Agam 02 Ang 02 Sutrakrutangsutra Vol 1 Niryukti

SR No.: 001152
Original Sutra Author: Bhadrabahuswami
Author: Punyavijay
Publisher: Prakrit Granth Parishad
Publication Year: 1975
Total Pages: 262
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Agam, Canon, Metaphysics, G000, G001, & agam_sutrakritang
File Size: 8 MB

Page 57

४६
णिज्जन्ति - चुण्णिसमलं कियं
[ १ समयज्झयणे चउत्थो उद्देसओ
अपरिचयस्य च भिक्षोः कथं शरीरयापनाप्रक्रिया स्यात् ? इति न च शारीरो धर्मो भवति, तत उच्यते — कडेसु घासमेसेज० सिलोगो । अथवा " जावए " त्ति वुत्तं [ सूत्रगा० ७६ ] सा चेयं यापना
७८. कडेसु घासमेसेज विऊ दत्तेसणं चरे ।
अगिद्धे विमुक्ते य ओमाणं परिवज्जए ॥ ४ ॥
5
७८. कडेसु घासमेसेज० । तैरेवाऽऽरम्भ - परिग्रहवद्भिः पचमानकैः अर्थाय कृतेषु प्रासुकीकृतेष्वित्यर्थः, प्रस्यत इति ग्रासः, तेषु कृतवत्सु स भिक्षुर्याचेत, यदुक्तमेषणीयं चरेत्, “चर गति-भक्षणयोः” भुञ्जीतेत्यर्थः । एवमाहार- उवधि- सेजाओ वि । तदपि भुञ्जानः अगिद्धे विप्पमुक्के य, अगिद्धो अरक्त इत्यर्थः, बायालीसदोसविप्पमुक्कं एसणं चरेदिति गवेसणा गहणेसणा य गहिताओ । अगिद्धे त्ति घासेसणा । विप्पमुक्के न्ति न तेष्वाहारादिषु ममीकारः कर्त्तव्यः, यत्र वा इष्टो आहारो लभ्यते तत्रापि कुले ग्रामे वा न सङ्गः कार्य इत्यतो विष्पमुक्तो य । ओमाणं परिवञ्जए त्ति, सपक्ख-परपक्खओमाणपेल्लियं 10 च खेत्तं वज्जेतव्यं, ना भूद् एवं दोषाः स्युरिति । उवहि- सेज्जादि वि जोएज्जा आदिग्गहणं ॥ ४ ॥ किचुवमाधिकारो गतो । समयाधिकारो ऽनुवर्त्तत एव । लोकस्य च पाषण्डलोकस्य च तदधिकारेऽनुवर्त्तमाने इदमपदिश्यते—
७९. लोगावायं णिसामेज इहमेगेसि आहितं ।
विपरीत पण्णसंभूया अण्णोष्णबुइताणुगा ॥ ५ ॥
७९. लोगावायं णिसामेज • सिलोगो । लोका नाम पाषण्डा गृहिणश्च, लोकस्य लोकयोर्वा वादः लोकवादस्तावत्15 "अनपत्यस्य लोका न सन्ति गावान्ताः नरकाः, तथा गोभिर्हतस्य गोन्नस्य नास्ति लोकः ।" [
] तथा
सिं सुणया क्खा विप्पा देवा पितामहा काया । ते लोगदुव्वियड्ढा दुक्खं मोक्खा विबोधितुं ॥ १ ॥
[
1
तथा पुरुषः पुरुष एव, स्त्री स्त्रीत्येव । तथा पाषण्डलोकस्यापि पृथक् तयोरिव प्रसृताः — केषाञ्चित् सर्वगतः असर्वगतः नित्योऽनित्यः अस्ति नास्ति चात्मा, तथा केचित् सुखेन धर्ममिच्छन्ति केचिद् दुःखेन, केचिद् ज्ञानेन, 20 केचिदाभ्युदयिकधर्मपराः नैव मोक्षमिच्छन्ति । इहेति इहलोके आहितं आख्यातम् । पठ्यते च – “लोकावादं णिसामेत्ता " णिसामेत्ता जाणत्तायण सदहेज्ज, लोकस्वभावो नाम अज्ञानिध्याद् यत्किञ्चिद्भाषिता । उक्तं च—
1
एवंस्वभावः खलु एष लोकः न स्वार्थहानिः पुरुषेण कार्या ।
[
J
अथ कस्मान्न श्रद्धेयाः परसमयाः ? इति यस्मात् ते विपरीतपण्णसंभूया त्रयाणामपि ज्ञानानां विपरीतया प्रज्ञया 25 सम्भूताः । उक्तं हि – “मति श्रुत-विभङ्गा विपर्ययश्च" [ तत्त्वा० भ० १ सू० ३२ ], विपरीतप्रज्ञा सञ्जाता येषां ते विपरीतपण्णसंभूता । अन्योन्यस्य बुइतं अणुगच्छंतीति अण्णोष्णवुइताणुगा । तत् कथ्यं ( कथम् ? ), व्यासोऽपि हि इतिहास्यमानयनम(? यन्न)न्यस्य वचः प्रमाणीकरोति, तद्यथा - 'अनुकपेन ऋषिणा एवं दृष्टम्, अन्येनैवम्' इति, नान्योन्यस्य वचनमतिवर्त्तते, प्रायेण हि वार्तानुवार्त्तिको लोकः । तथा चोक्तम् — “तानुगतिको लोकः०” [ ] ॥५॥
अस्यामेव लोकचिन्तायां केचित् पाषण्डास्तच्छ्रावकाचैवं प्रतिपन्नाः
१ विज्जू १ ॥ २ 'जते खं १ खं २ पु १ पु २ ॥ ३ लोगवायं णिसामेजा खं १ ख २ पु १ पु २ वृ० दी० । लोकावादं णिसामेत्ता चूपा० ॥ ४ संभूतं अण्णत्ततयाणुगं वृ० दी० । संभूतं अण्णण्णबुतिताणुयं खं १ । 'संभूतं अणु (ण्णु) ण्णबुतिताणुगं पु१२ । संभूतं अण्णं ति बुतिताणुगं खं २ ॥ ५ लोकवादं पु० सं० ॥ ६ "गतानुगतिको लोको न लोकः पारमार्थिकः । पश्य मूर्खेण लोकेन हारितं ताम्रभाजनम् ॥” इति सम्पूर्णः श्लोकः ॥
For Private
Personal Use Only