammatarAe ceva jAva mahAveyaNatarAe ceva, tattha NaM je se purise agaNikAryaM nivvAvei se NaM purise appakammatarAe caiva jAva appaveyaNatarAe ceva / se keNadveNaM bhaMte ! evaM buccai tattha NaM je se purise jAva apaveyaNatarAe ceva ? kAlodAI ! tattha NaM je se purise agaNikAyaM ujjAlei se NaM purise bahutarAgaM puDhavikAyaM samAraMbhati bahutarAgaM AukArya samAraMbhati appatarAyaM teukAyaM samAraMbhati bahutarAgaM vAukArya samAraMbhati bahutarAyaM vaNassaikArya samAraMbhati bahutarAgaM tasakArya samAraMbhati, tattha NaM je se purise agaNikArya nivvAveti se NaM purise appatarAyaM puDhavikkAyaM samAraMbhai appatarAgaM AukkAyaM samAraMbhai bahutarAgaM teukkAyaM samAraMbhai appatarAgaM vAukkAyaM samAraMbhai appatarAgaM vaNassaikAyaM samAraMbhai appatarAgaM tasakAyaM samAraMbhati se teNadveNaM kAlodAI ! jAva appaveyaNatarAe ceva / sUtraM 307 / " itirUpaH sUtrapATho bhagavatyAM varttate // Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sulagA0 382-86] sUyagaDaMgasutaM biiyabhaMgaM paDhamo suykkhNdho| bhUtANa esa AghAto, havvavAho Na saMsayo / [ dazavai0 a0 6 gA0 35] I yasmAccaivam tamhA tu medhAvi samikkha dhammaM Na paMDie agaNi samArabhejA kaNThyam / tu visesaNe / ahaMdhammaM samIkSya samArambho hi tapana - vitApana - prakAzaheturvA syAt // 6 // katarAn jIvAnAghAtayanti yasyA''rambhapravRttAH kusIlAH ? ucyate--- 384. puDhavI vi jIvA AU vi jIvA, pANA ye saMpAtima saMpataMti / saMsadayA kasamassitA ya, ete dahe agaNi samArabhaMte // 7 // 384. puDhavI vi jIvA AU vi jIvA 0 vRttam / apiH padArthasambhAvane / puDhavI jIvasaMjJitAH, ye ca tadAzritAH vanaspati-trasAdayaH / evaM AU vi, tadAzritAH prANAzca sampatantIti sampAtinaH zalabha- vAyvAdayaH / saMsedayA kaDUsamassitA ya, saMsvedajAH karISAdiSvindhaneSu, kASTheSu ghuNa-pipIlikANDAdayaH / ete dahe agaNi samArabhate // 7 // evaM tAvadanihotrAdyArambhAt tApasAdyAH apadiSTAH, pAkAnivRttAzca zAkyAdayaH / idAnIM te cAnye ca vaNassati- 10 samArambhAnvitAH parAmRzyante-- 385. haritANi bhUtANi vilaMbagANi AhAradehI ya puDho sitANi / jo chiMdati AtasAtaM paDucca, pAgabhipaNNo bahuNaM nivAtI // 8 // 155 385. haritANi bhUtANi vilaMbagANi0 vRttam / haritagrahaNAt sarva eva vanaspatikAyA gRhyante, nIlA haritAbhA ArdrA ityarthaH, haritAdayo vA vanaspatayaH / bhUtAni jaGgamAni / vilambayantIti vilambakAni, bhUtasvabhAvaM bhUtAkRtiM darza- 15 yantItyarthaH / tadyathA - manuSye niSeka-kalalA Darbuda-pezi-vyUha-garbha-prasava- bAla - kaumAra - yauvana-madhyama- sthAniryAmto manuSyo bhavati / evaM haritAnyapi zAlyAdIni jAtAni abhinavAni sasyAnItyapadizyante, saJjAtarasANi yauvanavanti, paripakkAni jIrNAni, parizuSkAni mRtAnIti / tathA vRkSaH aGkurAvastho jAta ityapadizyate, tatazca mUla-skandha-zAkhAdibhirvizeSaiH parivarddhamAnaH potaka ityapadizyate, tato yuvA madhyamo jIrNo mRtazvAnte sa iti / evaM bhUtavilambitaM kurvanti / kAraNena kAryavadupacArAt, AhAramayA hi dehA dehinAm, annaM vai prANAH, AhArAbhAve hi vRkSA hIyante mlAyante zuSyante ca mandaphalAzcAphalA 20 bhavanti / puDho sitANi pRthak pRthak zritAni, na tu ya eva mUle ta eva skandhe, keSAzvidekajIvo vRkSaH tadvyudAsArthaM puDho - sitAiM ti / tAnyevam-saMkhejjajIvitANi [ asaMkhejjajIvitANi ] aNaMtajIvitANi vA / jo chiMdati AtasAtaM paDucca, Atma-parobhayasuha-duHkhahetuM vA AhAra sayaNA - SSsaNAdiuvabhogatthaM / prAgabhiprAjJo nAma niranukrozamatiH, upakaraNadravyAyetAni / bahuNaM nivAti tti egamapi chindan bahUn jIvAn nipAtayati, egapuDhavIe aNegA jIvA // 8 // kica 1 386. jAiM ca vuddhiM ca viNAsayaMte, bIyAdi assaMjaya AtadaMDe | adharsshu se loeM aNajjadhamme, "bIyAdi je hiMsati AtasAte // 9 // 1 pravRttaM pra0 // 2 ta 21 // 3 pAyima saMpa khaM 1 / pAsibhayaM pa pu 1 // 4 saMsetayA khaM 1 // 5degtA tapate 21 // 6 vAgvAdayaH cUsapra0 // 7 dayaH / saMseya0 vRttam saMsedayA pu0 saM0 // 8 'dehAI pudeg khaM 2 pu 1 pu 2 / 'dehAI pudeg khaM 1 // 9 AyasuhaM paDuccA, pAgabbhi pANe bahuNaM tivAti khaM 1 khaM 2 pu1 pu 2 vR0 dI0 // 10 jatiyAyadaMDe khaM 2 12 // 11 lote khaM 2 pu 1 // 12 hariyAdi khaM 2 pu 1 pu 2 // 5 386. jAIM ca buDica viNAsayaMte 0 vRttam / jAtiriti bIjam taM muzalodUkhalA - 'syAdibhirvinAzayanti / yacakaizca jAtivinAze aGkurAdivRddhirhatA eva, jAtyabhAve kuto vRddhi: ? / adhavA jAtiM pi viNAseti bIjaM / muTThi (buDiM) paNAseti aGkurAdi / bIjAdIti bIjA - 'GkurAdikramo darzitaH, puntrANupuvvI ca dasavidhANaM / sa evaM asaMyataH AtmAnaM daNDayati paraM ca / adhA''hu se loe aNajadhamme, athetyAnantarye, AhustIrthakarAH, sa iti sa pAkhaNDI, anAryadharmo'sya 30 bhavati adhammo / jadhAvAdI tadhAkArI na bhavati jo hi bIjAdi hiMsati AtmasAtanimittamiti // 9 // For Private Personal Use Only 25 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Nijutti-cuNNisamalaMkiya [7 kusIlaparibhAsiyajjhayaNaM evaM tAn prAptavayaso'prAptavayaso vA vRkSAdIn hatvA te kuzIlAH mAnuSyAt pracyutAH prApya387. gambhAyi mijaMti buyA-buyANA, NarA pare paMcasihA kumaaraa| yavANagA maijjhima theragA ya, cayaMti te Aukhae palINA // 10 // 387. gabbhAyi mijaMti buyA-buyANA0 vRttam / garbha iti vaktavye garbhAdi iti yadapadizyate tad garbhAdyavasthAnimi5ttam / tadyathA-niSeka-kalalA-'rbuda-pezi-vyUha-mAMsa-garbhAdyavasthAnAmanyatarasyAM kazcid mriyte| adhavA mAsikAdigarbhAvasthAsu navamAsAntAsvanyatarasyAM mriyate / gatagarbhA vigarbhA te tu bruvANAca, granthAnulomyAt pUrva bruvANAH, itarathA'nupUrvamabruvANA bruvANA iti yAvat , na mAtA-pitrAdi vyaktayA girA'bhidhatte, tataH paraM bruvANAH / paJcazikho nAma pazcacUDaH kumAraH, athavA paJca indriyANi zikhAbhUtAni buddhisamarthAni sve skhe viSaye tasmAt pazcazikhaH, tasminnapi kadAcid mriyate / yuvANagA majjhima theragA ya kaNThyam / cayaMti sAtato bhavato vA pazcAt pralIyante, yairyathA''yurnirvartitaM yaizca yathA jIvopaghAtAdi10 bhiralpAnyAyaMSi nirvatitAni sopakramANi nirupakramANi ca / bhaNitaM ca-"tIhiM ThANehiM jIvA appAuattAe kammaM pakareMti" [sthAnA0 sthA0 3 u.1sU0 125 patra 108-1] / evaM paMceMdiyatiriesu vi gabbhAdi mijaMti buabbuyANA, vyAdhibhirAgantukairvedanAprakAraimriyante / egidiesu vi tahANurUvaM bhANitavvaM // 10 // 388. bujjhAhi jaMtU! iha mANavesu, daTuM bhayaM bAlieNaM alaM bhe| egaMtadukkhe jarie hu loe, sakammuNA vippariyAsuveti // 11 // 15. 388. bujjhAhi jaMtU! iha mANavesu0 vRttam / kiM boddhavyam ?, na hi kuzIlapAkhaNDalokaH trANAya, dhammaM ca bujha dullabhaM ca bodhiM bujjha / jahAmANussa-khetta-jAtI-kula-rUvA-''roggamAuaM buddhI / sama(va)Noggaha saiddhA darisaNaM ca logammi dulabhAI // 1 // [Ava0ni0 gA0833 patra 341 tathA utta0ni0 gA0 158 patra 145] jaMtoriti he janto! iheti iha mANave hi dRSTvA bhayAni itazca tasya jAti-jarA-maraNAdIni narakAdiduHkhAni ca, teNa 20daTuM bhayaM bAlieNaM alaM me, bAlabhAvo hi bAlikaM kuzIlatvamityarthaH, namute (?) kuzIlaM agrtH| egaMtadukkhe jarie hu loge tti, NicchayaNataM paDucca egaMtadukkho saMsAraH / taM jadhAjammaM dukkhaM jarA dukkhaM rogA ya maraNANi ya / aho! dukkho hu saMsAro jattha kissaMti jaMtavo // 1 // [uttarA0 a0 19 gA0 15] tadhA-taNhAtitassa pANaM kuro chAtassa0 [bhattae tettii| jeNa saiM saMtattaM jaritamiva jagaM kalagalei // 1 // ] 25 jarite tti "Alitte NaM bhaMte ! loe palitte NaM bhaMte ! loe0 jarAe maraNeNa ya" [bhaga0 za0 9 u033 sU0 302 patra 458, jJAtA0 zru0 1 0 1 sU0 26 patra 60-2] / adhavA "jeNa saI saMtattaM jaritamiva jagaM kalagaleti / " jvarita iva jvalitaH sArIra-mANasehi dukkha-domaNassehi kaSAyaizca nityaprajvalitavAn jvritH| sakammuNA vippariyAsuveti tti, svakRtena karmaNA, nezvarAdikRtena, vippariyAso Na garAdi TU nAnAvidhaiH prakArairviparItamAyAti, tadapi 30 coktama // 11 // uktaH kuzIlavipAkaH / punarapi kuzIladarzanAnyevAbhidhIyante gambhAti khaM 1 khaM 2 / gambhAi pu 1 pu 2 // 2NarAvare khaM 2 pu 2 // 3 majjhima porusA ya kha 1 vRpA0 // 4degkhate khaM 2 pu 1 // 5 kurvANAH cuuspr0|| 6 'sAtato' zAtAvedanIyAdityarthaH // 7 saMbujjhahA jaMtavo! mANusataM, daTuM bhayaM bAliseNaM alaMbho kha 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR. dI0 // 8 jarite hu lote khaM 2 pu 1 / jarie va loe khaM 1 vR0 dii.|| 9degritAsu khaM 1 // 10 saddhA saMjamo ya lodeg iti Ava0ni0 utta0 ni0 ca pAThaH // 11 nizcayanayamatena hi karmodayasampAditAnA sukhAdipariNAmAnAM duHkharUpataiveti // 12 dukkhasayasaMpatattaM iti vRttau pAThaH // Jain Education Intemational Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0387-91] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMga paDhamo suykkhNdho| 157 389. ihege mUDhA pavadaMti mokkhaM, AhArasaMpajjaNavajaNeNaM / ege ya sItodagasevaNeNaM, huteNa ege pavadaMti mokkhaM // 12 // 389. ihege mUDhA pavadaMti mokkhaM0 vRttam / iheti pAkhaNDiloke manuSyaloke vA eke na sarve mUDhA ayANagA svayaM mUDhAH paraizca mohitAH bhRzaM vadanti / AhArasaMpajaNavajaNeNa, Ahriyate AhArayati vA tamityAhAraH, buddhyAyurbalAdivizeSAn vA Anayati AhArayatItyAhAraH, rasADhyAhArasampadaM janayatIti AhArasaMpajaNaM, [AhArasaMpanjaNaM] ca tad lavaNam / / adhavA-"AhAreNaM samaM paMcagaM" AhAreNa hi saha paMca lavaNANi, taM jadhA-saindhavaM sovaccalaM biDaM romaM samudra iti, lavaNaM hi sarvarasAnadIyati / uktaM hi __"lavaNavihUNA ya rasA cakkhuvihUNA ya iMdiyaggAmA / " [ tathA coktam- "lavaNaM rasAnAm , tailaM snehAnAm , ghRtaM medhyAnAm" [ ] ityAdi / kei aduppaloNaM Na pariharaMti, kecit tadapi / adhavA AhArapaMcagaM tadyathA-"majaM lasuNa palaMDaM khIraM kArabha tadheva gomaMsaM / " 10 / vAribhagA tu ege ya sItodagasevaNeNaM snAna-pAna-hastapAdadhAvanena sItodagasevaNaM tatra ca nivAsaH, sItamiti adhigatajIvaM amuSTA( ? anuSNA) bhitaptaM vA, parivrAD-bhAgavatAdayo'pi zItodakaM sevanti / huteNa ege tApasAdayo hi iSTaiH samid-ghRtAdibhirhavyaiH hutAzanaM tarpayanto mokSamicchanti, tatra kunthvAdIn sattvAna gaNayanti ye tatra dahyante // 12 // mokSo hyaviziSTaH sarvavimokSo vA daridrAduHkhavimokSo vA, ye kila svargAdiphalamanAzaMsya juhvati te mokSAya, zeSAstu 15 abhyudayAya, teSAmuttaram___ 390. pAyosiNANAdisu Natthi mokkho, khArassa loNassa aNAsaNeNaM / te maja maMsaM lasuNaM ca bhocA, aNNatthAsaM parikappayaMti // 13 // 390. pAyosiNANAdisu Natthi mokkho0 vRttam / prAta iti pratyuSaH, AdigrahaNAd hastapAdaprakSAlana-jalazayanAni, yena tadudakaM sacittaM tadassitA ya bahave pANA hammaMti / kiJca 20 "snAnaM mada-darpakara kAmAGgaM prathamaM smRtam / [ tasmAt kAmaM parityajya na te sAnti dame ratAH // 1 // ] khAro NAma aTTappaM, tadAdInyanyAni paJca lavaNAni teSAmanazanena mokSo bhavati / te maja maMsaM lasuNaM ca bhoccA, te iti te kusIlA, mAMsamiti gomAMsam , cagrahaNAt palANDu-kArabham / etAnyabhoccA kathamiha anyatravAsaM parikalpayanti mUrkhAH ? / anyatravAso nAma mokssaavaasH| adhavA anyatravAso nAma yatrecchati yadIpsitaM vA na tatra vAsaM parikalpayanti, atraiva saMsAre caiva parikalpayanti nAmA kurvanti // 13 // vizeSottaram 391. udaeNa je siddhimudAharaMti, sAyaM ca pAyaM udagaM phusNtaa| udagassa phAseNa siyA ya siddhI, sinjhisu pANA bahave dagaMsi // 14 // 391. udaeNa je siddhimudAharaMti0 vRttam / sAyaM ti rAtrI / pAya ti pacUso / sesaM kaNThyam // 14 // kizca yAdakena siddhiH syAt tena 1 AhArasapaMcagavajaNeNaM cUpA. vRpA0 / AhArao paMcagavajaNeNaM ityapi vRpA0 // 2 sarvarasAn 'adIyati' atyeti, sarvarasotkarSabhAvena vartate iti bhAvaH // 3 agretanagAthAcUrNI aTThappaloNaM iti pATho dRzyate // 4 "vAribhadrakAdayo bhAgavatavizeSAH" iti vRttau|| 5degsateNaM khaM 2 pu 1 / 'saeNaM khaM 1 pu 2 // 6degvAsAiM pagappayaMti khaM 1 / vAsaM parigappayati khaM 2 pu 1 pu 2 // 7 pAtaM khaM 2 // 8 phusaMti pu 1 // Jain Education Interational Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Nijutti-dhuNNisamalaMkiyaM [7 kusIlaparibhAsiyajjhayarNa 392, macchA ya kummA ya sirI sivA ya, 'maMgU ya uhA vagarakkhasA ya / aTThANametaM kusalA vadaMti, udageNa suddhiM jamudAharaMti // 15 // 392. macchA ya kummA ya sirIsivA ya0 vRttam / macchA macchA eva / kummA kcchbhaa| sirIsiva tti iha sirIsivA magarA suMsumArA ya, catuSpAdatvAt sirIsRpAH / maMgU NAma kAmalegA / uddA NAma majjArappamANA mahAnadISu / dRzyante ummujjaNimujiyaM karemANA / dagarakkhasA manuSyAkRtayo nadISu samudreSu ca bhavanti / evamAdayo'nye'pi ca jalacarAH matsyabandhAdayazca yadi adbhirmokSaH syAt tena sarve mokSamavApnuvantu, na cedA vanti Na / aTThANametaM kusalA vadaMti, asthAnamiti anAyatanaM anAdezaH abhyudaya-niHzreyasayoH kuzalAstIrthakarAsta evaM vadanti asthAnametat yadudakena zuddhirbhavati // 15 // 393. udakaM jati kammamalaM hareja, evaM puNNa icchAmittameva / ___aMdhaM va NetAramaNussaraMtA, pANANi cevaM vihedaMti maMdA // 16 // 10 393. udakaM jati kammamalaM hareja0 vRttam / evaM puNyaM pi candanakardamaliptaM vA, no cet tataste icchAmAtramidam / ta evaM varAkA jAtyandhatulyAH adhaM va NetAramaNussaraMtA, andhena tulyaM andhavat, yathA jAtyandho jAtyandhaM NetAramaNussaraMto, aNussaraMto NAma aNugacchaMto, unmArga prApya viSama-prapAtA-'hi-kaNTaka-vyAlA-'gniupadravAnAsAdayati, klezamRcchati, na ceSTAM bhUmimavApnoti / evaM te kuzIlA ahiMsAdiguNajAtyandhA icchanto'pi mokSArtha ahiMsAdIn guNAnaprApnuvantaH khayaM prANino vihe TAyati "heDha vibAdhane" bAdhanta ityarthaH, ye cAnye bhAvAstAn nAzrayanti, te'pi tathaiva prANino viheDhayitvA ani1B zAni sthAnAni avApnuvanti // 16 // kiJca 394. pAvAI kammAI pakuvvato hi, siodagaM tU jai taM hrijaa| sinjhisu eMge dagasattaghAtI, musaM vayaMte jalasiddhimAhu // 17 // 394. pAvAI kammAI pakuvvato hi0 vRttam / kaNThyam // 17 // 395. huteNa "je mokkhamudAharaMti, sAyaM ca pAyaM agaNiM phusNtaa| evaM siyA siddhi haveja tesiM, agaNi phusaMtANa kukammiNaM pi||18|| 395. huteNa je mokkhamudAharaMti0 vRttam / ye'pi huteNa mokkhaM udAharaMti, udAharaMti nAma bhAsaMti / sAyaM ca pAyaM agaNiM phusaMtA, sAyaM rAtrau, pAyaM pratyuSasi, agniM spRzanta iti yatheSTairhavyaistarpayantaH / yadi teSAmeva siddhirbhavati evaM siyA siddhi haveja tesiM / katareSAm ? agaNiM phusaMtANa kukammiNaM pi / kukammI NAma ghaTakArAH kUTakArA vaNadAhA vallaradAhakAH // 18 // 25 uktAni pRthak kuzIladarzanAni / eSAM tu sarveSAmevAyaM sAmAnyopAlabhbhaH 396. apariccha dihi Na hu eva siddhI, ehiMti te ghetmbujjhmaannaa| bhUtehiM jANa paDileha sAtaM, vijaM gahAe tasa-thAvarehi // 19 // 20 1maggU ya udyA daga khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| 2degNa je siddhimudAkhaM 2 pu 1 pu 2 vR. dii|degnn je sehimadA khaM 1 // 3jatI khaM 1 khaM 2 pu 1 pu2|| 4evaM suhaM icchAmittameva pu 1 vR0 dii| evaM suhaM icchAmettato vA khaM 2 pu 2 / evaM suhaM picchAmettatA vA khaM 1 // 5 aMdha vva NeyAramaNu khaM 1 pu 1 pu 2 / aMdha vya jacaMdhamaNu khaM 2 // 6viNihaMti khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 7degmaliptavAn , no pu0 saM0 / maliptavAn, no vA0 mo0|| 8sIodagaM tU yati taM harejA khaM 1 // 9ete khaM 1 // 10 dagasikhaM 2 pu 1 pu 2 // 11 je siddhimukhaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 0 dii.|| 12 sAtaM ca pAtaM akhaM 1 // 13ja tamhA, akhaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR* dI0 // 14degrikkha diDheM khaM 1 pu 1 pu 2 dii| degriccha di, khaM 2 vR0|| 15 ghAta khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii.|| 16 "bhUtehiM jANa paDileha sAyaM" AcA0 zru. 1 a.3 u0 3 sU0 2 // 17 jANaM khaM 2 // 18 gahAta khaM 2 pu 1 / gahAya khaM 1 pu 2 // Jain Education Intemational Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0 392-98] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| ___396. apariccha dihiM Na hu eva siddhI ehiMti te ghetamabujjhamANA0 [vRttam ] / apariccheti aparIkSya, dRSTiriti darzanam , aparIkSitadarzanAnAmityarthaH, naivaM siddhirbhavatIti vAkyazeSaH, kintu ehiMti te ghaMtamabujjhamANA, taistaiduHkhavizeSairghAtayatIti ghAtaH saMsAraH tmbujjhmaannaa| tatpratipakSabhUtAH samyagdRSTayaH te tu bhUtehiM jANa paDileha sAtaM, tAni ekendriyAdIni, jAnIta iti jAnakaH, sa jAnako attovameNa bhUtesu sAta'sAtaM paDilehehi, "jadha mama Na piyaM dukkhaM jANiya emeva savvasattANaM / " [ daza0 ni0 gA0 156 patra 83-1] / evaM matvA yadAtmano na priyaM tad bhUtAnAM na karoti, evaM samma paDilehaNA bhavati / vijaM nAma vidvAn, gahAe ti evaM gRhItvA attoSameNa icchitA-uNicchitaM sAtA-'sAtaM evaM gRhItvA navakena bhedena tasa-thAvarANa pIDaM / adhavA vijaM vijyA NAma jANaM, taM gahAya, jIe tasa-thAvarA NajaMti / uktaM capaDhamaM gANaM tato dayA evaM ciTThati savvasaMjate / aNNANI kiM kAhiti ? kiM vA NAhiti cheya-pAvagaM ? // 1 // [dazavai0 a04 prAnte gA0 10] 10 // 19 // ye punahiMsAdiSu pravarttante azIlAH kuzIlAzca te saMsAre397. thaNaMti luppaMti tasaMti kammI, puDho jagAiM paDisaMkhAe bhikkhU / tamhA vidU virate Atagutte, daTuM tase yA paDisAharejjA // 20 // 397. thaNaMti luppaMti0 [vRttam ] / NaragAdigatIsu sArIra-mANasehiM dukkhehiM pIDyamAnAH stananti, lupyanta iti chidyante hanyante ca, tasantIti nAnAvidhebhyo duHkhebhya ubvijate / karmANyeSAM santIti karmiNaH / yatazcaivaM teNa puDho 15 jagAI, puDho nAma pRthak , athavA "pRthu vistAre", savvajagAI puDho paDisaMkhAe tti parisaMkhAya parigaNyetyarthaH bhikSuriti susIlabhikSuH / tamhA vidU virate Atagutte, tasmAditi yasmAniHzIlAH kuzIlAzca saMsAre parivartamAnAH stanamti luppaMti trasaMti ca tasmA viduH virate viratiM kuryAt paJcaprakArAM ahiMsAdI, Atagutto NAma AtmasuguttaH svayaM vA guptaH kAya-vAGmanaHsvAtmopacAraM kRtvA'padizyate Atagutte ti / daDhe tase yA paDisAharejA, cazabdAt sthAvare'pi / paDisAhareja tti iriyAsamitI gahitA, atikame saMkucae pasArae // 20 // idAnIM svaliGgakuzIlAH parAmRzyante, tadyathA___398. je dhammaladdhaM vai NidhAya muMje, viyaDeNa sAhaTha ya je sinnaai| jo dhAvatI lUsayatI va vatthaM, adhA''hu se NaMaNiyassa dUre // 21 // 398. je dhammaladdhaM va NidhAya bhuMje0 vRttam / je tti aNihiTThaNihese / dhammeNeti laddhaM, nAnyeSAmuparodhaM kRtvA, mudhAlabdhamityarthaH, bAtAlIsadosaparisuddhaM, vA vibhAsA-vikalpAdiSu, asuddhaM vA laddhaM asaNAdi hU~ nidhAyeti sannidhiM kRtvA, taM puNa abhattacchaMduvaritaM bhattasesaM vA 'abbhattaTTho vA me aja' evamAdIhiM kAraNehiM saNNidhiM kAtuM bhuMjaMti / vigateNa ya 25 sAhaTTa, vigatamiti vigatajIvaM tenApi ca sAhaTTariti sAhariya phAsuge dese jaMtuvajjite saMhRtya gAtrANi prayatnenApi dezasnAnaM vA sarvasnAnaM vA karoti, kiM puNa avikaDeNa ? / jo dhAvatI lUsayatI va vatthaM, dhAvati vibhUsAvaDitAe, lUsayati NAma jo chindati, chiMdituM vA puNo saMgheti vA sivvati vA / paThyate ca-"lIsaejA vi vatthaM" lIsanA nAma sandhanaiva / adhavA sUI ThANAI kareti appaNo vA parassa vA / tamevaM kuvvANaM bhaTTArago bhaNati-adhA''hu se NaMaNiyassa namabhAvo hi gaMgaNigA syAt , dUre varttate nirgranthatvasyetyuktaM bhavati // 21 // uktAH paastth-kusiilaa| idANI susIlA-30 20 1 jagA parisaMkhAya bhikkhU khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| 2ya ppaDi khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 // 3 viNihAya pu 1 vR0 dii0|| 4 dhovatI khaM 1 // 5 lIsaejA vi vatthaM cuupaa0|| 6 NAgaNideg khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 7Gka iti catuHsaGkhyAdyotako'kSarAGkaH // 8NagarNigaNyAd dUre cuuspr0|| Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Nijutti-cuNNisamalaMkiyaM [7 kusIlaparibhAsiyajjhayaNaM 399. kammaM pariNAya dagaMsi dhIre, viyaDeNa je jIvati AtimokkhaM / te bIja-kaMdAdi abhujamANA, viratA siNANA adu itthigAto // 22 // 399. kammaM pariNAya dagaMsi dhIre0 vRttam / pahANa-piyaNAdisu kajesu tividheNeti udagasamAraMbhe ya kammabaMdho bhavati / tamevaM jJAtvA saMsArabhIto duvidhAe pariNAe parijANeja dhIre, dhIro jAnakaH, yathA vA yaiH prakAraiH karma badhyate 5 tAn karmabandhAzravAn viditvA na kuryAditi / evaM jJAtvA viyaDeNa je jIvati AtimokkhaM, vigatajIvaM viyarDa taMdulodagAdi, yaccAnyadapi bhojanajAtaM vigatajIvaM saMyamajIvitAnuparodhakRt tena jIveyuH / keciraM kAlam ? iti, jAva Adimokkho Adiriti saMsAraH, sa yAvanna muktaH, tato vA muktaH, yAvadvA zarIraM dhriyate tAvat / kiJca-prAsukodakabhojitve'pi sati te bIja-kaMdAdi abhuMjamANA, AdigrahaNAd mUla-patra-phalAdIni gRhyante / viratA siNANA adu itthigAto, viratAH snAnA-'bhyaGgodvartanAdiSu zarIrakarmasu niSpratikarmazarIrAH, "sukkhA lukkhA NippaDikammasarIrA jAva aTThicammAvaNaddhA" evaM 10 tAvadahiMsA gRhItA, itthigrahaNato anye'pi avayA gRhyante rAtribhaktaM ca, tato'pi viratAH / ye caivaM viratAstapasi codyatA te saMsAre na thaNaMti, Na vA tatra paribhramanti, Na vA kusIladosehiM juttaMti // 22 // puNaravi pAsatthA kusIlA parAmussaMti 400. je mAtaraM ca pitaraM ca heccA, gAraM tadhA putta paisuMdhaNaM ca / ___ AghAti dhammaM udarANugiddho, adhA''hu se sAmaNitassa dUre // 23 // 15 400. je mAtaraM [ca pitaraM [ca] heccA0 vRttam / gAraM nAma gRham / putra[m apatyam ], pasavo hastyazva-gomahidhyAdayaH / evaM kRtAkRtaM etaM saMtaM asaMtaM vA vihAya pravrajitatvAt AghAti dhammaM udarANugiddho, hiMDaMto vA upetya akAraNe vA gatvA tadvidhesu kulesu dANasaDDamAdisu AghAti tti AkhyAti dharma udarAnugRddho nAma audarikaH udarahetuM dharma kaheti / adhA''hu se sAmaNita[ssa dUre], zramaNabhAvo sAmaNiyaM tassa dUre vaTTati // 23 // 401. kulAI je dhAvati sAdugAI, AghAti akkhAi udarAo giddho / se AriyANaM guNANaM sataMse, je lAvae tA asaNAdihetuM // 24 // 401. kulAI je dhAvati sAdugAI0 vRttam / evaMvidhAiM kulAI puvvasaMdhutAI pacchAsaMthutANi vA jo gacchati, sAdugAiM svAdanIyaM svAdu, svAdu dadAtIti svAdudAni, svadanti vA svAdukAni / akkhAiyAo akkhAti dhammakadhAo vA, jAhiM vA kahAhiM rajate, udarAo giddho punno, adhavA audaragredhinA AkhyA Na vaTTai kAtuM, itaradhA tu kareja vi kule jANittA / se AriyANaM guNANaM sataMse, AriyA carittAriyA tesi sahassabhAe so vaTTati shssgunnprihiinno| tato ya 25 hehatareNa je lAvae "lapa vyaktAyAM vAci" lapatIti bravIti, jo vi tAva asaNAdihetuM aNNeNa keNai lavAveti 'ahaM eriso tAriso vA so vi AyariyANa sahassabhAge [Na] vaTTai, kimaMga puNa jo sayameva lavai? / evaM vattha-patta-pUyAhetumavi // 24 // kizca 402. NikkhaMdadINe parabhoyaNaTThI, muhamaMgaliodariyaM pagiddhe / __NIyAragiddheha mahAvarAhe, adUrate vesati ghAtameva // 25 // 1degNa jIvija ya Adi khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 2 se bIya-kaMdAti abhujamANe, virate siNANAdisu itthikAsu khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dI * // 3 pasU haNaM khaM 1 // 4 kulAI je dhAvati sAugAI, ahA''hu khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii|| 5 kulAti je dhAvati sAtugAI, AghAti dhamma udarANugiddhe / ahA''hu se AyariyANa sataMse, je lAvatejA asaNassa heuM // khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 6 NikkhammadINe parabhoyaNammi, muhamaMgaliodariyANugiddhe / NIvAragiddhe va mahAvarAhe, adUrate vehati ghaMtameva // khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI / odariyaM pagiddhe vR. dii| bhoyaNasi khaM 1 / ghAtameva pu 1 pu 2 // Jain Education Intemational Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0 399-404] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| -402. NikkhaMdadINe parabhoyaNaTThI0 vRttam / jo appaM vA bahu vA uvadhiM ca chaDDittA NikkhaMto'sau zIlamAsthitaH rUkSAnna-pAnatarjitaH alAbhagaparIsaheNa vA dInatAM prApya jibhidiyavasaTTo paMcavidhassa AjIvassa anyatamena AhAramutpAdayati, sarvo'pi hi mahecchaH parapraNayI dIno bhavati / uktaM hi kaNThavisvaratA dainyaM mukhe vaivarNya-vepathuH / yAnyeva mriyamANasya tAni liGgAni yAcataH // 1 // AtuTTaNAhetuM ca muhamaMgaliyAo kareti maDhavat-eriso vA tumaM dasadisippagAso, taccaNigo vA jadhA kaMpeti / udare hitaM audarikam , anna-pAnamityarthaH bhRzaM gRddhaH pragRddhaH / NIyAragiddheha mahAvarAhe, NIyAroM NAma kaNakuNDakaH mugga-mAsodaNANa, nikIryata iti nIkAraH / varAdAhantIti varAhaH, varA bhUmI, sa udvRttaviSANo'pi bhUtvA anyAn purato'pi hanyamAnAn dRSTvA tatra nIkAre gRddho na pazyati, tataH kacideva prakRte vA, adarate vA acirAt kAlasya prAptajaro vA eSati ghAtameva, maraNamityarthaH / adhavA nikAro nAma saMsthAnirAlaka-mudga-bhASAdIni, sa AraNyavarAhaH teSu pragRhya( ? khya )mANa 10 aupageSu patati / karSakebhya adUrae esati ghAtameva, evamasau kuzIla AhAragRddhaH asaMyamamaraNamAsAdya Naraga-tirikkhajoNIo pAviUNa adUramesati ghAtameva // 25 // sa evaM kuzIla: 403. aNNassa pANassidhaloiyassa, aNuppiyaM bhAsati sevmaanne| pAsatthayaM ceva kusIlataM ca, NissAe hoti jadhA pulAe // 26 // 403. aNNassa pANassidhaloiyassa0 vRttam / ihalaukikAni hi anna-pAnAni, na mokkhAya, teSAmaihikAnAmanna-15 pAnAnAM heturiti vAkyazeSaH / anupriyANi bhASate-esa dArigA kIsa Na dijjai ? goNe kiM Na dammai ? evamAdi / vaNImagattaNaM ca kareti sevamAna iti vAyAe sevati AgamaNa-gamaNAdIhi ya / sa evaMvidhaM pAsatthayaM ceva kusIlataMca, cazabdAt osaNNataM saMsattataM ca, prApyeti vAkyazeSaH / kevalaM liGgAvazeSaH cAritraguNavazcitaH NissArae hoti jadhA pulAe, jadhA dhaNNaM kIDaehiM NippholitaM NissAraM bhavati, kevalaM tuSamAtrAvazeSam , evamasau cAritraguNanissAraH pulAkadhAnyavad ihaiva bahUNaM samaNANaM samaNINaM hIlaNijje, paraloge ya Agacchati hatthacchidaNAdINi // 26 // uktAH kuzIlAH / tatprati-20 pakSabhUtaM mUlottaraguNeSu AyatatvaM sauzIlyaM pratipAdyate / tatrottaraguNAnadhikRtyApadizyate 404. aNNAtapiMDeNa'dhiyAsaeja, Na pUyaNaM tavasA aavhuujaa| aNNe ya pANe ya aNANugiddhe, savvesu kAmesu NiyattaejjA // 27 // 404. aNNAtapiMDeNa'dhiyAsaeja0 vRttam / Na saMthava-vaNImagAdIhiM, aNNAtauMchaM esati, adhiyAsaNA alaMbhamANe / Na pUyaNaM tavasA AvahUjA, Na pUyA-sakAraNimittaM tapaH kuryAditi / "NivvahejA" vA, jo pUA-sakkAranimittaM tavaM kareti 25 teNa so tavo NivAhito bhavati, tamhA Na NivvahejjA / sa evaM aNNe ya pANe ya aNANugiddho, jo hi aNNAyapiMDaM esae so NiyamA aNNe ya pANe ya aNANugiddho, athavA anu pazcAdbhAva iti, Na puvvabhuttesu aNNa-pANesu aNugi- . jjheja / "egaggahaNe gahaNaM" ti jadhA rasesu Niyattati taheva savvesu kAmesu NiyattiM kuryAt, saha-rUvAdisu asajamANe Na rAgaM dosaM vA gacche / kadhaM ?saddesu ya bhaddaya-pAvaesu sotaMgahaNamuvagatesu / tuTeNa va ruTeNa va samaNeNa sadA Na hotavvaM // 1 // 30 [jJAtAdharmakathAGga adhya017 sU0 135 gA0 16 patra 233-1] 1 tuma sadasi ppa pu|| 2 yasyAni rAlakarAlaka cUsapra0 // 3degloyayassa khaM 1 // 4rate khaM 2 pu 1 // 5 pulAte khaM 2 pu 1||6deghiyaastejaa, No pUyaNaM tavasA aavhejaa| saddehiM rUvehiM asajjamANe, sabvehiM kAmehiM viNIya gehiM // khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 / NivvahejA cUpA0 / vaNIya khaM 2 / gehI khaM 1 // 7sotavisayamuvaMzAtAsUtre paatthH|| sUya0 su021 Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 112 piti cuNNisamalaMkiyaM [7 kusIlaparibhAsiyamavarSa . evaM sesidiesu ci // 27 // aghadhA apasatvaicchAkAmesu madanakAmesu ra yathaiva indrivajayaM karoti heSa 405. savvANi saMgANi atica dhIro, savvANi dukkhANi titikkhmaanne| akhile agiddhe [aNieyacArI], Na siloyakAmI parivvaejjA // 28 // 405. savvANi samApi atica dhIse0 vRttam / saGgAH prASNivadhAdayaH jAva micchAdasaNaM ti, tANi aticchiUNa 5 savvAI parIsahovasaggadukkhAI titikkhamAthe sahamANe / akhilo NAma akhilesu guNesu vartitavyam , athavA khilamiti yatra kizcidapi na prasUte UparamityarthaH, naivaM khilabhUtena bhavitavyam , yatra kazcidapi guNo na prasUte, guNA nnaannaadii| agRddhe AhArAdisu / [...........................] Na siloyakAmI parivvaejA, zloko nAma zlAghA, savvato vaena parivaejja // 28 // syAt tadajJAtapiNDaM kiMnimittamAhArayati ? ucyate 406. bhArassa jAtA muNi bhuMrjamANe, kaMkheja yo pAvavivega bhikkha / dukkheNa puDhe dhutamAtieja, saMgAmasIse avare damei / / 29 // - 106. bhArassa jAtA muNi muMjamAye0 vRttam / bhAro nAma sNymbhaaro| jAtAe tti saMyamajAvAmAtAnimicaM saMjamabhAravahaNaTThatAe, "so hu tavo kAyavvo jeNa maNodukkaDaM Na uppajje / " [ ] kaMkheja yo udyAnakrIDAtulyaM tapo manyamAnaH kaMkheja yo pAvavivega bhikkhU, pAvaM nAma kamma, vivego vinAza ityarthaH, sarvaviveko mokSaH, seso desavivego / adhavA pApamiti zarIram , kRtaghnatvAdazucitvAcca / sadvivekamAkAGkSamANaH dukkheNa puDhe dhutamAtieja, yadi 15 punarasau saMyamaM kurvANaH zArIra-mAnasaiH parISahopasarga-duHkhairabhibhUyate tatastairabhibhUtaH dhutamAdieja, dhuAM vairAgyaM cAritraM upasamo vA saMjamo prAmAdi vA, Adieja tti tamAdadyAt, tena teSAM jayaM kuryAdityarthaH, yathA mahAraka eSa, damadanto paa| saMgAmasIse vathA damitaH zUro yoSA satrAmazirakhaparAn damayati, abhihantItyarthaH, evaM aThavihaM kamma jiNittA parIsahe adhiyAsehi // 29 // kizcAnyat 407. avi hammamANe phalagAvatahI, samAgamaM kakhati aNtkss| Niya kamma Na pavaMcuveti, akkhakkhae vA sagaDaM ti bemi // 30 // // kusIlaparibhAsiyaM sattamamajjhayaNaM sammattaM // 7 // 407. avi hammamANe phalagAvatahI. vRttam / yadyapyasau parIsahaihantheta arjunakavata [antakRtsne vrg]| athavA phalakavadavakRSTaH jhAreNAlipyeta sicyeta vA tathApi apraduSTaH / "aNihammamANo" vA / samAgamaM kaMkhati aMtagassa samyag AyamaH samAgamaH, antako nAma mokSaH, athavA antaM karotIti antakaH / yathA25 - nAgnistRpyati kASThAnAM nApagAnAM mahodadhiH / nAntakRt sarvabhUtAnAM na puMsAM vAmalocanAH // 1 // sa evaM nirdhaya karma antakaM samAsAdya, nizcitaM niravazeSaM vA dhUtvA nidhUva / kim ? aSTaprakAra karma, neti pratiSedhe bhRzaM vazvaM pracaMcaM jAti-jarA-maraNa-duHkha-daurmanasyAdinaTavadanekaprakAraH saMsAra eva prapaJcakaH / dRSTAnta:-akkhakkhae vA anotItyakSaH, athavA na kSayaM yaatiitykssH| jadhA akkhakkhae sagaDaM sama-viSamadurga-prapAtodyAnAdiSu na punaH saMkhobhameti 80 mAM vA evam / sa evaM nirdhUpa karma acalaM nirvANasukhaM prApya na punaH saMsAraprapaJcamApnoti // 30 // nayAttathaiva // ||kusiilpribhaassitN saptamamadhyayanaM samAptam // 7 // / 1 savvAI saMmAI aicca dhIre, sabvAiM dukkhAI khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 / vIre khaM 2 // 2 akhile agiddhe aNieyacArI, abhayaMkare bhikkhU aNAvilappA khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dii| akhile agiddhe Na siloyakAmI, parivvaejA bhikkhU aNAvilappA ityapi pAThazcarNikArAbhiprAyeNa sambhavet // 3 jattA khaM 2 pu 1 pu 2 // 4 bhuMjaejA, kaMkheja pAvassa vidhega khaM 1 khaM pu1 dii0|| 5 mAitejA khaM 2 pu 1 // 6degsIse va paraM damejA khaM 1 khaM 2 pu 132 vR0 dii.|| 7 aNihamma cUpA0 // 8deggAyataDI kha 1 khaM 2 pu1pu2|| Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ susamA 405-7 NijuttigA0 84-87] sUyagaDaMgasukta viiyamaMga paDhamo suyakkhaMdho / [aTThamaM vIriyajjhayaNaM] - - -ccccccccesvIriyaM ti ajjhayaNaM / tassa cattAri aNuyogaddArA / adhiyAro-tividhavIriyaM viyANittA paMDiyavIrie jatitavyaM / tattha gAdhA virie chakkaM davve saJcittA'citta mIsagaM ceva / dupada catuppada apadaM etaM tividhaM tu saJcittaM // 1 // 84 // - virie chakaM0 gaadhaa| vIriyaM NAmAdi chavvidhaM / NAma-TTavaNAo gyaao| vatirittaM davvavIritaM sacittAdi tividhaM / sacittaM vvavIriyaM tividhaM-dupada 1 catuppada 2 apadaM 3 / dupadANa vIriyaM-arihaMta-cakavadi-baladeva-vAsudevANaM itthirayaNassa ya, evamAdINa vIriyaM jaM jassa jArisaM sAmatthaM 1 / catuppadANaM tu assarayaNa-itthirayaNa-sIha-vaggha-varAha-sarabhAdINa, sarabho kila hastinamapi vRka iva auraNakaM ukkhiviUNa a vajjhati, evamAdi yasya yaca catuSpadasya boddhavye vA voDhavye vA sAmarthyam 2 / avadANaM-gosIsacaMdaNassa uNhakAle DAhaM NAseti, tathA kaMbalarayaNassa sIyakAle sItaM jaisiNakAle uNhA 10 NAseti, tathA cakavaTTissa gabbhagihaM sIte uNhaM uNhe sItaM, evaM puDhavImAdINaM jassa jArisaM vIriyaM saMjoimANaM asaMjoimANaM, asaMjoimANa ya gadA-'gadavisesANa ya 3 // 1 // 84 // accittaM puNa viriyaM AdhArA-''varaNa-paharaNAdIsu / jadha osadhINa bhaNiyaM viriyaM rasavIriya virvAMge // 2 // 85 // aJcittaM puNa viriyaM0 gAdhA / aJcittaM davvavIriyaM AdhArAdINaM sneha-bhakSya-bhojyAdInAm / uktaM hi-"saMdyaH 15 prANakara toyaM. [ ] / AvaraNANaM ca vammamAdi-guDAdINaM ca / [paharaNANaM] cakkarayaNamAdINaM, anyeSAM ca prAsa-zakti-kaNakAdInAm / kiJcAnyat-jadha osaghINa maNiya viriyaM rasavIriya vivAge, taM visalIkaraNI pAdalevo medhAkaraNIo ya osdhiio| visaghAtINi ya dakhvANi gaMdha-Aleva-AsvAdamAtrAca vicaM NAsenti, sarisavamettAo yA guliyAo vA lomukkhaNaNAmette khette viSaM gado vA agado vA maSati / anyadravyamAhAritaM mAseNApi kila kSudhAM na karoti, na ca balaglAnirbhavati / kizca keSAzcid dravyANAM saMyogena vattI AlittA udakenApi dIpyate / kasmIrAdiSu ca kAzi-20 kenApi dIpako dIpyate / yoniprAbhRtAdiSu vA vikasitavvaM / khettavIrika devakuvyAcIsu soveva vyANi vIryavanti bhavanti, yasya vA kSetraM prApya balaM bhavati, yatra vA kSetre vI paryate // 2 // 8 // esa ke atyo minuttigAhAe gahito * AvaraNe kavayAdI cakAdIyaM ca paharaNe hoti| . .. khettammi jammi khette kAle je jammi kAlammi // 3 // 86 // kAlIsviM susamasusamAdisu, makha kA patra kAle balamutpayate / tayathA .25 varSAsu lavaNamamRtaM zaradi jalaM gopayazca hemante / zizire cA''malakaraso ghRtaM vasante guDo vasantasyAnte // 1 // [ ] // 3 // 86 // . .. bhAve jIkssa sIriyassa viriyammi laddhi nnegvihaa| .. orassiMdiya-ajjJappiesu bahuso bahuviSIyaM // 4 // 87 // . .. 1disN|| 2apadAmAmityarthaH // 3 uhakAle vA0 mo0 // 4 vivAgo khaM 2 pu 2 / vidhAto khaM 1 // 5AhArAdInAmityarthaH // 6"sadyaH prANakarA hRdyA ghRtapUrNAH" vRttau. 7kayacAdI khaM 2 pu 2 // 8laddha'Neya . Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 I maNa vayaNa kAya0 gAdhA / maNe tAva orassavIriyaM jArisaM bhaNapoggala gahaNasAmatthaM vairosabhasaMghataNAdINaM jArise paDhamasaMghataNe maNapoggale geNhati / taM puNa duvidhaM - saMbhave ya saMbhavve ya / saMbhave titthagarassa aNuttarovavAtiyANaM ca atIva paDUNi maNodavvANi / saMbhAvaNIyaM tu yo hi yamarthaM paTumatinA procyamAnaM na zaknoti sAmprataM pariNAmayitum, sambhAvyate tu eSa parikammamANaM zakSyatyamumarthaM pariNAmayitum / taM jadhA tave taNuttae dubbale, viNNANa NANa ityAdi sambhAvyam / vAyAvIriyamavi duvidhaM--saMbhave ya saMbhavve ya / tattha saMbhave ya titthagarassa joaNanIhAriNI vANI savvabhAsANugAmiNI, etat 10 sambhavati vAcA vIryaM titthakare, yeSAM cAnyeSAM kSIrAzravAdivAgviSayaH, tathA haMsa- kokilAdInAM sambhavati svarasena mAdhuryavIryam / sambhAvye sambhAvyate zyAmA strI gAitavveM / taM jahA - "sAmA gAyati madhuraM kAlI gAyati kharaM ca rukkhaM ca / " [anuyo0 sU0 128 gA0 31 patraM 132 ] evamAdi / tathA sambhAvayAma enaM zrAvakadArakaM akRtamukhamapyakSareSu yathAvadabhilaptavyeSu / tathA sambhAvayAmaH zukra-madanazalAkA mAnuSavaktavye, na tvevaM bhAse sambhAvyate / kAyavIriyaM NAma aura yad yasya balam, tadapi dvividham-sambhave sambhAvye ca / sambhave yathA cakravartti - baladeva - vAsudevANaM yad bAhubalAdi kAya15 balam, jadhA koDisilA tiviTTuNA ukkhittA / athavA "solasa rAyasahassA0 evaM jAva - aparimitabalA jiNavariMdA / " [ Ava0 ni0 gA0 71-75 ] | saMbhavve tu sambhAvyate tIrthakarA lokaM aloke prakSeptum, tathA meruM daNDamitra gRhItvA chatravad dhartum / tadhA 20 Nijjutti- cuNNisamalaMkiya [ 8 vIriyajjhayaNaM bhAve jIvassa savIriyassa0 gAhA / bhAvavIriaM jIvassa savIriyassa laddhIo aNegavidhAo / taM jadhA - orassabalaM [iMdiyabalaM] ajjhaSpabalaM / urasi bhavaM aurasyam, zArIramityarthaH // 4 // // 87 // taM puNa aNegavidhaM, taM jadhA - araNa kAya ANApANU saMbhava tedheva saMbhavve / sottAdINaM saddAdisu visaesa gahaNaM ca // 5 // 88 // 25 164 pabhu aNNataro iMdo jaMbUdIvaM tu vAmahatyeNa / chattaM jadhA gharejjA ayattato maMdaraM ghetum // 1 // [ devendrastavaprakIrNake gA0 64 ] tathA sambhAvyate'yaM dArakaH parivarddhamAnaH zilAmenAmuddhartum, anena mallena saha yoddhumityAdi / iMdiyabalaM paMcavidhaM soiMdiyAdi, ekkekaM sambhave sambhAvye ca / sambhave yathA zrotrasya bArasa joyaNANi viseo, evaM sesANa vi jassa jo visayo / sambhAvye'pi yasyAnupahatamindriyaM zrAntasya vA pipAsitasya vA pariglAnasya vA sAmpratamagrahaNasamarthaM yathoddiSTAnAmupadravANAM upazame sambhAvyate viSayagrahaNAyeti // 5 // 88 // uktamindriyavIryam / idAnIM AdhyAtmikam / tamaNegavidhaM-- ujjama dhiti dhIrataM soDIrattaM khamA ya gaMbhIraM / uvaoga-joga-tava-saMjamAdiyaM hoti a~jjhappaM // 6 // 89 // ujjama ghiti dhIrataM0 gAdhA / ujjama tti NANa-tavAdIsu ujjamati / taM duvidhaM - sambhave sambhAvye ca / kazcit tadudyamAya / evaM sarvatra yathA sambhave sambhAvye ca yojayitavyam / dhitimiti saMyame dhRtiH / dhIrataM NAma parIsahobasagANaM [jaye ] | soDIro NAma tyAgasampannaH avisAditA / ahavA soDIrataM jJAne adhItavye tathaiva vA karttavye na parAbhiyoga iva karoti, harSAyamANaH 'avazyaM mayA etat karttavyam' na viSIdati valayati vA / kSamAvIrya AkruzyamAno'pi na kSubhyati / 30 gaMbhIro nAma na parISahaiH kSubhyate, dAtuM vA kAtuM vA No uttaNo bhavati / uktaM ca chullucchuleti jaM hoti UNayaM rittayaM kaNakaNei / bhariyAI Na khubbhaMtI supurisaviNNANabhaMDAI // 1 // uvayogaH sAgAra-aNAgAruvayogavIriyaM / sAgArovayogavIriyaM aTThavidhaM - paMca jJAnAni trINyajJAnAni / aNAgAro 1 vai kApa khaM 1 pu 2 // 2 tahA ya saM khaM 2 pu 2 0 // cUsapra0 // 5 viseso, evaM cUsapra0 // 6 ajjhappe khaM 252 // For Private 3 atra bhAsazabdena kAka ityarthaH sambhAvyate // 4 asambhAvye 7. gArayoga cUsa* // Personal Use Only Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0 408 NijjuttigA0 88 - 91] sUyagaDaMgasutaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| 165 yogavIriyaM catuvvidhaM yena sve sve viSaye upayuktaH yo yamartha jAnIte draSTavyaM ca pazyati / ekkekrasa matyupayogAdeH caturvidho bhedo davvAdi / evaM uvayogavIrie jANati / jogavIriyaM tividhaM - maNajjhapavIriyaM akuzalamaNaNirodho vA kuzalamaNaudIraNaM vA maNassa vA egattIbhAvakaraNaM, maNavIrieNa ya niyaMThasaMyatA vaDUmANa avaTThitapariNAmagA ya bhavaMti 1 / vaivIrie bhAsamANo apuNaruttaM niravazabdaM ca bhASate vAgadhyAtmopayuktaH 2 / kAye vIryaM susamAhita- pasannavaM- susAharitapAdaH kUrmavadavatiSThate 'kathaM nizvaloshaM syAm ?' ityadhyavasitaH / uktaM hi - "kAe vi hu ajjhappaM te0 3 [ Ava ni0 gA0 1470 patra 773 ] / tapovIrya 5 dvAdazaprakAraM tapastadadhyavasitaH karoti / evaM saptadazavidhe saMyame'pi ekatvAdhyavasitasya saMyamavIryaM bhavati - kathamahamaticAraM na prAyAmiti / evamAdi adhyAtmavIryam / evamAdi bhAvavIrya vIriyapuvve vaNijjati vikalpazaH / uktaM ca-- savvaNadINaM jA hojja vAlugA gaNaNamAgatA saMtI / tatto bahuttarAo attho ekssa puvvassa // 1 // savvasamuddANa jalaM jati patthamitaM havejja saMkalaNaM / tatto bahugatarAo attho egassa puvvassa // 2 // ] / / 6 / / 89 / / [ savvaM pi' tayaM tividhaM bAlaM tathA paMDitaM ca misitaM ca / adhavA vi hoti duvidhaM agAra -aNagAriyaM ceva // 7 // 90 // savvaM pitayaM tividhaM bAlaM tathA paMDitaM ca misitaM ca0 [ gAdhA ] / adhavA duvidhaM taM 0 - agAravIriyaM aNagAravIriyaM ca / tattha paMDitavIriyaM aNagArANaM / agArANaM tu duvidhaM bAlaM ca bAlapaMDitaM ceti / tattha paMDitavIriyaM pi sAdIyaM sapajjavasitaM ca / bAlavIriyaM jadhA asaMjatassa tividhoviTThaNA, taMjadhA - aNAdIyaM apajjavasitaM 1 aNAIyaM sapajjavasiyaM 2 15 sAdIyaM sapajjavasiyaM 3, No ceva NaM sAdIyaM apajjavasitaM / adhavA savvaM tu vIriyaM tividhaM - khaiyaM 1 uvasamiyaM 2 khAyosamiyaM 3 ti / khaiyaM khINakasAyANaM 1 uvasamiyaM uvasaMtakasAyANaM 2 sesANaM tu khayovasamiyaM 3 / / 7 / / 90 / / jastha suttaM "satthamege susikkhaMti" [ sUtragA0 411] tattha NijjuttigAdhoM satthaM tu asiyagAdI vijjA maMte ya devakammakataM / patthiva vAruNaM aggeya vIu taha mIsagaM ceva // 8 // 91 // // vIriyaM sammattaM // 8 // satyaM tu asiyagAdi0 gAdhA / satyaM vidyAkRtaM mantrakRtaM ca / tattha vijjA itthI, maMto puriso / adhavA vijjA sasAdhaNA, maMto asAdhaNo / ekkekaM paMcavidhaM - pArthivaM vAruNaM AgneyaM vAyavyaM mizramiti / tattha missaM jaM diha tinha vA devatANaM, adhavA vijjAe maMteNa ya, etANi adhideva gANi // 8 // 91 // gato NAmaNiphaNNo / suttANugame suttamuJcAretavvaM / taM cimaM suttaM - 408. duhA vetaM saMmaksvAtaM vIriyaM ti pavucati / kiNu vIrassaM varitaM ? keNeM vIro tti vuccati ? // 1 // 10 For Private Personal Use Only 20 408, duhA vetaM samakkhAtaM 0 silogo / dudhA vi etaM dviprakAraM dvibhedaM bAlaM paMDitaM ca / caH pUraNe / etaditi yadabhipretam, yadvA ihAdhyAye adhikRtaM vakSyamANam, jaM vA NikkhevaNijjattIvRttaM / samyag AkhyAtaM samAkhyAtaM titthagarehiM gaNadharaihiM ca / virAjate yena taM vIriyaM, vikamo vA vIriyaM / pakariseNa buccai pavuccara, bhRzaM sAdhvAdito vAca 130 1 pi etaM ti khaM 1 vR0 / pi ya taM ti khaM 2 pu2 // 2 paMDiya bAlaviriyaM ca mIsaM ca khaM 1 kha 2 pu 2 vR0 // 3 'ramaNa' khaM 1 // 4 satthaM asimAdIyaM vijA khaM 2 pu 2 / satthaM asiyAIyaM vijjA khaM 1 // 5 Namagge khaM 1 // 6 vAyu khaM 1 pu 2 // 7 dvayoH tisRNAM vA // 8 sukkhAyaM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 9 sa vIrataM khaM 1 khaM 2 vR0 dI0 // 10 kahaM ceyaM pacati ? khaM 2 pu 1 pu 2 / kahaM ceva pamuccaI ? khaM 1 // 25 Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Nijutti-cuNvisamalaMki [8 vIrivAjApara kiNvIsssa bIritaM keza vIro ci vuzcati, kimiti pariprabhe, uditakeM, kIrthamasyAttIti vIraH, kiM tada bolna vIryam ? keNa vA vIre ti kuJcati, keNa vA kAraNeNa vIra ityabhidhIyate // 1 // pRcchA gtaa| vAkaraNaM tu-'ki vIriyaM ?' jaM pucchitaM tadidamapadizcate 409. kammamece pariNAya akammaM vA vi suvbttaa| etehiM dohiM ThANehiM jaimmi dissaMti maicciyA // 2 // 409. kammameva pariNNAya0 silogo| kriyA karmetyanantaram / kriyA hi vIryam, evaM parivAra evaM parijAnIhi / tassegaTTiyA-uhANaM ti vA kammaM ti vA balaM ti vA vIriyaM ti vA egttuN| paThyate ca-"kammameva pabhAsaMti" evaM prabhASanti karmavIryam / adhavA yadidamaSTaprakAraM karma taddhi audayikabhAvaniSpannaM katyapadizyate, audayiko'pi ca bhAvaH karmodayaniSpanna eva bAlavIriyaM vuccati / bitiyaM-akam vA vi sukhatA, akarmavIrya tat, taddhi karmakSayaniSpannam , 10 na vA karma badhyate, na vA karmaNi hetubhUtaM bhavati / suvratAH tIrthakarAH prabhASanta iti varcate, parijAnanta iti varttate / tattu paNDitavIryamityapadizyate / ete eva dve sthAne, taM0-kammavIriyaM ca akammavIriyaM ca / tatra pramAdAt karma baidhyate apramAdAna badhyate / athavA dvAviti bAlaM paNDitaM ca / bAlaM asaMjatANaM paMDitaM saMjayANaM / tatra tAvad bAlavIriyaM apadizyate / adhavA jammi dissaMti vaTTamANA macciyA maNussA // 2 // tat katham ?, ucyate 410. pamAdaM kammamAhaMsu appamAdaM tdhaa'vrN| tabbhAvadesao vA vi bAlaM paMDitameva vA // 3 // 410. pamAdaM kammamAhaMsu. silogo / 'pramAdAt karma bhavati' evaM vaktanme "kAraNe kAryopacArAt" prasAda karmetyucyate, sa ca pramAdaH / [ ...........................] tadihAvi saMbhave Avize paMDitaM sAdi sapajjavasitaM / bAlaM tividha-aNAdiapajjavasitaM abhaviyANaM, apAdisapajjavasitaM bhavimaNaM, sAdisapanavasitaM sammahiTThINaM // 3 // jaM taM bAlaM taM kadhaM hojA? ucyate 411. atthamege susikkhaMti ativAtAya pANiNaM / 'kei maMte adhijaMti pANa-mUla viheddinno||4|| 411. atthamege susikkhaMti0 silogo / astramiti dhanurupadizyate, dhanuHzikSAmityaryaH, AlIDhasthAnavizeSataH ege asaMjatA, na sarve, adhavA sarve kAraNA astrazAstrANyadhIyate, haMbhImAsurukkha koDallagaM dharmapaTakA vakaM vAyattAra . vA kalAo suTTu sikkhaMti / azubhenAdhyavasAyena atiyAtAya pANiNaM ti evaM puruSasya ziraschettavyam, evaM cArthI pratyarthI 25 vA daNDayitavyaH, netrAgA( ? kA)rAdibhizca kArI akArI ca jJAtavyaH, amukAparAdhe cAyaM daNDo hataccheda-mAraNetyAdi / kizca-kei maMte adhijaMti, anamaMte AbhicAruke atharvaNe hRdayoNDikAdIni ca azvamedhaM sarvameSa puruSamedhAdi ca mazrAnadhIpate / bhUtamatro dhAtuvAdaH bilavAdAdi / bahUNaM pANANaM bhUtANaM vihevaNaM, vijJApana ityarthaH / uktaM ca. SaT zatAni niyujyante pazUnAM madhyame'hani / azvamedhasya vacanAmyUnAni pazubhitribhiH // 1 // 1 mege pavedeti adeg khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 / 'mete pavedeti khaM 1 / meSa pabhAsati cuupaa|| jehiM khaM 2 pu1pu2 vR0 dii0|| 3dIsaMti khaM 1 // 4 maccitA khaM 1 khaM 2 pu 1 // + bAdhyatte bhuusNp*|| satthameNetutisaM pu.1 pu 2 / satthamege susi khaM 10, ni0 gA0 91 cUrNyavataraNe // 8degvAdAya saM 2 pu 1 // 9eme maitekhara pu 1 pu 2 vR0 dii|| 10 netrArAgAdi cuuspr0|| Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 167 sukhamA 401-15] sUyagaDaMgasuttaM viiyamaMga paDhamo suyakkhaMdho te tu azubhAdhyavasitAH // 4 // kica412. mAiNo kaTu mAyAo kAmabhoge samAhare / haMtA chettA paMkattittA AtasAtANugAmiNo // 5 // 412. mANao kAhu (mAiNo kaTTa) mAyAo0 silogo / teNa cANakka-koDillaM IsatthAdI mAyAo adhijati jadhA paro vaMcetavyo / tahA vANiyagAdiNo ya ukaMcaNa-vaMcaNAdIhiM atthaM samajiNaMti / lobho tattheva otaresi, mANo vi / / evaM mAyiNo mAyAhiM atthaM uvajiNaMti, yatheSTAni sAvadhakAryANi sAdhayanti, tata eSAM karmabandho bhavati / kAmabhogAna samAhare, kAraNe kAryavadupacAraH, artha eva kAmabhomAH tAn samAharantIti / paThyate ca-"AraMbhAya tiuTTaha" ArambhAt vibhiA kAya-bAga-manobhiH AuTrAtIti tiuti bahave jIve egidiyAdi jAva paMceMdiya tti baMdhati ya evamAdi Arabhate pApam / [haMtA gAmAdi, chettA miyapuMchAdi, pattiyA hatthidaMtAdi hatyAdi vA / AtasAtA0] // 5 // taM tu 413. maNasA vayasA ceva kAyasA ceva aNtso| ___ Arato parato vA vi duhA vi ya asaMjatA // 6 // 413. manasA vayasA cepa0 silogo / maNasA cavasA kAyasA, NavaeNa bhedeNaM jIve haNato baMdhato uddhaMseMto ANaveto kuto arthopArjanaparo nirdayaH / adhavA [ ?? haMto gAmAdi, chettA miyapRcchApi, pakattiyA hatthidaMtAdi hatyAdi vA, AtasAtA / 11] maNasA "kaiyA vazca sattho." gAdhA, kAyeNa kilissaMto, paDhamaM maNasA, pacchA dhAvAe, aMtakAle kAraNa / Arato sayaM, parato aNNeNa, duhA vi // 6 // sa evam 15 414. verANi kuvvatI verI tato gherehiM rajati / pApopakA ya AraMbhA dukkhaphAsA ya aMtaso // 7 // 414. verANi kuvvatI verI0 silogo| sa vairANi kurute vairI / tato aNNe mAreti, aNNe baMdhati, aNNe daMDetti, aNNe Nivvisae ANavetti, cora-pAradAriya-sUya-copagAdibahujaNaM veriyaM kareti / jesu vA tthANesu rajati sajjati gijjhati ajhovavavati / paThyate ca-"jehiM verehiM kaccati" tataste vairiNaH ihabhave ceva karakayAdIhiM kazcaMti, chidyanta ityarthaH / jANi 20 vA kareti tANi se adhiatarANi paDikaraiti, rAmavat , jadhA rAmeNa khattiyA ucchaaditaa|| . apakArasamena karmaNA, na narastuSTimupaiti zaktimAn / adhikAM kuru vairayAtanAM, dviSatAM jAtamazeSamuddhare // 1 // subhommeNAvi tisattakhutto pibaMbhaNA pudhavI katA / pApopakA ya ArambhAH, pApAr2yAH pApopagAH pApayogyAH, pApAni vA upagacchantyArambhimA, ArambhA hiMsAdayaH, duHkhasparzA duhAvahAH, duHkhodayakarA ityarthaH, ante iti antaza: 25 mRtasya narakAdiSu / "pAvANaM khalu bho! kANaM kammANaM duzciNNANaM jAva vedaittA mokkho, Natthi avedaittA, tavasA vA jhosaittA" [dazavai0 a0 11 sthAna 18] | aSTAnAmapi prakRtInAM yo yAdRzo'nubhASaH sa tathA phalati // 7 // kiJca 415. saMparAgaM nigacchaMti attA dukkddkaarinno| . rAga-dosassitA bAlA pAcaM kuvvaMti te bahuM // 8 // 1 kAmabhoge samArame pu 2 0 dii| kAmabhoge samAhare khaM 1 kha 2 pu 1 / AraMbhAya tiuDa cUpA vRpA0 // 2pagabhittA khaM 2 pu 1 // 3 caturasrakoSThakAntargato'yaM prakRtasUtrazlokasatkathUrNigranthasandarbho lekhakapramAdAdikAraNAdanantarasUtrazlokacUrNau praviSTo vartate / mayA tveSo'tra yathAsthAnaM caturasrakoSThakAntaH sthApito'sti / dRzyatAM TippaNI 5 // 4 navakena bhedena // 5[?? ?? ] etaccihAntargato'yaM paJcamasUtrazlokasatkathUrNigranthasandarbhaH lekhakapramAdAdatrAgato'sti, ato'yaM cUrNigranthasandarbho'nantarAtikrAntazlokacUrNI yathAsthAnaM caturasrakoSThakAntanivezito'stIti // 6 verAti khaM 1 / verAI khaM 2 / verAiM pu 1 pu 2 // 7 jehiM verehi kaJcati cUpA0 // 8varatthANesu rajati sajasajjati cuuspr.