Agam 02 Ang 02 Sutrakrutangsutra Vol 1 Niryukti

SR No.: 001152
Original Sutra Author: Bhadrabahuswami
Author: Punyavijay
Publisher: Prakrit Granth Parishad
Publication Year: 1975
Total Pages: 262
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Agam, Canon, Metaphysics, G000, G001, & agam_sutrakritang
File Size: 8 MB

Page 246

सुत्तगा०५९७-६०१] सूयगडंगसुतं बिइयमंगं पढमो सुयक्खंधो।
२३५ ५९९. हासं पि णो संधए० वृत्तम् । हास्येनापि न पापधर्म सन्धयेत्-यथेदं छिन्दत भिन्दत वा खाद मोद वा, अथवा हास्येनापि न प्रशंसयेत् कुप्रवचनानि । शाक्यं ब्रुवते अहो! तुभं सुदिटुं जं वरचोल्ला वटुंति, सुहं चेव धम्मं तुब्भे करेह । यद्यपि सोल्लण्ठं तथापि न वक्तव्यम् , मा भूदन्येषां पात्रबुद्धिः स्यात्, गोमडं खजति गोचम्मेसु वधं । ओये त्ति राग-द्वेषरहितः, न विगंतव्वं सद्भूतम् । फरुसं अभिजाणे त्ति, राग-द्वेषबन्धनाभावात् फरुषः संयमः, कर्मणामनाश्रय इत्यर्थः, तथ्यं संयमम् , अभिमुखं जानाति यथा सो वाग्दोषान्न विराध्यते, यथा वा वार्यते तथा च कथयति, अथवा कथयन् कथां 5 लब्धिगर्वितो न भवति, नैवार्थपदं किञ्चिल्लब्ध्वा गर्वितो भवति, जधा तुच्छस्स कति तगहारगस्स वि तथा राज्ञोऽपि प्रकथनो नाम न धर्मकथित्वेनान्येन वा आत्मानं कत्थयति श्लाघयतीत्यर्थः, अपरिच्छंतं वा नावकंथेति. चमढयतीत्यर्थः, तथाऽन्येषामपि संयतानामुड्डरुस्सती । अधवा न तुच्छेनाऽऽत्मानं पदेन प्रकन्थयति-यथाऽहमीदृशो अनन्यसहशो वा । अणाइले त्ति न धर्म देशमानो आतुरो भवति, चोदितो वा आकुलव्याकुलीभवति, अपरियच्छन्ते वा परे सिद्धान्ताविरुद्धानि सेवते इति अविरुद्धसेवी, न च विरुद्ध्यते तेन सह यस्य कथयति ॥ २१ ॥ किश्व
६००. संकेज वा संकितभाव भिक्खू , विभजवायं च वियोकरेजा।
भासादुगं सम्मसमुट्टिते हि, वियागरेजा समयाऽऽसुपण्णे ॥ २२॥ ६००. संकेज वा किं पुण (वा संकित )भाव भिक्खू० वृत्तम् । यच्छङ्कितमस्य ज्ञानादिषु तन्न कथयति, अपृष्टः पृष्टो वा शङ्केत शङ्कितभावः-एवं तावद् ज्ञायते, अतः परं जिना जानन्ति । भावो नाम ज्ञानम् , शङ्कितज्ञानमित्यर्थः, न च तद् भाषते कथयति वा येनान्यस्य शङ्का भवति । विभज्यवादो नाम भजनीयवादः । तत्र शङ्किते भजनीयवाद एव 15 वक्तव्यः-अहं तावदेवं मन्ये, अतः परमन्यत्रापि पुच्छेज्जसि। अथवा विभज्यवादो नाम अनेकान्तवादः, स यत्र यत्र यथा युज्यते तथा तथा वक्तव्यः, तद्यथा-नित्या-ऽनित्यत्वमस्तित्वं वा प्रतीत्यादि । किं कथयति ? केन वा कथयति ?सत्या असत्यामृषा च भासादुगं सम्मसमुट्टिते हि पढम-चरिमाओ दुवे भासाओ सम्मं समुट्टिते, ण मिच्छोवहिते, जधा उदाइमारगो, चोदकबुद्ध्या वा वैतण्डिकाः, वाकरेजा समये त्ति सम्यग् , आशुप्रज्ञः उक्तः ॥ २२ ॥ किञ्च६०१. अणुगच्छमाणे वितघंऽभिजाणे, तहा तहा साहु अककसेणं।
20 ___ण कत्थई भास विहिंसइज्जा, णिरुद्धगं वा वि ण दीहँइजा ॥ २३ ॥ ६०१. अणुगच्छमाणे वितधंभिजाणे० वृत्तम् । तस्यैवं कथयतः कश्चिद् ग्रहण-धारणासम्पन्नः यथोक्तमेवावितथं गृह्णाति, कश्चित्तु मन्दमेधावी वितथं हिजाणति, तकं मन्दमेधसं तथा तथा तेन प्रकारेण हेतु-दृष्टान्तोपसंहारैः यथा यथा प्रतिबुध्यते तथा तथा साधु सुष्ठ प्रतिबोधयेत् । न चैनं कर्कशाभिर्गिराभिरभिहन्यात्-धिग् मूर्ख ! किं किं तवार्थेन स्थूरबुद्धेः ?, एवं वाचाए ककसं, कायेनापि न क्रुद्धमुखः हस्त-वक्रौष्ठविकारैर्वा, मनस्तु नेत्र-वऋविकारेण अनादरेण गृह्यते, सर्वथा 25 अकर्कशे । किञ्च-न क्रुद्धवद् वाचं क्वचित् स्वसमये परसमये वा तथोत्सर्गा-ऽपवादयोः ज्ञानादिषु द्रव्यादिप्रज्ञापनायां वा न कुत्रचिद् भाषां विहन्सेत् , कर्कशः परुष-मृषावादादिदोषः। तस्य वाऽबुद्ध्यमानस्य श्रोतुर्न कुत्रचिद् भाषां विहन्सेतअहो! भङ्गा लक्ष्यन्ते, न निन्देदित्यर्थः । निरुद्धं वाऽर्थमाख्यानं वा न दीर्घ कुर्यात् अधिकाथैः, “सो अत्यो वत्तव्यो जो अत्थो अक्खरेहिं आरूढो।"
]। किश्चित् सूत्रम्अप्पक्खरं महत्थं एक [ चतु] भंगो जो जधा परूवेज्जा । हंदि ! महता चडगरत्तणेण अत्यं कधा हणति ॥ १॥ 30
] ॥ २३ ॥ किश्च
१ज याऽसंकितभाव खं १ पु १ पु २ वृ० दी० । ज वा संकितभाव ख २॥ २ वितागरेजा ख १ खं २ पु १ ॥ ३भासं दुयं खं २॥ ४धम्मसमुखं १ ख २ पु १ पु २॥ ५समतासुपण्णे खं १खं २ वृ० दी। समताए पण्णे पु१॥ ६ कच्छई खं २॥ ७दीहतिजा खं १। दीहएजा खं २ पु १॥