Page Text
________________
४८
णिजुत्ति-चुण्णिसमलंकियं [१ समयज्झयणे चउत्थो उद्देसओ ते त्रसा भवन्तीति स्थावरा वा । किञ्चान्यत्-इहैव तावद् दासो भूत्वा राजा भवति, राजा भूत्वा द्रमकः, तथा बाल-कौमारयौवन-मध्यम-स्थाविर्याण्यन्योपमर्दैन प्रमर्देन प्राप्नोति, गति-स्थान-शयना-ऽऽसन-स्वप्न-बोधादयोऽन्येऽपि विशेषा बक्तव्या इति ॥ ८ ॥ किश्चान्यत्-प्रत्यक्षेण परोक्षं साध्यते, न त्वमी सत्त्वाः
८३. उरालं जगतो जोगं विवज्जासं पलिंति य।
सब्वे अकंतदुक्खा ये अतो सव्वे अहिंसगा ॥९॥ ८३. उरालं जगतो जोगं० सिलोगो । उरालं प्रागडं स्थूलम् । जगतो योगो. तद्यथा-गर्भ-बाल-कौमार-यौवनमध्यम-स्थाविर्याणि उरालानि प्रागडानि जुज्जति विजुजति । तथा च तस्मिन्नेव वयसि कश्चिद् दासो भूत्वा राजा भवति, ईश्वरश्च भूत्वा निर्धनो भवति । “अस भुवि" विपरीततामेवैति विपर्यासः, विपर्यासेन प्रलीयन्ते, अन्यथाभावगमनेनेत्यर्थः ।
चशब्दान्न सर्वथा प्रलीयन्ते, द्रव्यतो हि अवस्थिता एव, अनेन प्रत्यक्षदृष्टेन सामान्येनानुमानेनैव साध्यन्ते । यथेह जातिस्मरणाद्वा 10 बहवो विशेषा दृश्यन्ते एवं भवान्तरगतस्य अप्रत्यक्षा गति-कायेन्द्रिय-लिङ्ग-त्रस-स्थावर-राज-युवराज-ईश्वरादि-दास-भृतकद्रमकादयश्चोत्तमाद्या विपर्यासा भवान्तरेष्वपि प्रत्येतव्याः। एते तु प्रत्यक्ष-परोक्षास्तांस्तान् पर्यायविशेषान् परिणमन्तः सव्वे अकंतदुक्खा य, सर्वे इत्यपरिशेषाः कान्तं प्रियमित्यर्थः, न कान्तमकान्तम् , दुक्खं अणिटुं अकंतं अप्पियं जाव अमणामं दुक्खं । अनुकूलमपि चैतद् ज्ञायते—तधा सव्वे इट्ठा सुभा, कंता सुभा, जाव मणामा सुभा । अतो इति अस्मात् कारणाद्
अहिंसगा एवं ज्ञात्वा सर्वसत्त्वानि अस्य साधोरहिंसनीयानि ॥ ९ ॥ किं कारणम् ? तदुच्यते15
८४. एतं खु णाणिणो सारं जंण हिंसति किंचणं ।
___अहिंसासमयं चेव एतावंतं वियाणिया ॥१०॥ ८४. एतं खु णाणिणो सारं० सिलोगो । एतदिति यदुक्तम् उच्यते वा सारं, विद्धीति वाक्यशेषः । यत् किम् ?, उच्यते-जंण हिंसति किंचणं, किंचिदिति त्रसं स्थावरं वा, अहिंसा हि ज्ञातागमस्य फलम् । तथा चाह—“योऽधीत्य
शास्त्रमखिलं."[ ] "एवं खु णाणिणो सारं जं न भासति अलियपयं" एवं अदत्तं मेहणं परिग्गहं च । जं च रागा20 दिअज्झत्थदोसे विवजेति तदप्युच्यते एतं खुणाणिणो सारं । स्यात्-किं कारणं सत्त्वा न हिंसनीयाः ?, उच्यते-अहिंसासमयं
चेव, अहिंसासमया नाम तुल्यता, यथा मम दुक्खमप्रियं एवं सर्वसत्त्वानाम् । एतां अहिंसां समतामात्मनः सर्वजीवैः एतावंतं वियाणिया "न हिंसति कंचणं" इति वर्त्तते । एतावांश्च ज्ञानविषयः यदुत सर्वत्र सँमया भाव्येति । तथाऽनृता-ऽदत्तादानादिष्वपि आश्रवेषु यथासम्भवमायोज्यमिति ॥ १० ॥ उक्ता मूलगुणाः । उत्तरगुणसिद्धये व्यपदिश्यते
८५. वुसिए य विगतगेही आयाणं सारक्खए।
चरिया-ऽऽसण-सेज्जासु भत्त-पाणे य अंतसो ॥११॥ ८५. वुसिए य विगतगेही आयाणं० सिलोगो । वुसिते त्ति स्थितः, कस्मिन् ?, धर्मे । विगतगृद्धिरिति अलुद्धः । "आदिरन्त्येन सहिते"ति अक्रुद्धः अमानः अमायावी । पठ्यते [च]-"अकसायी सदाधिगतंगेधी" कषायाः क्रोधाद्याः, ग्रेधिः लोभः, “एगग्गहणेण गहण"मिति "आदिरन्त्येन सहिते''ति वा प्रेधिग्रहणात् सर्वे आकृष्टाः । आदाणं सारक्खए त्ति
आत्मानं सारक्खति असंजमातो; आदीयत इति आदानं ज्ञानादि, तं सारक्खति मोक्खहेतुं । किं च-चरिया-ऽऽसण30 सेजासु भत्त-पाणे य अंतसो, सारक्खते इति वर्त्तते, चरिय त्ति इरियासमिती गहिता, चरिआए पडिबक्खो आसण
१विपरीयासं पलेति य खं २ । विपरीयंसं पलिंति य खं १ पु १ पु २॥ २ अकंत खं १ ख २ पु २ वृ० दी० । अकंत' पु १ वृषा. दीपा० ॥ ३ त खं २॥ ४ अहिंसिया खं १ पु २ वृ० दी० ॥ ५ कंचणं खं २ पु १ वृ० दी० ॥ ६ इत्तावत्तं विखं २ । इत्तावय विखं १ पु १ पु २॥ ७ समता इत्यर्थः॥ ८ अकसायी सदाऽधिगतगेधी चूपा० । जुसिए य विगतगेही य आ खं १ । वुसिए य विगतगेही य आ° खं २ पु १ पु २॥ ९संर खं २ पु १॥ १० गतबोधी" चूसप्र०॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001152 |
| Book Title | Agam 02 Ang 02 Sutrakrutangsutra Vol 1 Niryukti |
| Original Sutra Author | Bhadrabahuswami |
| Author | Punyavijay |
| Publisher | Prakrit Granth Parishad |
| Publication Year | 1975 |
| Total Pages | 262 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, Metaphysics, G000, G001, & agam_sutrakritang |
| File Size | 8 MB |