|| 9 attadukkaDakAriNo khaM 2 pu 1 pu 20 dI / "AtmaduSkRtakAriNaH" iti vRttiH // Jain Education Intemational Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 Nijjutti-cuNNisamalaMkiyaM [8vIriyajjhayaNa 415. saMparAgaM [NigacchaMti. silogo / ] tAsu tAsu gatiSu saMparANijjatIti saMparAgaH saMsAraH / athavA para ityanAbhimukhyena badhyamAnameva vedyate, nigacchaMti prAmuvanti / ArcA nAma viSaya-kaSAyArtAH / dukkaDakAriNo dukaDANi hiMsAdINi pAvANi kurvantIti dukkaDakAriNaH / kiMnimittam ? rAga-dosassitA bAlA bAlavIryAH, sa eva prakRtiH I, bahuM kira kAlaM ThitI mohaNIyassa vibhAsA / tatastaiH pApaiH karmabhiH sAmparAyikaiH samparAyameva NiyacchaMti, saMsAramityarthaH, tatra 5.ca narakAdiSu duHkhAnyanubhavanti // 8 // 416. etaM sakammaviriyaM bAlANaM tu paveditaM / / __etto akammaviriyaM paMDitANaM suNeha me // 9 // 416. etaM sakammavIriyaM0 silogo / sakarmavIriyaM ti vA bAlavIriyaM ti vA egahu~ / idAnIM akammavIriyaM ti vA paMDitavIriyaM ti vA egaDhe ti // 9 // keriso puNa paMDito ? ucyate10 417. devie baMdhaNummukke savato chinnnnbNdhnne| paMNolla pAvagaM kammaM sallaM kaMteti aNtso||10|| 417. davie baMdhaNummukke0 silogo / rAga-dosavimukko davio, vItarAga ityarthaH, athavA vItarAga iva vItarAgaH, bandhanebhyo muktakalpaH paNDitavIryAvaraNebhyaH / savvaso chinnabaMdhaNe tti siddhaH, tena nAdhikAraH / ye punaH pramAdAdayo hiMsAdayaH rAgAdayo vA teSu kAryavadupacArAducyate-savvato chiNNabaMdhaNe, na teSu varttata ityarthaH / kasAyaappamatto vA sa 15 akarmavIraH, evaM ceva akammavIriyaM buJcati / kadhaM akammavIriyaM ?, yatastena karma na badhyate, na ca tat karmodayaniSpannam , yena karmakSayaM karoti tena akarmavIryavAn / paNolla pAvagaM kammaM, pramAdAdIn pApakarmAzravAn tAn praNudya sallaM kanteti 'aMtaso, bhAvakammasallaM aTThappagAraM, tat kuntati chinattItyarthaH, antaso tti yAvadanto'sya, niravazeSamityarthaH // 10 // kena kRntati ? kiM vA''dAya kRntati ? iti, ucyate-dhammamAdAya / kIdRzaM dharmam ?418. NeyAuaM suakkhAtaM upAdAya smiihte| bhujo bhujjo duhAvAsaM asubhattaM tadhA tathA // 11 // 418. NeyAuaM suakkhAyaM0 silogo / nayanazIlo naiyAyikaH / kutra nayati ?, mokSam / suSTu AkhyAtaH suakkhAtaH / upAdAyeti gRhItvA / samyag Ihate samIhate dhyAnena / kiM dhyAyate ?, dhammaM sukaM ca / tadAlaMbaNANi tu bhujo bhuJjo duhAvAsaM, bhUyo bhUya iti vIpsArthaH, atItA-'nAgatAni aNaMtAI bhavaggahaNAI, sakammavIriyadoseNa bhUyo bhUyo NaragAdisaMsAre NANAvidhadukkhavAse sArIrAdINi dukkhANi bhujo bhujjo pAvati / azubhabhAvaH asubhattaM, tadhA tadhA 25 tena tena prakAreNa, yathA yathA karma tathA tathA'zubhaM phalati / athavA azubhamiti azubhabhAvanA gRhItA, yathA "zubhaM kiM nu .kaDevare0" [ ] / evamanityAdyA api dvAdaza bhAvanA gRhItAH // 11 // tatrAnityabhAvanA419. ThANI vividhaThANANi caissaMti Na sNso| aNitie ime vAse gAtIhi ya suhIhi ya // 12 // 419. ThANI vividhaThANANi0 silogo / sthAnAnyeSAM santIti sthAninaH / devaloke tAvadindra-sAmAnika30 trAyAdhizAdyAH / manuSyeSvapi cakravarti-baladeva-vAsudeva-maNDalika-mahAmaNDalikAdi / tiryakSvapi yAnISTAni, vividhAnIti uttama-madhyamA-'dhamAni / tebhyaH sthAnebhyaH sarvasthAninaH cahassaMti. nAstyatra saMzayaH / uktaM hi 1"niyacchanti badhnanti" iti vRttau // 21 iti catuHsaGkhyAdyotako'kSarAGkaH / prakRtiH sthitiH raso'nubhAgazcetyarthaH // 3 davite khaM 2 pu 1 // 4 paNolle khaM 1 khaM 2 pu 1 pu21 5 kattati aMtaso khaM 1 / kaMtaha appaNo pu 2 paa0|| 6 muktakebhyaH paNDi cuuspr0|| 7 appaNo, bhAvaMcUsapra. // 8 karma cUsapra0 // 9NetAuyaM khaM 1 // 10 aNitie ya saMvAse vR0 dii| aNItite ayaM vAse khaM 1 / aNIyae ayaM vAse pu 1 pu 2 / aNiyae ya saMvAse khaM 2 // 11 NAyaehiM sukhaM 1 pu 2 / nAtatehiM sukhaM 2 // Jain Education Intemational Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0416-22] sUyagaDaMgasuttaM biDayamaMgaM pddhmo.suykkhNdho| azAzvatAni sthAnAni sarvANi divi ceha ca / devA-'sura-manuSyANAM Rddhayazca sukhAni ca // 1 // / kiJca-aNitie ime vAse, jIvato'pi hi anityaH saMvAso bhavati, kaiH ?, jJAtibhiH, jJAtayo nAma mAtA-pitRsambandhAH, suhRdaH zeSA mitrAdayaH // 12 // 420. evamAdAya medhAvI appaNo 'giddhimuddhre| AyariyaM uvasaMpajje saMbe dhammA akopitA // 13 // [sUtramaM0 500] 420. evamAdAya medhAvI0 silogo / evamavadhAraNe, AdAe tti evaM buddhyA gRhItvA, yathA sarvANi azAzvatAni sthAnAni paNDitavIryaguNAzca mokSe ca zAzvataM sthAnaM AdAe tti, athavA dvAdazasu bhAvanAsu yaduktaM taM AdAya upadhArayitvetyarthaH, Atmanaiva Atmani gRddhimuddharet , mamIkAramityarthaH, taM0-"hatthA me pAdA me jIvejjAmi jesu yA / " kalatrakhajana-mitrAdiSu gredhirutpadyate tebhya Atmanaiva AtmAnamuddharet / kiJca-giddhimuddharemANo AyariyaM uvasaMpanje, svAdhyAya- 10 tapAdInuttarottaraguNAnupasampadyamAnaH carittAriyaM maggaM uvasaMpajjejA, AyariyANa vA maggaM upasaMpajjejja / sarve dharmAH kutIthikAnAM akopitA nAmA Na kehiM vi kovijaMti / kovito NAma dUSitaH, kUTakArSApaNavat, chedo puNa Na kovijjai // 13 // taM kadhaM uvasaMpajjai ?, dohiM ThANehiM 421. sahasammutiyAe NacA dhammasAraM muMNetta vA / uvahite ya medhAvI paDighAtapAvage // 14 // 421. sahasammutiAe NaccA0 silogo / zobhanA matiH sanmatiH, sahajA''tmamatiH sahasanmatiH, svA vA matiH sanmatiH, saha sammatIe sahasammatigaM pratyekabuddhAnAm / nisargasamyagdarzane vA pittajvaropazamanadRSTAntasAmarthyAd AbhiNibodhiya-suyaM uppADeti, jadhA ilAputteNa [Ava0 hAri0 vR0 patra 359-2 ni0 gA0 846 ] / dhammasAraM suNetta vA, yathA tIrthakarasakAzAdanyato vA dharma eva sAraH dharmasAraH, dharmasya vA sAraH dharmasAraH cAritraM taM [suNettA zrutvA ] pratipadyate, pacchA uttaraguNesu parakkamati paMDitavIrieNa puvvakammakkhayaTThatAe / evaM so davio hiMsAdi rAgAdi vA baMdhaNa-20 vimukko akammavIrie uvahite ya medhAvI paDighAtapAvage, dhamme uvahite akammavIrie yA vaDDamANapariNAme merAe dhAvatIti medhAvI pratyAkhyAtahiMsAdiaTThArasasaMjata-virata-paDihata-paJcakkhAtapAvakamme // 14 // sa evamuttaraguNesu ghaDamANo 422. jaM kiMci uvakkama NacA AukkhemaM ca appnno| tasseva aMtaraddhA khippaM sikkheja paMDite // 15 // 422. jaM kiMci uvakkama NaccA0 silogo / yatkiJciditi upakramAdvA avAeNa vA / adhavA tiviho uvakkamo-25 bhattapariNNA-iMgiNAdi / AyuSaH kSemamityArogyaM zarIrasya, cAd upadravA Atmana ityAtmazarIrasya / tasseva aMtaraddhA, tasseti tasya AyuHkSemasya antaraddhA ityantarAlaM yAvanna mRtyuriti yAvadvA mUDhA saMjJA / khippamiti khippaM saMlehaNAvidhi zikSeva // 15 // sikkhA duvidhA-AsevaNAsikkhA gahaNasikkhA ya / grahaNe tAvad yathAvanmaraNavidhirvijJeyaH / AsevanayA jJAtvA AsevitavyaM yad yadicchati manasA / AsevaNasikkhA 1gehimu khaM 2 // 2 AriyaM khaM 1 pu 1pu 2 vR0 dii0|| 3 savvadhammamakoviyaM khaM 2 pu 1 pu 2 0 dI / savvadhammamagoviyaM khaM 1 pA0 // 4degmmuie khaM 1 khaM 2 pu 1 vR* dI0 / degmmaie pu 2 // 5 suNettu khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 6 samuvaTTite aNagAre paJcakkhAyapAvara khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dI / uvaTTite u aNadeg khaM 1 // 7 "vayachakka 6 kAyachakaM 12.akappo 13 gihibhAyaNaM 14 / paliyaMka 15 nisijjA ya 16 siNANaM 17 sobhavajjaNaM 18 // 1 // " ityetadaSTAdazakam // 8 jaMkiMcuvakama jANe Aukkhe-- massa appaNo / tasseca aMtarA khippaM sikkhaM sikkheja paMDite khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dI / kiM tuvakkama kha 2 pu 132 // . sUya. su. 22 Jain Education Intemational Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 Nijjutti-cuNNisamalaMkiyaM [ 8 vIriyajmaparNa 423: jadhA kummo sayaMgAI sae dehe smaahre| .. .. . evaM pAvahiM appANaM ajjhappeNa samAhare // 16 // 423. jadhA kummo sayaMgAI0 silogo / maraNakAle ca nityameva yathA kUrmaH svAnyaGgAni pazca sae dehe samAhare tti nAma pravezayati, tataH zRgAlAdibhyaH pizitAzibhyaH abhigamyo na bhavati / evaM pAvehi appANaM, pAvANi hiMsAdINi 5kasAyAdINi ca, maraNakAle cA''hAropakaraNasevaNavyApArAccA''tmAnaM saMhRtya nirvyApAraH saMlekhanAM kuryAt / AtmAnamadhikRtya yat pravartate tad adhyAtmama, dhyAnaM svAdhyAyo vairAgyaM ekAgratA ityAdinA'dhyAtmena pApAt samAhare tti // 16 // tatra trayANAM maraNAnAmanyatamaM vyavasyate / iha tu pAovagamaNamadhikRtam , yenApadizyate424. 'saMhare hattha-pAde ya kArya saviMdiyANi y| pAvagaM ca parINAmaM bhAsAdosaM cai pAvagaM // 17 // 10 424. saMhare hattha-pAde ya0 silogo| hasta-pAdapravIcAraM saMhRtya niSpandastiSThet / kAyaM ca saMhara ullaGghanAdibhyaH / sarvendriyANi vA skhe ve viSaye saMhara rAga-dveSanivRttiM kuru / pAvagaM ca parINAmaM0 vRttam / NidANAdi ihalogAsaMsappayogaM ca saMhara iti vartate / bhAsAdosaM ca pAvagaM ti vAgguptirgRhyate // 17 // evaM bhattapariNAe iMgiNIe vi ayatattaM sAhara, "jataM gacche jataM ciDhe" [dazavai0 a0 4 prAnte gA..] tti / durlabhaM paNDitamaraNamAsAdya karmakSayArtha sadopayuktena bhAvyam / tattha NaM jati koyi rAyA vA rAyAmacco vA vaMdeja vA pUyeja vA nimaMteja vA tatra na rAgaH kArya iti kRtvA apadizyate15 425. aNu mANaM ca mAyaM ca taM pariNAya pNddite| sutaM me ihamegesiM evaM vIrassa vIriyaM // 18 // 425. aNu mANaM ca mAyaM ca0 [silogo] / adhavA maraNakAle cAmaraNakAle ca sarvakAlameva aNu mANaM ca mAyaM ca taM pariNAya paMDite / aNuriti stoko'pi mAno na karttavyaH. kima mahAna ? / aNa kimu mahatI? iti / pUjA-satkAra-kAmabhoge koi paDiseveja, jadhA paMDarajAe [dazAzru0 a0 8 ni0 gA0 57-58 taJcauM ca / Ava0 cUrNI patra 522 / Ava0 hAri0vRttiH patra 393-2] / evaM ca krodhabhAvamapi duvidhAe pariNAe jJAtvA kaSAyavipAkaM ca tebhyo nivRttiM kuryAditi paNDitaH / paThyate ca-"atimANaM ca mAyaM ca, taM pariNAya paMDite" atIva mAno yathA subhommAdi, ko'rthaH ? yadyapi sarAgasya mAnodayaH syAt tathApi udayaprAptasya viphalIkaraNaM kAryam / sutaM me ihamegehiM(siM) evaM vIrassa vIriyaM, zrutaM mayA tIrthakarAt sthavirebhyo vA iheti ihaloke pravacane vA ekeSAM na sarveSAm , etad vIryavato vIrasya paMDitavIriyaM, yaduktaM vIrassa vIrataM iti / yathA vA'syAvasAnamiti tada vyAkhyAtama // 18 // 28 sa evaM maraNakAle amaraNakAle vA paNDitavIryavAn mahAvrateSUdyataH syAt / tatrAhiMsA prathamam * 426. uDDemadhe 'tiriyaM disAsu je pANA ts-thaavraa| savattha viratiM kujjA saMti-NivANamAhitaM // 19 // 426. asya zlokasya carcA uktA [ sUtragA0 243] // 19 // kizca 1pAvAI medhAvI ajjha khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 ghR0 dii0|| 2sAhare hattha-pAde ya maNaM sa khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| 3ca tArisaM khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 4 Ayatardva suyAdAya evaM vIrassa vIriyaM / sAtAgAravaNihute uvasaMte aNihe cre|| itirUpaH sUtrazlokaH khaM 1 vartate / aNu mANaM ca mAyaM ca taM pariNAya paMDie / AyayaTuM suyAdAya evaM vIrassa vIrassa vIriyaM / sAyAgAravaNihute uvasaMte'Nihe care // itirUpaH pAThaH khaM 2 pu 1 pu 2 varttatte / aNu mANaM ca mAyaM ca taM pariNNAya paMDie / sAtAgAravaNihue uvasaMte'Nihe cre|| itirUpaH sUtrapAThaH vR0 dii| atimANaM ca mAyaM ca taM pariNNAya paMDie / iti suyaM me ihamegesiM eyaM vIrassa vIriyaM / iti AyataTuM suAdAya evaM vIrassa vIritaM / iti ca sUtrapUrvArdhasya pAThabhedatrayaM vRttau vRttikRtA nirdiSTaM vartate / cUrNau tvAdya eka eva pAThamedo nirdiSTo'sti // 5 nAyaM sUtrazlokaH sUtrapratiSu dRzyate / kiJca cUrNi-vRtti-dIpikAkRdbhisya loko nirdiSTo'sti / api cAyaM zlokaH tRtIyAdhyayanacaturtheddezake 243 tamo vartate // 6tiriyaM vA je dii| tiriya disAsu je vR0||. Jain Education Interational Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sucagA0 423-30] sUyagaDaMgasutaM biiyamaMgaM paDhamo suyakkhaMdho / * 427. pANe ya NAtivAeja adiNNaM pi ya NA''tie / sAtiyaM Na mulaM bUyA esa dhamme vusImayo // 20 // 427, evaM tAvat pANAtivAyaM vajjejja / Na vA adiNNAdANaM Adie / sAdiyaM NAma mAyA, sAdinA yogaH sAdiyogaH, saiMha AtinA sAtiyaM, na hi mRSAvAdo mAyAmantareNa bhavati, sa cokaMcaNa-vaMcaNa - kUDatulAdisu bhavati, sAtayogasahito musAvAdo bhavati, sa ca pratiSidhyate, anyathA tu 'na mRgAn pazyAmi, Na ya vallikAiyesu samuddissAmo' evamAdi 5 brUyAt, yenAtra paro vacayate tat pratiSidhyate, kodha-mANa- mAyA - lobhasahitaM vacaH / eSa dharmaH yo'yaM uktaH svabhAvaH, vusimatAM vasUni jJAnAdIni 3 // 20 // 428. ayaMbhAvarate NicaM bhave bhikkhU [ susaMvuDe ] / atikamaM tipAdAe maNasA vi Na patthara // 21 // 428. ayaMbhAvarate NicaM bhave bhikkhU0 kaNThyam / atikkamaM tivAyAe maNasA vi Na patthara, ati: ati- 10 kramaNe, yenAtikramyante etAni paJca mahAvratAni so'tikramaH / tatra prANAtipAtamadhikRtyApadizyate - tipAdAe tribhyaH pAtayatIti tripAtaH, tad manasA'pi na prArthayet kimu vacasA karmaNA vA ? navakena bhedena / evaM zeSANAmapi jAva parigrahaH // 21 // evaM tAvat svayaM na karoti vratAtIcAram / yo'pi tamuddizyAnyaiH prANAtipAtaH kRtaH kriyate vA tatrApyayamupadezaH " 429. kaDaM caM kIramANaM ca AgamessaM ca pAvagaM / 171 sarva taM NANujANaMti AtaguttA jitiMdiyA // 22 // 429. kaDaM ca kIramANaM ca0 silogo / AdhAkammAdi kaDaM ageNchemANo NANujANati / kIramANamavi jaM jANati mama'TThAte taM NivAreti - No khalu mama aTThAe kiMci vi karaNijjaM / evaM jo vi AtmanimittaM asaMyamastaiH kRtaH, tadyathA-zatroH zirazchinnaM chidyate vA, vadhyo hato hanyate vA, mAMsAdyopakAni sattvAni hatAni hanyante vA, tamapi kaDaM ca kajjamANaM ca NANujANati / AgamessaM ca pAvagaM ti jati NaM koi bhaNijjA - ahaM te AusaMto samaNA ! asaNaM vA 20 uvakkhaDemi; taM pi NivAreti - No khalu mama aTThAe kiMci karaNijjaM / evaM asaMjato vi jo jaM haMtukAme taM pi AgamessaM pAvagaM savvaM taM NANujANaMti, sarvamiti tannimittaM vA kataM kaljamANaM vA NavageNa bhedeNa NANujANaMti paMDiyA | Atma Atmasu vA guptA jitendriyA jIhAdosaNiyattA | athavA sarvamiti AhAropakaraNAdi, sejjAo vi bAyAlIsadosa parisuMddhAo gheppaMti // 22 // evaM te bhagavantaH saMyamavIriyAvasthitA navakena bhedena tadatIcAraM na kurvate / ye tu tadvidharmiNa: bAlavIryAvasthitA api gRhebhyo'pi niHsRtAH santaH 430. "je yAbuddhA mahAnAgA vIroM'sammattarderisiNo / asuddhaM tesi parakaMtaM saphalaM hoti sabaso // 23 // 430. je yA'buddhA mahAnAgA 0 [ silogo ] / je ti aNiddiTThaniddeso / abuddhA buddhavAdinaH, athavA na buddhA abuddhAH bAlavIryAbasthitAH sakammavIrie va Rti / tahA (mahA) pANaM NayaMti mahAnAgAH, vijjAbaleNa vA yathA buddhaH tapasvI, 1 NAdivApajjA khaM 1 / NAivAtejA khaM 2 pu 1 / NAivAijjA pu 2 // 2 NA''die khaM 1 / nA''yara khaM 2 pu 1 pu 2 // 3 sAtiM Na cUsapra0 // 4 saha sAtimA sAtiyaM cUsapra0 // 5 lobhahasitaM cUsapra0 // 6 atikkamaM ti vAyAe maNasA vi Na patthara / savvato saMvuDe daMte AyANaM susamAhare // itirUpaH sUtrazlokaH khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 varttate // 7 atiritikrameNa yenA sapra0 // 8. tipAda eva tri cUsapra0 // 9 ca kajramANaM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 10 paribuddhA cUsapra* // 11 je abuddhA saM 1 pu 2 // 12 mahAbhAgA pu 1 pu 2 vRpra0 dI0 // 13 rA asa khaM 2 // 14 khaM 212 // siNo 1 15 25 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1.72 Nijjutti- cuNNisamalaMkiya [ 8 vIriyajjhayaNaM nimittabalena vA yathA gozAlaH, rAyapavvaitagA vA bahujaNaNetAraH bahujanenA''zriyante / pUyA - sakAraNimittaM vijjAo nimittANi ya payuMjamANA tapAMsi ca prakAzAni prakurvanti teSAM bAlAnAM yat kizcidapi parAkrAntaM tadazuddham, bhAvopahatatvAd navakenApi bhedena ajJAnadoSAzca / evamAdibhirdoSaiH azuddhaM tesiM parakaMtaM, azuddhaM nAma yathoktairdoSaiH, parAkrAntaM caritaM ceSTitamityarthaH, kuvaidyacikitsAvat / saphalaM hoti savvaso, phalaM NAma kammabaMdho, tattatkarmabandhaM prati saphalaM bhavati, sarvaza 5 iti sarvAH kriyAsteSAM karmabandhAya bhavanti / sarvaM hi keTukavipAkaM sucaritamapi pudgalasya mithyAdRSTeH, nirvANaM vA pratyaphalaM bhavati // 23 // sarvazastadviparItAH sacchAsanapratipannAH 431. je tu buddhA mahAnAgA bIrA sammattadaMsiNo / suddhaM tesi parakaMtaM aphalaM hoti saGghaso // 24 // 431. je tu buddhA mahAnAgA0 silogo / svayambuddhAstIrthakarAdyAH, tacchiSyA vA budhabodhitA gaNadharAdayaH 10 mahAnAgA iti / caturasItI usabhasAmiNo sissasahassANi, usabhaseNassa battIsaM samaNasAhassIo gaNo AsI, evaM jAva mANasAmI tAva saMghassa catuvvidhassa parimANaM bhAsitavvaM / pratyekabuddhAH punaH sAmprataM na mahAnAgAH, kecittu pUrvamAsan / ye cAnye rAjAdayaH pUrvaM mahAnAgAH Asan pazcAdvA jAtAste vIrA iti akammavIrie baTTamANA sarAgA vItarAgA vA vIrAH tapasi NANAdIhi vA virAjatIti, vIrA vidArayantIti vA karmANi / sammaM parasaMtIti sammattadaMsiNo / tesiM bhagavaMtANaM suddhaM tesiM parataM, zuddhaM NAma NiruvarodhaM sala- gArava - kasAyAdidosaparizuddhaM anuparodhakRd bhUtAnAM tavidupasavidhe (1) saMjame 15 ca parAkrAntiH / aphalaM hoti savvaso, phalaM NAma karmabandho, taM pratyaphalaM, kathaM ?, "saMjame aNaNyaphale tave vodANaphale" / [ bhaga0 za0 2 u0 5 sU0 110 patra 138 - 1] uktaM ca - "nirAsadaM nissukha - duHkhakalpanaM, [..... lam / " [ ] / mokSaNaM vA prati saphalam [ dharmamuvAca niSpha ] // 24 // evaM pUrva pazcAdvA mahAjananetRRNAM mahAjanavijJAtAnAM ca -- 432. tesiM tu tavo suddho kviMtA je mahAkulA / amANite pare tu Na silogaM vayaMti te // 25 // 432. tesiM tu tavo suddho0 silogo / teSAmiti je adhuttakAriNo jentitA miriTThA, mahaM prAdhAnye, kulaM ikSvAkukulAdi, kecit tvajJAtakulIyA api bhUtvA vidyayA tapasA sauryAd vistIrNIbhavanti nandakulavat / ettha catubhaMgo, kiMci kulato vi mahAntaM jaNato bi 1 evaM catubbhaMgo, eto egatarAto viNiktA mahAkulAtI / maidvA kulameSAM mahAkulAH, bhagavAneva chaumasthakAle / avamANite pareNaM tu Na silogaM jayaMti te, silogo nAma zlAghA, amukarAjA vA AsI25 diti ibhyo vA zAlibhadrAdiH / tat pUjA-satkAra-lAghAdinimittaM kulaM na kIrttayitavyam, kulAdikAryanimittaM vA kIrttata // 25 // kina 1 20 433. appapiMDAsa pANAsi appaM bhAseja subate / khaMte'bhinivvuDe daMte vigatagedhI Na rajjati // 26 // 433. appapiMDAsa pANAsi0 silogo / saMyame'pIyameva varNyate, teNa appapiMDAsi appaM piNDamabhAtIti appapiMDAsI, 30 asaMpuSNaM vA, evaM pANaM pi / aTTha kukkuDiaMDagapamANamette kavale AhAramAhAremANe appAhAre, duvAlasa addhomodariyA, solasa dubhAgataM, cauvvIsaM omodariyA, tIsaM pamANapatte, battIsaM kavalA saMpUNNAhAro, eto ekeNAvi UNaM jAva 1 kaTuka sapra0 // 2tha khaM 1 khaM 2 // 3 mahAbhAgA pu 1 pu 2 vRpra0 dI0 // 4 dhIrA khaM 2 pu 2 // 5-6 AsIt cUsapra0 // 7 nirAsassAdaM vA0 mo0 // 8pi tavo'suddho khaM 1 khaM 2 0 dI0 / pi tavo suddho pu 152 // 9 jaM vane viyArNati na silogaM pavedae khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 / silotaM khaM 1 / paveyate khaM 2 pu 1 pu 2 // 10 vItagiddhI sadA jae bI0 / vIyagehI sayA jate khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 / vigatagiddhI sadA japa vR0 // 11 kukuMDi cUsa* // Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0 431-34] sUyagaDaMgasuttaM viDayamaMgaM pddhmo.suykkhNdho| ekkagAseNa egasittheNa vA / evaM uvakaraNomodariyA / appaM bhAseja tti anarthadaNDakathAM na kuryAt , kAraNe'pi ca noccaiH / bhaNitA davyomodariyA / bhAve tu khaMte'bhiNivvuDe dante, akrodhanaM kSAntiH, abhiNivvuDo NAma nirvRtIbhUtaH zItIbhUto, arthazIlo artheSu jJAnAdiSUdyataH, daMte iti dAntendriyaH / tavasA ya vigatageghI NidANAdisu gedhiviSpamukke ya paDuppaNNesu Na rajati Na ya kaMkhAmohaM kareti // 26 // 434. jhANayogaM samAhaTu kAyaM vosijja svvso| 'titikkhaM paramaM NacA AmokkhAya parivvaejAsi // 27 // tti bemi // ... // vIriyaM [ahamajjhayaNaM] sammattaM // 8 // 434. jhANayogaM samAhaTTa. silogo| dhyAnena yogo dhyAnayogaH, prazastadhyAnayogaM samyag hRdi AhRtya aprazastaM cA''hatya kAyaM vosiJja savvasa sarvaza iti AhArakriyAmapyasya na karoti, kheda-jalla-malApaharaNAdyAzca bAhyakriyAH / 'titikkhaM paramaM NaccA, titikSA nAma parISahovasammAdhiyAsaNaM, titikSaNameva paramaM mokSaNaM mokSasAdhanaM cetyevaM ca jJAtvA 10 AmokkhAya parivvaejAsi tti, AmokSAyeti yAvanmokSagamanaM tAva parivvaejAsi tti zarIramokkho vA, pari samaMtA savvato vaejAsi // 27 // bhagavAnAha-evamahaM bravImi, na paropadezAdityarthaH ||nnyaastthaiv // // vIryamaSTamamadhyayanaM samAptam // 8 // 1viuseja khaM 1 kha 2 pu 1 pu2|| 2 tetikkhaM khaM 2 // 3degkkhAte parivvatejA khaM 2 pu.1|| Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - jijutti-cuNNisamalaMkiyaM . [9 dhammajjhayaNaM [NavamaM dhammajmayaNaM] 10 dhammo tti ajjhayaNassa cattAri aNuyogadArA / dhammo asthaahikaaro| uktaH upakramaH / NAmaNipphaNNe dhmmo| so puNa dhammo puvuTThio bhAvadhammeNa ettha adhikaaro| eseva hoti dhammo eseva samAdhimaggo tti // 1 // 92 // dhammo puvvuddidyo / dhamma-'ttha-kAmA ya / taM ceva idhAvi parUvetavyo / iha tu bhAvadhammeNa adhikaaro| eSa eva ' dharmaH, eSa eva bhAvasamAdhiH, eSa eva ca bhAvamArgaH // 1 // 92 // tattha dhammassa Nikkhevo NAma-ThavaNAdhammo dabadhammo ya bhAvadhammo y| saccittacitta mIse gihatthadANe daviyadhammo // 2 // 93 // NAma-ThavaNAdhammo0 gAdhA / vatiritto davvadhammo tividho sacittAdi / tattha sacittassa jadhA-cetanA dharmaH, cetanA svabhAva ityarthaH / acittANa jadhA-dhammatthikAyassa jA jassa dhammatA / jadhAgatilakkhaNo tu dhammo adhammo ThANalakkhaNo / bhAyaNaM savvadavvANaM bhaNitaM avagAhalakkhaNaM // 1 // [uttarAdhyayanasUtra a0 28 gA0 9] 15 poggalatthikAyo gahaNalakkhaNo / missagANaM davvANaM jA jassabhAvatA, yathA kSIrodakaM sItalaM dhAturaktAvAkAzAyI (2) yAvanna pariNamatyudakaM tAvanmiyaM bhavati / gRhasthAnAM ca yaH kulagrAmAdi-nagaradharmaH / dANadhammo tti yo hi yena dattena dharmo bhavati sa tasmin deyadravye kAryavadupacArAd dAnadharmo bhavati / yathAannaM pAnaM ca vastraM ca AlayaH zayanA-''sanam / zuzrUSA vandanaM tuSTiH puNyaM navavidhaM smRtam // 1 // 2 // 93 // loiya louttario duvidho puNa hoti bhAvadhammo tu|| duvidho vi duvidha tividho paMcavidho hoti NAtavo // 3 // 94 // loiya louttario0 gAdhA / bhAvadhammo duvidho-loio louttario ya / loio duvidho-gihatthANaM kupAsaMDINaM calouttario tividho-NANaM dasaNaM caritaM ca / NANe AbhiNibodhigAdi / dasaNe uvasAmagAdi / caritte paMcavidho sAmAyagAdinA pANavadhaveramaNAdinA vA, catuvidho vA cAujjAmo, rAtIbhoyaNaveramaNachaho vA chavvidho pasatthabhAvadhammadvi tehiN| pAsatyosaNNAdIhiM dANa-ggahaNaM Na kAyavvaM saMsaggI vA // 3 // 94 // 26 tattha pAsatthosaNNa-kuzIlasaMthavo ettha atthe gAdhA * pAsatthosaNNa-kusIlasaMthavo Na kira vaTTate kAtuM / sUtakaDe ajjhayaNe dhammammi NikAiyaM evaM // 4 // 95 // ||dhmmss NijuttI sammattA // 9 // // 4 // 95 // NAmaNipphaNNo gto| suttANugame suttamuccAretavyaM1 nahaM ogAhalakkhaNaM uttarAdhyayane pAThaH // 20 Jain Education Intemational Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sutagA0 435-37 NijjuttigA0 92-95 ] sUryagaDaMgasuttaM viiyamaMga paDhamo suykkhNdho| 435. katare dhamme AghAte mAhaNeNa mtiimtaa| ___ aMju dhamme jadhAtadhA jiNANaM taM suNedha me // 1 // 435. katare dhamme AghAte. silogo / kataraH keriso vA, AghAta ityAkhyAtaH / mAhana iti bhagavAneva / samaNe tti vA [mAhaNe tti vA ] egahu~ / manyate anayeti matiH kevalajJAnamiti, matirasyAstIti matimAn , atastena matimatA / evaM jaMbuNAmeNa pucchito sudhammo Aha-aMju dhamme jadhA tadhA, aJjuriti ArjavayuktaH, na daMbha-kavvAdibhirupadizyeta / / te tu kuzIlAH bAlavIryavantaH, te'nArjavAni bruvate-na vayaM parigrahavantaH AraMbhiNo vA, etat saGghasya buddhasya upAsakAnAM vA iti / bhAgavatAstu-nArAyaNaH karoti harati dadAti vA / uktaM hi yasya buddhirna lipyeta hatvA sarvamidaM jagat / AkAzamiva paDhna na sa pApena lipyate // 1 // naivaM bhagavatA anArjavayukto dharmaH praNItaH, bhagavatA tu yo yathAvasthitastaM tathaiva matvA nirupadho dharmopadiSTaH, na 10 lokapaktinimittam, glAnAdyupAdhinA vA kiJcit sAvadyamAtena varttavyamityupadiSTam / jinAnAmiti SaSThI / jinAnAM saMtakaM tItA-'nAgatAnAm / paThyate ca-"jaNagA! taM suNe dhamme" jAyanta iti janakAH, he janakAH ! tamAkhyAyamAnaM suNe dhmme| yathoddiSTadharmapratipakSabhUtastvadharmaH, tatra cAmI vartante // 1 // 436. mAhaNA khattiyA vessA caMDAlA adu bokkasA / esiyA vesiyA muddA je ya AraMbhaNissitA // 2 // 436. mAhaNA khattiyA vessA. silogo / mAhaNA marugA sAvagA vA / khattiyA uggA bhogA rAiNNA ikkhAgA rAjAnastadAyiNazca / athavA kSatreNa dharmeNa jIvanta iti kSatriyAH / vaizyAH suvarNakArAdayaH, te hi havanAdibhiH kriyAbhirdharmamicchanti / caNDAlA api bruvate-vayamapi dharmAvasthitAH kRSyAdi kriyAM na kurmaH / bokasA NAma saMjogajAtiH / jahA-baMbhaNeNa suddIe jAto NisAdo tti vuccati, baMbhaNeNa vessajAto ambaThTho vuccatti, tattha NisAeNaM aMbaTThIe jAto so bokaso vuJcati / esiyA vesiyA, eSantIti eSikAH mRgalubdhakA hastitApasAca mAMsahetormugAn hastinazca eSanti 20 mUla-kanda-phalAni ca, ye cApare pASaNDAH nAnAvidhairupAyairbhikSAmeSanti yatheSTAni cAnyAni viSayasAdhanAni / atha vaizikA vaNijaH, te'pi kila kalopajIvitvAd dharma kila kurvate / athavA vezyAstriyo vaizikAH, tA api kila sarvA vizeSAd vaizyadharme vartamAnA dharma kurvanti / zUdrA api kuTumbabharaNAdIni kurvanto dharmameva kurvate / uktaM hi___ yA gatiH klezadagdhAnAM gRheSu gRhamedhinAm / putra-dAraM bharantAnAM tAM gatiM vraja putraka! // 1 // [ ye cAnye'nuddiSTAzchedana-bhedana-pacanAdidavva-bhAvAraMbhe NissitA NiyataM sitA NissitA // 2 // 437. pariggahe NiviTThANaM tesiM pAvaM pvddtii| AraMbhasaMvutA kAmA Na te dukkhavimoyagA // 3 // 437.pariggahe nnivittaannN0silogo| pariggaho sacittAdi3davvAdi catumvidho vA / tesiM mAhaNAdikusIlANaM pariggahe NiviTThANaM ti uvajiNaMtANaM sAravaMtANa ya NaTThaviNaTuM ca soentANaM tesiM pAvaM pavaDatI, AuavajjAo satta kammapagaDIo 30 siDhilabaMdhaNabaddhAo dhaNiyabaMdhaNabaddhAo karenti / eteSAM AraMbhasaMvutA kAmA, hiMsAdiArambhena saMvRtAH / athavA "AraMbhasammutA kAmA" sammutA nAma priyAH, Arambha eSAM smmtH| katham ? ArambhiNamupatiSThanti, nAlasam / uktaM hi 4 .sAra 1akkhAte pu 1 vR0 dI / aha'kkhAte khaM 1 khaM 2 pu2|| 2 aMjU dhammaM jahAtaccaM khaM 1 / aMju dhammaM ahAtacaM khaM 2 pu 1 pu 2 dR0 dii0|| 3 jaNagA! taM suNe dhamme cUpA0 / jaNagA! taM suNeha me vRpA0 // 4suNehi pu 2 // 5 vesA khaM 2 pu1pu2|| 6adu va bo khaM 1 // 7 pAvaM tesiM pavaDDati 30 dIpA / veraM tesiM pavaDati khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vRpA0 dii.|| AraMbhasaMbhiyA kAmA khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vRpA0 dI0 / AraMbhasammutA kAmA cUpA0 // 9saMyamataH cUsapra0 // . . . Jain Education Interational Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Nijutti-cuNNisamalaMkiyaM [9 dhammajjhayaNaH ArabhA''rabha karmANi zrAntaH zrAntaH punaH punH| [ ] tathainaM te prANairapi parirakSitA jarA-vyAdhyudaye duHkhodaye. vA mRtau vA prApte na tasmAd duHkhAd mocayanti, na ca narakAdiSu prAptasya tato narakAdiduHkhAd vimocayanti // 3 // 438. AghAtakiccamAdhAe NAio visesinno| ___ aNNe haraMti taM vittaM kammI kemmA'ya esati // 4 // 438. AghAtakiccamAdhetuM0 silogo / Ahanyate'neneti AghAtaH, maraNamityarthaH / AghAte AghAtasya vA kRtyaM maraNakRtyamityarthaH, AghAte zarIraM saMskArayitvA dahanti / mRtakRtyAni cAsya pitRpiNDAdIni AdhAe tti tamAdhAya kurvanti, mahiSa-cchAgAdyAzca vadhyante, karakaMtubhaktAni kurvanti / uktaM hi "avahattheNa ya~ piMDaM parisADeUNa patthare tassa / " [ ] ityAdi maraNakRtyam / adhavA "AdhetuM" kAUNa taM 10paNidhAya ye tasya bhrAtRputrAdayo dAyAdA jIvanti zabdAdiviSayaiSiNaH anena mRtadhanena vayaM bhogAn bhokSyAmahe, ajJAtayo'pi dAsa-bhRtya-macyAdayaH tat cyutadhanaM tarkayanti, aputrANAM ca mRtakaTaM rAjA gRhNAti / evaM vairA-jyAdisAmAnyaM aNNe haraMti taM vittaM, anya iti anya eva dAyAdA bhRtya-rAja-corAdayaH haraMti vA vibhayaMti vA NUti vA egahu~ / uktaM ca tatastenArjitairdravyairdAraizca parirakSitaiH / krIDantyanye narA rAjan! hRSTa-tuSTA halaGkatAH // 1 // karma asyAstIti karmI, tat karmA''dAya svakarmanivartitAM gatiM prApya tatkarmaphalamanveSati // 4 // 439. mAtA pitA eNhusA bhAtA bhajjA puttA ya orsaa| NAlaM te mama tANAe luppaMtassa sakammuNA // 5 // 439. mAtA pitA NhusA bhAtA0 silogo / urasi bhavA aurasAH, aurasA api tAvat putrA na trANAya, kimu kSetrajAtAdayaH ? / NAlaM te mama tANAe, yathaiva mAtrAdayo na trANAya sambandhinaH tathaivA''rambha-parigrahAvapi na trANAya viSayAzca / NAlaM te mama tANAe lupyamAnasyeti zArIra-mAnasairduHkha-daurmanasyaiH iha bhave'pi tAvanna trANAya, kimu parabhave ? 20 iti / kAlasoariaputto sulaso abhayakumArasakhA zrAvakadArako zrAvakazvAsau dArakazca dRSTAntaH // 5 // 440. etamahaM sapehAe prmaannugaamiyN| Nimmame NirahaMkAre care bhikkhU jiNAhitaM // 6 // 440. etamaDheM sapehAe. silogo / eyamiti yo'yamukto'rthaH, na hyadhArmikANAmiha paratra vA loke zaraNamastIti trANaM vA sammaM pehAe, paramaH arthaH paramArthaH mokSa ityarthaH, taM paramArtha anugacchati paramaTThANugAmI, yathoddiSTeSu mAtrAdiSu 25 vairAgyamanugacchati, jJAnAdayo vA paramArthAH tAn anugacchatIti paramArthAnugAmikaH / sa evaM sAdhuH Nimmame NirahaMkAre nAsya kalatra-mitra-vittAdiSu bAhyA-'bhyantareSu vastuSu mamatA vidyate iti nirmamaH, na cAhaGkAraH pUrvaizvarya-jAtyAdiSu ca saMprApteSvapi, tapaHsvAdhyAyAdiSu caredityanumatArthaH, jiNAhitaM AkhyAtaM, mArgamityarthaH, cAritraM tapo vairAgyaM vA // 6 // sa evaM matvA 'naite mAtrAdayo nAma sambandhinaH trANAya' iti, ityataH441. cecA putte ya mitte ya NAtao ya pariggahaM / ceccoNa attagaM sotaM Niravekkho parivvae // 7 // 1vyAdhyAdayaduH cuuspr0|| 2 AghAtiM khaM 2 / AghAtaM pu 1 // 3degmAdhAtuM khaM 1 / mAdhetuM khaM 2 cUpA0 / 'mAheDa pu 1 pu 2 // 4 nAyato visatesiNo khaM 2 pu 1 // 5 kammehiM kazcatI khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| 6degkattubha pu.|| 7ya piDhe pvaa0|| 8 pahausA pu 1 pu 2 // 9te tava tA khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dI / "nAlaM te tava tANAe vA saraNAe vA, tuma pi tesiM nAlaM tANAe vA saraNAe vA" AcArAne zru0 1 a02 u0 1 sUtra 2 // 10 nimmamo nirahaMkAro khaM 1 khaM 2 pu 1 pu2|| 11cecA vittaM ca putte ya NAyao khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| 12 ceJcANa aMtagaM soyaM khaM 1 khaM 2 pu 1: pu 2 30 dii| ceJANa aMtakaM soyaM iti cevANa attagaM soyaM iti ceccANa'NaMtagaM soya iti ca pAThabhedatrayI vRttau dRzyate / cecA aNaMtagaM soyaM cuupaa0|| Jain Education Intemational Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 446 susagA0438-46] sUyagaDaMgasutaM biiyamaMga paDhamo suykkhNdho| 441. ceccA putte ya mitte ya0 silogo / putre hyadhikaH snehaH tenA''dau grahaNaM kriyate / mittA tividhA sahajAtakAdayaH / jJAtakAH pUrvA-'parasambandhinaH / parigraho hiraNyAdi / cecANa attagaM sotaM, tyaktvA cecANa, Atmani bhavaM Atmakam / tatra mitra-jJAtayaH parigrahAzcaiva bAhiraMga sotaM, micchattaM kasAyA aNNANaM aviratI ya etaM attagaM sotaM, zrotaH dvAramityarthaH / paThyate ca-"ceccA aNaMtagaM sote" aNaMtA aNNANA-'viratI-micchattapajjavA, ubhayamavi ceccA / Niravekkho parivvae, aujagaM dhammamaNupAleMto na putra-dArAdIni punarapekSate / uktaM hi-'chalitA avayakkhaMtA NirAvayakkhA gtaa| mokkhaM / " [ | sa evaM pravrajitaH svarucinA'vasthitAtmA ahiMsAdiSu vrateSu prayateta // 7 // tatra hiMsAprasiddhaye jIvA apadizyante442. puDhavA''tu agaNi vAyU taNa rukkha sbiiygaa| aMDayA poya-jarAU rasa-saMseya-umbhiyA // 8 // 442. puDhavA''tu agaNi vAyU. silogo / kaNThyaH // 8 // sarveSAM bhedo vaktavyaH / ayathArthaparijhAtA hi 10 dukkhaM parihartumityato bhedaH 443. etehiM chahiM kAehiM taM vijaM ! prijaanniyaa| maNasA kAya-vakeNa NA''raMbhI Na pariggahI // 9 // kAehiM0 silogo / etehiM ti je uddiThA chakkAyA / tvamiti ziSyanirdezaH / vijamiti vidvAn , sa eva ziSyo nirdizyate, tvaM vidvan ! parijANiyA parijANiuM pariNAe duvidhAe / maNasA kAya vakkeNaM NA'bhI 15 Na pariggahI, ekkakke kAye Navago bhedo| mA ca parigrahaM kuryAt , parigrahanimitto hi mA bhUt kAyArambhaH / evaM sesANi vi batANi pAlejjA // 9 // aNNahA 444. musAvAta bahiddhaM ca uggahaM ca majjAiyaM / satthAdANANi logaMsi taM vijaM ! parijANiyA // 10 // 444. musAvAta bahiddhaM ca0 silogo / bahiddhaM mithuna-parigrahau gRhyete, tatra varttamAno'tIva dharmAd bahirbhavatIti 20 bAhiddhaM / uggahaM ca majjAiyamiti adattAdANaM / etANi satthAdANANi logaMsi zasyate aneneti zastram , zastrasya AdAnAni zastrAdAnAni, dhUyanta ityarthaH / kasya zastrasya ? asaMyamasya / tadetad vidvan ! parijAnIhi / athavA upadezo bhavati-tadetad vidvAn parijAnIyAt // 10 // idANiM uttaraguNAH 445. paliuMcaNaM ca bhayaNaM ca thaMDillussayaNAdi y|| dhuttAdANANi logaMsi taM vija! parijANiyA // 11 // 445. paliuMcaNaM ca bhayaNaM ca0 silogo| sarvataH kuJcanaM paliuMcaNaM mAyA / bhaJjate bhajyate vA'sAviti asaMyataibhaJjanaH lobhaH / sthaNDilaH krodhaH, cAritraM sthaNDilasthAnIyaM karoti, krodha eva sthaNDilaH vapurvarNAdi ca / ucchrayanamucchyaH [maanH]| ucchyaNAdi tti bahuvacanaM jAtyAdIni aSTau madasthAnAni / dhuttAdANANi logaMsi, dhUrtasyA''yatanAni karmaprasUtaya ityarthaH // 11 // evaM yad yadA karttavyaM tat sarvamiha zramaNadharme varNyamAne'padizyate / uttaraguNAdhikAre ca paThyate446. dhAvaNaM rayaNaM ceva vamaNaM ca vireyaNaM / 30 vatthikammaM sirovedhe taM vijaM ! parijANiyA // 12 // 1vAU khaM 1 khaM 2 pu 1 pu2|| 2 poyayA japu 1 // 3 ghAU pu0||4c ajAtitaM khaM 1 pu 2 vR.kI.ca ajAiyA khaM 2 pu 1 / aba majAiyaM ityatra sUtrapAThe makAro'lAkSaNiko jnyeyH|| 5degNANi ya khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 6dhaNA''dANAI khaM 2 pu 1 vR0 dii| dhuttAdANAI khaM 1 // 7dhoyaNaM rayarNa ceva vatthIkamma vireyaNaM / vamarNajaNa palimaMtha taM vija! khaM 1 kha 2 pu1pu 2 vR0 dii| palImaMthaM khaM 1 // sUya0 su. 23 25 Jain Education Intemational Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Nijutti-cuNNisamalaMkiyaM [9 dhammajjhayaNa 446. dhAvaNaM rayaNaM ceva silogo / dhAvaNaM vastrANAm , rayaNaM teSAmeva danta-nakhAdInAM ca / vamaNaM ca vireyaNaM, mukhavarNasaurUpyAtha vamanaM karoti, virecanamapi balA-'gni-varNaprasAdArtham / vatthikammaM sirovedhe taM vijaM parijANiyA, vatthikammaM aNuvAsaNA NiruhA vA / tattha palimaMtho saMjamassa / / 12 // 447. gaMdha malla siNANaM ca daMtapakkhAlaNaM tdhaa| pariggahitthi kammaM ca taM vijaM! parijANiyA // 13 // 447, gaMdha malla siNANaM ca0 silogo| gandhAzcUrNAdayaH / malaM pranthimAdI / siNANaM dese savve ya / daMtapakkhAlaNaM daMtadhovaNaM jadhA kucakucAveti / pariggahaM itthi kammaM ca, pariggaho sacittAdI, itthI tividhAo, kammaM hatthakammaM / syAt-pUrva bahiddhamapadiSTaM ityataH punaruktam , ucyate, tadbhedadarzanAnna punaruktam / / 13 / / 448. uddesiyaM kIrtakaDaM pAmiccaM ceva AhaDaM / - pUrti aNesaNijaM ca taM vijaM ! parijANiyA // 14 // 448. uddesiyaM kItakaDaM0 kaMTho silogo // 14 // 449. AsUrNiyamakkhirAgaM , gehapaghAyakammagaM / uccholaNaM ca kaikeNaM taM vijaM ! parijANiyA // 15 // 449. AsUNiya0 [silogo / AmaNikaM ] NAma zlAghA, yena paraiH stUyamAnaH sujjati, yAvacchRNoti yAvadvA15 'nusmarati tAvat sujjati mAneneti AsUnikam / athavA jeNa AhAreNa AhAriteNa suNIhoti balavattvaM bhavati, vyAyAmasnehapAna-rasAyanAdibhirvA / akSirAgaM aJjanam / gredhiH bAhyA-''bhyantare vA vastuni / upodghAtakarma NAma paropaghAtaH tacca karotItyAha, jAtito karmaNA sIleNa vA paraM uvahaNati / uccholaNaM ca hattha-pAda-mukhAdInAM kalkena aTTagamAdiNA hattha-pAde mukhaM gAtANi ca uvvade'ti / taM vidvAn parijANiyA // 15 // 450. saMpasArI ketakirie pAsaNiyAyataNANi y| sAgAriyapiMDaM ca taM vijja ! parijANiyA // 16 // 450. saMpasArI katakirie. silogo / saMpasArago NAmaM asaMjatANaM asaMjamakajesu sAma chaMdeti uvadesaM vA / kayakirio NAma jo hi asaMjayANaM kiJcidArambhaM kRtaM prazaMsati / tadyathA-sAdhu gRhaM kRtam, sAdhuzcAyaM sadRzaH sNyogH| pAsaNiyo NAma yaH praznaM chandati, tadyathA-vyavahAreSu [zAstreSu] vA / vyavahAre tAvat-yadeSa bravIti tat pramANam / zAstreSvapi laukikazAstrANAM vyAkhyAnaM bravIti bhAvatthake vA sAhati / sAgariyapiMDaM ca taM vijaM parijANiyA kaNThyam // 16 // 25. 