________________
णिजुत्ति-चुण्णिसमलंकियं [१ समयज्झयणे बिइओ उद्देसओ ४६. एवमेगे णियायट्ठी धम्ममाराहगा वयं ।
अदुवा अधम्ममावज्जे ण ते सव्वुजगं वए ॥२०॥ ४६. एवमेगे णियायट्ठी० सिलोगो । एवं अवधारणे। एगे ण सव्वे, भावदिसामूढा भावंधा य । नियतो नाम मोक्षः, नियतो नित्य इत्यर्थः, नियाकेन यस्यार्थः स भवति नियाकार्थः । वयमेव धर्माराधकाः नान्ये । ते एवंप्रतिज्ञाः 5 अपि अधम्ममावजे, अपिपदार्थः सम्भावने । मूलपाठस्तु “अदुवा अधम्ममावजे" अदुवा णाम स्मरणार्थमेव, अप्येवं
र्ममापद्यन्ते, यथाशक्त्या आरम्भप्रवृत्ता धर्मायोत्थिता अधर्ममेव आपद्यन्ते। येऽपि च कष्टतपःप्रवृत्ता आजीविकादयः तेऽपि धर्म अधर्मानुबन्धिनं प्राप्य पुनरपि गोशालवत् संसारायैव भवन्ति । ण ते सव्वुजगं वए, सव्वुञ्जगो णाम संजमो, सर्वतो ऋजुः अकुटिलः निरुपधः, न कस्याश्चिदवस्थायामकल्पानुज्ञानमलिनो भवतीति ॥ २० ॥ पुनरपि विशेषोपलम्भात् स एवार्थ उपसंह्रियते४७. एवमेगे वितकाहिं णो अण्णं पज्जुवासिया।
अप्पणो य वितकाहिं अयमंजूं हि दुम्मती ॥ २१॥ ४७. एवमेगे वितकाहिं० सिलोगो । उक्तं हिपुव्वभणितं [तु] जं [एत्थ] भण्णती तत्थ कारणं अस्थि । पडिसेधमणुण्णा कारणं विसेसोवलंभो वा ॥ १ ॥
[कल्पलघुभाष्ये गा० २५५४ ] 15 अधवा द्वौ दृष्टान्तावुक्तौ, उपसंहारावपि द्वावेव । एवं अवधारणे । एते इति ये उक्ताः परतत्रतीर्थकराः । वितको
मीमांसेत्यनन्तरम् । एवं स्यादिति, ते तु नान्यं पर्युपासितवन्तः, अन्ये नाम ये छद्मस्थलोकादुत्तीर्णाः सर्वज्ञाः सर्वदर्शिनः । तानुपास्य अप्पणो य वितकाहिं चशब्दादन्यमतेश्व, यथा व्यासः अमुकेन ऋषिणा एवमुक्तमितिहासमानयति, यथा कणादोऽपि महेश्वरं किलाऽऽराध्य तत्प्रसादपूतमनाः वैशेषिक[मत]मकरोत् । एतैरात्मवितः परोपदेशैश्च यथावं अयमस्मिन्
मार्गः ऋजुः अऋजुर्वा । शेषाः प्रदुष्टमतयो दुर्मतयः ॥ २१ ॥ 20
४८. एवं तकाए साधेता धम्मा-ऽधम्मे अकोविदा।
दुक्खं ते णातिवदंति सउणी पंजरं जधा ॥ २२ ॥ ४८. एवं तकाए साता० सिलोगो । एवं अवधारणे । स्वमतिवितर्काभिः साधयन्तः योजयन्तः कल्पयन्त इत्यर्थः। धर्मों नाम यथाद्रव्य-पर्याय-स्वभावावस्थानम् , विपरीतोऽधर्म इति । अथवा धर्मोऽभ्युदय-नैःश्रेयसिकः सुखक
दुःखकारणमधर्मः, तत्र अकोविदा धर्मा-ऽधर्माकोविदाः, असम्बुद्धा इत्यर्थः । दुक्खं ते णाति०, दुःखं संसारो तं नाति25 वर्तन्ते, न उत्तरंतीत्यर्थः । अथवा कारणे कार्यवदुपचारं कृत्वाऽपदिश्यते संसार-दुःखकारणमधर्मः । दिलुतो-सउणी पंजरं
जधा, यथा शुकः कोकिला मदनशिलाका द्रव्यपञ्जरं नातिवर्त्तते एवमिमे परतित्थिया दुक्खविमोक्खकारिणो भावपञ्जरं नातिवर्त्तन्ते । "तिउति" त्रोटयन्ति अतिवर्तन्ते वा ॥ २२ ॥ त एवं परतत्राः
४९. सयं सयं पसंसंता गैरहंती परं वदि ।
जे उ तत्थ विउस्संति "संसरंते विउँस्सिया ॥ २३ ॥ १ अहवा अधम्म पु १ पु २ । अपि अधम्म चूपा० ॥ २ सव्वज्जुयं खं २ पु १ पु २ । सव्वजय खं १॥ ३°मालिनो चूसप्र० ॥ ४ नो यऽण्ण खं २ पु २ । नो य णं पु १। नो परं वृ० दी० ॥ ५ मंजूहिं खं २ पु १ पु २ ॥ ६एते इति एगे इत्यस्य रूपान्तरम्, एते एके इत्यर्थः । सूर्यप्रज्ञप्तिसूत्रे हि एतद् रूपं प्राचुर्येण दृश्यते ॥ ७ न्यासः चूसप्र० ॥ ८ अयस्मिन् चूसप्र०॥ ९ अकुब्विया खं २ । य कोविया पु १॥ १०णाइतुटुंति वृ० दी० । ण तिउति चूपा० । णातिउटृति खं १ खं २ पु १ पु२॥ ११ गरहंता य परं वदिं खं १। गरहंता परं वयं खं २ । गरहंता परं वई पु १ पु २ ।। १२ संसारं ते खं १ खं २ पु १ पु२ वृ. दी० ॥ १३ वि उसिया खं १ वृपा० दीपा०॥
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org