Page Text
________________
10
४२
णिजुत्ति- चुण्णिसमलंकिय
येन वा मारेण संस्तुता माया बितिया तेण लोए असासते || ७ || अन्ये
तु —
६६. माहणा समणा ऐगे आह अंडकडे जगे ।
असो तत्तमकासी य अयाणंता मुखं वेदे ॥ ८ ॥
६६. माहणा समणा एगे० सिलोगो । माहणा धीयारा । समणा साङ्ख्यादयः । एगे ण सव्वे । अण्डात् कृतः, ब्रह्मा 5 किलाण्डमसृजत्, ततो भिद्यमानात् शकुनवल्लोकाः प्रादुर्भूताः । एवमेते सर्वेऽपि लोकोत्पादवादिनः स्वं स्वं पक्षं प्रशंसन्त ब्रुवते - असो तत्तमकासी य अयाणंता मुसं वदे, असाविति असावेकः योऽस्मदभिप्रेतः विष्णुरीश्वरो वा तत्रं नाम, असावेव नान्यः लोकमकार्षीत् शेषास्तु लोकोत्पादमजानन्तो मुसं वदे । अथवा वयं ब्रूमः - ते वराका लोकस्वभावं अयातासं वदे । कथम् ? जं ते वदन्ति - देव - मणुस्सा तिरिक्ख-गारगा सुहिता दुःखिता, राज-जुवराजादि, सुत्थाणि वा विग्गहाणि वा, सुभिक्खाणि वा दुभिक्खाणि वा, सर्वमेतद् विष्णुकृतम् । ये चान्ये तत् सर्वं अयाणंता मुखं वदे ॥ ८ ॥ किंच जं ते
25
६७. सएण परियाएण, लोयं बूया कडे विधिं० [ सिलोगो ] | स्वपर्यायो नाम आत्माभिप्रायः अप्पणिजो गमकः, य एवं स्वेन पर्यायेण ब्रुवते लोगस्स कडविधी, विधिर्विधानं प्रकार इत्यर्थः । तेषामुत्तरम् - तत्तं ते ण वि जाणंति, 15 तस्य भावस्तत्त्वम् लोकसद्भाव इत्यर्थः, यथा उत्पद्यते प्रलीयते च स्वकर्मभिः एतत् तत्त्वं न जानन्तीति । उक्तं हि - "अनंता जीवघेणा उपज्जित्ता णिलिज्जंति” [ ] एवं परिता वि इत्यर्थः । कर्मभिरुत्पद्यमानः प्रलीयमानश्च सन्ततीः प्राप्य नायं नासीत् कदाचिदपि नित्यः, दव्वट्टताए सासतो पज्जवट्टता असासतो ||
[ १ समयज्झयणे तइओ उद्देसओ
६७. सएण परियाएण लोयं बूया कडेविधिं ।
तत्तं ते ण वि जाणंति णायं णाऽऽसि कैयाति वि ॥ ९ ॥
अधवा सव्व एवायं उत्तरसिलोगो - तेषां कडवादीनां विप्रसृतानि निशम्य सएण परियाएण बूया लोए कडेविधिं, अप्पणियाणं परियाओ णाम गमागमवक्तव्यता बूया, लोए कडे वा ण वन्ति ते उ सव्वे कुवादिणो तत्तं ते ण वि जाणंति 20 णायं णाऽऽसि कयाति वि । तत्त्वं यथा भगवद्भिरुपदिष्टम् — “किमिदं भंते ! लोके त्ति पञ्चति ?, पंच अत्थिकाया” [ भग० श० १३ उ० ४ सू० ४८१ ] । तथा " दव्वतो णं लोगे ण कयाइ णासि जाव णिच्चे, एवं क, भावतो जे जधा भावा पज्जवा उप्पज्जंति विणस्संति च ते पडुञ्च अणिच्चो” [ भग० श० ११ उ० १० सू० ४२० ] । पठ्यते च - "लोकं बूया कडे ति च" । चशब्दादकडे ति च नित्य इत्यर्थः द्रव्यतः, भावं पडुच्च कडे ॥ ९ ॥ किञ्चान्यत्-ते सर्वज्ञा नैव दुक्खं जाणंति, चदुक्खुपायं नैव तन्निरोधम्, कथं तर्हि लोकोत्पादं ज्ञास्यन्ति १ । कथम् ? -
६८. अमणुण्णसमुप्पादं दुक्खमेव विजाणिया ।
समुप्पादमयाणता किह णाहिंति संवरं ? ॥ १० ॥
६८. अमणुण्णसमुप्पादं० सिलोगो । अमणुण्णो णाम असंजमो, न हि कस्यचिदसंजमतत्त्वं परेणाऽऽत्मनि क्रियमाणमिष्टम् इत्यतः असौ दुष्टाशीविषवत् सर्वस्यैवावमन्यः असंजमः । तेषां च यत् पूर्वं नासीत् पश्चाज्जातं तत् सर्वं दुक्खं, जं पि किंचि सुखसण्णितं तं पि दुक्खमेव, कम्मितं दुक्खं, एवं ठिति आसितं सेयं दुक्खं, छुधा विधींतगत्तणं पि दुक्खं । 30 एवमादीणि पुव्वं णासी पश्चाज्जायन्त इति दुक्खाणि तानि चेश्वरकृतानि नास्माभिरिति । त एवं तस्य दुःखस्य समुप्पादम
Jain Education International
१ वेगे खं २ पु १ पु २॥ २ वते खं २ पु १ पु २ ॥ ३ सतेहिं परियातेहिं लोयं ब्रूया कडे ति या खं १ खं २ पु १ पु २ वृ० दी० ॥ ४ बूया लोए कडेविधिं इति लोयं बूया कडे ति च इति चूर्णो पाठभेदौ ॥ ५ णाभिजाणंति वृ० दी० । ण वि जाणती खं १ ख २ पु १ पु २ ॥ ६ण विणासि खं १ खं २ पु १ पु २ ० दी० ॥ ७ कयाइ ति दी० ॥ ८ चक्कम्मितम्मि ( तं पि) दुक्खं पु० सं० ॥ ९ शयनमित्यर्थः ॥ १० तृप्तत्वमपीत्यर्थः ॥
For Private
Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001152 |
| Book Title | Agam 02 Ang 02 Sutrakrutangsutra Vol 1 Niryukti |
| Original Sutra Author | Bhadrabahuswami |
| Author | Punyavijay |
| Publisher | Prakrit Granth Parishad |
| Publication Year | 1975 |
| Total Pages | 262 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, Metaphysics, G000, G001, & agam_sutrakritang |
| File Size | 8 MB |