Book Title: Trishashti Shalaka Purush Charitram
Author(s): Jineshchandravijay
Publisher: Rander Road Jain Sangh
Catalog link: https://jainqq.org/explore/003692/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vimalAcAryakRta triSaSTizalAkApuruSacaritram saMpAdaka pa. pU. gaNivarya zrI jinezacandravijayajI ma.sA. Jain Educationa international For Personal d els en Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vItarAgAya namaH zAsanasamrAT zrI vijaya nemi - vijJAna- kastUracaMdrodaya - azokacaMdrasUribhyo namaH zrI nemi - vijJAna - kastUrasUri graMthamAlA - 34 wwwwwww zrI vimalAcAryakRta triSaSTizalAkApuruSacaritram (gadya) : divyAziSa : pa. pU. AcArya vi. zrI caMdrodayasUrIzvarajI ma. sA. pa. pU. AcArya vi. zrI azokacaMdrasUrIzvarajI ma. sA. : AzIrvAdadAtA : pa. pU. AcArya vi. zrI ajitacaMdrasUrIzvarajI ma. sA. pa. pU. AcArya vi. zrI somacaMdrasUrIzvarajI ma. sA. : saMpAdaka : pa. pU. paM. zrI nirmalacaMdravijayajI ma. sA. nA ziSya pa. pU. gaNivarya zrI jinezacaMdravijayajI ma. sA. Jain Educationa International : prakAzaka : zrI rAMdara roDa jaina saMgha - surata For Personal and Private Use Only Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : dravya sahAyaka : zrI bAbu amIcaMda panAlAla zrI AdIzvarajI jaina Tempala TrasTa vAlakezvara - muMbaI zrI nemi-vijJAna-kastUrasUrIzvarajI zrI rAMdera roDa jaina saMgha jaina jJAnamaMdira | zrI zaMkhezvara pArzvanAtha jaina derAsara peDhI meIna roDa, gopIpurA, surata-395001. aDAjaNa pATIyA, rAMdera roDa, c/o. azvinabhAI saMghavI. phona-412833| surata-395009. nikezabhAI saMghavI phona-687488 phona-422611 / prApti zrI 108 jaina tIrthadarzana sthAna) harSadabhAI cunIlAla zAha bhavana TrasTa bhArata TreDIMga kuM. zrI samavasaraNa mahAmaMdira, 111, TanaTanapurA sTrITa, pAlitANA-364270 / khojA galI, muMbaI-400009. phona-(02848) 252492 phona-5002175 : prakAzana dina : mahA suda-9, zukravAra di. 15-2-2008 vIra saM. 2534 : mudraka : bharata grAphiksa 7, nyu mArkeTa, pAMjarApola, rilIpha roDa, ahamadAbAda-380001. phona : 079-22134176, mo : 9925020106 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NEWS Dostoy prakAzananI sAthe sAthe 13: 83, 8 8 8 8 8 8 8 8 8 (8) pa. pU. AcArya zrI vijayacaMdrodayasUrIzvarajI ma.sA. tathA temanA gurubaMdhu pa. pU. AcArya zrI vijaya azokacaMdrasUrIzvarajI ma.sA.e eka divasa amArA saMghanA AgevAnone bolAvIne kahyuM ke guru mahArAjanuM je jJAnayajJanuM kArya hatuM te AgaLa dhapAvavuM che. ane te mATe zrI nemi-vijJAna-kastUrasUri graMthamALA zarU karavI che. te paNa tamArA zrIsaMghanA nejA heThaLa karavA bhAvanA che. te vakhate hAjara rahela zrI saMghanA sabhyoe A kArya mATe saharSa saMmati darzAvI ane Aja sudhI A graMthamALAnA 33 pustako amArA saMghe prakAzita karela che. temAM te banne pUjyono ja upakAra mAnI zakAya. Aje te banne pUjyonI gerahAjarImAM paNa teozrInA ziSyo--praziSyo taraphathI je graMtha saMzodhita saMpAdita thAya te dareka graMthonuM prakAzana paNa amArA zrIsaMghanA hastaka thaze. te jANI amone ati AnaMdanI lAgaNI thAya che triSaSTizalAkApuruSacaritra-A. zrI vimalasUrijInuM saMzodhana pa.pU. A. zrI vijaya caMdrodayasUrIzvarajI ma.sA.nA ziSya pa. pU. paMnyAsa zrI nirmaLacaMdravijayajI ma.sA.nA ziSya gaNi zrI jinezacaMdravijayajI ma.sA.e karela che. teno saMpUrNa Arthika sahayoga bAbu amIcaMda panAlAla zrI AdIzvarajI jaina Tempala TrasTa vAlakezvara - muMbaI lIdho che. A graMthanuM TAIpaseTiMganuM kArya jagadIza bArIyA tathA mudraNakArya bharata grAphiksavALAe atyaMta jhaDapathI karyuM che. graMtha prakAzana mATe jJAnadravyanI rakama ApanArA zrI saMghoTrasTonA amo AbhArI chIe. abhyAsIo Ano khUba upayoga kare e ja abhilASA. Jain Educationa International li. zrI rAMdera roDa jaina saMgha-surata For Personal and Private Use Only Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = saMzodhananI paddhati : triSaSTizalAkApuruSacaritra (apUrNa) A. zrI vimalasUrijI ma. sA.nuM tenI be tADapatrInI pratinI phoTokopI vidvadvarya muni zrI jebavijayajI ma. sA. hastaka zrI nemi-vijJAna-kastUrasUri jJAna bhaMDAra-suratanA vahIvaTakartAe karAvI rAkhela tenA AdhAre saMzodhana karela che. 1. zrI jinabhadrasUrijJAnabhaMDAra-jesalamera triSaSTizalAkApuruSacaritra, gadya zrI zAMtinAtha caritra parvata, kartA- A. vimalasUri, graMtha naMbara 246, patra-161 (159muM patra nathI) lekhana saMvata-14mI zatAbdI zrI khetaravAsIno bhaMDAra-pATaNa triSaSTizalAkApuruSacaritra kartA-vimalAcArya, patra-245, graMtha naM. 315, sAIjha 14818 lekhana saMvata lakhela nathI. A banne prati aMge upara mujaba vigata prApta thaI che. A banne prati paDImAtrAmAM che. banne pratimAM prAye karIne khAsa koI pAThabheda Avato nathI. jesalameranI prati zrI zAMtinAtha bha. paryanta che. jyAre pATaNanI prati zrI mallinAtha bha. paryanta che. tethI A bane pratinA AdhAre saMzodhana karela che. li. gaNi jinezacaMdravijaya Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ || vAlakezvara tIrthAdhipati zrI AdinAtha prabhu II Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAbu zeTha zrI Educatok`ngnternational zrI vAlakezvara jaina derAsara amIcaMda panAlAla Jais da kuMvarabAi For Personal and Private Use Only Nic amIcaMda ' Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I ja ja che je gamete) tet 1 et-Selesed zAsanasamrATa 5. pU. AcArya zrI vijayanemisUrIzvarajI ma. sA. Iccha Jain Educationa nternational For Persoal drivate de o www.jainelibrary arg Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAtsalyavAridhi pa. pU. AcAryadeva zrI vijayavijJAnasUrIzvarajI ma. sA. prAkRtavizArada pa. pU. AcAryadeva zrI vijayakasUrasUrIzvarajI ma. sA. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinazAsana zaNagAra 5. pU. AcAryazrI vijaya candrodayasUrIzvarajI ma. sA Jain Educationa International Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUrimaMtra samArAdhaka C "koo boo" bon bo COL.COM.COM.COL.COM.COM...co 5. pU. AcAryadevazrI vijaya azokacaMdrasUrIzvarajI ma. sA. Jain Educationa Internationa Personal and Private Use Only Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zaMkhezvara pArzvanAthAya nama: zAsanasamrATu zrI vijayanemi vijJAna-kasturacaMdrodaya azokacaMdrasUrIzvarebhyo nama: ste(SC) ziSTi sarzi, bhai AllA paliza tIrthezacakriprativiSNusIriNaH, kRSNA jinArkagrahasammitAH kramAt / ebhiH zalAkA zivasaukhyalabdhaye, fkSatA zanAdalpuruSAtattattvamI / 68 // (rUdraSnA ) " puruSArtha kare te puruSa, svArtha kAje to dareka puruSArtha kare, paramArtha kAje to viralA ja kare. keTalAka potAnA mATe, koika kuTuMba-parivAra mATe, thoDA ghaNA gAma-nagara ke rAjya mATe puruSArtha kare te uttama puruSa che. lokottara puNyavaMta zalAkApuruSo traNa khaMDa ke pakhaMDanA bhalA mATe puruSArtha kare che. lokottama tIrthaMkara paramAtmA traNe lokanA zreya mATe niHsvArthabhAve upakAra karI rahyA che. AvA 63 zalAkApuruSanA caritro kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrAcArya bhagavaMte potAnI AgavI zailImAM saMskRta padyamAM racyA pachI ghaNA pUyoe zalAkApuruSanA caritro racyA. chatAM ya ekadama saraLa zailIthI sAmAnya saMskRta bhaNelA paNa saraLatAthI thoDAmAM samajI zake te rIte zalAkApuruSonA caritro sAthe te te prasaMgo varNavAno zrI vimalAcArya bhagavaMte saphaLa prayatna karyo che. jo ke vacamAM je padyo lIdhA che temAM to 13 mAM saikAnI chAMTa avazya anubhavyA vinA rahetI nathI. zlokonA artha - bhAvArtha mATe to vAcakane vidvattAnI ke vidvAnanI avazya jarUrIyAta raheze ja. prAcIna graMthonA saMzodhana-saMpAdana amArA sAdhuo kare tevI je banne pUjyo (pUjya moTA ma.) jinazAsana zaNagAra pa. pU. AcArya zrI vijayacaMdrodayasUrIzvarajI ma., (pU. gurudevazrI) sUrimaMtrasamArAdhaka pa. pU. AcArya zrI vijayaazokacaMdrasUrIzvarajI ma. nI aMtaranI bhAvanA hatI. tadanusAra pUjya moTA ma. nA praziSya gaNivarya zrI jinezacaMdravijayajI ne saMzodhananA kAma mATe manathI. dIlacaspI che. tethI bAhyapravRttimAM rasa na letA sArI evI mahenata karI apragaTa evA zrI vimalAcAryakRta triSaSTizalAkApuruSacaritra graMthanuM saMzodhana-saMpAdana karI vidvAnonA kara-kamalamAM arpaNa kare che, e AnaMdanI vAta che. bhaviSyamAM paNa A ja rIte teo aneka graMthonA saMzodhana-saMpAdana karI jinazAsanane caraNe. dharI pUjyazrInA hRdayane AnaMdita kare. aMte vidvAna suzavAcako paNa A caritranuM vAMcana karI AtmAne pavitra kare tevI zubhecchA... jinazAsanazaNagAra pa. pU. AcArya zrI vijayacaMdrodayasUrIzvarajI ma. nA gurubaMdhu sUrimaMgasamArAdhaka pa. pU. AcArya zrI vijayaazokacaMdrasUrIzvarajI ma. no paTTadhara vi. somacaMdrasUri poSa suda 14, pUjyazrInI 18mI mAsika tithi Jain Educationa International Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAkhANA - jemanA mukhethI AvA mahApuruSonA caritro sau prathama sAMbhaLyA te pUjya dAdI mahArAja (bA mahArAja)nA bA mahArAja sALIzrI udhotayazAzrIjI ma. sA. tathA pU. bA mahArAja sAdhvIzrI taruNayazAzrIjI ma. sA.nA kara-kamalamAM ...... Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA triSaSTizalAkApuruSacaritranuM mULa zodhavA jaIe to jJAtAdharmakathA nAmanuM huM aMga tathA mukhyatAe dRSTivAda nAmanuM 12muM aMga che. dRSTivAdanA mukhya pAMca bhedo che. (1) parikarma (2) sUtra (3) pUrvagata (4) anuyoga (5) cUlikA, jenA peTAbhedo aneka che. * parikarma- AgaLanA cAra aMga bhaNavA mATenI zakti saMpAdana karAvanAra zAstra te parikarma, tenA kula 83 bhedo che. * sUtra--tenA kula 88 bhedo che. * pUrvagata- A vibhAgamAM 14 pUrvI hatA. gaNadharoe dvAdazAMgI jyAre banAvI tyAre sau prathama A 14 vibhAgo banAvyA, tethI tene pUrvo kahe che. tenuM pramANa A pramANe che. (1) utpAda- eka karoDa pada (2) agrAyaNIya- channu lAkha pada (3) vIryapravAda- sitera lAkha pada (4) asti--nAstipravAda- sAMTha lAkha pada (5) jJAnapravAda- eka karoDamAM eka ochu pada (6) satyapravAda eka karoDa cha pada (7) AtmapravAda chavvIsa karoDa pada (8) karmapravAda- eka karoDa eMzI hajAra pada (9) pratyAkhyAnapravAda- cauryAzI lAkha pada (10) vidyAnuvAda- eka karoDa (11) avaMdhya--chavvIsa karoDa pada (12) prANAyu- eka karoDa chappana lAkha pada (13) kriyAvizAla-nava karoDa pada (14) lokabiMdusAra- sADA bAra karoDa pada * cUlikA-- jenAM 34 bheda che. * anuyoga- dRSTivAdanA cothA vibhAganI viSaya vastunA be Jain Educationa International 5 For Personal and Private Use Only Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dImAM lAgyo. tema tema te upavibhAgo hatAM (1) mULa prathamAnuyoga (2) caMDikAnuyoga. temAM mULa prathamAMnuyogamAM arihaMta bhagavaMtonA garbha, janma, tapa, jJAna, nirvANa vagere saMbaMdhI ativRtta tathA ziSya samudAyanA varNano tathA gaMDikAnu yogamAM kulakara, cakravartI, baladeva, vAsudeva vagere tathA bIjA anya mahApuruSonA caritro hatA. daSTivAdano jema jema viccheda thavA lAgyo tema tema temAM samAviSTa anuyogano paNa viccheda thavA lAgyo. te ja vakhate prAye karIne IsvIsananI prAraMbhika zatAbdImAM AcArya zrI ArakSitasUrijIe anuyoganA cAra prakAra karI vizeSa prakAranI vyAkhyApaddhati prarUpI. temAM (1) dravyAnuyoga (2) gaNitAnuyoga (3) caraNakaraNAnuyoga ane (4) dharmakathAnuyoga. dravyAnuyogamAM cha dravya vagerenuM svarUpa, gaNitAnuyogamAM 14 rAjalokanuM pramANa vagere, caraNakaraNAnuyogamAM cAritramAM ruci thAya sthiratA thAya tevA aupadezika prakaraNo vagere, ane dharmakathAnuyogamAM vizuddha AcaraNa karanArA mahApuruSonI jIvana kathAo Adi Ave che. AcArya zrI AryarakSitasUrijIe dRSTivAdanI aMtargata Avela anuyoganA vibhAgo prathamAnuyoga ane caMDikAnuyogane dharmakathAnuyogamAM samAveza karIne nAza thatA aTakAvI dIdhA paNa temanA gayA pachI kALanA prabhAve te paNa zIrNa-vizIrNa thato gayo. vIra nirvANanA 600 varSa pachI zAlivAhana rAjAnA samayamAM AcArya zrI kAlakasUrijIe prathamAnuyoga nAmathI A vizIrNa kathAono punaruddhAra karyo. ane tyAra bAda aneka AcArya bhagavaMte tenI upara sAhitya racIne prathamAnuyogane jIvaMta rAkhavA prayatna karyo. 63nI saMkhyA ane zalAkA puruSano artha : samavAyAMga sUtranA (sU. 132) AdhAre 24 tIrthakara, 12 cakravartI, 9 vAsudeva (nArAyaNa), 9 baLadevane uttama puruSa mAnI zIlAMkAcArye caupannamahApurusIriyaMmAM 54nI saMkhyAmAM mAnI. tyAre Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAtAdharmakathA, kalpasUtra, jaMbudrIpa prajJapti, trilokaprajJapti, Avazyaka niryuktinI cUrNi, vizeSaAvazyakabhASya ane vasudevahiMDI AdimAM uttamapuruSanI saMjJA ApI che. tyAra bAda AcArya zrI jinasenasUrijIe mahApurANamAM tathA kalikAla sarvajJa hemacaMdrAcArye potAnA graMthamAM uttama puruSane badale zalAkApuruSanI saMjJA ApI ane 9 pratinArAyaNane umerI 63nI saMkhyA mAnI tyAre AcArya zrI bhadrezvarasUrijIe kahAvalImAM 9 nAradonI saMkhyA umerI 72nI saMkhyA ApI. hemacaMdrAcArye zalAkApuruSano artha khAtarelA (rekhArUpajIvana) karyo che. ane bhadrezvarasUrijIe samyaktvarUpa zalAkAthI yukta evo artha karyo che. hemacaMdrAcArye triSaSTizalAkApuruSacaritra racyuM tyArabAda triSaSTinI lokacAhanA eTalI badhI vadhI gaI ke tenAM pachI aneka mahApuruSoe tenI upara potAnI kalama calAvI jemake vajrasenasUriSkRta triSaSTizalAkApuruSacaritra, vimalasUriSkRta triSaSTi gadya-padya, somaprabhasUriSkRta laghutriSaSTi, upA. meghavijayajIkRta laghutriSaSTi, caMdramunikRta laghutriSaSTilakSaNamahApurANa, triSaSTizalAkA paMcAzikA, tathA ajJAtakRta triSaSTizalAkApuruSavicAra, sAdhvI ajitasuMdarI (saM. 1258) kRta triSaSTibhASya Ama triSaSTi upara aneka mahApuruSoe sAhitya racyuM temAM mukhya phALo hemacaMdrAcAryajIno ja gaNAya. A graMthanA kartA vimalasUrijI koNa ? A graMtha mallinAthaciratra sudhI ja maLe che. bAkIno bhAga lakhAyo che ke nahIM ane jo lakhAyo hoya to te bhAga kyAM che te jANI zakAyuM nathI. adhUrA graMthanI prazasti kyAMthI maLe ? ane prazasti vagara kartAnuM nAma-guruparaMparA paNa kevI rIte jANI zakAya ? AdinAtha bha. ane bharata cakravartInuM caritra pUruM thatA eka zloka maLe che temAM kartA tarIke vimalasUri evuM nAma che. tethI kartA to ApaNane maLI gayA. tenI paraMparA zuM che te jANavuM jarUrI che. te mATe maMgalAcaraNanA 8mAM zlokamAM Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maladhArIgacchanA pUjyone namaskAra kare che. tethI A vimalasUrijI maladhArIgacchanA hovA saMbhava che. zloka mAM kalikAlasarvajJa hemacaMdrAcAryane namaskAra karela che.ane jesalameranI pratinuM lekhana 14mI sadInA pUrvArdhamAM thayuM hoya tevuM lAge che. tethI vimalasUrijI hemacaMdrAcArya pachI ane 14mI zatAbdI pahelA thavAno saMbhava che. A samayamAM maladhArIgacchanI pATa paraMparA joIe to temAM vimalasUrijInuM nAma jovA maLatuM nathI tethI temanA guru koNa che. te jANI zakAyuM nathI. paNa vastupALanA mosALapakSanA guru ane maladhAragacchIya AcArya zrI naracaMdrasUrijIne nyAyakaMdalI TippaNa graMtha racavAmAM vimalAcAryae sahAya karelI tevI noMdha maLe che. triSaSTi ane tenI racanA paddhati : vimalasUri mahArAja hemacaMdrAcArya mahArAjakRta triSaSTinA ciratronA kramane ja anusaryA che ane eka eka caritramAM banatI ghaTanAno krama paNa te pramANe ja lIdho che. paNa hemacaMdrAcAryanI jema prasaMgono vistAra, RtuonA varNana jevI vastune mahattva nA ApatA atyaMta ochA zabdomAM dareka prasaMga noMdhI lIdho che. te paNa gadyamAM temaNe hemacaMdrAcAryanA triSaSTi karatA jema bane tema laghu ane saraLa banAvavA prayatna karela che, dareka caritranI racanA paddhati paNa saraLa che. navA zabdono paNa bahu ocho upayoga karela che. tethI prAraMbhika abhyAsIone vAMcavAmAM upayogI che. caritronI vacce vacce jyAM zloka mUkelAM che. te jotA ema lAge ke AvA suMdara zloka alaga-alaga chaMdamAM racanAra vyakti zuM gadyamAM ATalI saraLa racanA karI zake ! TuMkuM ane Taca graMthakArazrInA zabdomAM : je kavio kAvya racanAne bahAne strIonuM ke tenAM aMgonuM varNana kare che. teone lAlabattI batAvatAM lakhe che - Jain Educationa International 8 For Personal and Private Use Only Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ye varNayanti kavayo vanitAM nitAnta matyuktibhirtaruNalokamano'nuraktayai / kandarpasarpaviSavihvalajIvaloka trANAya te garalabhAraNikAM paThanti / / 16 / / ( vasantatilakA) je kavio yuvAnonAM mananI prIti mATe haMmezA ghaNI uktio vaDe strIonuM varNana kare che, teo kAmadevarUpI sarpanA jherathI trAsI gayela jIva lokanA rakSaNa mATe viSanI bhArI ja batAvI rahyAM che. maMgalAcaraNa : maMgalAcaraNa jotA kAdaMbarI yAda AvI jAya che. ati lAMbu maMgalAcaraNa chatAM graMtha apUrNa rahyo che. temaNe jaina zAstronA mahAkAvyomAM je prathA che, te pramANe tIrthaMkaronI stavanA, vastunirdeza, sajjana-durjana carcA, AtmalaghutA, pUrvAcAryonuM smaraNa ke svaguru namaskAra darekanA alaga-alaga zloko dvArA maMgalAcaraNa 25 zloka jeTaluM laMbAvyuM che. AdinAtha caritra : dareka jinezvara bhagavaMtanA caritra lakhatA pahelA ane pUruM thatAM banne jagyAe eka eka zloka dvArA te te jinezvara bhagavaMtanI stuti ka2vAmAM AvI che. AdinAthacaritrathI mallinAthacaritra sudhI hemacaMdrAcAryakRta triSaSTine ja najaramAM rAkhIne racanA thatI hoya tema lAge che. kemake dareka caritranAM nAnAmAM nAnA prasaMgane paNa temaNe je krame lIdho che, te ja krame lIdhA che. vacce vacce aupadezika zloko che, te anuprekSaNIya che. AdinAtha bhagavAnano cotho bhava zatabala rAjAno putra mahAbala tarIke thAya che. mahAbala rAjyane yogya thatA tene rAjya ApatA paNa saMsAra tyAganI ja hitazikSA zatabala rajA Ape che. 9 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ucchedo viSayasya vatsa ! karaNavyApArarodhakriyA, sAdhoreva yazastanoti na puna, vizvambharAyA: prbhoH| rAjAnaH kSamayaiva sAdhava iva, zlAghyA bhavantyanvahaM, nirbhIkAH paralokatazca smiti-sphaarksphurtkiirtyH||28|| (zArdUvIDitam) viSayano uccheda ane indriyavyApArarodhanI kriyA sAdhuno ja yaza phelAve che. paraMtu pRthvInA rAjAno nahIM. rAjAo kSamA vaDe sAdhunI jema haMmezA paralokathI nirbhaya ane samitithI prasaratI kIrtivALA thAya che. jIvAnaMda vaidyanA bhavamAM eka glAna muninI cikitsA kare che, tyAre te muni upadeza Ape che, te zlokanI aMtima paMkti uttarAdhyayananI paMkti no pitAne parasevapha, sI mAM paDilevaDuM no ja anuvAda. tad glAnasya cikitsanaM jinatanUpAstyA samaM varNitam zrI AdinAtha bhagavAnanA 12 bhava pUrNa karI kulakaronA caritronuM varNana kare che. temAM prathama kulakara vimalavAhana caMdrayazAno pUrvabhava varNave che. eka vakhata sAgaracaMdra vanamAM mitro sAthe pharavA jato hoya che. tyAre dUrathI koI strIno avAja Ave che bacAvo bacAvo. eTale sAgaracaMdra tyAM jaIne te strIne luMTAruonA hAthamAMthI bacAve che ane te strInuM nAma, pitAnuM nAma vagere jANI tene paraNavAnI icchAvALo thAya che. ane te strI paNa sAgaracaMdra pratye anurAgavALI thAya che. A vRttAMta sAgaracaMdranA pitA jANIne tene ekAMtamAM besIne samajAve che. rAjJAmeva virAjate'dbhutabhujA-'vaSTambhasaMrambhitA, neyaM vipravaNigjanasya yazase, barhistulAdhAriNaH / uttIrNaM nijajAtito na hi zubho-darkAya puMzceSTitaM, pakSotthAnamupAnayena maraNaM, kiM kITikAnAM kule||44|| (zArdUlavikrIDitam) 10. