________________
७९
सुत्तगा० १६५-६७ णिज्जुत्तिगा० ४५-४६ ] सूयगडंगसुत्तं विइयमंगं पढमो सुयक्खंधो । शतमस्य क्षमयिष्यामि । ततोऽसौ प्रवृद्धं वासुदेवं समक्षं परोक्षं वा गोपाल-वत्सपालादिभिराक्रोशैराक्रुष्टवान् , आज्ञाप्रतिषेधादींश्चापराधान् कृतवान् । ततोऽपराधशते पूर्णे कचिदेवाभिमुखमापतन्तं आक्रोशन्तं 'मत्पथोऽवसर्पस्व' इति, 'नाहमपथा गच्छामि' । अल्पेनैवाऽऽयासेन चक्रधुक सुदर्शनचक्रधारातिपातेन शिरश्छिन्नं कृतवानिति परोक्षो दृष्टान्तः ॥ १॥ अयं तु प्रत्यक्ष:
१६५. पयाता सूरा रणसीसे संगामम्मि उवहिते।
___ माता पुत्तं ण याणाति जेतेण परिविच्छते ॥२॥ १६५. पयाता सूरा रणसीसे० वृत्तम् (सिलोगो)। भृशं याताः प्रयाताः, शपति शप्यते वा शूरः, महता उक्किट्ठि-सीहणात-बोल-कलकलसद्देणं पयाताः रणसीसं णाम अग्गाणीकं । समस्तं अस्यते ग्रस्यन्ते वा तस्मिन्निति सङ्ग्रामः । उपस्थिते णाम अन्योन्यबलेषु सभामायोपस्थितेषु । माता पुत्तं ण याणाति, अमाता-पुत्रो यदा सङ्ग्रामो भवति । का भावना ?-तस्यामवस्थायां माता पुत्रं मुक्तं उत्तानशयं क्षीराहारमजङ्गमं भयोद्धान्तलोचना अप्पा(चा)दण्णा ण याणाति, 10 नो(ना)पेक्षते, न त्राणायोद्यमते, हस्तात् कटीतो वा भ्रश्यमानं भ्रष्टं वा न जानीते । जेतेण परिविच्छते, जयतीति जेता अतस्तेन जेत्रा, तेण जेएण परि सव्वतो भावे, समन्ताद् बाणादिभिरायुधैस्तैः क्षतः परिविच्छते, सव्वतो छिण्ण-परिच्छिण्णमित्यर्थः ॥२॥
१६६. एवं सेहे वि अप्पुढे भिक्खुचरियाअकोविदे।
सूरं मण्णति अप्पाणं जाव लूहं ण सेवति ॥ ३ ॥ १६६. एवं सेहे वि अप्पुढे० सिलोगो । अप्पुट्ठो णाम अप्पुट्ठधम्मो, अस्पृष्टो वा परीषहैः, अदृष्टधर्मा इत्यर्थः । भिक्खूणां चरिया भिक्खुचरिया, कोविदो विपश्चित् , न कोविदो अकोविदो. न तावत् परीषहोपसर्गः विकोविदः । सो पव्वयंतो चिंतेइ भणति य-किं पव्वजाए दुक्करं कातुं ति ?, किं णिच्छियस्स दुक्करं ?, णणु सीह-वग्घेहिं वि समं जुज्झिज्जति, संगामे य पविसिज्जति, अग्गिपडणं च कीरइ । एवं अदिट्ठपरीसहो सूरं मण्णति अप्पाणं, तपःशूरम् । जधा दव्वसंगामे कुंता-ऽसि-बाणगहणे जुद्धे उवहिते केइ परबलसई सोऊण चेव णस्संति, केइ प्रवृत्ते प्रहताः अप्रहता वा, केइ मारिजंति । एवं 20 भावसंगामे वि सूरं मण्णति अप्पाणं जाव लूहं ण सेवं(व)ति, रूक्षः संयम एव, रूक्षत्वात् तत्र कर्माणि न श्लिष्यन्ति, रूक्षपटे रजोवत्। तत्र केचिद् दृष्ट्रय साधून जल्लादीहिं लिप्ताङ्गान् केचिदर्द्धकृते लोचे केचित् परिसमाप्ते केशान् स्रष्टुं गताः, तत एव यान्ति ॥३॥ उक्ता ओघउपसर्गाः । इदानी विभागश उपदिश्यन्ते । तत्थोवसग्गा परीसहा य एगं चेव काउं उवदिस्संति
१६७. जदा हेमंतमासम्मि सीतं फुसति सँवातगं। तत्थ मंदा विसीदति रट्टहीणा व खत्तिया ॥४॥
25 १६७. जदा हेमंतमासम्मि० सिलोगो । यत्रातीव शीतं भवति, वर्ष-वर्दलादयो वा तीव्रवाता भवन्ति, वातग्रहणात सीह-वग्घ-विरालोपाख्यानं, यधा पोसे वा माहे वा । तत्थ मंदा विसीदंति तस्मिन् काले तत्र, मन्दा उक्ताः, विविधं सीदन्ति विसीदन्ति–अहो! इमा सुदुक्करा पव्वज्जा, बहवो परीसहोवसग्गा विसंधितव्वा । ते एवं चिंतेंता सीयाभिभूता रहहीणा व खसिया, जधा परबलेण उच्छादिते रहे हितसारे य परबलकंते विलुप्यमाणो वा खत्तिओ णाम राया सो जधा सोयति एवं सेहो वि गिरग्गिमरणो वुत्तावगुत्तासु वसधीसु सीताभिहुते विचिंतेति-किमेवंविधाए पव्वज्जाए गहियाए ? 30 ॥ ४ ॥ भणितो सीतपरीसहो । एष एवोपसर्गः, तत्पुरुषोऽयं समासः । तदिदाणी उण्हपरीसहोऽपदिस्सति
15
१ विक्खते खं २ ॥ २ अब्भुट्टे खं १ ॥ ३ भिक्खाचरिया खं २ पु १ वृ० दी । भिक्खाचरिए खं १ पु २॥ ४ संजम वा. मो०॥ ५रजवत् वा० मो०॥६इदाणि वा. मो०॥ ७सवायगं खं २ पु २ । सव्वगं वृ० दी०॥ ८ रजहीणा खं १ खं २ पु १ पु २ वृ० दी०॥ ९ विषोढव्याः ।
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org