________________
१३६
णिज्जुत्ति-चुण्णिसमलंकियं [५ णिरयविभत्तिअज्झयणे बिइओ उद्देसओ ३३१. कंडूसु पक्खिप्प पयंति वालं० वृत्तम् । अयकोह-पिट्ठ-पयणगमादीसु पयणगेसु पक्खिप्प । बाला ते भयतो भुजिगा इव डज्झमाणा उप्फिडंति, “णेरइयाणोप्पातो उर्दू पंचेव जोअणसयाइं।" [जीवा० प्रति० ३ उ० ३ सू० ९५ पत्र १२९-१]। ते उड्डकाएहिं विलुप्पमाणा, उड्डकाया णाम द्रौणिकाकाः, ते उप्फिडिंता वि सन्ता उड्ढकाएहिं विविधेहिं अयोमुहेहिं खजंति । खजमाणा भक्खितसेसा भूमिसंपत्ता अवरेहिं खजंति सणफतेहिं, न शक्यते धारयितुमित्यर्थः, सिंघ5 व्याघ्र-मृ?)ग-शृगालादयः विविधाः ॥७॥ _३३२. समूसितं णाम विधूमठाणं, विगिचमाणा कलुणं थणंति।।
अधोसिरं कटु 'विगंतिऊणं, अयं व सत्थेहिं समूसवेंति ॥८॥ ३३२. समृसितं णाम विधूमठाणं० [वृत्तम्] । तत्थ ते णेरइया समूसविजंति, ओसवितं असवितं विनाशितमित्यर्थः । विधूमोऽग्निस्थानम् , विधूमो नामाग्निरेव, विधूमग्रहणाद् निरिन्धनोऽग्निः स्वयं प्रज्वलितः, सेन्धनस्य ह्यग्नेरवश्यमेव 10 धूमो भवति। अथवा विधूमवद्, विधूमानां हि अङ्गाराणामतीव तापो भवति, यदि त्वया तनुतं (?) वा न वा यस्मिन् विकृत्यमानाश्च छिद्यमानाश्च कलुणं थणंति, कलुणमिति अपरित्राणं निराक्रन्दमित्यर्थः, सपरित्राणा हि यद्यपि स्तनन्ति कूजन्ति वा तथापि तन्नातिकरुणम् । अथवा "यत्र उवियंता" छुभमाना इत्यर्थः । अथवा "जंसि विउक्तता" विविधमनेकप्रकारं उत्क्रान्ता विउक्ता । अधोसिरं कट्ट विगंतिऊण, अधोसिरं काउं केइ विगित्तंति, केइ विगंतिऊणं पच्छा अधोसिरं बंधति । अयो
छगलगो, अयेन तुल्यं अयवत् , यथा अय इव कप्पणी-कुहाडीहिं केइ कुसितं कधंचि चकम्ममाणं फुरुफुरेंतं वा कप्पणि15 कुहाडीहिं सत्थेहिं समूसवेंति छिंदंति, एवं ते एवं कुसितं अकुसितं वा छिदंति । अधवा अयमिति लोहं, जधा लोहं तत्तेल्लयं छिज्जति एवं वा ॥ ८॥ किश्च
३३३. समूसिता तत्थ विसूणितंगा, पक्खीहिं खजंति अयोमुहेहिं ।
'संजीवणा णाम चिरद्वितीया, जंसी पया हम्मति पापचेता ॥९॥ ३३३. समूसिता तत्थ विसणितंगा. वृत्तम् । समूसिता नाम खंभेसु उड्डा बद्धा, तत्थ विसूणिताणि अंगाणि 20 जेसिं तेमे विसूणितवदनाः, तएवं सरसविसूणितंगा काक-गृध्रादिभिर्भक्ष्यन्ते । संजीवणा णाम चिरद्वितीया, एवं यथोद्दिष्टै
वेदनाप्रकारैर्भक्ष्यमाणाश्च स्वाभाविकैर्निरयपालकृतैर्वा पक्ष्यादिभिः छिन्नाः कथिता वा मूर्च्छिताः सन्तो वेदनासमुद्भातेन समोहता सन्तो मृतवदवतिष्ठन्ति । यथेह मूच्छिता उदकेन सिक्ताः पुनरुज्जीविता इत्यपदिश्यन्ते एवं ते मूच्छिताः सन्तः पुनः पुनः सञ्जीवन्तीति सञ्जीविनः, सर्व एव नरका संजीवणा । चिरद्वितीया णाम जधण्णेण दस वाससहस्साणि उक्कोसेणं
तेत्तीससागरोवमाणि । अथवा चिरं मृता हि ठंतीति चिरद्वितीया, नरकानुभावात् कर्मानुभावाच यद्यपि पिष्यन्ते सहस्रशः 25 क्रियन्ते तथापि पुनः संहन्यन्ते, इच्छन्तोऽपि मैत्तु तथापि न म्रियन्ते । पापचेत त्ति पूर्व पापचेता आसीत् सा प्रजा, साम्प्रतमपि न तत्र किश्चित् कुशलचेता उत्पद्यते येनापापचेता सा प्रजा स्यादिति ॥ ९ ॥ अयं चापरो यातनाप्रकारः
३३४. तिक्खाहिं सूलाहिं वधेति बाला, वसोवगं सोवरिया व लड़े।
ते सूंलविद्धा कलुणं थणंति, एगंतदुक्खं दुहतो गिलाणा ॥१०॥ ३३४. तिक्खाहिं सूलाहिं वधेति बाला० वृत्तम् । लोहमयैः शूलैत्रिशूलैश्च यथा नामनिष्पन्ने निक्षेपे वधयन्तीति 30 विधंति, वशं उपगता वशोपगाः, शावरिका इव वशोपगं महिषं वधयन्ति । पठ्यते च-"वसोपगं सावरिया व लढे" सबरा
१°णगमणादीसु चूसप्र०॥ २ उक्कोसं पंच जो इति जीवा० पाठः॥ ३°ठाणं, जं सोयतत्ता कलुर्ण खं १ ख २१ पु २ वृ० दी। 'ठाण, जंसि उवियंता कलुणं चपा० । ठाणं, जसि विउक्कंता कलुणं चूपा० ॥ ४ वियत्तिऊणं खं १ पु १। विगसिऊणं खं २ पु २॥ ५समोस' खं १ ख २ पु १ पु २॥ ६संजीवणी खं १ खं २ पु १ पु २ वृ० दी० ॥ ७मृत्यु त° वा. मो० ॥ ८सूलाहितिवाययंति, वसोगयं सावययं व लद्धं वृ० दी। सूलाहिऽमितावयंति, वसोवर्ग सोअरियं व लई खं १ पु १ । सुलाहि निवाययंति, वसोवगं सोवरियं व लद्धं खं २ पु २॥ ९ वसोपगं साबरिया व लद्धं चूपा० ॥ १०सूलभिन्ना खं १ पु२॥
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org