Agam 02 Ang 02 Sutrakrutangsutra Vol 1 Niryukti

SR No.: 001152
Original Sutra Author: Bhadrabahuswami
Author: Punyavijay
Publisher: Prakrit Granth Parishad
Publication Year: 1975
Total Pages: 262
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Agam, Canon, Metaphysics, G000, G001, & agam_sutrakritang
File Size: 8 MB

Page 71

णिजुत्ति-चुण्णिसमलंकियं [२ वेयालियज्झयणे बिइओ उद्देसओ ११३. समयण्णयरम्म संजमे० वृत्तम् । तौ हि संयतत्वं प्रति समावेव, अथवाऽयमपि छेदोपस्थानीये, एवं परिहारविशुद्धिकादिषु शेषेष्वपीति । अथ समे त्ति एकस्मिन्नेव तौ संयमस्थाने वर्त्तयेताम् , अण्णयरे व त्ति विसमे वा छट्ठाणपडितस्स, तेसु सम्यक्त्वादपि पूज्यः संयम इति कृत्वा अन्यतरे अधिके वर्तमानः पूज्यः, संयतत्वादेव । अधवा "जे यावि भवे अणायगे, जे विय पेस्सगपेस्सए" [गा० ११२ ] त्ति लोगिगो मानाई उक्तः, इह तु "समयण्णतरम्मि वा सुते" समे 5 विसुए ण ममं परिचिततरं ति काउं समाणो ण कायव्वो, लहुं वा मे अधीतं ति । अण्णयरं तु एगो गणी एगो वायगो, पूर्वगतं वाचितं येन स वाचकः, न च वाचकेन मानः कार्यः । संसद्धो णाम स एव संयमः शुद्धः यत्रासौ वर्त्तते, अथवा स एव लज्जा-मद-दोसादिएहिं संसुद्धो। समणे त्ति सम्यग् मणे समणे वा समणे । परि समंता सव्वातियारसुद्धो सव्वतो वा वए परिव्बए । स्यात् कियच्चिरं कालम् ?, उच्यते, जा आवकधा समाहिते, यावदस्य कथा प्रवर्तते देवदत्तो यज्ञदत्तो वा।
दविओ णाम राग-दोसरहितो। स्यात्-मृतस्यापि कथा प्रवर्त्तते तत उच्यते-कालमकासि पंडिते यावत् कालं न करोषि 10 तावन्मानादिदोषरहितेन भवितव्यम् ॥ ४ ॥ स्यात्-किमालम्बनं कृत्वेति यतितव्यम् ?, उच्यते
११४. दूरं अणुपस्सिया मुणी, तीतं धम्ममणागतं तधा।
पुढे फैरुसेहि माहणे, अवि-हण्णू समयंसि रीयती ॥५॥ ११४. दूरं अणुपस्सिया० वृत्तम् । दूरं नाम दीर्घ अनुपश्य । तीतं धम्ममणागतं तधा, धर्मः स्वभाव इत्यर्थः, वर्तमानो धर्मो हि कालानादित्वाद् दूरः वर्तमानः, स तु अविरतत्वान्मानादिमदमत्तस्य दुक्खं भूयिष्ठोऽतिक्रान्तः। किश्च15 "इमेण खलु जीवेण अतीतद्धाए उच्च-णीय-मज्झिमासु गतीसु असतिं उच्चगोते असतिं णीयगोते होत्था" [भग० श० १२ उ०७], तथा च अतीतकाले प्राप्तानि सर्वदुःखान्यनेकशः, एवमनागतधर्ममपि । अथवा दूरमणुपस्सिअ त्ति दढं पस्सिय, अथवा मोक्षं दूरं पस्सिय दुर्लभबोधितां पस्सिय, जात्यादिमदमत्तस्य च दूरतः श्रेयः एवमणुपस्सिय इत्येवमाद्यतीता-ऽनागतान् धर्मान् अणुपस्सिता । पुढे फरुसेहि माहणे, फरुसा नाम स्नेहवियुक्ताः तैः, वाचिकाः कायिकाश्चोपसर्गाः क्रियन्ते । तत्र वाचिकाः
आक्रोश-हीलनाद्याः, कायिकास्तु वध-बन्धन-ताडना-ऽङ्कन-च्छेदन-मारणान्ताः । अथवा प्रतिलोमाः फरुसा । तैरुदीर्णैः अवि20 हण्णू अपि हन्यमानाः, अविहण्णू यथा खन्दकशिष्याः, न तु खन्दकः [कल्पभा० गा० ३२७१-७४ पत्र ९१५] । समयसि रीयति त्ति यथा समयेऽपदिष्टं तथा रीयते, चरेदित्यर्थः । पठ्यते च-"अविहण्णू समयाधियासए" । अस्यार्थः-अवि
सम्यग अधियासए । अधवा अविहण्ण इति हन्यमानो न हन्यात कञ्चित् । अथवा धर्ममस्योपदिशेत् स कीटकधर्मकथिक उच्यते ॥ ५॥
११५. पण्हसमत्थे सदा जए, समिता धम्ममुदाहरेज मुणी।
सुहुमे हुँ सया अलूसए, णो कैप्पे णो माणि माहणे ॥६॥ ११५. पण्हसमत्थे सदा जए० वृत्तम् । पृच्छन्ति तमिति प्रश्नः, यावत् प्रश्नान् परः पृच्छेत् तं व्याकर्तुं समर्थः । पठ्यते च-"पण्हसमत्ते सदा जते" समाप्तप्रश्न इत्यर्थः, सदा जते त्ति ज्ञानवान् अप्रमत्तश्च, अयतस्य हि क्षीरं परिचिकित्सकस्येव न वचः प्रमाणं भवति । उक्तं हि-"अद्वितो ण ठवेति परं" [
___]। समिता णाम सम्म धम्मं उदाहरेज. "जहा पुण्णस्स कत्थती तथा तुच्छस्स कत्थती" [आचाराङ्ग श्रु० १ अ० २ उ० ६ सू० ५] । सहमे ह सया 30 अलूसए, सुहुमो नाम संयमः, स हि सुहुमेण वि अतिचारेण लूसिज्जति, कथयतो वा सूक्ष्मेणापि आत्मोत्कर्षेण परहीलया वा लूसिज्जति, पूया-गारव-सकारहेतुं वा कथयतो लूसेति । अहवा सुहुमे त्ति सूक्ष्मबुद्धिः कथयेत् । अलूषकस्तु स
१ स्थापनीये पु०॥ २ इयं तु चूसप्र० ॥ ३ परुसेहि खं २॥ ४ अविहण्णू समयाऽधियासए चूपा० वृपा० दीपा० ॥ ५रीयप्रश्न इत्यर्थः चूसप्र० ॥ ६ पण्णसमत्ते खं १ खं २ पु २ वृ० दी। पण्हसमत्ते चूपा० । पण्हसमत्थे वृपा० दीपा०॥ ७ समता वृ० दी०॥ ८ उ खं १ ख २ पु १ वृ० दी । अ पु २॥ ९ कधयंतो ण परं [णु कोवये चूपा० ॥ १० कुज्झे खं १ खं २ पु १ पु २ वृ० दी ॥
Jain Education Intemational