Agam 02 Ang 02 Sutrakrutangsutra Vol 1 Niryukti

SR No.: 001152
Original Sutra Author: Bhadrabahuswami
Author: Punyavijay
Publisher: Prakrit Granth Parishad
Publication Year: 1975
Total Pages: 262
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari, Agam, Canon, Metaphysics, G000, G001, & agam_sutrakritang
File Size: 8 MB

Page 72

सुत्तगा० ११४-१७]
सूयगडंगसुतं बिइयमंगं पढमो सुयक्खंधो ।
६१
एवमनाशंसी न च मार्गविराधनां करोति । अपरियच्छंते य परे ण कुप्पेज, णेव य कधणलद्धीसंपण्णताए माणी माहणो होज्जा । अधवा -“कधयंतो ण परं [ णु ] कोवये" अन्यतरं कषायं गमयेत् ॥ ६ ॥ स एवम्—
११६. बहुजणणमणम्मि संवुडे, सव्वट्ठेसु सदा अणिस्सिते ।
हरदे वतुमे (? पतुमे) अणाइले, धम्मं प्रादुरकासि कासवं ॥ ७ ॥
1
११६. बहुजणणमणम्मि संबुडे ० वृत्तम् । बहुजनं नामयतीति बहुजननामनः, बहुजनेन वा नम्यते, स्तूयत इत्यर्थः, 5 स धर्म एव । सर्वलोको हि धर्ममेव प्रणतः, न हि कश्चित् परमाधार्मिकोऽपि ब्रवीति - अधम्मं करेमि । तत्रोदाहरणम्सेणिओ राया । तस्स अत्थाणीए धर्मजिज्ञासायां 'के धम्मिया ?' इति । ततो पारिसदेहिं भण्णति - दुल्लभा धम्मिया, पायं अधम्मिओ लोओ। अभयो भणति - लोगस्स ताव पाएण एस पइण्णा जधा 'वयं धम्मिया' इति । परिसाए असद्दहं तीए अएण भणति - परिक्खामो । ततो रायाणुमए सिताऽसिताणि दुवे भवणाणि कारवेत्ता पउर-जणवता भणिया-जे तुम्हं धम्मिया ते धवलं गिद्दं पविसंतु, अधम्मिया असियमिति । ततो ते सव्वे पउरजणा धवलगृहमणुपविट्ठा । अधिगारिगेहिं 10 पुच्छिता - किं भवंतो धम्मं करेह ? त्ति । तत्थेगो भणति -अँध करिसगो, तत्थ मे अणेगेहिं सउणसहस्सेहिं धण्णं उवजीविज्जति । अण्णो भणति - अहं वणिजो, कलोपजीवी, बंभणो मे णिच्चगं भुंजति त्ति । अण्णो भणति - अहं कुटुंबभरणपवित्तो किलेसभागी । किं बहुणा ?, सोयरियादयो वि 'कुलधर्मानुवर्त्तित्वाद् वयमपि धम्मिया' एवं धैवलगिधमणुपविट्ठा। उक्तं च- "सोतसुतघोररणमुह ०" [ ] । अध तत्थ दुवे सावगा सकृन्मद्यपाननिवृत्तिकृतभङ्गा असितभवणमणुपविट्ठा पुच्छिता भगति - सुसाधुणो सुसावगा य धम्मिया जे सया अपमत्ता, अम्हे पुण पमादिणो स्वकृतमद्य - 15 पाननिवृत्तिकृतभङ्गा ण धवलगिहारुहा, अतो असितभवणमणुपविट्ठा इति ॥
एवं बहुजननमितो धर्म इति, तस्मिन् बहुजननमिते संवृतात्मा भवेदिति वाक्यशेषः । अन्ये त्वाहुः - बहुजननमनः लोभः, सर्वो हि लोकस्तस्मिन् प्रणतः । असंयतास्तावत् सर्वे शब्दादिविषयप्रणताः प्रमत्तसंयता अपि तत्रैव केचित् प्रणताः, वीतकषायास्त्वप्रणताः, जे य जंयणो अप्पमत्ता इति तेऽपि न प्रणताः । उक्तं च - "कोधस्स उदयणिरोधो वा उदयपत्तस्स वा
को विलीकरणं” [ भग० श० २५ ३०७ सू० ८०२ पत्र ९२२, औपपा० सू० १९ पत्र ४० ] | एवं योगेन्द्रियाणामपि वक्त - 20 व्यम् । संयतो नाम विरतः, निवृत्त इत्यर्थः । सव्वसु सदा अणिस्सिते त्ति सव्वेसु इंदियत्थेसु यावंतो वा असंयमार्थाः अथवा ऐहिका-ऽऽमुष्मिकेषु अणिस्सितो णाम नाऽऽकाङ्क्षति । हरंदे वतुमे (? पतुमे ) अणाइले, हरदे त्ति महासमुद्रः, स हि नक्रादिभिर्महामत्स्यैः स्फुरद्भिरपि नाऽऽकुलजलो भवति, न क्षुब्धजल इत्यर्थः, पद्म-महापद्मादयो वा ह्रदाः स्वच्छ-प्रसन्न - गम्भीरजला:, गम्भीरत्वादनाकुलाः; एवमसावपि पूर्वा ऽपरज्ञेयपरिशुद्ध स्वच्छज्ञानवान् प्रसन्नवाङ - मनाः न च परप्रवादिभिः शक्यते विक्षोभयितुं इत्यनाकुलः । कोधादीहि वा अणाइलो । अधवा अणाइल इति निरुद्धाश्रवः, अनातुरो न म्लायति धर्मं कथयन् । 25 धम्मं प्रादुरकासि कासवं ति, प्रादुः प्रकाशने, स भगवान् आर्यसुधर्मः अण्णतरो वा गणधरो हृद इवानाकुलः धर्म प्रादुरकार्षीत्, एवमन्येऽपि स्थविराः प्रादुरकार्षीत् ( ? कार्षुः ) प्रादुष्कुर्वन्ति करिष्यन्ति च । कश्यपस्यायं काश्यपः, स एवंलक्षणकं धर्मं अहिंसादिलक्षणं धर्मं कथयति ॥ ७ ॥ तं जधा
११७. बहवो पाणा पुढोसिया, पत्तेयं संमियं उवेहाए ।
जे मोणपदं उवट्ठिते, विरंतिं तत्थमकासि पंडिते ॥ ८ ॥
१°णमणंसि खं १ पु २ ॥ २ सव्वट्टेहिं णरे अणि खं १ खं २ पु १ पु २ वृ० दी० ॥ ३ हरए व सया अणाविले खं १ वृ० । हरए व सिया अणाविले खं २ दी० । हरए व सया अणाइले पु १ । हरए व सया अणाउले पु २ ॥ ४ वतुमे पद्मद इत्यर्थः ॥ ५ पादु° खं १ खं २ पु पु २ ॥ ६ अहम् इत्यर्थः ॥ ७ धवलगृहम् ॥ ८ धवलगृहार्हाः ॥ ९ यतयः ॥ १० हरदे तुमे पद्मनामा हद इत्यर्थः ॥ ११ समयं समीहिया वृ० । समयं उवेहिया खं १ ख २ पु १ पु २ वृपा० दी० । समिया उवेहिता १२ विरती तत्थ अकासि खं १ खं २ पु १ पु २ । पु १ विरती स्थाने विरयं इति पाठभेदः ॥
चूपा० ॥
For Private Personal Use Only
30