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ agni dhAraNa karanAra brAhmaNo ane trAjavAne dhAraNa karanAra vaNikone AvuM sAhasa (lUMTAru sAthe vera) zobhatuM nathI. sAhasa to abhuta bhujabaLavALA rAjAone ja zobhe che. potAnI jAtinA kAryothI upara javuM te hitakArI nathI. kIDIone paNa pAMkha Ave te zuM mRtyu mATe nathI banatI ? ane A tAro mitra je azokadatta che, tenI mitratA rAkhavA jevI nathI. te tane kyAreka zoka ApanAra thaze. te kALamAM te te kSetromAM mAtA-pitA keTaluM dhyAna rAkhatA ane avasare ekAMtamAM hitazikSA ApatAM, tenuM phaLa vRddhAvasthAmAM mAtA-pitAne ja maLe che. te AjanA jamAnAmAM mAtA-pitAe khAsa samajavA jevuM che. tyArabAda avasara meLavI TUMkamAM cha ArAnuM svarUpa samajAvI sAta kulakaranAM caritro TUMkamAM Alekhe che. temAM hAkAra, mAkAra ane dhikkAranI nIti kaI rIte thatI, te darzAvI nAbhI kulakarane tyAM marudevA mAtAnI kukSIe RSabhadeva bhagavAnano yugalikarUpe janma thAya che. pa6 dikumArikA mahotsava, meruparvata upara abhiSekanuM varNana karI. sunaMdA ane sumaMgalA sAthe prabhuno vivAha svayaM zakrendra AvIne kare che. tyArabAda bharata, bAhubali vagere so putronI utpatti, prabhuno rAjyAbhiSeka, 100 zilpo, strInI 64 kaLA, puruSonI 72 kaLA prarvatAvI, 100 putrone rAjayanI vaheMcaNI karI prabhu dIkSA le che. tyArabAda pAraNA mATe eka varSa sudhI ghare ghare phare che. tyAre atisamRddha loko hovAthI dAnadharmathI ajANa prajA hatI. ane teve vakhate bhikSA mATe ghare AvelA prabhune joIne loko namaskAra karI vinaMti kare che. kanyAH zIlena dhanyAH, prabhucaraNayugA-'bhyastapUjAstanUjA; lakSmIrakSINakozA, gRhamanaghagRhaM, bAndhavAH soddhavAzca / eSo'haM svAmipAdA-'mburuhamadhukaraH, kiGkaratvAyasajaH, zlAghyaM yatkiJcideSu, sphurati manasi va-stena deyo niyogaH ||56||(srgdhraa) 11 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIlathI dhanya evI A kanyA ApanA caraNanI sevA karavAmAM hoMziyAra evI A mArI putrI, aphINa bhaMDAravALI A lakSmI, koI paNa doSa vagaranuM suMdara A ghara, utsAhavALA A mArAM bAMdhavo ane A huM je ApanA caraNakamaLanI sevA karavA taiyAra thayo chuM. AmAMthI Apane je kAMI manamAM vicAra Ave te AjJA karo. huM te ApanA caraNe arpaNa karuM ! dAnadharma na jANanArA lokonI te vakhate AvI ceSTA hatI. pharatA pharatA zreyAMsakumArane tyAM prabhu padhAryA ane temane jAtismaraNajJAna thayuM dAnadharmanuM smaraNa thayuM. ane tyAM padhArelA prabhuno khobo zeraDInA rasathI bharI dIdho. tyAre prabhunA hAthamAMthI eka TIpuM paNa nIce paDatuM nathI. te dhanya divasa vaizAkha suda-3 no hato. ane te divase akSaya evA dAnanI pravRtti thavAthI te tRtIyAnI akSayatRtIyAparva evI pravRtti thaI. lokone paNa zreyAMsakumArane jAtismaraNanI vAta jaNAvI dAna devAnI vidhi batAvI. tyArabAda jyAre prabhune kevaLajJAna thAya che. tyAre bharata mahArAjA bhadevA mAtAne page lAgavA jAya che. marudevA mAtA AzIrvAda ApIne bharatane kahe che. nivedena taraGgitaH kavacito, duHkhairasahyodayairudvegena vipazcita: paricito, mUrchAgamairdurgamaiH / / AtaGkaH kaluSIkRtaH stabakito-'ntardAhakIlAzataiH, pravrajya vrajite sate mama dinaH, syAda vatsa ! saMvatsaraH / / 66 / / (zArdU0%IDitam) he vatsa ! pravrajyA laIne gayela putrane vizeSa viSAda vaDe taraMgita thayela kayAreka asahya udaya pAmela duHkha vaDe vyApta thayela durgama evI mUccha vaDe paricita AtaMka vaDe kaluSita thayela aMtaramAM dAha karatA evA seMkaDo khIlAthI gADha thayela mAro divasa varSa jevo thAya che, tyAre pratihArI prabhune kevalajJAna thayuM che. tevI vadhAmaNI Ape che. eTale 12 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bharata mahArAjA marudevAmAtAne kahe che. Apa padhAro ane ApanA putrano vaibhava juo ema kahIne hAthI upara besADIne prabhu pAse laI jAya che. tyAM prabhunuM samavasaraNa, vaibhava, devonuM AvAgamana vagere joIne bhAva vizeSane pAmIne kevaLI thaIne siddhi gatine pAme che. prabhu dezanA Ape che. gaNadharo tathA zrIsaMghanI sthApanA kare che. tyArabAda cakrInuM vaktavya zarU kare che. bharatacakrI cakranI pUjA karI cha khaMDa sAdhIne 60 hajAra varSe pAchA Ave che. cakrIpaNAno abhiSeka thaI gayAM pachI cakra AyudhazALAmAM jatuM nathI. tethI kAraNa jANIne potAnA 98 nAnA bhAIone kahevaDAve che. ke tamone rAjya joItuM hoya to bhAratanI sevA karo. eTale teo sAthe maLIne pitA RSabhane pUchavA jAya che. ane tyAM ja dIkSA laI le che. tyArabAda bAhubalI pAse dUta mokalI kahevaDAve che. te to dUtane avagaNIne kADhI mUkI che. tyArabAda bannenuM dRSTi, vALuM, bAhu, muSTi, daMDa, ema pAMca prakAranuM yuddha devo nakkI karAve che. ane sainyano nAza thato aTakAve che. pAMceya yuddhamAM bharata rAjA hAre che. ane bAhubalI jIte che. eTale pote vicAramAM paDe che. SaTakhaNDabhUjayakaraM mama cakraratnaM, svapnAn dadarza ca caturdaza me savitrI / bAhorbale kimapi bAhubalI balI ca, takrayahaM kimayamityapi saMzayo'sti / / 75 ||(vsnttilkaa) cha khaMDane jItAvanAruM mAruM cakraratna che. mArI mAtAe 14 svapno joyAM che paNa bAhunA baLathI to bAhubalI baLavAna che, to zuM cakrI huM chuM. ke A che ! evo saMzaya paDe che. ane bAhubalI upara cakra mUke che. eTale gusse thaI bAhubalI mUThI ugAmIne bharatane mAravA doDe che. ane tyAre potAnI bhUla samajAtA te ja mUThI vaDe lonca karI dIkSA le che. ane RSabhadeva pAse javA taiyAra thAya che. tyAM ja mAnakaSAyano 13 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udaya thatA laghubhAIone huM kema vaMdana karuM tema vicArI pAchA phare che. eka varSa pUruM thatA brAhmI-suMdarIthI bodha pAmI laghubhAIone vaMdana karavA paga upADe che ane tyAM ja kevaLajJAna utpanna thAya che. tyArabAda marIcI tridaMDIno veSa race che vagere vAta Ave che. aMte prabhu RSabhano parivAra AyuSya vagere batAvI AdinAtha caritra pUrNa kare che. ane bharatane ArilAbhuvanamAM kevaLajJAna thatAM deva vaDe apAyela veSane paherI bhUmi upara vicarI mokSe padhAre che. ane 861 zloka pramANa AdinAtha caritra pUrNa kare che. ajitanAtha caritra - traNa bhava batAvavA pUrvaka ajitanAtha bhagavAnano janma dIkSA thAya che. prathama brahmadatta rAjAnA ghare pAraNuM kare che. tyAM pAraNuM karAvavA vALAnuM zuM mahattva che te zloka dvArA darzAve che. dattaM yena jinAya dAnamatula-zraddhAvizuddhAtmanA; tasminneva bhave zive'sya gamanaM, puMsastRtIye'thavA / kiM cAnyepi janA bhavanti viruja-staM vIkSamANAH kSaNam kSudropadravavidravazca sakale, syAt tatra bhUmaNDale // 8 // (zArdUvIDitama) atizraddhAthI AtmAne vizuddha karyo che. evA AtmAo vaDe jinezvara bhagavaMtane dAna apAyuM hoya to te puruSanuM te ja bhave mokSamAM gamana thAya che. kadAca na thAya to trIjA bhave mokSa thAya che. ane te pAraNuM jonArA manuSyo to kSaNavAramAM roga vagaranAM tathA zudropadrava vagaranA thAya che. prabhune kevaLajJAna thAya che. ane prathama dezanA Ape che. niHsaGkhyAni dinAni yAnti viSaya-vyAsaGgataH prANinAM, jIvazcetayate na jAtu yadahaM, dharmasya sarvaM phalam / 14 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhuJjAno'smi viramya kiJcana puna rnavyaM na kurve'grato; hi yAM sukhito'sukhaM ca na para-syekSe na yAmyapyadhaH / / 89 / / (zArdUvikrIDitam) viSaya vAsanAmAM DubelA evA prANIonA asaMkhya divaso jAya che. paraMtu te kyAreya vicArato nathI. ke A badhuM dharmanuM phaLa bhogavuM chuM. huM viSayothI aTakIne navo dharma karato nathI. huM sukhI thAva, bIjAnuM paNa duHkha na jovuM ane nIcenI gatimAM na jAva, AvuM pote vicArato nathI. to tenuM zuM thaze ? A pramANe dezanA Ape che. gaNadhara sthApanA vagere kare che. sAthe sAthe sagaracakrInuM caritra paNa pUrNa thAya che. pUrNa karatA ajitanAtha caritra ane sagaracakrIcaritrane kAnanA be kuMDalanI upamA ApavAmAM AvI che. tyArabAda saMbhavanAtha ciratrathI laIne zAMtinAtha caritra sudhI bahu TUMkA varNavyAM che. sanatkumAracakrI caritra ane zAMtinAtha bhagavAnanA 12 bhava thoDA vistArathI ApyA che. vacce vacce baladeva, vAsudeva, prativAsudevanAM caritro paNa TUMkamAM lIdhA che. mallinAtha caritra parivAranI gaNatrI sudhI lakhAyeluM maLe che. tyArabAda graMtha apUrNa ja rahelo caritrano antabhAga meM ja pUro karyo che. jethI caritra pUrNa thAya. ahIM je viSaya vastuno nirdeza karyo che te graMtha vAMcavAmAM utkaMThA thAya te mATe ja karela che. aMte hemacaMdrAcAryakRta triSaSTi sAthe meLavatAM jyAM pATha ke viSayavastumAM judApaNuM jaNAyuM tenuM eka ane zlokanA akArAdinuM bIjuM ema be pariziSTo ApelA che. baMne guru baMdhuonI kRpA : jinazAsanazaNagAra pa.pU.A. zrI vi. caMdrodayasUrIzvarajI Jain Educationa International 15 For Personal and Private Use Only Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma.sA. ane sUrimaM samArAdhaka 5.pU. A. zrI vijaya azokacaMdrasUrIzvarajI ma.sA. banne pUjayonI prAcIna graMthonA saMzodhana saMpAdana vagere ghaNI saMkhyAmAM thAya tevI haMmezA icchA rahetI ane te yogyane preraNA dvArA pragaTa paNa karatA. teone koI kAma paDe to paNa hastapratanI jherokSanuM pAnuM ApaNAM hAthamAM hoya to Asane na bolAvatA sAmAM ApaNI pAse AvI pUchI letA. ApaNe kahIe "tamo amane Asane bolAvo ame ja ApanA Asane AvI jaIzuM." to teo kahetA ke "mArAM kAma karatAM tamo je karo cho te vadhu agatyanuM che ane koI vakhate kAMI navI vAta vAMcavAmAM Ave to pote kahetA A to dhULa dhoyA no dhaMdho kahevAya. je navu maLe te noMdhI rAkhavuM. koI divasa koInI sAthe vAto karavA besI jaIe. to tarata Thapako ApatA. Aje tamAre pAnuM kholavAnuM nathI, vAto to AkhI jIMdagI karavAnI ja che. kyAreka vartamAnapatra laIne besI jaIe to samayanuM barobara dhyAna rAkhatA ane tarata bolatAM AmAM zuM che? aDadho poNo kalAkathI chApuM pakaDI rAkhyuM che. Ama teonI amArI upara game tevA kAryamAM khUpelAM hovA chatAM cAMpatI najara rahetI te have rahevAnI nathI. eTale have amo temanI gerahAjarImAM keTaluM kAma karIe chIe, te amArI pAtratA upara che. ane te ja teonuM nAma ujjavaLa banAvavAno tathA teonI je amArI pAse AzA hatI te vadhu sArI rIte pUrNa karavAno avasara che. mane AzA che ke A kArya bAbatamAM to teo jyAM haze tyAM emanA AtmAne duHkha nahIM pahoMce paNa ati AnaMda pAmaze. bAkI kRpA to temanI varasI ja rahI che. ane amo temAMnuM eka buMda paNa bahAra na jAya tema te jhIlI laIne teone priya kAryamAM ja vAparavAnA. 16 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMzodhana kAryane vegavaMtu banAvatA upakArIo : mArA mATe svataMtra saMzodhita A prathama pustaka che. tethI A avasare dareka upakArIne yAda na karavA te eka saMzodhananI khAmI ja kahevAyane pa. pU. AcArya zrI vijaya zIlacaMdrasUrIzvarajI ma.sA. amone tagaDI mukAme bhegA thayA. tyAre amuka zlokonA artha vagere barobara samajAvyA tathA amuka zlokonA pATha ukelI zakatA na hatA. te tADapatrInI jherokSa maMgAvI mahenata karI ukelyA. truTIta hatA te pUrNa karI AvyA. teoe amuka jarUrI sUcano karyA AvI lAgaNI to saMzodhananA vyasanI ja batAvI zake. saMzodhananI paddhati tathA amuka garabaDavALA pAThone ukelavA vagere zIkhavADanAra pa.pU.A.zrI somacaMdrasUrIjI ma.sA.no upakAra visarAya tema nathI. prAcIna lipIno abhyAsa karAvanAra pU. paM. zrI zramaNacaMdravijayajI ma.no hasamukho cahero sAme ja tarI Ave che. phAInala prUpha hoya ke koI zabdano artha karavo hoya ke koI pATha ukelavo hoya ke pariziSTa mUkavA aMge kAMI vicAra vimarza karavo hoya badhAmAM taiyAra pU. paM. zrI zrIcaMdravijayajI ma.no upakAra to zuM bhulAya. mArA gurujI pU. paM.zrI nirmaLacaMdravijayajI ma.sA. temanA viSe zuM lakhavu. nAnA moTA darekanI bhakti karavI ke tene anukULa thaI rahevuM te to emano svabhAva ja che. temanuM caDheluM RNa to huM kya bhave pUrNa karIza. mane saMskRtano abhyAsa karAvanAra pU. gaNivarya zrI kulacaMdravijayajI ma. to pAyAmAM ja che. 17 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muni zrI suyazacaMdravijayajIe paNa prUpha jovAmAM madada karI to muni zrI kalpacaMdravijayajIe bhakti vaiyAvaccamAM koI khAmI rAkhI nathI. sahavartI paM. zrI sthUlibhadravijayajI ma., paM. zrI puSpacaMdravijayajI ma., paM. zrI kailAsacaMdravijayajI ma., paM. zrI rAjacaMdravijayajI ma., gaNi zrI prazamacaMdravijayajI ma., pra. zrI kalyANacaMdravijayajI ma., muni zrI amaracaMdra--sudharmacaMdra-zazIcaMdra samakitacaMdra--priyacaMdra--saMdhacaMdra--siddhacaMdra--zreyacaMdra--zrutacaMdra-nirAgacaMdra-- RSabhacaMdra--saMyamacaMdra--satyacaMdra--sujazacaMdra--sunayacaMdra--bhakticaMdravijayajI ma.sA. e yathAsamaya yathAzakya sahAyatA karI che. aMte 'jina uttamaguNa gAvAtA, guNa Ave nija aMga' e paMktine sArthaka banAvatA ApaNe badhA jaldImAM jaldI mokSa sukhanA svAmI banIe e ja abhyarthanA. vi.saM. 2064, mAgazara vada-1 (pa.pU. jinazAsana zaNagAra AcArya zrI vijaya caMdrodayasUrIzvarajI ma.sA.no 65mo dIkSA divasa) Jain Educationa International 18 -gaNi jinezacaMdra vijaya prasannacaMdra smRti bhavana taLeTI roDa, pAlitANA For Personal and Private Use Only Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya prakAzananI sAthe sAthe saMzodhananI paddhati prastAvanA zrIRSabhadevacaritram . atha kulakarotpattiH atha cakrivaktavyatAm zrI ajitanAthacaritram zrIsambhavacaritram ... ........... zrI abhinandanacaritram ... zrIsumatinAthacaritram zrIpadmaprabhacaritram . zrIsupArzvacaritram .... zrIcandraprabhacaritram zrI suvidhicaritram .. zrIzItalacaritram . zrIzreyAMsacaritram 80 acalatripRSThAzvagrIvANAM ca Jain Educationa International nukrama viSaya bhadra svayambhU-merakANAM caritrANi zrI anantanAthacaritram . .5 | suprabha- puruSottama - madhu-kaiTabhAnAM 4 caritram . .13 zrIdharmanAthacaritram . 30 sudarzana - puruSasiMha- nizumbhAnAM ........ pRSTha 3 .4 45 caritam 57 maghavacakricaritam. 60 sanatkumAracaritram 63 zrIzAntinAthacaritrama .67 zrIkunthunAthacaritram .. . 70 zrIaracaritram .. ..........72 | Ananda - puruSapuNDarIka-balInAM 75 caritram . 77 caritAni 82 zrIvAsupUjyacaritram. 84 vijaya-dvipRSTha-tArakANAM caritAni ...... 86 zrIvimalanAthacaritram . .88 aratIrthe subhUmacakrikathA aratIrthe nandana-datta-prahlAdAnAM caritram zrImallinAthacaritram pariziSTam . pariziSTam . For Personal and Private Use Only pRSTha ....... 90 92 94 96 .99 100 101 108 . 132 . 135 137 .138 141 143 149 151 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvimalAcAryaviracitam triSaSTizalAkApuruSacaritram Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / / zrIsarvajJAya nmH|| / / namaH zrIpaJcaparameSThibhyaH / / / / anantalabdhinidhAnazrIgautamasvAmine namaH / / / / paramopAsya zrI nemi-vijJAna-kastUra-candrodaya-azokacandrasUribhyo namaH / / zrIvimalAcAryaviracitam triSaSTizalAkApuruSacaritram devaH sa vaH svapadamAdyajino dadAtu, yasyAMsayorasitakezasaTe ckaastH| UrusthalAJchanavRSasya yayoH kalApau, duurvaavnndvitysmbhrmmaaddhaate||1|| (vasantatilakA) devaH zriyaM sa dizatAdatizAyinIM vaH, siddhArthapArthivasuto jgdekviirH| prApto yadIyacaraNAgranipIDanena, merurnmerunicito'pyclshcltvm||2|| (vasantatilakA) yairnirmame gaustripadI punaH sA, datte pareSAM padalakSakoTIH / dvAviMzatiste'dbhutazaktayo me, jinAH prayacchantvajitAdikAH shm||3|| (indravajrA) yasyAkarNanatastruTanti sahasA, pithyAgrahagranthayo, yatprApterbhavapaJjaraM tanubhRtAM, jIryet kuTIropamam / duHprApApi patiMvareva bhajate, muktiryadArAdhakAn, so'vyAd vaH kugatidrubhaJjanagajaH, zrImAn jinasyAgamaH / / 4 / / (zArdUlavikrIDitam) zrIbhadrabAhupramukhA munIndrA, jayanti pUrve kavibhAskarAste / yodgopracArAnupadaM padAni, nyasyanti mugdhA api zAstramArge / / 5 / / (upajAti:) 1 surpunnaagvRkss0|| 2 vaannii|| Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram pUrvANi bhAsanti caturdazeti, bhavyAniva jJApayituM taduktIH / caturdazagranthazatAnyakArSIda, yastaM stumaH zrIharibhadrasUrim / / 6 / / (upajAtiH) zrIhemasUrermunivRndavRndA-rakasya tasyA'stu natirmadIyA / yad granthasiddhAJjanasajayeva, cakSurnirIkSeta jano'khilArthAn / / 7 / / (indravajrA) vyAmohahAlAhaladUSitaM me, prabodhazaktyadbhutamantrajApAt / caitanyamullAsitamaJjasA yairjayantu te zrImaladhAripAdAH / / 8 / / (upajAtiH) doSAn guNAn satkRtiSu bruvantau, zakyau niroddhaM khalasajanau na / stavAstavAbhyAmapi niSphalaM hi, saGkIrtanaM zAstramukhe tayostat / / 9 / / (indravajrA) prabandhaH paGguvat kazcit, gRhAna hi bahirbrajet / aruNodayavat ko'pi, vizvaM vyApnoti tatkSaNAt / / 10 / / yAdRggarbhagatasya yAti samaya-stAdRkSa evAGgino, bAlye'pi vrajati smarajvarabhRto, yUno vivekaH kutaH / zaktiH kaiva jarAgame tadanayo-rantardinAnyalpakAnyAlasyaM parihatya kRtyaviSaye, kiJcinmano dIyatAm / / 11 / / (zArdUlavikrIDitam) kaliH kAlaH krodhapramukhagurudoSaiH kaluSito, vapuSmantazcintAbharavidhuracittAzciramamI / kuto dharmadhyAnaM dhRtirapi kutaH kutra sukhitA, mitaM cAyustasmAt kuruta sukRtaM shktivshtH||12|| (zikhariNI) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram satkarmanirmitijuSAM prathamo guNo'yaM, yatsaGgatiH sukRtibhirvyasanAnivRttiH / puNyAnubandhaghaTanA paramo vivekaH, kIrtiH kalaGkavigamaH kumaternirAsaH / / 13 / / (vasantatilakA) satkRtyamAste na hi dharmataH paraM, caturvidhe'pyatra kukrmhttpH| svAdhyAya eveha para: sa paJcadhA, tatrApyalaM dharmakathA virktye||14|| (vaMzasthaH) tIrthaGkarANAM sahitA caritrai-rAkhyAyikAbhizca mhaamuniinaam| kathApi dharmasya dadAti harSa, puSNAti vairAgyamaghaM nihnti||15|| (upajAti:) ye varNayanti kavayo vanitAM nitAntamatyuktibhitaruNalokamano'nuraktatyai / kandarpasarpaviSavihvalajIvaloka trANAya te garalabhAraNikAM paThanti / / 16 / / (vasantatilakA) vyutpattimantaH sarasAH sahasraM pUrveH kRtAH santi mhaaprbndhaaH| strIbAlabodhArthamahaM zalAkApuMsAM triSaSThezcaritAni vacmi / / 17 / / (indravrajrA) tIrthezacakriprativiSNusIriNaH, kRSNA jinArkagrahasammitAH kramAt / ebhiH zalAkA zivasaukhyalabdhaye, kSiptA zalAkApuruSAstatastvamI / / 18 / / (indravajrA) RSabhA'jitasambhavakA'bhinandanAH sumatiratha ca padmaprabhaH / sasupArzvacandraprabhasuvidhizItalo'taH paraM zreyAn / / 19 / / (AryA) zrIvAsupUjyavimalA'nantA dharmo'tha zAntikunthvarakAH / malliM suvratanaminemipArzvavIrA jinA ete / / 20 / / (AryA) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 triSaSTizalAkApuruSacaritram bharatasagaramadhavasana-tkumArakAH zAntikunthvarazubhomAH / samahApadmau hariSeNa - jayau ca brahmadatta iti cakriNaH / / 21 / / azvagrIvastAraka- merakamadhavo nizambhakazca / baliH prahlAdarAvaNa-jarAsandhAH pratyardhacakrabhRtaH / / 22 / / (AryA) acalo vijayo bhadraH, suprabhazca sudarzanaH / AnandAnandanaH padmo, rAmo'mI balabhadrakAH ||23|| tripRSThazca dvipRSThaca, svayambhUH puruSottamaH / puruSasiMhaH puruSa - puNDarIkazca dattakaH / / 24 / nArAyaNazca kRSNazcA- 'rddhacakriNa ime matAH / ete zalAkApuruSA, bharatakSetrasambhavAH / / 25 / / || zrIRSabhadevacaritram / / / yugapadakhilaloka-zrotrapAvitryakRdyajjanayati tanubhAjAM yaca kalyANakoTIH / abhinavamiva kiJcit kuNDaladvandvametacaritamRSabhadeva - syA'stu karNAtithirvaH / / 26 / / (mAlinI) dhanasArthavAha 1 mithunaka 2 saudharmAmara 3 mahAbalakSitipAH, 4 IzAne lalitAGgAbhidhadevo 5 vajrajaGghanRpaH, 6 mithunaka 7 saudharmasUrau, 8 vaidyA 9 'cyutadeva 10 cakri 11 sarvArthAH, 12 RSabha 13 zcAdijinendorbhavatrayodazakamityAhuH / / aparavidehe kSitipratiSThitapure dhanasArthavAho mahAsamRddhaM sArthaM kRtvA pracalito vaNijyArthaM vasantapure / tena samaM gantuM pravRttAH prAjyA vaNijyAkArakA vanIpakAdayazca / 1 sAdhu0 / / Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram bahiH samAvAsite ca tasmin zrIdharmaghoSasUrayastadantike gatvA niveditavanto nijamathA''gamanaM tasya / anujJAtaM tena hRSTena / atrAntare paripakvANyAmraphalAni samAgatAni tasyopAyane tena ca / ko'nyAn guNAn gaNayatIha mahAtarUNAmAkArato'pi ruciraH sahakAra eva / vArtA phalasya yadi ca kriyate tadAnIM kSoNItalaM vijitametadanena sarvam / / 27 / / (vasantatilakA) ityuktvA DhaukitAni sUrINAM puraH, tairapi phalakandAdyamazastropahataM nA'smAkamupakarotItyAdinijAcAraH savistaramupadiSTaH / prahaSTena ca tena vicArya svacetasA, bhagavan kalpyameva dAsyAmItyuktvA vanditvA ca visRSTAste / / ___ tadAnI cAsannA prAvRT / sArthazca mahArthaH / pathi vrajatAmeva vRSTo meghaH / kasyApi na vahanti vAhanAnItyaTavyAmevAvAsAn dattvA sthitaH sArthaH / sArthavAhamitreNa ca maNibhadreNa nijaM tRNacchannaM kuTIrakaM samarpitaM sUrINAm / lokazca kSINapAtheyaH pravRtto mUlakandAdyAhAre / anyadA sArthavAhaH sArthasaukhyAsaukhyaM vimRzan smRtavAn sUrisamAgamanaM tadbhojanadausthyaM ca / tato gRhItaH pazcAttApena prabhAta eva prApto vstau| dRSTAH kaSTAnuSThAnamlAnavapuSo maharSayaH / sasambhramaM ca vanditvA sUrIn, kSamayitvA svapramAdaM, sAdaraM sAdhUnA''hUya gRhe nItavAn / dRSTaM ca praguNaM