451. aTThApadaM Na sikkhejA vedhAIyaM ca No vade / ... hatthakammaM vivAdaM ca taM vijaM ! parijANiyA // 17 // 451. aTThApadaM Na sikkhejA0 silogo / aTThApadaM NAma dyUtakrIDA, na bhavatyarAjaputrANAm , tamaSTApadaM na zikSet, pUrvazikSitaM vA na kuryAt / vedhA nAma dyUtavicca(jjA)samUsitaMge(?) rudhiraM jaMtachijjatANaM / hatthakammaM vivAdaM ca, hatthakarma * hastakarmavat / hatthe raNDa0 gAdhA [ ] / vivAdo vigrahaH kalaha ityanAntaram , sa tu svapakSa30 parapakSAbhyAm / tvaM vidvan ! parijAnIhi // 17 // 20 1degvarNasArUpyA pu0|| 2 "zirovedhAH' nADIvedhanAni rudhiramokSaNAnItyarthaH" iti jJAtAsUtravRttau sUtra 95 vRttau patra 183-2 // 3 mallaM khaM 1 pu 1 // 4 kItagaDaM khaM 1 / kIyakaDaM khaM 2 pu 1 / kIyagaDaM pu 2 // 5 pUiyaM Ne khaM 2 pu 1 pu 2 // 6degNimakkhi khaM 1 khaM 2 pu1pu 2 vR0 dI0 ||7c giddhavadhA khaM 2 pu1pu2||8kkN ca taM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0||9 katakirIte khaM 2 pu 1 // 10 pasiNAyata khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 11 pariyANiyA khaM 2 / parijANitA khaM 1 // Jain Education Intemational Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0447-56] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| 452. uvAhaNAu chattaM ca NAlIyaM vAlavIryaNaM / parakiriyaM aNNamaNNaM ca taM vijaM ! parijANiyA // 18 // 452. uvAhaNAu chattaM ca0 silogo / upAnahI pAduke ca varjayitavye / chatramapi Atapa-pravarSaparitrANArtha na dhAryam / nAlikA nAma nAlikAkrIDA kudukkAkrIDa tti / parakiriyaM aNNamaNNaM ca, parakiriyA NAma No aNNamaNNassa pAde Amajeja vA pamajeja vA, jadhA chaDhe saittikkate / aNNamaNNakiriyA NAma imo vi imassa pAde Amajjati vA / pamajjati vA, imo vi imassa // 18 // 453. uccAraM pAsavaNaM haritesu Na kare munnii| viyaDeNa vA vi sAhaDha NA''yameja kadAdi vi // 19 // 453. uccAraM pAsavaNaM0 silogo / kaNThyam / vigaDaM NAma vigatajIvam , vigatajIvenApi tAvat tandulodagAdinA na tatra kalpate Ayamitum, kimu anavagatajIveNaM? / evamanyatrApi athaMDile paDisiddhaM / sAhaDDariti vigatajIvaM sAhariUNa, 10 tANi vA haritANi sAharitUNaM // 19 // 454. parapatte aNNa-pANaM tu Na muMjeja kadAi vi| paravatthaM ca acele vi taM vijaM ! parijANiyA // 20 // 454. parapatte aNNapANaM tu0 [silogo] / parasya pAtraM gRhimAtra ityarthaH / athavA paDiggahadhArissa pANipAtraM parapAtrama, pANipaDiggahissAvi paDiggaho parapAtro bhavati / paravatthaM ca acele vi, parasya vastraM gRhivastramityarthaH, tat tAvat 15 sacelo varjayet, mA bhUt pazcAtkarmadoSaH hRta-naSTadoSazca, yadyapyacelakaH syAt, evaM tAvat sacelakasya / yaH punara [kasta]syA''tmIyamapi vastraM paravastrameva, na hi tasya tadanujJAtaM svayaM cotsRSTatvAdityataH paravastram // 20 // 455. AsaMdI paliyaMkaM ca NisejjaM ca gihtre| saMpucchaNaM ca saraNaM vA taM vijaM ! parijANiyA // 21 // 455. AsaMdI palIyaMkaM ca0 silogo / AsaMdItyAsaMdikA sarvA AsanavidhiH anyatra kASThapIThakena / paliyaMka: 20. paryata eva, "gaMbhIravijayA ete." [ dazavai0 a0 6 gA0 55] / ityAdayo doSAH / gihatarasejaM Na vAhejA, " aMguttI baMbhacerasa, pANANaM ca vadhe vdho|" [ dazavai0 ma0 6 gA0 57 ] ityAdayo doSAH / saMpucchaNaM ca saraNaM vA, saMpucchaNaM NAma 'kiM tata taM? na kRtaM vA ?' saMpucchAveti aNNaM, 'kerisANi mama acchINi ? sobhaMte Na vA?' ityevamAdi, glAnaM vA pucchatikiM te vadRti ? Na vaTTati vA ? / saraNaM puvvarata-puvvakIliyANaM / taM vidvan ! parijAnIhi // 21 // 456. jasakittiM silogaM ca jA ya vaMdaNa-pUyaNA / savvalogaMsi je kAmA taM vijaM ! parijANiyA // 22 // 456. jasakittiM silogaM ca0 silogo / dAnabuddhyAdi pUrva yazaH, tapaH-pUjA-satkArAdi pazcAd yazaH, yazaH eva kIrtanaM jskittii| silogo NAma zlAghA jAti-tapo-bAhuzrutyAdibhirAtmAnaM [na] zlAgheta, vaMdaNa-pUyAu vi Na kAmae, Na vA kajamANAsu rAgaM gacchejjA / savvalogaMsi je kAmA, [kAmA ] duvihA icchA-madanabhedAt , paJcavidhA vA // 22 // kizca 30 25 1pANahAo ya chattaM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| 2vIyaNI khaM 1 kha 2 pu 1 // 3 AcArAgasUtre dvitIyA saptasaplaikakacUlikA // 4saMhaTTa khaM 2 pu 1 pu 2 // 5paramatte khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 6 ca khaM 1 pu 1 pu 2 // 7 paravatthamacelo khaM 1 pu 1 . dii| paramatthamacelo khaM 2 pu 2 // 8paliyaMke ya kha 1 khaM 2 pu 1 pu 2 / 9 sammucchaNaM ca saraNaM ca khaM 1 / saMpuccharNa saraNaM vA khaM 2 pu 1 pu2|| 10 dazavaikAlikasUtre vivattI baMbhacerassa iti pATho dRzyate // 11 jasaM kitti khaM11 jasaM kittI khaM 2 pu1pu 2 vR0 dI0 // Jain Education Intemational Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Nijjutti-cuNNisamalaMkiya [9 dhammajjhayaNaM 457. 'jeNihaM Nivvahe bhikkhU aNNa-pANaM tadhAvidhaM / aNuppadANamaNNesiM taM vijaM ! parijANiyA // 23 // 457. jeNihaM Ninvahe bhikkhU0 silogo / jeNeti jeNa dhammakadhAe vA saMthaveNa vA AjIva-vaNImagatteNa vA aNNatareNa vA uppAtaNAdoseNaM, aNNahetuM vA pANahetuM vA payuMjamANeNa imA ovammA, Nivahati nirvahati nAma nirgacchati tanna kuryAta / adhavA jeNihaNivvAheti yenAsya ihalaukika kiJcita kArya niSpadyate mitrakArya vA. pratidAsyati vA me kizcit, paritrAsyati vA, vahissati vA me kizcid uvagaraNajAtaM, evamAdikaM kiJcidihalokakArya nirvAhakaM sAdhakamityarthaH, taM paDucca, aNNaM vA // 23 // 458. sIlamaMte asIle vA tesiM dANaM vivjje| nijjarahAe dAyavvaM taM vijaM ! parijANiyA // 24 // 10 458. sIlamaMte asIle vA0 [silogo] / na punaH paramArthena, zIlavanta iva zIlavantaH aNNatitthiyA, azIlA gihatthA tesiM dANaM [vi]vajae / adhavA zIlavantaH sAdhU, tassa mudheva NijaradvAe dAyavvaM, na vihalaukikaM kizcinirvAhakaM pratItya dAtavvaM / athavA zIlavAniti zrAvakaH, azIlA nAma mithyAdRSTayaH tasmiM zIlavati vA dANaM vivajjae // 24 // 459. evaM udAhu NiggaMthe mahAvIre mhaamunnii| aNaMtaNANa-daMsI se dhamma desitavaM sutaM // 25 // 459. evaM udAhu NiggaMthe0 silogo / evaM avadhAraNe / udAhRtavAn udAhuH / nAsya prantho vidyata iti nirgranthaH mahAvIraH / sa eva ca mahAmuniH / kiM mahaM ? yadasau manute aNaM NANa-dasaNaM ca, dharma dezitavAn zrutamiti - karmAntaraM dharmam , anena zrutadharmeNa cAritradharma dezitavAn , cAritradharmAvazeSameva zrutadharme'tra cAritradharma dezitavAn / / 25 // cAritradharmAvazeSameva zrutadharmeNApadizyate 460. bhAsamANo Na bhAsejjA No ya vaMpheja mammayaM / ___ mAyAThANaM Na seveja aNuciMtiya vAhare // 26 // 460. bhAsamANo Na bhAseja. silogo / athavA tena bhagavatA bhASAsamitenAyaM dharma uddiSTaH / yo'pyanyaH kathayati so'pyevameva kathayatu / bhAsamANo Na bhAseja, yo hi bhASAsamitaH so hi bhASamANo'pyabhASaka eva labhyate / uktaM cavayaNavibhattIkusalo vayogataM bahuvidhaM viyaanneto| divasaM pi jaMpamANo so vihu vaiguttataM patto // 1 // [dazavai0 ni0 gA0 293] jadhAvidhIe pariharamANo sacelo vi acela evApadizyate, jadhA vA akaMDuAgo ya NiTThabhago ya / adhavA bhAsamANo Na bhAsejA, Na rAtiNiyassa aMtarabhAsaM karejjA omarAtiNiyassa vA / No ya vaMpheja mammayaM, pheti NAma desIbhAsAe ullAvo vuJcati, tadapi ca apArthakaM azliSToktaM bahudhA taM vapheti tti vuJcati / adhavA Na vaMpheja mammayaM ti kadhaM ?, jAtikuzIla-tavehiM marmakRd bhavatIti marmakam / mAyAThANaM Na seveja, mAyA NAma gUDhAcAratA, kRtvA'pi nihnavaH, kariSyamANazca 30na tathA darzayatyAtmAnam / yadA vaktukAmo bhavati tadA pUrvAparato'nucintya vAhare // 26 // kizca 1jeNeha pu 2 / jiNehiM khaM 2 pu 1, azuddho'yaM pAThaH // 2 nAyaM sUtrazlokaH sUtrapratiSu dRzyate, nApi vRttikRtA dIpikAkRtA vA vyAkhyAto'sti / kiJca cUrNikRtA vyAkhyAto'stIti cUrNigatapratIkAnusAreNAtra sthApito'sti // 3Neya khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2||4maamy pu1 vRpaa0|| 5mAtiTThANaM vivajejA kha 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| 6 aNuvIi udAhare vR0 / aNuvIya viyAgare khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 dI / aNuvIti khaM 1 // 7 "divasa pi bhAsamANo tahA vi vayaguttataM patto // " iti "divasamavi bhAsamANo abhAsamANo va vigutto||" iti ca pAThamedAvapi dazavakAlikasUtraniryuktau dRzyate // 20 Jain Education Intemational Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0457-64] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| 461. 'saMtimA tadhiyA bhAsA jaM vditto'nnutpptii| jaM chaNaM taM Na vattavvaM aisA ANA NiyaMThiyA // 27 // 461. saMtimA tadhiyA bhAsA0 silogo / santIti vidyante, tadhikA nAma tathyA, sadbhUtA ityarthaH / bhASanta iti bhASA, aneke ekAdezAt / jaM vadittA'NutappatI, svayameva cauraH kANaH dAsastathA rAjaviruddhaM vA lokaviruddhaM vA eSa vA iNamakAsI, anutApo hi duHkhaM prApya vA bandha-ghAtAdi bhavati, aprAptasya paraM vA sAgasaM nirAgasaM vA doSaM prApayitvA / cAnutApo bhavati / kizva-jaM chaNaM taM Na vattavvaM, "chaNa hiMsAyAm" yaddhi hiMsaka tanna vaktavyam / tadyathA-lUyatAM kedAraH, yujyantAM zakaTAni, chAgo vadhyatAm , nivizyantAM dArakA iti / esA ANA NiyaMThiyA, AjJA nAma upadezaH, NiyaMTha iti nimranthaH, eSA mahANiyaMThasyA''jJA, NiyaMThANa vA eSA AjJA upadiSTA // 27 // kiJca 462. holAvAda sahIvAdaM solavAdaM ca No de| tumaM tumaM ti apaDiNNe savaso taM Na vattae // 28 // 10 462. holAvAdaM sahIvAdaM0 silogo / holA iti desIbhASAtaH samavayA Amacyate, yathA lATAnAM "kAI re hella" tti / sahIvAdamiti sakheti / solavAdo priyabhASa iva / "gotAvAdo" vA paThyate, yathA-kiM bho brAhmaNa ! kSatriya ! kAzyapagotra! ityAdi / tamaM tamaM ti apaDiNNe, jo atumaMkaraNijo vRddho vA prabhaviSNurvA sa na vaktavyaH, apaDiNNo NAma sAdhureva / savvaso taM Na vattae, sarvazastanna brUyAt // 28 // kiJca yaduktaM NijjuttIe "pAsatthosaNNa-kusIlasaMthavo Na kira vaTTatI' [ni0 gA0 95 ] tadidam463. akusIle sadA bhikkhU No ya saMsaggiyaM bhaye / suharUvA tatthuvassaggA paDibujjheje te vidU // 29 // 463. akusIle sadA bhikkhU0 silogo / kutsitaM zIlaM yasya sa bhavati kuzIlaH, sa tu pAsatthAdINaM ege, tato paMcaNha vi, tanna tAvat svayaM kuzIlena bhAvyam / No ya saMsaggiyaM bhaye, na ca taiH saMsargi kuryAt / saMsarjanaM saMsargiH, AgamaNa-dANa-grahaNasamprayogAnmA bhUt "aMbassa ya NiMbassa ya0" [Ava0 ni0 gA0 1116 patra 521-2 tathA oghani. gA. 20 770 patra 223-1] tti, tena saMsargi na tairbhajet, saMsargistadbhAvaM gamayati / katham ?, suharUvA tatthuvassaggA, sukharUpA nAma sukhasparzAH / tadyathA-ko phAsugapANaeNa pAdehiM pakkhAlijjamANehiM doso ?, tahA daMtapakkhAlaNe uvvaTTaNe, evaM loge avaNNo na bhavati / ahavA sukha iti saMyamaH, saMyamAnurUpA hi tatropasargA bhavanti, mA navari trivivenApi karaNena sAtijjata teNa ko AhAkamme doso ?, Na vA'sarIro dhammo bhavati, teNa zarIrasaMdhAraNatthaM upAhaNa-sannidhimAdisu ko doso ? / uktaM hi-"appeNa bahumesejjA, etaM paMDitalakkhaNaM / " [ ] saMpayaM hi appAI saMghataNAI dhitio ya, teNa evamA- 25 disu surUvesu uvasaggesu paDibujheja te vid, paDibujheja NAma jANejA, jANittA Na saMsamgi kujjA, yadA'pi nAma . syAd yadRcchayA taiH saMsamgI tadA'pi evamAdisuharUve uvasagge paDibujjheja te vid, paDibujjhiuM No saddaheja, yathAzaktitazcAbhihanyAt // 29 // kizca-bhikkhAdinimittaM ca gRhapatimanupravizya na tatra 464. na'nnattha aMtarAyeNa paragehe Na nnisiiye| gAma-kumAriyaM kiDu NAtivelaM hase muNI // 30 // 64. nanastha aMtarAyeNa silogo| aMtarAgaM jarAe abhibhUto vAhito tapasvI ityAdi / gAmakumAriyaM kiDaM. : prAmadharmakrIDA kumArakrIDA vA gAma-komAriyaM kihuM / tatra grAmakrIDA hAsya-kandarpa-hastasparzanA-''liGganAdi, tAbhiH sArddha evaM 1tathimA tatiyA khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 0 dii0|| 2ttANa tappa pu 1 // 3 channaM taM khaM 1 kha 2 pu 2 vR0 dii.|| 4esa khaM 1 // 5holAvAtaM sahIvAtaM gotAvAtaM ca khaM 1 / holAvAyaM sahIvAyaM goyavAyaM ca khaM 2 pu 1 pu 2 . dIgotA. vAdaM cuupaa0|| 6 vaye khaM 1 // 7 amaNuNNaM sa khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 8Neva khaM 2 pu 1 // 9jae vida pu2|| Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28ra Nijutti-cuNNisamalaMkiyaM [9 dhammajjhayaNaM vA strIbhiH krIDate iti, pumbhirapi sArddham / kumArakAnAM krIDA kumArakrIDA vaTTateMduga-adoligAdi, taM tu khuDDagehiM sArddha gihatthakappaTThaehiM vA mahaMtehiM vA savvakelI na kAtavvA / na cAtItya velAM hase muNI, velA merA sImA majjAya tti vA egahu~, nAtItya maryAdAM hase muNI, "jIve NaM bhaMte ! hasamANo vA ussu[ya]mANo vA kai kammapagaDIo baMdhai ?, goyamA! sattavihabaMdhae vA aTThavihabaMdhae vA" [ bhaga0 za0 5 u0 4 sU0 186 patra 217-2] / iha hasatAM saMpAimavAyuvadho // 30 // kizca 465. aNissio urAlehiM apamatto privve| cariyAe appamatto puTTho sammAdhiyAsae // 31 // 465. aNissio0 silogo / aNissie urAlehi, urAlA nAma udArAH zobhanA ityarthaH, teSu cakravartyAdInAM sambandhiSu zabdAdiSu kAmabhogeSu anyaizvarya-vastrA-''bharaNa-gIta-gAndharva-yAna-vAhanAdiSu iha ca paraloke cAniHsRto apamatto parivvae, anyeSu vA''hArAdiSu / cariyAe appamatto, cariyA bhikkhucariyA tasyAmapramattaH syAt / yadi nAma 10 tasyAmapramattaH parISahopasagaiH spRzyeta tato sammAdhiyAsae // 31 // 466. hammamANo Na kuppeja vuccamANo Na sNjle| sumaNo ahiyAseja Na ya kolAhalaM kare // 32 // 466. hammamANo Na kuppeja0 silogo| [hammamANo laTThImAdIhiM Na kuppejA.........] vuccamANo nAma asussUsamANo nidijamANo vA NibhacchijjamANo vA Na saMjaledavi na krodha-mAnAbhyAmindhanenevAgniH saMjale / taM puNa 15 sumaNo ahiyAsejA, sumaNo NAma rAga-dosarahito / Na ya kolAhalaM kare, Na ukkuTTibolaM vA kareja rAyasaMsAriyaM vA // 32 // kizva 467. laddhe kAme Na patthejA 'vivegaM evmaahie| AyariyAI sikkhejA subuddhANaMtie sadA // 33 // 467. laddhe kAme Na patthejA0 silogo / laddhA NAma jai NaM koi vattha-gaMdha-alaMkAra-itthI-sayaNA-''saNAdIhiM 20 NimaMtejA tattha Na gijjheja, jadhA citto [uttarA0 adhya0 13] / adhavA "laddhIkAme" tavoladdhIo AgAsagamaNa-viuvvAdIo akkhINamahANasigAdIo ya Na dAva uvajIvejja, Na ya aNAgate / ihalaukike etA eva vattha-gaMdhAdI, paralogige vA jadhA baMbhadatto tadhA Na pattheja, evaM bhAvavivego AkhyAto bhavati / kizca-AyariyAI seveja (sikkhejA), AcaraNIyANi AyariyavvANi, duvidhAe vi sikkhAe / kesAmaMtige ?, subuddhANaM, sujhu buddhA subuddhA gaNadharAdyAH, yadhA yadAkAlamAcAryA bhavanti // 33 // kiJca 468. sussUsamANo uvAseja supaNNaM sutavassiyaM / vIrA je attapaNNesI dhitimaMtA jitiMdiyA // 34 // 468. sussUsamANo uveheja0 (uvAseja0) silogo / zrotumicchA zuzrUSA / ko'rthaH ?, pUrvamuktaM "AyariyAI sikkhejA subuddhANaM0 [suttaM 467 ] teSAM sakAzAdanidAnaM tadarthazuzrUSA / tathaiva upAsi(sI)ta supaNNaM zobhanaprajJaM suprazaM gItArtha prajJAvantam / sujhu tavassitaM sutavassitaM, yadi cet saMvigga ityarthaH / tatra kevaMvidhAcAryAH zaraNam ?, vIrA je 30 attapaNNesI, virAjanta iti vIrAH, AtmaprajJAmeSantIti AtmapraSiNaH, AtmajJAnamityarthaH / katham ?, yenA''tmA jJAyate yena vA'sya nissAraNopAyaH saMyamavRttivyavasthita iti, [...... ............] // 34 // 1 aNussuo urAlesu jayamANo parivvate / cariyAe appamatto puTTo tattha'hiyAsate // khaM 1 kha 2 pu 1 puravR0 dii| aNissio vRpA0 // 2 laddhIkAme cUpA. vRpA0 // 3 vivege esamAhie khaM 1 pu 1 // vivege tesamAhite khaM 2 pu 2 // 4 AriyAI khaM 1 vR. dii| AyariyAI vRpA0 // 5degjA buddhANaM aMtie khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii.|| Jain Education Intemational Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0 465-71] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMga paDhamo suykkhNdho| 469. gihe dIvamapAsaMtA purisAdANiyA nnraa| te vIrA baMdhaNummukkA NAvakhaMti jIvitaM // 35 // 469. [gihe dIvamapAsaMtA0 silogo|............. puruSAdAnIyAH sevyanta ityarthaH, no rAjA-'mAtyAzca paNDitA dharmalipsavo vA puruSAdAnIyA bhavanti ityataH pravrajanti, pravrajitAstu te vIrA baMdhaNummukkA / adhavA pUrva gRhavAse dvividhamapi bhAvadvIpaM adRSTavantaH pravrajyAmupetya puruSAdAnIyA / yadA saMvRttA bhavanti dharmalipsubhiH puruSairAdAnIyAH / athavA grAhyAH puruSA ityAdAnIyAH / athavA''dAnIya ityAdAnArthikaH sAdhuH, puruSazcAsau AdAnIyazca purussaadaaniiyH| te vIrA iti AdAnIyAH, virAjanta iti viiraaH| bandhanAni kAlAdIni tebhyo mukkA baMdhaNummukkA / na tadasaMyamajIvitaM punaravakAGkSante viSaya-kaSAyAdijIvitaM vA // 35 // jaM taM kaSAyAdijIvitaM pAsatyAdijIvitaM tadidam / taM jadhA470. agiddhe saha-phAsesu AraMbhesu aNissite / 10 savvetaM samayAtIyaM jamidaM lavitaM bahuM // 36 // 470. agiddhe sadda-phAsesu0 silogo / maNuNNesu sahesu phAsesu ya agiddheNa bhavitavvaM, rUvesu amucchiteNa bhavitavvaM, evaM gaMdha-rasesu samaNuNNesu ya / amaNuNNesu ya savvesu doso Na kAyavyo / NigamaNamidANiM apadizyate-savvetaM samayAtIyaM, savvamiti yadidaM dharma prati iha mayA'dhyayane'padiSTam / samaya Aruhata eva, AdIyaM ti bhakSaNam , samayAbhyantarakaraNamAtram, "ada bhakSaNe" samayeNa atItaM samayAbhyantare, na samayena samayenAttamityarthaH / athavA ye vA pare 15 kusamayAH tAn kusamayAn etadatItam , ajJAnadoSAd viSayalAlasyAcca na tairAvajaMta ityarthaH / kiM tat ?, yadidaM lavitaM bahuM, lavitaM nAma kathitamityarthaH / / 36 // kizca-uktAvazeSamidamapadizyate 471. atimANaM ca mAyaM ca taM pariNAya pNddite| gAravANi ya savvANi NevvANaM saMdhae muNi // 37 // tti bemi // ||dhmmo smmtto| NavamaM ajjhayaNaM sammattaM // 9 // 20 471. atimANaM ca mAyaM ca0 silogo / atiratikramaNAdi, atizayena mAnaM atimAnam , evaM mAyAmapi, cazabdAt krodha-lobhAvapi / ko'rthaH ? yadyapi tAvat krodhodayaH syAt tathApi tasya nigrahaH kAryaH, na tu sAphalyam , evaM zeSANAmapi / athavA yadyapi mAnArheSvAcAryAdiSu prazasto mAnaH kriyate sarAgatvAt tathApi tamatItya yo'nyo jAtyAdimAnaH pariNNAya [ paMDite], taM duvidhAe vi pariNNAe parijANejja / evaM zeSeSvapi prayojayitavyam / gAravANi ya savvANi, iDIgAravAdINi, parijJAyeti varttate / NevvANaM saMdhae muNI, NivvANamiti saMyama eva, taM saMyama acchiNNasaMdhaNAe tAva saMdhehi jAva paraM saMyamaTThANaM saMdhitaM / adhavA NivvANamiti mokSaH saMdhita iti // 37 / / // dharmAdhyayanaM navamam // 9 // 1degmapassaMtA khaM 2 pu 1 pu2|| 2savvaM taM khaM 2 pu 1 pu2|| 3samatAtItaM khaM 1 khaM 2 pu 1 // 4jametaM khaM 1 khaM2 pu1pura vR0 dii0|| 5degNAta khaM 1 // Jain Education Intemational Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 984 Nijutti-cuNNisamalaMkiyaM [10 samAhiajmayaNaM [dasamaM samAhiajjhayaNaM] sococcoonsamAdhi tti ajjhayaNassa cattAri aNuyogaddArA / adhiyAro se samAdhIe / esA ya jANituM phAsetavvA / NAmaNipphaNNe AdANapadeNA''ghaM goNNaM NAmaM puNo samAdhi tti| NikkhiviUNa samAdhi bhAvasamAdhIe pagayaM tu // 1 // 96 // __ AdANapadeNA''ghaM goNaM NAmaM0 gAdhA / yasmAdapadizyate "AghaM matimaM aNuvIti dhamma" [ suttaM 472 ] itarathA tvadhyayanasya samAdhiriti saMjJA, tenaivaarthaadhikaarH| jadhA asaMkhayassa AdANapadeNa asaMkhataM ti NAmaM, taM puNa pamAyApamAdaM ti ajjhayaNaM vuccati, jeNa tattha pamAdo appamAdo ya vaNijjati tti / tadheva logasAravijayo ajjhayaNaM, 10 AdANapadeNaM puNa AvaMti tti vuJcati / evamAdINi ajjhayaNANi AdANapadeNa vuJcati / guNaNiphaNNeNaM puNAI NAmeNa tesi Nikkhevo bhavati, imassa puNa guNaNipphaNNaM NAmaM samAdhI // 1 // 96 // sA chavidhA bhavati NAma ThavaNA davie khette kAle tadheva bhAve y| eso tu samAdhIe Nikkhevo chavidho hoti // 2 // 97 // NAma ThavaNA davie0 gAdhA // 2 // 97 // tattha davvasamAdhI NaM paMcasu vi ya visayesuM subhesu damvammi sA samAdhi tti / khettaM tu jammi khette kAle jo jammi kAlammi // 3 // 98 // paMcasu vi ya visayesuM0 gAdhA / zrotrAdInAM paJcAnAmapi indriyANAM yathAkhaM zabdAdibhirmanohaviSayairyA tuSTirutpadyate sA dravyasamAdhiH / adhavA-"davvaM jeNa tu davveNa samAdhI AdhitaM ca jaM davvaM" sobhaNavaNNAdi sA davvasamAdhI, kSIra-guDAdINAM ca samAdhI, avirodha ityarthaH / davveNa samAdhiriti, jadhA upa[bhu]jantANaM pariNAmigasamAdhirityAdi / 20 AhitaM ca jaM davvaM ti jadhA tu loe AhitaM ti samaM bhavati, esA duvvasamAdhI / khettato samAhI khettasamAdhI, jadhA dubhikkhahatANaM subhikkhadesaM pAviUNa samAdhI, tathaiva cirapravasitAnAM svagRhaM prApya, jattha vA khette samAdhI vaNijjati / kAlasamAdhI NAma jassa jattha kAle samAdhI bhavati / prAyazastAvad vAnaspatyAnAM varSAsu, naktamulUkAnAm, ani balibhojanAnAM vAyasAnAm , zaradi gavAm , jassa vA jacciraM kAlaM samAdhI // 3 // 98 // bhAvasamAdhi catuvidha daMsaNa NANe tave caritte ya / catuhiM vi samAdhitappA sammaM caraNadvito sAdhU // 4 // 99 // // samAdhIe NijuttI sammattA // 10 // bhAvasamAdhi catu0 gAdhA / taM jadhA-NANasamAdhI 1 daMsaNasamAdhI 2 carittasamAdhI 3 tavasamAdhI 4 / NANasamAdhI jadhA jadhA sutamadhijati tathA tathA'syAtIva samAdhirutpadyate, jJAnopayukto hi AhAramapi na kAGkate, na vA duHkhasyodvijate, 1degNagghaM khaM 1 // 2degmAhIi khaM 2 pu 2 // 3 asaMkhayanAmakaM uttarAdhyayanasUtre caturthamadhyayanam // 4 lokasAravijayAkhyaM AcArAGgasUtre paJcamamadhyayanam // 5paMcasu visaesu sumesudavvammi sA bhave samAhi tti khaM 1 khaM 2 pu 2 / davvaM jeNa tu davveNa samAdhI AdhitaM ca jaM davvaM / cuupaa0|| 6 kAle kAlo jahiM jo u khaM 2 pu 2 vR0 dii0|| 7degmAhI cauhA saNa khaM 1 vR0|| 8causu vi khaM 2 pu 2 bR0|| 9samAhI sammatto khaM 2 pu 2 // Jain Education Intemational Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0 472-74 NijuttigA0 96-99] sUyagaDaMgasuttaM viiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| 185 zeyArthopalambhe cAsyAtIva samAdhirutpadyate 1 / darzanasamAdhirapi jinavacananiviSTabuddhiriha nivAtasaraNapradIpavana kumatibhirdhAmyate 2 / cAritrasamAdhirapi viSayasukhaniHsaGgatvAt parAM samAdhimApnoti / uktaM ca-"naivAsti rAjarAjasya tat sukhaM." [prazama0mA0128] 3 / tapaHsamAdhirapi nAsau tapobhAvitatvAt kAyakleza-t-tRSNAparISahebhya udvijate / tathaivAbhyantaratapoyuktaH dhyAnAzritamanA nirvANastha iva na sukha-dukhAbhyAM bAdhyate 4 // 4 // 99 // gato NAmaNipphaNNo / suttANugame suttamuccAraNIyaM jAva472. AghaM matimaM aNuvIyi dhamma, aMju samAdhi tadhiyaM suNeha / apaDiNNa bhikkhU u samAdhipatte, aNidANabhUto suparivvaejjA // 1 // 472. AghaM matimaM aNuvIyi dhammaM0 vRttam / sambandhaH-acchinnanirvANasandhaneti varttate, sa eva bhagavAn tasyAmacchinnanirvANasandhanAyAM vartamAnaH AghaM matimaM aNuvIyi dhamma, Aghamiti AkhyAtavAn , matimAniti kevalajJAnI, aNuvIyi tti anuvicintya kevalajJAnenaiva, athavA anuvicintya grAhaka bravIti / jadhA 10 "NiuNe NiuNaM atthaM thUlatyaM thUlabuddhiNo kadhae / " [kalpamA0 gA0 230 ] suNelUgA viciMteMti-mama bhAvamanuvicintya kathayati, tiriyA api viciMtayaMti-amhaM bhagavAn kathayati / AhArAdyA dravyasamAdhayaH prarUpya prazastabhAvasamAdhiHaMjumiti ujugaM, na yathA zAkyAH , vRkSaM svayaM na chindanti, 'bhinnaM jAnIhi' taM chindAnaM bruvate; tathA kArSApaNaM na spRzanti kraya-vikrayaM tu kurvate ityevamAdibhiH anRjuH / tadhikamiti tathyam / apaDiNNe bhikkhU u samAdhipatte, kaH samAdhiprAptaH ? ya apratijJaH iha-paralokeSu kAmeSu apratijJaH, amUchita ityarthaH, adviSTo vA / mikSuH pUrvavarNitaH, turvizeSaNe, bhaavbhikkhuu|| visesijjati / bhAvasamAdhireva prAptanibandhane na nidAnabhUtaH anidAnabhUto nAma anAzravabhUtaH, sarvato vrajet parivvae / adhavA "aNidANabhUtesu parivvaejA" anidAnabhUtAnIti "nidA bandhane" abandhabhUtAnIti anidAnatulyAnIti jJAnAdIni vratAni vA tesu parivaejA, adhavA nidAnaM heturnimittamityanAntaram , na kasyacidapi duHkhanidAnabhUto parivvaejjA // 1 // kANi puNa NidANaTThANANi ?, ucyate-pANavadhAdINi / tattha pANAtivAto catuvidho, taM jadhA-davyato khettato kAlato bhaavto| tatra kSetraprANAtipAtapratiSedhapratipAdanArthamapadizyate 20 473. uDe adhe yA tiriyaM disAsu, tasA ya je thAvara je ya paannaa| hatthehiM pAdehi ya saMjamaMto, adiNNamaNNesu ya No gahejA // 2 // 473. uDe adhe yA tiriyaM disAsu. vRttam / savvo pANAtipAto kanjamANo paNNavagAdi saMpaDucca uDDUM adhe ya tiriyaM vA kajati / tatro miti yadUrddha zirasaH, adha iti adhaH pAdatalAbhyAm , zeSaM tiryak / tatrocaM sampAtimarajovarSolkA-pradIptagRhAdIni vAyu-vRkSa-pakSi-makSikAH ye cA'nye vRkSagRhAdyAzritAH, evamadhastiryak ca vibhaassitvyaaH| dravyaprANAti-25 pAtastu tasA ya je thAvara je ya pANA | bhAvaprANAtipAtastu hatthehiM pAdehi ya sNjmNto| cazabdAd api ucchAsaniHzvAsa-kAsita-kSuta-vAyunisargAdiSu sarvatra saMyamati, evaM samAdhirbhavati / evaM mAyaM mANaM ca sNjmejaa| tathaiva adiNaM Na geNhitavvaM ti tatiyaM vataM / evaM sesANi vi atthato parUvetavvANi // 2 // jJAna-darzanasamAdhiprasiddhaye tvidamapadizyate 474. suyakkhAtadhamme vitigiMchatiNNe, lADhe care Ayatule pyaasuN| AyaM Na kujA iha jIvitaTThI, cayaM Na kujjA sutavassi bhikkhU // 3 // 30 474. suyakkhAtadhamme vitigichatiNNe0 vRttam / suSTu AkhyAto dharmaH sa bhavati suakkhAtadhamme dvividho'pi / vitigichatiNNo tti darzanasamAdhI gihitA, "nissaMkita nikaMkhita0" gAdhA [dazavai0 ni0 gA0 185 patra 101 . 1 maimaM khaM 1 pu 1 / maImaM khaM 2 pu 2 vR0 dii.||2 aMjU samAhiM tamiNaM sukhaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR* dI0 ||3degbhuutenu cuupaa0|| 4 Aghanniti cuuspr0|| 5adhetaM ti khaM 2 pu 1 / adheyaM ti khaM 1 pu 2 // 6ta khaM 1 // 7 pAtehi khaM 2 pu1|| 8saMjamittA khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii.|| 9 gahAta khaM 1 // 10 padAsu khaM 1 // . sUya su0 24 Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - Nijutti-cuNNisamalaMkiyaM [10 samAhiajjhayaNaM tathA uttarA0 a0 28 gA0 31 ] / jeNa keNai phAsugeNaM lADhetIti lADhaH, sutta-'ttha-tadubhayehiM vicittehiM kise vi dehe aparitaMte lAdetti / Ayatale payAsaM ti, prajAyanta iti prajAH pRthivyAdayaH, tAsu yathA''tmani tathA prayatita hiMsitavyA ityarthaH, AtmatulyA iti "jadha mama Na piyaM dukkhaM0" [anuyo0 patra 256 dazavai0 ni0 gA0 154] / evaM musAvAde vi jadhA mama abbhAikkhijaMtassa appiyaM evamanyasyApi / evamanyeSvapi AzravadvAreSu AtmatulyatvaM vibhASitavyam / AyaM Na kujA iha jIvitahI, Ayo nAma AgamaH, taM AI na ihalokajIvitasyArthe kuryAt, aNNa-pANa-vatthasayaNa-pUyA-sakArahetuM vA / cayaM Na kujA, cayaM NAma sannicayaM na kuryAd , anyatra dharmopakaraNaM zeSa AhArAdivastusaJcayaH sarvaH pratiSidhyate, hiraNya-dhAnyAdisaJcayo'pi pratiSidhyate yenAnAgate kAle jIvikA syAditi, taM pratIya bhAvasaJcayo bhavati, karmasazcaya ityarthaH, teNa cayaM Na kujjA sutavassI bhikkhU // 3 // kiJca 475. saviMdiyaNivvuDe payAsu, care muNI savvato vippmukke| 10 pAsAhi pANe ya puDho visaNNe, dukkheNa aTTe paritappamANe // 4 // 475. savvidiyaNivvuDe payAsu0 vRttam / sarvendriyanirvRto jitendriya ityarthaH / prajAyanta iti prajAH striyaH, tAsu hi paMcalakkhaNA viSayA vidyante / zabdAstAvat-"kailAni vAkyAni vilAsinInAm" 1, rUpe'pi-"gatA nizA sAcyavalokitAni, smitAni vAkyAni ca sundarINAm / " 2, rasA api cumbanAdayaH 3, yatra rasastatra gandho'pi vidyate 4, sparzAH sambAdhana-kucoru-vadanasaMsargAdayaH 5 ityataH savveMdiyaNivvuDe payAsu / savato vipramukta iti caret , sarvAsamAdhi10 vipramuktaH srvbndhnviprmuktH| kiJca-sa evaM vipramuktabandhanaH pAsAhi pANe ya puDho NAma pRthak pRthak, athavA puDho tti bahuge pANe, vivihehiM dukkhehiM saNNA visaNNe / "visaMte" vA, visaMtIti pravizanti saMsAraM naragaparalogaM ca / adhavA ayamAjavaMjavIbhAvo jAyata eva aTThavihakarmodayaduHkhena aTTe tti ArttaH / adhavA "dukkhaTTitA aTTe" tti ArtadhyAnopagataH / mano-vAk-kAyaiH paritapyamAnAn // 4 // 476. aitesu bAle tu pakuvvamANe, AvadRtI kammahi pAvaehiM / ___ ativAtato kIrati pAvakamma, NijamANe tuM kareti kammaM // 5 // 476. etesu bAle tu pakuvamANe0 vRttam / eteSviti je te puDho visannA sattA ye prakurvante hiMsAdIni eteSveva Avartyante karmaNi(bhiH) pApakaiH / paThyate ca-"evaM [tu] bAle" evamityavadhAraNe, evaM hi bAlaH caurya-pAradArikAdIni ihaiva hastAdicchedAn bandha-vadhAdIMzca prApnoti / evaM tu evamanena sAmAnyatodRSTenAnumAnena yathA iha hiMsA-'nRta-cauryA-'brahmaparigrahAdIn prakurvan doSAn prApnoti evameva paratrApi narakAdisu duHkhAni prApnoti ityataH AuTTati / AuTTatI nAma 25 nivarttate / vaktAro'pi ca bhavanti-"AuTTasamAuTTo samAuttisutu" / idANiM bAlA hi dRSTApAyAH prAyaso nivartante, apAyodvejinAM bAlAnAM bhIrUNAM apadizyate / syAt-kAni pApAni yebhyo'sau nivarttate ?, ativAtato kIrati, atipatanamatipAtaH prANAtipAta ityarthaH, joNaM appANaM vA paraM vA jIvitAto vavaroveti / niyataM yujyate niyujyate, yathA rAjAdibhirbhRtyAdayaH yuddhAdhikaraNAdhyakSAdiSu teSu [teSu] niyujyante, evaM yAvanmithyAdarzanAdIni // 5 // kiJca-tiSThantu tAvad ye'tipAtaM kurvanti, ye ca bhRtyAnubhRtyA vA teSu teSu karmasu niyujyante, anye'pi pApaM kurvate, tadyathA 1degdiya'bhinivvu khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 2vi satte, dukkheNa ahe khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dI / visaMte, duHkhaTTita'he cUpA0 // 3 paripaJcamANe khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 4"kalAni vAkyAni vilAsinInAM, gatAni ramyANyavalokitAni / ratAni citrANi ca sundarINAM, raso'pi gandho'pi ca cumbanAni // 1 // " itirUpaH pUrNaH zlokaH vRttau // 5evaM tu bAle cUpA0 vRpaa0|| 6ya khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 7 AudRtI cUpA0 vRpA0 // 8 kammasu pAvaesukhaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| 9NiujamANe khaM 1 // 10vi khaM 1 khaM 2 pu 1 // 11 uTTo sotu vA0 mo0 // Jain Education Intemational Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0475-79] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| ..... 477. AdINabhoI vi kareti pAvaM, maMtA hu egNtsmaahimaahu| buddhe samAdhIya rate vivege, pANAtivAtA virate ThitacA // 6 // 477. AdINabhoI vi0 vRttam / yAvad dainyaM tAvad dInaH / ko'rthaH ? dINa-kivaNa-vaNImagA vi pAvaM kareMti / uktaM hi-"piMDolage vi dussIle, NaragAto Na mucctii|" [uttarA0 a0 5 gA0 22] dINattaNeNa muMjatIti AdINabhojI, so puNa katAi alabhamANo asamAdhipatto adhesattamAe vi uvavajjejjA, jadhA so 5 rAyagihacchaNapiMDolago vebhAragirisilAe pellito [ uttarA0 a0 5 ni0 gA0 22 pAiyaTIkA pannaM 250] / maMtAha evaM matvA egaMtasamAhimAhu, dravyasamAdhayo hi sparzA disukhotpAdakAH anaikAntikAzca bhavanti / katham ?, anyathAsevanAdasamAdhi kurvate / uktaM hi "te ceva hoMti dukkhA puNo vi kAlaMtaravaseNaM / " [ jJAnAdyAstu bhAvasamAdhayaH ekAntenaiva sukhamutpAdayantIha paratra ca, evaM matvA sampUrNa samAdhimAhustIrthakarAH / sa evaM 10 buddhe samAdhIya rate, buddha iti jAnako bhAvasamAdhIe catuvidhAe dvito / davvavivego AhArAdi aTThakukkuDiaMDagappamANamettakavaleNa, ege vatthe ege pAde, bhAvavivego kasAya-saMsAra-kammANaM, duvidhe vi rato vivege, evamasya samAdhirbhavati / pANAtivAtAto NavageNa bhedeNa virato / arciriti lezyA, sthitA yasyArciH sa bhavati ThitacA, avahitalezya ityarthaH // 6 // visuddhalessAsu Thito so478. savvaM jagaM tU samatANupehI, piyamappiyaM kaissai No krejaa| 15 uhAya dINe tu puNo visaNNe, saMpUyaNaM ceva siloyakAmI // 7 // 478. savvaM jagaM tU0 vRttam / jAyata iti jagat / samatA nAma "jaha mama Na piyaM dukkhaM" [anuyo0 patra 256, dazavai0ni0 gA0 154 ] "Natthi ya se koi veso piu vva0" [anuyo0 patra 256, bhAva. ni. gA. 860] / athavA anyasya priyaM karoti anyasyApriyamityataH / ko'rthaH ? nAnyAn ghAtayitvA anyeSAM priyaM karoti, mUSakaiH mArjArapoSavat / athavA priyamiti sukhaM sarvasattvAnAm, tadeSAmapriyaM na kuryAt, na kasyacidapriyam , madhyastha evA''syAdityataH 20 sampUrNasamAdhiyukto bhavati / kazcittu samAdhi saMdhAya uTThAya dINe tu puNo visaNNo, utthAyeti samAdhisamutthAnena, dIna ityanUrjito bhogAbhilASI, sarvo hi tarkukadIno bhavati, IpsitAlambhe ca dINataraH, puNo visaNNe tti gihatthIbhUto pAsatthIbhUto vA, ayaM tu pArzve'dhikRtaH, pUyA-satkArAbhilASI vastra-pAtrAdibhiH pUjanaM ca icchati / silogakAmI ca, silogo NAma zlAghA yaza ityarthaH, so duhasejjAe vadRti, abhilasamANo vi tAva asamAdhiTThito bhavati, kimayaM puNa pUyAsilogakAmI ? / bhaNitaM ca-"jotisa-NimittANi pi ya pa(r)jati" [ ] // 7 // 25 479. adhAkaDaM ceva NikAmamINe, NikAmasArI ya visnnnnmesii| itthIhiM satte ya puDho ya bAle, pariggahaM ceve mamAyamANe // 8 // 479. adhAkaDaM ceva0 vRttam / AdhAya kaDaM adhAkaDaM, AdhAkarmetyarthaH / athavA anyAnyapi jANi sAdhumAdhAya kItakaDAdINi kriyante tANi adhAkaDANi bhavaMti / adhikaM kAmayate nikAmayate, prArthayatItyarthaH |athvaa NiyAyaNA NimaMtaNA, jo taM NimaMtaNaM geNhati so "NiyAyamINe" / jo puNa AdhAkammAdINi NikAmAI sarati sumarai tti nigacchati gaveSatItyarthaH, 30 sa NimaMtaNA, pAsatthosaNNa-kusIlANaM visaNNANaM saMyamodyoge mArga gaveSati viSIdati vA, yena saMsAre visaNNo bhavatyasaMyama 1 AdINavittI vi khaM 2 vR0 / AdINabhoI vi vRpA0 // 2 tu khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 3samAhIti rate khaM 1 / samAhIha rate pu 1 pu 2 // 4 ThiyappA khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI / ThiyaccA vRpaa0|| 5 kassati khaM 1 khaM 2 // 6ya khaM 2 pu 1.pu 2 // 7 AhAkaDaM khaM 2 pu 1 vR0 dI0 // 8NiyAyamINe cUpA0 // 9niyAmacArI khaM 2 pu 2 vRpA0 dii.|| 10 itthIsukhaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| 11 sapaNe ya pu 1 // 12 ceva pakuvvamANe khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dii.|| . Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 Nijutti-cuNNisamalaMkiyaM / [10 samAhiajjhayaNaM iti tameSatIti viSaNNeSI, tadhA tadhA dINabhAvaM gacchati zuklapaTaparibhogavat, paribhujjamANazuklapaTavad malinIbhavatyasau / itthIhiM satte ya puDho, saktA raktA gRddhAH puDho iti pRthaga bahavaH / strInimittameva ca pariggahaM [va] mamAyamANA // 8 // catuvidhapariggahanimittameva ca 480. AraMbhasattA NicayaM kareMti, ito cute se duhmttttdugge| tamhA tu medhAvI samikkha dhamma, care muNI savvao vippamukke // 9 // 480. AraMbhasattAka vRttam / AraMbhasattA AraMbho davve bhAve ya, tatra saktAH asamAdhipattA Nicarya kareMti, hiraNNa-suvaNNAdIdavvaNicayaM / davvaNicayadoseNaM aTThavidhakammaNicayaM kareMti, ihaloka eva ca asamAhiduhaTThA bhavaMti, "kaiyA vaJcai sattho0" gAdhA [ ] tathA "parigraheSvaprApta-naSTeSvAkAGkSA-zokau" [tattvA0 a0 7 sU0 5 bhASye ], tasmAt kAraNAt sampUrNa samAdhiguNaM jAnAnaH samAdhidharma vA samIkSya caredityanumatArthaH / sarvebhyo'samAdhisthAnebhyo vipramuktaH 10 cyArambha-parigrahAdibhyaH aNi ssitabhAvavihAreNa viharamANo // 9 // 481. chaMdaM Na kujjA ihajIvitahI, asanjamANo ya privvejaa| NisammabhAsI ya viNItegedhI, hiMsaNiyaM vA Na kahaM karejA // 10 // 481. chaMdaM Na kujA hita(iha)jIvitahI. vRttam / chandaH prArthanA abhilASa ityanantaram / paThyate ca-"AyaM Na kujA" AgacchatIti AyaH hiraNyAdi sahAdI vA / ihajIvitaM NAma kAmabhoga-yazaHkIrttirityAdi / asaMyamajIvitA15dhikAre suta-gRha-kalatrAdiSu asajamANo ya parivaejA / kiJca-NisammabhAsI ya viNItagedhI, NisammabhAsI NAma pUrvAparasamIkSyabhASI, AhAkammabhogI, svajanAdiSu predhI vinItA yasya sa bhavati vinItagredhI / hiMsayA anvitA | hiNsaanvitaa]| kathyata iti kathA / kathaM hiMsAnvitA ?, tasmAdanIta pibata khAdata modata hanata nihanata chindata praharata pacateti // 10 // 482. AhAkaDaM vA Na NikAmaejajA, NikAmayaMte ya Na sNthvejaa| dhuNe urAlaM aNavekkhamANe, cecA ya soyaM aNavekkhamANe // 11 // 482. AhAkaDaM vA na nikAmaejA0 [vRttam ] / AhAkaDaM audezikamityarthaH / Na adhikAmejjA / ye cainaM kAmayanti na taiH pArzvasyAdibhirAgamaNa-gamAdi tatprazaMsAdi saMstavaM ca kuryAt / kiJca evaM samAdhiyuktaH dhuNe urAlaM aNavekkhamANe, urAlaM NAma audArikazarIraM tat tapasA dhunIhi, dhunanaM kRzIkaraNamityarthaH / tasmiMzca dhUyamAne karmApi dhUyate / anapekSamANa iti nAhaM durbala iti kRtvA tapo na karttavyam , durbalo vA bhaviSyAmIti, yAcitopaskaramiva vyApArayediti, anapekSamANaH / cecA ya asamAdhi zravatIti zrotaH, taddhi gRha-kalatra-dhanAdi, prANAtipAtAdIni vA zrotAMsi, tAni anapekSamANaH dhunIhIti vartate, zrotAMsyapyanapekSamANaH, sa eva teSu asajjamAna ityarthaH // 11 // kiM nvapekSeta prArthayeta vA ? 483. egattameva abhipatthaejA, etaM pamokkhe Na musaM ti paas| ___ esa ppamokkhe amuse'vare vI, akohaNe sacarate tapassI // 12 // 483. egattameva abhipatthaejA. vRttam / ekabhAva ekatvam , nAhaM kasyacid mamApi na kazciditi1veNugiddhe NicayaM kareti khaM 2 pu 1 vR0 dI* / AraMbhasatto NicayaM kareti khaM 1 pu 2 vRpaa0|| 2degduggaM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR. dI0 // 3 AyaM Na khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI. cUpA0 / chaMdaM Na vRpA0 // 4ya parivvadejA khaM 1 / u parivvatejA khaM 2 pu1|| 5SiNIya giddhiM pu 2 vR0 dI0 / viNIyagiddhI khaM 2 pu 1 / viNIyagehI khaM 1 // 6 ahAkaDaM pu2|| 7 matejA khaM 2 // 8 aNuvehamANe khaM0 1 vR0 dI0 // 9ceccANa soyaM khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 . dii0|| 10 aNupehamANe khaM 2 pu 1 pu 2 vR0|| 11 urAlaM tu akaMkhamANe cUsapra0 / pratIkamidaM cUrNivyAkhyAnAkSamam // 12 amusaM cuupaa0|| 13 amuse vare khaM 1 khaM 2 vR0 dii.|| 20 30 Jain Education Intemational Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0480-87] sUyagaDaMgasuttaM viDayamaMga paDhamo suykkhNdho| eko me sAsao appA nnaann-dsnnsNjuto| sesA me bAhirA bhAvA savve saMjogalakkhaNA // 1 // [saMstA0 pau0 gA0 11] __evaM vairAgyaM aNupatthejja / atha kimAlambanaM kRtvA ? etaM pamokkhe Na musaM ti pAsa, jaM ceva etaM ekatvaM esa ceSa pamokkho, kAraNe kAryopacArAdeSa eva mokSaH, bhRzaM mokSo pamokkho, satyazcAyam / athavA jJAnAdisamAdhipramokSaM "amusaM" ti tata / eSa tAvadekAntasamAdhireva pramokSaH amase tti anantaH / ayaM cAparaH pramokSaka iti-akrodhane na kevalamakrodhane, / evaM athaMbhaNe adhaMkaNe alubbhaNe jAva amicchAdasaNe / satyo NAma saMyamo ananRtaM vA, satye rataH satyarataH / tapasvI punaruttaraguNAH // 12 // ete hi mUlottaraguNA vicitrA sragiva svIkRtAH / tatrottaraguNA darzitAH / mUlaguNAstu 484. itthIsu yA AratamedhuNe yA, pariggahaM ceva amaaymiinne| uccAvaehiM visaehiM tAyA, Na saMsayaM bhikkhu samAdhipatte // 13 // 484. itthIsu yA AratamedhuNe yA0 vRttam / tivihAo itthigAo / ne rataH arataH, virata ityarthaH / pariggahaM 10 ceva amAyamINe, evaM sesA vi ahiMsAdayo mUlaguNAH / cauttha-paMcamayANaM tu vayANaM bhAvaNAo uttaraguNo gahito / uccAvarahiM uccAvayA hi anekaprakArAH zabdAdayaH, adhavA uccA iti utkRSTAH, avacA jaghanyAH, zeSA mdhymaaH| trAyata iti traataa| "zri sevAyAm na saMzrayamAnaH asaMzrayamAna eva ca viSayAn bhikSuH samAdhiprApto bhavatIhaiva, "naivAsti rAjarAjasya tat sukhaM0" [prazama0 mA0 128 ], pare mokSa iti // 13 // sa evaM samAdhiprAptaH485. aratiM ratiM ca abhibhUya bhikkhU, teNAdiphAsaM taha siitphaasN| 15 'teuM ca saI cAdhiyAsaenjA, subhi ca dubhi ca titikkhaejjA // 14 // 485. arati ratiM ca abhibhUya bhikkhU0 vRttam / aratI saMjame, ratI asaMjame, taM aratiM ratiM ca amibhUya bhikkhU / keNa ? samAdhIe / taNAdiphAsaM ti, taNaphAsaggahaNeNa kaTThasaMthAraga-ikkaDA ya samAdhisamAo gahiyAo, vattha taNehi vijjhamANe vA atyuramANe vA samma adhiyAsaMti / sItaM sItaparIsaho / teU usinnpriisho| taNAdiphAsaggahaNeNa daMsamasagAdiparIsahA ghitaa| saharagahaNeNa savve akkosAdisahaparIsahAdi ghitaa| sunbhi-dubhigahaNeNa iTTA-'NivisayA 20 gahitA // 14 // kiJca 486. gutte vaIe ya samAdhipatte, lessaM samAhahu parivaenA / gihaM Na chAe Na vi chAdaejjA, sammissibhAvaM pajahe pyaasu||15|| 486. gutte vaIe ya samAdhipatte0 vRttam / maunI vA samite vA bhASate, bhAvasamAdhipatte bhavati / lessaM samAhaTTa, tiNNi [apasatthAo] lessAo avahaTTu tiNNi pasatthAo upaha9 savvato vrajet parivvaeja / kiMca-giha Na chAe Na 25 vi chAdaejA, uraga iva parakRtanilayaH syAt / sammissibhAvaM, prajAyantaH prajAH striyaH, athavA sarvA eva prajAH gRhasthAH taiH sammizrIbhAvaM pajahe / sammissibhAvo NAma egato vAsaH AgamaNa-gamaNAisaMthavo sneho vA // 15 // evaM cAritrasamAdhiH parisamAptaH / idAnIM darzanabhAvasamAdhiH487. je keI logaimmi tu akiriyAtA, aNNeNa puTThA dhutmaadiyNti| AraMbhasattA gaDhitA ya loe, dhammaM Na jANaMti vimokkhahetuM // 16 // 30 1mehaNAo khaM pu1 vR0 dii| medhuNe u khaM 2 pu 2 // 2 akuvvmaanno| uccAvatesuM visapasu tAtI khaM 1 kha 2pu1 pu 2 vR0 vI0 // 3NissaMsayaM khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 vii0|| 4"A-samantAd na rataH arataH, nivRtta ityarthaH / " iti vRttiH // 5 taNAti khaM 2 pu 1 // 6 uNhaM ca daMsaM ca khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 7degkkhae yA khaM 2 // 8 lissaM khaM 2 pu 132 // 9chAvapajA saM 2 pu 1 pu 2 / chAvaNijjA khaM 1 // 10 sammissabhA khaM 2 pu1pu2 vR0 dii| sammissibhASaM khaM 1 vRpaa.|| 11 patAsukha 1 // 12 keti khaM 1 // 13 logaMsi khaM 2 pu 1 pu 2 // 14 'mAdisati khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii.|| Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Nijjuti cuNNi samalaMkiyaM [10 samAhiajjhayaNaM 487. je ke logammi tu akiriyAtA0 vRttam / je tti aNiddiTThaNiso / azobhana kriyAvAdinaH pAratacyA [:] kriyAvAdinaH akriyAtA, akriyo vA''tmA yeSAM [te] nizcitameva akriyAtmAnaH / anyena kenacit pRSTAH - kIdRzo vo dharma: ?, dhutaM AdiyaMti tti dhutavAdino, dhutaM nAma vairAgyam, dhutamAdiyaMti dhutaM pasaMsenti / evaM te dhutamapi AtmIkurvantaH AraMbhasattA, yathA zAkyA dvAdaza dhutaguNAn bruvate, athavA pacanAdidravyArambhe'pi saktAH samAdhidharma na jAnanti / 5 vimokSasya hetuH vimokSahetuH, tamevaM tattvamuvaditi // 16 // 190 488. tesiM puDho chaMdA mANavANaM, kiriyA-akiriyANa va puDhovAtaM / jAtassa bAlassa pakucha dehaM pavaDate veramasaMjatassa // 17 // 488. tesiM puDho chaMdA0 vRttam / puDhochaMdANa mANavANaM pRthak pRthak chandAH, nAnAchandA ityarthaH / keciddhi krUrasvabhAvAH kecinmRdusvabhAvAH, tathA keSAJcinmadyaM rocate keSAJcinmAMsaM kecinmAMsa-madyAzinaH, tathA kecid gIta-nRtya- hasita10 priyAH kecit paravyasanaratAH kecinmadhyasthA ityAdi / tathA dRSTibhedamapi prati kiriyA akiriyANa va puDhovAtaM, yathaiva hi nAnAchandAH karttavyAdiSu laukikAH tathaiva hi kiriyA - akiriyANaM ca puDhovAdaM upAdIyaMta iti upAdAH grahA ityarthaH, athavA upAdA dRSTiH / tadyathA - keSAJcidAtmA'sti keSAJcinnAsti, evaM sarvagataH nityaH anityaH karttA akarttA mUrttaH amUrttaH kriyAvAn niSkriyo vA, tathA kecit sukhena dharmamicchanti kecid duHkhena, kecit zaucena kecidanyathA, kecidArambheNa, kecinniHzreyasamicchanti, kecidabhyudayamicchanti / ekasminnapi tAvacchAstari anye'nyathA prajJApayanti, tadyathA - zUnyatA, 15 atthi poggale, No bhaNAmi Natthi tti poggale, jaM pi bhaNAmi taM pi bhaNAmItyavacanIyam, avacanIyaM eva avacanIyaH, skandhamAtramiti / vaizeSikANAmapi - anyeSAM na ( ? ) dravyANi navaiva, anyeSAM daza dazaiva / sAGkhyAnAmapi - anyeSAM indriyANi sarvagatAni, evaM teSAM mithyAdarzanapratyayikaM anusamayameva karmma badhyate / dRSTAntaH -- jAtassa bAlassa pakuva dehaM, jAtasyeti garbhatvenotpannasya, tadyathA--niSekAt prabhRtirArabhya zarIravRddhirbhavati yAvad garbhAnniHsRtaH, AbAlyAcca pravarddhate yAvat pramANastha jAtaH / zarIravRddhiriha kAla-kSetra bAhyopakaraNAtmasAnnidhyAyattA yataH ata ucyate - prakurva iva prakurvvan, yathA tasyAnu20 sAmayikI zarIravRddhiH evaM teSAmapi mithyAdarzanapratipattikAlAdArabhya tatpratyayikaM vairaM pravarddhate karma, vairAjyAtaM vairam, yathA vairaM duHkhotpAdakaM vairiNAM evaM karmApi / yadyapyAkAze nizcala upatiSThate'viratastathA'pyasya karma badhyata eva / paThyate ca" jAtANa bAlassa paganbhaNAe" jAtAnAmiti garbhapAkAnnissRtAnAm, pragalbhaM nAma dhArtyam, hiMsAdikarmasvabhiratirabhinivezo nirazaGkatA ceti / ataH pavaDate veramasaMjatassa / / 17 / / 25 489. AyukkhayaM ceva abujjhamANe, mamAti se saMhaskAri maMde | aho ye rAto ya paritapyamANe, ahe sumUDhe ajarA-mare va // 18 // 489. AyukkhayaM caiva abujjhamANe 0 vRttam / sa evaM hiMsAdikarmmasu pa[sa]jjamAnaH kAmabhogatRSitaH chinnahRdamatsyavadudakaparikSaye AyuSaH kSayaM na budhyate / ujjeNIe vANiyago 'rayaNANi kathaM pavessassAmi ?' tti rajanikSayaM na budhyate sma, ato vyatayA yAvadudite savitari rAjJA gRhItaH / yathA vA divi devA doguMdugA iva devA gataM pi kAlaM Na yANaMti / mAiti mamAI, tadyathA - me mAtA mama pitA mama bhrAtetyAdi / sahassAiM hiMsAdIni karoti mandamiti mandaH / aho ya 30 rAto ya paritapyamANe, sarvatastapyamAnaH paritapyamAnaH mammaNavaNigvat kAyeNa kissaMto vAyAe maNeNa ya / ArttadhyAno 1 azobhanakriyAvAdinaH azobhanavAdinaH pAratanyA akriyAvAdinaH akriyAtA saM0 vA0 mo0 // 2 puDho ya chaMdA iha mANavA u, kiriyA - SkirINaM ca puDho ya vAyaM khaM 1 khaM 21 pu 2 vR0 dI0 / mANavA to khaM 2 pu 1 / puDho va vAtaM khaM 1 // 3 jAtANa bAlassa pagabbhaNAra, pava cUpA0 / jAyAe bAlassa pagabbhaNAe, pava vRpA0 // 4 pavaDatI khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 5 puNopavAdaM cUsapra* // 6 Skriyospi, tathA pu0 // 7 avacanIya eva pu0 / avacanaM eva vA0 // 8 Aukkha khaM 1 khaM 2 9 sAhasakAri khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 10 ta khaM 1 // pu1pu2 // 11 rAto pari khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 // 12 ayarA' khaM 1 pu 1 / aharA khaM 2 // For Private Personal Use Only Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0488-92] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| pagataH ArtaH, dravyAtaH cappaDijaMtaH shkttckrdrvyaato vA, bhAvaTTo rAga-dosehiM / sudu mUDho sumUDho, savvattha vANiyagadiTuMto vktvyH| - ajarA-'maravad bAlaH klizyate dhanakAraNAt / zAzvataM jIvitaM caiva manyamAno dhanAni ca // 1 // // 18 // ... etaddhanamupArjitya rAja-caurA-'gni-dAyikAdyavazeSa appaM vA bahuM vA490.jadhAya vittaM pasavo ya savaM, je baMdhavA je ya piyA ya mittaa| lAlappatI te vi uti ghaMtaM, aNNe jaNA taM si haraMti vittaM // 19 // 490. jadhAya vittaM pasavo ya savvaM0 vRttam / jadhAya tti tyaktvA / vittaM dhanam / pazavo go-mahiSyAdayaH / bAndhavAH pUrvAparasambaddhAH / mitrAH sahajAtakAdayaH / lAlappatI atyartha lavati punaH punarvA lavatIti lAlapyate--hA mAtaH! hA pitaH! hA vibhavAH! hA jIvaloka! "aduhaTTavasaTTA"[ ] ityevaM kutIrthikAH rAjAdayazcApi, 10 rUpavAnapi kaNDarIka-poNDarIkasariso, dhanavAn naMdasariso, dhAnyavAn tilagaseTThisariso / te vi savve lAlappayaMtA ghaMtamuveMti, dhantaH saMsAraH, evaM te yathAkarmaniSpannaM uti asamAdhi prApnuvanti / yacca tacchAzvatakAritvenAjarAmaraNe ca ahanyahani utpadyamAnena dhanamupArjitaM tadapi asya anye rAjAdayo'paharanti / evaM matvA pApAni karmANi varjayet tapazca caret // 19 // katham ? 491, sIhaM jadhA khuDamiyA caraMtA, dUreNa caraMtI prisNkmaannaa| evaM tu medhAvi samikkha dhamma, pAvANi dUreNa vivajaejA // 20 // 491. sIhaM jadhA khuimiyA caraMtA0 vRttam / kSudrAH mRgAH kSudramRgAH vyAghra-vRka-dvIpikAdayaH, mRgA. rohitA, dayazca / adhavA sa eva kSudramRgaH dUreNeti adarzanenAgandhena vA taddezaparityAgena ca, api vAtakampitebhyastuNebhyo'pi siMhabhayAdudvinAzcaranti / evaM tu medhAvi samikkha dhammaM, evaM anena prakAreNa, medhayA dhAvatIti medhAvI, samyag IkSitvA samIkSya jJAtvetyarthaH, asamAdhikartRNi ca pAvANi dUreNa vivajaejA // 20 // ..... 20 492. saMvujjhamANe ya Nare matImaM, pAvAto appANa nniyNttttejjaa| hiMsappasUtANi duhANi mattA, NevANabhUte va parivaejjA // 21 // 492. saMbujjhamANo0 vRttam / saMbujjhamANo ya, kiM saMbujjhamANo ? samAdhidhamma / matirasyAstIti matimAn vaDDamANapariNAmo hiMsAdipApata AtmanA nivRttiM kuryAt , nivRtteH karaNamityarthaH / syAt-kiM pApAt ?, hiMsappasUtANi duhANi mattA, hiMsAtaH prasUtAni hiMsApasUtANi jAti-jarA-maraNA-'priyasaMvAsAdIni narakAdiduHkhAni ca aTThavidhakammodaya-25 nipphaNNANi asamAdhiM prasavatIti / NevvANabhUte va parivvaejA, nirvANabhUtaH sarvabhUtAnAM nirvRtikAraNamityarthaH, yathA vA nirvRto'vyAbAdhasukhaprAptastiSThati evaM bhavAnapi avyAbAdhasukhanissaGgo anivRto'pi nirvRtabhUtaH sarvato vrajet parivvaejA // 21 // mUlaguNAdhikAre prastute 1jahAhi vittaM pasavo ya sabve khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2.30 dI0 // 2 piyA si mittA kha 1 // 3 'ppatI se vi ya eti mohaM, aNNe khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 / ppatI se vi uveti mohaM, aNNe vR0 dI0 // 4 ritthaM khaM 1 // 5 khuddamigA khaM 1 khaM 2 pu1pu2|| 6 dUre ca khaM 1 kha 2 pu1 pu 2 / dUreNa ca vR0 dI0 // 7 dUreNa pAvaM parivajaejA khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| 8tu khaM.1 kha 2 vR0 dI0 // 9nviTTa khaM 1 pu2|| 10 maMtA, verANubaMdhINi mahabbhayANi khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 30 dii| maMtA, jevvANabhUte va parivvaejjA vRpA0 // Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Nijjutti - cuNNisamalaMkiyaM [ 11 maggajjhayaNaM 493. mulaM Na bUyA muNi attakAmI, NivvANamevaM kasiNaM samAdhiM / saNa kujANa ye kAravejA, karaMtamaNNaM pi ya NANujANe // 22 // _493. mu Na bUyA0 vRttam / AtmaniH zreyasakAmI / evaM nirvANaM samAdhirbhavati kasiNa iti sampUrNaH, saMsArayA kAnicit snAna-pAnAdIni nirvANAni tAnyasampUrNatvAd naikAntikAni nAtyantikAni ca / vaktAro'pi ca B bhavanti - "vvANihi laddhA 0" [ ] evamanyeSAmapi vratAnAmatIcAraM sayaM Na kuA Na ya kAraveja, karaMtamaNNaM pi ya NANujANe evaM yogatrikakaraNa trikeNa // 22 // idAnIM uttaraguNasamAdhI - 192 494. suddhesiyA jAyaNa tUsaeJjA 0 vRttam / suddhesiyA jAioladdhaM esaNijjaM ca, adhavA suddhaM alevakaDaM, esa10 NiaM ahAsohIe hu tUsaeJjA / amucchito aNajjhovavaNNo gaveSaNa- gahaNa ghAsesaNAsu viiMgAla- vItadhUmaM / ghitimaM vippamuke saMyame dhRtimAn agArabaMdhaNavippamukke, Na pUA-sakAraTThI / silogo tti jaso, NANa-tavamAdIhi silogo Na kAjA // 23 // 15 494. muddhesiyA jAyaNa tUsaejA, amucchito aNajjhovaSaNNo / dhitimaM viSamukke Na pUyaNaTThI, Na siloryakAmI ya parivvajjA // 23 // // samAhI sammattA // 10 // 495. nikkhamma0 vRttam / Nikkhamma gehAto NirAvakaMkhI, appaM vA bahuM vA upadhiM vihAya niSkrAntaH, micchattadosAdIhiM gRha- kalatra - kAmabhogesu NirAvakaMkho / davvato bhAvato ya kArya viseseNa utsRjya viosajja / davvaNidANaM sayaNa-dhaNAdi, bhAvaNidANaM kammaM / jo jIvitaM No maraNAbhikaMkhI / valayaM vakramityarthaH, dravyavalayaM zaGkhakaH, bhAvavalayaM aSTaprakAraM karmma yena punaH punarvalati saMsAre / valayazabdo hi vakratAyAM bhavati gatau ca / vakratAyAM yathA - valitastantuH, 20 balitA rajjurityAdi / gatau ca - valati vArttA, valati sArtha ityAdi / valayavimukta iti karmabandhanavimuktaH / athaSA valaya iti mAyA tayA ca muktaH / evaM krodhAdimANavimukta iti // 24 // // dazamamadhyayanaM samAptam // 10 // 495. nikkhamma gehAto NirAvakakhI, kAryaM viosajja NidANachiSNe / No jIvitaM No maraNAbhikakhI, carejja bhikkhU valayA vimukke // 24 // tti bemi // 1 attagAmI khaM 2 pu 1 4 kareMta khaM 1 khaM 2 pu1 // pu1 pu 2 dI0 / aNajjho vR0 // 9 vioseja khaM 1 khaM 2 pu1pu2|| pu 2 vR0 dI0 / yattagAmI khaM 1 // 2 meyaM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 3Si saM 1 // 5 suddhe liyA jAe Na dUsapajjA khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 6 Na ya ajjhoM khaM 1 naM 2 7 vimukke Na ya pUkhaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 0 dI0 // 8 degyagAmI khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 bI0 // Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0 493-95 NijjuttigA0 100-1] sUyagaDaMgasutaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNgho| iyamaMga paDhamo suykkhNdho| . 1 13 [ekkArasamaM maggajjhayaNaM] -- cocccccoonmaggo tti ajjhayaNassa cattAri aNuyogaddArANi / adhiyAro maggaparUvaNAe pasatthabhAvamaggA''yaraNayAe ya / NAmaNipphaNNe mggo| NAma ThavaNA davie khette kAle taheva bhAve ya / eso khalu maggassA Nikkhevo chavidho hoti // 1 // 10 // NAmaM ThavaNA davie0 gAhA // 1 // 100 // vatiritto davvamaggo aNegavidho phalaga-lataMdolaga-vetta-raju-davaNa-bila-pAsamaigge ya / khIlaga-aya-pakkhipahe chatta-jalA-''kAsa davvammi // 2 // 101 // phalagalatAaMdolaga0 gAdhA / phalagehiM jahA daharasomANehiM, jadhA phalageNa gammati viyaragAvisu, cikkhalle vA 10 jdhaa| vettalatAhiM gaMgamAdI saMtarati, jadhA cArudatto vettavati vettehiM olaMbiUNa parakUlavettehiM AlAviUNa uttiSNo 1 layaMdolaNa-vitta khaM 1 kha 2 pu 2 vR0|| 2degmaggaNayA khaM 1 // 3 vasudevahiNDau 'usuvegA' nAma dRzyate / atra mArgajJAnAyAtyantopayogI vasudevahiNDipAThaH phalaga0 niyuktigAthAvRttizca kramaza uddhiyete-"kameNa uttiNNA mo siMdhusAgarasaMgama nadi / baccAmo uttarapuvaM disaM bhayamANA / aticchiyA hUNa-khasa-cINabhUmIo / pattA mo veaDDapAyaM saMkupahaM / ThiyA satthiyA, kao pAgo, vaNaphalANi ya bhakkhiyANi / bhuttabhoyaNehi ya koTTiyaM tuMbarucuNNaM satthigehiM / bhaNiyA puraMgameNa-cuNNaM parigeNhaha, parikareNa baMdhaha cuNNassa uccolIo, bhareha bhaMDaM poTTalae, kakkhapaese baMdhahaH tato etaM chiNNaTaMkaM kaDayaM vijayANadiddahaM atyagyamegadese saMkulayAlaMbaNaM saMkupahaM kamissAmo, jAhe hatyA pasirjati vAhe tuMbaruM parAmusijjaha, tato pharusayAe hatthANaM avalaMbaNaM hoi, aNNahA uvalasaMkUo nIsariya nirAlaMbaNassa chiNNadahe paDaNamapAre bhavija tti| tato tassa vayaNeNa tuMbarucuNgAigahaNapuvvaM savvaM kayaM / uttiNNA mo savve saMkupahaM / pattA mo jaNavayaM / tato pattA mo usavesanahiM tattha ThiyA, pakkANi vaNaphalANi AhAriyANi / tato puraMgameNa bhaNiyaM-esA nadI beyaDapabvayapavahA usuvegA atthagyA, jo uttareja so usavegagAmiNA jaleNa hIrija, na tIrae tiricchaM pavisiuMti; esa puNa paho gammai vettalayAguNeNa-jayA uttaro vAU vAyai tato pavvayaMtaraviNiggayassa mAsyassa egasamUhayAe mahaMtA gopucchasaMThiyA sabhAvao miu-thirA vettA dAhiNeNa NAmiti, 'nAmejamANA usuveganadIe dakSiNakUlaM saMpAveti' ti avalaMbijati, avalaMbiesu veluyaphavAudarA chunbhaMti, tato jao dAhiNo vAU aNuyatto bhabai tato so uttaraM saMchubhai, 'saMchunbhamANesu velapavvasaraNesu puriso uttare kUle chubbhaI' tti geNhaha velupavve, mAruyaM paDivAleha tti / tassa maeNa gahiyA veluyapavvAudariyA, baddhaM bhaMDaM parikarA ya / mAzyaM paDivAleMtA jahopadesaM dakkhiNavAu vicchUDhavettavaMsovataraNeNa ThiyA mo uttarakUle / vettalayAguvilaM ca pavvayakaDagaM sohayaMtA maggaM aicchiyA, gayA TaMkaNadesaM / pattA mo girinadItIraM, sImaMtammi saMThio sattho / bhuttabhoyaNehiM puraMgamavayaNeNa nadItIre pihappidaM viraiyANi bhaMDANi, ego ya kaTTarAsI palIvio, avatA ya mo egaMtaM / aggi sadhUmaM daTTaNaM TaMkaNA AgayA, paDivaNNaM bhaMDaM, tehiM pikao dhUmo, te gayA puraMgamavayaNeNa NiyagaTTANaM / nibaddhA chagalA phalANi ya gahiyANi sathiehiM / tao patthio satyo sImAnadItIreNa / pattA ya mo ayapahaM / vIsaMtA kayAhArA puraMgamavayaNeNa acchINi baMdhiUNa chagalamArUDhA vajakoDIsaMThiyaM pavvayaM ubhaopAsa chiNNakaDayaM aikvNtaa| sIyamAruyAhayasarIrA saMThiyA chagalagA, mukkANi acchINi. vIsaMtA bhUmibhAe / kayAhArA ya bhaNiyA puraMgameNa-mAreha chagale, cammanbhatthe saruhire Thaveha, ayamaMsaM paittA bhakkheha, baddhakaDicchuriyA bhatthagesu pavi. saha, tamorayaNadIvAo bhAruMDA nAma sauNA mahAsarIrA ihA''gacchaMti caritraM, te ihaM vagdha-'cchabhallayANaM sattANaM maMsAI khAyaMti,mahaMta maMsapesI nilayaM nayaMti, te vo saruhirabhatthagapaviDhe 'maMsapesi' tti kariya ukkhiviya NaissaMti rayaNahIva, nikkhittamettehi ya bhatthayA phAleyavvA churiyAhi, tao rayaNasaMgaho kAyavvo / esa rayaNaddIvagamaNassa uvAto tti / " iti [ patra 148-49] / athAtra vRttipAThaH-"phalagetyAdi / phalakairmArga: phalakamArgaH, yatra kardamAdibhayAt phalakairgamyate / latAmArgastu yatra latAvalambana gmyte| andolanamArgo'pi yatra andolanena durgamatilacyate / vetramArgoM yatra vetralatopaSTammena jalAdau gamyata iti, tadyathA-cArudatto vetralatopaSTammena vetravatI nadImuttIrya parakUlaM gataH / rajamArgastu yatra rajvA kizcidatidurgamatilayate / 'davanaM' yAnam , tanmAgoM dvnmaargH| bilamArgoM yatra guhAdyAkAreNa bilena gamyate / pAzapradhAno mArgaH pAzamArgaH, pAza-kUTaka-vAgurAnvito mArga ityarthaH / kIlakamArgoM yatra vAlukotkaTe marukAdiviSaye kIlakAbhijJAnena gamyate / ajamArgo yatra ajena-basyena gamyate, tadyathA-suvarNabhUmyAM cArudatto gata iti / pakSimArgoM yatra bhAruNDAdipakSibhirdezAntaramavApyate / chatramAgoM yatra chatramantareNa gantuM na zakyate / jalamArgo yatra nAvAdinA gamyate / AkAzamArgo vidyAdharAdInAm" iti // sUya09025 Jain Education Intemational Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 Nijutti-cuNNisamalaMkiya [11 maggajjhayaNaM [ vasu0 pra0 khaM0 laM0 3 patra 148 ] / aMdolaeNa aMdolArUDho eti ya, jaM vA rukkhasAlaM aMdolieUNaM appANaM parato vaJcati / jadhA latA tathA vette vi / adhavA lata tti AkaMpiUNaM aNNAe latAe laggati / rajjuhi gaMgaM uttarati / [ davaNaM ] dagaNadIjANaM (? jANaM ) / bilaM dIvagehiM pavisaMti / rajjuM vA kaDie baMdhiUNa pacchA rajjuM aNusaraMti kacid rasakUpikA dau mahatyandhakAre, puNo Niggacchati gacchati so ceva pAsamaggo / khIlagehiM rumAvisae vAlugAbhUmIe cakamaMti, kvacid 6 veNu (? reNu) pracure deze kIlaMkAnusAreNa gamyate, anyathA pathabhraMzaH / ayapadho lohabaddhaH suvaNNabhUmIe pacchA ( ? bacchA vA) / pakkhINaM ti jadhA cArudatto NAto [ vasu0 pra0 khaM0 laM0 3 patra 149 ] | chattagamaggo chattageNaM dharijjamANeNaM gacchati upadravabhayAt, jadhA gaNigo pavAto / jalamaggo NAvAhiM / AgAsamaggo cAraNa-vijjAharANaM // 2 // 101 // khettammi jammi khette kAle kAlo jehiM vahati maggo / bhAvammi hoti duvidho pasattha taha appasattho ya // 3 // 102 // 10 khettammi jammi khette0 gAdhA / jammi khette maggo - bhUmigoarANaM bhUmIe maggo, devANaM AgAse, khecara-vijjAharANaM ubhaye / adhavA khettassa maggo, jadhA sA [ li] khettamaggo evamAdi; zrAmamArgo nagaramArga ityAdi, yathA - eSa panthA vidarbhAyAH, ayaM gacchati hastinAgapuram / kAlamArge jo jammi kAle maggo vahati, yathA- varSArAtre udgapUrNAni sarAMsi parirayeNa gamyante, vyAzuSkakardamAni zizire grISme vA ujjumaggeNa / yasmin vA kAle gamyate, yathA- grISme rAtrau sukhaM gamyate, hemante'hani / cireNa vA gammati, yathA yojanikI sandhyA / bhAvamaggo duvidho pasattho appasattho ya // 3 // 102 // duhima vitigabhedo Neo tassa vi viNicchao duviho / sugatiphala duggatiphalo pagataM sugatIphaleNetthaM // 4 // 103 // 15 duvihamma vitigabhedo0 gAdhA / appasatthabhAvamaggo tividho, taM jadhA - micchattaM 1 aviratI 2 aNNANaM 3 | pasatthabhAvamaggo tiviho, taM jadhA - [ sammaNNANaM ] sammahaMsaNaM sammacAritaM / tassa puNa duvihassAvi maggassa duviho viNicchayo, vinizcayaH phalaM kAryaM niSThetyanarthAntaram / pasattho sugatiphalo, appasattho duggatiphalo / sugatiphalenA20 dhikAraH // 4 // 103 // appasatthamaggaTThitANaM puNa duggatigAmugANaM duggatiphalavAtINaM / tiNi tisaTThA pAvAdiyasatA / davvamaggo puNa catuvvidho- kheme NAmege kkhemarUve, kheme NAmege akkhemarUve 0 dvai / kheme ya khemarUve tti aduggaM NiccoraM ca, evaM catusu vi bhaMgesu yojayitavyam / bhAvamagge evameva 25 catubhaMgo--paDhamabhaMge bhAva - davvaliMgajutto sAdhU 1 kheme akkhemarUve kAraNio davvaliMgarahito sAdhU 2 akkhemA khemarUvigA NiNhagA 3 aNNautthiyagihatthA carimabhaMge 4 // 5 // 104 // duggatiphalavAtINaM tiNNi tisaTTA satA pavAdINaM / kheme ya khemaruve caukkagaM maggamAdIsu // 5 // 104 // samppaNIta maggo NANaM tadha daMsaNaM caritaM ca / caraga-parivvAyAdIciNNo micchattamaggo tti // 6 // 105 // sammappaNIta maggo0 gAdhA / jo so pasatthabhAvamaggo so tividho-gANaM tadha daMsaNaM caritaM ca, titthagara - gaNadhare hiM 30 therehiM sAdhUhi ya aNuciNNo / tavvivarIo puNa micchattamaggo, so caraga-parivvAyagAdIhiM AciNNo micchattamaggo || 6 | 105 // ye'pi sacchAsanapratipannAH-- 7ukhaM 1 // kSetre" iti vRttau // pu 2 // 1 kIlikA vA0 mo0 // 2 jahiM bhave maggo khaM 1 / jahiM havai jo u khaM 252 // 3 revata' pu0 / "zAlikSetrAdike vA 4 doggati khaM 2 pu 2 // 5 iti catuHsaGkhyAdyotako'kSarAGkaH // 6 NANe taha daMsaNe caritte ya khaM 1 khaM 2 8garuyA khaM 1 khaM 2 pu 2 // 9 saMti maggaM kumaggamaggassitA te u khaM 1 khaM 2 pu 2 vR0 // iDDi-rasa-sAtagurugA chajjIvaNikAyaghAtaNaratA ya / je uvadi saMti dhammaM kumaggamaNNassitA jANa // 7 // 106 // For Private Personal Use Only Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0496-98 NijuttigA0 102-8] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| iDDi-rasa-sAtagurugA0 gaadhaa| iDDi-rasa-[ sAta gAravehiM vA dhamma uvadisaMti te vi tAva kumaggamaNNassitA, kimaMga puNa parautthigA tigAravagurugA chajIvakAyavadharatA je uvadisaMti dhamma saMghabhattANi karemANA ?, evamAdi kumaggamaNNassitA jANa / / 7 // 106 // je puNa tava-saMyamappahANA guNadhArI je vadaMti sabbhAvaM / savvajagajIvahitaM tamAhu sammappaNItamavi // 8 // 107 // tava-saMyamappahANA0 gAdhA / sIlaguNadhArI je vadaMti sabbhAvaM NAma jadhAvAdI tadhAkArI / savvajagajjIvahitaM yaM tamAha sammappaNItamavi // 8 // 107 // tassa puNa egaTThiyANi NAmANi bhavaMti, taM jadhA paMtho NAyo maggo vidhI dhitI soggatI hita suhaM ca / patthaM seyaM Nevvui jevvANaM sivakaraM ceva // 9 // 108 // // maiggaNijjuttI sammattA // 11 // paMtho NAyo maggo0 gAdhA // 9 // 108 // NAmaNipphaNNo gato / suttANugame suttamuccAretavvaM / ajjasudhammaM jaMbU pucchati 496. katare magge AghAte mAhaNeNa mtiimtaa?| jaM maggaM aMju pAvittA ohaM tarati duruttaraM // 1 // 496. katare magge AghAte. silogo / AghAte iti AkhyAtaH / [mAhaNe tti vA] samaNe tti vA egahu~, 15 bhagavAnevApadizyate / matirasyAstIti matimAn tena matimatA / jaM maggaM ujju (? aMju) pAvittA, aMjuH iti akuTilaH / adhavA katare iti kataro bhAvamArgaH pasattho AkhyAtaH mAhaNeNa matImatA? tatra [na] tAvad dravyamArgo vA aprazastabhAvamArgo vA tenA''khyAtaH, avazyaM tu prazastabhAvamArgaH pasattho AkhyAtaH, kiM te hiteNa diTTho ujjugo ya ? taM me akkhAhi jaM maggaM uju (? aMju) pavajittA ogho dravyaughaH samudraH, bhAve saMsAraughaM tarati // 1 // 497. taM maggaM aNuttaraM suddhaM svvdukkhvimokkhnnN| - jANehi NaM jadhA bhikkhU! taMNe" brUhi mahAmuNI ! // 2 // 497. taM maggaM aNuttaraM suddhaM0 silogo / tamiti tam oghataraM mahApotabhUtam / [aNuttaraM] nAsyottarA anye kumArgAH zAkyAdayaH / zuddha iti eka eva, nirupahatatvAccaivam , athavA pUrvAparavyAhatabAdhyadoSApagamAt zuddhaH / savvadukkhavimokkhaNaM, anye'pi prAmAdimArgAzcaura-zvApadabhayopadrutA duHkhAvahA bhavanti, bhUtvA ca na bhavanti, udakAyupaplavaiH apra ste; bhAvamArgAH api duHkhAvahA eva te, samyagdarzana-jJAna-tapomayastu prazastabhAvamArgaH zuddhaH sarvaduHkhavimokSaNam / 25 tamevaMvidhaM jANehi NaM jadhA mikkhU , yatheti yena prakAreNa, bhikSuriti bhagavAneva / yathA sa bhikSu tavAn tathAbhUtaM tvamapi jAnISe tamevaM jAnIte / athavA he bhikSo! tamevaM brUhi mahAmuNI! he mahAmune! // 2 // syAt-kimarthamahaM pRcchAmi ? tata ucyate498. jai me kei puccheja devA aduva maannusaa| tesiM tu kataraM maggaM Aikkheja ? kahAhi 'Ne // 3 // 498. jai me kei puccheja. silogo / devAzcatuSprakArAH ete pRcchAkSamA bhavanti, tiriyA maNussA (? maNussA tiriyA vA), uttaraguNaladdhiM vA paDucca tiyaM (? tiriyaM) api kazcid girA vatti(? kti), vayasA vi pucchejja, tesiM tu 1 tamiNaM khaM 1 khaM 2 pu 2 // 2paMtho maggo NAyo kha 1 khaM 2 pu 2 vR0|| 3 maggo sammatto khaM 2 pu 2 // 4 katare NaM cUpA0 sUtra 533 cUrNau // 5 akkhAte mAkhaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 6 uju khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 // 7 duttaraM khaM 1 // 8magga'NuttaraM khaM 1 // 9kkha gaM khaM 2 pu 1 pu 2 // 10 jANAsi NaM khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI / jANAsi taM khaM 1 // 11 ne khaM 1 khaM 2 me pu1|| 12Ne khaM 1 khaM 2 pu 2 / No pu 1 vR0 dii0|| 13 No khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| 20 30 Jain Education Intemational Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Nijutti-cuNNisamalaMkiyaM [11 mamgajjhayaNaM kataraM maggaM, teSAm ajAnakAnAM svayamajAnakaH kataraM mArga kathaM vA kathayiSyAmi ? / avyAvAdhasukhAdIni AvahatIti sukhAvahaH, athavA'bhyudayakaM niHzreyasaM ca // 3 // ___ iti pRSTa AryasudharmA jambUskhAmyAdyAn sAdhUna praNidhAya sadeva-maNuA-''suraM ca parisaM NissAe kareti 499. jaba vo kei pucchena devA aduva maannusaa| 'tesiM tu imaM maggaM Aikkheja suNedha me // 4 // 499. jai vo kei0 vRttam (silogo) / jai vo kei puccheJja, jati tti aNihiNihese, saMsArabhrAntinirviNNAH devA aduva mANusA / tesiM tu imaM maggaM Aikkheja suNedha me / paThyate ca-"tesiM tu paDisAheja maggasAraM suNeha me, sAhitaM prati anyeSAM sAhanti, kadhitaM sat paDisAhejA / mArgANAM sAraH mArga eva vA sAraH mArgasAraH // 4 // 500. aNupubveNa mahAghoraM kAsaveNa paveditaM / jamAdAya hato pavvaM samuha va vavahAriNo // 5 // 500. aNupuvveNa silogo / kathaM mArgapratipattireva tAvad bhavati ?, ucyate, aNupuvveNa mahAghoraM, aNupuvveNaM ti "mANussa khetta jAtI0" [Ava0ni0 gA0 831] gAdhA, adhavA "cattAri paramaMgANi0" [uttarA0 a03 gA0] silogo, adhavA "paDhamillagANa udaye" gAdhAo tiNi [Ava0ni0 gA0 108-10], evaM kammakkhayANapuvvigAdhA jAva "bArasavidhe0" [bhAva. ni0 gA0 111-13] / duranucaratvAd mahAghoraH, aNupumbhiH dustaram , mahApuruSAstu ghoramapi taranti, 18 ghorasaGgrAmapravezavat / kAsaveNa paveditaM, pradarzitamityarthaH / jamAdAya ito puvvaM, jaM AdAya iti yamanucaritvA ita iti itastIrthAdartha (?rthAt pUrva) adyatanAdvA divasAditi / samudreNa tulyaM samudravat , vyavaharantIti vyavahAriNaH vaNijaH // 5 // yathA te'tikrAnte kAle samudrama501. atariMsu taraMtege tarissaMti annaagtaa| taM socA paDivakkhAmi jaMtavo! taM suNeha me // 6 // 20 501. atariMsu0 silogo| atariSyan taranti tariSyanti ca, tadvat samyagmArgamanucarya tItaddhAe aNaMtA jIvA saMsArodhamatariMsu, saGkhyeyAH taranti sAmpratam , aNaMtA tarissaMta'NAgataM ti / taM socA tamahaM zrutvA bhavadAdIna zrotRn prativakSyAmi / jAyanta iti jantavaH, jambUskhAmyAdInAM AmantraNam , he jantavaH! taM suNeha me carittamaga AikkhissAmi / tadantamArgAvapi tadantargatAveva jesu saMjamijjati // 6 // te ime, taM jadhA 502. puDhavIjIvA puDho sattA AujIvA tdhaa'gnnii| vAujIvA puDho sattA taNa-rukkhA sabIyagA // 7 // 502. puDhavIjIvA puDho sattA silogo| pRthak pRthag iti pratyekazarIratvAt / AujIvA tadhAgaNI, puDho sattA iti varttate / taNa-rukkhaggahaNeNaM bhedo darisito // 7 // 503. ahAvare tasA pANA evaM chakkAya aahiyaa| aitAva tA jIvakAe NAvare vijjatI kae // 8 // 30 503. ahAvare0 silogo| adhAvare tasA pANA evaM chakkAya AhiyA / etAva tA jIvakAye na hi saptamo vidyate jIvakAyaH // 8 // ete 1 tesimaM paDisAhejA maggasAraM suNeha me khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 dR0 dI* cUpA / tesiM tu paDi cUpA0 / suNehi khaM 2 pu 2 tesiM tu imaM maggaM Aikkhe ja suNeha me vRpA0 // 2 samuI vava khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii.|| 3 rukkha khaM khaM 2 pu1pu2|| 4 ahAvarA khaM 2 pu 2 // 5 ittAva eva jIva khaM 2 pu 2 vR0 dI / ittAva tAva jIva khaM 1 / ittAvaye jIva pu 1 // 6NAvare koi vijjatI saa0|| 7katI khaM 1 khaM 2 / kApa pu 1 pu2|| Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 197 104] suttagA0499-504] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| 504. savvAhi aNujuttIhiM matimaM paDilehiyA / savve akaMtadukkhA ya ato savve ahiMsakA // 9 // 504, savvAhiM aNujuttIhiM0 silogo / anurUpA yuktiH anuyuktiH / jadhApuDhavIe Nikkhevo parUvaNA lakkhaNaM parImANaM / uvabhoe satthe vedaNA ya cavaNA ( vadhaNA ) NiyattI ya // 1 // [ AcA0 ni0 gA0 68] cha kiJca aDaravad jIvatvaM pArthivAnAm , vidruma-lavaNopalAdayazca svAzrayAvasthAH sacetanAH, kutaH ?, samAnajAtIyAGkarasadbhAvAt , arzovikArAGkuravat / bhUmikkhayasAbhAviyasaMbhavato dahuro vva jalamuttaM / adhavA maccho vva sabhAvavomasaMbhUtapAtAto // 1 // [vizeSA0 gA0 1757 ] sAtmakaM toyaM bhaumam , kutaH ?, samAnajAtIyasvabhAvasambhavAt , darduravat ; athavA antarIkSam , abhrAdivikArasvabhAva-10 matsyavat / grahaNakavAkyam-indhanasaMyogAt tejasAM tejaH sAtmakam, AhAropAdAnAt tadvaddhivizeSopalabdheH tadvikAradarzanAcca, puruSavat / grahNakavAkyam-gatimattvAd vAyurjIvaH, prayatnagateH, yasmAdayaM savikrama iva pumAn tIvra-manda-madhyAn gativizeSAn skhena mahinA yatIti, vegavattvAcca vRkSAdInunmUlayati ityato gatimattvAd vAyu vaH / sAtmakAH vanaspatayaH, janma-jarA-jIvaNa-maraNasadbhAvAt , strIvat / Aha-nanvayamanaikAntikaH, jAtAkhyAH (dyAH) vipakSe'pi darzanAt , tadyathA-jAtaM dadhi, jINaM vAsaH, saJjIvitaM viSam , mRtaM kusumbhakamityAdi, ucyate, na, vanaspatau samastaliGgopalabdheH, dadhyAdAvasamastadarzanAdupacArataH jAtamiti (jaataadiini)| itazca sAtmakA vanaspatayaH, kSatasaMrohaNAd AhAropA-15 dAnAd dauhRdasadbhAvAd [AmayasadbhAvAd ] rogacikitsAsadbhAvAt / dauhRdAdau sambhavataH kuSmANDyAdInAM 'vizeSapakSaH' vizeSazcAsau pakSazca vizeSapakSaH karttavyaH / / chikapparoitA chikkamettasaMkoato kuliMgo vya / AsayasaMcArAto jANasu vallI-vitANAI // 1 // [vizeSA0 gA0 1754 ] sAtmakAH spRSTaprarodikAdayaH, spRSTAkuJcanAt, kITavat , AzrayAbhisaMsarpaNAd vahayAdayaH / sammAdayo ya sAva-ppaboha-saMkoyaNAdito'bhimatA / baulAdayo ya saddAdivisayakAlovalambhAto // 1 // [vizeSA0 gA0 1755] [sAtmakAH] zamyAdayaH, svApa-prabodha-saGkocanAdisadbhAvAt , zabdAdiviSayopalambhAd bakulA-'zokAdayaH, devadattavat / ma evamAdyAbhinasAnurUpAbhiH anuyuktibhiH egidie paDilehiyA jaSeti, jIvAtihiMsoparatiH kAryA svkaamtH| abbhobagamiovakkamiyAo vedaNAo bhaannitmbaao| tattha maNussa-paMceMdiyatiriyANa ya duvidhA, sesANaM ovkkmiyaa| evaM 25 matimaM paDilehettA savve akaMtadukkhA ya, sArIraM mANasaM vA savvesi aNiha~ akaMtaM apiyaM dukkhaM, ata ityasmAt kAraNAd navakena bhedena ahiMsaNIyA ahiNskaaH||9|| 20 1Na hiMsayA khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii| ahiMsagA khaM 1 // 2 hastacihnAntargatathUrNigranthasandarbhaH samagro'pi prAyo vizeSAvazyaka mahAbhASyasatka "jamma-jarA-jIvaNa-maraNa." 1753 gAthAtaH "aparapperiya0" 1758 paryantagAthAnAM khopajJaTIkArUpa eva vartate // 3degrIkSamAnamrA pu0 saM0 / rIkSyamAnabhrA vA0 mo0 / rIkSemamrA viskho0 / "sAtmakaM bhauma jalam , kSatasamAnajAtIyasvabhAvasambhavAt , darduravat / athavA antarikSam , abhrAdivikArakhabhAvasambhUtapAtAt, matsyavat / " iti koTyAcAIyavRttau patra 546 // 4kaH vipakSe'pi vikho|"aah-srve'naikaantikaaH, vipakSe'pi darzanAt / tadyathA-jAtaM dadhi acetanaM ca, evaM jIrNa vAsaH, saJjIvitaM viSam , mRtaM kusumbhakamityAdi" iti kovyaacaaryvRttau|| 5degNDyAdIn vizeSya pakSaH karttavyaH vikho0|| Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 15 Nijutti-cuNNisamalaMkiyaM [11 maggajjhayaNaM 505. etaM khu NANiNo sAraM jaM Na hiMsati kaMcaNaM / ahiMsAsamayaM ceva aitAvaMtaM vijANiyA // 10 // 505. etaM khu gANiNo sAraM0 silogo / na hi jJAnI jJAnAdarthAntarabhUta iti kRtvA'padizyate-etaM khu NANiNo sAraM ti, ko'rthaH ?, eSa hi jJAnasya sAraH / jaMNa hiMsati kaMcaNaM, kazcaNamiti kaci(kaJcidapi navakena bhedena / ahiMsAB samayaM ti, samatA "jadha mama Na piyaM dukkhaM0" gAdhA [anuyo0 patra 256 ] athavA yathA hiMsitasya duHkhamutpadyate mama, evamabhyAkhyAtasyApi coriyAto vA'sya duHkhamutpadyate, evamanyeSAmapi ityato ahiMsAsamayaM ceva / adhavA davvato khettato kAlato bhAvato hiMsA bhavati, evaM zeSANyapi, etAvAMzcaiSa jJAnaviSayaH yaduta hiMsAdyAzravadvAroparatiH // 10 // kSetraprANAtipAtaM tu pratItyApadizyate506. uDDamahaM tiriyaM ca je keti tasa-thAvarA / savvattha viratiM kujA saMti NivvANamAhiyaM // 11 // 506. uDamahaM tiriyaM ca0 silogo / prajJApakaM pratItya uI adhaM tiriyaM ca pUrvavat / savvattha viratiM kujA ihApi tAvad nirvANaM bhavati / katham ?, ahiMsako hi na hi hiMsaka iva sarvasyodvejako bhavati, upazAntavairatvAcca na kasyacidapi bibheti / kiJca-taNasaMthAraNivaNNo vi muNivaro bhttttraag-my-doso|" [saMstArakapra. gA0 48] kimu mokkho ?, evaM nirvANaM bhavatItyAkhyAtam // 11 // 507. pabhU dose Nire kiccA Na virujjheja kenni| maNasA vayasA ceva kAyasA ceva aMtaso // 12 // 507. pabhU dose gire kiccA0 silogo / pabhavatIti prabhuH, vazyendriya ityarthaH, na vA saMyamAvaraNAnAM karmaNAM vaze vrttte| athavA svatatratvAd jIva eva prabhuH, zarIraM hi paratatram , mokSamArge vA'nupalA(?pAla)yitavye krodhAdayaH / nire iti pRSThataH kRtvA / Na virujjheja keNai, na virudhyeta kenaciditi, api pUrvazatrUNAmapi, api hAsyenApi / 20 virodho vigrahaH ghanta ityarthaH, yad vA yasya pratikUlam / maNasA vayasA ceva tti navakena bhedena / antaza iti yAvajjIvitAntaH // 12 // uktA mUlaguNAH / uttaraguNaprasiddhaye tvapadizyate 508. saMdhuMDe ya mahApaNNe dhIre dettesaNaM cre|| esaNAsamite NicaM vajayaMte aNesaNaM // 13 // 508. saMvuDe ya mahApaNNe0 silogo| hiMsAdyAzravasaMvRtaH iMdiya-NoiMdiyabhAvasaMvuDo vA / mahatI prajJA yasya sa 25 bhavati mhaaprjnyH| dhIrbuddhirityanarthAntaram / AhAra-uvadhi-sejjAo yAcitadravyaM eSaNIyaM ca carati gacchati caryata ityeko'rthaH / esaNAsamite NicaM, tividhA esaNA-gavasaNA 1 gahaNesaNA 2 ghAsesaNA 3 / evaM sesAo vi samitIo // 13 // tatrA''dhAkarma sarvaguru, aneSaNAdoSaH Adyazceti, tena taniSedhArthamapadizyate509. bhUtANi samAraMbha sAdhU uhissa jaMkaDaM / tArisaM tu Na geNhejA aNNa-pANaM susaMjate // 14 // 1 kiMcaNaM khaM 2 // 2etAva ta vi khaM 1 kha 2 // 3 uDDamahe tideg khaM 1 / uDe ahe ya tideg khaM 2 pu 1 pu 2 // 4viradayaM khaM 2 // 5vijA khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 0 dii.|| 6NirAkiccA khaM 1 pu 1 pu 20 dii| NirikkhettA khaM 2 // 7saMvaDese makhaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 |sNkhuddes meM khaM 1 // 8vIre khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 9daMtesaNaM khaM 2 // 10 bhUyAI samAraMbha sAhumuddissa jaM vR0 dii| bhUtAI samAraMbha tamuhissA ya jaM khaM 1 / bhUyAI ca samAraMbha samuhissa ya jaM khaM 2 pu 1 pu2|| 11 aNNaM pANaM khaM 1 khaM 2 vR0 dI0 // Jain Education Intemational Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 suttagA0505-14] sUyagaDaMgasuttaM viiyamaMgaM paDhamo suyakkhaMgho / 199 509. bhUtANi samAraMbha0 silogo / bhUtAni tasa-thAvarANi / kathamiti ?, sAdhUnuddizyopakalpitam / tArisaM tu Na geNhejA / evaM uvadhiM pi / ityevaM bhAvamArgaH pratipanno bhavati // 14 // kizca 510. pUtikammaM Na sevena esa dhamme vusiimto| jaM kiMci abhisaMkejA savaso taM Na bhottae // 15 // 510. pUtikammaMNa seveja esa dhamme0 [silogo] / busImato tti, vusimAniti saMyamavAn vasimaM vA / kiJca-jaM 5 kiMci0 silogo [ uttaraddhaM] jaMkiMci abhisaMkejA savvaso taMNa bhottae, yaditi AhAra-uvadhi-sejjA, adhavA yaditi yat kiJcid doSaM abhisaMkate paNuvIsAe aNNayaraM kimetaM esaNijaM aNesaNijaM ? / sarvaza iti yadyapi prANAtyayaH syAt // 15 // idANi vAyAsamitI511. ThANAI saMti saDDhINaM gAmesu nagaresu vaa| atthi vA Natthi vA dhammo? atthi dhammo tti No vate // 16 // 511. ThANAI0 silogo / ThANANi saMti saDDhINaM, zraddhAvantaH zrAddhinaH / gAmesu nagaresu vA jAva saNNivesesu vA / sammadiTThINaM micchaTThiINa vA tehiM saDDehiM puci NAma pucchito pareNeti micchAdiTTiNA maruyasaDDeNa tacaNiyAdisaDreNa vA-'he sAdho! ja "mide amhe brAhmaNaM bhikSu vA tarpayAmaH, astyatra kazcid dharmaH ? tumaM ca maggaDito' / evaM puTTho atthi dhammo ti No vate // 16 // 512. atthi vA Natthi vA puNNaM ? atthi puNNaM ti No ve| adhavA Natthi puNNaM ti, evameyaM mahabbhayaM // 17 // 512. atthi vA0 silogo [ puvvaddhaM ] / adhavA Natthi puNNaM ti0 // 17 // syAd-anujJAyAM ko doSaH ? pratiSedhe vA?, ucyate 513. dANaEURtAe je sattA hammati ts-thaavraa| tesiM sArakkhaNaTThAe atthi puNNaM ti No vade // 18 // 513. dANaTThatAe je sattA hammati tasa-thAvarA0 [silogo] / taM jadhA-taNaNissitA kaTTha-gomayaNissitA saMsetayA tasA thAvarA ya hammaMte / tesiM0 silogo [ uttaraddhaM ] / tesiM sArakkhaNaTThAe atthi puNNaM ti No vade, micchattathirIkaraNaM, jaM ca teNA''hAreNa parivUDhA karessaMti asaMyama, appANaM paraM ca bahUhiM bhAveMti tadanujJAtaM bhavati // 18 // paDisedhe vi* 514. jesiM taM upakappeMti aNNaM pANaM tadhAvidhaM / / tesiM lAbhaMtarAyaM ti tamhA Natthi tti No vade // 19 // 514. kaNThyam // 19 // tatra kA pratipattiH ? tusiNIehiM acchitavvaM, nibbaMdhe vA bravIti-amhaM AdhAkammAdibAtAlIsadosaparisuddho piMDo pasattho / jaM ca pucchasi 'kimatrAsti puNyam ?' ityatrAsmAkamavyApAraH / katham ?, ubhayadoSopapatteH / katham ? 16 20 1 abhikaMkhejjA savvaso taM Na kappate kha 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 / savvao pu 1 pu 2 // 2 iyaM gAthA mUlasUtrAdarzeSu vRtti-dIpikayozcetyarUpA varttate / tathA hi-haNaMtaM NANujANejA Ayagutte jiiMdie / ThANAI saMti saDDhINaM gAmesu Nagaresu vA // 3 pareNa pucchito dhamma ityapi tRtIyaM caraNaM syAt // 4 mRgAH saralAzayA ityarthaH // 5degTTito maggaciTTa saM0 vA. mo0 // 6 tahA giraM samArabbha atthi puNNaM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 bR0 dii.|| 7degTThayAya je pANA hadeg khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 8saMrakkha pu 1 // 9tamhA asthi tti No khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 . dI0 // 10 aNNa-pANaM khaM 1 khaM 2 vR0 dii.|| 11degmmAdhibA cuuspr.|| Jain Education Intemational Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 Nijjutti-cuNNisamalaMkiyaM [11 maggajAyaNaM * 515. je ya dANaM pasaMsaMti vaghamicchaMti pANiNaM / __je ya NaM paDiseveti vitticchedaM kareMti te // 20 // 515. mahAtaTAkadRSTAntaH sarvaiH jalacaraiH sthalacaraizca pratibodhi(?), anujJAyAmananujJAyAM cobhayathA'pi doSaH // 20 // " athavA "grasatyeko muzcatyeko, dvAvetau narakaM gatau / " [ ] evamubhayathA'pi doSaM dRSTvA516. duhato vi je Na bhAsaMti atthi vA Natthi vA punno| AyaM rayassa hicA NaM NevvANaM pAuNaMti te // 21 // 516. duhao0 silogo / duhato vi je Na bhAsaMti atthi [vA] Natthi vA puNo, te bhagavantaH AyaM rayassa etItyAyastam , ratai tti rajaH, rajasaH AgamaM hicA [f] vvANaM pAuNaMti te iti / evaM vAksamitiruktA, tahaNAta sesA vi samitIo gheppaMti, evaM ca NevvANaM bhavatIti // 21 // bhagavantazca 517. 'NevANaparamA buddhA NakvattANa va cNdmaa| tamhA sadA jate daMte NevANaM saMdhae muNI // 22 // 517. vvANaparamA buddhA0 silogo| NevvANaM paramaM jesiM te imeNevvANaparamA ete buddhA arahantaH, tacchiSyA buddhabodhitAH, paramaM nirvANamityato'nanyatulyam , nAsya sAMsArikAni tAni tAni vedanApratIkArANi nirvANAni anantabhAge'pi tiSThantIti / dRSTAntaH sautra eva-nakkhattANa va caMdamA, na kSayaM yAntIti nakSatrANi, tebhyaH kAntyA saumyatvena pramANena prakAzena 15 ca paramazcandramAH nakSatra-graha-tArakAbhyaH, evaM saMsArasukhebhyo'dhikaM nirvANasukhamiti / tamhA sadA jate daMte. mokSamaggapaDivaNNe uttaraguNehiM vaDamANehiM acchiNNasaMdhaNAe NevvANaM saMghajjA // 22 // sa evamacchinnasandhanayA nirvANaM saMdhamANaH ubhayatrApi - 518. bujjhamANANa pANANaM kiMcaMtANa skmmunnaa|| akkhAti sAdhutaM dIvaM patiDhesA pavuccatI // 23 // 518. vujjhamANANa pANANaM0 silogo / saMsAranadIsrotobhiruhyamAnAnAM svakarmodayena yat tacchubhaM tIrthakaratvanAma 20 tasya karmaNa udayAt akkhAti dIvaM AkhyAti bhagavAneva, zobhanamAkhyAti sAdhurAkhyAtam / etAvatA vA samaNe vA mAhaNe vA jA vatthachu(?vacchallu)ttarIe dIpayatIti dIpaH, dvidhA pibati vA dvIpaH, sa tu AzvAse prakAze ca, ihA''zvAsadvIpo'dhikRtaH / yasmAdAha-udyamAnAnAM zrotasA so dIvato tANaM saraNaM gatI patiTThA ya bhavati, etadAzvAsadvIpaM prApya saMsAriNAM pratiSA bhavati. itarathA hi saMsArasAgare janma-mRtyujalormibhiruhyamAnA naiva pratiSThAM lbhnte| jaM ca maggaM aNupAleMtassa adravidhaM kammaM pratiSThAM gacchati, niSThAmityarthaH, yathA''khyAti tathA'nucarati sayaM, aNiggahitabAlavirato jeNa jIvo hiMDato pratiSThAM 25 labhate, eSa prazastabhAvamArga iti labhyate // 23 // keriso puNa pasatthabhAvamaggagAmI pratiSThAM labhate ? kIdRzo vA bhAvAzvAsadIpo bhavati ?519. Ayagutte sadAdaMte chinnassote giraasve|| je dhamma suddhamakkhAti paDipuNNamaNelisaM // 24 // 519. Ayagutte sadAdaMte0 silogo| Atmani Atmasu vA gupta AtmaguptaH, indriya-noindriyagupta ityarthaH, na 30 tu yasya gRhAdIni guptAdIni / hiMsAdIni zrotAMsi chinnAni yasya sa bhavati chinnassote, chinnazrotastvAdeva nirAzravaH / je dhammaM suddhamakkhAti, ya evaMvidhe AzvAsadvIpe sthitaH prakAzadvIpaH anyeSAM dharmamupadizati, pratipUrNamidaM sarvasattvAnAM hitaM 10cchetaM khaM 1 // 2 te khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI // 3 ayarassA patItyAyastaM rata iti rajataM rajasaH cUsapra0 // 4 nevvANaM paramaM buddhA nakkhattANa va caMdimA khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 5 kaJcaMtANa sakammaNA / AghAti khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 // 6 anigRhItabAlavIryaH // 7 aNAsave khaM 2 pu 1 pu 2 / aNAsate khaM 1 // 8 suhama khaM 1 // 9degni Ahisi chi cuuspr0|| Jain Education Intemational Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gATha 515-22] sUyagaDaMgasutaM biiyamaMgaM paDhamo suyakkhaMdho / 201 suhaM sarvAvizeSyaM nirupadhaM nirvAhikaM mokSaM naiyAyikam ityataH pratipUrNam, athavA sarvairdayA dama-dhyAnAdibhirdharmakAraNaiH pratipUrNamiti / ananyatulyaM aNelisa, yo'yamamanyasadRzo dharmopadezaH // 24 // 520. tameva avijANatA abuddhA buddhavAdiNo / buddhA moti yamanaMtA dUrato te samAdhie // 25 // 520. tameva avijANatA0 silogo / tamiti tad dvividhaM pradIpabhUtaM dharma na buddhA abuddhAH buddhavAdinazca buddha- 5 mmanyAcA''tmAnaM buddhA mo tti ya mannaMtA aNNANiNo avirayA tiNNi tesaTTA pauvAtiyasadA 'evamasmAkaM mokSasamAdhibhaviSyati' iti dUrataste samAdhie / katham ? ihaloke'pi tAvaM te'nekApratvAt samAdhiM na labhante kutastarhi paramasamAdhi mokSam ? / tadyathA - zAkyAH abuddhA buddhavAdinaH sukhena sukhamicchanti, ihaloke'pi tAvad prAmavyApArairna sukhamAsvAdayanti, kutastarhi paramasamAdhisukhamiti ? / uktaM hi - "tatraikAmaM kuto dhyAnaM, yatrA''rambha - parigrahaH ? " [ iti / ataste catuvidhAe bhAvaNAe dUrataH // 25 // itazca dUrataH - 521. te ya bIyodagaM caiva tamuddissA ya jaM kaDaM / jhaNaM NAma jhiyAyaMti akhetaNNA asamAhitA // 26 // ] 521. te ya bIyodagaM ceva0 silogo / bIyANi sacetaNANi zAlyAdInAm, zru (? zI) tamapi ca udakaM sacetanameva, haridrA - kodakavat, tamuddizya ca kRtaM upAsakAdibhiH, svayaM ca pAcayanti pakSacArikAdayaH, teSAM hi pakSe cArikA bhavanti, anujAnate ca supakaM susRSTamiti, jIveSu ca ajIvabuddhayaH atattve tattvabuddhayaH varAkAstatkAriNastadveSiNazca saGghabhaktAni 15 gaNayanto'tItA - 'nAgatAni ca prArthayantaH jhANaM NAma jhiyAyaMti, NAma parokSastavAdiSu, te'pi nAma yadi dhyAnaM dhyAyanti, ko hi nAma na dhyAnaM dhyAsyati ? 