________________
णिजुत्ति-चुण्णिसमलंकिय
[७ कुसीलपरिभासियज्झयणं एवं तान् प्राप्तवयसोऽप्राप्तवयसो वा वृक्षादीन् हत्वा ते कुशीलाः मानुष्यात् प्रच्युताः प्राप्य३८७. गम्भायि मिजंति बुया-बुयाणा, णरा परे पंचसिहा कुमारा।
यवाणगा मैज्झिम थेरगा य, चयंति ते आउखए पलीणा ॥१०॥ ३८७. गब्भायि मिजंति बुया-बुयाणा० वृत्तम् । गर्भ इति वक्तव्ये गर्भादि इति यदपदिश्यते तद् गर्भाद्यवस्थानिमि5त्तम् । तद्यथा-निषेक-कलला-ऽर्बुद-पेशि-व्यूह-मांस-गर्भाद्यवस्थानामन्यतरस्यां कश्चिद् म्रियते। अधवा मासिकादिगर्भावस्थासु नवमासान्तास्वन्यतरस्यां म्रियते । गतगर्भा विगर्भा ते तु ब्रुवाणाच, ग्रन्थानुलोम्यात् पूर्व ब्रुवाणाः, इतरथाऽनुपूर्वमब्रुवाणा ब्रुवाणा इति यावत् , न माता-पित्रादि व्यक्तया गिराऽभिधत्ते, ततः परं ब्रुवाणाः । पञ्चशिखो नाम पश्चचूडः कुमारः, अथवा पञ्च इन्द्रियाणि शिखाभूतानि बुद्धिसमर्थानि स्वे स्खे विषये तस्मात् पश्चशिखः, तस्मिन्नपि कदाचिद् म्रियते । युवाणगा
मज्झिम थेरगा य कण्ठ्यम् । चयंति साततो भवतो वा पश्चात् प्रलीयन्ते, यैर्यथाऽऽयुर्निर्वर्तितं यैश्च यथा जीवोपघातादि10 भिरल्पान्यायंषि निर्वतितानि सोपक्रमाणि निरुपक्रमाणि च । भणितं च-"तीहिं ठाणेहिं जीवा अप्पाउअत्ताए कम्मं पकरेंति" [स्थाना० स्था० ३ उ.१सू० १२५ पत्र १०८-१]। एवं पंचेंदियतिरिएसु वि गब्भादि मिजंति बुअब्बुयाणा, व्याधिभिरागन्तुकैर्वेदनाप्रकारैम्रियन्ते । एगिदिएसु वि तहाणुरूवं भाणितव्वं ॥ १० ॥
३८८. बुज्झाहि जंतू! इह माणवेसु, दटुं भयं बालिएणं अलं भे।
एगंतदुक्खे जरिए हु लोए, सकम्मुणा विप्परियासुवेति ॥ ११॥ 15. ३८८. बुज्झाहि जंतू! इह माणवेसु० वृत्तम् । किं बोद्धव्यम् ?, न हि कुशीलपाखण्डलोकः त्राणाय, धम्मं च बुझ दुल्लभं च बोधिं बुज्झ । जहामाणुस्स-खेत्त-जाती-कुल-रूवा-ऽऽरोग्गमाउअं बुद्धी । सम(व)णोग्गह सैद्धा दरिसणं च लोगम्मि दुलभाई ॥१॥
[आव०नि० गा०८३३ पत्र ३४१ तथा उत्त०नि० गा० १५८ पत्र १४५] जंतोरिति हे जन्तो! इहेति इह माणवे हि दृष्ट्वा भयानि इतश्च तस्य जाति-जरा-मरणादीनि नरकादिदुःखानि च, तेण 20दटुं भयं बालिएणं अलं मे, बालभावो हि बालिकं कुशीलत्वमित्यर्थः, नमुते (?) कुशीलं अग्रतः। एगंतदुक्खे जरिए हु लोगे त्ति, णिच्छयणतं पडुच्च एगंतदुक्खो संसारः । तं जधाजम्मं दुक्खं जरा दुक्खं रोगा य मरणाणि य । अहो! दुक्खो हु संसारो जत्थ किस्संति जंतवो ॥ १ ॥
[उत्तरा० अ० १९ गा० १५] तधा-तण्हातितस्स पाणं कुरो छातस्स० [भत्तए तेत्ती। जेण सइं संतत्तं जरितमिव जगं कलगलेइ ॥१॥] 25 जरिते त्ति "आलित्ते णं भंते ! लोए पलित्ते णं भंते ! लोए० जराए मरणेण य” [भग० श० ९ उ०३३ सू० ३०२ पत्र ४५८, ज्ञाता० श्रु० १ ० १ सू० २६ पत्र ६०-२] । अधवा
"जेण सई संतत्तं जरितमिव जगं कलगलेति ।" ज्वरित इव ज्वलितः सारीर-माणसेहि दुक्ख-दोमणस्सेहि कषायैश्च नित्यप्रज्वलितवान् ज्वरितः। सकम्मुणा विप्परियासुवेति त्ति, स्वकृतेन कर्मणा, नेश्वरादिकृतेन, विप्परियासो ण गरादि टू नानाविधैः प्रकारैर्विपरीतमायाति, तदपि 30 चोक्तम ॥ ११ ॥ उक्तः कुशीलविपाकः । पुनरपि कुशीलदर्शनान्येवाभिधीयन्ते
गम्भाति खं १ खं २ । गम्भाइ पु १ पु २॥ २णरावरे खं २ पु २॥ ३ मज्झिम पोरुसा य ख १ वृपा० ॥ ४°खते खं २ पु १॥ ५ कुर्वाणाः चूसप्र०॥ ६ 'साततो' शातावेदनीयादित्यर्थः ॥ ७ संबुज्झहा जंतवो! माणुसतं, दटुं भयं बालिसेणं अलंभो ख १ खं २ पु १ पु २ वृ. दी० ॥ ८ जरिते हु लोते खं २ पु १ । जरिए व लोए खं १ वृ० दी.॥ ९°रितासु खं १॥१० सद्धा संजमो य लो° इति आव०नि० उत्त० नि० च पाठः ॥ ११ निश्चयनयमतेन हि कर्मोदयसम्पादिताना सुखादिपरिणामानां दुःखरूपतैवेति ॥ १२ दुक्खसयसंपतत्तं इति वृत्तौ पाठः ॥
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org