prAjyamAjyaM dattaM, zraddhAnubandhAd baddhaM tadAnIM tenottamaM manuSyAyurjAto bhadrakabhAvaH, prAptaM bodhibiijm| tataH paraM ca pratidinaM sUrisamIpe gatvA sa zuzrAva dezanAm, jAtaH krameNa paramaH zrAvako, nivRttA varSAH / pravRttaH sArtho gantumagrataH / sUrayo'pi tamanujJApyAnyatra gatAH / dhano'pi samIhitasiddhiM vidhAya samAyAtaH svapure / dAnabhogA''dyaizcAdAya vibhavopayogaM, kAlena samAdhinA mRtvA / / 1 / / 1 aamrH|| Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram uttarakuruSu sItAnadyuttarataTe jambUvRkSasya pUrvataH samutpanno yugmadharmI pumaan||2|| tatazca mRtvA prAgjanmamunidAnaphalAnubandhAt saudharmo devo jAtaH / / 3 / / tato'pi cyutvA aparavidehe gandhilAvatIvijaye vaitADhye gandhAradeze gandhasamRddhanAmni vidyAdharapure rAjJaH zatabalasya putro mahAbalo nAmnA jAtaH / prAptazca tAruNyam, samaye'tha svayaM rAjJA / / ucchedo viSayasya vatsa ! karaNavyApArarodhakriyA, sAdhoreva yazastanoti na puna, vizvambharAyAH prbhoH| rAjAnaH kSamayaiva sAdhava iva, zlAghyA bhavantyanvahaM, nirbhIkA: paralokatazca smiti-sphaarksphurtkiirttyH||28|| (zArdUlavikrIDitam) iti zikSAM dattvA sthApito nijarAjye svayaM ca nRpaH pravrajya svAyuHkSaye svargI jAtaH / mahAbalo'pi prasakto bhogeSu na cetayati kiJcana / / ekadA AsthAnasthitasya mahAbalanRpasya puraH pravartamAne saGgItake svayambuddhAbhidhena mantriNA vijJaptam / / etaiH saGgItakairdeva-devA api vimohitAH / kAlaM nAkalayantyeva prAjyamapyAtmano gatam / / 29 / / etanmAnuSyakaM nIvI, jantordharmadhanA'rjane / vRthA nirgamitaM tacet, kutaH kalyANasaGgamaH / / 30 / / proktaM rAjJA mantrin ! yuktameva dharmAsevanaM, paraM samaye, naivAsamaye / tato'mAtyenoktaM, deva ! gato'hamadya nandanodyAne, dRSTau tatra mayA mahAjJAninau caarnnmunii| zrutA taddezanA, samaye ca pRSTaM mayA bhavadAyuHpramANam / tAbhyAM ca mAsamAtraM niveditaM 1 mUladhanam (puuNjii)|| Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram te jIvitam / anyaJcoktaM, yadadya nizAvazAne dRSTo mahAbalanRpeNa svapno yadahaM kSiptondhakUpe sambhinnazrotaHpramukhairamAtyaiH svayambuddhena punaruddhRta iti / samprati ca tvadarzanAbhilASI vartate'sau mahAtmA / bhAvitIrthakarajIvazcAyamiti / tato'haM satvaraM tau vanditvA'nujJApyAgatya ca devapAdAn samaye'pi vijJaptavAn / tato militapratyayaH saMvignaH sahasaiva rAjA gRhItaH pazcAttApena pravRtto bhaNitum tAruNye na kRtaH kukarmaniratai-brahmaNya'jihmo layaH, kiM sampratyupajAtavArddhakakalAH, kurmaH suzarmAvaham / aGge bhaGguratAM gate'dya jarasA, kRtyeSu naiva kSamAH, pazcAttApahate ca cetasi ratidharmasya kautaskutI / / 31 / / (zArdUlavikrIDitam) ityuktvA, dattvA mahAdAnAni, kRtvA caityeSu pUjA, vinyasya svaputraM rAjye, jagrAha vratam / / __ kRtvA dvAviMzatidinAnyanazanaM samAdhinA mRtvaa||4|| samutpanno lalitAGganAmA deva IzAne zrIprabhavimAne |militvaa'bhiyogikdevaiH kAritaH pustakavAcanamANavastambha- sthitArhada'sthya'rcanAdikramam / sasmAra cAvadhijJAnena janmAntarakRtaM jinadharmArAdhanam / cakAra mervAdiSu zAzvatA'rhadvimbavandanAm / zuzrAva gatvA mahAvidehAdiSu tIrthakaradezanAm / svayamprabhAbhidhAnA ca tasya mahAdevI paramaprItisthAnamabhUdavirahitazca tayA sa sadaiva cikrIDa / anyadA svAyurante sahasaiva cyutA svayamprabhAdevI / pIDitastadviraheNa saH / / itazca svayambuddho'pi gRhItadIkSo'nazanena mRtvA, zakrasAmAnikro dRDhadharmAbhidhAno jAto deva IzAne, prAgbhavasauhArdAdAgatya sa lalitAGgadevaM provaac|| anityaH sarvo'yaM, bhavabhavanavartI nanu janaH, pramAdI jIryantaM, kalayati na kazcinijamapi / samutpannaH ko vA, na mRtipadama-styaGgiSu tato, viSAdaH kAtaryaM, na khalu mahatAmetaducitam / / 32 / / (zikhariNI) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram lalitAGgenoktam / yadyapyevaM tathApi na priyAmantareNa kSaNamapi sthAtuM zaktomi / tato devaH kSaNaM sAvadhAno bhUtvA provAca / sthirIbhava, labdhA mayA bhavatpriyA / / 8 I dhAtakIkhaNDe prAgvideheSu nandigrAme daridrasya zreSThino nAgilasya saptAnAM putrINAmuparyaSTamI kurUpAtyantanirbhAgyA putrI jAtA / tasyAM jAtAyAM praNazya kvApi gataH pitA / abhidhAnamapi na kenApi tasyAH pradattam / tato nirnAmiketi janairucyamAnA prAptA vRddhim / jIvati ca duSkarmavRttyA / ekadA'mbaratilakagirau gatA sA dArvAdyA''netum / dRSTastatra tayA tatkAlotpannakevalajJAnaH suranirmitasvarNasiMhAsanAsInaH sabhAyAM dharmaM samupadizan yugandharanAmA muniH / gatvA vanditaH sapramodaM, muninA'pi duHkhiteti vizeSataH pradattA tasyA'nuzAstiH / / kSetraM kalatramazanaM vasanaM dhanaM ca, yeSAM samasti sukhino niyamAnna te'pi / etadviparyayajuSo'pi na dukhinaH syu rajJAnataiva paramArthavazena duHkham / / 33 / / ( vasantatilakA) yadyatsamAcarati mUDhamatiH sukhAya, tattatsukhabhramakRdAyatiduHkhadaM tat / jJAnI hi karmavigamAya karoti yatnam, niSkarmakasya sukhameva na duHkhalezaH / / 34 / / ( vasantatilakA) ityAdi zrutvA pratibuddhA sA / prapannA ca samyaktvamUlaM zrAvakadharmam / durbhageti na kenApi sA pariNItA / samprati ca gRhItAnazanA tatraivA'drau punarAgatasya tasyaiva muneH pArzve vidyate / tadgatvA tvaM, tasyAH svaM pradarzaya / yena tvadrAgiNI mRtvA sA svayamprabhaiva samutpadyate / tenApi kRtaM tathA / sA'pi tena nidAneta mRtvA, samutpannA svymprbhaa| tataH paraM prAgvadaviyuktau tau bhUyAsaM kAlamativAhitavantau / anyadA lalitAGgasyA'' sannacyavanacihnAnyutpannAni / tadAnIM cezAnendrA''dezAda dRDhadharmadevaH samAyAtastadA''hvAnAya / tata tena saha gatvA kRtA nandIzvare yAtrA Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram lalitAGgena anyeSu ca tIrtheSu gacchan cyuto'sau / / jambUdvIpe pUrvevidehe sItAnadyuttarataTe puSkalAvatIvijaye lohArgalapure rAjJaH suvarNajaGghasya lkssmiideviikukssaavvtiirnnH| samaye jAtaH putrH| kRtaM vajrajaGgha iti naam| prAptastAruNyam / svayamprabhApi cyutvA tatraiva vijaye puNDarIkiNyAM nagaryAM vajrasenatIrthakaracakravartinaH putrI jaataa| kRtaM zrImatIti nAma / prAptA yauvnm| pitRbhyAM ca tadarthaM kAritaH svyNvrmnnddpH| samAhUtAH kSamApAlasutAH / zrImatyA ca nagaropAnte samutpannakevalajJAnasya muneH samIpe samAgacchanto dRSTA devaaH| UhApohaparAyAzcotpannaM jAtismaraNam / sakhImukhena vijJApitaM rAjJo nirnAmikAbhavaprabhRtikaM lalitAGgacyavananijacyavanaparyantaM svacaritram / lalitAGgAdanyavaraniSedhazca jJApitaH pitroH / / pitRbhyAM ca kAritaH suvyaktastaJcaritrapaTaH, sthApito raajpthe| yaH kazcillalitAGgajIvo bhaviSyati sa svayameva vicArya svapriyAM prinnessytiiti| darzyate sa paTaH pratyekaM raajputraannaam| tatra ca bahubhirbhUpAlaputrairArabdho mAyAvRttAntaH / paraM te na niyuuNddhaaH| prAptazca tatra vjrjngghH| paTaM dRSTvA mUrchitaH / kSaNaM kRtazaityopacAraH, pratyAvRttacaitanyaH ptthitvaan|| autsukyaM vahatu dvayaM nayanayo-yagocarenaiva sA, pAtuM tadvacanAmRtaM zrutiyugaM, puSNAtu tRSNAmapi / bhrAtaH kiM hRdayA'nubhUtadayitA-saMyoga ! dhatse tvarAM, tAprAptuMpunareva, kasya yadi vA, tRptiH samasti priye||35|| (zArdUlavikrIDitam) pRSTo'sau ceTIbhiH ko'yaM sAnumAniti / tenApyambaratilako'yamityAdi / sarvamapi vyaktamAveditam / tataH prahRSTAH srve| samucchalito jayajayadhvaniH / prakSiptA kaNThe svayaM zrImatyA varamAlA / nivRtto vivAhaH / mahatA sammAnena visRSTaH san gataH savadhUkaH svapurIm / sukhamanubhavatazca tasya gataH kiyAnapi kAla: / pitrA ca sthApito nije rAjye / trivargasAdhanayA ca rAjyaM kurvANasyotpanno yogyaH putraH / prAptazca tAruNyam / / Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 triSaSTizalAkApuruSacaritram atha zrImatIbhrAtuH puSkalapAlasya vipratipannAH sImasAmantAstatsAhAyyAya zrImatyA samaM calitaH puNDarIkiNaM prati vajrajaGghaH nRpaH / arddhamArgagatasya ca mArgajJairatra zaravaNamadhye dRgviSaH sarpo'stItyasya vijJaptam / tato gato'nyena pathA ttr| puSkalapAlasyA'pi vazIbhUtAH shtrvH| satkRtya visRSTo vajrajaGghaH zaravaNasamIpAgatazca punarapi vijJaptastaiH / deva ! kevalajJAnamutpannamatra dvayoranagArayoH jAtaM ca devaanaamaagmnm| tadudyotena pratihatA dRgviSasya viSazaktiH adyApyatraiva dharmaM dizantau tau sta iti| tato gataH zrImatIsahitastau vandituM nRpH| vanditvopaviSTe tasmin kRtA tAbhyAM dhrmdeshnaa|| apAre saMsAre, jananamaraNazreNiSu purA'nubhUtaM yaduHkhaM, sukhamapi ca jIvena ydho| na tAbhyAM santuSTaH, spRhayati paraprANahataye rataH zabdAdyeSu, zlathayati tapaHkarmaNi layam // 36 // (zikhariNI) ityAkarNya prabuddhau dvAvapi, vanditvA munI, svapuramAgatya prAtaH sutaM rAjye nyasya pravrajiSyAva iti nizcitya rAtrau vAsagRhe suptau tau dampatI / putreNa cAvijJAya tadabhiprAyaM rAjyalobhena vAsabhavane viSadhUpaprayogaH kRtaH / zubhabhAvau ca dvAvapi mRtvA / / 6 / / uttarakuruSu samutpannau yugmarUpiNau / / 7 / / svAyuHprAnte mRtvA dvAvapi saudharma jAtau snehalau surau / / 8 / / vajrajaGghajIvastatazyutvA jambUdvIpe mahAvidehe kSitipratiSThitapure suvidhevaidyasya putro jAtaH / kRtaM tasya jIvAnanda iti nAma / tadAnIM ca tatrAnye'pi ca catvAro dArakA jAtAH / IzAnacandrasya rAjJaH putro mahIdharaH, mantriputro subuddhiH, sArthavAhaputraH pUrNabhadraH, zreSThiputrazca guNAkaraH / paJcAnAmapi pravarddhamAnAnAM teSAmanyonyaM prItiratyarthaM jAtA / zrImatIjIvo'pi cyutvA tatraiva zreSThiputraH kezavanAmA jAto'sti / so'pi SaSThaM mitram / ekadA jIvAnandasya vaidyasya gRhe pazcApi janAH sambhUya svairaM bhramantaH samAyAtAH / tadAnIM rAjarSirguNAkaro nAma vratI bhikSArthamAgataH / taM ca Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram kuSThAkulamAlokayatAM paJcAnAmapyutpannA kRpA / paThitaM taiH|| prakRtiriyaM jantUnAM, vyasaneSvapreritAH pravartante / zubhakarmaNi ca niyuktAH, kupyanti samudvijante ca / / 37 / / (AryA) upahato vyasanairgaNikAdibhiH, kimapi cetayate na dhanaM kiran / sukRtakarmaNi tu vyayitAn lavA-napi sahasrasamAn manute janaH / / 38 / / (drutavilambitam) ityAdivacanaiH protsAhito jIvAnandavaidyastaJcikitsArtham / tena coktam / mahatyA sAmagryA cikitsyo'yaM munidrvyavyayena mahatA lakSapAkaM tailaM gozIrSaM candanaM ratnakambalazca smpdynte| tatrApi tailamastyeva mama gRhe tadahaM kariSyAmi / zeSaM tu cintniiymiti| tato gatA paJcApi te jIrNazreSThisamIpe / tairyAcitaM mUlyena rtnkmblaadikm| pRSTaM zreSThinA kimarthamiti / tairuktaM sAdhumekaM cikitsisyAmaH / jAtasaMvegena zreSThinA samarpitaMsarvaMsAdhikam / nagRhItaMmUlyam / tenaivasaMvegena pravRddhotsAhaH, sarvamapi projya jagrAha sugurumUle dIkSAm / kRtvA karmakSayaM siddhaH shresstthimuniH| te ca tailAdisAmagrI gRhItvA vaidyena samaMgatAH SaDapijanAH kAyotsargasthasya muneH smiipmrnnye| anujJApya ca muniM kRtaH sarvAGgamabhyaGgaH / saMvAhitamaGgaM pracchAdito ratnakambalena tailatApavyAkulAzca niHsRtAH kambalalagnAH kRmayaH saJcAritAH puurvmRtgoshve| crcitshcndnen| evamanekaprakArAM kRtvA kriyAM kRto nIrogo muniH| jAtaH praagvtsuvrnnvrnnshriirH| AsitaH samucitAsane / pAdayornipatya kSamitaH srvairaashaatnaam| dharmalAbhAzIrvAdapUrvaM ca kRtA muninA dezanA / / AhAro mitakAlameva kurute, kSudvyAdhibAdhAvidhi, proktaM prAjyaphalaM tathApi sutarA-mAhAradAnaM shrute| dehastveSa cikitsitazcirataraM, dharmopakArI munestadglAnasya cikitsanaM jinatanU-pAstyA samaM vrnnitm||39|| (zArdUlavikrIDitam) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram iti zrutvA SaDapi pratibuddhAste munimanujJApya gatAH kRtyazeSakaraNAya / munirapyanyatra vijahAra / taizca gatvA cikitsA'vazeSatailakambalacandanavikrayasuvarNena svakIyadravyeNa ca stokadinamadhye nirmApitamuttuGgazRGgaM jinaaytnm| tataH SaDbhirapi gRhItaM vrataM pAlitaM nissklngkm| mRtvA / / 9 / / SaDapyutpannA / / 10 / / 12 jambUdvIpe pUrvavidehe puSkalAvatIvijaye puNDarIkiNyAM vajrasenasya tIrthakara bhUpateH dhAriNyAH patnyAH kukSAvacyutAcyutvA, vaidyajIvazcaturdazasvanasUcitacakrijanmA avatIrNaH / samaye ca jAtaH putraH, kRtaM tasya vajranAbha iti nAma / zeSA api catvArazyutvA tasyaiva vajrasenatIrthakara bhUpabhAryAyA dhAriNyA eva kukSau krameNa rAja mantri- zreSThisArthavAhaputrajIvAH putratvena samutpannAH / teSAM bAhu - subAhu - pITha - mahApIThA iti krameNa nAmAni / kezavajIvo'pi suyazA iti nAmnA tatraiva rAjaputraH samutpannaH / sa ca bAlyAdapi vajranAbhamanuzrito'sti / krameNa zeSA api vajranAbhasyAntaraprItipadaM saJjAtA / prAptAzca paDapi tAruNyam / zrIvajraseno'pi samaye lokAntika devairvijJaptastIrthapravartanAya vinyasya svarAjye putraM vajranAbhaM sAMvatsarikadAnapUrvaM prapannaH sarvaviratim / manaHparyoyaM kevalaM ca jJAnamasyotpannam / pravRtto nAnAdezeSu bhavyAn bodhayituM / vajranAbhasyApi samutpannaM cakraratnam / sAdhitaSaTkhaNDaH krameNa jAtazcaturdazarattrasvAmI navanidhIzvaraH sarvacakravartivaibhavabhAjanam / / anyadA zrIvajrasenatIrthakaraH samavasRtastatra / saparivAro gatazcakrI pitaraM tIrthakaraM vanditum / vanditvA samAsIne tasmin kRtA prabhuNA dezanA / / jantorananteSu bhaveSu bhogAH, siddhAstadapyasya na jAtu tRptiH / navaM navaM vetti bhave bhave'sau, santoSapoSaH sukhakRt tadekaH // 40 // (upajAtiH) iti zrutvA putre rAjyaM nyasya vajranAbhazcakrI bAhu - subAhu - pITha - mahApITha - suyazaHprabhRtibhiH samaM vrataM pratipannavAn, jAtazcaturdazapUrvadhArI, jAtAzcaikAdazAGgadhAriNaH zeSAH / vajranAbhamuninA ca viMzatyA sthAnakairarjitaM tIrthakRnnAmakarma / bAhunA Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram sAdhuyogyAnapAnAdyAnayanAdinA vaiyAvRtyena cakravartibhogaphalaM karma smupaarjitm| subAhunA tu maharSINAM vizrAmaNayA lokottaraM bAhubalamupArjitam / vajranAbho'pi bAhusubAhvorvAraMvAraM prazaMsAM karoti / tato pIThamahApIThAbhyAmasahanAbhyAM cintitm|| upakArakarasyaiva, gauravaM kriyate janaiH / nizchAyo niSphalastAlaH, salilaiH kena sicyate / / 4 / / tadAvAmapi gurorgacchasya cAnupakArako iti, na prazasyAvahe / itIrSyApratyayaM strItvAyustAbhyAmupArjitam / SaDbhirapi caturdazapUrvalakSI yAvaniSkalaGkaM vrataM paalitm| svAyuH prAnte mRtvaa||11|| sarvArthasiddhe vimAne ssddpyutpnnaaH||12|| // ityAdidevasya pUrvabhavavarNanA smaaptaa|| |||ath kulkrotpttiH||| jambUdvIpe'paravidehe'parAjitAyAM pUryAmIzAnacandro rAjA, candanadAsaH zreSThI, tatputraH sAgaracandraH / sa cAnyadA gato rAjAnaM draSTum / atrAntare vanapAlenAgatya vijJapto rAjA / / azokaiH putrAgai-starubhiraparairvAsakaraNestavodyAnaM pUrvaH, kulamiva naraiH pUrNamakhilam / amusminaiko'pi, prakRtikaThino nApi kuTilaH, phalainaiva tyaktaH, praNayiSu navAtApazamanaH / / 42 / / (zikhariNI) tataH prahRSTena rAjJA sarvairapi saparivAraiH pauraiH prAtarudyAne samAgantavyamityAdiSTam / sAg2aracandrazca svayameva saprasAdamAmantritaH / tato gataH sarvaH / ko'pyudyAne sazRGgAro lokaH / sAgaracandro'pyazokadattena mitreNa samaM gataH / samprAptazca sAntapuro rAjA / / Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 triSaSTizalAkApuruSacaritram punnAga ! punnAgataruH purastAdazoka ! nAzokavanaM vidUre / samAzritazrIphala! lakSasaGkhyaphalojjvalaH zrIphala eSa vRkSaH / / 43 / / (upajAtiH) yAvadevaM vanapAlena dRzyamAnavRkSavizeSaH sAnandamavalokayannRpo'sti tAvat trAyadhvamiti tarugahvarAt trastastrIdhvanirutthitaH / kimetaditi sambhrAnto'bhidhAvitaH sannihitavartI sAgaracandraH / dRSTAnena bandikArairdhRtA sAlaGkArA pUrNabhadrazreSThikanyA priyadarzanA / sahasaivaikasya bandikArasya pANimunmoTya gRhItA tena kSurikA / pravRttastAnnihantum / praNaSTAH zRgAlA iva bandikArAH / hRSTayA dRSTastayA sAnandaM ko'yaM me prANadAtA, tadasyApyahamAtmAnaM dadAmIti saGkalpya, kRto hRdi nizcayaH, nAnyamamuM vinA pariNayAmIti / gatA sA svagRhe / so'pi tatkAlonmIlitapremA''bandho babandha hRdi nizcayaM yadahamapyenAmevodvahAmi, nAnyAmiti / samaye ca gato mitreNa samaM vikalpAkulaH svagRhe / jJAtavRttAntena ca pitrA samAhUya, rahasi bhaNito'sau / / rAjJAmeva virAjate'dbhutabhujA -'vaSTambhasaMrambhitA, neyaM vipravaNigjanasya yazase, barhistulAdhAriNaH / uttIrNa nijajAtito na hi zubhodarkAya puMzceSTitaM, pakSotthAnamupAnayetra maraNaM, kiM kITikAnAM kule // 44 // (zArdUlavikrIDitam) ayaM ca tvanmitramazokadattaH kadApi tava nizcitaM zokaprado bhaviSyatIti / sAgaracandreNa pAdayornipatya kSamitaH pitA svAparAdham / pitrApi pUrNabhadrazreSThinaM prArthya vivAhitastAM priyadarzanAmasau / sukhamupabhuJjAnasyaivaM tasya gato bhUyAn kAlaH / / 1 ekadA sAgaracandre bahirgate'zokadattagRhamAyAtastena prArthitA priyadarzanA tayA cAkrozadAnapUrvaM niSkAsitaH / sa durAtmA gataH, zyAmamukho dRSTaH sAgaracandreNa, pRSTazca daurmanasyakAraNam / asAvapi saduHkhamiva provAca / gato'haM tvagRhe, raha iti prArthitazca tvatpatnyA, tataH praNazya nisRto'haM prAptazca tvadantikamiti / / sAgaracandreNoktam Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram strINAM cittasya vittasya, jIvitavyasya ca kvacit / sthiratA yadi tadbhagno, mArgaH svargA'pavargayoH / / 45 / / tato mA viSIda / IdRzya eva striyaH, nAvayoryugAntare'pi cittamAlinyaM, nirmala eva tvamiti / dvAvapi prAgvadeva vartete / sAgaracandrazca priyadarzanAM prati virktH| sA ca mA'nayormatkRto bhedo'bhUditi bhatre na zazaMsa / evaM ca sati sAgaracandreNa svavibhavaM dInAdiSu vizrANya svAyuH prAntaH sAdhitaH / priyadarzanApi vipannA / / jambUdvIpe bharatadakSiNakhaNDe gaGgAsindhvantarbhAge'vasarpiNyAstRtIyake suSamaduHSamArake palyASTamAMze zeSe sAgaracandraH priyadarzanA ca yugaliSUtpedAte / / prastAvAt kAlacakrasvarUpaM yathA / paJcasu bharateSu paJcasvairavateSu avasarpiNyutsarpiNIbhyAM dvidhA kaalH| dvayorapi kramotkramagaiH SaDbhiraraiAdazAraM kAlacakraM sAgaropamaM viMzatikoTikoTipramANam / tatraikAntasuSamAyAM sAgaropamANAM catasraH koTikoTayaH / suSamAyAM tisraH koTikoTayaH / suSamaduHSamAyAM dve kottikottii| duHSamasuSamAyAM dvAcatvAriMzadvarSasahasronA ekA koTikoTiH / duHssmaayaamekviNshtivrssshsraaH| ekAntaduHSamAyAmapyekaviMzativarSasahasrAH pramANam / sarvA ye dazakoTikoTayaH / prathame aratraye yathAsaGkhyaM mAnAM triyekapalyAni jIvitaM, tridyekagavyUtAnyucchrayaH, tridvayekadinataH kalpadrumaphalaM bhojyam / caturthe tvarake martyAnAM pUrvakoTirAyuH, paJcadhanuHzatAnyucchrayaH / paJcame tvarake martyAnAM varSazatamA''yuH, saptahastAzcocchrayaH / SaSThe tvarake martyAnAM SoDazAbdAnyAyuH, ekahastazcocchrayaH / utsarpiNyAM tAvatpramANAyAmeta eva SaDapyarA nAma pramANayugalitanumAnajIvita- saGkhyAbhirutkramato jJeyAH / / tau ca tRtIyArakaprAntajAtatvAd dairdhya navadhanuHzatamAnau palyopamadazamAMzAyuSko ca / azokadatto'pi mRtvA prAgjanmakRtamAyAprabhAvAt tatraiva caturdanta: zvetavarNo hastiH samutpannaH / ekadA tena dantinA bhramatA prAgjanmamitraM sAgaracandrajIvo yugmadharmI dRSTaH / snehAtirekeNa dvayArapyanyonyamavalokayatorutpannaM jAtismaraNam / anicchannapi Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 triSaSTizalAkApuruSacaritram sa hastinA svaM skandhamadhyAropitaH / tataH paraM sadaiva tatrArUDhaH sa sarvatra vicarati / tataH mithunakaistasya vimalavAhana iti dattaM nAma / tadA cotsannaprAyAH svalpadAzca kalpadrumA jaataaH| mithunakAnAM mamatvAbandhaH / parasparaparAkrameNa ca vimalavAhanena rAjadharmaH kathitaH / taiH sarvaiH sa eva kRto rAjA / tena ca hAkAranItiH prayuktA / hA ! tvayA duHkRtaM kRtaM vacana mAtreNaiva teSAmanyAyanirvRttiriti / SaNmAsAvazeSAyuSi ca tasmin candrayazo'bhidhAnAyAM tadbhAryAyAM mithunaM jAtam / cakSuSmAn candrakAnteti ca tayornAmakRtam / tau cAsaGghayeyapUrvAyuSkau aSTadhanvazatvacchyau ca SaNmAsI yAvatprapAlya tataH svaM yugmaM samAdhinA mRtvA vimalavAhanaH suparNakumAreSUtpannaH / candrayazAstu nAgakumAreSu / hastyapi mRtvA nAgakumAreSu gataH / / 1 / / cakSuSmaJcandrakAntayorapi jAtaM mithunam / saptadhanvazatoJcaM pitRto nyUnAyuSkaM ca / yazasvI surUpeti tyornaam| cakSuSmaJcandrakAntayovipannayoH suparNanAgakumArayoryathAsaGkhyamutpattiH / / 2 / / yazasvisurUpayo rAjye mAkAranItirjAtA tayorapi jAtaM mithunam / sArddhaSaDdhanuHzatocaM pitRto nyUnAyuSkaM ca abhicandra-priyaGguriti tayornAma / yazasvisurUpayoravasAne udadhikumAranAgakumArayorutpattiH / / 3 / / abhicandrapriyaGgvorapi jAtaM mithunam / SaDdhanuHzatoccaM pitRto nyUnAyuSkaM ca prasenajit cakSuHkAnteti tayornAma / abhicandrapriyaGgvorante udadhikumAranAgakumArayorgatiH / / 4 / / prasenajidrAjye dhikkAranItirjAtA / tayorapi jAtaM mithunam / sArddhapaJcadhanuHzatoccaM pitRto nyUnAyuSkaM ca marudevaH zrIkAnteti tayornAma / prasenajiJcakSuHkAntayorAyuHkSaye dviipkumaarnaagkumaaryorutpttiH||5|| marudevazrIkAntayorapi jAtaM mithunam / sapAdapaJcadhanuHzatoccaM pitRto nyUnAyuSkaM ca nAbhirmarudeveti tayo ma / marudevazrIkAntayora'nte dvIpakumAranAgakumArayorutpAdaH / / 6 / / Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 triSaSTizalAkApuruSacaritram iti kulakararItyA rAjyaM paripAlayati / saptame nAbhinAmani kulakare suSamaduHSamAbhidhasya tRtIyArakasya ekonanavatipakSAdhikeSu caturazItipUrvalakSeSvavaziSTeSvASADhasudi(vadi)caturthyAmuttarASADhAnakSatre sarvArthasiddhavimAnATyutvA vajranAbhajIvazcaturdazasvapnasUcitatIrthakarajanmA nAbhernRpasya patnyA marudevAyAH kukSAvavatIrNaH / jAtaM ca tadAnIM nArakANAmapi sukham / / ___ prAta bheH kulakaranRpasya svapnAn vicArayituM pravRttasya samprAptAH zakrAdayaH kRtvA vicAraM, tIrthakarotpattiM ca kathayitvA, niyojya garbharakSArthamAbhiyogikAn devAn, punargatAH svaM svaM sthAnam / navamAsA'rddhASTamadinAnte ca caitrabahulASTamyAmuttarASADhAyAM yugaladharmiNaM paJcadhanuHzatapramANaM suvarNavarNaM vRSabhalAJchanaM jJAnatrayadharaM sarvAdbhutalakSaNaM caturazItipUrvalakSAyuSaM prathamaM tIrthakaraM putraM marudevAsvAminI prsuutaa| jAtAni paJcadivyAnyantaHpure / pramuditaM nArakairapi / samprAptAzca svaM svaM niyogamanuSThAtuM dikkumAryaH / / UrdhvAdhodigbhyo'STASTaikaikA vikakubhAM caturNAM ca / madhyamarucakAnAmiti SaTpaJcAzad dizAM kanyAH / / 46 / / sammArjanajalasecanadarpaNabhRGgAratAlavRntadhRtiH / cAmaradIpakanAlacchedA dikkanyakAkRtyam / / 47 / / tAzca jinajinajananyorabhyaGgasnapanahomarakSAdyam / sUtigRhayAmyapUrvottarakadaligRheSu kurvanti / / 48 / / sarvadevalokaghaNTAnAM yugapadanAhatadhvananenAsanakampenA'vadhinA ca jAnanti jinotpattiM zakrAdayaH / / tataH saudharmendraprathamamutthAya saptASTAni padAni gatvA paJcAGgacumbitabhUpIThaH zirasyaJjaliM baddhvA zakrastavena stutvA naigameSikRtalakSayojanamAne pAlakavimAne saparivAraH samAruhya nandIzvare samAyAti / tataH saGkSipyamAnaM jinajanmagRhAdIzAnakoNe Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 triSaSTizalAkApuruSacaritram vimAnaM saMsthApya tataH samuttIrya prabhusamIpamabhyeti / praNamati cAlokamAtre sthitaH prabhum / tato bhagavantaM samAtaraM pradakSiNayati / mUrdhyaJjaliM baddhvA jinajananIM stauti / / ajJAnahAlAhalajAtamUrccha, jagajjanaM bodhayituM samastam / tvaM jAGgalI devi ! yadIyaputramantro mahAmohatamo'pAho'yam / / 49 / / (upajAtiH) iti stutvA tasyAH samIpe jinapraticchandaM muktvAvasvApanikAM ca tasyAH pradAya paJcadhAtmAnaM vikaroti / candanAktapANirekena rUpeNa prabhumudvahati, dvitIyenAtapatraM dharati, dvAbhyAM cAmare gRhNAti, ekena puraH pavimucchAlayan dvAtriMzallakSavimAnavAsidevIbhiH samaM nRtyan gAyan gacchati meruzikharaM, pANDakavane'tipANDukambalAyAM zilAyAM siMhAsane nijAGkasthApitajinaH pUrvAbhimukhaH sukhaM niSIdati / / tataH zeSA api kalpendrAH sUryendu asurAdinikAyanAyakacamarabalyAdibhuvanapatIndrAH pizAcAdinikAyanAyakakAlamahAkAlAdayo'prajJaptipramukhanikAyanAyakasannihitasAmAnikAdayazca vyantarendrAH svasvaparivAreNa sarve'pyAyAnti / / kalpezA daza sUryendU, viMzati bhuvanAdhipAH / dvAtriMzad vyantarendrAzca catuHSaSTiH purandarAH / / 50 / / sauvarNAnAM raupyANAM ratnAnAM suvarNarUpyamayAnAM suvarNaratnamayAnAM sauvarNaraupyaratnamayAnAM raupyaratnamayAnAM zuddhamRNmayAnAM yojanamukhAnAM samastatIrthodakaparipUrNAnAM kumbhAnAM pratyekaM pratyekamaSTottarasahasreNa prathamamacyutAraNAdhipatiH kusumAJjalikSepapUrvaM prabhoH strapanaM karoti / / Jain Educationa International - ambhasi vaH prazamayantu rajAMsi nityaM, zrInAbhisUnujanimajjanasambhavAni / yaivakSitairapi dRzA sahasA dravanti, prAgjanmajA api kukarmamalAvalepA: / / 51 / / ( vasantatilakA) For Personal and Private Use Only Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram pratItaM sarveSAM prakaTamidameva trijagato, yada'mbhaH saMrambhAd bhavati paritApaprazamanam / acintyaM mAhAtmyaM kimapi hi jinendroryadudayaM, pratApaH prApnoti, prasabhamabhiSekavyatikarAt / / 52 / / * Jain Educationa International (zikhariNI) kecidevaM stuvanti / ke'pi vAdayantyAtodyAni / ityAdyanekakRtyaparAH surAH pramodaM mUrttamivAvatArayanti / tato gandhakASAyyA prabhorvapurunmA gozIrSacandanadraveNa vilipya pArijAtAdipuSpairunmAlyA'cyutAraNendraH praNamya nivartate / evaM dvASaSThiranye'pi vAsavAH snAnA'GgarAgapUjAdikaM jyeSThAnukramAt kurvanti / / 19 tata IzAnendraH paJcadhAtmAnaM vikRtya saudharmendrasthAne prabhumutsaGge nivezyASafaSThate / saudharmendrastu prabhozcaturdizaM catvAri sphATikavRSabharUpANi vikaroti, teSAmaSTabhyaH zRGgebhyaH samutthitAbhirdhArAbhirante militvA prabhuzirasi patantIbhizciraM snAtraM karoti / tato ratnamaye paTTe prabhuM nivezya gandhakASAyyA pramArjayati / / sauvarNarAjatayavairatha tandulairvA, ye maGgalASTakamudAramudArabhante / arhatpuraH suranarAdhipatizriyaM te, bhuktvASTakarmavilayaM nilayaM zrayanti / / 53 / / ( vasantatilakA) ityanumodamAno'khaNDaraupyataNDulairaSTamaGgalIM likhati / tato vilipya vicitravastrANi paridhApya sarvAGgaM ratnAbharaNairvibhUSayati / pUjayitvA''rAtrikaM triruttArayati / zakrastavena stutvA prAgvatpaJcadhAtmAnaM vikRtya prabhuM mAturantikaM prApayati saMharati ca nidrAm / prabhozvocchIrSake dukUlayugaM ratnakuNDalayugaM vimuJcati / vicitraratnahArArddhahArA''DhyaM dRSTivinodAya vitAne lambamAnaM zrIdAmagandukaM cavinyasyati / tataH zakrAdezAd dhanado hiraNya - ratna - svarNAnAM dvAtriMzataM koTI: pratyekaM nandAsanAni For Personal and Private Use Only Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 triSaSTizalAkApuruSacaritram bhadrAsanAni ca dvAtriMzadanyAnyapyutkRSTAni vastUni nAbhinRpagRhe nikSipati udghoSayanti cAbhiyogikadevAH / kazcidyadyarhato'rhajjananyAzcAzubhaM cintayiSyati tasyA'rjakamaJjarIva ziraH saptadhA bhetsyata iti / arhantazcA'stanyapAyinastataH kSududaye prabhuH zakrasaGkramitAmRtamAtmAGguSThameva rasavarSiNaM mukhe nikSipati / dhAtrIpaJcakaM cAdizya zakro nandIzvare gatvA yAtrAM karoti / sarve'pi surendrAH sasurAH santo yAtrAM tatra kRtvA svaM svaM sthAnaM gacchanti / ayaM ca janmotsavaH samasteSvapi cariteSu jnyeyH|| ___ idamindrAgamanAdikaM prAtarmarudevAsvAminI nAbheH shshNs| tataH pramodamayaM putrajanmotsavaM karoti nAbhinRpaH / caturdazasvapnAnAM madhye marudevyA prathamaM vRSabho dRSTa: prabhozcorvoH vRSabho lAJchanamabhUt / tataH prabho RSabha iti nAma kRtaM pitRbhyAm / yugmajAtAyAzca striyaH sumaGgaleti pradattaM nAma / prabhozca kiJcidUne varSe sati vaMzasthApanArthamikSupANiH zakraH samprAptaH / svAminA ca tadanugrahAya prasAritaH pANistataH zakreNekSvAkuriti prabhuvaMzasya nAma sthApitam / devAzca prabhuyogyAni pratyahamuttarakurutaH phalAni kSIrodAJca jalAnyAnayanti / / dazavarSadezIye ca prabhAvakAlatAlaphalapAtahatasya vipannamAtApitRkasya mithunakasya strI sunandeti nAmnA lokaiH prabhuyogyA saGgrahItA / atrAntare zakreNAgatya prabhuM prati prArabdho vivAhavidhiH / / nirvANaM nikaTaM sudustaradazA-prAnto'pi labdhastamaHstomo'zAmi samIhate tadapi ca, snehaM mano diipvt| pAlyaM tIrthakaratvamantimabhavo, jJAnAni ca trINi me, vedyaM karma mayA tathApi yadahaM, kArye'dya paannigrhm||54|| (zArdUlavikrIDitam) prabhuNApyevaM vimRzyAnujJAtaM sarvam / tataH prathamameva svAmI sumaGgalAsunandAbhyAM saha divyadhAtrIbhiH srapito vilipto bhUSitazca nIto maNDapadvAram / kRtaM dadhidUrvAlavaNA Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram 21 nalagarbhazarAvasampuTamuzalAdikaM mngglkRtym| dehyaghaM dehyarghamiti coJcAritA dhavalAH / arghadAyinyA kSiptvA kaNThe kausumbhaM vAsaH samAkRSya nItaH svAmI mAtRgRham / baddhaM haste samadanaphalaM kaGkaNasUtram / zamyazvatthAdinirmitaH samarpito hastalepaH kanyayoH pANisampuTe / prabhuNA ca gRhItau tayoH pANI / prakSiptA hastasampuTamadhye zakreNa svomikA / kRtastArAmelakaH / prabhusamIpe devAH, kanyAsamIpe devyazca pravRttAH kautukadhavalAn gAtum / vadhvau dvAvapyaJcalau kaTyAmAropya, vadhUvaraM nItaM vedigRhe / pratyakSIkRtaH kuNDe devairagniH / paritazcAgniM dattA pradakSiNA yAvat pUrNA'STamaGgalI / kRtaH pANyoraJcalayozca mokSaH / kRtamindreNa devIbhizca nRttam / ityAdi kRtvA gataH zakraH svaM sthAnam / iyaM sarvatra vivAhasthitiH / / vivAhAnantaraM tAbhyAM samaM prabho gAnanAsaktamanubhavataH kiJcidUneSu pUrvalakSeSu SaTsu gateSu sarvArthasiddhatazcyutvA bAhupIThajIvau sumaGgalAdevyAH kukSau yugmitvenA'vatIrNI, tayozcaikazcaturdazasvapnasUcitacakravartijanmA pumAnanyaH strI / subAhumahApIThajIvau sunandAyAH kukSau yugmitvenotpannau / tayorapyekaH puruSo'nyaH strI / samaye sumaGgalA suSuve bharatabrAhmayau / sunandA tu bAhubalisundayauM punarapi sumaGgalA putrANAM yugmAnyekonapaJcAzataM prasUtA / / tadAnIM ca kAlaprabhAvAt kalpadrumAH krameNa krameNa hInaphalAH jAtAH / kaSAyAzca vRddhiM gatAH / prajAzca nItyullaGghinyo'bhUvan / jJAnatrayadhareNa ca prabhuNA prajAnAM rAjanItiH prarUpitA / tAbhiryAcito rAjAnaM zrInAbhistenApyarpitaH zrIRSabho rAjA tadabhiSekAya gato loko jalamAnetum / atrAntare zakreNAgatya sarvAGgaM vilipya vibhUSitaH svAmI ratnAlaGkAraiH / lokena cAgatena vicArya vicArya prakSipta jalaM prabhucaraNayostato raJjitena zakreNa proktaM vinItA ime tato nagaryapi vinItA'stviti dvAdazayojanadairdhyA navayojanavistArA prAjyavastraratnadhanadhAnyanirantarA nirmApitA puriindrenn| vinItetI ca kRtaM nAma / janmato viMzatau pUrvalakSeSu gateSu prabhuH pitrA zakreNa ca rAjye nyastaH / janmAntarAbhyastarAjyanItinA ca prabhuNA'mAtyAdInAM sthApanA kRtaa| ugrA ArakSAH, bhogA mantriprabhRtayaH, rAjanyA samavayasaH, zeSAzca kSatriyAH pattiprAyAH Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 triSaSTizalAkApuruSacaritram kRtAH / kRtaH karituraGgAdisaGgrahaH / / kalpadrumocchede ca kandamUlaphalazAligodhUmaprabhRtikaM bhakSamupadarzitam / araNikASThaizcA'gnirutthApitaH / ekAntarukSe ekAntasnigdhe hi kAle na tsyotpttiriti| hastikumbhasthalAsphAlitamRtpiNDena sthAlyAdisUtraNopadiSTA / kumbhakAravarddhakilohakAracitrakArakuvindakAzyapazilpAni paJcApi pratyekaM viMzatibhedAni lokahitArthaM darzitAni / caturddhA sAmAdinItiM dvAsaptatikalAzca bharato jJApitaH / strIpuMsAdilakSaNAni zikSito bAhubalI / dakSiNena pANinA'STAdazalipI brAhmI gaNitaM punarvAmena sundarI zikSitA / ityAdikaM sAvadyamapi lokopakArAya svAminA samupadiSTam / evaM sampUrNasthitiprarUpaNApUrvaM yathoktaM rAjyaM triSaSTiM pUrvalakSANi yAvat prabhuNA kRtam / / ekadA vasantotsave prabhurudyAnamagacchat / dRSTvA ca tatrAtimAtraM madhupAnajalakeli puSpAvacayAdiSu pramAdinaM janaM, bhAvI jinshcintyaanyckaar|| kAnteH pAtraM na gAtraM, na pavanajavino, vAjino nAdAna, ponmIladgandhaguJja-nmilitamadhukarI-bandhurAH sindhurA vaa| tApatraM nAtapatraM, zirasi na ca nama-zAmaraklAntahastAH, sundaryazcetyurastAt, tadiha kimu janaH, sambhramI bambhramIti ||5||(srgdhraa) atrAntare sArasvatAdayo devA lokAntikAH sametya samayaM vijJapayanti / / anicchannapi sthApito'yodhyArAjye bharataH / zeSadezAzca vibhajya pradattAH putrANAM bAhubaliprabhRtInAm / dattaM sAMvatsarikaM dAnaM prAtarAzaM yAvad dine dine suvarNasyaikA koTiraSTau lakSANi dIyante / saMvatsareNa prabhuNA hiraNyasya koTizatatrayamaSTAzItikoTayo'zItirlakSANi sarvA ye dattaM dAnam / calitAsanaH samprAptaH zakraH saparivAraH / kRtastena prAgvadbhagavato'bhiSekaH / samarpitAni divyavasvA'laGkaraNAni / kRtA devaiH sudarzanAkhyA zibikA / zakreNa dattahastastamArUDhaH prabhuH / sA cAgrato mAnuSaiH, pRSThataH surAsuranAgendrarutkSiptA / devadAnavamAnavavRtaH prabhuH pazcimavayAH siddhArthodyAne samuttIrya zibikAyA azokatarutale Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram vastramAlyAdInyunmucya, babhAra jambhArinyastaM devadUSyamaMzena / kRtaSaSTha-tapAzcaitrabahulA'STamyAmuttarASADhAnakSatre dinapazcimabhAge catasRbhirmuSTibhiruccakhAna muurddhjaan| zakraprArthanayA muktAH paJcamamuSTikezAH / te ca kezAH svavastrAJcalena pratISya kSiptAH kSIrAbdhau, zakreNa nivAritazca devaistumulaH / svAmI ca kRtasiddhanamaskAraH suranarasamakSaM sarvasAvA yogaM pratyAkhyAmIti cAritraM pratipannavAn / tadAnImevotpannaM mnHpryyjnyaanm| bharatAdyairvAryamANA api kacchamahAkacchAdayazcatvAro nRpasahasrAH prapannAH shraamnnym| gatAH zakrAdayaH svaM svaM sthAnam bharato'pi sapauraH prabhupAdAn praNamya samprApto rAjadhAnIm, prabhurapyavalambitamauno'nyatra vijhaar| pAraNakArthI ca yasya yasya gRhe prabhuH prayAti, sa sa bhUmaNDalamilanmauli: praNamya yojitAJjalirevameva vijJaptikAM kroti|| kanyA: zIlena dhanyAH, prabhucaraNayugA-'bhyastapUjAstanUjA; lakSmIrakSINakozA, gRhamanaghagRha, bAndhavAH soddhavAzca / eSo'haM svAmipAdA-'mburuhamadhukaraH, kiGkaratvAyasajaH, zlAghyaM yatkiJcideSu, sphurati manasi va-stena deyo niyogaH ||56||(srgdhraa) tataH prabhuranAkarNitamiva kRtvA vrajati / evaM saMvatsaraM nirAhAraM pryttitH| kacchamahAkacchAdayastu kSudhAbAdhitA gaGgAtIre gatvA sarve'pi sthitAH / kacchamahAkacchaputrau ca namivinamI svAmyAdezAd dUraGgatapUrviNau vyAvRttau ca gaGgAtIrAdhvanA samAgacchantau svapitarau dadRzatuH / pitRbhyAM ca tayoH svAminaH pravrajyAgrahaNaM svasvarUpaM ca sarvamAkhyAtam / tatastau svAmyevAvayorgatiriti pitrorAkhyAya prAptau prbhusmiipm| trikAlamapi prabhoragre puSpopahAraM kRtvA bhagavan ! rAjyaprado bhaveti trikAlaM vijnypytH| pArzvayozcAkRSTakRpANapANI Urdhva sthitAveva sevAM kurutaH / evaM kurvANau tAvekadA dharaNendreNa vanditumAgatena dRSTvA bhASitau / / prItiH prabhorguNagaNo'nucarasya samyag, yogastayoH praNayiSu zriyamAtanoti / Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram ekaikavastughaTanAprabhubhRtyayoryat, prAcyaM dvayo RNavizodhanameva tattu / / 57 / / (vasaMtatilakA) tadudAsIne niSkiJcane ca prabhau viDamvanaiva bhavato: seveti / uktaM tAbhyAM kulakramAyAtaH svAmyAvayoH sevya eva sarvAvasthAsvapi / punardharaNendraH provAca / / 24 ajAnAnI bhikSA kramamagaNitAtmaklamabharau, yayoryAJcAdainyaM, gRhiSu kRtavantau na pitarau / yuvAM nUnaM tAdRg- janakatanayau yuktamadhunA, gatau nAnyAbhyarNaM, yatimapi vihAya prabhumamum / / 58 / / (zikhariNI) ityanumanya tuSTena dharaNendreNa pAThasiddhAnAM vidyAnAmaSTacatvAriMzatsahasrIM dattvA nItA vaitADhye saMsthApya dakSiNottara zreNyoH paJcAzataM SaSThiM ca nagarANi kRtau vidyAdharezvarau yaH kazcijjinacaityasAdhUnAmavajJAM kariSyati, balAcca parastriyaM kAmayiSyate, AtmAnaM striyaM vA haniSyati, tasya vidyA na sphuriSyantIti maryAdAkSarANyutkIrya gataH svsthaanm| namivinamibhyAM ca vimAnamAruhyAgatya pitroH samIpaM darzitaM svaM vaibhavam, vinItAyAM ca gatvA darzitA bharatasya svalakSmIH / jJAtilokazca sarvo'pi vimAnamAropya nItastatra / pratipuraM kAritAni jinacaityAni / pratidinaM zrIRbhadevapAdAn zAzvatatIrthAni ca vanditvA tau bhojanaM kurutaH / evaM gamayatastau kAlam / / | prabhuNA cintitaM yadyahamAhAraM na grahISyAmi tadA kacchamahAkacchavad bhAvino'pi munayo vrataM pratibhaGgaM grahISyanti / tataH samprAptaH prabhuH kurudeze / gajapure ca bAhubaliputraH somaprabho rAjA / tasya putraH zreyAMsastena svapne sauvarNo meruH zyAmaH sannamRtakalazena prakSAlyojvalIkRta iti dRSTam / nagara zreSThinA svapne sUryabimbAd razmisahasraM calitam / zreyAMsena punaH saMyojitam / tataH sUryo bhAsvaro jAta iti Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram dRSTam / somaprabheNa ca rAjJA svapne kazcinmahApuruSo vairibhirabhibhUtaH / zreyAMsasAhAyyAttena te nirjitA iti dRSTam / prAtastrayo'pi militvA vimarza pravRttAH paraM nonmeSaH ko'pi saJjAtaH, tato gatAH svaM svaM gRham / zreyAMsagRhe samAyAtastadaiva prAbhRte pracuratara ikSurasaH / prabhurapi nijakrameNAgacchan prApto gajapuram / sthAne sthAne namaskriyamANo nAgarairAgataH zreyAMsagRhe / madhyAdabhidhAvya bhUluThanapUrvaM zreyAMsa saMmukhametya natvA ca pravRtto vijJapayitum / / bhRtyo'smIti na niHspRheSu ruciraM kAryaM samAdiSyatAmityastAkhilakarmaNAmasadahaM puNyastviti svastutiH / sarvasvaM tvadadhInamityabhinavaM kiM svAminaM pratyadastat kiM vijJapayAmi kAmiva karomya'rcA ca mAmAdiza / / 59 / / ____ (zArdUlavikrIDitam) ityAdi vijJapayan prabhuNaiva samaM praviSTo gRhamadhyam / kutrApIdRg mayA svarUpaM dRSTamityUhApohaparazcotpannajAtismaraNo viveda srvm| yadayaM prabhuH prAgbhave vajrasenatIrthakaraputra AsIt / ahaM tvasya sArathirAsam / tIrthakareNaiva tadAnIM me kathitam / yadasau bharatakSetre tIrthakaro bhaviSyatIti / tanizcitaM tIrthakaro'yaM pitAmahazca me'smin bhve| tadavazyaM mayAsya kAyaiva bhaktiH / paraM tapasA'timAtraM kSAmaH svaamii| dhigajJAtadAnadharmamamuM lokam / / yatkalpaHsamakalpikalpataruNA-'pyekendriyeNAdito, yadyacchan kaThino'pi na spRhayati, prAntAya cintaamnniH| AbAlyAt pazurapyupAsitavatI, yatkAmadhenuH svayam, taddAnaM paTucetanairapi naraiH, kiMnAma nArAdhyate ? / / 60 / / (zArdUlavikrIDitam) ityAdi hRdi bhAvayan sahasaivekSurasakumbhamullAsya bhagavan kalpyo'yaM rasa ityuvAca / prabhuNApi dhRtaM pANipAtraM loThitAstenekSurasakumbhAH / prabhupANitaH paraM na Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram papAta bahirbindurapi / saMvatsarAnte jAtaM prabhoH pAraNam / gandhodakavRSTiH puSpotkarazcelotkSepo dundubhidhvanirvasudhAreti paJcadivyAnyAvirbhUtAni / militAzca divi devAdayo bhuvi ca mAnavAH / / __ vaizAkhazuklatRtIyAyAM dAnaM tadakSayaM jAtamiti / tataH prabhRtyakSayatRtIyAyAH parvapravRttiH / dAnadharmo'pi zreyAMsataH pravRttaH / lokaiH pRSTaH zreyAMsaH tvayA kathaM dAnavidhiti iti / tenoktam / bhagavadarzanAd mamotpannaM jAtismaraNam / smRtaM ca mayA prAgbhavadRSTaM kRtaM ca dAnavratAdikam / tathA svapnatrayasya cAyamarthaH / yaH zyAmo meruH sa tapaHkRzaprabhuH, kSAlanaM tu pAraNakam / / 1 sUryasthAnI prabhurgAsahasraM tu kevalam, tacca mayA kArite pAraNake prabhorataH paraM bhaviSyati / / 2 vIraH pumAMzca svAmI, vairiNaH parISahAH, matsAhAyyena pAraNakalakSaNena prabhustAn parAjeSyate / / 3 prabhurapi kRtapAraNako'nyatra vijahAra / prabhupAdamudrAyAM ca zreyasenA''dikRnmaNDalamiti nAmnA stUpaM kAritam / bhagavAMzca bahalIdeze viharaMstakSazilAyAM rAtrau bahiH pratimayA sthitaH / jJAtA''gamanena bAhubalinA puryAM maJcAdihaTTazobhA kAritA / kila prabhurmadhyameSyatIti prAtaH sarvasaMvAhena niHsRto'bhimukhaM bAhubalI / prabhuzcAnyatra gataH / bAhubalI ca khedaM kRtvA pAdamudrAM vanditvA tatra ca stUpaM kArayitvA svasthAnaM gataH / bhagavAnapi maunI san nAnAdezeSu viharan varSasahasrAnte'yodhyAyAH purimatAlodyAne samprAptaH / kRtASTamatapasazcA'zokatarutale pratimAsthasya phAlgunakRSNaikAdazyAmuttarASADhAnakSatre prAtaH prabhoH kevljnyaanmutpnnm|| pUrvavadindrAH sarve'pyAgatAH / prArabdhA samavasaraNaracanA / mArjitA vAyukumArairekayojanapramANA bhUmiH / siktAmeghakumArairgandhAmbubhiH / kRtaM vyantaraiH svarNaratnamANikyazilAbaddhaM kuTTimam, prakIrNAni tairevA'dhomukhavRntapaJcavarNAni puSpANi catasRSu dikSu kRtAni sadhvajAni ratnAdi toraNAni / tadadhastAJca kRtAH svastikA aSTamaGgalyazca / / klpjyotirbhuvntri-dshaamnnirtnknkkpishiirssaam| ratnakaladhautaraupyaiH, sRjanti vapratrayIM madhyAt / / 61 / / Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram 27 antastrikozazcaityagu-radhaH siMhAsanAni ca / devacchando dvitIyasya, vaprasyA'bhyantare punaH / / 62 / / AsIne prAGmukhe svAmi-nyanyarUpatrayAdikam / kurvanti vyantarAH sarvaM, bahizcakraM ca padmagam / / 3 / / munikalpastrIsAdhvyo, bhuvnvnjyotirnggnaastaasaam| devA vaimAnikasura-naranAryo'gnayAdividizi sbhaa||64|| (AryA) vaprasyA'ntadvitIyasya, tirynyco'nyonyvairinnH| yAnAni tu tRtIyasya, gantAgantA ca tdvhiH||65|| iyaM sarvajinasAmAnyA smvsrnnsthitiH|| suraiH saJcAryamANeSu navasu svarNakamaleSvaMhinyAsaM kurvan caturvidhadevanikAyakoTIbhirAvRto bhagavAnapi pUrvadvAreNa pravizya samavasaraNe caityavRkSasya pradakSiNAM kRtvA tIrthaM ca natvA prAGmukhaH siMhAsane smupvivesh| kRtAni vyantarairbhagavadanubhAvAt prabhorabhedakArINi trINi pratirUpANi tisRsvapi dikssu| aavisskRtaanyssttmhaapraatihaaryaannyshokaadiini| pUrvayAmyapazcimottaragopuradvAreSu caturdhvapi vaimAnikavyantarajyotiSikabhuvanapatidevA yathAsaGghayaM jAtA dvaarpaalaaH|| atha saudharmendraH sametya pradakSiNAM dattvA zakrastavena stutvA natvA ca prabhu naranArIdevAnAmagrataH smupvissttH|| ito'pi vinItAyAM vinIta iti prAtarAyAtaH sutavirahA zrAntarodanodbhUtanolikAluptalocanAM pitAmahIM marudevI namaskartuM bhrtshckrii| devi ! jyeSThapautro namatItyuktvA purstaadaasiinH| marudevyapi sAzramAziSaM prayujya provaac|| nirvedena taraGgitaH kavacito, duHkhairasahyodayairudvegena vipaJcitaH paricito, mUrchAgamairdurgamaiH / Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram AtaGkaH kaluSIkRtaH stabakito-'ntardAhakIlAzataiH, pravrajya vrajite sute mama dinaH, syAd vatsa ! saMvatsaraH / / 66 / / (zArdUlakrIDitam) evaM vadantyAM svAminyAM yamakazamako puruSau sametya cakriNaM vijJapayAmAsatuH / ekena prabhoH purimatalAgamanakevalotpattisamavasaraNaracanAdevAdyAgamanAdikaM niveditam dvitIyenAstrazAlAyAM ckrrtnotpttiniveditaa| pAritoSikaM kRtvA tau visRjya ca mrudevaamuvaac| devi ! diSTyA vardhase, vilokaya, svayamadhunAdharIkRtacakrizakraprabhAvaM svsuunovaibhvm| vAcAmagocaro manasA'pyacintanIyA kApi lokottaraivA''virbhUtA shriistvtsutsyeti| tato rAjavAhyaM gajaM tAmArohya saparivAraH sarvaryA pracalito namaskartuM bharato bhgvntm| dUrAdapyAlokya ratnadhvajam, pitaamhiimvaadiit| devi tvatsutasya purato'yaM zrUyate surANAM jyjyaarvH| ayaM ca dundubherdhvniH| sa eSa vimAnAnAM kiGkiNIkvANaH / iyaM gandharvANAM giitiH| ityAdi zRNvantyAH svAminyAH pramodAzrujalaivilInA locanayonIlIkA / dRSTA spaSTA marudevyA tIrthakRllakSmIH putrsy| pazyantI ca prAptA tanmayatAM, samArUDhA ca bhAvavizeSeNa kSapakazreNimekakAlaM kSINASTakarmanigaDAntakRtkevalinI bhUtvA prAptA siddhipdm| asyAM cAvasarpiNyAM prathamo'yaM siddhaH / tadvapuzca satkRtya devaiH kSiptaM kssiiraarnnve| tataH prabhRti ca mRtakapUjA prvRttaa| zokaharSasamAkulazca cakrI santyajya rAjyacihnAni, pravizyottaradvAreNa samavasaraNam, kRtvA triHpradakSiNAm, stutvA natvA ca prabhum, pRSThataH zakrasya nissnnnnH| paJcatriMzada'tizayavatyA sarvabhASAnugAminyA girA cakAra prbhurdeshnaa|| nAptaH purAtanabhave gurukarmabhiryaH, prAptavya eSyati bhave na jnairvshym| prAptaH sakarmavivarAdadhunaiva tasmAt, sarvAtmanA kathamasau kriyate na dhrmH||67|| (vasantatilakA) api ca Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram puNyaivaibhavasambhavo bhavabhRtA-mevaM vidannapyasau, lokaH stokamatirna tatra nirataH, kiM tu pramAdI mdii| nA'yaM vAyumivA''yurasthiramidaM, jAnAti nA'vekSate, mRtyu pArzvavivartinaM na ca jarA-mAgAminIM manyate / / 68 / / (zArdUlavikrIDitam) ityAdi dezanayA bharatasya RSabhasenAdyA ekonapaJcazatAni putrAH saptazatAni ca pautrA brAhmI anye'pi narA nAryazca pratibuddhAH pravavrajurjagRhuzca samyaktvAdikaM, sundarI ca pravrajantI bharatena nissiddhaa| RSabhasenAdyAH sAdhavo, brAhmayAdyA sAdhvyo, bharatAdyAH zrAvakAH, sundaryAdyAH zrAvikA, iti bhagavatA sthApitazcaturvidhaH zrIsaGghaH / upArjitagaNabhRnnAmakarmaNAmRSabhasenAdInAM caturazIteH sAdhUnAmutpAdo vigamo dhrauvyamiti padatrayIM prbhuruddidesh| tairapi sacaturdazapUrvANyaikAdazAGgAni kRtaani| svayaM zakre divyavAsasthAlahaste prabhuNA svayamutthAya sUtreNA'rthena tadubhayena dravyaguNaparyayanayairanuyogA'nujJA gaNAnuyogA'nujJA ca prdttaa| zakrAdibhirdundubhidhvanipUrvaM kRto vaasnikssepH|| sampUrNAyAM pauruSyAM bharatezvarakArito'khaNDanistuSakalamataNDulacatuSprasthIpramANaH sthAlasthito vAhyamAnavAditradhavalamaGgalagItasphItaH puruSairAnIto baliH / pravezitaH prAgdvAreNa samavasaraNapradakSiNAMdApayitvA vikSiptaH prabhoragratazcatasRSvapi dikssu| apatato'pi tasyArddhamamarairambare gRhItam / bhUgatasyA'rddhaM bhUsvAminA bharatena sviikRtm| zeSaM samastalokena gRhiitm| tatprabhAveNa pUrvotpannArujaH shaamynti| navAzca SaNmAsI yAvat naavirbhvntiiti| prabhuzcottaradvAreNa nirgatya ratnasvarNavapramadhyasthitadevacchandake vizrAmArthamAgataH / RSabhasenagaNadhareNa prabhupAdapIThamadhyAsya kRtA deshnaa| prabhozca tIrthe gomukhayakSaH, sacA'kSamAlAbhR dakSiNadordvayaH, mAtuliGgipAzivAmabAhuyugaH, svarNavarNo gjsthshc| apraticakrA ca zAsanadevI, varadabANicakripAzidakSiNacaturbhujA, dhnussmdvjrickraa'ngkushivaamcturbaahuH| evaM saparivArazcatustriMzadatizayasamanvitaH sthAne Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 triSaSTizalAkApuruSacaritram sthAne bhavyalokapratibodhAya vihartuM pravRttaH prabhuH / / / / atha ckrivktvytaam||| - prabhuM natvA gato bhrtshckrpuujaarthm| AlokamAtre'pi kRtprnnaamH| pramAW snapayitvA ca puSpavastrAbharaNAdyairukSiptaH surabhidhUpo likhitA raupytnnddulairssttmngglii| saptASTAni padAnyapasRtya kunycitvaamjaanunnaam| tatraiva ca kRtaavaasshckaaraassttaahnikotsvm| tataH sumuhUrte kRtasnAnAdikarmA, sammukhInamaGgalakalazanyastadRSTiH, zubhasvapnasUcitajayaH, SoDazayakSasahasrasAmantamANDalikAdiparivArayuktaH kuJjarArUDhaH, samastakarituragAdisainyacchannabhUpIThaH, paThatsu deva ! tvadudyogacalatturaGga-khurakSatai rennubhirucchldbhiH| vakrAM gatiM samprati saptasapti-radhyApyate saptabhiradhvamugdhaiH / / 69 / / (upajAtiH) ityAdi vaitAlikeSu vAdyamAneSu vAditreSu bhuvaH pramANaM kurvANasyeva yojanAnte yojanAnte gatvA tiSThatazcakrasya pRSThataH pratyahaM prayANaM kurvan pUrvAmbhodhirodhasi mAgadhatIrthe gatvA dvAdazayojanAyAmaM navayojanavistAraM skandhAvAraM nivezitavAn / varddhakiratnakRtapoSadhazAlAyAM darbhasaMstArake mAgadhakumAraM manasikRtya cakArASTamaM tapo bhrtH| aSTamAnte zucirbhUtvA kRtabalikarmA rathamAruhya vigAhya nAbhidaghnamambhonidherambhaHsambhAraM dhanurAropya ca mumoca mahAprANaM baannm| sa ca kSaNamAtreNa dvAdazayojanI gatvA papAta mAgadhezvarasya sbhaayaam| tadarzanAt kupitaH kSaNaM saH / tataH RSabhasUnurbharataH prathamacakravartI tvAM sevAyai samAdizatItyakSarazreNIM dRSTvA sthiti cAvadhinA vijJAya svayaM cakrisamIpaM sametya tvadAdezakArako'hamityuktvA tIrthAmbhaH kirITaM kuNDale taM ca bANaM sprnnymrpyaamaas| cakrayapi taM sammAnya vissrj| skandhAvAre cAgatya pAraNaM kRtvA cakArASTAhnikotsavaM maagdheshvrsy|| tatazcakrAnugo dakSiNAmbhodhervaradAmanAmani tIrthe prAgvadAvAsIt / varadAmApi Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram 31 svayamAgatya ratnamayaM kaTisUtraM muktAphalAni ratnotkaraM taccharaM ca ddhaukitvaan| cakrI taM visRjya prAgvadaSTAhnikAM kRtvA cakrapathAnuyAyI pratyakpayodheH prabhAsatIrthe smaavaasitH| prAgvatprabhAsAdhipo'pi kaTakAni kaTisUtraM cUDAmaNiM vakSasthalamaNiM svarNAdikaM tatpatriNaM cA'rpitavAn / cakradharo'pi taM sambhASya visRjya cASTrAhnikAdyante cakramanugacchan sindhordakSiNarodhasA pUrvAbhimukhaM gatvA sindhugRhasamIpe zibiraM nivezayAmAsa / aSTamatapo'nte sindhudevI sametya sAkSAdaSTottaraM ratnakumbhasahasraM ratnAsanaM, bhadrAsanaM, bAhurakSakAn, kaTakAn, sUkSmAMzukAni ca dadau / tAM ca sabahumAnaM visRjyASTAhnikAdyante cakrapRSThalagnazcakrI udakpUrvayA dizA gacchan vaitADhyasya dakSiNe nitambe zibirasannivezamakArayat / paThitaM maGgalapAThakaiH- - vazIcakre deva !, kSitirakhilarAjyApi bhavatA, pavitrANAM puMsAM, na khalu viSayo'taH paramiha / na te yAtrA kvApi, skhalati tapanasyeva tadito, vahantu tvatsevAM, zirasi suravidyAdharagaNAH / / 70 / / (zikhariNI) ityAkASTamatapasA sasmAra vaitADhyakumAram / so'pi zIghramAgatya mahAANi ratnAni ratnAlaGkArAn devadUSyANi bhadrAsanAni ca dattavAn / bharato'pi taM sambhASaNapUrva visRjya kRtvASTAhnikAdyaM calitazcakraM puraskRtya tamisrAdvAre gatvA covAsa / kRtamAlasmaraNAyA'STamamakArSIt / so'pi sadyaH sametya strIratnayogyaM tilakaM caturdazaM divyAbharaNasambhAraM mAlyAni vastrANi cArpayat / sammAnya taM visRjya sindhusAgarasImAnaM dakSiNasindhuniSkuTaM sAdhayituM senApatiM suSeNamAdiSTavAn / / senAdhipo'pi cakrIva sarvabalasahitaH sindhunadyA rodhasi sthitvA yatspRSTaM dvAdazayojanAni varddhate, yatra prAtaruptAni dhAnyAni sandhyAyAM lUyante, yaJca nadanadIsamudrAmbhastAraNakSamaM taJcarmaratnaM hastena pasparza / kSaNena tadapi vavRdhe / tasyopari sarvaM kaTakamAropya jalasthaladurgavAsinaH siMhala-barbaraka-TaGkaNa-javanakAlamukha-mleccha samabhUmisthakacchadezabhUpAlAdIn sarvAnapi jitvA sarvarddhisampannaH Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram prAgvatsindhumuttIryAyAtazcakriNo'ntike / DhaukitAni prAbhRtAni / sammAnya prasAdadAnAdinA prahitastamisrAkapATasamudghATanAya senAnIH / so'pi gatvA guhAbhyaNa kRtamAlaM smartumaSTamaM kRtvA kRtasnAnAdikarmA sauvaNe dhUpadahane dhUpamutkSipyASTAhnikAM kRtvA hayaratnArUDhaH saptASTapadApasaraNapUrvaM daNDaratnena kapATau tristADayAmAsa / tau ca taDatkAraM kurvANau kapATau shsaivojghttaate|| __ cakrI ca hastiratnamAruhya sarvopadravadrAvakaM zastraghAtapratighAtakaM yakSasahasreNAdhiSThitaM sUryavadudyotakaM dakSiNe kumbhikumbhasthale maNiratnaM nivezya sarvasannAhena cakrAnugaH praviSTo guhAntaH / aSTasuvarNapramANena SaTtalena dvAdazAstrikeNa yakSasahasrAdhiSThitena dvAdazayojanAndhakAranivArakeNa kAkiNIratnena gomUtrikAkrameNa dvayorapi guhApArzvayoryojanAnte yojanAnte paJcadhanuHzatAyAmAni ekayojanodyotakArINi ekonapaJcAzanmaNDalAni kRtAni cakriNA / tAni ca yAvaJcakravartI jIvati, yAvaJca guhA vivRtakapATA vartate, tAvattiSThanti / tadudyotena sukhaM saJcaritA sarvApi camUH / yatra kSiptA zilA'pi tumbIphalavadunmajjati sA unmnaa| yatra tumbIphalamapi zilAvanmajjati sA nimagnA / te dve api nadyau varddhakIratnakRtayA padyayA cakrI sasainyo'pyuttIrya prAptavAnuttaraM dvAram / prevezakapATodghATanasvarazrutyaivottaradvArakapATA- vudghaTitau / cakrapRSThAnugAmI nirgatazcakrI paJcAzadyojanA''yAmAyA guhAyA madhyAd gato vijetumuttarabharatArddham / tatrAyAtA nAma kirAtA durjayA dhaninazca / taiH kRtaM yuddhamagrAnIkena samaM parAGmukhIbhUtaM cakrisainyam / tataH suSeNaH senAnIsturagaratnArUDhaH khaDgaratnaM gRhItvA praviSTo raNe / parAjitAH santaH kirAtAH praNazya sindhostaTe gatvA uttAnIbhyASTamatapasA nAgakumArAn smRtavantaH / prAptAzca naagkumaardevaaH| taiH proktaM bho bhA meghamukhA [asmaddezaM pUrvamanAkrAntam / ko'pi Agato'dhunA / yathA sa gacchati tathA kuruta / tat zrutvA cocumeghamukhAH / bharato']yaM cakrI zakrasyA'pi mAnyo na sAmAnyo'sau tathA'pyasya bhavaduparodhAdupadravaM kariSyAma ityuktvA te tirobhUya mahAvRSTiM kartuM pravRttAH / tAM ca vRSTimariSTamiti jJAtvA cakriNA carmaratnasyopari nivezitaM sainyam, tasya copari dhArAjalanivAraNAya carmaratnapramANaM Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram navanavatisuvarNazalAkA- sahasrayuktaM dRDhadaNDaM chatraratnaM dhRtam / madhyabhAge tejohetordaNDamUle sthApitaM maNiratnam tacca carmaratnacchatraratnasampuTaM taratsaptAhorAtrI sthitam / aSTamadine cukopa cakrI / tato meghamukhAste nAgakumArAH pravodhitAH daNDaM ca bharatasya daapitaaH| cakriNApi satkRtya muktAste kirAtAH / / senAnIH sindhoruttaraM niSkuTaM sAdhayitvA prAgvadAyAtaH / cakraM ca pUrvamArgeNa laghuhimavadreirdakSiNanitambe cakriNA saha prAptam / aSTamatapo'nte cakrI rathamAruhya rathatuNDena tristaM parvatamatADayat / dhanurAropya zaraM ca cikSepa / sa ca zaro dvAsaptatiM yojanAnyAkAze gatvA himavatkumArasyAgre patitaH / zaranAmAkSarAlokanAt so'pi zAntaH san pArijAtapuSpamAlAM gozIrSacandanaM sarvAzcauSadhIstIrthodakaM kaTakAn bAhurakSAn devadUSyANi ca prAbhRte kRtavAn zaraM cArpayan / cakrayapyASTAhnikApUrvaM taM visRjya, RSabhakUTAdrau gatvA tamapi rathatuNDena triratADayat, kAkiNIratnena ca svAbhidhAnaM pUrvakaTake lilekha / / tatazcakrAnugo gaGgAsindhorantarAlAdhvanA vaitADhyottaranitambe gatvA samAvAsitaH namivinamyordaNDagrahaNAya zaraM prahitavAn / tau ca taddarzanAt kupitau / tAbhyAM sametya bharatena saha dvAdazavarSANi yAvad yuddhaM kRtam / pazcAjjitau tau| vinaminA sthiranakhakezayauvanA sarvarogazamanI yathAkAmInazItoSNasparzA sarvalakSaNasampUrNA sarvaddhisahitA svaduhitA subhadreti nAmnA strIratnamiti bharatasya pradattA / ratnAni ca bhUyAMsi naminApi pradattAni / tato namivinamI bharatamanujJApya bhavaviraktau zrIRSabhadevapAdAnte pravavrajatuH / / tatazcakrAnusArI jAhnavIsadanasyAsannabhUbhAge gatvA dadAvAvAsAn / suSeNazca sindhuvadgaGgAmapyuttIrya sAdhayitvA gAGgamuttaraniSkuTaM samprAptaH / cakriNA cASTamabhaktena smRtA gaGgAdevI / sApyAgatya ratnasiMhAsanadvayamaSTottararatnakuMbhasahasraM ca dadau / tatra ca tatpArzve varSasahasraM sthito nAnA sukhena cakrI / / cintAyAH samanantaraM kulakRtAM, tvatpUrvajAnAM surAH, sarveSAM dadati sma kAmikaphalaM, klpdrumaa'ntrhitaaH| Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 triSaSTizalAkApuruSacaritram sAkSAdbhUya kRSIvalairiva kara-staiste'dya daNDo dade, tadRkSAntaritAmapIza bhavatA, lajAmamI tyAjitAH ||71||(shaarduulvikriidditm) ityAkarNayaMzca bandimukhAdutkaNThitaH svAM rAjadhAnIM gantum / tatastAmanujJApya cakramArgAnusArI gatvA khaNDaprapAtAguhAdvAre uSitaH sasainyaH / tatra nATyamAlaM devamAzritya kRtamaSTamaM tapaH / so'pyAgatya ratnabhUSaNAni dattvA sevAM ca prapadya gataH / cakrI cA'STAhnikAM tasya kRtvA guhAsamudghATanAya suSeNamAdideza / so'pyaSTamataponte kRtabalikarmA natvA darzanamAtrato'pi guhAM pUjayitvASTamaGgalI ca likhitvA daNDaratnena triH kapATau tADayAmAsa / / tataH prAgvaJcakrI gajArUDhaH tatkumbhe maNiratnaM nyasya kAkiNIratnenaikonapaJcAzataM maNDalAnyAlikhannunmanAM nimagnAM ca nadIM vardhakiracitapadyayA samuttArya sarvaM sainyaM svayamudghATitena dakSiNadvAreNa guhAmadhyAniHsRtya pazcime gaGgArodhasi smaavaasitH| tatra navanidhInuddizya cakre'STamaM tapazcakrI, pratyekaM yakSasahasrAdhiSThitAH pratyakSIbhUya navApi nidhayaH siddhA vayamiti tasya zazaMsuH / / naisarpaH pANDukazcAtha, piGgalaH sarvaratnakaH / mahApadmaH kAlamahAkAlau mANavazaGkhako / / 72 / / eteSAM dairghya dvAdazayojanAni / vistAre nava [yojanAni / utsedhe'STa yojanAni ] / ratnapUrNAH palyopamAyurnAgakumArAvAsAzca te / tatra naisarpAt puragrAmAdyutpattiH / pANDakAnmAnonmAnAdIni / piGgalAnepathyavidhiH / sarvaratnAdekendriyANAM saptAnAM paJcAnAM paJcendriyANAM sambhavaH / mahApadmAd vastrAdIni / kAlAd bhUtabhaviSyajJAnaM kRSyAdikarmazilpAni / mahAkAlAn muktAphalasvarNaraupyAdyAkaraH / mANavAd yuddhanItidaNDanItyAdi / zaGkhAn mahAkAvyatUryAdIni / / / teSAM cASTAhnikAmakArayat tatra cakrI / gaGgAyAzca dakSiNaM niSkuTaM sAdhayitvA suSeNa: samAyAtaH / cakrI cakramArgamanugacchan krameNa samprApto'yodhyAyAH parisare dattAstatrAvAsAH / nirupasargapratyayaM ca tatra cakre'STamaM tapaH / saparivArazca kRtvA Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 triSaSTizalAkApuruSacaritram pAraNakam / kRta maJcAdihaTTazobhAsamudayAmayodhyA mahAvibhUtyA praviSTaH puriim| jAtaH paurANAM paramaH pramodaH / / svaprAsAdasaGgatasya ca cakriNaH sarvarAjakena nijanijadinarItyA prArabdho'bhiSeko dvAdazabhirvaSairjAtaH sampUrNazcakravarttitvAbhiSekaH / tAvanti ca varSANi yAvatsarvApi purI azulkA akarA adaNDA ca kRtA / tataH SoDazasahasrasaGkhyA yakSAH sambhASya visRSTAH / pArthivAzcAnujJAtA: svasvasthAnagamanAya / cakraM cchatraM khaDgo daNDaratnametAnyekendriyANyAyudhazAlAyAm / kAkiNIratnaM maNiratnaM carmaratnaM navanidhayazca zrIgRhe / senApatirgRhapatiH purohito vardhakiriti catvAri paJcendriyANi puryAmeva svasvagRhe nararatnAni / gajAzvaratne vaitADhyagirimUlotpanne / vinamiputrI ca strIratnamiti cturdshrtnaani|| dvAtriMzatsahasrAH pariNItarAjaputrINAm / tAvantazcAvaruddhastrINAmubhayaM catuHSaSThiH sahasrA, dvAtriMzatsahasrAH baddhamukuTAnAM rAjJAM janapadAnAM ca / caturasIti lakSANi hayAnAM gajAnAM rathAnAM ca / SaNNavatikoTyaH padAtInAM grAmANAM ca / dvAsaptatiH sahasrAH puravarANAm / sahasronalakSo droNAnAm / aSTacatvAriMzatsahasrAH pttnaanaam| caturviMzatiH sahasrAH karbaTAnAM maDambAnAM ca / viMzatiH sahasrA AkarANAm / SoDazasahasrAH kheTAnAm / caturdazasahasrAH sambAdhAnAm / ssttpnycaashdntrodkaanaam| ekonapaJcAzat kurAjyAnAm / triSaSTyadhikatrizatI sUdAnAm / aSTAdazazreNiprazreNi vyavahAriNAm / SaSTyA varSasahasraidigvijayaM kurvatA bharatena ckrivibhuutiriytyupaarjitaa|| abhiSekotsavAnte pravRttaH smartuM svaM lokm| dRSTvA tapaHkRzAM sundarI papracchAyuktAn daurbalyakAraNam / tairapyuktam / devAsau vrataM kartumanA nAsvAdayati vikRtIH / kevalamAcAmlatapasA nirantareNa dinAnyetAvantyanaiSIdeSeti / tato bharatena kSamayitvAnujJAtA vratAya / atrAntare'STApadAdrau bhagavadAgamanaM giripAlakairAgatya cakriNe niveditam / teSAM ca cakriNA svarNasya sArddhadvAdazakoTayaH pAritoSike dttaaH| sundaryapi dApitA dAnaM kAritA vishissttnepthyaadiprigrhm| kRtaniSkramaNa Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 triSaSTizalAkApuruSacaritram mahotsavAM sarvarddhisamudayena tAM puraskRtya gato'STApade cakrI / uttaradvAreNa sundaryA samaM praviSTaH samavasaraNam / pradakSiNAM dattvA nattvA cAsItaH svasthAne / sundarI zirasi baddhAJjalirbhUtvA niSkrAntaM ghanadurdinAdiva pRthagbhUtaM vipatteriva; vyAvRttaM khalasaGgateriva bahirbhUtaM yamAsyAdiva / pronmanaM narakAndhakUpata ivo-tIrNaM bhavAbdheriva; svaM manye munivRndavandyacaraNA-mbhoja ! tvadAlokanAt / / 73 / / (zArdUlavikrIDitam) iti stutvA dIkSAM yayAce / bhagavAnapi sAdhu sAdhviti tAM bahumanya sAmAyikasUtrocAraNapUrvamanuziSTiM tasyA dadau / sA'pi svaM kRtArthaM manyamAnAnujyeSThaM sAdhvInAM madhye gatvA niSaNNA / / cakrayapi prabhuM tAM ca vanditvA svapurIM yayau / tatrAyuktaiH puruSairdraSTumAgatA jJAtayastasya darzitAH, anAgatAzca smAritAH tatra cakriNA pratyekaM laghubhrAtRRNAM prahitA dUtAH / gatvA proktaM tairyadi yusmAkaM rAjyaiH kAryaM tadAgatya bharataM sevadhvamiti / tataste sambhUya / / lokaH kiM madameduraH sura iva, svaM manyate nirjaram; kopATopavisaMsthalaM pulakitaH, kiM nAma vairAyate / kiM vAdhUna ivA'zanairna bhajate, tuSTiM dhanairmUni yanmRtyurvagati durgatizca purato, dUrentare nirvRtiH / / 74 / / (zArdUlavikrIDitam) ityAlocya pratyUcuH / tAte trailokyasvAmini vijayini sati na tasminnasmAkaM sevAhevAkaH / prajAyAmikatvaprAyaM tAvadidaM rAjyaM tadapyanyadIyasevayA bhaviSyati tadalaM tena / vayaM tAtapAdAnAM vijJapya yadyuktaM tatkariSyAmaH ityuktvA tAn visRjya 1 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram gatAH sarve'pyaSTApadAdrau / vanditvA pradakSiNApUrvaM svasthAneSUpaviSTAH / vijJAtatadbhAvArthena prabhuNApi kRtA dezanA / aGgArakAdikathAnakeSu kathiteSu pratibuddhAH srve'pi| dattA prabhuNA teSAM dIkSA / jAtA krameNa sarve'pi kevalinaH / tadrAjyAni cAdhiSThitAni cakravartinA / / punarapyAyudhazAlAniyuktairvijJaptazcakrI / deva ! nA'dyApyatrazAlAM pravizati cakraratnamiti / cakriNoktaM tarhi kazcidadyA'pyavaziSyate jetavyeSu / vimRzya scivaivijnyptm| deva ! bhujabalAvalepatRNIkRtatribhuvano'styeva mahAbalo baahublii| tatazcakriNA prahitastasya dUtaH / anujarAjyApahArakaluSitena bAhubalinA na gaNitazcakridutaH / tena gatvA kopito bharatastataH sarvasannAhena prAgvaJcakrAnugaH zakunairananukUlairapi calitaH zIgheH prayANaiH samprApto dezasImAm / bAhubalirapyAgataH sarvasannahanena / dvAvapi devapUjAdikRtyaM kRtvA saMvarmya