1 grAma-kSetra-gRhAdInAM gavAM maiSyajanasya ca / caitra pratigraho dRSTo dhyAnaM tatra kutaH zubham 1 // 1 // [ 10 ] iti / sacittakammA ya tesi AvasathA vihArakuDIDa tti, mAMsaM kailpika ityapadizyate, dAsIo kappayArIu ti / yathA 20 barbareNa mAMsasma pratyAkhyAya azaknuvatA tamanupAlayituM bhamaramiti saMjJAM kRtvA bhakSitam, kimasau tad bhakSayan nirviziko bhavati 1, khUtA vA zItalikAbhidhAnenAbhilapyamAnA kiM na mArayati ? / evaM teSAM ma saMjJAntaraparikalpitAste ArambhA nirvANAya bhavanti, na ca vairAgyakarA bhavanti / ye'pi tAvad bhikSAhArA bhavanti te'pi savikArastrIrUpasacitrakarmma leneSu vasanti teSAmapi tAvat kuto dhyAnam ?, kimaGga punaH kalpikArIrvyApArayatAm ?, pacana - pAcanApravRttAnAM tanumeva cAsuprekSamANAnAM kuto dhyAnam ? / te hi mokSamArgasya dhyAnasya ca zuddhasya akhetaNNA ajANagA, asamAhitA NAma asaMvRtAH, 26 manojJeSu pAna - bhojanA - S'cchAdanAdiSu nityAdhyavasitAH 'ko'ttha saMghabhattaM karejjA ? ko'ttha parikkhAraM dejja vakhANi 1 ityevaM nityamevAttaM dhyAyanti // 26 // 522. jadhA DhaMkA ya kaMkA yeM pilajA maggukA sihI / macchesaNaM jhiyAyaMti jhANaM te kalusAdhamaM // 27 // 522. jahA DhaMkA 0 silogo / jadhA DhaMkA ya kaMkA ya pilajA jalacarapakSijAtireva, maggukAH kAkamaGgavat, 30 zatAni // 1 buddhamANiNo khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI 0 // 2 aMtara te samAhite khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 3 prAvAduka4 tAvad ane saM0 vA0 mo0 // 5 bhoyA jhANaM jhi khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 6degpaNAsa khaM1pu1 7 yatiprati vA0 mo0 // 8 "mAMsaM kalkikamityupadizya saMjJAntarasamAzrayaNA nirdoSaM manyante / " iti vRttikRtaH // 9 su 10 ya kulalA maMDakA sihI khaM 1 pu 2 / ya kulalA mahukA sihI khaM 2 / ya kulalA manukA sihI pu 1 // pu 2 layaneSu pu0|| sUma0 su0 26 For Private Personal Use Only Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 Nijjutti-cuNNi samalaMkiyaM [11 maggajjhayaNaM zikhI ca jalacarA eva, ete hi na tRNAhArAH kevalodakAhArA vA, te nityakAlameva macchesaNaM jhiyAyaMti, nizcalAstiSThanti jalamajjhe udagamakkhobhentA, mA bhUnmatsyAdayo nayanti uttasiSyanti vA / / 27 / / 523. evaM tu samaNA aige micchaddiTThI aNAriyA / visaesaNaM jhiyAyanti kaMkA vA kalasAghamA // 28 // 523. evaM tu samaNA ege0 silogo / evaM pi nAma zramaNA vayaM iti bruvantaH eke na sarve pacanAdiSu ArambheSu azubhAdhyavasAne ca varttamAnA mithyAdRSTayaH carittaNAariyA AhAra- paramapUjA - satkArA~zca dhyAyanti, sanmArgAjAnakAH * kumArgAzritAH mokSamicchanto'pi saMsArasAgara eva nimajjate // 28 // dRSTAntaH- 524. jaidhA AsAviNI NAvaM jAtiaMdho durUhiyA / IcchejjA pAramAgantuM aMtarA ya visIdati // 29 // 524. jadhA AsAviNI NAvaM0 silogo / AsravatIti AsrAvinI sadAzravA zatacchidrA / nayati nIyate vA nauH / jAtita eva andho jAtyandhaH pUrvA-para-dakSiNottarANAM dizAM mArgANAM gata- gantavyasyAnabhijJaH etAvad gataM etAvad gantavyam / icchejjA pAramAgantuM antarA eva nadImukhe parvate vA pratihatabhagne nimagne vA pote aMtarA iti aprApta eva pAraM visIdati / / 29 / / eSa dRSTAntaH / ayamarthopanayaH 5 15 525. evaM tu samaNA ege micchaddiTThI aNAriyA / sotaM kaNimAvaNNA AgaMtAro mahanbhayaM // 30 // 525. evaM tu samaNA ege0 silogo / ege Na savve, aNNANa-micchattatamapaDala - moha jAlapaDicchannA / aNAriyA NAma aNAriyacarittA / sotaM kasiNamAvaNNA, zravatIti zrotaH, AsrAvinInausthAnIyaM kucaritazrotamAsthAya kasiNamiti sampUrNa AzravadvAram taM tu mithyAdarzanasaha gatau hi rAga-dveSau sampUrNakarmasroto bhavati, tadabhAve tu zeSA AzravA yadyapi bhavanti tathApi na sarvA uttaraprakRtayo badhyante, na cAsampUrNAH / yasmAduktam- "sammaddiTThI jIvo." [ vaMdittu0 gA0 35 ] / 20 athavA kasiNadravyazrotaH prAvRSi varSAsu vA nadIpUraH, evaM micchattasahagatA jogA kasAyA vA saMpuNNabhAvasotaM bhavati / ta* evaM sotamAvaNNA AgaMtAro mahabbhayaM mahabbhayamiti saMsAra eva jAti-jarA-maraNabahulo / taM jadhA - ganbhato gabbhaM jammato jammaM mArayo mAraM dukkhato dukkhaM, evaM bhavasahassAI paryaTanti bahUnyapi // 30 // etthaM caiva pasatthabhAvamagge vaNijjamANe puvvaM vRttaM - "jaM kiMci abhisaMkijA savvaso taM Na bhottae" [ sUtraM 510 ] esa ussaggamaggo ityAdi atiprasaktaM lakSaNaM nivAryate, sarvasyotsargasyApavAdaH, yathA cotsargaH kAzyapena praNItaH [tathA'pavAdaH ] 25 ityato'pavAdasUtraM prArabhyate / pratyayazca ziSyANAM bhaviSyati - yathA'styapavAdo'pIti, tena tamAcaranto nAmA''cAravantamAtmAnaM maMsyate / tacca zAstrameva na bhavati yatrotsargA 'pavAdau na staH, tenApadizyate-- 526. ImaM ca dhammamAdAya kAsaveNa paveditaM / kujjA bhikkhU gilANassa agilAe samAhie // 31 // 1 'dayo mayanti pu0 // 2 vege pu 1 // 3 'satesa khaM 2 pu 1 // 4 aSTAviMza- ekonatriMzasUtrazlokayorantarAle-- suddhaM maggaM virAttA ihamege u dummatI / ummaggagatA dukkhaM ghaMtamesaMti taM tathA // ityayaM sUtrazlokaH prAcInA-'rvAcInatAlapatra- kadgaloparilikhitasUtrapratiSu vartate, vRtti-dIpikA kRyAmapyayaM sUtrazloko vyAkhyAto'sti, kintu cUrNikRtA bhagavatA vyAkhyAto nAsti / ghAtame saMti taM tahA pU 1 // 5deg virNi NAvaM jAtiaMdhe khaM 1 khaM 25 152 // 6 icchatI khaM 1 khaM 2 vR0 dI 0 // 7 degsIyatI khaM 1 khaM 2 pu 1 / sIyaI pu 2 // 8 " sammaddiTThI jIvo jai vi hu pAvaM samAyare kiMci / appo si hoi baMdho jeNa Na NidhasaM kuNai // " iti pUrNA gAthA // 9 prAcInA-rvAcIneSu sUtrAdarzeSu vRtti-dIpikayozca vyAkhyAne ekatriMza-dvAtriMzasUtrazlokayugalasthAne-- imaM ca dhammamAdAya kAsaveNa paveditaM / tare soyaM mahAghoraM attattAra parivvara // itirUpa eka eva sUtrazlokastavyAkhyA ca dRzyate, tathA vRtti-dIpikayoH kujjA bhikkhU gilANassa agilAeM samAhipa ityuttarArdhasya pAThabhedo nirdiSTo vartate // For Private Personal Use Only Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suptagA0 523-30 ] sUyagaDaMgasutaM biiyamaMgaM paDhamo suyakkhaMdho / 527. saMkhAya pesalaM dhammaM diTTimaM pariNivvuDe / tare sotaM mahAghoraM attattAe parivvajjAsi // 32 // 526. imaM ca dhammamAdAya0 silogo / dharmamAdAya dharmaM ca phalam / tIrthakaraH kAzyapaH / sa eva bhagavAn kiM praveditavAn ? kujA bhikkhu gilANassa pUrvavat // 31 // kiJca 527. saMkhAya pesalaM dhammaM0 [ silogo ] / saMkhyAyeti jJAtvA / pesalaM iti sampUrNam / dravyapesalaM yaddhi meda - 5 danturaM mAMsam, bhAvapezala jJAna- dayAdibhiH sarvairdharmakAraNaiH sampUrNo dharma eva / taM jJAtvA dRSTimAniti samyagdRSTiH / saGkhyAgrahaNAd [ jJAnam, ] dharmagrahaNAccAritram, dRSTigrahaNAt samyagdarzanam, evaM trINyapi samyagdarzana- jJAna-cAritrANi gRhItAni bhavanti / tare sotaM mahAghoraM, mArga evAnuvarttate, tarAhi sotaM mahAghoraM, zravatIti srotaH, dravye bhAve ca, jAti-jarAmaraNA-'priyasaMvAsAdibhirmahAghoraM bhAvazrotaH saMsAraH / attattAe tti attANaM tAraMto parivvajjAsi // 32 // tamevaM tarati -- 528. virate gAmadhammehiM je keI jagatI jagA / 203 'tesiM atuvamANeNa thAmaM kuvvaM parivvae // 33 // 528, virate gAmadhammehiM0 silogo / grAmadharmAH zabdAdayaH / je keI jagatI jaga ti jAyata iti jagat tasmi jagati vidyante ye, jAyanta iti vA jagA: jantavaH, tesiM attuvamANeNa teSAM AtmopamAnena Atmaupamyena, ko'rthaH ? "jadha mama NapiyaM dukkhaM0" / paThyate ca - "tesiM tA uvamA''tAe" AtAe tti AtmopamaM gRhItvA jJAtvetyarthaH, "jaha mama Na piyaM dukkhaM0" / thAmaM kuvvaM parivvae tti saMyamavIriyaM kuvvaM // 33 // 15 taM tu evaM saMyamavIriyaM bhavati 529. atimANaM ca mAyaM ca taM pariNNAya paMDite / sameta Nire kiMvA NevvANaM saMghae muNI // 34 // 529. atimANaM ca0 silogo / adhavA saMyamavIriyassa ime vigghakarA bhavaMti / taM jadhA - atikodho atimANo atimAyA atilobho iti, ataH taM atimANaM ca mAyaM ca, atikrAmyate yena cAritraM so'timANaM, aprazasta ityarthaH, 20 prazasto'pi na kAryaH, kintu tat kriyArthameva kriyate, rajaka - kUpakhAtakadRSTAntasAmarthyAt / yathA - rajako maladigdhAni vastrANi prakSAlayan zuddhyarthamanyadapi malaM auSadhAdikaM samAdatte evaM sAdhurapi / kUpe'pyevam / na ca nAmAvItarAgasya mAnAdayo notpadyante, te tvaprazastA nareNa na kAryAH, evaM zeSA apIti / duvidhAeM pariNNAe parijANAhi / kiJca ye kecit krodhamAna-mAyA-lobhAdyAH do [SA: ] jAva micchAdaMsaNa tti ityevamAdyanyadapi doSajAtaM savvametaM nire kiccA, savvaM niravasesaM etaditi yaduddiSTam, niramiti pRSTham, NevvANaM acchiNNasaMghaNAe sandhae / / 34 / / kica- 530. 'saMgha sAdhudhammaM ca pAvadhammaM Nire kaeNre / udhANavIrie bhikkhU kodhaM mANaM Na patthaye // 35 // 1 tesiM attuvamAyA 2 NirAkrizvA khaM 1 khaM 2 pu pAvaM dhammaM khaM 1 vR0 dI0 // 10 530. saMgha sAdhudhammaM ca0 silogo / dasavidho carittadhammo NANa-daMsaNa - caritANi vA taM acchinnasaMdhaNAe, NANe apuvvagahaNaM puvvAdhItaM ca guNAti, daMsaNe NissaMkitAdi, caritte akhaMDitamUlaguNo / paThyate ca - "saddahe sAdhudhammaM ca" / pAvadhammo aNNANa - avirati-micchattANi, adhavA pAvANaM dhammo, pApA midhyAdRSTayaH sarve gRhiNo'nyatIrthikAca, tesiM 30 dhammaM sabhAvaM, nire kuryAditi pRSThataH kuryAt / tat kena kuryAt ? ko vA kuryAt ? iti ucyate, uvadhANavIrie mikkhu, upadhAnavIrya nAma tapovIryam, sa upadhAnavIryavAn bhikkhU / kodhaM mANaM Na patthaye, na krudhyeta na mAyeta, na krodhamicchedityarthaH, akrodhaM tu prArthayet, evaM zeSeSvapi // 35 // For Private Personal Use Only 25 thAmaM khaM 1 khaM 2 pu 1 vR0 dI0 / tesiM appovamAyA thAmaM pu / 2 tersi tA uvamA''tApa cUpA0 // 1 pu 2 vR0 dI0 // 3 saMghate sAdhu khaM 2 / sahahe sAdhu cUpA0 nRpA0 // 4 pAvakammaM khaM 2 / 5 NirAkare khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 6 mANaM ca vajjate khaM 1 kha 2 pu 1 puM2 // Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 10 Nijutti thupiNanamA kiya [12 samosAraNalAyana syAt-kimevaM varddhamAnakhAmI etanmArgamupadizyA ? uttAnye'pi tIsaMkarAH ?, uccyate531. je ya buddhA atikatAle ya buddhA annaagtaa| saMli lesiM pativANaM bhUyANa jagaI jahA // 36 // 531. je ya buddhA atikatA0 silogo / atikatA atItaddhAe aNaMtA etanmArgamapadizya se AcAryA vA mokSa5 mitAH, sAmprataM patramazasu karmabhUmISu soyAH, aNAgatadvAe je ya buddhA aNAgatA / 'saMti teti patiDDANaM gamanaM zAntidhArikhamArga ityA, eSA zAntiH teSAM pratiSThAnaM AdhAraH Azraya ityarthaH / pratiSThAnaM pratiSThA nirvANaM vA zAntiH / teko pratijhane ko dRSTAntA bhayANa jagaI jahA. jagatI nAma pRthivI, yathA sarveSAM sthAvara-jaGgamAnAM jagatI pratiSThAna tathA sarvatIrthakarANAmapi eSa eva zAntimArgI pratiSThAnam // 36 // 532. ahaNaM vatabhAvaNaM phAsA uccAvacA phuse| ___Na tehiM viNihammejjA vAteNa va mahAgirI // 37 // 532. aha NaM vatamAvaNaM0 silogo / atha punastaM vratAni ApaNNaM cAritramArgaprayAtamityarthaH / paThyate [ca]"averNa medamASaNaM" bhAvabhedo hi saMyama eva, kANi bhinattIti bhedaH / phAsA sIta-usiNa-daMzamazakAdayaH uccAvacA anekaprakArAH parISahopasargAH spRzet / Na tehiM viNihammejA, Na tehi udiNNehi vi NANa-dasaNa-carittasaMjuttAo maggAo vigihaNNejA, [ANu]puSvIe jiNaMto saMyamavIriyaM umpAdejjAsi tti, jadhA te gurugA vi udiSNA lahugA bhavati / dRSTAntaH AmIrayuvatiH-jAtamettaM vacchagaM duNNi ghelAe ukkhiviUNa NikkhAmeti, pItaM cainaM punaH pravezayati / tamevaM kramazo barddhamAnaM aharaharjeyaM kurvatI jAva cauhAyaNaM pi ukkhiveti / eSa dRSTAntaH / ayamarthopanayaH-evaM sAdharapi sanmArgAt kramazo jayAd udIrNairapi parISaherna vihanyeta / vAteNa va mahAgiririti mandaraH // 37 // 533. saMvuDe se mahApaNNe buddhe dattesaNaM cre| NinvuDe kAlamAkaMkhI evaM kevaliNo mataM // 38 // ti bemi|| // maggo sammatto ekArasamajjhayaNaM // 11 // 533. saMvaDe se mahApaNyo silogo / sa evaM saMvarasaMvRtaH [mahApaNaNe] pradhAnaprazaH vistIrNaprajo bA / svAti bublAdIna guNAniti buddhH| pAThAntaram-"vIre" / dattaM esaNaM carevAsi tti datcesaNaM care, adhavA dattameSamIyaMtra sabharavi sa bhavati dvaissnncrH| pivuDe kAlamAkaMkhI, zAntaH samito NicuDA, zItIbhUta ityarthaH / kAlaM kADhatIti kAlakaMkhI, maraNakAlamityarthaH / ko'thA ? vAvadanena sanmArgeNa avizrAmaM gantavyaM yAvanmaraNAkAlaH / evaM kevaliyo mataM ni, 25 jaM tume ! pucchitaM "katare NaM magge" [sUtraM 496] tadetadasya kevalino mArgabhidhAnaM kathitamanantaramAkhyAtamiti // 38 // // iti mArgAdhyayamam // 11 // - 1kimenaM barddha cuuspr.|| 2saMti tti saMti pati saM0 vA. mo0 / saMta tti saMta pati pu0|| 3 agheNaM damAvaNaM cUpA ||4nn tesu viNihANejA khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 5 vAteNeva khaM 1 khaM 2 pu 2 // 6 dhIre datte kha 12 pu pu 250bI0vIre dattekhaNacare khUpA. 7evaM vRdii.|| Jain Education Intemational Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suzA0 531-33 NijuttigA0 109-11] sUyagaDaMgasuttaM viiyasaMgaM paDhamo suykkhNdho| 205 12 [bArasamaM samosaraNajjhayaNaM ] 09 samosaraNaM ti ajjhayaNassa cattAri aNuogaddArA / adhiyAro kiriyAvAdimAdIhiM catuhiM samosaraNehiM / NAmaNipphaNNe Nikkhevo gAdhA samosaraNammi vi chakkaM saccittA-citta-mIsagaM davve / khettammi jammi khette kAle jaM jammi kAlammi // 1 // 109 // samosaraNammi vi chakaM0 gAdhA / vairittaM davvasamosaraNaM samyak samasta vA avasaraNaM samavasaraNam / taM tividhaMsacittaM dupdaadi0| yatraikatra bahavo dvipadAdyA bahavo manuSyAH samavasaranti taM sacittaM davvasamosaraNaM / dupadasamosaraNaM jadhA sAdhusamosaraNaM 1 catuSpadAnAM nivANAdiSu gavAdInAM samosaraNaM 2 apadAnAM nAsti svayaM samosaraNam , gatyabhAvAt, sahajAnAM vA khayamapi bhavati vRkSAdInAM samosaraNaM 3 / acetanAnAmabhrAdInAm / khettasamosaraNaM jammi khette samosaranti dravyANi, jadhA sAdhuNo ANaMdapure samosaraMti / kAlasamosaraNaM vaisAhe mAse jattAe samosaraMti, vAsAsu vA jattha samosaraMti 10 tadhA pakkhiNo divAcarA vanakhaNDamAsAdya samavasaranti // 1 // 109 // bhAvasamosaraNaM puNa NAyavvaM chavihammi bhAvammi / adhavA kiriya akiriyA aNNANI ceva veNaiyA // 2 // 110 // bhAvasamosaraNaM puNa0 gAdhA / tiNNi tisaTThA pAvAdiyasayANi NiggaMthe mottUNa micchAdiTThiNo tti kAUNa udaie bhAve samosaraMti, iMdiyAdi paDucca khaovasamie bhAve samosaraMti, jIvaM pratItya aNAdipAriNAmie bhAve samosaraMti, etesu 15 ceva tisu bhAvesu tesiM saNNivAtio bhAvo joetavyo / sammaTTiI kiriyAvAdI tu chasu vi bhAvesu / udaIe bhAve aNNANamicchattavajjAsu asu vi kamma[pa]gatIsu samosaraMti, evaM carittAcarittI ya joeyavvA / uvasamie vi bhAve samosaraMti, uvasAmagaM paDucca, upazamamaGgIkRtya yaduktaM bhavati, asminneva bhaGgadvaye bhavanti / khayovasamie vi bhAve samosaraMti, aTThArasavidhe khayovasamisa bhAve, tadyathA-jJAnA-'jJAna-darzana-dAnalabdhyAdayazcatuH-tri-tri-paJcabhedAH samyaktva-cAritra-saMyamAsaMyamAzca / NANaM cauThivaha-prati-suta-odhi-maNapajavANi / aNNANaM tividha-matiaNNANaM sutaaNNANa vibhaMgaNANaM / jJA jJAnamiti yaduktaM tadekabhavAkarSAnaGgIkRtya, yadvA sAmAnyena, kevalino vA vidanti / darisaNaM tividhaM-cakkhu-acakkhu-avadhidaMsaNamiti / labdhiH paJcavidhA-dApA-lAbha-bhogopabhoga-vIriyaladdhI iti / sammattaM carittaM saMyamAsaMyama ityete'STAdaza kSAyopazamikA bhAvA bhavanti / Navavidha khAige bhAve samosaraMti, tadyathA-jJAna-darzana-dAna-]lAbha-bhogopabhoga-vIryANi ca / NANaM kevalaNANaM, dasaNaM kevaladasaNaM, dANa-lAbha-[bhogopabhoga-vIryamityetAni samyaktva-cAritre ca nava kSAyikA bhAvA bhavanti / pAriNAmige vi aNAtiyapAriNAmige bhAve samosaraMti / evaM saNNivAtige vi saNNikAso kAyavvo-dvikAdicAraNikA / adhavA bhAvasamosaraNaM 25 catuvidhaM, taM jadhA-kiriyAvAdI 1 akiriyAvAdI 2 aNNANiyavAdI 3 veNaiyavAdI 4 // 2 // 110 // asthi tti kiriyavAdI vayaMti 1Natthi tti akiriyavAdI ya 2 / aNNANI aNNANaM 3 viNaittA veNaiyavAdI 4 // 3 // 111 // asthi ti kiriyavAdI0 gAdhA / tattha kiriyavAdI asthi AyAdi jAva suciNNANaM kammANaM suciNNA phalavi 1 samavasaraNe vi chakkaM khaM 1 / samavasaraNammi chakkaM khaM 2 pu 2 // 2 jammi jAvaiyaM khaM 1 // 3NeyavvaM pu 2 // Jain Education Intemational Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 Nijutti-cuNNisamalaMkiyaM [12 samosaraNajjhayaNaM vAgA tadhA vi te micchAdihI ceva jainaM zAsanaM anavagADhA 1 / tadvidharmavAdino akiriyAvAdiNo, taM jadhA-Natthi AtAdi jAva No suciNNANaM kammANaM suciNNA phalavivAgA bhavaMti 2 / aNNANIvAdi tti kiM NANeNa paDhiteNa ? sIle ujjamitavvaM, jJAnasya hi ayameva sAraH, jaM sIlasaMvaraH, sIlena hi tapasA ca svarga-mokSau labhyete 3 / veNaiyavAdiNo bhaNaMti-Na kassa vi pAsaMDassa gihatthassa vA NiMdA kAyavvA, savvasseva viNIyaviNayeNa hotavvaM 4 // 3 // 111 // asiyasayaM kiriyANaM akiriyANaM ca hoti culsiitii| aNNANiya sattaTThI veNaiyANaM ca battIsA // 4 // 112 // asiyasayaM kiriyANaM0 gAdhA / taM jadhA"Natthi Na Nicco Na kuNai kataM Na vedei Natthi vvANaM / " [sanmati0 kA0 3 gA0 54] saGkhyA vaizeSikA IzvarakAraNAdi akiriyAvAdI caurAsIti, tacciNigAdi kSaNabhaGgavAditvAttu kssnnvaadinH| 10 aNNANiyavAdINa sattaTThI, te tu mRgacArikAdyAH / veNaiyavAdINaM battIsA dANAma-pANAmAdipravrajyAdi // 4 // 112 // __* tesi matANumateNaM paNNavaNA vaNNitA iha'jjhayaNe / sambhAvaNicchayatthaM samosaraNamAha teNaM ti||5|| 113 // - teSAM kriyA-jJAnavAdinAM yad yasya mataM yacca yasya na mataM teSAM samavAyena trINi triSaSTAni prAvAdukazatAni 5. bhavanti / tadyathA AstikamatamAtmAdyA nityA-'nityAtmakA nava hi santi / kAla-niyati-svabhAvezvarA-''tmakRtitaH sva-parasaMsthAH 180 // 1 // evaM asItaM kiriyAvAdisataM / eesa padesaNaM ciMtitaMjIva ajIvA Asava baMdho puNNaM taheva pAvaM ti / saMvara Nijjara mokkho sabbhUtapadA Nava hvNti||1|| imo so cAraNovAo-atthi jIvaH svato nityaH kAlataH 1 asthi jIvo sato aNicco kAlato 2 asthi jIvo parato nicco kAlao 3 asthi jIvo parato aNicco kAlao erka, asthi jIvo sato Nicco Niyatito 1 evaM Niyatito eka, 20 svabhAvato eka, [Izvarato eka ], AtmataH eka, ete paMca caukkA vIsaM 20 / evaM ajIvAdisu vi vIsAvIsAmettAo, Nava vIsAo AsItaM kiriyAvAdisataM 180 bhavati / idANiM akiriyAvAdI kAla-yadRcchA-niyati-svabhAvezvarA-''tmatazcaturazItiH / nAstikavAdigaNamataM na santi sapta sva-parasaMsthAH 8 eke // 1 // . imenopAyena-Natthi jIvo sato kAlao 1 Natthi jIvo parato kAlato 2 evaM yadRcchAe vi do 2 NiyatIe vi do 252 issarato vi do 2 svabhAvato vi do 2, [Atmato vi do 2,] savve vi bArasa, jIvAdisu sattasu guNitA caturAsIti bhavaMti 84 / idANiM aNNANiya0 ajJAnikavAdimataM nava jIvAdIna sadAdisaptavidhAn / bhAvotpattiH sadasad-dvaitA-'vAcyaM ca ko vetti ? 67 // 1 // ime didvividhANA-san jIvaH ko vetti? kiMvA teNa] NAteNa ? 1 asan jIvaH ko vetti ? kiM vA teNa NAteNa? 302 sadasan jIvaH ko vetti ? kiM vA teNa NAteNa? 3 avacanIyo jIvaH ko vetti ? kiM vA teNa NAteNa? eka, evaM sada vacanIyaH 5 asadavacanIyaH 6 sadasadavacanIyaH jIve vi 7, evaM ajIve vi 7 Azrave vi 7 baMdhe vi 7 puNNe vi 7 pAve vi 7 saMvare vi 7 NijjarAe vi 7 mokkhe vi 7 / evamete satta NavagA tisaTThI 63 imehiM saMjuttA sattasaTThI 67 1 akiriyavAINa hoi khaM 1 // 2 aNNANI sattaTTi pu 2 // 3 battIsaM khaM 1 // 4 tu khaM 1 khaM 2 pu 2 vR0|| 58 paka caturazItirityarthaH // Jain Education Intemational nternational Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0 534 NijuttigA0 112-14] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| 207 havaMti, taM jadhA-satI bhAvotpattiH ko vetti ? kiM vA tAe NAtAe ? 1 asatI bhAvotpattiH ko vetti ? kiM vA tAe NAtAe ? 2 sadasatI bhAvotpattiH ko vetti ? kiM vA tAe NAtAe ? 3 avacanIyA bhAvotpattiH ko vetti ? kiM vA tAe NAtAe ? 4 / uktA ajJAnikAH / idANi vainayikA: vainayikamataM vinayazceto-vAk-kAya-dAnataH kAryaH / sura-nRpati-yati-jJAtR-sthavirA-'vama-mAtR-pitRSu sadA // 1 // - 10 surANAM vinayaH kAyavvo, taM jadhA-maNeNaM 1 vAyAe 2 kAraNaM 3 dANeNaM 4, evaM rAyANaM Tre jatINaM TU NAtINaM TU therANaM Ta kivaNANaM Tu mAtuH Tu pituH 8, evamete aTTha caukkA battIsaM 32 / savve vi meliyA tiNi tisaTThA 363 pAvAdigasatA bhavaMti / etesiM bhagavatA gaNadharedhi ya sabbhAvato nizcayArtha ihAdhyayane'padizyate, ata evAdhyayanaM samavasaraNamityapadizyate // 5 // 113 // ete puNa tiNNi tisaTThA pAvAdigasatA imesu dosu ThANesu samosarAvijaMti, taM jadhAsammAvAde ya micchAvAde ya / tattha gAdhA sammadiTTI kiriyAvAdI micchA ya sesagA vaatii| caiUNa micchavAyaM sevaha vAyaM imaM saccaM // 6 // 114 // ||smosrnnN sammattaM // 12 // sammadiTTI kiriyAvAdI0 gaadhaa| tatra kriyAvAditve'pi sati sammaddiviNo ceva ege sammAvAdI, avasesA cattAri vi samosaraNA micchAvAdiNo aNNANI avi ta parasparaviruddhadRSTayaH, teNa mottUNa akiriyAvAdaM saMvAdaM vAdaM labhrUNa 15 viratiM ca appamAdo kAyambo jadhA kudaMsaNehiM Na chalijjasi / teNa dhamme bhAvasamAdhIe bhAvamagge ya ghaDitavvamiti // 6 // 114 // NAmaNipphaNNo Nikkhevo gato / suttANugame suttaM / abhisaMbaMdho ajjhayaNaM ajjhayaNeNa-teNa NivvuDeNa pasatthabhAvamaggo AmaraNaMtAe aNuvAletavvo, saMsaMgge appA bhAvetavyo, kumaggasitA ya jANiuM paDihaNaMtavvA, ato cattAri samosaraNANi / adhavA NAmaNipphaNNe vuttA samosaraNA te ime tti 534. cattAri samosaraNANimANi, pAvAduyA jAiM puDho vdNti| kiriya" akiriyaM viNayaM ti tatiyaM, aNNANamAhaMsu cautthameva // 1 // 534. cattAri samosaraNANi silogo (vRttam) / cattAri tti saMkhA, paMcAdipaDisedhatthaM aMte catuNha gamaNaM / samavasaraMti jesu darisaNANi diTThIo vA tANi samosaraNANi / imAnIti vakSyamANAni / pravadantIti prAvAdikAH / pidhaM : pidhaM vadaMti puDho vadaMti / taM jadhA-kiriyaM [akiriyaM] viNayaM [ti tatiyaM ] aNNANamAhaMsu cautthameva / tattha kiriyAvAdINaM atthi jIvo, atthitte sati kesiMca savvagato kesiMca asavvagato, kesiMca mutto kesiMca amutto, kesiMca 25 aMguTTappamANamAtraH kesiMca zyAmAkatandulamAtraH, kesiMca hiyayAdhiTThANo padIvasihovamo, kiriyAvAdI kammaM kammaphalaM ca asthi tti bhaNaMti 1 / akiriyAvAdINaM kattA Natthi phalaM tvasti, kesiMca phalamavi Natthi, te tu jadhA paMcamahAbhUtiyA catubhUtiyA khaMdhamettiyA suNNavAdiNo logAyatigA iccAdi akiriyAvAdiNo 2 / aNNANiyA bhaNaMti-je kira ; va tatthavavajati. kiM NANeNaM taveNaM va ? tti, te tu migacAriyAdayo aDavIe puppha-phalabhakkhiNo aJcAdi aNNANiyA 3 / veNaiyA tu ANAma-pANAmAdIyA kupAsaMDA 4 // 1 // tattha puvvaM 30 220 1degzAti vRttau // 28 iti ctuHsngkhyaajnyaapko'kssraangkH|| 3 gaNadharaizca // 4 siddhA ya khaM 1 // 5 jahiUNa khaM 2 pu 2 // 6 sammAdiTTI vAdI vA0 mo0|| 7 api ca ityarthaH / aviratapara pu0 saM0 vaa0|| 8saMvAdaM ladeg saM0 vA. mo0 // 9saMsaggo appabhAve cUsapra0 // 10 jAI khaM 2 // 11 yaM ca apu 1 // 12 viNaitti khaM 2 pu 1 pu 2 // 13 aJcAdi atyAgina ityarthaH // Jain Education Interational Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 Nijutti-cuNNisamalaMkiyaM [12 samosaraNAyaNaM 535. aNNArNiyA tAva kusalA vi saMtA, asaMthutA No vitigitinnnnaa| akovitA Ahu akovitehi, aNANuvIya tti musaM vadati // 5 // 535. aNNANiyA tAva kusalA vi saMtA0 vRttam / akuzalA eva dhammovAyarasa / asaMdhutA NAma Na loiyaparikkhagANaM sammaptA savvasatthabAhirA mukkaa| vitigiMchatiNNa tti vitigiMchA NAmA mImaMsA tiNNa tti tIrNAH, Nasthi tti tesiM vitigiMchA aNNANittaNeNaM / athavA sasamae vi tAva kesiMci vitigiMchA uppajjati, kiM tarhi parasamaye ?, taM katareNa uvadeseNa karessaMti vicikitsA'bhAvaM ? / jo vi tesiM titthagaro tassa vi Na suttaM Na atthavicAraNA, adha asthi samayahANI, ta evaM akIvitA, ga ta sayaM akovidA akovidAnAmeva kathayanti, ko hi NAma vipazcit tAn abravIt ? jadhA aNNANameva seyaM abaddhagaM ca, aNANuvIya ti apUrvAparato vicintya yat kizcidevAsarvajJapratItatvAd bAlavad musaM vadaMti / zAkyA api prAyazaH ajJAnikAH, yeSAmavijJAnopacitaM karma nAsti, jesiM ca bAla-matta-suttA akammabaddhaMgA, te 10 savva eva aNNANiyA / satthadhammatA sA tesiM jadha ceva ThitellagA tadha ceva uvadisaMti, jadhA-aNNANeNa baMdhI thi, taha ceva tANi satthANi NibaddhANi // 2 // 536. saccaM mosaM iti ciMtayaMtA, asAdhu sAdhu ti udAharati / jeme jaNA veNaiyA aNege, puTThA vi bhAvaM viyiMsu NAmA // 3 // 536. saccaM mosaM iti ciMtayaMtA asAdhu sAdhu ti udAharati0 [vRttam ] / 'saccaM pi katAI mosaM hoja' tti 15 evaM te ciMtayaMtA saccaM pi Na bhaNati / katham ?, sAdhu dahraNa Na sAdhu tti bhaNaMti, katAi so sAdhU hoja katAi asAdhU katAi cauvio katAi pAvaMcito, coro vA kadAcidacoraH syAt kadAciccoraH, evaM strI-puruSeSvapi vaikriyaH svAd vesakaraNe yojaitavvaM, gavAdiSu ca yathAsambhavaM sthANu-puruSAdiSu ceti / evaM sarvAbhizaGkitvAt tadasAdhudarzanaM sAdhviti jhuvate sAdhudarzanaM cAsAdhviti / athavA-"sacaM musaM ti (? asacaM) iti bhAsayaMtA" jo jiNappaNIto maggo samAdhimaggo tamete aNNANiyA saccamapi saMtaM asacaM ti bhaNaMti, athavA sacco saMyamo taM sattadasappagAramavi asacaM bhaNaMti, asaMjamamityarthaH / 20 jadhA te kila bhaNaMti tahA saJcaM bhaNaMti, aNuvAto saccaM, taM ca kudaMsaNamaNNANavAdaM asAdhu pi sAdhu ti bhaNaMti, asAdhU a aNNANiyA sAdhu tti bhaNati, tacchAsanapratipannAzca asAdhUnapi sAdhUna bruvate / vuttA aNNANiyA / idANI veNaiyavAdI jeme jaNA veNaiyA aNege, puTThA vi bhAvaM viNayiMsu NAmA, je tti aNihiTThaNideso, janA iti pRthagjanAH, vinaye niyuktAH vainayikAH, aNege iti battIsaM veNaiyavAdibhedA, te puTThA pareNa apizabdAd apuTThA vi viNayiMsu bhAvaM ti, bhAvo nAma yathArthopalambhaH, tamapi yathArthopalambhaM viNayiMsu tathA vA syAd anyathA vA, evaM tAvat teSAM 25 satyaM bhaviSyati / athavA puTTA vA 'kIdRzo vo dharmaH ?' ityuktA bruvate-sarvathA parigaNyamAnaH parIkSyamANaH mImAMsyamAno vA ayamasmAkaM dharmaH viNayamUleNa gogoruhayadhammegeNa jaNoM NAdhiyo(?) / kahaM ? jeNa vayamavi viNayamUlameva dhamma paNNavemo, katham ? iti cet , yena vayaM sarvAvirodhinaH sarvA(va)vinayavinItAH mitrA-'risamAH sarvapravrajitAnAM sarvadevAnoM praNAma kurmaH / na ca yathA'nye vAdinaH parasparaviruddhAstathA vayamapi-amhaM puNa pavvaiye samANe, jaM adhA pAsati iMdaM vA khaMdaM vA jAva uccaM pAsati ucca paNAmaM kareti, NIyaM pAsati NIyaM paNAmaM kareti / ucca iti sthAnataH aizvaryataH, tamucaM 30 rAvANaM aNNataraM vA issaraM daTThaNaM praNAmamAtraM kurmaH, NIyassa tu sANassa vA pANassa vA NIyaM paNAmaM kareti, bhUmitalagateja sirasA prahlAH praNAmam // 3 // aho! ta evaM bAlizA: 1degNitA tA kukhaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 2 asaMkayA pu 1 // 3deggiccha khaM 2 // 4 akoviyAe, akhaM 1 / akoviete, adeg khaM 2 pu 1 pu 2 // 5degvIyIti mu. khaM 2 pu 1 / vIIi mupu 2 // 6 Na naM khayaM cuuspr0|| 7 sacaM asacaM iti ciMtayaMtA khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 / saccaM asaccaM iti bhAsayaMtA cuupaa0|| 8 haraMtA saM 1 pu2 // 9 viNaiMsu NAma khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dI / viNayaM suNemo pucU0 // 10degharaMtA saM0 vA. mo0 // 11 vastvAt cUsapra. 12 anupAyaH asaadhnmityrthH||13 je ime vedeg pu0||14vinnyN suNemo, je pu0|| 15 abuddhA vicuuspr0|| 16 punnysNkurmHcuustr0|| Jain Education Interational Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0535-37] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| . 209 537. aNopasaMkhA iti te udAhu, aDhesa obhAsati amha aivaM / lavAsakI ya aNAgatehiM, No kiriyamAhaMsu akiriyaAtA // 4 // 537. aNopasaMkhA iti te udAhu0 vRttam / saMkhA iti NANaM, saMkhAe samIve upasaMkhA, Na upasaMkhA aNopasaMkhA, ajJAnA ityarthaH, anopasaMkhyayA ta evamAhuH / udAharaMti sma udaahuH| aDhesa obhAsati, artho nAma satyavacanArthaH, obhAsati ujjoveti prabhAsati, evaM cetasi naH prakAzayatItyarthaH, evaM ca samIkSyamANaM satyavacanaM syAt, anyathA tu tathA / nAnyathA ca bhavati / athavA "aDhesa no bhAsati" tti, artho nAma dharmArthaH evaM cetasi naH prabhAsati, evaM ca prakAzayati, evaM ca dRzyate yujyamAnaH, ArhaddharmeNa kilAvabhAsate, " tu sesehiM aNNANiya-kiriyavAdIhiM ghaDate / kahaM ?, jeNaM te jAtyAdirAga-dveSAbhibhUtA teNa tullo'vabhAsati / bhaNitA veNaiyA / idANiM akiriyavAdIdarisaNaM-lavAvasakIya aNAgatehiM, lavamiti karma, vayaM hi lavAt-karmabandhAt avasakkAmo phiTTAmo avasarAma ityarthaH, saMvavahArabaMdheNAvi Na bajjhAmo, kiM puNa nnicchyto?| upacAramAtraM tu tadyathA baddhA muktAzca kathyante muSTipranthikapotakAH / na cAnye dravyataH santi muSTipranthikapotakAH // 1 // 10 te hi vAtUlikAH zAkyAdayaH AtmAnameva necchanti, kiM punastadvandham ? iti / aNAgate tti kAlagrahaNAd anAgate'pi kAle na badhyante / cagrahaNAJcAtikrAnta-vartamAnayoH / athavA avasaki tti kSaNa-lava-muhUrtta-ahorAtra-pakSa-mAsavayana-saMvatsarAdilakSaNe kAle sarvatra karmabandhAdavazaknumaH / lavaH kAlaH, vartamAnAdavasakkAmo, evamanAgatAdapi etaddarzanaH 15 micchattakiriyamAhaMsu AkhyAtavantaH / ke te ? akiriyao AtA jesiM te ime akiriyAtA, te nApi kArakamicchanti nApi karaNAni / yeSAmapi karaNAni kartRNi AtmA kartA te'pi akriyAvAdinaH / uktaM hi kaH kaNTakAnAM prakaroti taikSNyaM ?, vicitrabhAvaM mRgapakSiNAM vA ? / svabhAvataH sarvamidaM pravRttaM, na kAmacAraH svavazo hi lokaH // 1 // [ 20 teSAmuttaramgantA ca nAsti kazcid gatayaH SaD buddhazAsanaproktAH / gamyata iti ca gatiH syAt zrutiH kathaM zobhanA bahvI ? // 1 // kriyA karmaphalaM na cAsti, asati kArake kutaH karma ? kathaM ca SaD gatayaH ? antarAbhAvo vA ? yathA'smAkaM "vigrahagatau karmayogaH" [tattvArtha0 a0 2 sU0 26] evaM teSAmapi antarAbhAvaH, evaM te puTThA vA apuTThA vA sammissabhAvaM bruvate 25 avandhyAni ca karmANi paNNaveMti / evaM jAtakazatAnyapadizanti buddhasya tAni zUnyatve na yujyante / tathA mAtA-pitarau hatvA buddhazarIre ca rudhiramutpAdya / arhadyudhaM ca kRtvA stUpaM bhittvA ca pazcaite // 1 // AvIciM narakaM yAnti etacca na yujyate, jAti-jarA-maraNAni ca na syuH, uttamA-'dhama-madhyamatvaM na syAt, manuSya-tiryagyonInAM svayameva karmavipAko jIvasya kartRtvaM karmabandhaM ca kathayati / caurAdInAM ca karmaNAmihaiva vipAkaM dRSTvA sAmAnyatodRSTenAnumAnenAnumIyate 30 kRtaM kartA'yamAtmA, yenAsya garbhagatasyaiva vyAdhayaH prAdurbhavanti mRtyuzca // 4 // 1 kha 1 // 2 aTresa obhAsati vR0 dI / aTresa no bhAsati cuupaa0|| 3 tevaM khaM 2 / tevA pu1|| 4 vasaMkIya khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| 5degyavAdI khaM 2 pu 1 pu2|| 6 advidhaM vRttau| sUya0 su027 Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'Nijutti-cuNNisamalaMkiyaM / [11 samosaraNajhayaNaM 538. sammissabhAvaM ca girA gihIte, te mummuI hoMti aNANuvAdI / __ imaM dupakkhaM imamegapakkhaM, AhaMsu chalAyataNaM ca kammaM // 5 // 538. [ sammissabhAvaM0 vRttam / tathA ca sAmAnyatodRSTenAnumAnena sammizrabhAvo nAma astitvamapi pratipadyamAnAH astitva-nAstitva meva darzayanti, tameva sammizrabhAvaM yayA girayA gRhyante, nigRhyanta ityarthaH, ummattavAdaM vadaMti, tadyathA6 kacidunmattaH svAbhAvikaM bravIti ceSTate vA kacidanyathA, andho vA'dhvAnaM vrajan kacit pathA gacchati, evaM te'pi gandharvanagaratulyAH mAyAsvapnopapAtadhanasadRzAH / mRgatRSNAnidrAdAnapravarttitAlAtacakrasamAH // 1 // - evamapi ni:svabhAvAn bhAvAnuktvA pazcAjjAtismaraNAni jAtakAni ratnAzrayaM nirvANaM ca pratipadyante / evaM te sammizra bhAvavAdinaH mithyAdarzanAndhakArAH jAtakenaitasyAM giri gRhItA:-'yadi zUnyaM kathaM jAtakAni ? kathaM smaraNam ? kathaM 10 zUnyatA ? / kiJca yadi zUnyastava pakSo matpakSanivArakaH kathaM bhavati ? / atha manyase na zUnyastathApi matpakSa evAsau // 1 astitvAt tasya / kiJca-'kena zUnyatA dezitA ? kimarthA dezitA ? syAnniSprayojanA zUnyatA' ityAdibhiH karkazahetubhizvoditA pacchAgharaghariyAe AhatiyAe elamUgo vA mammaNamUgo vA jadhA mummueMti, Na eka aNekaM vA pakkhaM aNuvadaMti, 16 asti nAsti vA, yadyapyaSTau vyAkaraNAni paThanti / te puNa akiriyAvAdiNo duvidhaM dhammaM paNNaveMti, taM jadhA-imaM dupakkhaM imaM egapakkhaM tAvat, avijJAnopacitaM 1 parijJopacitaM 2 IryApathaM 3 svapnAntikaM 4 ca caturvidhaM karma cayaM na gacchati, etaddhi ekapAkSikameva karma bhavati, kA tarhi bhAvanA ?, kriyAmAtrameva, na tu cayo'sti, bandhaM pratItyAvikalpa ityarthaH, egapakkhiyaM dupakkhiyaM tu, yadi sattvazca bhavati sattvasaMjJA ca sazcitya jIvitAd vyaparopaNaM prANAtipAtaH, etad iha ca paratra cAnubhUyate ityato dupakkhikaM, yathA caurAdayaH iha pupphamAtramanubhUya zeSaM narakAdiSvanubhavanti / kiJca-Ahesu chalAyataNaM ca 20 kammaM, SaDAyatanamiti SaD AyatanAni yasya tadidaM AzravadvAramityarthaH, tadyathA-zrotrAyatanaM yAvanmanaAyatanam / / 5 // 539. te evamakkhaMti abujjhamANA, virUvarUvANiha akiriyaataa| jamAditittA bahavo maNussA, bhamaMti saMsAramaNovadaggaM // 6 // 539. te evamakkhaMti0 vRttam / akriyA aNNANiA ya sabbhAvaM abujjhamANA iha micchattapaDalocchaNNA appANaM vA paraM vA tadubhayaM vA vuggAhemANA virUvarUvANi darisaNANi, katham ? 28 dAnena mahAbhogAzca dehinAM suragatizca zIlena / bhAvanayA ca vimuktiH [tapasA sarvANi sidhyanti // 1 // ityAdi / [ kica-yazca vedAntazuke brAhmaNe dadyAt, yo vA vihAraM kArayati, kizca-egapupphappadANeNa asItikalpakoTayaH sukhinastiSThanti; evamakirio AtA jesiM te hoMti akiriyAtA / jamAditittA bahavo maNussA, yamityanirdiSTasya nirdezaH, AdiittA gRhItvA, svayaM anyAMzca prAhayitvA aNAdIyaM aNavadaggaM saMsAraM bhamaMti // 6 // 1degbhAvaM sagirA gihIte, se mummuI hoti khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 / bhAvaM ca girA khaM 1 // 2 mRgatRSNA-nIhArAmbucandrikA-'lAtacakrasamAH vRttau pAThaH // 3degdAn pamArtatAlAnvaca saM0 vA. mo0 // 4nizvAbhA saM0 vA. mo0 // 5 eka eka vA cUsapra0 // 6 avijJopacitaM vRttau // 7 ta eva khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 // 8degvANi akhaM 1 vR0 dii.|| 9degritAyA khaM 1 / riyavAI khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| 10 jamAyaittA bahave maNUsA khaM 1 / jamAdidittA bahavo maNUsA khaM 2 // 11degvataggaM khaM 1 khaM 2 pu 1 // 12degntazcakre saM0 vA. mo0|| Jain Education Intemational Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0 538-41] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| 211 kizcAnyat-yadi sarvamakriyaM tena kathamAdityaH uttiSThati ? astaM vA gacchati ?, kathaM vA candramA varddhate hIyate ca?, na vA saritaH syanderan , na vA vAyavo vAyeyuH, sarvasaMvyavahArocchedaH syAt / evamuktAH bruvate 540. NA''ticco uTheti Na atthameha, Na caMdimA vaDDati hAyatI vaa| sairito Na saMdaMti Na vaMti vAyavo, vaMjho nitio kasiNo hu loo // 7 // 540. NA''ticco udveti Na atthamei0 tti vRttam / Aditya eva nAsti, kutastarhi tadutthAnamastamanaM vA ?, mRga-5 tRSNikAsadRzaM tu etaditi lohitmrkmnnddlmvbhaaste| evaM candramA'pi nAsti, kutastarhi tadvRddhi-hAsotthAnA-'stamanAni ? / kizva-saMghAto marIcI uTheti, uTThoNA (? udvittA) se NaM imaM logaM tiriyaM kareti, karettA se NaM imaM logaM ujjoveti pabhAsati / sarito'pi Na saMdaMti (santi) na ca vAyavaH, tataH kathaM sandiSyante vAsyanti vA ? / syAd buddhiHuttiSThannAdityo dRzyate astaM ca gacchan , yena pUrvasyAM dizi dRSTaH aparasyAM dizi dRzyate tena kriyAvAn, devadattasya hi gatipUrvikA dezAntaraprAptiM dRSTvA candrA-''dityAvanumIyete, saritazca syandamAnA dRzyante, vAyavazca vRkSAgrakampAdibhiranumIyante 10 kriyAvanta iti, taccAsat, katham ? gataM na gamyate tAvad agataM naiva gamyate / gatA-''gatavinirmuktaM gamyamAnaM na gamyate // 1 // - evamayaM vandhyo lokaH, vandhyo nAma zUnyaH, athavA vandhyAvad aprasavatvAd vandhyaH / lokAyatAnAM hi na mRtaH punarutpadyate, etAvAneSa prmaatmaa| ta evaM darzanaM bhAvayanti-galAgaya'mapi kurvANA nodvijante, mAtaraM bhaginIM vA gatvA ! nAnutapyante, yeSAM bandhAbhAva eva te kathaM pApebhyo nivasya'nte ? nirvRtimUlaM vA dharma dekSyante / evaM zAkyA api evaM vandhyAH / nitio NAma nityakAlameva zUnyaH, zUnyaM vA na cocchidyate / kasiNo NAma gRha-nagara-parvata-dvipada-catuSpadAdisarvo vandhyaH / ta evaM vidyamAnamapi lokaM na pazyanti // 7 // dRSTAntaH 541. jadhA ye aMdhe saha jotiNA vi, vaivANi No passati hiinnnnette| saMtaM tu te evaMmakiriyaAtA, kiriyaM Na passaMti NiruddhapaNNA // 8 // 20 541. jadhA ya aMdhe saha jotiNA vi0 vRttam / yatheti yena prakAreNa [ andhaH ] jyotayatIti jyotiH AdityazcandramAH maNijyotiH pradIpo vA, jyotinA saha saha jotiNA virUvANi ghaDAdINi na pazyati, aprato'pi vartamAnAni sparzannapi na teSAM varNAdivizeSaM pazyati / nayatIti netram , hIne yasya netre sa bhavati hInanetraH, uddhRte upahate vA / saMtaM tu te evaM akiriyAtA, saMtamiti vidyamAnam, tuH pUraNe, akiriyAvAtiNo akiriyAtA micchattodayAndhakArAjjIvAdIna padArthAn na jAnanti / athavA kiriyaM na passaMti tti kriyAvatAM dravyANAM Agamana-gamanAdyAH kriyAH pazyanto'pi na 25 pazyanti, svayaM ca kriyAsu varttate andhavat , na caitAH na pazyanti, niruddhA yeSAM prajJA te bhavanti niruddhapannA NANAvaraNodayeNa, athavA te varAkAH kathaM jJAsyanti ye AgamajJAnaparokSA eva ? je puNa aniruddhapannA te pratyakSeNa vA Agamena parokSaNa jIvAdIn padArthAn yathAvajjAnanti / tatrAvadhi-manaHparyAya-kevalAni pratyakSam , mati-zrute parokSam / pratyakSajJAninastAvajjIvAdIn padArthAn karatalAmalakavat pazyanti, samattasutaNANiNo vi lakSaNeNa, aTuMgamahAnimittapAragA vi sAdhavo jANaMti NimitteNaM // 8 // taM puNa NimittaM . 30 1NA''iccokhaM 1 khaM 2 pu 1 / nA''yazco 2 // 2 upati khaM 1 / udeha khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| salilA Na saMdaMti Na vaMti vAyA, paMjho khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 4vaMjhe Niyate kasiNe hu lote khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI / caMjhe hu ete khaM 2 / vaMjhe ya Niyate pu 2 // 5 hi pu 2 vR0 dI0 // 6 rUvAti khaM 1 / rUvAiM khaM 2 pu 1 pu 2 // 7 pAsati khaM 1 pu 2 // 8pi khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR. dii0|| 9 va aki khaM 2 pu 1 pu 2 // 10yavAI khaM 1 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| Jain Education Interational Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vara Nijjutti-cuNNisamalaMkiyaM [12 samosaraNajjhayaNaM 542. saMvaccharaM sumiNaM lakkhaNaM ca, Nimitta dehaM ca uppAiyaM ca / aTuMgametaM bahave adhijitA, logammi jANaMti aMNAgatAI // 9 // 542. saMvaccharaM sumiNaM lakkhaNaM ca0 vRttam / saMvatsara-nimitte ime egaTThiyA, taM0-saMvatsare ti vA aMtarikkhe ti vA jotise ti vA / sumiNaM suviNajjhAyA va, lakkhaNaM sArIraM / eteNa ceva sesayAI pi sUitAI, taM jadhA-bhomaM 1 uppAtaM 52 sumiNaM 3 aMtarikkhaM 4 aMgaM 5 saraM 6 lakkhaNaM 7 vaMjaNaM 8, Navamassa puvvassa tatiyAto AyAravatthUto etaM NINitaM / etaM bahave adhiJjitA, eyaM aTuMgaNimittaM bahave samaNA adhijjitA, Na savve, logammi jANaMti aNAgatAI, atikrAntavarttamAnAni ca kevalivad vAkareti / [ athavA-] "tadhAgatANi" tti tathAbhUtANi, yathAvasthitAnItyarthaH // 9 // __ aGgavarjAnAM anuSTubhena cchandasA arddhatrayodaza zatAni [ sUtram ], evaM tAvadeva zatasahasrANi paripATIkA / aGgasya tu arddhatrayodaza sahasrANi sUtram , tAvadeva zatasahasrANi vRttiH, aparimitaM vArtikam / evaM nimittamapyadhItya na sarve tulyAH, 10 parasparataH SaTsthAnapatitAH, cohasapuvvI vi chaTThANapaDitA, evaM AyAradharAdI vi chaTThANavaDiA / yatazcaivaM tenApadizyante 543. keyI NimittA tadhiyA bhavaMti, kesiMci te vippaDieMti NANaM / te vijabhAsaM aNadhijamANI, AhaMsu vijApalimokkhameva // 10 // 543. keyI nimittA tadhiyA bhavaMti0 vRttam / keciditi na sarve, abhinnadasapugviNo hetuNa etaM aTuMgaM pi mahANimittaM adhItuM guNituM vA, adhita emeva kecit pariNAmayaMti, te paDucceti NimittA tadhiyA bhavaMti, keti puNa 15buddhivaikalyAd vizuddhaNemittikehiMto chaNhaM ThANANaM aNNataraM ThANaM parihINA avisuddhakhayovasamA vippaDieMti NANaM viparyAsena eMti vippaDieMti, "iMk smaraNe, iG adhyayane, iN gatau" eSAM trayANAmapi ik-iG-iNAM paripUrvANAM atpratyayAntAnAM viparyaya iti rUpaM bhavati, viparyayeNa eMti vippaDieMti, ko'rthaH ? viparyayajJAnaM bhavati, asamyagupalabdhirityarthaH, [ ?saMparibhavamapyaGgamityarthaH, ?] saparibhASamapyaGgamadhItya / abbhapaDaladiluteNaM-yathA zlakSNAbhrapaTale kazcid vetti ekamevedaM abhrapaTalaM yAvat tatrAnyadapyasti sUkSmamiti nopalabhyate, saMjatA vi kei vippaDienti NANaM, kimaMga puNa aNNautthiyA dagasoyariyA 20 tacciNNigAdayo ? / te vijabhAsaM aNadhijamANA, aNadhijamANa tti adhItena nimitteNa duradhItena vitathaM dRSTvA nimittaM vadaMti-Nimittameva Natthi / tadyathA-kvacit kSute tvaritatvAt zaGkita eva gataH, tasya cAnyaH zubhaH zakuna utthitaH yenAsya tat kSutaM pratihatam , sa ca tena zakunenopalakSitaH san manyate-vyalIkameva nimittam , yenAzakune'pi siddhirjAtA iti / evaM zobhanamapi zakunamanyenAzobhanenApratihatamanubuddhyamAnaH kAryasiddhinimittameva nAstIti manyate apariNAmayan / [ahavA"vijAharise" NAma yathArthopalambhaH, vidyayA spRzyate vidyayA prApyate, vidyayA gRhyata ityarthaH / ta evaM varAkAzcakSuhyamapi NimittamapariNAmayantaH AhaMsu vijApalimokkhameva, nimittavidyAparimokSam, evaM hi kartavyam , nAdhItavyAni nimittazAstrANItyarthaH, kizcit tathA kiJcidanyatheti kRtvA mA bhUnmRSAvAdaprasaGgaH / buddhaH kila ziSyANAmAhUyoktavAn dvAdaza varSANi durbhikSaM bhaviSyati tena dezAntarANi gacchata, te prasthitAstena pratiSiddhAH, subhikSamidAnI bhaviSyati, katham ?, adyaivaikaH sattvaH puNyavAn jAtaH tatprAdhAnyAt subhikSaM bhaviSyatIti, ato nimittaM tathA cAnyathA ca bhavatIti kRtvA Ahesu vijA30 palimokkhameva, ujjhanamityarthaH, mokSaM ca prati nirarthakamityatastairutsRSTam / athavA vijayA vijayA parimokkhamAhu vijApalimokkhamAhu, saGkhyAdayo jJAnAd mokSamicchanti, je NimittaM saMkhANaM pariNAmayaMti te kilAtyantaparokSamAtmAnaM paralokaM mokSaM ca jJAsyanti ityAdi hAsyam, paJculla(?ta)kammaM baMdhati te sutaNNANahIlaNAe / uktaM hi ahittA khaM 1 khaM 2 pu1pu2||2 logaMsi khaM 2 pu 2 / logassa khaM 1 // 3tadhAgatANi cUpA0 / aNAgatAtiM khaM 1 / aNAgayAiM khaM 2 pu 1 pu2|| 4 taM vippaDieti khaM 1 kha 2 pu 1 pu2 vR0 dii0|| 5degjabhAvaM aM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI / 'jaharisaM aNcuupaa0|| 6degNA, jANAmu logaMsi vayaMti maMdA kha 1 bRpA0 / etatpAThamedollekho khaM 2 pu 1 pu 2 vrtte| jANAmo khaM / jANAma khaM 2 pu 2 // 7 iti pUrva rUpaM vA0 mo0 // 8[??] etacihAntargataH pATho lekhakapramAdapraviSTa AbhAti // 9ntaraM ga pu0 // Jain Education Intemational Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0542-45] sUyagaDaMgasutaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| 213 jJAnasya jJAninAM caiva nindA-pradveSa-matsaraiH / upaghAtaizca vighnaizca jJAnanaM karma badhyate // 1 // [ ] // 10 // syAd buddhiH-kenaitAni samosaraNAni praNItAni-jaM ca heTThA vuttaM jaM ca uvariM bhaNihitti ?, ucyate-aNiruddhapaNNA titthagarA 544. te aiyamakkhaMte sameca logaM, taMdhAgatA samaNA mAhaNA ya / sayaMkaDaM Na'NNakaDaM ca dukkhaM, AhaMsu vijA-caraNaM pamokkhaM // 11 // 544. te eyamakkhaMte samecca logaM0 vRttam / te iti tIrthakarAH, etaditi yadatikrAntaM krAntavyaM ca parasamayasiddhaparUvaNAo a / evamanye'pyAkhyAtavantaH AkhyAsyanti ca, samyag itvA sameca jJAtvetyarthaH, tadhAgatA samaNA mAhaNA ya, tathAgata iti tIrthakaratvaM kevalajJAnaM ca gatAH / paThyate ca-tadhA tadhA samaNA mAhaNA ya, tadhA tatheti yathA yathA samAdhimArgavyavasthitAH tathA tathA''khyAnti traikAlyAt, je abhiggahiyamicchAdiTThI je a aNabhimgahiyamicchAdiTThI tesiM 10 savvesiM darzanamAkhyAnti / samaNA mAhaNA yatti egahu~ / paJcakkhaNANiNo parokkhaNANiNo vA AgamaprAmANyAt kimAkhyAnti ? asthi mAtA atthi pitA jAva suciNNA kammA suciNNaphalA bhavaMti, evaM kriyAvAditvaM khyApyate / kiJcasayaMkaDaM Na'NNakaDaM ca dukkhaM, sayaMkaDaM NAma svayaM kRtaM sayaMkaDaM, savvameva hi karma dukkhaM, pratIkArAt puNyamapi dukkhaM / uktaM hi-"to savvakAladukkho " / caraNaM pamokkhaM, vijayA caraNeNa pamokkho bhavati, na tu yathA saMkhyA jJAnenaivaikena, ajJAnikAzca zIlenaivaikena / uktaM hi-15 kriyAM ca sajjJAnaviyoganiSphalAM, kriyAvihInAM ca nibodhasampadam / nirasyatA klezasamUhazAntaye, tvayA zivAyA''likhiteva paddhatiH // 1 // [siddha dvA0 5 kA0 29] // 11 // 545. te cakkhu logaissidha NAyagA u, maggA'NusAsaMti hitaM pajANaM / / tathA tathA sAsatamAha logo, jaMsI payA mANava! saMpagADhA // 12 // 545. te cakkhu logassidha NAyagA u0 vRttam / cakSurbhUtA lokasya, pradIpabhUtA ityarthaH / dezakA nAyakAH pagaDhagAH / maggaM NANAti hitaM suhaM prajAnAm [aNusAsaMti uvadisaMti ] / tuH visesaNe, sanmArgaguNAMzca darzayanti kumArgadoSAMzca / athavA tuH vizeSaNe, ahitamArganivRttiM ca / prajAyantIti prajAH / tathA tathA sAsatamAhu logo, tathA tatheti yena yena prakAreNa zAzvato loko bhavati pazcAstikAyAtmakaH, athavA yathA'syA''tmanaH avyavacchinnakarmasantatirbhavati yathAprakArAcca tathA tathA sAsatamAhu logo, tadhA "cauhiM ThANehiM jIvA NeraiyAuyattAe kammaM pakareMti0" [ sthAnAM0 sthA0 25 4 u0 4 sU0 373 patra 285 ] tatra tAvat saMsAro nocchidyate yAvanmithyAdarzanam, tatra tIrthakarA-''hArakavarjAH sarva eva karmabandhAH sambhAvyante, upalakSaNatvAdasyAnyadapi yadatra sambhavati tad draSTavyam, evaM rAga-dveSAvapi saMsArakarau iti kRtvA tadhA tadhA vaTTati saMsAramAhuH / ahavA tadhA tadha tti jassa jArisI sattA tathA tassa uvacayo hoti / ahavA micchatta-avirati-aNNANANi jadhA jadhA tathA tathA saMsAraH / athavA pANavadhAdI jadhA jadhA tadhA tadhA, ahavA kasA[yA dayo jahA tahA, kAya-vAG-manoyogA jadhA jadhA tadhA tathA saMsAro, sarvatra mAtrAparimANaM vaktavyam / jaMsI payA 30 yasminniti yatra, prajAyante iti prajAH, sarva eva sattvA mAnavA ityapadizyante, mAnavAnAM prajA mANavaprajA / athavA mANava ! iti he mAnavAH ! / saMprasRtAH saMpragADhA, ogADhA vigADhA sampragADhA ityarthaH / evaM AzravalokaM kathayanti, AzravalokAnurUpameva ca lokaM vizanti // 12 // 1 evamakkheti sa khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 2 tathA tadhA samaNA khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI. cUpA0 // 3 ca vibodhasampadam dvaatriN0|| 4 logasiha khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 5NAtagA tu, maggA'NubhAsaMti hitaM patANaM khaM 1 // 6 mAyakAH cuuspr0|| Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . . 214 Nijutti-cuNNisamalaMkiyaM [12 samosaraNajjhayaNaM 546. je rakkhasA je jamaloiyA vA, je AsurA gaMdhavA ya kaayaa| ___ AgAsaMgAmI ya puDhositA , puNo puNo vippariAsameMti // 13 // 546. je rakkhasA je jamaloiyA vA0 vRttam / keSAzcid bhavanapatyAdidevAH zAzvatAH teNa rakkhasagahaNam / athavA vyantarA gRhItA rAkSasagrahaNAt / jamaloiyagrahaNAd vaimAnikAH sUcitAH, jeNaM jamadevakAiyA tividhA nemamaH ( ? ), sarve te jamassa mahArAyassa ANA-uvavAta-vayaNaNiise citi / asuragrahaNena bhavanavAsinaH sUcitAH / gAndharvA vyantarA eva / jyotiSkA dRzyanta eva / sesA AgAsagAmI ya puDhositA ya, deva-pakkhi-vAtAdayaH AgAsagAmI, pRthivyambu-vanaspatayaH dvi-tri-caturindriyAH paJcendriyAzca sthalacarA jalacarAzca ete puDhositA / punaH punaH viparyAsameMti, viparyAso nAma janma-mRtyU, sarva eva vA saMsAre viparyAsaH, jeNaM "puDhavikAyamatiyato ukkosaM jIvo tu saMvase" // [ uttarA0 a0 10 gA0 5] // 13 // 10 547. jamAhu ohaM salilaM apAragaM, jANAhi NaM bhavaggahaNaM dumokkhaM / ____jaMsI visaNNA visayaMgaNAdI, duhato vi lokaM aNusaMcaraMti // 14 // __ 547. jamAhu ohaM salilaM apAragaM0 vRttam / yaM ityanirdiSTasya nirdezaH / Aha bhagavAneva, dravyaughaH svayambhuramaNaH, sa evaudhaH salilaH, oghasalilena tulyaM oghasalilam / nAsya pAraM jalacarAH sthalacarA vA zaknuvanti gantuM Na'NNattha deveNa mahaDDieNa ityataH apAragaH / jANAhi NaM jadhA jinairapadiSTaH AgamaprAmANyAt pratyakSatazca upalabhyate manuSyAdisaM15 sAraH / catuvidhaM bhavaggahaNaM, bhavaggahaNaM kaDilyamityarthaH, caturAsItijoNipamuhasayasahassagahaNo, jattha aNorapAre paviTTho savvaddhAe vi Na muJcati micchAdiTThI loko lokAyata-suNNavAdigAdilaukika ityAdi / dokSeti micchatta-sAtagurutvena ca Na taraMti aNupAlettae je vi asthivAdiNo, kimaMga puNa nAstikAH ?, jadhA tANi cattAri tAvasasahassANi sAtAguruvattaNeNa chakkAyavadhagAI jAtAI [Ava0 mUlabhASyagA0 31 patra 143 ] / jaMsI visaNNA visayaMgaNAdI, yatra saMsAre yatra vA sAvadhe dharme'samAdhau kumArge vA asatsamavasaraNeSu, paMcasu vA visaesu visannAH, sugarIyAn sparzaH, teSvapyaGganAH, tAsu 20 hi paJca viSayA vidyante, tadyathA--"pupphaphalANaM ca rasaM0" [ ] ityataH aGganAgrahaNam / duhato vitti dvividhenApi pramAdena lokaM aNusaMcaraMti / taM jadhA-liMga-vesa-pajjAe aviratIe ya, athavA Arambha-parigrahAbhyAM rAga-dveSAbhyAM vA anna-pAnAbhyAM vA sa-sthAvaralogaM vA imaM logaM paralogaM vA // 14 // ta eva mithyAtvAdibhirdoSairabhibhUtAH asatsamavasaraNAvasthitAH548. Na kammuNA kamma khaveMti bAlA, akammuNA kamma khati dhiiraa| medhAviNo lobha-mayAvatItA, saMtosiNo No pakariM ti pAvaM 15 // 548. Na kammuNA kamma khati bAlA0 vRttam / na iti pratiSedhe / mithyAtvAdiSu karmabandhahetuSu vartamAnAH na karmANi kSapayanti bAlAH kutIrthyAH, yasyaiva hi te bhItAstamevAnviSanti, karmabhItAH karmANyeva varddhayanti, na nidAnameva rogasya cikitsA, yathA kazcinmUDhadhIrnidAnaireva rogacikitsAM karoti sa hi tasya vRddhimApnoti / akarmaNA tu Azravanirodhena karmANi kSapayanti dhIrAH vidhikriyAbhirivA''mayAn vaidyAH / medhAviNo lobha-mayaM(yau) merAdhAviNo medhAviNo, lobhama 1degsAyA jamaloiyAyA, je yA surA khaM 1 pu 2 vR0 dI / "ye kecana vyantaramedA rAkSasAtmAnaH, tadbrahaNAca sarve'pi vyantarA gRhyante, tathA 'yamalaukikAtmAnaH' ambA'mbAdayaH, tadupalakSaNAt sarve bhavanapatayaH / tathA ye ca 'surAH' saudharmAdivaimAnikAH / cazabdAd jyotiSkAH suuryaadyH|" iti vRttikAravyAkhyAnam // 2 sikAmI khaM 2 pu 1 // 3 je khaM 2 vR0 dI / te pu 1 // 4 yAsuveti khaM1khaM 2 pu 1 pu2 vR0 dii0|| 5na vignaH saM0 / na vigjaH vA. mo0|| 6"pRthivyAzritAH' pRthivyapa-tejo-vanaspati-dvi-tri-catu:paJcendriyAH" iti vRttau // 7degNAhiM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 8 ete ta eva tApasA ye bhagavatA zrIRSabhadevena sAkaM pravrajitA iti // 9vIrA khaM 1 pu 2 vR0 dii0|| 10 lobha-bhayAdatItA khaM 1 vRpA0 // 25 Jain Education Intemational Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0 546-51] sUyagaDaMgasutaM biiyamaMgaM paDhamo suyakkhaMdho / 215 tItAH lobhAtItAH, vItarAgA ityarthaH evaM mAyAmatItA mAyAtItA vA / saMtosiNo ti alobhAH / syAd buddhiH - alobhAH santoSiNazca ekArthamiti kRtvA tena punaruktam, ucyate, arthavizeSAnna punaruktam, lobhAtItA iti atikrAntalobhA vItarAgAH, saMtoSiNa iti nigrahaparamA avItarAgA api vItarAgAH / No pakariMti pArvaM saMtosiNo payaNuyaM pakareMti, tabbhavavedaNijjameva / athavA yata eva lobhAIyA ata eva saMtosiNaH / evaM amAninaH amAyinaH / / 15 / / ta evaM bhagavantaH aniruddhapaNA 549. te tIta - uppaNNa-aNAgatAI, logassa jANaMti taMghAgatANi / tAro 'NNesi aNaNNaNetA, buddhA hu te aMtakaDA bhavaMti // 16 // 549. te tIta- uppanna -aNAgatAI0 vRttam / te iti tIrthakarAdayaH pradIpabhUtAH / tItANi lAbhA-lAbha-sukhaduHkhAdIni, evaM paDuppaNNa-aNAgatAI, jehiM vA kammehiM putrakatehiM ihA''yAto joNivAsaM padaM kareMti jaM ca bhavissati ityataH tIta-paccuppaNa-aNAgatAI / tahAbhUtAiM tadhAgatANi, avitadhANi tti bhaNitaM hoti, na vibhaGgajJAnivad viparItaM 10 pazyanti, "aNagAre NaM bhaMte! mAyI micchAdiTThI rAyagihe Nayare samohate 0 tenAvadhi - vibhaGgopayogena gataH - trANArasIye NayarIe rUvAiM jANati pAsati jAva se se daMsaNavivazvAso bhavati / " [ bhaga0 za0 3 u0 6 sU0 162 patra 192 - 1] te bhagavantaH pratyakSajJAninaH, parokSe vA pUrvavidaH NetAro maNNesi aNaNNaNetA, jayantIti netAraH, anyeSAM bhavyAnAM sarveSAM netAra iti / na anyaH [ ananyaH ] teSAM netA vidyate, "ittAva tAva samaNeNa vA mAhaNeNa vA dhamme akkhAte, Nattheto uttarI dhamme akkhAte" [ ] ityato aNaNaNetA / buddhAH svayambuddhAH buddhabodhitA vA gaNadharAdyAH / antaM kurvantIti antakarAH, bhavAntaM karmAntaM vA // 16 // ye cA'tra bhavAntaM na kurvanti tAvat 15 550. te Neva kuvvaMti Na kAraveMti, bhUtAbhisaMkIe durguchamANA / sadA jatA vippaNamaMti dhIrA, 'vidittu vIrA ya bhavaMti ai~ge // 17 // 550. te va kuvvaMti Na kAraveMti0 vRttam / svayaM na kurvanti na kArayantyanyairnAnumanyante / kiM tat ? pANAtivAtaM, anuktamapi vijJAyate prANAtipAtam yenApadizyate bhUtAbhisaMkAe duguMchamANA, bhUtANi tasa thAvarANi tANi yato'bhisaMkaMti 20 sA bhUtAbhisaMkA bhavati, hiMsetyarthaH, tAM bhUtAbhisaMkAM tatkAriNazca jugupsamAnA udvijamAnA ityarthaH, pANAtipAtamiti vAkyazeSaH, loko'pi hi matsyabandhAdIn hiMsakAn jugupsate / evaM te Na bhAsanti Na bhAsAveMti musAvAtaM, evaM jAva micchAdaMsaNaM Na parUveMti0 No sahahaMti NavaeNa bhedeNa / ta evamappANaM paraM tadubhayaM ca [jatA ] saMjamemANA sadeti sarvakAlaM pravrajyAkAlAdArabhya yAvajjIvaM jJAnAdiSu vividhaM praNamanti parAkramanta ityarthaH / vidittu vIrAH vijJAya vIrA bhavanti, jJAnAdibhirvA [vi] rAjantIti vIrAH, eke na sarve / paThyate ca - " viNNattivIrA ya bhavaMti ege" vijJaptimAtravIrA evaike 25 bhavanti, Na tu karaNavIrAH // 17 // syAt-katarANi bhUtAni yeSAM saMkitavyam ? ucyate 551. Dahare ya pANe vuDDhe ya pANe, je Atato parasati savvaloge / uvehatI logamiNaM mahaMtaM, buddhe'pamatte suparivvajjA // 18 // 551. Dahare ya pANe0 vRttam / DaharAH sUkSmAH kunbhvAdayaH suhumakAyikA vA, buDDhA mahAsarIrA bAdarA vA, te ete Dahare ya pANe buDDhe ya pANe, je Atato parasati savvaloge AtmanA tulyaM Atmavat, yatpramANo vA mama AtmA 30 1NamA 1 kha 2 pu 1 pu 2 // 2 tahAgatAI khaM 1 khaM 12 // 3 aNNesi khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 4 saMkAti khaM 2 pu 1 / saMkAi khaM 1 pu 2 // 5 viSNattivIrA cUpA0 nRpA0 / viSNattidhIrA khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 6 tege khaM 2 pu 1 // 7 te khaM 1 kha 2 pu 1 pu 20 dI0 // 8 pAsati khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 9 buddhe'pamattesu parivvaejA iti buddhe pamattesu parivvajjA iti padacchedenApi ca vyAkhyAntaraM cUrNau vRttau ca varttate / buddha'ppamattesu khaM 1 khaM 2pu 1 pu 2 // 10 vvadejA khaM 1 // 5 For Private Personal Use Only Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Nijutti-cuNNisamalaMkiyaM [12 samosaraNajjhayaNaM etatpramANaH kunthorapi hastino'pIti, adhavA "jadha mama Na piyaM dukkhaM" [ dazavai0 ni0 gA0 156] evaM savvajIvANaM DaharANa vA mahallANa vA, "puDhavikAie NaM bhaMte ! akaMte samANe kerisayaM vedaNaM vedayaMti ?" [ vago ityataste'pi Na akkamitavvA Na saMghaTTetavvA / ye evaM pazyanti uvehatI logamiNaM mahaMtaM vRttaM [ uttaraddhaM ] / uvehatI upekSate, pazyatItyarthaH, upekSAM karoti, sarvatra mAdhyasthyamityarthaH, mahAnta iti chajjIvakAyAkulaM aSTavidhakarmAkulaM vA, bali5piMDovamAe mahaMto logo, athavA kAlato mahaMte anAdinidhanaH, asyeke bhavyA api ye sarvakAlenApi na setsyanti / athavA dravyataH 'kSetratazca lokasyAntaH, kAlato bhAvatazca nAntaH / buddhe nAma dharme samAdhau mArge samosaraNesu ca apramattaH kAyeSu jayaNAe ya, athavA pramatteSu asaMjateSu parivvaejjAsi tti bemi / athavA buddhe appamatte suTTu parivvaejjA // 18 // 552. je Atayo parato yAvi NacA, alamappaNo hoti alaM presiN| taM jotibhUtaM satatA''vasejA, je pAdukujA aNuvIti dhammaM // 19 // 10 552. je Atayo parato yAvi NaccA0 vRttam / AtmanaH svayaM tIrthakarA jANaMti jIvAdIn padArthAn parato gaNadharAdayaH / alaM paryAptyAdiSu, sa dvividho'pi jAnakaH alamAtmAnaM parAMzceti, akRtyAdvA pratiSedhayitavya iti / evaM taM jotibhRtaM, tamiti taM ubhayatrAtAraM jyotayatIti jyotiH AdityazcandramAH maNiH pradIpo vA, yathA pradIpo jyotayati evamasau lokA-'lokaM jyotayatIti jyotistulya ityarthaH / satataM AvasejjAsi tti jAvajjIvAe sevejjA titthagaraM gaNadhare vA [ yo] yasmin kAle jyotirbhUtaH / je pAdukujA, ya ityanirdiSTaH, prAduH prakAzane, ye prAduSkurvanti dharma pUrvAparato15 'nucintya, karatalAmalakavad lokaM dRSTvA ityarthaH / athavA aNuvIyiNituM parasamaye svasamayaM darzayati, : ityarthaH / athavA aNavIyiNituM parasamaye svasamayaM darzayati, dhamma samAdhi mArga samosaraNAni ca // 19 // kIdRzaH punaste vighATitajJAninaH trailokyadarzinaH ? ucyate 553. AtANa je jANati je ya logaM, je AgatiM jANai'NAgatiM ca / je sAsataM jANai asAsataM ca, jAtiM maraNaM caM cayaNopavAdaM // 20 // 553. AtANa je jANati je ya logaM0 vRttam / AtmAnaM yo vetti yathA 'ahamasti' iti saMsArI ca / athavA 20 sa AtmajJAnI bhavati ya AtmahiteSvapi pravarttate / athavA trailokya (traikAlya) kAryapadezAdAtmA pratyakSa iti kRtavAnityAdi / yenA''tmA [jJAto] bhavati tena pravRtti-nivRttirUpo loko jJAta eva bhavati Atmaupamyena, yathA-mameSTAni, dRSTeSvartheSu pravRtti-nivRttI bhavataH yathA'stIti / athavA Atmaupamyena pareSvahiMsakaH / kiJca-je AgatiM jANaESNAgatiM ca.je AgatiM jANati, kuto manuSyA Agacchanti ? "sattamamahiNeraiyA0" [bRhatsaM0 gA0 343] kairvA karmabhiH kutra vA gacchanti ?, na vidmaH-kuto'hamAgataH gamiSyAmi vA ? / anAgatiriti siddhiH sAdIyA apajjavasitA / je sAsataM jANaDa 25 asAsataM ca, sarvadravyANAM zAzvatatvaM dravyataH azAzvatatvaM paryAyataH, cazabdAt zAzvatAzAzvatatvaM vaa| taM jadhA-NeraiyA davvadvatAe sAsatA, bhavaTThatAe asAsatA / athavA nirvANaM zAzvatam , saMsAriNastu saMsAraM pratItya azAzvatAH / jAti maraNaM ca jAnIte, audArikAnAM sattvAnAM jAtiH, ettha joNIsaMgaho bhANitavvo Navavidho vi / taM jadhA-"sacitta-zIta-saMvRtAH . setarA mizrAzcaikazastadyonayaH" [tattvA0 a0 2 sU0 33] sacittA-'citta-zItoSNa-saMvRta-vivRtA etAzca setarAH / orAliyANaM ceva maraNam / bandhAnulomyAt cayaNopavAdaM, itaradhA tu pUrva upapAto vaktavyaH, sa tu nAraka-devAnAm , cayaNaM 30 tu jotisiya-vemANiyANaM, uvvaTTaNA bhavaNavAsiyANaM vaMtarANaM neraiyANaM ca // 20 // kSetratazca kAlato bhAvatazca loka pu0 saM0 // 2 vA vi pu 1 pu 2 / tAvi khaM 2 // 3 bhUtaM ca satA''va khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 4 attANa jo jANati jo ya khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| 5 gaI ca jo jA khaM 2 pu 1 pu 2 / AgaI ca jo jA khaM 1 // 6 jANataNAgaI ca khaM 1 // 7 jANaya'sA khaM 1 / jANaasApu 1 pu 2 // 8 jAtI khaM 1 kha 2 p132|| 9ca jaNovavAtaM khaM 1khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| 10 rikArikAnAM sattvA saM0 / rikAnAM kArikAnAM satvA vA. mo0 // Jain Education Intemational Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0 552-55] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMga paDhamo suykkhNdho| 554. adho vi sattANa viuddaNaM ca, jo AsavaM jANati saMvaraM ca / dukkhaM ca jo jANati NijaraM vA, so bhAsitumarihati kiriyavAdaM // 21 // 554. adho vi sattANa viuTTaNaM ca0 vRttam / jadhA jadhA gurUNi karmANi tahA tahA adho viujhUti sattA, vividhaM kuTuMti vikuTuMti, jAtante mriyanta ityarthaH, sarvArthasiddhAdArabhya yAvadadhosaptamyAH tAvadadho varttante, tatrApi ye gurutarakarmANaH te apratiSThAne, zeSeSu cotkRSTasthitayaH / jo AsavaM jANati, AzravAn rAgAdIn prANavadhAdIn vA pazca / Arambha-parigrahI vA ityAdi AzravAH, tadvidharmI saMvaraH saMyama ityarthaH, jAva Niruddhajogi tti| yathAprakArA yAvantaH saMsArAvezahetavaH / tAvantasta dviparyAsAnirvANAvezahetavaH // 1 // dukkhaM ca jo jANati nijjaraM vA, dukkhamiti karmabandhaH prakRti-sthityanubhAva-pradezAtmakaH tadudayazca, nirjarA nAma bandhApanayaH, dvAdazaprakAraM tapo nirjarA / so dhamma samAdhi maggaM samosaraNANi ya~ bhASitumarhati / paThyate ca-"Aikkhi-10 tumarihati so kiriyavAdaM" // 21 / / / etAni mithyAdarzanasamosaraNAni saMsArakarANIti jJAtvA kriyAvAdI samyagdRSTizcAritravAn555. saddesu ruvesu amucchamANo, rasehiM gaMdhehi ya adussmaanno| No jIvitaM No maraNaM vipatthae, AyANagutte valayA vimukke // 22 // "tti bemi // 15 // samosaraNaM sammattaM // 12 // 555. saddesu ruvesu amucchamANo0 vRttam / saddesu ruvesu amucchamANo tti rAgo gahito, evaM jAva phaasesu| rasehiM gaMdhehi ya adussamANo dveSo gRhItaH / evaM zeSeSvapi indriyeSu "saddesu a bhaddaya-pAvaesu" [jJAtA. zru. 10 10 sa0 135 gA.16 patra 233-11 / No jIvitaM No maraNaM vipatthae, asaMjamajIvitaM aNegavidhaM patthae vipatthae. Na vA parIsahaparAiyA maraNaM vipatthae / athavA mA hu ciMtejAsI-jIvAmi ciraM, marAmi va lahuM / valayaM kuddilmityrthH| tatra 20 dravyavalayaM nadIvalayaM vA saMkhavalayaM bA, bhAvavalayaM tu karma / catusamosaraNakuDilaM tu micchattaM, valaeNa vimukko valayAdivimukko / paThyate ca-"mAyAvimukke" ] mAyAdivimukke ityarthaH // 22 // // iti samavasaraNAdhyayanaM dvAdazaM samAptam // 12 // 1ca khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI. // 2 Aikkhitumarihati so kiriyavAdaM cuupaa0|| 3 ya AkhyAtu cUsapra0 // 4'marhati cUsapra0 // 5 asanjamANe, gaMdhesu rasesu adussamANe khaM 1 vR0 hI / asajjamANe, rasesu gaMdhesu adussamANe khaM 2 pu 1 pu2|| 6maraNAbhikaMkhI, AdANa khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| 7 gutte maayaavimukkebuupaa0|| sUya0 su028 Jain Education Intemational Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'Nijjutti- cuNNisamalaMkiya 13 [terasamaM AhattahiyajjhayaNaM ] AyatadhiyaM ti ajjhayaNassa cattAri aNuogaddArANi / adhikAro sIsaguNadIvaNAe / aNNaM pi jaM dhamma-samAdhimaga samosaraNe jaM jattha aNuvAdI taM ca avitathaM bhaNihiti / etesi catuNha vi dhammAdINaM vivarItaM vitathaM / atra cAyaM nyAya: - yaduta upasarga-pratyayaviyuktA prakRtirnikSipyate, yataH NAmatadhaM0 ityAdi / NAmaNipphaNNe AyatadhijaM / taM 5 catuvvidhaM, taM jadhA - 218 NAmatadhaM ThavaNatadhaM davvatadhaM caiva hoti bhAvatadhaM / davvatadhaM puNa jo jassa sabhAvo hoti davvassa // 1 // 115 // NAmatadhaM ThevaNatadhaM0 gAdhA / taM ca vatirittaM davvatadhaM tividhaM sacittAdi / sacittaM jadhA - sarva eva jIvaH upayogasvabhAvaH, athavA jo jassa davvassa sabhAvo tti, kAThinyalakSaNA pRthvI, dravalakSaNA Apa ityAdi, athavA dAruNasvabhAvaH 10 mRdusvabhAvo vA jo jassa maNUsassa vA / acittANaM gosIsacaMdaNa - kaMbalarayaNamAdINaM / jadhA - "uSNe kareti zItaM sIe uttaNaM puNaruveti / " [ ] mI sagANaM taMdulodgamAdINaM jAva Na tA pariNataM // 1 // 115 // bhAvahaM puNaNiyamA NAyavvaM chavvihammi bhAvammi | adhavA viNANa daMsaNa caritta viNaie ya ajjhappe // 2 // 116 // bhAvahaM puNaNiyamA0 gAdhA / bhAvatahaM chavvidhe bhAve / taM jadhA - udaiyabhAvatahaM jAva saNNivAdiyabhAvahaM / 15 tatthudayalakkhaNamevaudayikam, vedanA lakkhaNamityarthaH, odayikabhAvabhAvatadhaM 1 / upasamaNameva aupazamikaH, anudayalakSaNa ityarthaH 2 / kSayAjjAtaH kSAyikaH 3 / kiJcit kSINaM kiJcidupazAntaM kSAyopazamikaH 4 / tAMstAn bhAvAn pariNamatIti pAriNAmikaH 5 / evaM samavAyalakSaNaH sAnnipAtikaH 6 / adhavA bhAvatadhaM cauvvidhaM NANa daMsaNa caritta viNaye iti / NANe paMcavidhe sve sve viSaye avitathopalambhaH 1 / evaM catuvvidhe daMsaNe cakkhudaMsaNAdi 2 / caritte tave saMjame ya, tave duvAlasavidhe, sattarasavidhe 3 / viNayassa vA bAyAlIsatividhassa jJAna-darzana-caritte jo vA jassa jadhA jadA ya paraMjitavyo 4 / 20 aNNadhA vitadhaM / ettha bhAvataheNa adhiyAro / adhavA bhAvatadhaM pasatthaM appasatthaM ca, pasattheNAdhikAro / / 2 / / 116 // jaha suttaM taha attho caraNaM ti jahAtahAya NAyavvaM / saMtammi pasAe asatI pagayaM dugaMchAe // 3 // 117 // jaha sutaM taha attho0 gAdhA / yadi yathA sUtraM tathaivArtho bhavati tathA vA darzayati / tadha tti kiM bhaNitaM hoti 1jaM saMtaM sobhaNaM ti ca, jaM saMtaM saMsAranittharaNAya prazasyate taM pasatthabhAvatahaM / jaM puNa vidyamAnamapi dugaMchitaM taM saMsAra25 kAraNamiti kRtvA azobhanaM asadityapadizyate, azobhanamityarthaH // 3 // 117 // jo puNa etaM pasatthabhAvata -- / * AyariyaparaMparaeNa AgataM jo IM [ a ]ppabuddhIe / koveti // 4 // 118 // jo evaM AyariyaparaMparaeNa AgataM koveti so-- buddhI jamAliNAsaM va NAsihiti // 4 // 118 // [ 13 Ahata hiyajjhayaNaM 1 kaThinalakSa saM0 mo0 vA0 // 2 " uNhe karei sIyaM sIe upahattaNaM puNa karei / kaMbalarayaNAdINaM esa sahAvo muNeyabvo // " iti pUrNA gAthA // 3 viNapaNa adeg khaM 2 pu 2 // 4 caraNaM cAro taha ttiNA khaM 2 pu 2 // 5 saMtammiya saMsA' khaM 1 | saMtammi ya saMsA' pu 2 // 6 u cheyabuddhIpa khaM 1 khaM 2 pu 2 vR0 // 7 cheyavAtI khaM 1 khaM 2 pu 2 vR0 / 'vAdI khaM 1 // For Private Personal Use Only Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0 556-57 NijjuttigA0 115-19] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMga paDhamo suyakkhaMdho / 219 *Na kuNeti dukkhamokkhaM ujamamANo vi saMmapadesu / tamhA attukariso vajetavvo jatijaNeNaM // 5 // 119 // // AyatahaM sammatvaM // 13 // // 5 // 119 ||nnaamnnipphnnnno gto| suttANugame suttaM uccAratavvaM / ajjhayaNAbhisaMbaMdho-aNaMtarasutte "valayA vimukke" [sUtraM 555] ti vuttaM, ihApi valayAdi, avitadhazIle prayatitavyaM valayavinirmuktena / bhAvavalayaM mAyA ziSya- 5 doSAzca ihoktAH, attukkarisAdIyA bhAvadosA vajjetavvA iti / ataH 556. AdhaHdhijaM tu paMvedaissaM, NANappagAraM purisassa jAtaM / ___ sato ya dhamma asato ya sIlaM, saMtiM asaMtiM karisAmi pAduM // 1 // 556. AdhattadhijaM tu pavedaissaM0 vRttam / yathAtathamiti AdhattadhiyaM yAthAtathyam , zIlavratAnIndriyasaMvarasamiti-gupti-kaSAyanigrahasarvamavitadhaM yathAtatham , te anAcaratAM ca doSAn vakSyAmaH / athavA vrata-samiti-kaSAyANAM dhAraNA 10 rakSaNaM vinigrh-tyaagau| turvizeSaNe / ye ca vitathamAcaranti tAMzca vakSyAmaH bhRzamAvedayiSyati / nAnA arthAntarabhAve, purisa[ssa] jAtamiti kecit priyadharmAH, keyi adhAchandAH, satpuruSazIlaguNAMzcopadezyA(kSyA)maH, samosaraNe tu aNNautthiyagihatthANa dRSTayo darzitAH ityato NANappagAraM purisa[ssa] jAtaM, tiSThantu tAvannAnAprakArA gRhasthAH, anyatIrthikA pAsatthAdayo saMviggA ya NANApagArA purisajAtA, NANAchandA ityarthaH / athavA kiM citraM yadi nAnAvidhAH puruSAH nAnAzIlA eva bhavanti ?, eka eva hi puruSastAni tAni pariNAmAntarANi pariNAmayan NANApagAro purisajjAto bhavati / taM jadhA-kadAcit 15 tIvrapariNAmaH, kadAcinmandasvabhAvaH, kadAcinmadhyamaH, kadAcinmRdusvabhAvaH, kadAcinnidharma eva bhavati, kRtvA cAkRtyaM kazcinnivarttate, kazcit sutarAM pravarttate, anyasya cAnyaH parISaho durviSaho bhavati, athavA [ dAruNA-5]dAruNasvabhAvatvAcca kAraM puruSajAtaM bhavati / sato ya dhamma asato ya sIlaM. saditi zobhanaH tasya sataH dharmo bhavati yathArthaH, evaM samAdhirmArgazca / asanniti abhAve jugupsAyAM ca, abhAve tAvat-azIlA eva gRhasthAH, jugupsAyAM azIlAnArIvad nAsau azIlaH kintu azobhanazIlatvAd azIla ityapadizyate / dugaMchAyAM pAsatthAdayo aNNautthiyA pAsatthA ya kusIlAH / 20 sarvAzubhanivRttiH zAntiH, sarvabhUtazAntikaratvAt sarvAzubhanivRttiH zAntiH, tathA ca paramazAntiH nirvANaM bhavati / azAntiH azIlaH / AtmanaH pareSAM ca iha vA zAntirbhavatyamutra ca, tAM karmanirjaraNazAnti prAduHkariSyAmi prakAzayiSyAmItyarthaH / karmabandhakAraNaM cAzAnti iha paratra ziSyadoSa-guNAMzca prAduHkariSyAmi // 1 // tatra tAvacchiSyadoSAH 557. aho a rAto a samuTTitehiM, tadhAgatehiM paDilaMbha dhammaM / samAdhimAghAtamajhUsayaMtA, satthArameva pharusaM vadaMti // 2 // 557. aho a rAto asamudvitehiM. vRttam / samyag utthitAH samutthitAH, samyagrahaNAt samutthitebhyaH saMyamaguNasthitebhyazca dvividhAM zikSA gRhItvA tIrthakarAdibhyaH tathAgatebhyaH saMsAranissaraNopAyastAvat pratilabhyeta / pratilabhya jJAna-darzana-cAritravantaM dharma pratilabhya tIrthakaropadezAd jamAlivad AtmotkarSadoSAd vinazyanti, goDAmAhilAvasAnAH sarve nivAH AtmotkarSAd vinaSTAH boTikAzca / ta evamAtmotkarSAt samAdhimAghAtamajhUsayaMtA, bhAvasamAdhirvyAkhyAtaH 1Na kareti khaM 1 kha 2 pu 2 vR0|| 2 saMjama-tavelu khaM 1 kha 2 pu 2 bR0 // 3 AhattahaM khaM 2 pu 2 // 4 AhattahiyaM khaM 1 khaM 2 pu 1 / AhattahIyaM pu 2 vR0|| 5 paveyatissaM khaM 1 / paveiissaM khaM 2 pu 2 / paveiyassaM pu 1 // 6 purisassa bhAvaM vRpA0 // 7 karissAmi pAtuM khaM 2 // 8 vinityAtyAgnau / tu vA. mo0 // 9 "jJAnaprakAram' iti prakArazabda Adyarthe, AdigrahaNAca samyagdarzana-cAritre gRhyate / tatra samyagdarzanaM aupazamika-kSAyika kSAyopazamikaM gRhyate, cAritraM tu vrata-samiti-kaSAyANAM dhAraNa-rakSaNa-nigrahAdikaM gRhyate / etat samyagjJAnAdikaM 'puruSasya' jantoH yad 'jAtaM' utpannaM tadahaM 'pravedayiSyAmi' kathayiSyAmi / tuzabdo vizeSaNe, vitathAcAriNastadoSAMzcAavirbhAvayiSyAmi / 'nAnAprakAra vA puruSasya svabhAvaM' uccAvacaM prazastA-prazastarUpaM pravedayiSyAmi / " iti vRttiH // 10degmajhosa khaM 2 pu 2 / majosa khaM 1 pu 1 // 11 degmevaM khaM 2 pu 1 pu 2 vR0|| Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 Nijjutti-cuNNisamalaMkiyaM [13 AhattahiyajjhayaNaM tIrthakaraiH; "juSI prIti-sevanayoH" taM assayaMtA kammodayadoseNaM keyi dubviyabuddhI asahahaMtA, kecit zraddadhato'pi dhRtidurbalAH yAvajjIvamazaknuvanto yathAropitamanupAlayituM, jehiM ceva NicAraNavatsalehiM putravat saGgrahItAH te ceva kahiMci cukka-kkhalite codemANA aNNataraM vA sAdhuM paDicodaMti pharusaM vadaMti, 'mA evaM karehi tti naiSa zAstAropadezaH' iti sasthArameva pharusaMvadaMti, so hi na jJAtavAn-kiM vA tassa uvadisaMtassa pArakassa chijjati ? suhaM parAyaehiM hatthehiM iMgAlA / kaDijati / athavA yaH zAsti sa zAstA AcArya eva, taM pi codeMto pharusaM vadaMti azIlo vA asaMtibhAve ya vaTTamANo, asatpuruSAH suzIlaM duHzIlaM vadanti duHzIlaM suzIlaM ca // 2 // kizca 558. visodhiyaM vA aNukAhayaMte, je AtabhAveNa viyaagereNti| aTThANige hoti bahUguNANaM, je NANasaMkAe musaM vadaMti // 3 // 558. visodhiyaM vA aNukAhayaMte. vRttam / visodhikaraM visodhiyaM, dhammakadhA suttattho vA / anu pazcAdbhAve, 10 kathitamAcAryaiH anukathayanti anyeSAm / tadhA''cAryaparamparAgataM NANaM carittaM vA jamAlippabhitayo AtabhAveNa viyAgaroMti, bhAvo nAma jJAnaM abhiprAyo vA, ussuttaM paNNaveMti, paurvAparyeNAzaknuvantaH pariNamayituM vitadhaM kathayanti AcAryAsamIpe, goSThAmAhilavat / niggatA vA jamAlivat 'evaM na yujyate, yathoditameva saMyujyate' ityevaM AtabhAvena viyAgareMti / kecit kathyamAnamapi bruvate-naitadevaM yujyate yathA bhavAnAha, syAdevaM tu yujyate / sa evaM svacchandaH aTThANige hoti bahuguNANaM, anAyatanaM asambhavaH anAcAraH asthAnamityanAntaram / guNAH15 sussUsati paDipucchati suNeti geNhati ya Ihae yAvi / tatto apohae vA dhAreti kareti vA sammaM // 1 // [Ava0ni0 gA0 22] etesiM sussUsaNAdINaM guNANaM atthANaM bhavati, vainayikamanyonyasAdhAraNavaiyAvRtyAdInAM ca / athavA "savaNe gANe viNNANe" [ ] paThyate ca-"aTThANie hoti bahU Nivese" asthAniko guNAnAm , doSANAM tu bahU nivezo bhavati, niyataM vezo nivezo'vainayikAdInAM doSANAm / je gANasaMkAe musaM vadaMti, NANe saMkA gANasaMkA, tesu tesu 20 NANaMtaresu evametanna yujyate, athavA saMketi mAnyArthAH ye jJAnavantamAtmAnaM manyamAnAH musaM lavaMti, abhayabhAve chaMdatA NiyamA ceva musaM vadaMti jamAlivat , jammi aNuvAdI abhiNiveseNa bhavati tadapi mRSA bhavati // 3 // 559. je Avi puTThA paliuMcayaMti, AdANamaTuM khalu vNcyNti| asAdhuNo te iha sAdhumANI, mAyaNNiaihiMti aNaMtaighAtaM // 4 // 559. je Avi puTThA paliuMcayaMti0 vRttam / ye ityanirdiSTanirdezaH / kenacidadhItaM kasyacit sakAzAd jAtyAdiparipelavasya, sa ca pRSTaH kenacit-kasya sakAzAd bhavatA'dhItam ? iti, tataH sa tasmAdAcAryAd jAtyAdibhirAtmAnamutkRSTaM manyamAnaH tamAcAryamapadbhute, prakhyAtamanyamuddizati / yo'pi tAvad yathA vairakhAmI padAnusaraNalabdhisampannaH AyariyAto adhikataraM paNNaveti tenApi na nivitavyaH AcAryaH, kimaGga punarye samAnA nyUnatarA vA / je puTThA bhaNaMti attukkasseNa-mayA caivaitada vistarato vikalpitaM arthapadaM sUtraM vA visodhitaM, so NiNhago asaMtibhAvaTThito / yasya vA sakAzAt kenacidadhItama grahaNazaktitayA vA tenAnyato'dhikamadhItaM zabda-cchanda-hetukAdi, gRhavAse vA tena zabdAdInyadhItAni, pareNa coditaH-tvayA amakAcAryasya sakAzAdadhItam ? iti, sa kiM jAnIte varAko mRtpiNDaH ? yasyauSThAvapi na samyaka, yataH abhyutthAnAdi 1 karoti, naiSa cUsapra0 // 2 parikkassa pu0 mo0 / parikkhassa saM0 vA0 // 3 te khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI / ca khaM 1 // 4yA''tabhA khaM 2 pu 10 dI0 // 5'garejA khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 6baha Nivese cUpA0 dhupaa0|| 7vatejjA khaM 2 pu1| vadejA khaM 1 / vaijjA pu 2 // 8degNukoTTayaMte cuuspr0|| 9 AcAryaparokSe ityarthaH // 10 yAvi khaM 1 khaM 2 pu 1 vR0|| . 11 AtANa khaM 2 pu1|| 12degesiti khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| 13degtaghaMtaM khaM 1 khaM 2 pu2|| 14 pratyAkhyA cuuspr|| Jain Education Intemational Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sutagA0 558-61 ] sUyagaDaMgasutaM biiyabhaMgaM paDhamo suyakkhaMdho / 221 vinayamItA nihnavanti / evaM NANe paliuMcaNA daMsaNe ya / caritte tu koi pAsatthAdi puDhavikAiAdi samArabhate, kappA 'kappavidhiNNuNA sAvagAdiNA puTTho-kidha tubbhaM etaM kappati ?, udaullAdi gevhaMto vA amugo Na evaM geNhati tumaM kahUM etaM gehasi ?, tubbhaM vA etaM evaM AgatellagaM ? / evaM puTTho idhalogaM kadheti, caittuM imaM loyaM joNidhammaM so paliuMceti - so'ttha kiM jANati ? tumaM vA kiM jANasi ? cIrNavratA vayam / evaM paliDaMcaMtA AdANamaThThe khalu, AdAnaM jJAnAdIni, AdIyata ityAdAnam, AdAtavyamityarthaH / asAdhu [ No te iha ] sAdhumANI, ye sAdhuguNabAhyAste asAdhava eva sAdhumAninaH, 5 aNovasaMkhAe ya te sAdhuvAdaM vadanti, saH asAdhuH sAdhumANI duguNaM karoti se pAvaM, bidiyA bAlassa maMdayA, evaM zuddhaM rati parisAe, dvitIyaM pApamAsevante / evaM mAyAnvitAH ehiMti te aNaMtasaMsAriyaM dubbodhilAbhiyaM kammaM baMdhittA anaMtAI jAtavva-maritavvAiM ghAtamehiMti / evaM mANa - lobhadose vi // 4 // kove tu sadya eva pratiSedhaH kriyate ? -- 560. je kohaNe hoti jaMgataTThabhAsI, viositaM vA puNo udIraejjA / addhe va se daMDapahaM gahAya, aviosite ghAsati pAvakammI // 5 // 560. je kohaNe hoti jagataTThabhAsI 0 vRttam / jagataH aTThA jagataTThA, je jagati bhASante, jagati jagati tAvat khara-pharusa - NihurA, Na saMyatArthA ityarthaH / te punarAcAryAdIn sAdhUna gRhiNo vA khara- pharusa - NihurANi bhaNati, kakkasakasugAdINi vA / athavA jagadarthA chindvi bhindvi baddha mArayata jAtivAda vA kANa- kuMTAdivAdaM vA phuDaMbhANI vA / "jaya bhAsI" paThyate ca yena tena prakAreNA''tmaijayamicchati / viositaM vA puNo, viseseNa osavitaM viositaM, khAmitamityarthaH, taM sapakkhaM parapakkhaM vA kSAmayitvA punarudIrayati / addhe va se daMDapahaM gahAya, daMDapadhaM NAma ekkapa - 15 iyamahApadha ityarthaH, taM adhvauddesato gRhItvA gartAyAM ghRSTaviSame kUpe vA patati, pASANa - kaNTakA - 'bhyahi - zvApadebhyo vA doSamavApnoti / aviosito NAma adhitapAhuDo daMDagatthANIyaM kevalameva liGgaM gRhItvA krodhAdivisame viparyayarUpeSu vA patati, eSaNAdikaDillAdisu vA / uttaraguNesu mUlaguNesu vA visuddhimayANaMto'kurvan bhAvAndha eva labhyate / ghAsati sArIra - mANasehiM dukkhehiM ti // 5 // sIsaguNa-dosA higAre anuvartamAne taddoSadarzanArtham -- 561. je ' viggahIe~ a nAyabhAsI, Na se same hoti a-jhaMjhapatte / ovAtakArI ya hirImaMte ya, eMgaMtadiTThI ya aMmAyarUvI // 6 // 1 pAva kAU sayaM appANaM suddhameva vAharai / duguNaM kareti pAvaM bIyaM bAlassa maMdattaM // " iti // 2 jagaTThadeg khaM 1 / jayahUM khaM 2 pu1 pu 2 cUpA0 yRpA0 // 3 'sitaM jo u mudIraijA khaM 1 / degsitaM je ya udIraNajA khaM 2 pu 1 pu 2 // 4 aMdhe va se khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 5 tmA jaya' cUsapra0 // 6 je kohaNe hotiuM NAyabhAsI, evaM same bhavati ajhaMjhapatte cUpA0 // 8 hirImaNe ya khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 11 pratyApekSaNAdimerA nAnupA' cUsapra0 // 7 hI annAbhAsI khaM 1 pu 9 esaDI ya vRpA0 dIpA0 1 pu 2 vR0 dI0 / 'hite aNNANabhAsI khaM 2 // 10 amAirUve khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // // 10 25 561. je viggahIe0 vRttam / viggaho NAma kalahaH, viggahasIlo vigrahikaH, yadyapi pratyupekSaNAdimerAmanupAlayati, nAtyAbhASI asthAnabhASI gurvadhikSepI pratikUlabhASI, na so samo bhavati, samo nAma madhyasthaH, na rakto na dviSTaH, jhaMjhA NAma kalahaH [ taM ] prAptaH / athavA nAsau samo bhavati ajhaJjhAprAptaiH [jhanjhAprAptaH ] tu gRhibhiH samo bhavati, tena naivaMvidhena bhAvyaM ziSyeNa / punarapi paThyate ca - " je kohaNe hotiuM NAyabhAsI, evaM same bhavati ajhaMjhapatte / " kizca - ovAtakArI ya, yathoddiSTadoSarahitaH ovAtakArI, cazabdo'tra ziSyadoSanivRttaye draSTavyaH / ovAto NAma AcAryanirdeza:, taddhi evaM kuru mA caivaM kuru tathA gaccha Agaccheti vA / athavA sUtropadezaH uvavAyaH / hrIH lajjA saMyama ityanarthAntaram, hrImAn saMyamavAnityarthaH, lajjate ca AcAryAdInAM anAcAraM kurvan lokatazca / egaMtadiTThI ya, egaMtadiTThI nAma sammaddiTThI asahAyI / amAyarUpI nAma na chadmanA dharmaM gurvAdIMzcopacarati // 6 // 20 Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 Nijutti-cuNNisamalaMkiyaM [13 AhattahiyajjhayaNaM 562. se pesale suhume purisajAte, jacaNNite cevaM sa ujukArI / bahuM pi aNusAsite je tehacI, saime hu se hoi ajhaMjhapatte // 7 // 562. se pesale0 vRttam / pesalo nAma pesalavAkyaH, athavA vinayAdimiH ziSyaguNaiH prItimutpAdayati pezalaH / suhumo NAma suhumaM bhASate abahuM ca avighuSTaM ca noccaiH / puruSajAta iti se pezalaH sUkSmaH sa jAtyA'nvitaH / sa ujuo, 5 ujugo NAma saMjamo, jaM vA buccati taM ujugameva kareti Na vilometi / sakAro dIpanArthe draSTavyaH, sa pezalaH sa sUkSmaH sa amohaH puruSo (? Sa) jAtaH sa jAtyAdiguNAnvitaH sa ujukArI / bahuM pi aNusAsite, yadyapi kacit pramAdAt skhalito balapyanuzAsyate tathApyasau tathAcireva bhavati, arciriti lezyA, tatheti yathA pUrva lezyA tathAlezya eva bhavati, pUrvamasau vizuddhalezya AsIt anuzAsyamAno'pi tathaiva bhavatyato / tathA ca na krodhAdvA mAnAdvA vizuddhalezyo bhavati / samo nAma tulyaH, asau hi samo bhavatyajhajhaprAptaH, vItarAgairityarthaH // 7 // idANiM mANadosA sissassa vi Ayariyassa vi 563. je Avi appaM QsimaM ti maMtA, saMkhAya vAdaM aparikkha kujjaa| taveNa vA haM ahite tti NacA, aNNaM jaNaM passati vibaMbhUtaM // 8 // 563. je Avi appaM vusimaM ti NaccA (maMtA ). vRttam / ya ityanirdiSTanirdezaH / vusimaM saMya[ma]mayamAtmAnaM busimaM ti matvA, ahaM saptadazaprakArasaMyamavAn matvA nAma jJAtvA / saMkhAe ti evaM gaNayitvA, athavA saMkhyA iti jJAnam , jJAnavantamAtmAnaM matvA / vadanaM vAdaH, kiM vadati ?, ko'nyo mayA'dyakAle saMyame sadRzaH sAmAcArIe vaa| 16 aparikkha NAma aparIkSya bhaNati rosa-paDiNivesa-akayaNNutAe vA, athavA mAnadoSAdaparIkSya vadati / mANadoso NAma jaM jaM madaM kareti taM taM uvaNati / taveNa vA haM ahite ti NaccA, SaSThAdInAM tapasAM ko'nyo mayA sadRzo bhavatAmodanamuNDAnAm ? / biMbabhUtamiti manuSyAkRtimAtram , dravyameva ca kevalaM pazyati na tu vijJAnAdimanuSyaguNAnanyatra pratimanyate / athavA-"ciMdha[bhUta] miti' liGgamAtramevAnyatra pazyati, na tu zramaNaguNAn udakacandrakavat kUTakArSApaNavaccetyAdi // 8 // ta evaMvidhAH ziSyAH guNahInAH azIle azAntau ca vartante, sacchIlAJca pralIyante / keNa ?564. egaMtakUDeNa tu se paleti, Na vijatI moNapadaMsi "gote| je mANaNa'dveNa viuksenjA, vaisu paNNa'NatareNa abujjhamANe // 9 // 564. egaMtakUDeNa tu se paleti0 vRttam / saMyamAto paleUNa punarjanmakuTile saMsAre punaH punarlIyante pralIyante / yatazcaivaM teNa Na vijatI moNapadaMsi gote, padaM nAma sthAnam , muneH padaM maunapadam , saMyamasthAnamityarthaH, gote tti gAravaH, saMyamasthAnaM prApya sa na kArya iti, athavA gotramiti aSTAdazazIlAGgasahasrANi tatrAsau gote Na vidyate / kiJca-je mANaNa25 'dveNa viukkasejA, mAnanaM evArthaH mAnanArthaH, mAnaprayojanaH mAnanimitta ityarthaH, vividhaM utkarSa karoti, vasu tti saMyameNa viukkasati appANaM / paNNa'NNatareNa vA, prajJAnena anyatareNa vA, prajJAnaM jJAnaM nAma sUtramarthaM ubhayaM vA, mamAhi (? mama hi) kaMTThoTThavippamukaM vizuddhaM suttaM, arthagrahaNapATavavistaratazcaitAn kathayAmi loka-siddhAntavettA'ham , kimanyairjanaiH ? mRgAstvanye caranti candrAdhastAdvA bhramanti abujjhamANe tti AtmotkarSadoSam // 9 // kizca 1degva suujjuyAre khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI / degva suujjugAre khaM 1 / va suujjucAre vRpA0 // 2 tahacyA khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 3 sameha se pu 1 // 4 yAvi khaM 1 khaM 2 pu 1 // 5 vasumaM ti khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 6 riccha kudeg khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 7 sahite tti maMtA khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 / sadhite pu 1 // 8 pAsati khaM 1 // 9ciMdhabhUtaM cuupaa0|| 10ya khaM 2 pu 1 pu 2 // 11 gutte khaM 2 pu 1 pu 2 / NAte khaM 1 // 12 vasumaNNatareNa khaM 1 khaM 2 pu1 pu 2 vR0 dI0 // 13 tu pesale. vRttam cUsapra0 // 14degntAvabbhAham cuuspr.|| Jain Education Intemational Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 223 suttagA0562-68] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| 565. je mAhaNe khattiyajAie vA, tehuggaputte taha lecchecI vaa| je paMcaIe paradattabhoI, goteNa je thaibhati mANabaddhe // 10 // 565. je mAhaNe0 vRttam / mAhaNa iti sAdhureva, jo vA pUrva brAhmaNajAtirAsIt / kSatriyo rAjA tatkulIyo'nyataro vA / ugga iti lecchavIti ca kSatriyANAmeva gotrabhAvaH / anye ca kecid dvijAdyAH pravrajitAH / evamAdijAtivisuddhA je pavaIe paradattabhoI, caittANaM rajaM raTuM ca pacaito, athavA appaM vA bahuM vA caittA pavvaito, parato / pApaJcadattameSaNIyaM ca bhute, zeSairanyaiH sarvairapi saMyamaguNaiH yukto'sAvapi tAvad jo goteNa jAtyAdinA stabhyate, svarUpato koi hariesabalatthANIyo metaJjatthANIyo vA / anyataraM vA evaMvidhaM dramakAdipravrajitaM nindati / athavA je mAhaNA khattiyA aduvA uggaputtA adu lecchavI vA je pavvaitA, pravrajitA api bhUtvA zirastuNDamuNDanaM kRtvA paragRhANi bhikSArthamaTantaH mAnaM kurvantItyatIva hAsyam , kAmaM mAno'pi kriyate yadyasau zreyase syAt // 10 // 566. Na tassa jAtI va kulaM va tANaM, NaNNattha vijA-caraNaM suciNNaM / 10 Nikkhamma se sevati'gArikamma, NaM se pArake hoti vimokkhaNAe // 11 // 566. Na tassa jAtI va kulaM va tANaM. vRttam / jAti-kulayorvibhASA mAtRsamutthetyAdi / trANamiti na saMsAraparitrANaM, karmanirjaretyarthaH / nAnyatreti, vidyAgrahaNAd jJAna-darzane gRhIte, caraNagrahaNAt saMyama-tapasI / Nikkhamma se sevatijgArikammaM, sa iti jAti-kulavikatthanaH, akAriNaM karma akArikarma, tadyathA-ahaM jAtyAdisuddho, na bhavAniti, mamakArA-'hatArau vA ityAdi agArikarma / nAsau pArako bhavati dharma-samAdhi-mArgANAM vimokSasya vA, athavA nA''tmanaH 15 pareSAM vA tArako bhavati // 11 // kizva 567. "NigiNe vi yA bhikkhu sulUhajIvI, je gAravaM hoti silogagAmI / AjIvametaM tu abujjhamANe, puNo puNo vipariyosuveti // 12 // 567. nigiNe u0 vRttam / NigiNe vi yA bhikkhu sulUhajIvI, nigiNo nAma dravyAcelaH / lUho saMyamaH, tena jIvati antaprAntena, laheti vA tenaiva rUkSajIvitena garvito bhavati, na ca samo bhavati arakta-dviSTairiti, na vA 20 ajhajhAprAptaH samo bhavati / AjIvametaM tu abujjhamANo, "jAtI kula gaNa kamme sippe AjIvaNA tu pNcvidhaa|" [piNDani0 gA0 437] 'jAtyA sampanno'ham' iti mAnaM karoti, prakAzayati cA''tmAnaM svapakSe parapakSe, tathA cainaM kazcit pUjayati eSA hi AjIvikA bhavati madadoSazca, aMbujjhamANe puNo puNo cAurate saMsArakaMtAre viparyAso nAma jAti-maraNe, kimaGga puNa jo savvaso ceva muktadhuro liGgamAtrAvazeSaH ? so'nantakAlamaTati // 12 // jamete dosA samAdhimAghAtama,saMtANaM AyariyapArihAvINaM tasmAdimaiH ziSyaguNairbhAvyam / taM jadhA- 25 568. je bhAsavaM bhikkhu susAhuvAdI, paNidhANavaM hoti visArade y| AgADhapaNNe suyabhAvitappA, aNNaM jaNaM paNNasA parihavejA // 13 // 568. je bhAsavaM0 vRttam / satyabhASAvAn dharmakathAlabdhiyukto vA bhASAvAn / suSTu sAdhu vadati susAdhuvAdI, mRSTAbhidhAno vA kSIra-madhvAzravAdi / paNidhANa ti "se kAlaNNe balaNNe" [bhAcA. zru0 1 a0 2 u05 sU03] tathA 1deghaNe jAie khattie vA pu 1 pu 2 // 2degjAyae khaM 2 // 3 taha ugga khaM 1 khaM 2 pu 1 // 4 lecchatI kha 1 / lecchae khaM 2 pu1 pu 2 // 5pavvatie khaM 1 / pavvaite khaM 2 pu 1 // 6degttabhogI khaM 1 // 7 bajjhati pu 1 // 8lecchatIti vaa0|| 9 gAriaMga Na vR0 / 'gArikammaM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vRpA0 dI0 // 10Na se pArae hoti vimoyaNAe khaM 1 pu 1 pu 2 vR0 dii| Na se pare hoti vimoyaNAe khaM 2 // 11 NikiMcaNe bhikkhu sukhaM 1 pu 1pu 2 vR0 dii| NigiNeha bhikkhU u sukhaM 2 // 12degritAsu khaM 1 // 13 apujamANe cuuspr0|| 14 amRSatAmityarthaH // 15 paDibhANavaM cUpA. vRta dii| paDihANacaM khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 // 16 rate ya khaM 1 // 17 suvibhAvitappA khaM 1 pu 2 vR0 dI / suyabhAviyappA khaM 2 pu1|| Jain Education Intemational Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 Nijutti-cuNNisamalaMkiyaM [13 AhattahiyajjhayaNaM "ke'yaM kaM ca Nae purise' [bhAcA0 zru0 102 u06 sU0 5] / akSiptaH paDibhaNati uttaraM bhASate pratibhaNatIti piDibhANavaM, autpattikyAdibuddhiyuktaH san pratibhAnavAn / arthagrahaNasamartho vizAradaH priyakathano vA, kazcid dharmakathI api spy[tyrthmaagaaddhprjnyH| [zrutaM] vaizeSikAdihetuzAstrANi, tairasya bhAvitaH AtmA sa bhavati [zruta]bhAvitAtmA / aNNaM jaNaM, aNNamiti yo na bhASAvAn saMskRtabhASI vA, asAdhuvAdI na mRSTavAk, [na] sampratipattikuzalaH, na ca * loka-lokottarazAstreSu AgADhaprajJeSu bhAvitAtmA, sa evaMvidhaH kazcit paNNasA NAma prajJayA paribhavati // 13 // na vA bhavAna (?), ucyate 569, evaM Na se hoti samAdhipatte, je parpaNasA bhikkhu viukaseti / ___ adhavA vi je lAbhamadeNa matte, aNNaM jaNaM khiMsati bAlapaNNe // 14 // 569. evaM0 vRttam / evaM Na se hoti samAdhipatte, evamanena prakAreNa samAdhizcaturvidhaH / samAdhiprApto yaH prajJayA 10 bhikSurAtmAnaM viukkaseti ahaM zreSTho nAnya iti / adhavA vi je lAbhamadeNa matte, ahaM vattha-paDiga saMthAragamAdI aNNassa vi tAva dAve satto, kimaMga puNa appaNo appAdituM, tuma so vA saMaNNa-pANagamavi Na labhasi. evaM so aNNaM jaNaM khisati bAlapaNNe / punarapi paThyate ca-"ahavA vi jo jAtimadeNa matto, aNNaM jaNaM khisati bAlapaNNe / " evaM aNNe vi madA avuttA vi bhANitavvA // 14 // etAn doSAn matvA teNa 570. paNNAmadaM ceva tavomataM ca, NiNNAmae goyamadaM ca bhikkhU / AjIvataM ceva cautthamAhu, se paMDite uttamapoggale se // 15 // 570. paNNA. vRttam / paNNAmadaM caiva tavomataM ca, prajJAmado nAma ahaM prajJAsampannaH, ahaM tapasvI nAnye ityataH paraM paribhavati, tadetau dvAvapi madau nicitaM nizcitaM vA nAmayet, ninAmatvaM nayed NiNNAmayedityarthaH / evaM gotra[madamapi cazabdAd anyAnyamapi AjIvataM ceva cautthamAha, AjIvate'neneti AjIvakaH mada iti vAkyazeSaH, madena vaa''jiivtiityrthH| tadyathA-jAtimadenAjIvati, evaM kulamadenApyAjIvati, nAmanAtItyanuvartata eveti / se iti sa paNDitaH, svaka20 mabhiH pUryate galati ceti pudgalaH, sa paNDitazcottamapudgalazca, uttamajIva ityarthaH / athavA jo sobhaNo lADANaM so pudgalo buccati, jadhA pudgalajammo puggalajavattI // 15 // 571. etANi madANi vigiMca dhIre, Na tANi seveja sudhiirdhmmaa| te sabagotAvagate mahesI, uccaM aMgotaM ca gatiM vayaMti // 16 // 571. etANi madANi vigiMca dhIre0 vRttam / etAni yAnyuddiSTAni / vigiceti ujjhitvA / ahamidAnIM 25 jAtyAdimadasthAnAni hitvA pravrajitaH / dhIH buddhiH / Na tANi seveja, kimuktam ? na jAtyAdibhirAtmAnaM utkarSata, yathA pUrvaratAdIni na smaryante tathA tAnyapi, na vA pazcAjjAtairbahuzrutAdibhirAtmAnaM utkarSet / suSTu dhIradharmANaH jJAnadharmiNo gItArthAH / AsevitvA te savvagotAvagate mahesI, te iti dhIradharmANaH, sarvagotrANi sarva vA karma gupyate yena tAsu tAsu gatiSa svakarmopagAH ataH karmaiva gotraM bhavati / uccaM nAma ihaiva sarvalokottamatAM prApya lokAgraM nirvANasaMjJaka : prApnoti // 16 // sa evaM sarvamadasthAnarahita: 1paNNavaM khaM 1 vR0 dii| paNNasA khaM 2 pu 1 pu 2 // 2degkasejA khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 3 je lAbhamayAvalitte, khaM 1 khaM 2 pu1 pu 2 vR. dI0 / jo jAtimadeNa matto cuupaa0|| 4 ApAditumityarthaH // 5so vvA sa cuuspr0|| 6 khAnapAnakamapi // 7 vagaM ceva khaM 1 khaM 2 pu 1 pu2|| 8'matvAnnayet cuuspr0|| 9svayete saM0 vA0 mo0 // 10NetANi seti sa khaM 2 pu 1 pu 20 dii.