praguNIbhUtau yoddham, atrAntare'matyairAgatya nivArya caturaGgaM yuddham, dRSTyAdyuttamayuddhenaiva yoddhavyamiti dvAvapi prArthitau / tato dRSTiyuddhaM vAgyuddhaM bAhuyuddhaM muSTiyuddhaM daNDayuddhaM krameNa tAbhyAM kRtam, sarvatrApi bAhubalinA jitam / tato'tiviSaNNazcakrI cetasi cintayituM pravRttaH / SaTkhaNDabhUjayakaraM mama cakraratnaM, svapnAn dadarza ca caturdaza me svitrii| bAhorbale kimapi bAhubalI balI ca, taJcakrayaha kimayamityapi saMzayo'sti ||75||(vsnttilkaa) ityAdicintAsantAnatiraskRtacaitanyo'tikopAd bhramayitvA mumoca ckrm| taJca bAhubalinaM paritaH pradakSiNIkRtya svagotre kila na prabhavatIti gataM bharatasyaiva haste / tato balasUdana ivorjasvalo bAhubalI vajrakaThinaM muSTimudyamya cakriNaM hantuM pradhAvito'pi viSAdaniSAdasparzakazmalaM vilokya cakriNaM sahasaiva prazAntazcintayituM pravRtta: etenaiva tapasvinI na mumuce, taptaM tapaH sundarI; nyakkAraM kRtavAn laghuSvapi nija-bhrAtRSvayaM nistrpH| Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 triSaSTizalAkApuruSacaritram eSa dveSanidhirvadhArthamamuca cakraM ca me nirghRNo; jyeSTho'pyadya kaniSTha eva yadi vA dhignau kramollaGghinau / / 76 / / (zArdUlavikrIDitam) - tairevocitamAloci, sodarairlaghubhirmama / akRtAtikramaistAtamArgo yaiH prathamaM zritaH / / 77 / / ityAdibhAvanayA viraktastenaiva muSTinA mUrddhaH kezAnuccakhAna / sarvaM sAvadyaM ca niSiddham / yAsyAmi tAtAntikamiti valito'pi kaSAyodayavazAt pratyAvRtya manasi vikalpayituM pravRttaH / tatra gatena mayA prathamotpannakevalA laghavo bhrAtaraH kathaM vandanIyAH / tataH kevalI bhUtvA'hamapi yAsyAmIti nirNIya sthitastatraiva kAyotsarge / / bharato'pi sapazcAttApaH savinayaM pAdayornipatya svAparAdhaM kSamayitvA tatputraM ca somayazasaM vinyasya tadrAjye gato'yodhyAyAm / bAhubalimunerapi parISahAn sahamAnasya sampUrNamabdamekam / tatazcintitamAdidevena / / gehasnehamapAkaroti vibhavaM, sambhAvayantyazmavat; putraM zatrusamAnamicchati jano, dehaM dahatyagninA / bhogatyAgavivekadharmavimukhaH, kAryAyato jAyate; mAnottAnamanA na mAnavajano, mImAMsate kiJcana / / 78 / / (zArdUlavikrIDitam) Jain Educationa International I tato brAhmIsundaya mAnavimocanopadezadAnAya tadantikaM preSite / te api tatra gatvA mahAkaSTena lakSayitvA pradakSiNIkRtya vanditvA pArzvayoH sthitvA mahAsattva ! hastiskandhAdhirUDhAnAM notpadyate kevalamityuktvA ca jagmatuH / so'pi vimRzan svayaM vicArayati sma / nUnaM mAna eva hastI nAnyastato dhigahaM vratajyeSThAzAtanAkArako'haM gatvA tAn vanditvA svAparAdhaM kSamayiSyAmIti yAvaccaraNamutpATayati tAvanmohakSayAdutpannaM kevalajJAnam / samprAptA devAH / anubhUtajJAnamahimA ca gataH For Personal and Private Use Only Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram prabhusannidhau dattvA pradakSiNAM tIrthaM ca natvA kevalipariSadyAsInaH / / atha svAmiziSyo bharatasya putro marIcirekAdazAGgapAThI zrAmaNyAcArakhinnaH svabuddhikalpitaM tridaNDavrativeSamAzritya prabhuparivArapArzvavartI pRthag vartituM lagnaH / dharmadezanayA prabuddhAMzca janAn bhagavataH pArzve prahiNoti / evaM sa kAlaM gamayannasti / / prabhuranyadA samavasRto'STApade / samAyAtAH zakrAdayaH / jJAtabhagavadAgamanazcakrayapyAgataH / stutvA natvA cAnuzakramAsInaH / zrutA dezanA / tadante bharatena prAJjalacetasA rAjyasvIkArAya prArthitA anujamunayaH / tataH prabhuNA prabodhito vratabhaGgakaraNadoSodAharaNaiH / tataH cakriNA paJcabhiH zakaTazatairAnAyyAhAraM bhoktuM prArthitAste / tataH prabhuNA rAjapiNDo'pi na kalpate suvihitAnAmiti kathayitvA nivAritaH / tato viSaNNo'yamityavabudhya tatsantoSAya zakreNAvagrahabhedAn prabhuH pRSTaH / provAca ca svAmI / devendra - cakri - nRpa-gRha-svasAdhusambandhAt paJcadhA'vagrahaH / eSAM cottareNottareNa pUrvaH pUrvo bAdhyata iti / tataH praNamya zakreNa svAvagraho'nujJAtaH / cakriNApi svamanugrAhayituM svAvagraho'nujJAtaH / / samAnItasya cAhArasya dAnasthAnaM pRSThaH zakrastenApi guNottarebhyo deyamityuktam / tato bharatena sAdharmikA eva guNottarA asmadbhya iti nirNItaM svahRdaye / punazcakriNA bhavatAM svAbhAvikamidaM rUpamutAnyaditi pRSTaH zakrastatastenApi mahApuruSo'yaM mAnya evetyekA nijAGgulI jAjvalyamAnA pradarzitA / tataH - Jain Educationa International 39 zakrasyaikAGgulIjyoti-rjagadadyotayat tathA / zatairapi zitAMzUnAM naiva vidyotyate yathA / / 79 / / tataH prabhuM natvA zakrazcakrayapi gatau svaM svaM sthAnam / ayodhyAM gatena cakriNA ratnasaJcayena zakrAGgulIM kArayitvA kArito'STAhnikAmahotsavaH / tataH prabhRtya'dyA'pi vartate indramahaH / prabhurapi pravRtto nAnAdezeSu vihartum / / bharatenA''kAritAH sarve'pi zrAvakAH / bhavadbhiH kRSyAdisAvadyaM kimapi For Personal and Private Use Only Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 triSaSTizalAkApuruSacaritram karma na kAryam / madIyapoSadhazAlAyAmubhayakAlaM pratikrantavyam / mamA'ntikaM cAgatya "jito bhavAn bhayaM vartate tasmAn mA hana mA hana" ti pratyahaM paThanIyam / bhojanavastra- pAnAdisarvamahaM vaH pUrayiSyAmIti bhaNitAste / tataH paraM tathA kartuM pravRttAste / tathA ca sati gacchadbhirdinaiH zrAvakAzrAvakayorantaraM duradhigamaM snyjaatm| tatazcakriNA kAkiNIratnena zrAvakANAM vaikakSakaM cidraM kRtam / svAdhyAyayogyAzcAryavedAH kRtaaH| tatpAThe vicAre ca ye nirvahanti te bhojanaM labhante nAnya iti vyavasthA kRtA / tato loko'pi teSAM pUjAM kartuM pravRttaH / bharatAnantaraM putreNA'rkayazasA sauvarNAni vaikakSakAni kRtAni / evaM mahAyazasA raupyANi / anyaiH paTTasUtramayAni / bharatAdaSTabhirbhUpairbharatArddhaM bhuktam / bhagavanmukuTazca zirasi nyastaH / suvidhizItalayorantare sAdhUnAM vicchedAdutpanno mAhanAcAraH / yataH sAdhvabhAve ta eva zrAvakAn pratyAkhyAnAdikaM kAritavantastatasta eva dharmadezakA jAtAstato mithyAtvaM ca gatAH / / ekadA prabhuH saparivAraH samprApto'STApade / marIcirapyAyAtaH / gatazcakrI vanditum / samaye ca tena bhAvinAM tIrthakRtAM cakriNAM ca saGkhyA-nAma-varNAdikaM prabhupAce pRSTam / prabhurapyakathayat / ajitAdyAstrayoviMzatirarhantaH sagarAdyA ekAdazacakriNo'nye'pi bhaviSyanti / mayA tvayA ca samaM caturviMzatirahantaH, dvAdaza ca cakriNaH, nava viSNavaH, nava prativiSNavaH, nava balabhadrAH, evaM triSaSTiH puruSAH / ityAdikaM sarvaM pRSTamapRSTamapi suvyaktaM kathitam / punazcakriNA pRSTam / bhagavannatra sa kazcijjIvo'sti yastvamiva tIrthaM pravartya setsyatIti / prabhuruvAca / ya eSa Adima: parivrAjako marIcinAmA tava sUnurayaM krameNa krameNa vizudhyan potanapure tripRSThaH prathamo'rddhacakrI / pratyagvidehe mukApuryAM priyamitranAmA cakravartI / bharatakSetre ca mahAvIrAbhidhAnazcaturviMzastIrthakarazca krameNa bhaviSyatIti / tato bhagavadanujJayA tatpArce gatvA cakrI pradakSiNApUrvaM bhagavaduktaM kathayitvA natvA ca marIcimayodhyAM gataH / so'pi tadAkarNya sahasaiva triH karAsphoTaM kRtvA nRtyannAtmAnaM svakulaM ca parivArasyAgre zlAghayituM pravRttaH / tatastIvrAdhyavasAyayogAt tena nIcairgotraM krmopaarjitm| dIkSonmukhaM kapilaM prati "kapila ! atrA'pi dharma ihA'pi dharmaH" Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 triSaSTizalAkApuruSacaritram iti bhaNatA koTikoTipramANaH sNsaarshcopaarjitsteneti|| __ bhagavAnapi svavihAravyAjena mahIM pAvayan saurASTramaNDalAlaGkAre zrIzatruJjayagirau samavasRtaH / saparivArazca puNDarIkagaNadharo'pi tatrAyAtaH / dezanAnte prbhunnaabhihitm| gaNadharapuNDarIka ! puNDarIka ! vayamanyatra vihariSyAmaH / munikoTiparivRtastattvamatraivA''sva / kSetrAnubhAvAdevA'tra sthitasya bhavataH saparivArasyApi kevalajJAnamacirAdevotpatsyate, mokSo'pyAsanna eveti / sthitastatra puNDarIka: kottiprivaaro'pynshnen| prabhuranyatra vijahAra / mAsAnte caitrapUrNimAyAM koTiparivArasahitasyA'pyutpannaM kevalajJAnaM puNDarIkagaNadharasya / krameNa krameNa siddhAH sarve'pi / samAyAtAH siddhamahimAM kartuM divo devAH / tataH prabhRti ca prathamaM tIrthaM zrIzatruJjayagirirjAtaH / / jJAtasvarUpazca samprAptastatra bharatezvaraH / prabhusamavasaraNasthAne nAnAvidhamaNiratnamayazilAsthAnaM nirmApitaM jinabhavanam / kAritA madhye shriiyugaadidevprtimaa| puNDarIkapratimA ca tatsannidhau kAritA / pUjArcAprekSaNakapramukhotsAhasahitASTAhnikA kAritA / militAzca surakinnaravidyAdharAdayaH / mahati mahotsave pravartamAne paThitaM maGgalapAThakena teSAM kiM caritaM stuvantu kavayo-'pyatyadbhutaM naakinaam| ye kAlaM gamayantyanalpayugama-pyekaikakArye ratAH / ekacchekatamastvameva nRpate !, pAtraM samastastutedharmArthasmaramokSasAdhanavidhau, yasyA'ntarAyo na hi / / 8 / / (zArdUlavikrIDitam) api catvatto'nyaH katamaH pumAnnirupama, prAsAdaratnaM jinasyedRk kArayituM kSamaH svshikhr-shrenniibhirbhrNlihm| yatketusthapatAkikA'Jcalacala-dvAtapratAnaiH zanairnAtmAnaM parivIjayadviramati, shriisnggmossmaartitH||81|| (zArdUlavikrIDitam) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram nityapUjArthaM grAmAdikaM prAjyaM dAnaM kRtvA gatazcakrI svsthaanm|| bhagavataH sarvaparivAre sAdhUnAM caturazItisahasrAH / sAdhvInAM lakSatrayam / sArddhasaptacatvAriMzacchatI caturdazapUrviNAm / navasahasrI avadhijJAninAm / viMzatIsahasrI kevalinAm / viMzatIsahasrI SaTzatI ca vaikriyalabdhimatAm / dvAdazasahasrI (sapaJcAzat) SaTzatI ca vAdinAM manaHparyayajJAninAM ca / dvAviMzatizatI anuttroppaatisaadhuunaam| sArddhaM lakSatrayaM zrAvakANAm / paJcalakSI (sArdha)catuHsahasrI ca zrAvikANAm / / dIkSAkAlAt pUrvalakSAnte mokSakAlaM nijamAkalayyA'STApadaM prati prbhurgtH| munInAM dazabhiH sahasraiH saha tasya zikhare sthitvA pAdapopagamanaM prabhuH prapede / giripAlakaiH zIghramAgatya jJApitazcakrI / so'pi zokazaGkhapIDitastvaritamAgataH sAntaHpurAdiparivAra: / dRSTo'nena paryaGkAsanasthaH svAmI / vanditvA pratyAsanna aasiinH| calitAsanAH samprAptAH zakrAdayaH / santatavyAkhyAnaparazcaturdazena tapasA'vasarpiNyAstRtIyArakasya ekonanavatau pakSeSvavaziSTeSu mAghamAsakRSNatrayodazyAmabhIcau pUrvAhne niSkarmAparyaGkAsanastha eva prabhurlokAgramadhyAsitavAn / pratipannAnazanAH zeSamunayo'pi prApuH shivm|| tatazcakriNo hRdaye jAtaH zokasaGghaTTo na zRNoti na pazyati / tata zakraNa saparivAreNa kRto mahAnAkrandaH, pravRttazca vilapitum ahaha ! manujalokaH zUnya evaiSa sarvaH, prasarati hRdi caitasyA'dhunA mohanidrA / avatu ka iva vizvaM grasyamAnaM tamobhirjinasavitari jAte mauktike muktizuktau ||2||(maalinii) tatazcakriNApi nirbharaM kRtaM ruditam / vilIno granthiH / zakreNa prabodhya tyAjitaH zokam / tato devairnandanavanAdibhyo gozIrSacandanakASThAnyAnIya pUrvasyAM dizi prabhudehayogyA kRtA vRttacitA / ikSvAkumunInAM ca yogyA tryasracitA dakSiNasyAM kRtA / zeSamuninAM yogyA ca caturasracitA pazcimAyAM kRtA / kSIrodajalaiH snapayitvA Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram 43 gozIrSacandanarasairvilipya divyavAsobhiradhivAsya mANikyAdibhirbhUSayitvA prabhorvapuH praNamya sahasravAhyAM zibikAmAropyAnyAnyapi munizarIrANi anyAsvanyAsu zibikAsvAropya gAyantISu rambhAdiSu, gAyanISu kriyamANeSu, puSpAkSepeSu, prasarpatsu surabhidhUpadhUmeSu, vAdyamAneSvAtodyeSu yathocitaM citAsu cikSipurdivaukasI dehAn / jvAlayAmAsuragnimagnikumArakAH / muktvAsthIni dagdheSu dhAtuSu vidhyApayAmAsuzca citAM meghakumAraH / dakSiNadaMSTrAmuparitanIM saudharmendro vAmAmIzAnendra uparitanIm, adhastanIM dakSiNAM camarendro vAmAmadhastanIM balIndraH, dantAn zeSapurandarAH, asthIni devAzca jagRhuH / zrAvakairagnirlabdhaH / kaizcid bhasmalabdham / tataH prabhRti bahnibhasmanoH pavitratvam / citAtritayasya sthAne ratnastUpatrayaM devaiH kRtam / prabhuzarIrakRtyaM sarvaM svayaM zakreNa kRtam / zeSANAM tu devaiH kRtam / tato nandizvare yAtrAM kRtvA gatAH sarve'pi zakrAdayaH svaM sthAnam / indrAzca mANava stambhasthavRttavajrasamudgakeSu pUjArthaM daMSTrAdi cikSipuH / / bharatezvareNa varddhakirAdiSTastena ca svAmidehasaMskArasthAnAsannabhUmau yojanAyAmastrigavyUtoJcaH siMhaniSadyAbhidhAno ratnazilAmayaiH prAsAdo nirmApitaH / tanmadhye svasvamAnavarNalAJchanasahitAzcaturviMzaterarhatAM pratimAH kRtAH / tadagrato bhrAtRRNAM navanavateH pratimAH kRtAH / tadagratazca pratyekaM bharatamUrtirvijJApakapuruSasaMsthAnA kRtA / nAnAprakArAzca rakSArthaM yantraprayogAH kRtAH / daNDaratnena parvatadantAnucchedya nirmAnuSapracAraH parvataH sarvato'pi kRtaH / aSTau ca mekhalAH kRtAstataH prabhRtyaSTApada iti tasya nAma saJjAtam / / tatazcakrI tAsAM pratimAnAM snAnapUjAstutiprabhRtikaM sarvaM kRtvA smpraapto'yodhyaam| tatra cA'mAtyaiH prabodhya prabodhya krameNa krameNa kRto niHzokaH / pravartitazca rAjyakRtyeSu / svAmimokSadinAt paJcapUrvalakSIM vaiSayikasukhenA'tivAhitavAn / / anyadA kRtasnAnavilepanamAlyAMzukaratnAbharaNatAmbUlAdyADambaro ratnAdarzagRhe gatvA gatirabhasagalitakaniSThAGgalImudrikaH sarvAGgaM pratyavayavamavalokayannanUrmikAmekAGgulIM Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 triSaSTizalAkApuruSacaritram dRSTvA zeSAvayavebhyo'pi vairAgyAtizayAdalaGkArAnuttArayan hadi bhAvayati sma / / na vibhAti vapurnRNAmanalaGkAraM kaveH kvitvmiv| sanimitte guNavRddhI dhaatordhaatorivaangge'pi||83|| (aryA) api caahaha ! sakalaM janmAtmIyaM mayA gamitaM vRthA, kimiva hi tapastapye svalpetaratprati kiM tvre| na khalu vidito jAtaH kairapyahaM svapiturguNairmama tadadhunA pUrNaM bhogaiH spRhA na gRhaashrme||84|| (hariNI) evaM ca bhAvanAdhikyAt sahasaiva ghAtikarmakSayAdutpannaM kevalajJAnam / samprAptaH zakrastenoktaM, dravyaliGgaM gRhANa, tato vande / bharatenA'pi kRtaH zira:kezotpATaH / devatayA cArpitaM rajoharaNAdikam / tato vanditaH zakreNa bharatamuniH kevalI / rAjJAM dazabhiH sahasrestatpRSThato gRhItaM vratam / AdityayazA bharatasya putraH svayaM zakreNA'bhyASicyata rAjye / kevalotpattyanantaraM pUrvalakSaM yAvad bhavyapratibodhAya vihAraM kRtvA pratyAsannamokSaH prabhuvadaSTApadagirau gataH / mAsaM yAvadanazanaM prapAlya kSINabhavopagrAhikarmA muktisukhabhAg babhUva bharatacakrimuniH / bharatamuneH kaumAre pUrvalakSANAM saptasaptatiH / mANDalikatve varSasahasramekam / cakravartitve varSasahasronA paTpUrvalakSI / vrate pUrvalakSam / sarvAyuzcaturazIti pUrvalakSI / paJcadhanuHzatAnyuJcatvaM ca / bharatamunermokSamahimA ca prabhoriva zakrAdidevairmahApramodena kRtaH / / RSabhadevacaritramiti trayo-dazabhavaM caritaM bharatasya ca / vimalasUrirabhUrikathAprathA-sugamamuddhRtavAn smRtihetave / / 85 / / . (drutavilambitam) ||shriiRssbhdev-bhrtyoshcritN smaaptm|| akSaragaNanayA granthAgraM zloka 861 / / Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram / / / zrI ajitanAthacaritram dAnaM nirantaramamuSyagatirnamasyA, vizvasya naiSa viSayaH pratikArakANAm / jJAtveti lAJchanamiSAda gajatAzritA yaM, santaH zrayantvajitanAthamanekapaM tam / / 86 / / (indravajrA ) jambUdvIpe mahAvidehe vatsavijaye susImAyAM puryAM vimalavAhano rAjA rAjyaM pAlayannekadA bahirvrajan kasyA'pi gRhe paJjarasthitaM biDAladarzanAdArttasvaraM vyAharantaM zukaM zrutvA dRSTvA ca karuNArdracetAzcintayituM pravRttaH - nAmbhaH kelisukhaM sarassu sarasaM, helA na velAvaneM, nAkAze savikAzamutplutirasaH, krIDA na nIDAzrayA / nAsaGgaH priyayA na bandhubhirabhiSvaGgaH kimasyocyate, kaSTaM rAjazukasya piNDitatanoH, stokAjire paJjare / / 87 / / (zArdUlavikrIDitam) 45 Jain Educationa International ityAdikhedavyAkulamanAH sahasaiva saMsArAd viraktaH sutaM rAjye niyujya jagrAha parivrajyAm / yathAvacca paripAlyA'rhadbhaktyAdisthAnakaistIrthakaranAmakarmopArjya svAyuH prAnte mRtvAnuttare vijayavimAne devo jAtaH / / jambUdvIpe bharatakSetre vinItAyAM puryAM zrI RSabhadevamokSakAlAt saGkhyAtIteSu vyatIteSu bhUpatiSu krameNekSvAkuvaMzyo jitazatrurnRpo jaat| tasyAnujanmA sumitravijayo nAma yuvarAjaH / jitazatrurnRpasya vijayAbhidhAnA paTTarAjJI / vijayavimAnAcyutvA vimalavAhanajIvo vaizAkhazuklatrayodazyAM rohiNInakSatre gajAdicartudazasvapnasUcitatIrthakarajanmA vijayAdevIkukSAvavatIrNaH / sukhaM ca nArakANAmapi tadA'bhavat / 1 samudrataTe sthite vne|| For Personal and Private Use Only Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 triSaSTizalAkApuruSacaritram sumitravijayapatnyAzca vaijayantyAH kukSau tasyAmeva rAtrau vRSabhAdicaturdazasvapnasUcitacakradharajanmA vakSyamANaparivrAjakajIvo'vatIrNaH / navasu mAseSvardhASTamadineSvatikrAnteSu mAghazuklASTamyAM rohiNInakSatre svarNavarNo gajalAJchanaH sArddhacatuHzatadhanurmAno dvAsaptatipUrvalakSAyuH sarvalakSaNalakSitAGgo jJAnatrayadharaH putro jAtaH / / rAjJA kAritaH puryAM mahAmahotsavaH / garbhasthe prabhau bha; saha ramamANA mAtA dyUte kadApi na jitA / tataH pitrA prabhorajita iti kRtaM nAma / bhrAtRjasya punaH sagara iti sthApitamabhidhAnam / dvAvapi samAnavapuSau prAptau tAruNyam / sampUrNASTAdazapUrvalakSaH prabhurjitazatrurnRpeNAbhiSiktaH svarAjye / prabhuNApi yauvarAjye'bhiSiktaH sagaraH / zrIRSabhanAthasthavirasamIpe ca zrIjitazatrurnRpaH svakIyaparivArasahitaH pravrajitaH / prAptakevalajJAnazca krameNa siddhaH / / kaumArAdajitasvAmyapi tripaJcAzatpUrvalakSI yAvadrAjyaM kRtvA samayo'yaM dIkSAyA iti sagaraM rAjye'bhiSicya dattvA ca sAMvatsarikaM dAnaM zakrAdikRtaniSkramaNo- tsavaH sahasrAmravaNe gatvA vimucya sarvAnalaGkArAn kRtvA paJcabhirmuSTibhiH kezotpATaM kRtaSaSThatapA mAghazuklanavamyAM rohiNInakSatre saptacchadatarutale vahannaMsasthalena devadUSyAMzukaM rAjJAM sahasreNa samaM sAvadyaM mayA niSiddhamiti pratipannavAMzcAritram / tataH samutpannaM prabhormana:paryayajJAnam / dvitIye'hni ca bhagavato brahmadattanRpagRhe jAtaM paramAnena paarnnm| samudbhUtAni tatra paJcadivyAni dattaM yena jinAya dAnamatula-zraddhAvizuddhAtmanA; tasminneva bhave zive'sya gamanaM, puMsastRtIye'thavA / kiM cAnyepi janA bhavanti viruja-staM vIkSamANAH kSaNam kSudropadravavidravazca sakale, syAt tatra bhUmaNDale / / 08 / / (zArdUlavikrIDitam) prabhurapi dvAdazavarSImanyatra vihRtya punarapi sahasrAmravane samAyAtaH / kRtaSaSThatapasazca saptacchadatarutalasthasya prabhoH poSazuklaikAdazyAM ghAtikarmakSayAdutpannaM Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram kevalajJAnam / kRtaM ca devaiH prAgvat samavasaraNAdikam / samprAptAH zakrAdayaH / sagaro'pi sAnta purapauraH samAyAto vanditum / kRtA prabhuNA dezanA / / niHsaGkhyAni dinAni yAnti viSaya-vyAsaGgataH prANinAM jIvazcetayate na jAtu yadahaM, dharmasya sarvaM phalam / bhuJjAno'smi viramya kiJcana puna rnavyaM na kurve'grato; - yenaM syAM sukhito'sukhaM ca na para-syekSe na yAmyapyadhaH / / 89 / / (zArdUlavikrIDitam) ityAkarNya pratibuddhAH prabhUtAH prANinaH pravavrajurjagRhuzca samyaktvAdikam / sagarapitA sumitravijayo'pi prabhuNA pravrAjitaH sthApitAH paJcanavatirgaNadharAH siMhasenaprabhRtayaH / vyAkhyAnavisarjanAnantaraM praNamya gatAH zakrAdayaH sagarAdayazca svaM svaM sthaanm|| 47 prabhutIrthe mahAyakSo nAmnA yakSaH / sa ca caturmukhaH zyAmo gajastho varadamudgaryakSasUtripAzidakSiNacaturbhujo'bhayadabIjapUrAGkuzazaktibhRdvAmacaturbAhuH / ajitabalA zAsanadevatA / sA ca svarNavarNA varadapAzidakSiNabhujA / bIjapUrAGkuzivAbAhuH / / anyadA prabhurvihArakrameNa gataH kauzAmbIm / tatra vyAkhyAnaM bhagavati kurvANe samavasaraNamadhye samprAptamekaM mAhanamithunam / tanmadhyAt puruSeNotthAya pRSTaH prabhuH svasaGketam / bhagavAn ! kimidamiti / prabhuNA'pyuktam / sarvo'pyayaM samyaktvaprabhAvo nAnyaditi / tato gaNadhareNa pRSTam / bhagavannanyeSAmapi ca bodhAya savistaraM kathayeti / tataH prabhuH prAha / / zAligrAmAgrahAre' dAmodaro nAma mAhanaH, somA tasya bhAryA / zuddhabhaTTastayoH putraH, sulakSaNA tadbhAryA, tayorbhogaparayormRtau pitarau / vibhavo'pi kSINaH / tato 1 brAhmaNabahulake grAme / / Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 triSaSTizalAkApuruSacaritram bhAryAyA apyanAkhyAya gataH zuddhabhaTTo dravyArjanAyA'nyadezam / sA ca gRhe ekAkinI vasati / kadAcid vipulAnAmagaNinI tadantikamAgatyeti papATha / / pAvitryaM sadanasya saGgatirapi, syAduttamairmAnuSaiH, satkarmazravaNaM kukarmaviratiH, sabhyatvasambhAvanA / utsAho'pi kadApi dharmakaraNe, parvAdikArAdhanA, mohAdevilayo yate: suvasate-rdAnAdamI syurguNAH / / 10 / / (zArdUlavikrIDitam) tayApi prahaSTayA samarpitA svagRhaikadeze tasyA gaNinyAH vasatiH / pratidinadharmAkarNanena ca vigalitA tasyAH sarvApi mithyAtvavAsanA / AropitaM saGghasamakSaM tasyAH samyaktvam / jAtA paramazrAvikA / sakalamapi jainamArgamupadizya varSAnantaraM gatA'nyatra gaNinI / zuddhabhaTTo'pi dravyopArjanAM viziSTAM vidhAya smaayaatsttr| kRtazca tayA paramazrAvakaH / taJca mAhanamithunaM mithyAdRSTibhirlokairnindyate / tathApi nijasamyaktvAttanna calati / evaM ca sati jAtastayo putraH / ekadA zItakAle zuddhabhaTTo bAlakamutsaGge kRtvA dharmAgniSTikA samIpe gatastato'sAvanyairmAhanaiH parataH parataH parata iti ninditaH / tatastena kupitena putramutpATya yadi jinadharmo na pramANaM tadA dahyatAmayaM matputra ityuktvA sahasaiva kSiptaH sa bAlako vahnau / tataH sannihitavyantaryA dhRtaH padmodare sa baalkH| vismitAH sarve'pyAsanavartino mAhanAH / jAtamAstikyaM bahUnAM hRdye| idaM ca tena svagRhaM gatena kathitaM svkiiygRhinnyaastyaa'pyuktm| na kartavyaM sAhasamIdRzam / yadi kadApi pramAdinI zAsanadevI bhavati tadA dharmamAlinyaM jAyata iti / tataH prabhRti sa mAhano dRSTapratyayatvAd dRDhatarasamyaktvo jAtaH / anena ca vismayena kRtena manasi mama pArzvamAgato'sau / mayA ca samyaktvaphalamidamityuttaraM dattam / etacca zrutvA bhUyAMso bhavyAH pratibuddhAH / prabhurapyanyatra vijahAra / / atrA'ntare sagarasyAstrazAlAyAM samutpannaM cakraratnam / kRtA tasyASTAhnikA Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram 49 sagareNa / tataH sarvasannAhena cakrapRSThAnulagnaH sagaro'pi gataH pUrvamArgeNa maagdhtiirthm| gRhItvA tatprAbhRtaM gato dakSiNena varadAmatIrtham / tadupadAmAdAya prAptaH pazcimena prabhAse taTau kanakaM gRhItvA sindhudakSiNataTe / tataH prApto vaitADhye tato'pi tamizrAdvAre sindhozca dakSiNaM niSkuTaM sAdhayitvA samAyAtaH senAnIH / tatastamizrAdvAramudghATitaM senAnyA praviSTazcakrI uttarakhaNDe sAdhitAstatrA''yAtA: kirAtAH / sindhusAgaramaryAdazcottaraH sindhuniSkuTa: sAdhitaH senAnyA / tato laghuhimavati gtshckrii| gatvA ca RSabhakUTAdrau likhitaM nijaM nAma / tata uttarapUrveNa mArgeNa gaGgAbhavanasyAsanno gatastadupAyanaM gRhItvA dakSiNadizAgataH khaNDaprapAtAM guhAm / gaGgApUrvaniSkuTaM sAdhayitvA samAgataH senAnIH / vaitADhyavidyAdharAzcakriNA sAdhitAH / sasainyo'pi niHsRtaH khaNDaprapAtAyAzcakrI gaGgAyAH pazcimakUle gataH / siddhAstatra navApi naisadyiA nidhayaH / gaGgApUrvaniSkUTaM senAnIH sAdhayitvA samprAptaH / evaM dvAtriMzatA varSasahasreNa SaT khaNDamapi bharataM sAdhitam / caturdazaratnAni navanidhaya ityAdikA cakrivibhUtiH sampUrNA sagareNopArjitA / tataH samAyAto viniitaayaam| praviSTo mhaamhotsven|| ekadA sagarazcakrI vAhvAlIM gato viparItazikSamazvamArUDhastenA'pyapahatya nIto dUramaraNyam / tatra ca yAvatsarasi jalakrIDAM kurvannasti tAvadekA divyAkAradharA kA'pi kanyA kaJcukinA samamAyAtA / tAM dRSTavA hRdyAkSiptazcakrI pravRttazcintayitum kodaNDamikSuriSavaH kusumAni puSpaketoriti dhruvamiyaM kavivarNanaiva / vizvatrayaM spRhayataH punarasya jetuM, bhrUvallireva paramAyudhamaGganAnAm / / 91 / / (vasantatilakA) dRSTastayApi saspRhamasau / tato vikalpAkulaH san vijJaptaH kaJcukinA / deva ! vaitADhye gaganavallabhapure sulocano nAma vidyAdharapatistatputraH sahasranayanaH sukezA ceyaM putrI, naimittikena cakravartinaH strIratnameSA bhaviSyatIti kthitmsti| Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 triSaSTizalAkApuruSacaritram itazca rathanUpurasatkapUrNameghavidyAdharezena pariNetumiyaM prArthitA, na cAsyAH pitrA dtteti| tataH sulocanaH pUrNameghenA''gatya mAritaH / tataH sahasranayanaH svabhaginImimAM gRhItvAtrAyAta iti / tatrAntare sahasranayano'pyAgataH / tena praNamya cakrI nItaH svAvAse, pariNAyitaH svabhaginIm / strIratnIkRtA sApi cakriNA prasannena / sahasranayanena samaM gatazcakrI ggnvllbhe| tatra nivezitaH paitRke rAjye cakriNA sahasranayanaH kRtazca zreNinAyakaH / tatazcakrI vidyAdharavimAnacchannagaganAGgaNaH samAgataH sahasrAkSa iva vyomnA svAM rAjadhAnIm / tatra ca baddhamukuTaiH sarvairapi bhUpAlaiH kRtazcakravartitvAbhiSeko dvAdazavarSyA ca samarthitaH / / / tatra cAnyadA samavasRtaH zrImAnajitanAthaH / samAyAtAH zakrAdayaH sagarAdayazca vanditum / itazca pitRvadhakruddhena sahasranayanena pUrNamegho hataH / tataH pUrNameghaputro ghanavAhanaH praNasya tatraiva samavasaraNe samAyAtaH / pRSThatazca sahasranayano'pi taM hntumaagtH| paraM prabhusannidhau na prabhavanti vairANIti manAk sa zAnto jaatH| prabhuNA ca kRtA dezanA / / jAnAno'pi jana: kukarmakugate rAjyaM nimittaM tathApyetasmAnna nivarttate kimaparaM, garvAd gurUn nindati / magnaH kaSTamahArNave pratipadaM, santapyate saMsmaratyAtmIyAM pratikUlatAM na ca tadA, trANaM kimapyasya tu / / 12 / / (zArdUlavikrIDitam) ityAkarNya pratibuddhAH sarve'pi / bhagavannanayoH pUrNameghasunetrayoH kiM vairakAraNamiti prabhuzcakriNA pRSTaH / prabhurapyAha / / sUryAbhe pure bhAvano nAma mahAdravyapatirvaNik svaputrasya haridAsasya dravyaM samarpya svayaM dezAntare vizeSavaNijyArthaM gataH / pracuraM ca dravyamupAya' dvAdazAnAM varSANAmante samAgatya purIdvAre rAtririti bahireva smaavaasitH| atyutkaNThitazca sArthaM muktvA rAtrAvekAkI svagRhadvAramAgataH / tadAnIM ca nagare caurabhayamiti sarvo'pi Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram 51 rAtrau sAyudhaH sAvadhAno vartate / tatazca bhAvanazreSThI parihAsArthamanupalakSito madhye praviSTaH / putreNa haridAsena caurazaGkayA khaGgena hato vipannazca / dvAvapi katicit bhavAn bhrAntau / samprati ca pUrNamegho'yaM bhAvanajIvaH, sulocanazca haridAsajIvaH / anayozca vairaM bahujanmAntarasambaddhamiti / / I punazcakriNA pRSTam / tatputrayoranayoH kau vairaheturiti / prabhurapyAha / cakrin ! bhavAn prAgbhave parivrAjako'bhUt tava ziSyAvimau / zazI Avalizca / Avalistu svabhAvavinItatvAt tavAtivallabho'bhUt / ekadA AvalinA mUlyena krItA dhenuH / zazinA cAntarAle patitvA sA gaurgRhItA / tataH prabhRtyanayorjAtaM vairam / bahUn bhavAn bhrAntvA'nantarabhave ca rakSaH patibhImaputro bhUtvA zazI sa eSa ghanavAhano jAtaH / Avalistu sahasranayano jAtaH / tvaM ca dAnaprabhAvAccakrI jAtaH / tata vA'nayorupari tava snehaH / / atrAntare rakSaH patirbhImo nAma tasyAmeva pariSadi samutthAya ghanavAhanaM pratyuvAca / vatsa ! tvaM mama pUrvabhavaputraH, sampratyapi tataH putra iva me / tatastvayA zatrujanADhye vaitADhye na stheyam / madIya eva rAkSasadvIpe trikUTaparvate mayaiva maNDitAyAM laGkAyAM nagaryAM sthAtavyam / dvitIyasyAM vA bhUmadhye'dhastAt SaDyojanAyAM sapAdayojanazatapramANAyAM pAtAlalaGkAkhyAyAM puryAM cirantanyAM sthAtavyam / mayA dve'pi puryau tava dtte| tIrthakaradarzanaphalaM tavA'sminnapi bhave jAtamityuktvA navamANikyamayaM hAraM rAkSasIM vidyAM tatraiva tasya dattavAn saH / ghanavAhano'pi saharSaM pratISya prabhuM natvA gatastatra / tataH prabhRti rAkSasavaMzastasmAtpravRttaH / vyAkhyAnaviratau ca gatAH sarve'pi svaM svaM sthAnam / prabhurapyanyatra vijahAra / / sagaracakriNazca jahnupramukhAH SaSThi sahasrAH sutA jAtA: / prAptAH tAruNyam / anyadA tIrthayAtrAprasaGgena SaTkhaNDabharatakSetravilokanAya tairApRSTaH pitA / cakriNApi 1 AtmAnaM viditaM karoti sakale bhUmaNDale pazyati, sthAne sthAne parikriyAM svaparayo- rapyantaraM vindati / Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 triSaSTizalAkApuruSacaritram aMhaH saMhatimantayatyapi mahA-tIrthAnyupAsyAthavA, kiM kiM nAdbhutamarjayatyabhimataM yAtrApravRttaH pumAn / / 93 / / (zArdUlavikrIDitam) etad vimRzya strIratnavarja sarvANyapi ratnAnyarpyayitvA sarvasannAhena visRSTAste / gacchantazca krameNa samprAptA aSTApadaparvatasamIpam / pRSTaM taiH ko'yaM parvata iti / tato'mAtyairvijJaptam / deva! zrIyugAdinAthasya putreNa bharatacakriNA'mutrA'STApadanAmani parvate caturviMzaterarhatAM pratimAbhiH sahitamuttuGgaM jinAyatanaM kAritam / yugAdidevasya cA'tra nirvANakalyANakaM saJjAtamato mahAtIrthamayaM sAnumAniti / tatastaistatrAruhya kRtaM snAnAdikaM sarvapratimAnAm, vizeSatazca zrImadajitasvAmipratimAyAH / pUjAvandanAnantaraM sarvato'pi taM parvataM vilokayatAM teSAM samutpannA cintAsvarNApUrNatanurnamerunicito, merurna kenApyasau, dRSTaH spaSTatarANi rohaNagirau, ratnAni kaH prekSate / mANikyopalakAnticumbitaviyatyasmiMstu dRSTe nage, nakSatreSvapi ratnadhIrviramati, draSTurnikRSTAMzuSu / / 94 / / (zArdUlavikrIDitam) tato duHSamAkAlamAhAtmyAdatyarthamarthalubdhairnarairavazyaM khanitvA gRhISyate'sau / tataH kriyate ko'pi rakSaNopAyo, jIrNoddhArapuNyaM cArjitaM bhavediti / daNDaratnamAdAya jahnunA jyeSThasutena tatpArzvataH sahasraM yojanAnyagAdhatve khAnitA parikhA / tato nAgaloke jAtaH kSobhaH / prakupito jvalanaprabhanAmA nAgakumAraH / sametya ca jahrusamIpaM provAca / kenA'smAkamupadravo'kArIti / jahnunA'pyUce nAgendra ! tIrtharakSArthamidaM kRtam / na punastvadbhaktyaiti / tato'taH paraM nAparAddhavyamityuktvA gataH svasthAnaM nAgendraH / anyasmiMzca dine jahnunA sodaraiH sahAlocitam / kAlena riktAyAH parikhAyAH pUraNamapi sambhAvyate / tato daNDaratnena gaGgApravAhamAnIya pUryate'sau / tataH sAdhu sAdhviti bhaNitvA gatAH sarve'pi gnggaam| samAkRSya 1 surapunnAgaH / / 2 vibhAgabuddhinA / / Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram 53 cAnItaH payaHpravAhaH / pUritA ca sarvApi parikhA / jahnunA samAnIteti jAtA jAhnavI / plAvitAni ca nAgagRhANi / kruddho nAgarAjaH / sametya sarvanAgaiH samaM vIkSya krUradRSTyA dRgviSajvAlAbhirbhasmIkRtAH kSaNamAtreNa SaSTisahasrasaGkhyA api jahnuprabhRtayazcakriNaH putrAH / gato nAgarAjaH / / samutthitaH sainye mahAnAkrandaH / sainikAzca vividhaM vilapanto vipreNaikenAgatya prabodhya vinItAmAnItAH / adUradeze saMsthApya tAn svayaM ca kimapyanAthamRtakamutsaGge kRtvA prathamameva rAjagRhAGgaNe gataH / pravRttaH pUtkartum / cakriNApyAhUya kiM te duHkhakAraNamiti pRSTaH / tenoktam / deva ! avantideze'zvabhadragrAme vAstavyo'ham / samaye ca prasUtA matpatnI putram / ahaM ca tannimittaM gato'nyatra grAme dravyArjanAya yAvadahaM sadhanaH svamandiramAyAtastAvatsarpadaSTaH svaputro mayA dRSTaH / tataH pravRtto'haM kuladevatAmArAdhayitum / tayApi pratyakSIbhUyaH proktam / bho bho yatra gRhe na ko'pi kadApi vipannastasmAd gRhAd rakSAmAnaya / tato'haM jIvayAmi te putramiti / mayA cAnyatra rakSAmanApnuvatA tvamanuzrita iti / tatazcakriNA proktam- bho bhoH paramparayA zokaparihArAyopadeza evAyaM na punarmRtasya saJjIvanopAyaH 1 abhUvannarhanto, nirupamatamajJAnanidhaya stato vidyAmantrau - SadhirasacikitsAgamavidaH / paraM mRtputrANAM, kimapi na hi tairapyavagataM, bhavecettatteSAM, kimiva hi durApaM tribhuvane / / 95 / / (zikhariNI) tato mRte jane zoko'pi na samucito dhairyamevAryANAM prazasyata iti / tatastenoktam- cakriMstvayApi vidhure vihvalena na bhAvyam / tavApi SaSThisahasrAH sutA vipannAH / / atrAntare kRtasaGketAH pUtkurvanto'dhomukhAH santaH samprAptAH sArmAtyAdayaH sainikAH / mUrcchitazcakrI / zItAdyupacAraiH kRtaH pravaNaH / prArabdhA cakriNaH zokamapanetuM kathA / / 10 mantri0 iti J Ti0 / / Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 triSaSTizalAkApuruSacaritram kasminnapi pure ko'pi rAjA / tasminnAsthAnasthe ko'pIndrajAlopajIvI pumAnAyAtaH / kRtaM tena svazaktivalgitam / rAjJA proktam / matibhraMza evAyaM mUrtaH mAMsAsthimedapramukhaikagehe, dehe'GginAM jaGgamavat zmazAne / channe tvacA vastviti yatra buddhi statrApi kiM syAt paramindrajAlam / / 16 / / (upendravajrA) tadgaccha tyAgaM gRhItveti / tenoktam- nAhaM dAyAdaH sabhAraJjanAsamartho veti| tathApi rAjJA niSkAsitaH / so'pi gatvA kiJcidantaraM vipraveSaM kRtvA punarAgataH / proktaM tena / rAjan ! naimittiko'ham / manimittena saptame'hni bhUrekA'rNavA bhaviSyatIti / tata sabhyairulluNTha ityavagaNitaH / rAjJA ca pratyayaH pramANamityuktvAvasthApitaH / tena ca svamantraprabhAvAt saptame dine kSaNAdeva darzitA vRSTiH / pratyakSIkRtaH payaHpUraH / sarvato'pi plAvayan gRhATTAdIni / kiM bahunA rAjasaudhavalabhImapyullacituM pravRttaM pradarzitamambhaH / tataH sasambhrameNa rAjJA prajopadravarakSaNAsAmarthyavairAgyAdiva dAtumArabdhA jhampA, dhRtastena hastenopavezitaH siMhAsane saMhatya sarvam / deva ! tadidaM madIyamindrajAlaM sarvam / tato rAjJA cintitam / dhigasmAn paramArthopayogazUnyAnevaMvidhairapi ye vacyanta ityanenaiva vairAgyeNa paTAntalagnaM tRNamiva rAjyAdikaM tyaktvA dAnAdikaM ca dattvA vrataM gRhItam / tatazcakrin ! saMsAre sarvathA na muhyanti laghukarmANa: prANinastato vimuJca shoksngkultaamiti|| tato mantriNA prArabdhA dvitIyA kathA / kasmiMzcit pure ko'pi rAjA tasminnAsthAnasthe prAgvadindrajAlikena prathamamavajJAtena pazcAd vidyAdhararUpaM kRtvA samAgatena vijJapto rAjA / deva ! vidyAdharo'haM madIyA ca gRhiNIyam / mama cAnyena vidyAdhareNa saha vairamupasthitam / tato'hamanayA saha na kSamo gantum / na cAnyatremAM moktuM zakto bhavAMzca paranArIsahodaro jitendriyazca / tataH prasAdaM kRtvA yAvadahamAgacchAmi 1 daanm|| 2 astyvaadii|| 3 gRhpraasaadiin|| 4 prAsAdoJcabhittima0 / / Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram tAvadiyamAtmapArzve sthApayitavyeti / pratipannaM rAjJA / tAM muktvA gataH saH / kSaNAntare rAjA zuzrAva hakkAm / kSaNAJca ratnakaGkaNabhUSitaH patito bhujaH / tadA ca tadIyo'yamityupalakSitaH / evaM kSaNAt pAdaH, kSaNena dvitIyo bhujaH, kSaNena dvitIyaH pAdaH, kSaNAdeva ziro'pi patitam / tatastayA rAjAnujJApito bharturaGgairutsaGgabhRtaiH saha sAdhitastayA vahnirahnAya / yAvacchokAkula: sabhAyAM samupaviSTo rAjAsti / tAvadAkAzAt phalakAsidharaH sa vidyAdharaH samuttIrNaH / dattvAziSaM rAjJe / prArthitA svbhaaryaa| tena tato rAjJA kathitaM tatsvarUpam / tenApi tasyaiva rAjJaH pRSThabhAge darzitA samupaviSTA sA svabhAryA / vismito rAjA / tatastena saMhatya sarvam, so'hamindrajAlopajIvI yo bhavantamupasthita iti| sarvaM kathayitvA kSamitaH svAvajJAM rAjA / rAjJApi coktam / sAdhu smArito'haM saMsAra evedRza iti / tasmai tyAgaM dattvA mahatA pramodena pravrajitaH sa rAjA / / tatazcakriNo'pi gataH shokH| tadAnIM ca gaGgApayaHplAvarAvAkaraNAyAgatA jAnapadAH / cakriNApi pautro bhagIrathaH smaadissttstdupshmnaay| tenApi nAgakumAraH smaaraadhitH| tadAdezAd daNDaratnena bhuvaM vidArayatA kurumadhyena hastinApuraM dakSiNena kozaladezaM pazcimena prayAgamuttareNa kAzI dakSiNena vindhyaM dakSiNena magadhAnuttareNa gaGgA sAgare nItvA muktaa| tataH prabhRti gaGgAsAgara ityucyate / bhrAtRNAM cAsthIni gaGgApravAhena samudre nItAni / tato'dyA'pyasthIni lokastatra nikSipatIti / / tato nivRtto bhagIrathaH / pathi ca kevalinaM mahAmunimekamapazyat / vanditvA pRSTaH saH / bhagavan ! kena karmaNA mama pitaro yugapad vipannA iti / jJAnI provAca / purA saGghastIrthayAtrArthaM pracalitaH / sandhyAyAM pratyantagrAme samAvAsitaH / sannihitena ca kumbhakAreNa kRtamAtithyaM ghAsAdinA / samRddho'yaM saGgha iti grAmalokastalluNTanAya militvA samAyAtaH / kumbhakAreNa sarvo'pi nivAritaH / tena ca lokena saGghAzAtanayA karma nikAcitamupArjitam / kumbhakAreNa ca zubhAzrayaM karmArjitam / ekadA sa grAmaH sabAlavRddhajano'pi cauradoSAt sarvo'pi prajvAlito rAjJA / tasmiMzca dine sa Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 triSaSTizalAkApuruSacaritram kumbhakAro'nyatra gata AsIt / kAlena sa mRtvA virATadeze yakSaH samutpannaH / grAmaloko'pi karmadharmasaMyogAt tatraiva sarvaH samutpannaH / kAlena yakSazcyutvA tatraiva rAjA jAtaH / tato'pi mRtvA devo vaimAniko jAtaH / devo'picyutvA tvaM bhagIrathaH samutpannaH / te ca grAmyA jahvapramukhAH sagaraputrA jaataaH| manasApi kRtena saGghopadraveNa evamanekaduHkhabhAjo jAyante jantavaH / / tato muni vanditvAnujJApya gataH sAkete / militazcakravartinaH / tadAnImudyAnapAlakairAgatya zrImadajitanAthaH samavasRto'stIti cakriNo vijJaptaH / arddhatrayodazasvarNakoTI pAritoSike dattvA bhagIrathAdiparivAreNa samaM gatazcakrI vanditum, vanditvA samAsInaH svasthAne / prabhuNApi kRtA dezanA yeSAM janma sukhaikatAnamanasA, prAkpuNyanaipuNyato yAti sphAtibhRto bhavantu sukRte, dvitrAn dinAMste'lasAH / nIrANAmiva nIradhau na hRdaye, saGkhyApi yeSAM puna1HkhAnAM spRhayanti te na hi kathaM, dharmAya nirmAyakAH / / 97 / / (zArdUlavikrIDitam) ityAkarNya pratibuddhA sabhA / cakrayapi pravrajyArthaM prabhumabhyarthya gRhe gato dAnAdividhiM vidhAtum / dattvA yathecchamarthibhyo dhanAdikam / bhagIrathaM ca vinyasya rAjye / bhagIrathenaiva kRtaniSkramaNotsavaH sAmantAmAtyAdibhiH samaM zrImadajitanAthapAdAnte pravrajitazcakrI / bhagavatA sahAnyatra vijahAra ca / krameNa cotpannaM tasya kevalajJAnam / / prabhozca sarvaparivAre paJcanavatirgaNadharAH / lakSamekaM sAdhUnAm / trilakSI triMzatsahasrI ca sAdhvInAm / saptazatAnvitA trisahasrI ca caturdazapUrvabhRtAm / sArddhacatuHzatIrdvAdazasahasrI manovidAm / caturnavatizatI avadhijJAninAm / dvAviMzatisahasrI kevalinAm / dvAdazasahasrI catuHzatI ca vAdinAm / viMzatisahasrI catuHzatI ca vaikriyalabdhimatAm / sahasradvayonA trilakSI zrAvakANAm / paJcalakSI Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram paJcacatvAriMzatsahasrI ca zrAvikANAm / / dIkSAdinAdekAGgone pUrvalakSe gata AsannamokSaH prabhuH sAdhusahasreNa samaM sammetAdrau mAsikenA'nazanenodrdhvasthita eva caitrazuklapaJcamyAM mRgazirasi siddhisukhabhAg babhUva / kaumAre'STAdazapUrvalakSI / rAjye tripaJcAzatpUrvalakSI / vratAcchadmasthatve dvAdazAbdI / kevale pUrvalakSaM dvAdazAbdyA pUrvAGgeNa hInam / evaM dvAsaptatiH pUrvalakSAH prabhoH sagaracakrimunezca sarvAyuH / zrIRSabhadevamokSAt sAgaropamANAM paJcAzatkoTilakSeSu gateSu zrI ajitasvAmimokSaH / sagaracakrimunirapi siddhaH / mokSamahimA ca praagvt|| ajitajinacaritramatyudAraM, caritamatho sagarasya cakriNo'pi / zravaNayugapavitratAM vidhattA, dvayamiva kuNDalayorjanasya zazvat / / 98 / / ( puSpitAgrA) / / / zrIsambhavacaritram / / zrI sambhavAya bhavatAM bhavatAjjinendraH, zrIsambhavo bhavamahodadhivADavAgniH / yasya pratApamahimAparivarddhamAnaH, sattvAdhikairapi jalairgamitaH zamaM na / / 99 / / (vasantatilakA) dhAtakIkhaNDadvIpa airAvatakSetre kSemAyAM puryAM vipulavAhano rAjA jinadharmamayaM rAjyaM nyAyena pAlayati / tatra cAnyadA prajAnAmabhAgyAnna vRSTo meghaH / jAtaM durbhikSamatighoram / tato rAjA pravRttazcintayitum kimambho'mbhodhInAM sakalamapi kumbhodbhavamuniH, uut bhUyo'pyaurva kSudadhikatayA bhasma kimabhUt / Jain Educationa International 57 - For Personal and Private Use Only Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram gatAH kiM jImUtA, na khalu tadupAdAtumuta kiM, nRpaistyaktA nIti-rvavRSuradhunA yanna jaladAH / / 100 / / (zikhariNI) api caAhAro hAratulyo'dya, rasApi virasA'bhavat / duSkAlabhItavad dAnaM, naSTaM karikarAdapi / / 101 / / tathApisubhikSe sausthye vA, sukRtaparipAkavyasaninaH, svazaktayA bhikSubhyaH, kati na dadate dAnamasamam ? / vizeSAd durbhikSA-diSu yadazanAdyairmunijanaH, sukhI majajjaina, pravacanamasau rakSati kRtI / / 102 / / (zikhariNI) iti nizcitya rAjJA sakalamapi duSkAlaM yAvadviziSTabhojanAdinA'rhadvaiyAvRtyAdinA ca saGghasya samAdhiM janayatA samupArjitaM tIrthakaranAmakarma / samaye ca samullasitavairAgyeNa gRhItaM vratam / taptaM tapaH / viMzatyA ca sthAnakairvizeSataH poSitaM prAgupAttaM tIrthakaranAmakarma / svAyuHprAnte ca samAdhinA mRtvA''natakalpe jAto devaH / / __jambUdvIpe'pAgbharatArddha zrAvastyAM jitArinRpaH / senAnAmapaTTamahAdevI / phAlgunazuklASTamyAM mRgazIrSe vipulavAhanajIva AnatAcyutvA senAyAH kukssaavvtiirnnH| dRSTAzca tayA caturdazamahAsvapnAH / mArgazuklacaturdazyAM mRgazIrSe svarNavarNasturagalAJchanazcaturdhanuzatoJcaH SaSThipUrvalakSAyuH