|| 11 suvIra khaM 1 / 12 gottAva khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 13 agottaM khaM 1khaM 1 pu1pu2|| 14 uti khaM 1 // Jain Education Intemational Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 225 suttagA0 569-75] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| 572. bhikkhU muMtacA kai didhamme, gome va Nagare va annuppvissaa| se esaNaM jANamaNesaNaM ca, jo aNNa-pANe ya aNANugiddhe // 17 // 572. bhikkhU mutaccA0 vRttam / arcayanti tAM vividhairAhArairvanAdyalakAraizcetyarcA, mRtA iva yasyArcA sa bhavati mRtArcaH, mato hi na zRNoti na pazyatItyarthaH, evaM bhikSurapi zRNvannapi na zRNoti, pazyannapi na pazyatItyAdi ityato mutccaa| saMyama vA mutamucyate, arceti lezyA, sa~ mutalezyo mutaccA, visuddhAo sammattAo avisuddhAo asmmttaao| kvacit / sUtre cArthe ca dRSTadharmA, dRSTasAro dRSTadharmA ityarthaH / kacid grAme nagare vA anupravizya gacchavAsI Nimgato vA se esaNaM jANamaNesaNaM ca, sa esaNA bAtAlIsadosavisuddhA, tavivarItA asaNA / athavA esaNA jiNakappiyANaM paMcavidhA alevADAdi, heDillagAto aNesaNAto / athavA jA abhiggahitANaM sA esaNA, sesA aNesaNA / jo puNa aNNa-pANe ya aNANagiddhe se NaM sakketi pariharituM, so cceva ya jaanngo|| 17 // kizca573. arati ratiM ca abhibhUya bhikkhU , bahUjaNe vA taha egcaarii| 10 egaMtamoNeNa viyAgarejA, egassa jaMto gatirAgatI ya // 18 // 573. arati ratiM ca abhibhUya bhikkhU0 vRttam / aratiM saMyame ratiM asaMyame tti, abhibhUya NAmA akkamiUNaM / bahujaNamajjhammi gcchvaasii| egacAri tti egallavihArapaDivaNNago / aratigrahaNAcca parIsahagahaNaM / egaMtamoNeNa tu egaMtasaMyameNaM, ekAntenaiva saMjamamavalambamAnaH pRSTo vA kizcid vAkaroti, na tu yathA maunoparodho bhavati, saMyamoparodha ityarthaH / tadyathA-"jA ya bhAsA pAvikA sAvajA sakiriyA" [ ] kizca se vAgareti ? ucyate, egassa 15 jaMto gatirAgatI ya, eka eva ca parabhavaM yAtyAtmA, eka eva cA''gacchati / uktaM hi ekaH prakurute karma bhunasyakazca tatphalam / jAyatyeko mRyatyeko eko yAti bhavAntaram // 1 // patteyaM jAti, patteyaM marati // 18 // dharmakathikavizeSastu574. sayaM sameccA adu vA vi socA, bhAseja dhammaM hitayaM payANaM / 20 je garahitA saNidANappayogA, Na tANi sevaMti sudhIradhammA // 19 // 574. sayaM sameccA0 vRttam / svayaM sametyeti svayaM jJAtA (jJAtvA ) tIrthakaraH, tacchiSyAstu zrutvA bhAseja dhammaM hitayaM payANaM, hitaM ihaloka-paraloke ya / kiJca-je garahitA saNidANappayogA, garhitA ninditA, "NidANa baMdhaNe" saha NidANeNa sanidAnAH, prayujaMta iti prayogAH trividhAH / adhavA kammakadhA adhikRtA, tena ye vAkyaprayogA garhitAH, tadyathA-sArambha-saparigrahaM karma prajJApayanti, kutIrthinaH prazaMsanti-ete'pi hi kAyaklezAdIna kurvate, sAvadyadAnaM vA 25 prazaMsanti, na vA tathAprakAraM kadhaM kahejA jeNa paro akkoseja vA, ta evamAdI vAgdoSAM dharmajIvanoparodhakatvena na sevante sudhIradharmANaH kathakAH // 19 // kizca 575. kesiMca takkAe abujjhabhAvaM, khudda pi gacchenja abujjhmaanne| Aussa kAlAtiyAraM vaighAtaM, laddhANumANe tu paresu aDhe // 20 // 575. kesiMca tatkAe abujjhabhAvaM0 vRttam / keSAzciditi mithyAdRSTInAM abuddhibhAvaM abujjhabhAvaM, abudhyamAna-30 bhAvamityarthaH, nainamapariyacchantaM khara-pharusAI bhaNejjA, mA bhUt kSaudramapi gacchanti, abudhyamAnaH kSaudraM ca gataH Aussa 1muyacA suya-diTThakhaM 2 pu 2 / muyaccA taha diTThapu 1 vR0 dii|| 2 gAmaM va NagaraM va khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| 3ca, aNNassa pANassa aNA khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 4 sammuta pu0 sN0|| 5bahuMjaNe vA ahavega khaM 1 // 6 vitAga khaM 1 // 7 hitadaM padANaM khaM 1 // 8 saNitANappatogA khaM 1 // 9NetANi pu 2 // 10 kyazeSaHpravA. mo0|| 11 kesiMci khaM 1 pu 1 pu 2 // 12 khuI pi khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 13 asahahANe khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii.|| 14 Ayussa khaM 1 // 15 vaghAte khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 // 16 mANeNa pakhaM 2 pu1mANe ta paMkha 1mANe ya pa pu 2 // sUya. su. 29 Jain Education Intemational Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 Nijutti-cuNNisamalaMkiyaM [14 gaMthajjhayaNaM kAlAtiyAraM vaghAtaM, yAvad yenA''yuSkAlo nirvartitaH sa tasyAyuHkAlaH, aticaraNamatIcAraH, AyuHkAlasya atIcaraNA vaghAtaM dejA, pAlaka iva khandakasya, yena cAnyopaghAto bhavati athavA akkoseja vA / laddhANumANe tu aNumIyate'nenetyanumAnam , labdhaM anumAnaM yena sa bhavati lbdhaanumaanH| kathaM labdham ?, netra-vakravikAreNa hi antargataM mano gRhyate / taM jadhA-'keyi purise ? kiM vA darisaNaM abhippasaNNe ? kiM cAsya priyamapriyaM vA yadidaM kathyate ?' ityevaM labdhAnumAnaH 5 pareSu kathayet yenA''tmahitaM bhavati parahitaM ca iha paratra ca // 20 // athavA'yamarthaH 576. kammaM ca chaMdaM ca vigiMca dhIre, viNaena tu saMvato aatbhaavN| rUvehiM luppaMti bhayAvahehi, vijaM gahAyA tasa-thAvarehiM // 21 // 576. kammaM ca chaMdaM ca vigiMca dhIre0 vRttam / yena karmaNA jIvati na tenainaM paribhASet, yathA he kolika !, na caivainaM tena karmaNA nindayediti, yathA-carmakAro bhavAn koliko vA, mA so uDuruho NaM geNhejja / chandaM cAsya jANejja, 10 tadyathA-dAruNo mRdurvA / athavA chanda iti yenA''kSipyate vairAgyena zRGgAreNa itareNa vA, tathA-ke ayaM purise ? kaM vA darisaNamabhippasaNNe? / sa evaM jJAtvA viNaeja tu savvato AtabhAvaM, AtabhAvo NAma mithyAtvaM aviratirvA, tato aprazastAdAtmabhAvAt sarvato vinayet, evaM kAlaNNe mAtaNNe je va kheannnne| taM jadhA rUvehi luppaMti, rUpaM sarvapradhAnaM viSayANAm, tatrApi strIrUpAdi, teSveva mucchamAluppate, ihApi tAvat jadhA "saddesu u0" [jJAtA0 zru0 1 0 17 sU0 135 gA0 16 patra 233] gAdhA, kimu paraloe ? / evametAnindriyApAyAn dRSTvA vivajjati tti vidyAM gRhItvA jJAtvetyarthaH, 16 gRhIta vidyaH san sa-sthAvararakSaNaM dharma kathayanti // 21 // taM puNa kadhentA na pUjA-satkArAdInyAlambanAni Alambya kathayedityato nivAryate 577. Na pUyaNaM ceva silonakAmI, piyamappiyaM kassati No krejaa| sacce aNaTe parivajayaMte, aMNAile yA akasAi bhikkhU // 22 // 577. Na pUyaNaM ceva0 vRttam / Na pUyA me bhavissatI, silogo NAma jasokittI, yathA nAnena tulyaH prajJapta20vistaro kathako mRSTavAkya ityAdi / priyaM ca na kuryAdasaMyatAnAM anyatareNa sAvadyopakAreNa vA apriyama / athavA mamAyaM priyaH ayaM cApriya iti, athavA yo yasya priyaH sa na tasya pizunavacana-vidveSaNAdibhiH kuryAt karmakathAm / kiJca-savve aNade azobhanA arthAH anarthAH, saMyamoparodhakRd artho'narthaH, anarthadaNDa ityarthaH / aNAilo NAma anAturaH kSudhAdibhiH parISahaiH / akaSAyazIlaH akaSAyI // 22 // 578. AhattadhijaM samupedhamANe, savehiM pANehiM "Nikhippa daMDaM / ___No jIvitaM No maraNAbhikaMkhI, careja medhAvI vlyaavimukko||23||tti bemi|| ||aahtthitN sammattaM // 13 // 578. AdhattadhijaM samupedhamANe0 vRttam / AdhattadhijaM dhammaM maggaM samAdhi samosaraNANi ya yathAvaduditAni samyaga udapekSamANaH / samvehiM pANehiM Nikhippa daMDaM, daMDo nAma ghaatH| No jIvitaM No maraNAbhikaMkhI asaMjamajIvitaM parISahodayAdvI maraNaM / careja medhAvI valayAvimukko tti valayA mAyA, tAe vimuktaH / evaM bravImi // 23 // // yathAtathIyaM trayodazamadhyayanam // 13 // viviMca khaM 1 kha 2 pu 1 pu2|| 2 to khaM 1 // 3 savvahA vR* dI0 / suvyate khaM 2 pu 1 // 4 pAvabhAvaM vR0 / AyabhAvaM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vRpA0 dii0|| 5bhayArapahiM pu 1 / bhayAvaehiM khaM 2 pu 2 // 6 loyagAmI khaM 2 pu 1 pu 2 // 7pitamappitaM khaM 2 pu 1 // 8 kahejA khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| 9 aNAule khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI / aNAdile khaM 1 // 10 sAdi mikhaM 1 / 'sAya mikhaM 2 pu 1 pu 2 // 11degttahItaM sa khaM 1 / ttahijaM khaM 2 pu 1 pu 2 // 12 NihAya DaMDaM khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| 13 kaMkhI, parivvadejA vala khaM 1 / parivvaejA vala khaM 2 pu 1 pu 2 // 14 dvA ramaNaM pu0 saM0 / dvA ramaNNaM vA0 mo0 // 15 mayA tae vamuktaH cuuspr0|| Jain Education Intemational Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0576-79 NijuttigA0 120-24] sUyagaDaMgasutaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| 227 [coddasamaM gaMthajjhayaNaM] 10 ajjhayaNAbhisaMbaMdho-valayAvimukko tti bhAvagaMthavimukko tti abhihitaH, so puNa grantho iha vaNijjati, esa sNbNdho| tassa cattAri aNuogaddArANi / atthAhigAro-gaMtho jANiUNa vippayahitavyo, pasatthabhAvagaMtho ya gacchetavvo / NAmaNipphaNNe granthe / tattha gaMtho puvvuddivo duvidho sisso ya hoti nnaayvvo| pavvAvaNa sikkhAvaNa pagayaM sikkhAvaNAe u // 1 // 120 // gaMtho puvvuddiTTho duvidho0 gAdhA / gaMtho duvidho--davve bhAve ya, jadhA khuDDAgaNiyaMThije [uttarA0 a0 6 ni0 gA0 240-42] / bhAvagaMtho puvutttthio| taM puNa gaMthaM jo sikkhai so sikkhau tti vA seho tti vA sIso tti vA vuJcati / so puNa duvidho-sahatthapavvAvittA sikkhavittA / tattha sikkhAvaNAsisseNa adhiyaaro||1|| 120 // * so sikkhago tu duvidho gahaNe AsevaNe ya bodhvvo| gahaNammi hoti tiviho sutte atthe tadubhaye ya // 2 // 121 // * AsevaNAe duvidho mUlaguNe ceva uttaraguNe y|| mUlaguNe paMcavidho uttaraguNe bArasavidho tu||3|| 122 // mUlaguNe paMcavidho pANAtivAyaveramaNAdi / prANAtipAtaviramaNaM jJAtvA tameva Asevate, karotItyarthaH / evaM 15 uttaraguNesu vi / te ya dvAdasavidhamAsevaMte // 2 // 3 // 121 // 122 // eSa hi ziSyaH AcArya prati bhavati tenA''cAryo'pi dvividha:___ Ayario' puNa duvidho pavvAveMto ya sikkh|to y| sikkhAveMto duvidho gahaNe AsevaNe ceva // 4 // 123 // Ayario puNa duvidho0 gAdhA / pavvAveto ya sikkhaveMto ya / pavvAveto NAma jo dikkheti / sikkhAveMto 20 duvidho-gahaNe AsevaNe [ce] va // 4 // 123 // gAto vi ya tividho sutte atthe ya tadubhaye ceva / AsevaNAe duvidho mUlaguNe uttaraguNe ya // 5 // 124 // // gaMtho sammatto // 14 // gArdheto vi ya tividho0 gAdhA / gahaNe tividho-suttaM gAheti atthaM gAheti ubhayaM gAheti / AsevaNAe duvidho 25 mUlaguNe uttaraguNe ya, mUle paMca, taM jadhA-pANAtivAyaveramaNaM sevAveti, kArayatItyarthaH / uttaraguNe tavaM duvAlasavidhaM AsevAveti // 5 // 124 ||nnaamnnipphnnnno gato / suttANugame suttamuccAretavvaM / sa evamAdhattadhie dhamme hito 579. gaMthaM vidhAya IMha sikkhamANo, utthAya subaMbhaceraM vsejjaa| ovAtakArI viNayaM susikkhe, je chege vippamAdaM Na kujjA // 1 // 1 sIso ta khaM 1 // 2ya khaM 2 pu 2 // 3degsevaNAe nAyavvo khaM 1 pu 2 vR0 / sevaNe ya NAyavvo khaM // 4 guNa khaM 2 pu 2 // 5 o vi ya dukhaM 1 kha 2 pu 2 vR0|| 6 gAhAveto tiviho khaM 1 khaM 2 vR0|| 7mUlaguNa uttaraguNe duviho AsevaNAe u khaM 1 khaM 2 pu 2 vR0|| 8iti cuupaa0|| Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 Nijutti-cuNNisamalaMkiyaM [14 gaMthajjhayarNa 579. gaMthaM vidhAya iha sikkhamANo0 vRttam / sAvadhaM dravyagranthaH, prANAtipAtAdi mithyAtvAdi appasatthabhAvagranthaM ca viseseNaM hitvA vidhAyaH pasatthabhAvagranthaM tu NANa-dasaNa-carittAI AdAya, khayovasamiyaM NANaM kassai puvvAdattaM bhavati, kiMcidAdAya pavvayati AdAnArtham ; khAigassa tu NiyamAdAya / darzanaM trividham , tasyApi kasyacidAdAnAya, kenacit pUrvenAdattena kSAyopazamikena, pUrvagRhItasya tu AdAnArtha buddhyapekSam / caritrasya tu trividhasyApyAdAnAya, prazastabhAvagainthe5 nAye(? nopeta ityarthaH tenAtrAtmAnaM prathayati / iheti iha pravacane / iti ca paThyate upapradarzanArthaH / evaM duvidhAe sikkhAe sikkhamANo utthAyeti pravrajya sobhaNaM baMbhaceraM vasejA sucAritramityarthaH, guptiparisuddhaM vA maithunaM baMbhaceraM vuccati, gurupAdamUle jAvajjIvAe jAva abbhujjatavihAraM Na paDivajati tAva vase / ovAtakArI NipuMsakArI, jaM jaM vuccati taM taM sikkhati gaNasikkhAe, suTTa vi sikkhitaM ca AsevaNasikkhAe apaDikkhaleMto je chege vippamAdaMNa kujA, yazchekaH sa vipramAda pramAdo nAma anudyamaH, [vipramAdaH] yathoktakaraNam , yathA''turaH samyagvaidyopapAtakArI zAnti labhate evaM sAdhurapi 10 sAvadyagranthaparihArI pApakarmabheSajasthAnIyena prazastabhAvagranthena karmAmayazAntiM labhate // 1 // jo puNa egallavihArapaDimAe appajjatto, gacchammi keyi purise avidiNi(?NNe) NigacchaMti avitIrNazrutamahodadhI, yadvA nAsau tIrthakarAdibhirvidhattaH tassa dujAdAdI dosA bhavaMti, ime cAnye / sUtram 580. jadhA diyA potamapattajAtaM, savAsagA pavituM mnnnnmaannN| tamacAItaM taruNamapaMkkhagaM vA, DhaMkAdi avattagamaM harejA // 2 // 15 580. jadhA diyA. vRttam / potamapattajAtaM savAsagA pavituM maNNamANaM, svavAsagAd garbhAdaNDAJca dvirvA jAto dvijaH / patatIti potaH / patantaM trAyantIti patatrANi piJchAnItyarthaH, nAsya patrANi jAtAni apatrajAtaH / savAsagA pavituM pralAtuM tamacAi[taM] taru Nama]pakkhagaM vA savAsagAto ullI (?DDI)NaM puNo uDDetumasakkentaM, DhaGkaH paMkhI, Dhala AdiryeSAM te bhavanti DhaMkAdiNo anyatarAH, avyaktagama iti aparyAptaH, hareja vA, pivIlikAo va NaM khAeja, mAreja vA NaM ceDarUvANi dhADeja vA, api kAkenApi hiyate // 2 // eSa dRSTAntaH / sUtreNaivopasaMhAraH20 581. evaM tu sikkhe vi apuTThadhamme, NissAraM vusimaM mnnnnmaanno| diyassa chAvaM va apattajAtaM, hariMsu NaM pAvadhammA aNege // 3 // 581. evaM tu siddhe (sikkhe ) vi apuDhadhamme0 vRttam / na spRSTo yena dharmaH sa bhavati apuTThadhamme, agItArtha ityarthaH / NissAramiti ihalokasuha, NissAraM khusimaM NAma cAritraM NissAraM maNNamANo, paraloasuhaM cANissAraM maNNamANo, diyassa chAvaM va sa eva dvijaH-pakSI caTikAdInAmanyatamaH, chAvagaM nAma pillagaM, apanajAtaM apakSajAtaM hariMsu hariti 28 harissaMti vA, traikAlyadarzanArthaM tItakAlagrahaNam / pApo yeSAM dharma:-mithyAdarzanaM aviratizca te pApadharmAH bhikSukAdIni tiNi tisaTrANi pAvAdiyasatANi vippariNAmeUNa harati / tadyathA-jIvAkulatvAd duHsAdhyA ahiMsA, duHkhena ca vo dharmaH, iha tu sukhena zucivAdino'pi dviSanti AmaghaTavadityevaM kupravacanajalena vinazyanti / rAyAdiNo NiyallagA vA NaM visaehiM NimaMtenti, itthI vA ityAdi / aneka iti bahavaH pASaNDino gRhiNazca // 3 // yatazcaite doSAH agRhItapranthasya tena tadrahaNArtha gurupAdamUle 582. osANamicche maNue samAdhi, aNosite NaMtakare tti" nncaa| _obhAsamANe daviyassa vittaM, Na Nikase bahitA AsupaNNe // 4 // 1gaMdhaM vA0 mo0|| 2 pUrvena dattena cuuspr0|| 3'grantho AdAnIyetyarthaH mu0|| 4degDikUletti je saM0 vA0 mo0 // 5 sthAnIyAna prazadeg cUsapra0 // 6 ditA pokhaM 1 // 7sAvAsagA khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii.|| 8 iuM takhaM 2 // 9 pattajAtaM DhaM khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| 10 tu sehaM pi apuTThadhamma, NissAriyaM vusimaM maNNamANA khaM 1 khaM 2 pu 1 pu2 vR0 dii.|| 11i khaM 2 pu 1 pu 2 / ti khaM 1 // Jain Education Intemational Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 229 suttagA0 580-84] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| 582. osANamicche0 vRttam / osANamityavasAnaM jIvitAvasAnamityarthaH, athavA osANamiti sthAnameva gurupaadmuule| uktaM hi-"AsavapadamosANaM mallissa maNorame ceva / " [ ] manuSya iti yAvanmanuSyatvamasya tAvadicchati vasituM agilAe samAdhi maNNamANo'navabuddho'vagrahavat, samAdhiruktA, tamAcAryasakAzAdicchati / anyatrApi hi vasan jo guruNiddezaM vahati sa gurukulavAsameva vasati, anirdezavartI tu sannikRSTo'pi dUrastha eva, loke'pi siddhA pratyakSa-parokSAsevA / Aha ca-"kAma - krodhAvanirjitya, kimAraNyaM kariSyasi ?"[ ] kAlagate'pi gurau / asahAyena gItArthena cAnyatra gantavyam / syAt-ko doSo'nadhikaraNAyitasya ? aNosite gaMtakare tti NaccA, Na uSitaH gurukulehiM anuSitaH na bhavasyAntakaro bhavati, vAluGkavaidyadRSTAntaH [bRhatka0 bhASya gA0 376 patra 111], gurusamIpe tu skhalito'pi punarvizodhyate / kayA merayA''vAse ? obhAsamANe daviyassa vittaM, obhAsitaM NAma rAga-dveSarahitatvAt tIrthakara eva bhagavAn, 'jJAnadhanA hi sAdhavaH' iti kRtvA vittaM jJAnameva, jJAna-darzana-cAritrANi vA / athavA taM davigavittaM prakAzayati-bAdI vA dhammakathI vA visuddhacaritro vA tapasvI vA / tad yAvadAcAryasamIpe vidyate tANa Na Nikkase bahitA, 10 asAvapi tAvad vazako gurumupajIvati, AcAryavajravad gurvanujJAto Nikase, majjAtAto vA bahitA Na Nikase, viSayakaSAyAbhyAM vA hIramANamAtmAnaM avabhAsate anuzAsatItyarthaH, mA evaM kuru yAvadityarthaH / nivAryamANaM cAtmAnamicchati gurvAdibhiH, AzuprajJa iti kSipraprajJaH kSaNa-lava-muhUrtapratibuddhyamAnatA // 4 // tathA "kiM me kaDaM kiM va me kicca sesaM0" ] pramAdaM ca gatvA Azu pratinivarttate kila, sapramAdaM vA tatra viSaya-pramAdanivRttaye ityapadizyate583. saddAi socA adu bheravAi, aNAsae tesu privejjaa| 15 NidaM ca bhikkhU Na pamAdeejA, kahaM haM vA vitigicchatiNNe // 5 // 583. saddAi soccA adu bheravAi0 vRttam / tadyathA-vandana-stutyAzIrvAda-nimantraNAdIn tathopasevanAdIni, yena AdigrahaNaM karoti tena jJAyate yathaitAni stutyAdIni zabdajAtAnIha santIti / bhayaM kurvantIti bhairavANi, tadyathA-khara-pharusaNigura-bhairavAdIni sadANi socA, vAkyazeSAdabhairavANi, vAkyazeSAditi na jJApyate, vAzabdAdabhairavAn , athavA abhairavANi / anAzrayo nAma anAzravaH teSu bhavet , athavA Azraya iti sthAnam , na rAga-dveSAzraya ityarthaH / anubhUteSu vA / evaM jAva 20 pharusANi phusittA adu meravANi, api colapaTTae kappesu vA saNhesu rAgo Na kAyavyo, khara-pharusa-mailesu doso, jai paMcahiM hatA saha-pharisa-rasa-rUva-gaMdhehiM ete indriyapramAdadoSA ihaiva / nidrApramAdanivRttaye tu NidaM ca bhikkhU Na pamAdaejjA, divasato Na NihAyati, ratiM pidohi jAme jiNakappI, ekAntaM pi taNuNido sarIradhAraNArthaM svapiti, nidrA hi paramaM vizrAmaNam / cazabdAt kaSAya-vikathA-madyapramAdA api gRhyante / kathaM kathamiti, kimahaM pavvajaM Na Nitthareja ? samAdhimaraNaM Na labheja ?, adhavA kathaM kathamiti samyaganucIrNasyAsya kiM phalamasti nAsti ? ityevaM vitigicchAM tareja, na kuryA- 25 dityarthaH, dharmakathAM vA kathayan vitigiMchAmappaNA tareja, "tameva saccaM nissaMkaM jaM jiNehiM paveditaM / " [AyA0 zru0 105 u05 sU0 3 | aNNesiM ca tadhA kaheja jadhA vitigiMchA Na bhavati // 5 // uttarazikSAdhikAre'nuvartamAno 584. je ThANae yA sayaNA-''saNe yA, parakkame yAvi susaahujutte| samitIsu guttIsu a AyapaNNe, viyAgareti ya puDho vadejjA // 6 // 584. je ThANae yA sayaNA-''saNe yA0 vRttam / sthAnena sAdhurbhavati paDilehittA pamajjittA, jadhA ThANasatti-30 kae [AcA0 zru0 2 cU0 2-1] / sayaNe suvaMto sAdhU sAdhureva bhavati, sajaggaro suvati jadhA ohaNijjuttIe / AsaNe 1 paJcama-SaSThasUtravRtte mUlasUtrAdarzeSu vRtti-dIpikayozca vyatyAsena vartete // 2 sahANi soccA adu meravANi, aNAsave khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 . dI0 // 3degda kujjA khaM 2 pu 1 pu 20 dI0 // 4 kahaMcI vipu 1 pu 2 // 5pI viigichatiNNe khaM 1 khaM 2 30 dI0 // 6 tAniha cuuspr0|| 7degNao yA khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| 8AsupaNNe khaM 2 pu1 pu2|| 9 gareMte ya kha 1 kha 2 pu1pu 2 vR0 dii0|| Jain Education Intemational Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 Nijutti-cuNNisamalaMkiyaM [14 gaMthajjhayaNaM nisIyaMto paDilehaNAdi kareti pIDhagAdi ca, jahiM kAle AsaNaM geNhitavvaM jadhA pari jitavvaM, paliyaMkAdIo ya paMca NisijjAo AcaraMto sAdhureva bhavati, parakkame riyAsamitatvAt sAdhureva bhavati / samitIsu guttIsu a samitIo riyAsamitImukkA sesAo, guttIo vi kAyaguttiM mottuM, ThANa-sayaNA-''saNaggahaNeNaM kAyaguttiruktA / AgatA prajJA yasya sa bhavati AgataprajJaH, samiti-guptIzca Asevate / viyAgareti tti sa evaM samitAtmA guptazva yadA tAn vyAkaroti dharma tadA 5 sukhaM prajJApayati, paDho vistarazaH kathayati, tasya hi udyamAnasya grAhyaM vaco bhavati visuddhaM ca vadati / sthAnAdiSu vA yo'pi ciraM skhalatItyarthaH, taM puDho vadeja paticodija svayam , yathA te hi sukhaM parAn vArayanti / athavA puDho tti parasparaM codayanti, na gAravena mamaite vazyA abhiyojyA vA // 6 // / so puNa codaMto duvidho-samAnavayo'samAnavayo vA, sarvasyApi soDhavyamiti, tadyathA 585. DahareNa buDDheNa'NusAsite tu, rAtiNieNAvi samarvaeNaM / sammaM tagaM thirato NAbhigacche, NijaMtae vA vi apArae se // 7 // 585. DahareNa vRttam / Daharo janma-paryAyAbhyAm , vuDDo vayasA, anuzAsitaH kacit cukka-skhalite paDicoditaH, rAyaNio Ayario pariyAraNa vA pavattagAINa vA pazcAnAmanyatamena samavayo-pariyAraNa vayasA vA, evamAdInAM vacanaM samma tagaM thirato taditi codanAvacanam , thiraM nAma jaM apuNakArayAe abbhuTeti, nAbhigacchati gRhNAmi, na micchAdukkaDaM kareti, kuMbhAramicchAdukkaDaM vA kareti, codito vA paDicodati / NijaMtae vA vi apArae se, yathA nadIpUreNa hriyamANaH 16 kenacidukta:-idaM turakASThaM avalambasva zarastambaM vRkSazAkhAM vA muhUrtamAnaM cA''tmAnaM dhAraya ityukto ruSyati na vA karoti, yaducyate sa hi apArage bhavati, pAraM gacchatIti pAragaH, evaM samio vi / athavA niyaMtraNAmivA''turaH na rAgapAraM gacchati / athavA NijaMtaga iti NijaMtato, sa hi AcArmokSaM prati nIyamAno'pi samyagupadezaiH paDicoaNAhi ya Na pAraM gacchati saMsArasya kaSAyavazAt , ahaM pi coijjAmi DaharehiM appasuttehi ya // 7 // . esa tAva sapakkhacodaNA / idANiM sapakkhe parapakkhe a20 586. viyuTTiteNaM samayANusa~Dhe, DahareNa vuDDeNe'NusAsite tu|| abhuTTitAe ghaDadAsie vA, agAriNaM vA samayANusiDhe // 8 // 586. viyuTTiteNaM samayANusaDhe0 vRttam / viudvito NAma viguto, yathA vyutthitapara:-vyutthito'sya vibhavaH sampata, vyutthitAH saMyamavipratipannA ityarthaH / pArzvasthAdInAmanyatamena vA kvacit pramAdAccAturyeNa vA tvaritatvaritaM gacchan 'jadhA tubbhaM Na vaTTati turitaM gaMtuM, kahaM kIDagAdIni na hiMsadha ? russihittu vA / evaM mUlaguNesu vA uttaraguNesu vA virAdhaNAe aNNatareNa vA samayenA'nuzAsta:-Na tubhaM vaTTati evaM kAuM, juaMtarapaloaNeNa hotavvaM / taM tu DahareNa vA mahaMteNa vA'nuzAstaH / abbhudvitAe ghaDadAsIe vA, atIva utthitA abbhuTTitA, kutrotthitA ? dauHzIlye, ghaTadAsIgrahaNaM tIse vi tAva NodijaMte Na russitavvaM, kiM puNa jo taNuANi vi sIlANi dhareti ? / athavA anmuTThitA sA daMDaghaTTitA bhuyaMgIva dhamadhameMtI ruTThA NaM bhaNetI-tubbhaM vaTTati evaM kAtuM ? / adhavA abbhudvite tti paDipakkhavayaNeNa gataM, candraguptastrIvat puruSaH, tadyathA-dAsadAsI patitebhyo'pi patitA sA vi codaMtI Na vaktavyA-saccA vi tAva tumaM kA hosi mamaM code| 30 agAriNaM ti strI-puM-napuMsakaM vA / zrAvakeNa anyatareNa vA evaM codito Na kuppejjA // 8 // 587. Na tesu kuppe Na ta pabahejjA, Na yAvi kiMcI pharusaM vdejaa| tadhA karissaM ti paDismaNettA, seyaM khu meyaM Na pamAda kujaa||9|| 1U khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 // 2 bvadeNaM khaM 1 // 3 siTe khaM 2 pu 1 pu 2 // 4degNa va cotite tu khaM 2 pu 2 vR0 dii| Na va coitesu kha 2 pu 1 // 5 accuTTi pu 2 vR0 dI / paJcADhi pu 1 // 6 kujjhe khaM 1 khaM 2 pu 2 vR0 dI / kuppe vRpA0 / kuTe pu1|| 7degssuNejA khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 8 eyaM khaM 1 // Jain Education Intemational Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0585-89]] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNgho| 231 587. [Na tesu kuppe Na0 ] vRttam / kopo nAma manaHpradveSaM paDucca / Na ta pavvahejA kaTTha-lo?-iTTAdIhiM / Na vA pharusaM vadeja, jadhA sa maru[o, rattapaDago nAma khomaDakkhAo muMDakuTuMbI, so vi tAva chiNNaNAsigo Na kiri jANati jeNa tubhovadiSTra, kimaMga puNa turma ? / sapakkheNa vA osaNNeNa codito bhaNati-ko tuma mamaTTe vA codetuM bhavati / tadhA karissaM ti sapakkhe micchAmi dukkaDaM, parapakkhe 'mamaivaitacchya' evaM paDisuNettA na ca pramAdaM kuryAt // 9 // yena punazcodyate yattulyagaM tassa pUyA kAtavvA / tatra dRSTAntaH588. vaNaMsi mUDhassa jahA amUDhe, maggANusAsaMti hitaM paiyANaM / teNevaM me iNameva seyaM, jaM me budhA samma'NusAsayaMti // 10 // 588. varNasi mUDhassa0 vRttam / vanaM araNyaM tatra digmUDhasya utpathapratipannasya vA amUDhaH kazcit pumAn anyo grAmo vA adisaM gacchato mArga kathayati-yathA kathayAmi tathA tathA'yaM mArga IpsitAM bhuvaM gacchati; anuzAsanto yadi unmArgApAyAn darzayitvA bravIti-ayaM te maggo hitaH kSemaH, akuTilatvAditaH phalovagAdivRkSa-jalopetatvAcca / prajAyante 10 iti prajAH manuSyAH , prayAnti vA yena tat prayAtaM bhavati mArga eva / teNeva me iNameva seyaM, teNa hi mUDheNa majjhaM ceva etaM seyaM / jaM [me] budhA samma'NusAsayaMti, jaM me ete budhA maggavidU sammaM ujjugaM, na vA dveSeNa, anuzAsanA nAma mArgopadezanaiva / athavA tenaitat tulyaM tenaiva hi digmUDhena mamaivaitaccheyo mArgopadezanamajAnataH, tasya vaco gRhyeta / tathA ziSyeNApi mamaivaitacchreyaH, kimiti ? ucyate-jaM me budhA samma'NusAsayaMti, budhAH AcAryAH putrasyevopadizanti, na dveSeNApakSarAgeNa vA / ka ? skhaliteSu aNuzAsati // 10 // eSa dRSTAntaH / upasaMhAraH 589. teNAvi mUDheNa amUDhayassa, kAyaba pU~yA svisesjuttaa| aitovamaM tattha udAhu "dhIre, aNugamma aha uvaNeti sammaM // 11 // 589. [teNAvi mUDheNa amRDhayassa0 vRttam / ] tataH tena mUDhenezvareNa vA amUDhasyeti dezikasya, yadyapi caNDAlapulinda-ganda-gopAlAdi ca tasyApi tena nistIrNakAntAreNa satA zaktyanurUpA kAyavA pUyA savisesajuttA, ahamanena durgAt zvApadabhayAdidoSebhyo mokSita ityato'sya kRtajJatvAt pratipUjAM karomi / vizeSayuktA nAma yAvatI me tena pUjA kRtA ato 20 asyAdhikaM karomi, tadyathA-vastrA-'nna-pAna-bhogapradAnaM ca rAjA dadyAt / ukto dRSTAntaH / etovamaM tattha udAhu dhIre, tasminniti tasmin mArgopadezake / udAharaMti sma udAhu dhIrAH / aNugamma aTuM ti aNugametUNa anugamya upanayanti. tenApi mithyAtvavanA uttarantena abhyutthAnAdi savizeSA pUjA kartavyA, yadyapyasau cakravartI niSkrAntaH AcAryazcandrama:kulAdijAtaH / dravyapUjA AhArAdi, bhAve bhaktiH varNavAdazca / vArtAsvanye'pi dRSTAntAH / tadyathA gehe vi aggijAlAulammi jailamANa-DajjhamANammi / jo bodheti saiMbaMdhuM so tassa jaNo paramabaMdhU // 1 // jadha vA visasaMjuttaM bhattaM miTTamiha bhottukAmassa / jo visadosaM sAhati so tassa jaNo paramabaMdhU // 2 // // 11 // 15 1-haTThAdIhiM cUsapra0 / 'Ta-hatthAdIhiM mu0|| 2 amUDhA khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| 3 padANaM khaM 1 / patANaM khaM 2 pu 1 // 4 teNAvi majjhaM iNa khaM 130 dI / teNeva majjhaM iNa khaM 2 pu 1 pu 2 // 5samaNusAkhaM 1 kha 2 pu 1 pu2|| 6 seyaM teNa vimUDheNa amUDhayassa teNa hi cUsapra0 / agretanasUtravRttapratIkarUpo'yaM pATho'tra lekhakapramAdena praviSTo'sti // 7 aha teNa mUkhaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 bR0 dii| 8pUtA khaM 1 // 9evovamaM khaM 2 pu 1 pu 2 // 10vIre khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii.|| 11 atthaM uvaNeti khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 12 bhAvabhaktivarNavAdazca / dhArtAstvanye cuuspr0|| 13 jahaNAma Dajha vRttau // 14 suyaMta so vRttau // 15 niddhamiha vRttau // Jain Education Intemational Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Nijjutti- cuNNisamalaMkiyaM ayamanyaH sautraH-- 590. NetA jadhA aMdhakAraMsi rAto, maggaM Na jANAti apAsamANe / so sUriyassa abbhuggameNaM, maggaM viyANAti pagAsiMtami // 12 // 590. NetA jadhA aMdhakAraMsi rAto0 vRttam / nayatIti nIyate vA netA / andhaM karotIti andhakAraH meghAndhakAraM 5acandrA vA rAtriH, aDavI yA garttA - pASANa-darI-vRkSa durgamA, se tasyAM pUrvadRSTamapi daNDakapathaM na pazyati, ku[to']sauramArgam ? / so sUriyassa anbhuggameNaM sa eva sUryaprakAzAbhivyaktacakSurjAnakaH maggaM viyANAti pagA sitammi, prakAzitamiti jagati cakSuSi vA // 12 // 10 232 15 591. evaM tu sehe 0 vRttm| seho puvvatto duvidho- gahaNe AsevaNe ya / apuTThadhammo NAma adRSTadharmA, dhammaM Na jANAti pravRtti-nivRttilakSaNaM dharmaM jJAnAdi - prANAtipAtAdiSu yathAsaMkhyaM, athavA cAritradharmaM apramAdadharmaM vA / se kovito jiNavayaNeNa pacchA, kovito NAma vipazcitkRtaH gahaNasikkhAe kovito, AsevitavvaM ca grahaNazikSayA jJAyate / sUrodaye pAsati cakkhuNA vA deziko'pi ca padhaM / akRtyAnnivartya kRtye pravartate // 13 // gurukulavAsaguNAt pramAdA-pramAdau mUlottaraguNau ca pazyati / mUlaguNesu tAvadahiMsApathamapadizyate-- [ 14 gaMthajjhayaNaM 591. evaM tu sehe vi apuTThadhamme, dhammaM Na jANAti abujjhamANe / se kovito jiNavaNeNa pacchA, sUrodaye pAsati caikkhuNA vA // 13 // 592. uDDuM adheyaM tiriyA disAsu, je thAvarA je ya tasA ya pANA / sadA jaito taMsi parakkamaMto, maNappayosaM avikaMpamANo // 14 // 592. uDUM adheyaM tiriyA disAsu0 vRttam / uDDuM adheyaM ti khettapANAtivAto / je thAvarA je ya tasA davvapANAdivAdo / sadA jato tti kAlaprANAtipAtaH / taMsi parakamaMto maNappayosaM avikaMpamANo ti bhAvapANAtivAto / yogatraya-karaNantrayeNa evaM sItAlaM bhaMgasataM paMcasu mahavvatesu / davvAdicatuSkaM ca sAmAnyena savvAsu joetavtrA / maNappadosaM 20 padoseNa vA vividhaM kappayati vikappamANo / evaM uttaraguNesu vi duvidhA sikkhA joetavvA // 14 // yasmAccaite gurukulavAsaguNAH- tatrA''vasan jJAnamadhItya karatalAmalakavad lokaM pazyati, vrateSu ca sthiro bhavati, jJAnaguNAt tena tajjAtam -- 593. kAleNa pucche saMmiyaM paMyAsu, AikkhamANo diviya~ssa vittaM / taM soyakArI ya puDho pavese, saMkhANimaM kevaliyaM samAhiM // 15 // 593. kAleNa pucche samiyaM payAsu0 vRttam / kAleneti "kAle viNae bahumANe 0" [ vazavai0 ni0 gA0 186 ] 25 NANAyAro sUyito ti / samyagiti tividhAe pajjuvAsaNatAe / prajAyanta iti prajAH, samyagprajAbhyaH AikkhamANaM ( No ) " jadhA puNNassa kacchai tadhA tucchassa kacchaI" [ AcA0 zru0 1 a0 2 u0 6 sU0 5 ] yathA IzvaraniSkrAntasya tathA pelavaniSkrAntasyApi kathyate / divio NAma dohi vi rAga-dosehiM rahito, bhavAntasya tajjJAnam, jJAnadhanAnAM hi sAdhUnAM kimanyad vittaM syAt ? / sa tu gItattho pucchitavvo, itaro utpadhaM pi desejja / taM soyakArI ya, tamiti yat kathyate, zrotasi karotIti zrotaHkArI grahItetyarthaH, gRhNAti / athavA zrotreNa gRhItvA hRdi karotIti zrotaHkArI, zrutvA vA karotIti 30 zrotaH kArI / puDho pavese tti pRthak pRthak puNo puNo vA pavese hRdayaM puDho pavese, "sahasraguNitA vidyAH zatazaH parivartitAH / " [ ] patteyaM vA patteyaM pavese puDho pavese, taM jadhA - ussagge ussaggaM avavAte avavAtaM, 1 apassamANe khaM 1 khaM 2 pu 1 pu2 // 2 sUritassA khaM 2 pu 2 / sUritassa khaM 1 pu 1 // 3 'sisi khaM 1 khaM 2 pu 2 // 4 yaNevi padeg 1 // 5 cakkhuNeva khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI 0 // 6 tiriyaM disAsu, tasA ya je thAvara je ya pANA khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 7 jate tesu parivvajjA, maNa khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 8 samataM khaM 2 // 9 padAsu khaM 1 / patAsu khaM 2 pu 10 daviyassa khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 11 saMkhAimaM khaM 1 khaM 2 pu 152 vR0 dI0 // 1 // For Private Personal Use Only Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0 590-96] sUyagaDaMgasuttaM biyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| evaM sasamaye sasamayaM parasamaye parasamayaM vA, atikrAnte atikrAntakAlam / saGkhyAyate yena tat saGkhyAnam / kevalina idaM kaivalikam / smaadhiruktH|| 15 // 594. assi suThiccA tividheNa tAyI, etesu yA sNti-nirodhmaahu| te evamakkhaMti tilogadaMsI, Na bhUya etaM ti pamAdasaMgaM // 16 // 594. assi suThiccA0 vRttam / asminniti yad gurukulavAse vasatA zrutaM guNitaM ca, suGa sthitvA suThiccA, 5 duvidhAe sikkhAe appamAde samiti-guttIsu a esakAlaM yathA sAmprataM tathaiSyakAlamapi yAvadAyuH etesu tti eteSveva samiti guptyapramAdeSu dharma-samAdhi-mArgeSu ca varttamAnasya zAntirbhavati, ihAnyatra ca saukhyamityarthaH, sarvakarmazAntirvA, zAntasya ca sataH sarvakarmanirodho bhavati, anAva ityrthH| athavA samityAdiSu apramAdasthAneSu yAna-ciTThoktAni tesu vartamAnasya kaughanirodho bhavati / ka evamAkhyAti ?, ucyate, te evamakkhaMti. te iti te tIrthakarAH, jJAna-darzana-cAritrAkhyAstrIn lokAn pazyantIti trilokadarzinaH, UrdhvAdi vA trilokaM pazyati / tasmAd gurukulavAse vasataH samita-guptasya 10 pramAdarahitasya zAntirbhavati karmanirodhazca / tena Na bhUya etaM ti pamAdasaMgaM, etaditi yaduktaM asamititvamaguptatvaM ca / pramAda eva saGgaH, saMgo vA rathAvakkhoro mokkhamaggassa / evaM gurukulavAsI daviyassa vittaM [sUtraM 593] // 16 // 595. Nisamma se bhikkhu saimIhamaheM, paDibhANavaM hoti visAraMde y| AdANamaTTI vodANa moNaM, uvecca suddhe Na uveti mAraM // 17 // 595. Nisamma se bhikkhu samIhamaTuM0 vRttam / nizamyeti gRhItvA guNayitvA, nizamya vA samyak paurvAparyeNa 15 samIkSya, arthamiti zrutArtha bandha-mokSArthaM vA / tAMstAn prati arthAn bhAtIti pratibhA, pabhaNati vA patimA zrotRNAM saMzayocchettA / vizAradaH svasiddhAntajAnakaH / AdANamaTTI AdIyata ityAdAnam , jJAnAdIni AdAnAni, AdAnena yasyArthaH sa AdAnArthI / vodAnaM vidAraNaM tapaH / maunaM saMyamaH / AdAnArthI vodAnaM maunaM ca upetyeti prApya duvidhAe sikkhAe gurukulavAsI pramAdarahitaH suddhe tti nirupadhena samyagdarzanAdhiSThitena vodAnena maunena upetya zuddhena, na pratiSedhe. na uveti tti, mAraM maraMtyasminniti mAraH-saMsAraH, ukkoseNaM vA satta'Ta bhavaggahaNAI mareja // 17 // evaM so bahussuto 20 jAto jo vutto "assi suviccA" [ sUtra 594 ] yaJca paDhitaM-"Nisamma se bhikkhu samIhamaTuM" [sUtra 595] dezadarzanaM kurvannabhyudyatamegataraM pratipattukAmeNa vA guruNA AcAryatve sthApitaH samIkSito vA, eke anekAdezAt abhidhIyate 596. saMkhAya dhammaM ca viyAgareMti, buddhA hu te aMtakarA bhavaMti / te pAragA doNha vimoyaNAe, saMsodhigA paNhamudAharaMti // 18 // 596. saMkhAya dhammaM ca viyAgareMti0 vRttam / saMkhAe tti dharma jJAtvA zrutaM dharma vA kathayati, sissa-paDicchagANaM 25 dharmakathAM ca kathayati / athavA saMkhyAyeti khettaM kAlaM parisaM sAmatthaM ca'ppaNo viyANittA parikathayati / athavA "ke ayaM purise ? kaM ca gaye ?" [AcA0 zru0 1 a0 2 u0 6 sU0 5], athavA saMkhyAyeti etanmAtrasyAyaM zrutasya yogyaH, ataH paraM zakti sti, satyAM vA zaktau jattiyaM pracarati tattiyaM gahiyaM evaM saMkhyAya / avvocchittikare tti evamAdibhiH prakAraiH saMkhyAya dhammaM vAgarayaMtA [buddhA] buddhabodhitAste AcAryAH kammANaM aMtaM kareMtIti aMtakarAH, anyAMzca kArayanti, yataH pAragAH / te pAragA doNha vimoyaNAe, te iti saMkhyAya dharma vyAkarayantaH pAraM gacchaMtIti pAragAH, AtmanaH parasya ca 30 doNha vi vimoyaNAe pAraM gacchati / mocanAH saMsAramocanAH / katare te ?, jaM saMsodhigA paNhamudAharaMti samyak samastaM 1tAtI khaM 1 kha 2 pu 1 / tAI pu 2 // 2 bhujametaM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 3 samIhiyaTuM vR0 dI / samIhamaDheM khaM khaM 2 pu 1 pu 2 // 4rate yA khaM 1 / rae yA pu 2 / rate tA khaM 2 pu 1 // 5 suddhe Na uveti mokkhaM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR. dii| suddhe Na uveti mAraM vRpA0 dIpA0 // 6saMkhAe khaM 1 // 7 dhiyaM pakhaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| sUya0 su. 30 Jain Education Intemational Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 Nijutti-cuNNisamalaMkiyaM [14 gaMthajjhayaNaM vA sodhiyA saMsodhiyA, pRcchaMti tamiti praznaH, pUrvApareNa samIkSituM Atma-parazaktiM ca jJAtvA dravyAdIni ca tathA "ke'yaM purise" [bhAcA0 zru0 1 a0 2 u0 6 sU0 5] tti paricitaM ca suttaM kAtUNaAyariyAdesA dhAriteNa atyeNa [guNiya] sariteNaM / to saMghamajjhayAre vaivaharituM je suhaM hoti // 1 // [vyava0 u03 bhA0 gA0 359 patra 71] 5 acchiddapasiNa-vAgaraNA akevalI kevalI vA, rayaNakaraMDagasamANA kuttiyAvaNabhUtA kadhA codasa-dasa-NavapuvvI jAva dasakAliyaM ti saMsAdhituM avocchinnaM kareti // 18 // taM puNa kadheto 597. No chAdaejA Na ya lUsitA vA, mANaM Na sevaMti pagAsae vaa| Na yAvi paNNe parihAsa kujA, Na yA''sisAvAya viyokarejA // 19 // 597. No chAdaejA. vRttam / matsaritvenArthaM no chAdayet , pAtrasya dharmasya kathAM kathayan na sadbhUtaguNAna 10 chAdayet, na vA vAyaNAyariyaM chAdayet / lUsitaM bhagnamityarthaH / lUsitA NAma avasiddhAntaM kathayati siddhAntaviruddhaM vA / mANaM Na sevaMti prajJAmAnamAcAryamAnaM vA saMzayAn vA''tmanaH parasya vA chettuM na madaM kuryAt , na vA prakAzayedAtmAnam yathA'hamAcAryaH kathako bahuzruto vA / Na yAvi paNNe parihAsa kuja tti prajJAvAn prAjJaH na cedRzIM kathAM kathayed yena zroturAtmano vA hAsyamutpadyate, apariyacchaMte vA pare aNNadhA vA bujjhamANe na prajJAmadena parihAsaM kuryAt, "yathA rAjA tathA prajA" ] iti kRtvA na sarvatraiva parihAsaH / Na yA''rsiMsAvAya tti "zaMsu stutau" tasya 15 AzIrbhavati, stutivAdamityarthaH, na tahAna-vandanAdibhistoSito brUyAt-Arogyamastu te dIrgha cA''yuH, tathA subhagA bhavASTaputrA, ityevamAdIni na vyAkaret / evaM vAksamitaH syAt // 19 // kiMnimittamAzIrvAdo na vaktavyaH ? ucyate 598. bhUtAbhisaMkAe duguMchamANe, Na Nivahe maMtapadeNa goyaM / Na kiMcimicche maNue payAsuM, asAhudhammANi Na saMThavenA // 20 // 598. bhUtAbhisaMkAe duguMchamANe0 vRttam / mA bhUd bhUtAni abhisaGkeyuH sAvadyAbhidhAyinaH ata idamapadizyate20 bhUtAni yasya sAvadhavacanasya zaGkante na tena vacanena Nivvahe, saMyame nirgacchedityarthaH, na vA'nena vacanena Nivvahe, saMyama nirNAlayedityarthaH / mayata iti matraH vacanam , matra eva padaM matrapadam, athavA matrA iti vidyA-mantrAdayo gRhyante, tena matrapadena [na] nivvahe / gupyata iti gotraM saMyamaH saptadazavidhaH aSTAdaza ca zIlAGgasahasrANi iti, asmAd gotrAnna tadvidhaM vaco brUyAd yanna nirvahet , SaT kAyA vA gotram, yatra gupyate tAn na nirvahet, gotrAd jiivitaadityrthH| taba gotramAcaran kadhento vA Na kiMcimicche Na kitti-vaNNa-saha-silogaTThatAe kadhija dhammaM / manuSya iti prajAyanta] iti prajAH, yAsAM kathyate tAsu prajAsu, striyo vA prajAH, na kIrttimicchet / asAdhUnAM dharmAH tAn asAdhudharmAn Na saMThavejA, te ca darpa-madA-'haGkArAdayaH, athavA na tat kathayed yena asAdhudharmANAM "sandhAna" bhavati pacana-pAcanAdInAm , asaMyatadAnAdi vA kutIrthikAn vA prazaMsaMti // 20 // kizca 599. hAsaM pi No 'saMdhae pAvadhamma, oye tehIyaM pharusaM'bhijANe / ___No tucchae No ya pakathaejjA, aNAile yA aviruddhasevI // 21 // gaNiya'kharieNaM vyavahArabhASye pAThaH // 2 vavahariyavvaM aNissAe vyavahArabhASye pAThaH // 3 chAdate No vi ya lUsatejA.mANaM Na seveja pagAsaNaM ca khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 4na yA''siyAvAda khaM 2 pu 20 bI0 |nn AsisAvAda khaM 1 // 5degyAgare khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 6 degsisA vayaMti "zaMsu cuuspr0|| 7maNute khaM 2 pu 1 pusa / maNuo khN|| 8saMvadejA khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 ghR. dii|sNdhpjaa cUpA0 // 9saMdhaye khaM 1 / saMdhati khaM 2 / saMdhate pu 1 // 10'dhamme khaM 1 khaM 2 pu1pu2 vR0 dii.|| 11 tahattaM khaM 1 / tahitaM khaM 2 pu 1 // 12 pharusaM viyANe khaM 1 kha 291 vR0 dii0|| 13 No va vikaMthatijA, aNAile yA akasAi bhikkhU khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI / No vipakaMthadejA, aNAtile yA akasAdi bhikkhU khaM 1 // Jain Education Intemational Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0597-601] sUyagaDaMgasutaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| 235 599. hAsaM pi No saMdhae0 vRttam / hAsyenApi na pApadharma sandhayet-yathedaM chindata bhindata vA khAda moda vA, athavA hAsyenApi na prazaMsayet kupravacanAni / zAkyaM bruvate aho! tubhaM sudiTuM jaM varacollA vaTuMti, suhaM ceva dhammaM tubbhe kareha / yadyapi sollaNThaM tathApi na vaktavyam , mA bhUdanyeSAM pAtrabuddhiH syAt, gomaDaM khajati gocammesu vadhaM / oye tti rAga-dveSarahitaH, na vigaMtavvaM sadbhUtam / pharusaM abhijANe tti, rAga-dveSabandhanAbhAvAt pharuSaH saMyamaH, karmaNAmanAzraya ityarthaH, tathyaM saMyamam , abhimukhaM jAnAti yathA so vAgdoSAnna virAdhyate, yathA vA vAryate tathA ca kathayati, athavA kathayan kathAM 5 labdhigarvito na bhavati, naivArthapadaM kiJcillabdhvA garvito bhavati, jadhA tucchassa kati tagahAragassa vi tathA rAjJo'pi prakathano nAma na dharmakathitvenAnyena vA AtmAnaM katthayati zlAghayatItyarthaH, aparicchaMtaM vA nAvakaMtheti. camaDhayatItyarthaH, tathA'nyeSAmapi saMyatAnAmuDDarussatI / adhavA na tucchenA''tmAnaM padena prakanthayati-yathA'hamIdRzo ananyasahazo vA / aNAile tti na dharma dezamAno Aturo bhavati, codito vA AkulavyAkulIbhavati, apariyacchante vA pare siddhAntAviruddhAni sevate iti aviruddhasevI, na ca viruddhyate tena saha yasya kathayati // 21 // kizva 600. saMkeja vA saMkitabhAva bhikkhU , vibhajavAyaM ca viyokrejaa| bhAsAdugaM sammasamuTTite hi, viyAgarejA samayA''supaNNe // 22 // 600. saMkeja vA kiM puNa (vA saMkita )bhAva bhikkhU0 vRttam / yacchaGkitamasya jJAnAdiSu tanna kathayati, apRSTaH pRSTo vA zaGketa zaGkitabhAvaH-evaM tAvad jJAyate, ataH paraM jinA jAnanti / bhAvo nAma jJAnam , zaGkitajJAnamityarthaH, na ca tad bhASate kathayati vA yenAnyasya zaGkA bhavati / vibhajyavAdo nAma bhajanIyavAdaH / tatra zaGkite bhajanIyavAda eva 15 vaktavyaH-ahaM tAvadevaM manye, ataH paramanyatrApi pucchejjsi| athavA vibhajyavAdo nAma anekAntavAdaH, sa yatra yatra yathA yujyate tathA tathA vaktavyaH, tadyathA-nityA-'nityatvamastitvaM vA pratItyAdi / kiM kathayati ? kena vA kathayati ?satyA asatyAmRSA ca bhAsAdugaM sammasamuTTite hi paDhama-carimAo duve bhAsAo sammaM samuTTite, Na micchovahite, jadhA udAimArago, codakabuddhyA vA vaitaNDikAH, vAkarejA samaye tti samyag , AzuprajJaH uktaH // 22 // kiJca601. aNugacchamANe vitaghaM'bhijANe, tahA tahA sAhu akksennN| 20 ___Na katthaI bhAsa vihiMsaijjA, NiruddhagaM vA vi Na dIha~ijA // 23 // 601. aNugacchamANe vitadhaMbhijANe0 vRttam / tasyaivaM kathayataH kazcid grahaNa-dhAraNAsampannaH yathoktamevAvitathaM gRhNAti, kazcittu mandamedhAvI vitathaM hijANati, takaM mandamedhasaM tathA tathA tena prakAreNa hetu-dRSTAntopasaMhAraiH yathA yathA pratibudhyate tathA tathA sAdhu suSTha pratibodhayet / na cainaM karkazAbhirgirAbhirabhihanyAt-dhig mUrkha ! kiM kiM tavArthena sthUrabuddheH ?, evaM vAcAe kakasaM, kAyenApi na kruddhamukhaH hasta-vakrauSThavikArairvA, manastu netra-vaRvikAreNa anAdareNa gRhyate, sarvathA 25 akarkaze / kiJca-na kruddhavad vAcaM kvacit svasamaye parasamaye vA tathotsargA-'pavAdayoH jJAnAdiSu dravyAdiprajJApanAyAM vA na kutracid bhASAM vihanset , karkazaH pruss-mRssaavaadaadidossH| tasya vA'buddhyamAnasya zroturna kutracid bhASAM vihansetaaho! bhaGgA lakSyante, na nindedityarthaH / niruddhaM vA'rthamAkhyAnaM vA na dIrgha kuryAt adhikAthaiH, "so atyo vattavyo jo attho akkharehiM aaruuddho|" ] / kizcit sUtramappakkharaM mahatthaM eka [ catu] bhaMgo jo jadhA parUvejjA / haMdi ! mahatA caDagarattaNeNa atyaM kadhA haNati // 1 // 30 ] // 23 // kizca 1ja yA'saMkitabhAva khaM 1 pu 1 pu 2 vR0 dI0 / ja vA saMkitabhAva kha 2 // 2 vitAgarejA kha 1 khaM 2 pu 1 // 3bhAsaM duyaM khaM 2 // 4dhammasamukhaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 // 5samatAsupaNNe khaM 1khaM 2 vR0 dii| samatAe paNNe pu1|| 6 kacchaI khaM 2 // 7dIhatijA khaM 1 / dIhaejA khaM 2 pu 1 // Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 Nijjutti-cuNNisamalaMkiyaM [14 gaMthajjhayaNaM 602. samAlavejA paDipuNNabhAsI, NisAmiyaM smiyaaatttthdNsii| ___ ANAe siMddhaM vayaNaM'bhimuMje, 'kakheja yA pAvavivega bhikkhU // 24 // 602. samAlavejA. vRttam / sobhaNaM saMgayaM vA lvejaa| paDipuNNabhAsI aTTha-akkharehiM ahInaM akkhalitaM amilitaM / nisAmiyaM jadhA gurusagAse nizAntaM samIkSitaM vA bahuzaH tathA samyagarthadarzI kathayati / samiyA nAma samyag 5 yathA gurusakAzAdupadhAritam , samyag arthaM pazyanti samiyAaTThadaMsI, nAhamAcArya iti kRtvA / santi vA zrotAraH yat kizcit kathayitavyaM teNa hi ANAe siddhaM vayaNaM, AjJA yathA guruNopadiSTaM tathaivopadeSTavyam , AjJAsiddhaM nAma yathopadhAritam na svecchAvikalpitam , vacanamiti suttamattho vA, vividhaM juMjeja / kadhaM ? ussagge ussaggaM avavAte avavAtaM, evaM sasamaye sasamayaM parasamaye parasamayaM / tadevaM yujyamAnaH kaMkheja yA pAvavivega bhikkhu, kathaM mama vAcayataH pApavivekaH syAt ? na ca pUjA-satkAra-gauravAdikAraNAd vAcayati // 24 // kizca10 603. adhAbuitAI susikkhaejA, jaejasu NAtivelaM buenjaa| se dihimaM diDhi Na lasaenjA, se jANaI bhAsituM taM samAdhi // 25 // 603. adhAbuitAI susikkhaejA0 vRttam / yathoktAni adhAbuitANi, suDa sikkhamANe sUtrA-'rthapadAni duvidhAe sikkhAe / jaejasu tti ghaDejjasu parakamijjasu AsevaNAsikkhAe / atiprasaktalakSaNanivRttaye vyapadizyate-NAtivelaM buenjA, velA nAma yo yasya sUtrasyArthasya dharmadezanAyA vA kAlaH, velA merA, tAM velAM nAtIya brUyAdityarthaH / evaMguNajAtIyaH 18 se diTTimaM sa iti sa yathAkAlavAdI yathAkAlacArI ca dRSTimAniti samyagdRSTiH sapakkhe parapakkhe vA kathAM kathayan tat kathayet jeNa darisaNaM Na lUsijai, kutIrthaprazaMsAbhiH apasiddhAntadezanAbhirvA na zroturapi dRSTiM dUSayet , tathA tathA tu kathayet yathA yathA'sya samyagdarzanaM bhavati sthiraM vA bhavati / yazcaivaMvidhaH sa jAnIte upadeSTuM jJAnAdisamAdhi-dharma-mArga cAritraM jAnIte // 25 // sa evam 604. alUsa~e Na ya pacchaNNabhAsI, No suttamatthaM ca kareja aNNaM / satthArabhattI aNuvIci vAdaM, 'souM ca samma paDivAdaejA // 26 // 604. alUsae Na ya pacchaNNabhAsI0 vRttam / alsakA siddhAntA-''cArayoH prakaTameva kathayati, na tu pracchannavacanaistamartha gopayati, apariNataM vA zrotAraM prApya na pracchannamudghATayati, apavAdamityarthaH, mA bhUt "Ame ghaDe NihittaM" 1, kizca-aNukaMpAe dijati / na sUtramanyata pradveSeNa karoti anyathA vA, jadhA "raNo bhattaMsiNo / prazno nAma arthaH, tamapi nAnyathA kuryAta, jadhA-"AvaMtI keAvaMtI" [bhAcA0 zru. 251 a. 5 u01 sU0 1] eke yAvaMtA taM logA vipparAmasaMti / sUtraM sarvathaivAnyathA na karttavyam , arthavikalpastu svasiddhAntAviruddho aviruddhaH syAt / kimanyathA kriyate ?, ucyate, satthArabhattIe zAsatIti zAstA, zAstari bhaktiH satthArabhaktiH, sa bhavati satthArabhaktiH / aNuviciNaMtu aNuviciMteUNa, vadanaM vAdaH, tadanuvicintya vadet / tacca zrutvA samyag anyebhyaH riNaparimokkhI "paDivAdaejjA tadidaM paDivAdayet paDivAdejjA sUtramartha dharmakathAM vA // 26 // 1NisAmiyA khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 2 suddhaM khaM 1 kha 2 pu 1 vR. dI0 // 3degbhiuMje khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 4saMdheja yA pAva khaM 1 / abhisaMdhae pAva khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 5 ahAbutitAiM khaM 1 / ahAuhayAI pu 2 vR0 dii0|| 6 jaejayA NAtivelaM vadejA khaM 1 kha 2 vR0 dI / jayejayA NAivelaM vatejA pu 1 / jayajayA nAivelaM vaijA pu2|| 7lUsatejjA khaM 2 pu 1 // 8degsate khaM 2 pu 1 // 9No paccha kha 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 10maNNaM ca kareja tAI khaM 1 pu 2 vR0 dii| matthaM ca kareja aNNaM vRpaa0|| 11 aNuvIti khaM 1 khaM 2 pu 1 // 12 suyaM ca samma paDivAtaejjA khaM 2 pu1pu 2 / suyaM ca samma paDivAyayaMti khaM 1 // 13 pavAejA cuuspr0|| jattha" Jain Education Intemational Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0 602-5] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| sa evaM gurvArAdhanAyAM vartamAnaH605. se suddhasutte uvahANavaM ca, dhammaM ca je viMdati tattha tattha / Adejjavakke kusale [ya] paMDite, se arihati bhAsituM taM samAdhi // 27 // ti bemi|| // cauddasamaM gaMthajjhayaNaM sammattaM // 14 // 605. se suddhasutte uvahANavaM ca0 vRttam / sa iti sa pranthavAn , suddhaM paricitaM aviccAmelitaM ca, upadhAnavAniti tapopadhAnavAn / dhammaM ca je viMdati tattha tattha, AjJAgrAhyA Agamenaiva prajJApayitavyAH, dArTAntiko'pi hetUdAharaNopa saMhAraiH / athavA tatra tatra iti svasamaye parasamaye vA, tathA jJAnAdiSu dravyAdiSu vA, utsargA-'pavAdayorvA yatra yatra tat tathA dyotayitavyam / Adejavakke AdeyavAkya iti grAhyavAkyaH / pratyakSaH parokSajJAnI vA khedaNNe kusale paMDite, sa eva arhati bhASituM samAdhim , samAdhiruktA dharmo mArgazceti // 27 // // granthAdhyayanaM caturdazamaM samAptam // 14 // 1 kusale viyatte, se khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 Nijjutti-cuNNisamalaMkiyaM [15 jamatItajjhayaNaM 15 [paNNarasamaM jamatItajjhayaNaM ] He80 AyANijjajjhayaNassa cattAri aNuogaddArA / adhiyAro AyANacaritte / NAmaNipphaNNe duvidhaM NAma-AdANijaM ti vA saMkalitajjhayaNaM ti vA vuJcati / tattha gAdhA AdANe gahaNammi ya Nikkhevo hoti doNha vi caukko / egaTuM NANaTuM ca hoja pagataM tu AdANe // 1 // 125 // ___ AdANe. gAdhA / ete tu AdANa-gahaNe kimekArthe syAtAM uta nAnArthe ?, ucyate-abhidhAnaM prati nAnArthe zakrendravat , arthaM tu prati eko'rthaH, tadevA''dAnaM tadeva ca grahaNam , yathA putramAdAya gacchati putraM gRhItvA gacchatIti nArtho vyatiricyate / AdAna-grahaNayoH ekekaM catuvvidhaM-nAmAdAnaM eka / ucyate tAvad vittamevAdAnam , tena bhRtyA gRhyante tadeva 10 cA''dIyate / prazastabhAvAdAna[mida mevAdhyayanam / dravyagrahaNe'pi galo hi matsyasya prahaNam , pAzakUTo mRgasyeti / bhAvagrahaNaM tu yo yena bhAvena gRhyate prazastenAprazastena vA, [ aprazastena ] siMho mRgAna gRhNAti, prazastena sAdhuH ziSyAn gRhNAti / yo vA yena bhAvena gRhyate, yathA dasyuH paraskhaM caurabhAvena, upazamabhAvena ziSyo gRhyte|aadaanmuktm / idANiM saMkalikA-sA viNAmAdi catuvvidhA / dravye saMkalA kuMDalagamAdIyA baddhA baddhA saMkalitA vucaMti / bhAvasaMkalA iNameva ajjhayaNaM / / 1 // 125 / / * jaM paDhamassaMtimaeM vitiyassa tu taM bhaveja Adimmi / eteNA''dANijaM eso aNNo vi pajAo // 2 // 126 // // 2 // 126 // kahiMci sutteNa saMkalA bhavati, kahiMci attheNa, kahiMci ubhayeNa vi / yatazcaivaM teNa Adireva NikkhivitavvA / sa ca NAmAdI ThavaNAdI davAdI ceva hoti bhAvAdI / davAdI puNa datvassa jo sabhAvo sae ThANe // 3 // 127 // 20 NAmAdI ThavaNAdI0 gAdhA / davvAdI NAma jo jassa davvassa sabhAvo hoti, utpAda ityarthaH, kSIraM hi kSIrabhAvAt pariNamad dadhitvenotpadyate, ya eva kSIranAzaH sa eva dadhidravyAdikAlaH / evaM yad yad dravyaM yasmin yasmin kAle AtmabhAvaM pratipadyate tasya dravyasyA''dirbhavati // 3 // 127 // uktA dravyAdiH / bhAvAdistu Agama-NoAgamato bhAvAtItaM duhA uvadisaMti / NoAgemato bhAve paMcaviho hoi NAyabo // 4 // 128 // ___ 25 AgamaNoAgamato0 gAdhA / NoAgamato bhAvAdI paMcaNha mahavvayANaM jo paDhamatAe pddivjnnkaalo||4||128|| Agamato puNa AdI gaNipiDagaM hoti bArasaMgaM tu| gaMtha silogo pAda pada akkharAiM ca tatthA''dI // 5 // 129 // // jamaIyaM sammattaM // 15 // .. bhA hoti paMkha 1 // 25 bIya khaM 1 // 3 gamiyaM bhAvAIyaM khaM 1 // 4 buhA vavaisaMti khaM 1 vR0|| 5'gamio kha 1 // 6 go ya payA ya akkha khaM 1 30 / 'go pada pAda akkha khaM 2 pu 2 // For Private & Personal use only Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0 606-9 NijjuttigA0 125-29] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| 239 Agamato puNa AdI gaNipiDagaM0 gAdhA / savvassa suaNANassa AdI sAmAiyaM, tassa ca "karemi" tti padamAdI, tassa vi kakAro aadii| duvAlasaMgassa ya AyAro, tassa vi satthapariNA, tIe vi paDhamuddesao, tassa vi "sataM me AusaM! teNaM" [AcA0 zru0 1 0 1 0 1 0 1] tassa vi sukaaro| imassa vi suakkhaMdhassa samayo, tassa vi paDhamuhesato, tassa vi silogo pAdo padaM akkharaM ti // 129 // NAmaNipphaNNo gto| suttANugame suttamuccAretavvaM / sa evaM gurukulavAsI gaMdhaM ti sikkhamANo zikSApadaM kevalajJAnamutpAdya 606. jamatItaM paDuppaNNaM AgamissaM ca jANati / savvaM maNNati medhAvI daMsaNAvaraNaMtae // 1 // 606. jamatItaM paDuppaNaM0 silogo / yaditi dravyAdIni catvAri, taM atItaddhAe davvAdicatuSkaM savvaM jANati kevalaM jAva savvabhAve pAsati kevalI, evaM paDuppaNNaM, aNAgate vi bhAve jJAnam , tasmAd bhAvato jAnIte / savvaM maNNati medhAvI, sarvamiti sarva dravyAdicatuSkaM yugapatkAle vA sarvam , merAe dhAvati medhAvI / kasmAddhetoH jAnIte ?, ucyate, 10 daMsaNAvaraNaMtae cauNDaM ghAtikammANaM, darzanagrahaNAd jJAnasya grahaNam // 1 // sa evam 607. aMtae vitigiMchAeM saMjANati annelis| aNelisassa akkhAyA Na se hoti tahiM tahiM // 2 // 607. aMtae vitigiMchAe. silogo / atrobhayenApi saGkalikA, vitigiMchA nAma sandehajJAnam , tesu tesu NANaMtaresu tti tasya aMtae vitigiMchAe, samastaM jAnAti saMjANati, na IdRzaM aNelisaM, atulyamityarthaH / tasyaivaMvidhasya 15 aNelisassa atulyasyA''khyAtA durlabhaH // 2 // 608. tahiM tahiM suakkhAtaM se a saMce anneliso| sadA sacceNa saMpaNNo mettiM mUMtesu kappae // 3 // 608. tahiM tahiM suakkhAtaM0 silogo / tAsu tAsu NaragAdigatisu, tatra tatreti sUtrA-'rtha-svasamayotsarga-dravyAdiSu vA, athavA tahiM tahiM ti na tasya tAsu NaragAdigatisu sulabho bhavati yaccAsAvAkhyAti / se a sacce aNeliso avitatho / 20 sacce katham ? vItarAgA hi sarvajJA mithyA na bruvate vacaH / yasmAt tasmAd vacasteSAM tadhyaM bhUtArthadarzanam // 1 // saMyamo vA styH| sadA sacceNa saMpaNNo vacanena tapaH-saMyama-jJAnasatyena vA / kasmAt satyaM saMyamaH ? yena yathA- vAdinaH tathAkAriNo bhavanti yathoddiSTaM cAsya satyaM bhavati / sa evaM satyavAn mettiM bhUtesu kappae karotItyarthaH, Atmavat sarvabhUteSu yatate // 3 // sA caivaM bhavati 609. bhUtesu Na virujjheja esa dhamme vusiimto| sImaM jagaM pariNAe assiM jIvitabhAvaNA // 4 // 609. bhRtesu Na virujjhejja. silogo / bhUtANi tasa-thAvarANi, tairna virudhyeta / virodho vigrahaH tadupaghAto 30 vA / esa dhamme vusImato, vusImAMzca bhagavAn , tasya ayaM dhrmH| sAdhurvA vusImAn / jagaM pariNAe duvidhAe pariNAe / kasmimiti ! asmi dharme AjIvitAdAtmAnaM bhAvayati paNavIsAe bhAvaNAhiM bArasahiM vA // 4 // kiJca 1ca NAyago khaM 1 vR0 dI0 / ca nAtao khaM 2 pu 1 pu 2 // 2 maNNati taM tAtI daM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 3 vidigi pu 1||4dege se jA khaM 2 Su 1 pu 2 vR0 dI / dege sa jA khaM 1 // 5 sacce suyAhie khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dii||6staa khaM 1 // 7bhUtehiM kappate khaM 1 khaM 2 pu 1 pu2|| 8 bhUtehiM Na khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| 9paNAta . khaM 1 kha 2 // Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 Nijjutti-cuNNisamalaMkiyaM [15 jamatItajjhayaNaM 610. bhAvaNA-jogasuddhappA jale NAvA va aahiyaa| ___NAvA va tIrasaMpattA saMbakammA tiuti // 5 // 610. bhAvaNA-jogasuddhappA0 silogo / bhAvanAbhiryogena zuddha AtmA yasya sa bhavati bhAvaNA-jogasuddha ppA / athavA bhAvanAsu yogeSu ca yasya zuddhAtmA / yathA jale'ntanaugacchantI tiSThantI vA na nimajjati, sa evaM hiNAvA va tIrasaMpattA yathA'sau niryAmikAdhiSThitA mArutavazAt tIraM prApnoti upAyAd yathA, tathA''yatacAritravAn jIvapotaH tapaH-saMyamamArutavazAt sajjJAnakarNadhArAdhiSThitaH saMsAratIramavApya sarvakarmebhyo tiuTTati chidyate ityarthaH // 5 // kiJca 611. atiudRtI ta medhAvI jANaM logaissa pAvagaM / khiMjaMti pAvakammANi NavaM kmmmkuvo|| 6 // * 611. atiuTTatI ta medhAvI. silogo| atIva truTyata aiuTTai atItya vA vadRti atiuddhRti, jANamANo 10 asaMjamalogassa pAvagaM yathA pacyate karma, tasya pApAni jAnAnasya tapaHsthitasya khijaMti pAvakammANi pUrvabaddhAni saMyamena niruddhAzravasya sataH navAni karmANi akurvataH // 6 // tasyaivoparatasya 612. akuvvato NavaM gatthi kammaM NAma vijaannto| __ gaccANa se mahAvIre je Na jAi Na mejjtii||7|| 612. akuvvato NavaM Natthi0 silogo / akurvato NavaM karma, niruddhesu AsavadAresu nAma parokSastavA(sUcA)diSu, 15karmaNAma kutaH ? akurvataH karmaNAM nAmApi nAsti, vijAnato hi karma karmanirjaraNopAyAMzca kuto bandhaH syAta ? / evaM karma tatphalaM saMvaraM nirjaropAyAMzca NaccANa se mahAvIre iti AyatacAritrI mahAvIryavAn sarvakarmakSaye sati na panarAyAti na vA majjate saMsArodadhau, na vA karma nirNIyate // 7 // AzravadvArairvA syAt kAtaro so 613. Na majjate mahAvIre jassa Natthi pureryo| vAyU va jaoNlamaMceti piyo logassa itthito||8|| 20 613. Na majate. silogo / mahAvIre jassa patthi purerayo, pUrvabaddhaM karmetyarthaH, pAvAI kammAI jassa'sthi purekatAI / syAt-katare AzravA ye nirodhyAH? ucyate- abrahmAdyAH / tadeva duzvaratvAdapadizyate-vAya [va] jAlaM aMceti, yathA vAyuH dIpajvAlAM aMceti kaMpeti NollasatItyarthaH, evaM sa bhagavAn priyaH, [yathA] lokasya striyaH, aMceti tti vA NAmeti tti vA egahu~, na tAbhirazcate, etAzca striyo nA''sevyAH // 8 // kizca 614. itthIo je Na sevaMti AdimokkhA hu te jnnaa| tejaNA baMdhaNummukkA NAvakhaMti jIvitaM // 9 // 614. itthIo je Na sevaMti0 silogo / striyo'pi trividhakaraNayogenApi Na sevante, Adi-madhyA'vasAneSu AyatacArittabhAvapariNatAH [tejanAH] te jaNA baMdhaNummukkA, te janA iti te sAdhavo mahAvIrA kAmAdibaMdhaNAto mukkA NAvakhaMti jIvitaM asaMjama-kasAyAdijIvitaM // 9 // 1degsaMpaNNA khaM 2 pu 1 pu 2 // 2 savvadukkhA tikhaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR. dii0|| 3tiudRtI u meM khaM 1 khaM 21 pavAdI0 // 4logaMsi khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| 5tiuTRti khaM 1 khaM 2 pu 2 vR0 dI0 / tuTRti pu 1 // pAzrIkhaM 1 // 7vijANati khaM 1 pu 1 vR0 dii0|| 8viNNAya se khaM 2 vR0 dii0|| 9mijai khaM 1 khaM2 pu1pura vR0 dii.|| 10mijatI khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR* dI / bhijatI vRpaa0|| 11 purekaDaM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 1 vR0 dI0 // 12 vAU va khaM 2 pu 1 pu2| vAu vva khaM 1 // 13 jAlamaccAMta piyA logaMsi ideg khaM 1 khaM 2 pu1 pa 2 va. dii| 14 AtImoM khaM 1 // Jain Education Intemational Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUyagaDaMgasutaM biiyamaMgaM paDhamo suyakkhaMdho / 615. aMtItaM picchato kiccA aMtaM pAvaMti kemmuNaM / suttagA0 610-20 ] kammuNA sammuhanbhUto je maggamaNusAsati // 10 // 615. [ atItaM picchato kiccA 0 silogo / ] aNavakakhamANA aNAgatamasaMyamajIvitaM vaTTamANaM NirubhittA, zeSamatItaM, taM atItaM picchato kiccA asaMyamajIvitaM, aMtaM pArvati sarvakarmaNAm / kahaM ? jeNa kammuNA sammuhanbhUto yenAsau karmAnIkasya kSapaNAya sammukhIbhUtaH; na parAGmukhaH, jeNimaM NANa- daMsaNa-carita -tavasaMjuttaM maggamaNusAsati aNNersi 5 ca kathayati, AtmAnaM cAnuzAsate // 10 // 616. aNusAsati puDho pANe vusimaM pUya NA''saMsati / aNAsate sadA daMte daDhe AratamehuNe // 11 // 616. aNusAsati puDho pANe0 silogo / anuzAsanto kardheto "pRthu vistAre" puDhai ti puDho vistareNa punaH punarvApANe aNuzAsati AyatacarittabhAvo vusimaM pUyaM NA''saMsati Na pattheti / kiJca - aNA [ sate ] sadA daMte anA - 10 zravo anAzrayo vA punarapi paThyate - " aNAsave sadA daMte" sadA nityakAle daMte iMdiya - goiMdiehiM daMte / mUlattaraguNesu mUlaguNadhArI [ga] yastvAd gRhyate - AratamehuNe uparatamaithuna ityarthaH // 11 // 617. NIyAre va Na lijjejjA chiNNasote' aNAile / aNAle sadA daMte saMdhiM patte aNelisaM // 12 // 617. NIyAre va Na lijejA 0 silogo / NikaraNaM daNDaH, daNDasthAnametad vyavasAnaM bandhanasthAnaM ca ityataH 15 tat sthAnaM na lIyate nikArataM na lijeja / chiNNasote, sotaM prANAtipAtAdi [ 3 ]ndriyANi vA rAgAdayazva aNAile ti aNAtureNa chiMditavvaM / punarapi paThyate ca - " aNAi ( 1 u ) le" sa evamanAkulaH sadA dAntaH / sandhAnaH sandhiH, bhAvasandhirmAnuSyam, karmasandhiH karmavivaraH, jJAnAdIni ca bhAvasandhiH / prAptaH aolisaM atulyamityarthaH // 12 // tassa ya618. aNelisassa khetaNNe Na virujjhena keNayi / maNasA vayasA caiva kAyasA caivaM aMtara // 13 // 241 0 618. aNelisassa khetaNNe * silogo | tasya [ a ] sadRzasya adharmasya khetaNNe jANageNa virujjhejja keNayi sapakkhaparapakkheNa vA / taM tu maNasA vayasA caiva yogatritaya- karaNatrayeNa aMtae iti yAvatkarmAnto vA bhavAnto vA // 13 // evaMvidho vA - 619. 'se cakkhu logassidha jaM kaMkhAya kareti aMtagaM / aMteNa khuro vahatI cakkaM aMteNa lohatI // 14 // 619. se cakkhu logassidha0 silogo / sa bhavyamanuSyANAM cakSurbhUtaH / yaH kiM karoti ? je kaMkhAya kareti 25 aMtagaM, kAGkSA nAma prArthanA kAmabhogAzA, aMtANi ca sevaMti / syAt ko guNaH ? ityataH punaH paThyate--aMteNa khuro vahatI, anteneti dhArayA, nAnyataH / cakaM aMteNa loTTatI cakramapyantena loTTati // 14 // iyamarthasaGkalikA 620. aMtANi dhIrA sevaMti teNa aMtakarA ihaM / iha mANussae ThANe dhammamArAMhagA NarA // 15 // 20 1 jIvitaM piTThato khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 2 kammuNA khaM 1 khaM 2.pu 1 pu 2 vRpA0 // 3 sammuhIbhUtA je khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 / sammuhabbhUtA je khaM 1 // 4 anusAsaNaM puDho pANI vasumaM pUyaNAsapa / aNAsate jate daMte khaM 1 khaM 2 pu1 pu 2 vR0 dI0 / pANe khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 / aNAsave cUpA0 // 5degNIvAre ya Na lIejA khaM 2 pu 1 pu 2 / NIyAre va Na lIpajjA khaM 1 // 6 'soyamaNA khaM 1 // 7 saMdhi patte maNe' khaM 2 | saMdhIpattamaNe khaM 1 // 8 ceva cakkhumaM khaM 1 khaM 2 pu1 pu 2 vR0 dI0 // 9 se hu cakkhU maNussANaM je kaMkhAe tu aMtae / khaM 1 kha 2pu1pu 2 vR0 dI0 // 10 rAhiuM parA khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // sUrya0 su0 31 For Private Personal Use Only Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 Nijutti-cuNNisamalaMkiyaM [15 jamatItajjhayaNaM 620. [aMtANi dhIrA0 silogo] / aMtAI ArAmodyAnAni vasatyartham , antaprAnta-bhUtAni AhArArtham , karmAzravAMzca na sevante, na teSu vartante ityrthH| tenaiva prAntasevitvenA''yatacAritrakarmA'ntakarA bhavanti iha dharme / syAdidamdharmAntamAsAdya kutrAntakarA bhavanti ? ucyate-iha mANussae ThANe manuSyabhave, athavA sthAnegrahaNAt karmabhUmiH gabbhavatiyasaMkhejavAsAuyattaM ca gRhyate / dharmamArAdhakA nAma aMta (?atta)dharma cAritradharma ca ArAdhayanti // 15 // tamArAdhya 621. NiTTitaTThA va devA vA uttarIe imaM sutaM / sutaM ca meyamegesiM amaNussesu No tadhA // 16 // 621. NihitaTThA va devA vA0 silogo / "R gatau" ityasyArtho bhavati, saMsArArthaH karmArthaH viSayArtha ityAdi, NidvitahA niSThAnaM ca yeSAM jJAnAdayo'rthAH gatAste bhavanti NihitahA, siddhyanta iti / tadabhAve devA uttarIyaM ti aNuttarovavAdiyA[di]kappesu vA uvavajamANA indra-sAmAnika-trAyastriMzakAdiSUttarIkeSu sthAneSUpapadyante, nA''bhiyogyA ityarthaH / 10 ajasuhammo jaMbu bhaNati-iti mayA suyaM titthagarasagAsAto, na khecchayocyate / idaM cAnyat-sutaM ca meyamegesiM, ca anukarSaNe, evaM mayA zrutaM yaduktaM 'sAdhavaH sidhyanti aNuttarA vA bhavanti' / idaM ca zrutam-amaNussesu No tadhA, amanuSyAH tisro gatayaH, na tAvantaM kurvanti yathA manuSyeSu / zAkyA vA bruvanti-'anAgAmino devA bhavanti, te hi devA nAntaM ( ?devA anAgatyAntaM ) kurvnti'| asmAkaM tu-'no anAgatyAntaM kurvanti' ityatakhaDyudAsArtha amaNussesu no tadhA, yathA anyeSAmiti vAkyazeSaH // 16 // 15 atha na yathA'manuSyeSu sarvanirjarA bhavati no tahA amaNussesu tesu desaNijarA [Na ] bhavati / uktaM hi-"sarvo'pi saMsArAntaH syAt" [ ] kiM tad jaM amaNussesu No tadhA bhavati ? ucyate622. aMtaM karaMti dukkhANaM ihamegesi AhitaM / AghAtaM puNa egesiM dullame'yaM samussae // 17 // 622. aMtaM karaMti dukkhANaM0 silogo / amanam antaH / duHkhAni karmANi / iheti iha pravacane / ekeSAM na 20 sarveSAm , asmAkamevaM AhitaM AkhyAtam / kiJca-AghAtaM puNa egesiM, AghAtaM AkhyAtam , punaH vizeSaNe, nAnyeSAm , eke vayameva / kimAkhyAtam ? dullame'yaM samussae, samucchrIyate iti samucchyaH zarIram, samucchritAni vA jJAnAdIni // 17 // kiMca: 623. ito viddhaMsamANassa puNo saMbodhi dullbhaa| dullabhA ya tadhaccA je dhammaTThIviditaparA-'parA // 18 // 25 623. ito viddhaMsamANassa0 silogo / ita iti ito manuSyAt / viddhaMsamANe vidvatthe / dharmAddhi vidvaMsamANassa ukkoseNa avaDDeNa poggalapariyaTTeNaM bodhI labbhati, mANussaM pi ukkoseNaM asaMkhejjA poggalapariyaTTA AvaliyAe asaMkhejatibhAgeNaM / kiJca dullabhA ya tahaccA je, arcA lezyA, tadheti tena prakAreNa, tathA arcA yeSAM te ime tadhaccA, yathA tIrthakarA visuddhArcAH, athavA yathA pratipattau lezyA tathA cAtyantaM bhavati dullabhA, vaDDamANapariNAmA avahitapariNAmA vA ityarthaH / dharma evArthaH, paraM zobhanam , tadyathA-mokSo mokSasAdhanAni ca, aparaM azobhanaM mithyAdarzanA-'viratyajJAnAdi, dharmArthasya 30 viditaM parA-'paraM yaiste durlabhAH dhammaTThIviditaparA-'parAH // 18 // ke te ? 105 tti me sutaM pu 1 vR0 dI0 // 2degNamegesiM khaM 1 // 3 dullabhAu tahaccAo je dhammaTTa vitAgare khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dii| tahavANaM khaM 1 / dhammaTTi khaM 2 pu 2 // Jain Education Intemational Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 243 suttagA0 621-29] sUyagaDaMgasuttaM viiyamaMga paDhamo suykkhNdho| 624. je dhammaM suddhamakkhaMti pddipunnnnmnnelisN| aNelisassa jaM ThANaM tassa jammakahA kuto? // 19 // 624. je dhamma suddhamakkhaMti0 silogo / suddhaM nirupahaM / AkhyAnti cAnucaranti ca / paDipuNNaM nAma sarvato virataM paDipuNNaM ahAkhyAtaM cAritram / aNelisaM atulyam, na kudharmajJAnAdibhistulyam tamanelisaM AkhyAnti cAnucaranti ca / tasya atulyAcArasya kuto janmakathA bhavati ? jJAto vA ? iti / athavA kathAsvapi tasya janmakathA nAsti // 19 // 5 ata evocyate-- 625. kuto kadAyi medhAvI uppajjaMti tthaagtaa?| tathAgatA ya apaDiNNA cakkhU attassa'NuttarA // 20 // 625. kuto kadAyi medhAvI0 silogo / kuta iti kutastasya anandhanasya bIjAGkuravat kadAciditi savvamaNAgatakAlaM uppajjati ? tti, na punarutpadyate manuSyatvenAnyatareNa vA janmanA, tathAgatA athAkhyAtIbhUtA mokSagatA vaa| ke tathAgatA?, 10 ucyate-tathAgatA ya [pranthAnaM 6400] apaDiNNA tIrthakarAH, cagrahaNAt kevalino gaNadharAzca, apaDiNNA apratijJAH, anAzaMsina ityarthaH, paraM AtmanazcakSarbhatA dezakAH nAyakAH, anuttarA jJAnAdinA // 20 // syAt kenaitaduktam ? ucyate 626. aNuttare ya ThANe se' kAsaveNa paivedite| jaM kiccA NivvutA ege NiTuM pAvaMti paMDie // 21 // 626. aNuttare ya ThANe se0 silogo / ThANaM AyatanaM carittaTThANaM / kAzyapasagotreNa varddhamAnena / tasya kiM 15 phalam ? ucyate-jaM kiccA NivvutA ege, NivvutA uvasaMtA / niSThAnaM niSThA taM NihANaM / paNDitaH pApADDInaH paNDitaH, aneke ekAdezaH // 21 // 627. paMDito vIriyaM laTuM NigyAyAya ptte| dhuNe puvakataM kammaM NavaM cAvi Na kuvvati // 22 // 627. paMDito vIriyaM labuM0 silogo / paMDiyaM vIriyaM saMjamavIriyaM tapovIriyaM ca, taM labdhvA karmanirghAtanAya 20 pravarttate / kena ? AyatacAritreNa / dhuNe puvvakataM kammaM tapasA dhunAti pUrvakRtaM karma, saMyamena ca na navaM kurute // 22 // saMyatAtmA tu san628. Na kuvvati mahAvIre aNupuvvakaDaM rayaM / rayasA sammuhIbhUtA kammaM heccANa jaM mataM // 23 // 628. Na kuvvati mahAvIre0 silogo / NANavIriyasaMpaNNo aNupuvvakaDaM NAma micchattAdIhiM kammahetUhiM vaTuMteNa 25 anusamayakRtaM rIyate iti rajaH / kizca-rayasA sammuhIbhUtA, tasyAnupUrvakRtasya rajasaH kSapaNAya parISahANAM ca parAnIkasyeva sammukhIbhUtAH / athavA "sammuhA udbhUtAH" uttIrNA ityarthaH / kammaM heccANa jaM mataM karma hitvA kSapayitvetyarthaH, jaM mataM ti yanmataM yadicchitaM sarvasAdhuprArthitaM syAt / / 23 / / kiM tat ? ucyate 629. jaM mataM savvasAdhUNaM taM mataM sallagattaNaM / sAdhaittANa taM tiNNA devA vA abhaviMsu te // 24 // 30 1 katAi khaM 2 pu 1 pu 2 / kayAti khaM 1 // 2degkkhU logassa'Nu khaM 1 kha 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 3ya khaM 2 pu2|| 4 paveite khaM 2pu1pu2|| 5NivvuDA khaM 1 khaM 2 pu 1 pu2 // 6 paMDiyA khaM 1 kha 2 pu1pu2 // 7pavattagaM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii0|| 8degkaI khaM 1 kha 2 pu 1pu 2 // 9 sammuhunbhUtA cuupaa0|| 10 sAhatittANa khaM 1 // Jain Education Intemational Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 Nijutti-cuNNisamalaMkiyaM [16 gAhAsolasagajjhayaNaM 629. jaM mataM savvasAdhUrNa0 silogo / yat sarvasAdhumataM tadidameva NigaMthaM pAvayaNaM sarvakarmazalyaM kuntatIti chinattItyarthaH / sAdhaittANa taM tiNNA ArAdhayitvetyarthaH, NavavidhAe ArAdhaNAe tiNNA saMsArakaMtAraM / sAvasesakammANo vA devA vA abhaviMsu te , tIrNA ityatikrAntakA nirvRtA devAzca abhaviSyannityatikrAnta evamabhaviSyana ucyate // 24 // 630. abhaviMsu purA 'vIrA AgamissAvi suvvtaa| duNNivodhassa maggassa aMtaM pAdukarA tiNNa // 25 // tti bemi // ||jmtiitN sammattaM // 15 // 630. abhaviMsu purA vIrA0 silogo / virAjanta iti vIrAH / sAmprataM taranti devA vA bhavanti / anAgate vyapadizyate-AgamissA vi suvvatA tariSyanti devA vA bhaviSyanti / ke te ? ucyate-duNNibodhassa maggassa, niyataM nizcitaM vA duHkhaM nibodhyate durNibodhaH jnyaanaadimaargH| aMtaM pAdukarA amanamantaH, prAduSkurvantIti / taramANA tIrNA iti // 25 // // AdAnIyaM paMcadasamadhyayanaM jamatItaM pi vuccati // 15 // 1dhIrA khaM 1 pu 1 pu 2 // Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suttagA0 630 NijjuttigA0 130-34] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| [solasamaM gAhAsolasagajjhayaNaM] paNANA gAhajjhayaNassa cattAri aNuogadArA, adhikAro appagaMtheNa piMDagavayaNeNaM-jaM paNNarasasu vi ya ajjhayaNesu bhaNitaM [taM] savvaM idhaM sUijjai / NAmaNipphaNNe egapadaM gAha tti // NAmaM ThavaNAgAdhA davvagAdhA ya bhAvagAdhA ya / pattaya-potthayalihitA hoti imA davvagAdhA tu // 1 // 130 // NAmaM ThavaNA0 gAdhA / pattaya0 gAdhaddhaM / vatirittA davvagAhA pattaya-potthayalihitA / jadhA vIra-vasabha-mArANaM kamaladalANaM catuNha NayaNANaM / muNivai ! muNiyavisesA acchIsu tumaM ramai lacchI // 1 // ] 10 athavA imA ceva gAthA yasminneva [ patre] pustake vA likhitA // 1 // 130 // hoti puNa bhAvagAdhA sAgAruvayogabhAvaNiphaNNA / - madhurAbhidhANajuttA teNai ya gAhaM ti NaM beMti // 2 // 131 // hoti puNa bhAvagAdhA0 gAhA / suovaogo sAgArovayogo tti kAUNa khayovasamiyaM savvaM sutaM ti kAtUNa khayovasamiyaNi phaNNA / sA puNa madhurAbhidhANajuttA, coyaMto vA pucchaMto vA pariyaTTato vA gAyatIti gIyate vA gAdhA // 2 // 15 131 / / asyA niruktam gAdhIkatA ya atthA ardhevA sAmuddaeNa chaMdeNaM / eeNa hotI gAdhA eso aNNo vi pjaao|| 3 // 132 // gAdhIkatA ya atthA0 gAdhA / adhnatA ityarthaH / adhavA sAmuddaeNa chaMdeNa [eeNa] hoti gAdhA eso aNNo vi pjjaao||3|| 132 // 20 paNNarasasu ajjhayaNesu piMDitatthesu je avitahaM ti / piMDitavayaNeNa'tthaM gaheti jamhA tato gAdhA // 4 // 133 // paNNarasasu ajjhayaNesu piDita0 gAdhA / gAthAlakkhaNavad iti to gAdhA, paNNarasasu vi ajjhayaNesu piMDitatthA avitathaM ihaM sUyitA / tammi evaM piMDitavayaNeNa gAdhIkate atthe jatitavvaM ghaDiyavvaM gaMtavvaM ca teNa paMthovadesaNA tato gAdhA // 4 // 133 // solasame ajjhayaNe aNagAraguNANa vaNNaNA bhnniyaa| gAdhAsolasaNAma ajjhayaNamiNaM vavadisaMti // 5 // 134 // // gAhAsolasamaM ajjhayaNaM samattaM // 16 // samatto sUyagaDassa paDhamo suyakkhaMdho // 1 // 1potthaga-pattagalihitA sA hoI davva khaM 2 pu2 2"NippaNNA khaM 1 // 3 teNaM gApu 2 vR0|| 4va khaM 1 khaM 2 pu2 vR0|| 5ahavaNa sAkha 2 pu 2 // 6 chaMdeNaM khaM 2 pu 2 // Jain Education Intemational Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 Nijjutti-cuNNisamalaMkiyaM [16 gAhAsolasagajhayarNa solasame ajjhayaNe0 gAdhA / evametesu vi solasasu vi gAdhAsolasaesu yathoktAdhikArikeSu aNagAraguNA varNyante, aguNAMzca darzayitvA pratiSidhyante / yena teSAM SoDazAnAmadhyayanAnAM gAdhA solasamIti tenocyate gAthASoDazAni // 5 // 134 ||nnaamnnipphnnnno gto| suttANugame suttamuccAretavvaM 631. ahAha bhagavaM-evaM se daMte daviye vosahakAye tti vaicce| mAhaNe ti vA 1 samaNe tti vA 2 bhikkhu tti vA 3 giggaMthe tti vA 4 // 1 // 631. ahAha bhagavaM0 sUtram / athetyayaM maGgalavAcI Anantarye ca draSTavyaH / yadidamuditaM paJcadazAnAmabhyayanAnAmantare vartate, Adau maMgalaM "bujjheja" [sUtra 1] tti, ihApyathazabdaH ante, tena sarvamaGgala evAyaM shrutskndhH| bhagavAniti tIrthakaraH evamAha, je etesu paNNarasasu ya ajjhayaNesu sAdhuguNA vuttA tesu vijdhaavtthito| tattha paDhamajjhayaNe sasamaya parasamayavid sammattAvatthito 1 bitiyajjhayaNe NANAdIhiM vidAlaNIehiM kammaM vidAlaMto 2 tatie jahAbhaNite uvasagge 10 sahamANo 3 tattha vi asthIparIsaho garuo tti tajjayakArI cautthe 4 paMcame Narae NaragavedaNAhiMto ubviyamANo tappAyogakammavirato 5 chaDhe jadhA bhaTTAraeNa jatitaM evaM jatamANo, avi ya titthayaro suramahio cauNANI sijjhitavvayadhuvammi / aNigRhitabala-virio tavovadhANesu ujjamati // 1 // kiM puNa avasesehiM dukkhakkhayakAraNoM suvitadhehiM / hoi Na ujjamitavvaM sapaJcavAyammi mANusse ? // 2 // [mAcA0 ni0 gA0 278-79] 6, 15 sattame kusIladose jANato te pariharito susIlAvatthio7 aTThame paMDitaviriyasaMpaNNo 8 Navame dhammabhaNitaM dhammamaNucaraMto 9 dasame saMpuNNasamAdhijutto 10 ekkArasame sammaM bhAvamaggapavaNNo 11 bArasame kutitthiyarisaNANi jANamANo asaddahato 12 terasame sirasaguNa-dosavidU sissaguNe NisevamANo 13 coisame pasatthabhAvagaMthabhAvitaprA 14 paNNarasame AyatacarittAvatthito 15, evaMvidho bhavati daMte davie vosahakAye tti vacce, tattha daMte iMdiya-NoiMdiyadameNaM, iMdiyadamo soiMdiyadamAdi paMcavidho, NoiMdiyadamo kodhaNiggahAdi catuvidho / davie rAga dosrhito| vosaTTakAe tti apaDikamma20 sarIro, ucchUDhasarIre tti vuttaM hoti, [iti ] evaMvidho vAcyaH / mAhaNe ti vA samaNe tti vA bhikkhu tti vA [NiggaMthe tti vA ] mA haNaha savvasattehiM bhaNamANo ahaNamANo ya mAhaNo bhavati 1 / mittA-'risu samo maNo jassa so bhavati samaNo, athavA "Natthi ya se koi veso pio v."| [anu0 patra 256 tathA Ava0 ni0 gA0868] 2"bhidira vidAraNe" kSu iti karmaNa AkhyA, taM bhiMdato bhikkhU bhavati 3 / bajjha-'bbhaMtarAto gaMthAto Niggato NiggaMtho 4 / evametegaTThiyA mAhaNaNAmA cattAri, vaMjaNapariyAeNa vA kiMci NANattaM, atyo puNa so ceva // 1 // 632. paDiyAhu-bhaMte! kadhaM daMte davie vosaTTakAe tti vacce? mAhaNe tti vA samaNe tti vA bhikkhu tti vA NiggaMthe tti vA ?, taM No brUhi mahAmuNI! / iti viratasavvapAvakamme pijja-dosa-kalaha-abbhakkhANa-pesuNNa-paraparivAda-arati-rati-mAyAmosa-micchAdasaNasalle virate samite sahite sadA jate No kujjhe No mANI mAhaNe tti bacce 1 // 2 // 632. paDiyAhu bhaMte ! * silogo (sUtram) / sisso paDibhaNati, AyariyaM pucchati tti yaM hoti / athavA AhuH 30 gaNadharA:-bhaMte ! tti bhagavato titthagarassa AmaMtaNaM / kadhaM daMte davie , kathamiti pariprazne, kathamasau paNNarasajjhayaNesu vi daMte daviai vosahakAe sa vAcyaH, mAhaNe tti vA eka ? taM No brUhi mahAmuNI!, taditi tatkAraNaM brUhi me mhaamune| 1bhagava-daMte khaM 1 pu 1 pu 2 // 2 vucce khaM 2 pu 1 pu 2 // 3 atra sUtre tti sthAne sarvatra ha vartate saM 1 kha 2 pu 1 pu 2 // 4degviritto vA0 mo0|| 5'yarocauNANI suramahio si AcA0ni0 pAThaH // 6 dhANammi u AcA0 ni. pAThaH // 7NA suvihipahiM AcA0 ni0 pAThaH // 8paDiAha saM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 9 iti virate sava saM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii.|| 10 kammehiM pivR0 dI0 // 11 eka iti catuHsaGkhyAdyotako'kSarAGkaH // Jain Education Intemational Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 sutsANi 631-34] sUyagaDaMgasuttaM biiyamaMgaM paDhamo suykkhNdho| 247 evaM pucchito bhagavaM paDibhaNati-iti viratasavvapAvakamme, iti evaMvidheNa pakAreNa je ete ajjhayaNesu guNA vuttA tahiM vutto viratasabapAvakammo, savvasAvajjajogavirato tti bhaNitaM hoti / athavA viratasavvapAvakammo tti sutteNa ceva bhaNitaM, taM jadhA-pijja-dosa-kalaha-abbhakkhANa-pesuNNa-paraparivAda-arati-rati-mAyAmosa-micchAdasaNasalle / tattha peja pemma, rAgo tti bhaNitaM hoti / doso aprItiH / kalaho viggaho sapakkha-parapakkhe vA / abbhakkhANaM asabbhUtAbhiniveso yathAtvamidamakArSIH / paisuNNaM kareti pisuNo / paraM parivadati dussIlAdIhiM [paraparivAdo], / aratI dhamme / adhamme ratI / / mAyAmosaM mAyAsahitaM yadanRtam / micchAdasaNaMNatthi Na Nicco Na kuNati kataM Na vedeti Natthi vvANaM / Natthi ya mokkhovAyo cha mmicchattassa tthaannaaii||1|| [sanmatitarka kA0 3 gA0 54] etaM sallaM micchAdasaNasallaM / evamAdIsu pAvakammesu jo virato so viratasavvapAvakamme / IriyAdIhiM smito| NANAdIhiM shito| sadA savvakAlaM, "yatI prayatne" sarvakAlaM prayatnavAniti / No kujjhejja, Na mANaM karejja / evaMvidha-10 guNajutto vIsatthehiM satthamugghADehiM vavadissati mAhaNe ti bacco bhaNa(Na)ti 1 // 2 // zramaNaguNaprasiddhaye'padizyate 633. ettha vi samaNe aNissite aNidANe AdANaM ca ativAtaM ca bahiddhaM ca kodhaM ca mANaM ca mAyaM ca lobhaM ca pejaM ca dosaM ca, iccevaM jAto jAto AdANAto appaNo padosa~hetU tAto tAto AdANAto puvvaM paDivirate bhavati daMte davie vosaTThakAe samaNe tti vacce 2 // 3 // 633. ettha vi samaNe0 [sUtram ] / ya ete pApakarmaviratAdyAH mAhaNaguNA vuttA jAva mAhaNe tti, etthaM guNagaNe samaNo tti vcco| anena sUtreNa ime cAnye, taM jadhA-aNissite aNidANe, aNissite tti sarIre kAma-bhogesu ya / aNidANe tti Na NidANaM kareti / AdANaM ca yenA''dIyate tadAdAnam, rAga-dveSau hi karmAdAnaM bhavati / ativAtaM ca vAyuH prANA balaM prANA iMdiyapANA ebhyaH jo atipAtaH prANAtipAta ityarthaH / bahiddhaM maithuna-parigrahau, egaggahaNe sesANa vi musAvAdA- dattAdANANaM gahaNaM kataM bhavati / uktA mUlaguNAH / uttaraguNAstu-kodhaM ca mANaM ca mAyaM ca lobhaM ca pejaM 20 ca dosaM ca, icce jAto jAto AdANAto, iti evaM iccevaM, jato jato prANAtipAtataH mRSAvAdAdvA AtmanaH pradveSahetUna pazyati tasmAd AdAnam , karmaheturityarthaH, puvvaM paDivirate tti pUrvam AdAveva tato virato bhAvaprANAtipAtaveramaNamanuvarttate, ekagrahaNAca mRSAvAdAdivirato'pi / sa evaM bhavati daMte iMdiyadameNaM, davio rAga-ddosarahito, vosaTrakAe gacchavAsI gacchanirgataH, samaNe iti vAcyaH 2 // 3 // bhikSuridAnIm 634. etthaM pi bhikkhU aNuNate NAvaNate daMte davie vosaTTakAe saMvidhuNIya 25 virUvarUve parIsahovasagge ajjhappajogasuddhAdANe uvahite ThitappA saMkhAe paradattabhoI bhikkhu tti vacce 3 // 4 // 634. etthaM pi bhikkhU0 [ sUtram ] / jato pAvakammaviratAdiNo mAhaNaguNA buttA, ettha vi bhikkhU / ime cAnye, taM jahA-aNuNNate NAvaNate, Na uNNate aNuNNate / uNNao NAmAdi catuvidho, davvuNNato jo sarIreNa uNNato, so bhayito, bhAvuNNato jAtyAdimadastabdho eva syAt / avanato'pi zarIre bhajitaH, bhAve tu dInamanA na syAt , alAbhena vA 30 'Na me koi pUyeti' tti Na dummaNo hoja / daMte davie vosaTTakAe pUrvavat / saMvidhuNIya virUvarUve parIsahovasagge 1 ca musAvAyaM ca bahiddhaM khaM 1 khaM 2 pu 1 bR0 dI0 // 2 kohaM ca lobhaM ca pu 2 / atra pAThabhede "AdyantagrahaNe madhyasyApi grahaNam" iti krodha-lobhagrahaNe mAna-mAyayorapi grahaNaM boddhavyam // 3 jato jato khaM 1 khaM 2 pu 1 // 4 sahetuM tato tato khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 5degvirate virate pANAivAyAo daMte khaM 2 pu 1 pu 2 / virate pANAivAyA siA daMte sA0 / virate siyA daMte vR0 dii.||6punngnne cuuspr0|| 7 vAtu: pu0|| 8degNNate viNIe NAmae daMte khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dii| "aNuNNae NAvaNae mahesI" uttarA0 a0 21 gA0 20 / "aNunae nAvaNae appahiDhe annaaule|" dazavai0 a0 5 u01 gA0 13 // Jain Education Intemational Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 Nijutti-cuNNisamalaMkiyaM [16 gAhAsolasagajjhayaNaM tti, egIbhAveNa vidhuNIya saMvihuNIya / virUvarUve tti aNegappagAre bAvIsaM parIsahe divvA sauvasagge / ajjhappajogasuddhAdANe adhyAtmaiva yogaH adhyAtmayogaH, adhyAtmayogena zuddhamAdatta iti ajjhatthajogasuddhAdANe / uvahite sNjmutttthaannennN| ThitappA NANa-dasaNa-carittehiM / saMkhAe parigaNettA guNa-dose / paradattabhoi tti parakaDa-paraNihitaM phAsuesaNijjaM bhuMjati tti / evaMvidho aTThavidhakammabhettA bhikkhu ti vacce 3 // 4 // idANiM NiggaMtho 635. ettha vi NiggaMthe ege eMgavidU buddhe chipaNasote susaMjate susamie susAmAie AtappavAdapatte vidU duhato vi sotapalicchaNNe No pUyaNaTThI dhammaTThI dhammavidU NiyAgapaDivaNNe samayaM care daMte davie vosahakAe NiggaMthe tti vijaM / sevamAyANadha bhyNtaaro||5||tti bemi // ||gaahaasolsgjjhynnN // 16 // paMDhamo suyakkhaMdho smmtto||1|| 10 635. ettha vi NiggaMthe0 [sUtram ] / jahadiDhesu ThANesu vadRti, te vi ya samaNa-mAhaNa-bhikkhuNo / NiggaMthe kiMci NANattaM, taM jadhA-ege egavidU, ege davvato bhAvato ya, jiNakappio davvego vi bhAvego vi, therA bhAvato ego, davvato kAraNaM prati bhaitA / egavidU eko'haM na ca me kazcit , athavA "egaMtie vid" egaMtadiTThI oe, "iNameva NiggaMthaM pAvayaNaM0" [zramaNaprati0] nAnyat / buddhi tti dhammo buddho| sotAI kammAsavadArAI, tAI chiNNAI jassa so chinnnnsoto| loge vi bhaNNai-"chiNNasottA Nadi" tti / suGa saMjate susaMjate / sudu samie susamie / samabhAvaH sAmAyikam , sobhaNa15 sAmAie susAmAie / AtappavAdappatte vidu tti, appaNo pavAdo attappavAto, yathA-astyAtmA nityaH amUrtaH kartA bhoktA upayogalakSaNaH, ya evamAdi AtappavAdo so ya patteyaM jIvesu atthi tti, na eka eva jIvaH sarvavyApI, evaM jAnAno vid vidvAn / dahato tti davvato bhAvato ya, sotANi iMdiyANi, duvvato sNkucitpaanni-paado| lAssuttikAraNANi suNamANo vi Na suNati pecchamANo vi Na pecchati / bhAvato iMdiyatthesu rAga-hosa Na gacchati // 1 // W ato duhato vi sotapalicchaNNe / No pUyaNaTThI NAma Na pUyA-sakArAdi pattheti, pUejamANo vi Na sAdijjai paMcasamito / dhammaTThI NAma dharmameva ceSTate bhASate vA, bhuGkte sevate, nAnyat prayojanam / dhammavidu tti sarvadharmAbhijJaH / niyAgaM NAma carittaM taM paDivaNNo / samiyaM care samyak caret / daMte davie vosahakAe evaMguNajAtIe NiggaMthe tti vijaM ti, vijaM ti vidvAn / sevamAyANadha bhayaMtAro tti, sa iti nirdezaH, sa mAhaNaH samaNaH bhikkhU NiggaMthe tti vA evaM anena prakAreNa prayuktaH AyANadha, bhae geNhadhi, bhayaMtAro bhae ihalogAdibhayAt traataaro||5|| 25 bemi tti ajasuhammo jaMbuNAmaM bhaNati / bhagavato vaddhamANasAmissA''deseNa bravIti, na svecchayeti / / // gAthASoDazakacUrNiH // 16 // // paDhamo suyakkhaMdho sammatto // 1egatie vidU cuupaa| egaMtavidU vRpA0 // 2 saMchiNNasote khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 3 AyavAda khaM 1 pu1 vR0 dI0 // 4 licchiNNe khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 vR0 dI0 // 5 pUyA-sakkAra-lAbhaTThI dhammaTThI pu 2 vR0 dI0 // 6 samiyaM khaM 1 khaM 2 pu 1 pu 2 // 7tti vcce| se evameva jANaha jamahaM bhayaM khaM 2 pu 1 pu 2 vR* dI / tti vacce / se evamAyANaha jamahaM bhayaM khaM 1 // 8 gAhA satta sayANi / paDhamo suyakkhaMdho bIyamAgamassa khaM 1 // Jain Education Intemational Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education Interational