jJAnatrayadharastIrthakaraH putro jAtaH / janmotsavazca prAgvat kRto jitArinRpeNa / pure mahAnutsavaH / garbhasthe ca prabhau prabhUtaM sambhUtaM dhAnyaM sukhaM ca samastaprajAnAm / tataH kRtaM sambhavaH zambhavazceti prabho ma / prAptaH krameNa bhagavAn yauvanam / mahAmahena kAritaH pitrA pradhAnarAjaputryAH pANigraham / paJcadazapUrvalakSAnte prabhu rAjye nyasya pravrajito jitArirjAtazca svArthasAdhakaH / / Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram 59 sapUrvAGgacatuSTayAM catuzcatvAriMzatpUrvalakSIM rAjye'tivAhya kRtasAMvatsarikadAnaH SaSThena tapasA sahasrAmravaNe gatvA zakrAdikRta niSkramaNotsavaH zrIsambhavo mArgazIrSapUrNimAyAM mRgazIrSe kRtapaJcamuSTikakezotpATaH zakrakSiptadevadUSyadhArI pazcimadine rAjJAM sahasreNa samaM pazcimavayAzcAritraM pratipannavAn / samutpannaM mana:paryayajJAnam / zakro'pi kSIrAbdhau kSitvA prabhukezAn prabhuM ca praNamya kRMtanandIzvarayAtraH prAptaH svaM sthAnam / / dvitIyadine ca tatraiva surendradattanRpagRhe prabhuzcakAra pAraNaM paramAnnena / paJcadivyAni tatrAvirbhUtAni / tataH paraM caturdazavarSANi prabhurapyanyatra vihRtya punaH sahasrAmravaNamAyAtaH / sAlatarutalasthasya ca prabhoH pUrvAhna kRtaSaSThasya kArtikakRSNapaJcamyAM mRgazIrSe ghAtikarmakSayAdutpannaM kevalajJAnam / prAgvat samavasaraNAdikam / samprAptAH zakrAdayaH / kRtA prabhuNA dezanA arthArthe ghaTayannupAyapadavIM, nApekSate prerakam, kAmArthe vinivArito'pi sujanai rniH zRGkhalaM khelati / dharmArthe gurubhiH punaH pratipadaM, protsAhito'pyarthito'pyAkruSTo'pi na ceSTate sakRdapi, prANI kukarmAvRtaH / / 103 / / (zArdUlavikrIDitam) ityAdyAkarNya pratibuddhAH prAjyAH prANinaH ke'pi pravavrajuH / ke'pi samyaktvAdikaM ca jagRhuH / dvyadhikazataM gaNadharAzca sthApitAH / prabhutIrthe ca trimukho yakSaH / sa ca trinetraH zyAmo barhivAhano nakuligadAbhRdabhayadadakSiNadostrayo mAtuliGganAgAkSasUtrivAmabhujatritayaH / duritArizca zAsanadevatA / sA ca gaurAGgI meSavAhanA varadAkSasUtridakSiNadordvayA'bhayadaphaNivAmabAhuH / / sarvaparivAre ca prabhordvilakSI sAdhUnAm / trilakSI SaTtriMzatsahasrI ca sAdhvInAm / sArddhakaviMzatizatI caturdazapUrviNAm / SaNNavatizatI avadhijJAninAm / dvAdazasahasrAH Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 triSaSTizalAkApuruSacaritram sArdhaM ca zataM manaHparyayiNAm / paJcadazasahasrI kevalinAm / aSTAdazazatI vaikriyalabdhimatAm / dvAdazasahasrI vAdinAm / saptasahasronA trilakSI shraavkaannaam| saSaTtriMzatsahasrI SaDlakSI zrAvikANAm / / AsannamokSazca prabhurmunisahasreNa samaM sammetazaile mAsikenAnazanenordhvastha eva caitrasitapaJcamyAM mRgazIrSe siddhisaukhyabhAg babhUva / kaumAre paJcadazapUrvalakSAH / rAjye sapUrvAGgacatuSTayAzcatuzcatvAriMzatpUrvalakSAH / vrate catuHpUrvAGgahInaM puurvlkssm| evaM SaSThipUrvalakSANi prabhoH sarvAyuH / ajitasvAmimokSAt sAgaropamANAM triMzati koTilakSeSu gateSu zrIsambhavamokSaH / mokSamahimA prAgvat / / sadvRttaM zubhabIjamujvalaguNa-grAmAbhirAmaM sadA, yasyAste hRdi lagnameva caritaM, shriismbhvsyaadbhutm| tumbInAM phalajAlavaniravadhau, saMsArasindhau krIDan, prApnotyeva paraM sa pAramapari-spRSTazca citraJjalaiH / / 104 / / (zArdUlavikrIDitam) !||shriiabhinndncritrm||! yajanmamajanajale'nimiSaistaraddhiradbhirmahAnimiSabhaGgirabhaGgurAptA / devaH surAsuraziromaNitAmupeta zvetaH punAtu sa satAmabhinandano'rhan / / 105 ||(vsnttilkaa) jambUdvIpe prAgvidehe maGgalAvatIvijaye ratnasaJcayAyAM puryAM mahAbalo rAjA / kulakramAgataM jinadharmaM paripAlayatyekadAsminnA''sthAnasthe naTainartitumArabdhaM naattkm| cintitaM tadAlokayatA rAjJA Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAtaH / / triSaSTizalAkApuruSacaritram cirataranRpamantri- zreSThirUpAnukArAt, sadasi tadavibhedAd darzayan saMharaMzca / navanavadhRtaveSaH, saiSa zailUSavarga: smarayati tadavasthaM, saMsRtemeM svarUpam / / 106 / / (mAlinI) ityAdi paThan viraktaH sahasaiva vimucya rAjyaM prAvrAjIt / kRtogratapazcaraNo'rhadbhaktyAdisthAnakairarhannAmakarma samupArjya paryante'nazanena mRtvA vijayavimAne devo 61 jambUdvIpe'yodhyAyAM saMvaro rAjA siddhArthA paTTarAjJI / vaizAkhasitacaturthyAmabhIcinakSatre vijayavimAnAcyutvA mahAbalajIvaH siddhArthAyAH kukSAvavatIrNaH / dRSTAstayA cturdshmhaasvpnaaH| mAghazukla dvitIyAyAmabhIcau svarNavarNo vAnaralAJchanaH sArddhazatatrayadhanUcaH paJcAzatpUrvalakSAyuH jJAnatrayadharastIrthakaro jAtaH putraH / janmotsavazca prAgvat / rAjJApi kArito mahAmahotsavaH / garbhasthe prabhau kulaM rAjyaM purI lakSmIH srvmpybhynndt| tataH pitRbhyAmabhinandana iti kRtaM nAma / prAptatAruNyazca pitRbhyAM pariNAyitaH pradhAnarAjaputrIm / dvAdazapUrvalakSAnte cAbhiSiktaH pitrA sve rAjye / aSTapUrvAGgasaMyutAni sArddhAni SaTtriMzatpUrvalakSANi yAvad rAjyaM prapAlya sAMvatsarikaM dAnaM dattvA zakrAdikR taniSkramaNotsavaH sahasrAmravaNe gatvA kRtaSaSTho mAghazukladvAdazyAmabhIcau pazcime'hni vayasi ca prabhurvimuktAlaGkAraH paJcabhirmuSTibhiH kRta kezotpATo rAjJAM sahasreNa samaM sarvaM sAvadyaM mayA niSiddhamiti cAritraM prtipnnvaan| prabhuzirazcikurAMzca zakraH kSIrArNave nikSipya prabhuM natvA nandIzvare ca yAtrAM kRtvA gataH svaM sthAnam / prabhurapi dvitIye'hnIndradattanRpagRhe paramAnnena pAraNaM cakre / paJcadivyAni tatrAvirbhUtAni / / Jain Educationa International prabhurapyaSTAdazavarSANyanyatra vihRtya pauSazuklacaturdazyAmabhIcau shsraamrvnnmaagtH| kRtaSaSThasya priyAlatarutale pratimAsthasya pUrvAhNe ghAtikarmakSayAdutpannaM kevalajJAnam / 1 nartakavargaH / / For Personal and Private Use Only Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram samavasaraNAdikaM ca prAgvat / samAyAtAH zakrAdayaH / kRtA prabhuNA dezanA dRSTvAnyAn dhanaputramitramuditAn, klIbaH samutkaNThate, jIvastallalitAya sadvyavahati-dharmAya nossmaayte| cintAratnanidhAnavAdavivara-syarthopalAdyAzayA, dezAd dezamapezalena vidhinA, bhrAmyatyasau kevalam / / 107 / / (zArdUlavikrIDitam) ityAdyAkarNya pratibodhaM prApya prabhUtAH prANinaH pravavrajurjagRhuzca smyktvaadikm| vajranAbhapramukhAzca prabhuNA SoDazAdhikaM zataM sthApitA gaNabhRtaH / prabhutIrthe ca zyAmo yakSaH sa ca gajastho mAtuliGgAkSasUtradakSiNadordvayo nkulaangkushbhRdvaambhujdvyH| kAlikA shaasndevii| sA ca zyAmA vAra da pAzidakSiNadvibhujA naagaangkushbhRdvaambhujyugmaa|| __ prabhozca sarvaparivAre trilakSI sAdhUnAm, satriMzatsahasrI SaDlakSI sAdhvInAm, aSTAnavatizatI avadhijJAninAm, paJcadazazatI caturdazapUrviNAm, sasArddhaSaTzatI ekAdazasahasrI manaHparyayiNAm, caturdazasahasrI kevalinAm, ekonaviMzatisahasrI vaikriyalabdhimatAm, ekAdazasahasrI vAdinAm, sASTAzItisahasrI dvilakSI zrAvakANAm, sasaptaviMzatisahasrI paJcalakSI zrAvikANAm / / AsannamokSazca prabhurmunisahasreNa samaM sammetAdrau gatvA mAsikenA'nazanenordhvasthita eva vaizAkhasitASTamyAM puSye kSINAzeSakarmA mokSasukhamagno babhUva / kaumAre pUrvANAM sArddhA dvAdazalakSAH / rAjye'STapUrvAGgayutAH sArddhAzca SaTtriMzatpUrvalakSAH / vrate'STapUrvAGgonaM pUrvalakSam / evaM paJcAzatpUrvalakSAH prabhoH sarvAyuH / zrIsambhavamokSAt sAgaropamANAM dazasu koTilakSeSu gateSvabhinandanajinamokSaH mokSamahimA ca praagvt|| yeSAmidaM jinapaterabhinandanasya, hRdyAzrayaM bhajati kaustubhavacaritram / Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram dUre na tasya puruSottamatA tadIyamojo'pi durnarakabhedasamarthameva / / 108 / / (vasantatilakA) ||shriisumtinaathcritrm||| tIrthaGkarasya sumateH sumate ramantAm, santo vimucya matamanyatamaM samantAt / yasyAjJayA kavacitAt kRtino'lpayApi, naivopasarpati kadAcana mohsrpH||109|| (vasantatilakA) ... jambUdvIpe prAgvidehe puSkalAvatIvijaye zaGkhapure vijayaseno raajaa| sudarzanA prItipAtraM kalatram / ekadA vasantalakSmIvilokanAya gatau dampatI bAhyodyAnam / yAvacca ramyatAM prati tarUn vilokayantau stastAvadekatra patralatarutalasamAsInA kAcidibhyagRhiNyaSTAbhiH pradhAnavadhUbhirupAsyamAnacaraNakamalA sukhaM vilasantI tayorAgatA dRggocaram / tato'saJjAyamAnasutotpattikhinnayA sudarzanAdevyA vijJaptaH sakaruNaM rAjA / deva ! kiM mama bhavatprasAdena rAjyena zriyA vA ?, yato me'napatyAyA naikApyevaMvidhA vadhUH paryupAstividhAyinI / kiM ca ucchidyate praNayinAM sakalApi vAJchA, dharmakramaH kulagato'kramato vyapaiti / zUnyatvameti sadanaM sutamantareNa, vizvaM sadapyasadivaiva vinA dinezam / / 110 ||(vsnttilkaa) ityAdyuktvA'dhomukhI babhUva / tato rAjJApi bASpamantanirudhya proktam / devi! satyamevedam zUnyAni yAni dhavalAnyapi mandirANi, yAH kAzcanotpaladRzo vihitapravAsAH / Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 triSaSTizalAkApuruSacaritram devAlayAH kSaNadine'pyamahotsavA ye, tatsarvametadabhavat puruSaivinA'tra / / 111 / / (vasantatilakA) tadavazyaM kariSyAmi tadarthaM prytnaantrm| ityabhidhAya sahasaiva rAjyAdicintAsvamAtyAdIniyujya niyamitendriyo mahAnuSThAnena kuladevI samArAdhayituM pravRttaH / bhaktyatizayena ca devI pratyakSIbhUya provAca / vatsa ! putrArthe kaSTAnuSThAnamanuSThitavAn bhavAn, yuktamevaitat paraM ko'pi puNyAtmaiva putraH pitroH sukhanimittamutpadyate / kiJca putraH kasya na vallabho janayitu-rjAto jaDAtmA punaH, kazcicchuktipuTasya mauktikamivA-narthAya saJjAyate / ko'pi zlAghyakalaH svabhAvavimalaH, puNyairagaNyaiH pituH, vRddhereva nimittamabhyudayate, ratnAkarasyenduvat / / 112 / / (zArdUlavikrIDitam) bhaviSyati ca te'tyuttamaH putra ityuktvA tirodadhe devii| rAjApi prahRSTamanAH praNamya devIM samAyAtaH svasthAne / nivedya ca sudarzanAyAH patnyAH pravRtto dharmArthAdiSu / samaye ca siMhasvapnasUcito jAtaH pavitraH putraH / kRtaH puryAM mahotsavaH pitrA / dattaM ca puruSasiMha iti tasya nAma / prApto'sau yauvanaM kalAkalApaM / ca vivAhito'STau rAjaputrIH pitrA / ekadA gataH kumAraH kriiddodyaanm| dRSTastatra mahAjJAnI vinayanandano nAma sUriH / gatastaM vanditum / kRtA tena dezanA ye'mI kAmAH, sukhamiti jaDai-lambhitAH khyAtimayAM, vyAdheH pathyA-dikamiva sukhaM, tattvavRttyA na hIme / saukhyaM loko-ttaramaparamevAsti yasyAgratastat svarlokasyA-pyamRtamanRtaM, zakrabhogazca rogaH ||113||(mndaakraantaa) ityAkarNya viraktazcitte'nicchantAvapi pitarAvanujJApya tAbhyAmeva kRtaniHkramaNotsavaH kumArazcakAra vratagrahaNam / niraticAraM pAlayannarhadbhaktyAdisthAnakai Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram 65 stIrthakaranAmakarmopArjitavAn / ante cAnazanena mRtvA vaijayantavimAne devo jaatH|| jambUdvIpe bharatakSetre vinItAyAM megho raajaa| maGgalA nAma pttttraajnyii| zrAvaNazukladvitIyAyAM vaijayantavimAnAt puruSasiMhazzyutvA caturdazasvapnasUcitatIrthakarajanmA tasyAH kukSAvavatIrNaH / / itazca sadRzabhAryAdvayaH kazcidvaNigvANijye gataH / gatamAtrasya ca tasyA ekA bhAryA prasUtA putram / pitA ca kRtvA vANijyamAyAtamAtro mRtaH / krayANakAnAM vikrayAdikaM gRhiNIbhyAM kRtam / zizuzca dvayorapi jananyorantaraM kimapi na vetti / tatastayordvayorapi jananyoranyonyaM sutadhanavyatikare vivAdo jAtaH / kenApi ca na nirdhAritastato vinItAyAH megharAjasamIpe dve'pyAjagmatuH / sAmAtyenA'pi rAjJA na pArito'sau nirNetum / jJAtavRttAntayA ca sumaGgalayA devyA proktam / devAhaM nirNeSyAmIti / tato rAjA dharmAdhikaraNAsane devImupavezya vijJApite te vnniggRhinnyau| devyA'pyuktam / vatse ! mamodare jJAnatrayadharastIrthakaradevo'vatIrNo'sti yAvaJca tasya janmotsavo bhavati tAvadyuvAbhyAM vilmbniiym| jAtaH sannayameva yuvayonirNayaM daasytiiti| pratipannamidaM vimAtrA / putramAtrA ca putrasnehavidhurayA nA'GgIkRtam / tata sumaGgalayA devyA proktam / yA svaputravirahakAtarA na vilambate, putraM dhanaM ca saMzaye na pAtayati, tasyA eva putro dhanaM ceti / iti ca nirNaye kRte raJjitaH sarvo'pi sAmAtyazca raajaa| vitarkitavAn nUnaM garbhAnubhAvo'yamiti / putraM gRhasAraM ca svIkRtya gatA putramAtA svsthaanm|| itazca navasu mAseSvarddhASTameSu ca dineSvatikrAnteSu vaizAkhazuklASTamyAM maghAnakSatre svarNavarNa: kraucAGka: kArmukazatatrayoJcazcatvAriMzatpUrvalakSAyurjJAnatrayadharaH sarvAdbhutalakSaNopetastIrthakaraH putro jAtaH / janmotsavAdikaM ca prAgvat / garbhasthe ca prabhau mAtuH zobhanA matirabhUdityAlocya rAjJA sumatiriti prabhoH kRtaM nAma / prAptatAruNyazca pitrA pariNAyitaH pArthivakanyAm / janmakAlAd dazasu pUrvalakSeSu gateSu pitrA prabhurabhiSikto rAjye / svayaM ca meghanRpaH svArthasAdhako jAtaH / dvAdazapUrvAGga sahitaikonatriMzatpUrvalakSANi rAjyaM prapAlya prabhuH sAMvatsarikaM dAnaM dattvA nityabhaktaparaH zakrAdikataniSkramaNotsava: Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 triSaSTizalAkApuruSacaritram sahasrAmavaNe gatvA vaizAkhazuklanavamyAM maghAsu pUrvAhne nRpasahasreNa samaM paJcabhirmuSTibhirutkhAtakuntalo'ntyavayAH zakranyastadevadUSyadhArI sarvaM sAvadyaM mayA pratiSiddhamiti cAritraM pratipannavAn / utpannaM prabhormana:paryayajJAnam / zakrAdayazca prabhukezAn prakSipya kSIrAbdhau kRtvA nandIzvarayAtrAM gatAH svaM svaM sthAnam / dvitIye'hni ca vijayapure padmanRpagRhe paramAnnena cakAra prabhuH pAraNam / paJcadivyAni ttraavirbhuutaani|| viMzativarSANi yAvadanyatra vihatya punarAyAtaH svAmI sahasrAmravaNe / kRtaSaSThasya ca priyaGgutarutale pUrvAhne caitrazuklaikAdazyAM maghAsu prabhorutpannaM kevljnyaanm| samavasaraNAdikaM ca prAgvat / samprAptAH zakrAdayaH / kRtA prabhuNA dezanA ke'pi kSipanti vapurapyakRze kRzAnau, bhindanti kecidadayaM hRdayaM ca zastraiH / vairAgyato'pi gatabhAgyatamAH zamAya, ruddhendriyAstapasi naiva dhuraM dharanti / / 114 / / (vasantatilakA) ityAdyAkarNya pravavrajurjagRhuzca samyaktvAdyaM prabhUtAH prANinaH / sthApitAzca camarapramukhAH zataM gaNadharAH / prabhutIrthe ca tumbaruryakSaH / sa ca gaurastArkSyavAhano varadazaktibhRddakSiNadvibhujo gadApAzivAmabhujayugaH / mahAkAlI zAsanadevatA / sA ca svarNavarNA padmavAhanA varadapAzidakSiNadvibhujA mAtuliGgAGkuzivAmabhujayugA / prabhozca sarvaparivAre sAdhUnAM trilakSI viMzatizca sahasrAH / sAdhvInAM paJcalakSI triMzacca sahasrAH / caturdazapUrviNAM caturviMzatizatI / avdhijnyaaninaamekaadshshsrii| manojJAninAM vAdinAM ca caturdazasahasrI sArddhacatuHzatI ca / kevalinAM tryodshshsrii| vaikriyalabdhimatAmaSTAdazasahasrI catuHzatI ca / zrAvakANAM dvilakSyekAzItisahasrI ca / zrAvikANAM paJcalakSI SoDazasahasrI c|| dvAdazapUrvAGgarahitaM chAdmasthyasatkaviMzatyabdIhInaM pUrvalakSamekaM kevaliparyAyaH / AsannamokSazca prabhurmunisahasreNa samaM sammetAdrau gatvA mAsamanazanenordhva eva sthitaH Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram kSINabhavopagrAhikarmA caitrazuklanavamyAM punarvasvormokSasukhamagno'bhavat / kaumAre dazapUrvalakSAH / rAjye dvAdazapUrvAGgayutA ekonatriMzatpUrvalakSAH / vrate dvAdazapUrvAGganyUnaM pUrvalakSam / evaM catvAriMzatpUrvalakSAH prabhoH sarvAyuH / abhinandanamokSAt sAgaropamANAM koTilakSeSu navasu gateSu zrIsumatinAthasya mokSaH / mokSamahimA ca prAgvat / / sumatijinacaritratAkSa(kSya)mantraM, pratihatamohamahAviSapracAram / hRdi vahati kRtAdaro naro yakhuTati hi tasya kuvAsanAgapAzaH / / 115 / / (puSpitAgrA) ||shriipdmprbhcritrm||| yajanmani pramuditaM hRdaye dayAyaidharmeNa yasya vapuSA saha sampravRddham / yaddIkSayA zivapure racitAH patAkAH padmaprabhaH pradadatAM prabhutAM satAM saH / / 116 / / (vasantatilakA) dhAtakIkhaNDadvIpe prAgvidehe vatsavijaye susImAyAM pUryAmaparAjito rAjA rAjyaM pAlayannekadA varSAsu varSayUrjitataraM parjanye peTalAntapatajjaladhArAbhirutpadyotpadya vinazyato jalabindUn vilokya cintayAmAsa atyujjvalaprakRtayaH sahasaiva vRddhiM, lokottarAmadhigatAstaralasvabhAvAH / varSopajanyajalabudbudabhaGgibhAjaH, kAlaM ciraMsthitibhRto na narA bhavanti ||117||(vsnttilkaa) 1 kuvAsanAnAgapAzaH / / 2 'chApalaM' iti bhASA / / Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 triSaSTizalAkApuruSacaritram ityAdi bhAvayan viraktaH saMsArAt utsRjya rAjyaM jagrAha pravrajyAm / prapAlya ciramarhadbhaktyAdisthAnakaizca tIrthakRnAmakarmopAya' samAdhinA mRtvA navame graiveyake devo jaatH|| jambUdvIpe bharatakSetre kauzAmbyAM dharo raajaa| susImA tasya paTTarAjJI / aparAjitajIvo navamAd graiveyakAcyutvA mAghakRSNaSaSTayAM citrAnakSatre caturdazasvapnasUcitatIrthakarajanmA tasyAH kukSAvavatIrNaH / kArtikakRSNadvAdazyAM citrAyAM raktavarNa: padmalAJchanaH sArddhazatadvayadhanurmAnastriMzatpUrvalakSAyurjJAnatrayadharaH sarvalakSaNasampUrNa: putro jAtaH / janmotsavazca prAgvat / pitrA kArito nagare mahAnutsavaH / garbhasthe prabhau jananyAH padmazayyAyAM jAto dohada iti pitRbhyAM kRtaM padmaprabha iti nAma / prAptatAruNyazca kAritaH pitRbhyAM pANigrahaNam / janmataH pUrvalakSeSu sArddhaSu saptasu gateSu rAjye'bhiSiktaH pitrA / svayaM ca dharanRpaH svArthasAdhako jAtaH / / pUrvalakSANAmekaviMzatiM sAhA' SoDazapUrvAGgAni ca rAjyaM prapAlya prabhuH sAMvatsarikaM dAnaM dattvA kRtaSaSThaH zakrAdikRtaniSkramaNotsavaH sahasrAmravaNe gatvA kArtikakRSNatrayodazyAM citrAyAmaparAhne rAjJAM sahasreNa samaM kRtapaJcamuSTikakezotpATaH zakranyastadevadUSyabhRt sarvaM sAvadyaM mayA niSiddhamiti cAritraM pazcimavayAH prapede / utpannaM manaHparyayajJAnam / kSiptvA kSIrAbdhau prabhukezAn, praNamya prabhum, kRtvA ca nandIzvare yAtrAm, prAptaH svaM sthAnaM zakraH / prabhurapi dvitIyadine brahmasthanagare gatvA somadevanRpagRhe paramAnena pAraNaM cakAra / vijahAra cA'nyatra / paJcadivyAni ca ttraa'virbhuutaani|| SaNmAsAnyAvadanyatra vihatya punareva. sahasrAmavaNe sametya SaSThena tapasA vaTatarutalasthasya pUrvAhne prabhozcaitrapUrNimAyAM citrAnakSatre kevalajJAnamutpannam / samavasaraNAdikaM ca prAgvat / samAyAtAH zakrAdayaH / kRtA prabhuNA dezanA savinayAstanayA dayitA hitA nayabhavo vibhavo'nuguNA nu guNAH / Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 69 triSaSTizalAkApuruSacaritram vapuranAdhi samAdhiratirnRNAM, zubhataroH prathame'GkarakA ime / / 118 / / (drutavilambitam) ___ityAdyAkarNya pratibuddhAH prANino bahavaH pravrajitAH samyaktvAdikaM ca gRhItavantaH / sthApitAH suvratAdayaH saptottaraM zataM gaNabhRtaH / prabhutIrthe ca kusumo yakSaH / sa ca zyAmo mRgavAhano'bhayadaphalabhRddakSiNadvibhujo nakulAkSasUtrivAmadordvayaH / acyutA zAsanadevI / sA ca zyAmA nRsthA vrdbaannbhRddkssinndvibhujaa'bhyddhnussmdvaambhujyugaa|| ____ prabhozca sarvaparivAre trilakSI triMzatsahasrI ca sAdhUnAm / saviMzatisahasrI caturlakSI sAdhvInAm / trayoviMzatizatI caturdazapUrviNAm / dshshsyvdhijnyaaninaam| dazasahasrI trizatI ca manojJAninAm / dvAdazasahasrI kevalinAm / sASTottarazatA SoDazasahasrI vaikriyalabdhimatAm / saSaTzatI navasahasrI vAdinAm / sasaptatisahasrI dvilakSI zrAvakANAm / sapaJcasahasrI paJcalakSI ca shraavikaannaam|| SaNmAsyA SoDazAbdyA conaM pUrvalakSaM kevaliparyAyaM vihatyA''sannamokSaH prabhuH sAdhUnAM tryadhikairaSTabhiH zataiH samaM sammetAdrau gatvA mAsamanazanyUrdhvastha eva mArgazIrSa kRSNaikAdazyAM citrAyAM kSINAzeSakarmA zarmAdvaitaM padaM praaptH| kaumAre sA sptpuurvlkssii| rAjye pUrvalakSANAM sArbekaviMzatiH SoDazapUrvAGgANi c| vrate pUrvalakSamekaM SoDaza pUrvAGgahInam / evaM triMzatpUrvalakSANi prabhoH sarvAyuH / sumatisvAmimokSAt sAgaropamakoTInAM navatisahasrayAM gatAyAM zrIpadmaprabhamokSaH / mokSamahimA ca praagvt|| sadvRttavittamuktA-bhirAmaguNadhAmanAyakapavitram / padmaprabhasya caritaM hAra ivAstAM satAM kaNThe / / 119 / / (AryA) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 triSaSTizalAkApuruSacaritram ||shriisupaarshvcritrm||| svaHsampadAM pratibhuvaH sukRtAGkurANAM, bIjAni dhArmikavaNigjanamUlanIvyaH / agresarAH zivapurI pratigantumicchoH, santu zriye tava supArzvapadoH prnnaamaaH||120 / / (vasantatilakA) dhAtakIkhaNDadvIpe prAgvidehe ramaNIyavijaye kSemAyAM puryAM nandiSeNo rAjA rAjyaM pAlayati / sa caikadA sAdhUpAzrayAnnizAyAM pratikramya calitaH / svAvAsamAgacchaMzca yuvatibhiH samamazlIlAni bhASamANaM vRddhamekaM pumAMsaM zuzrAva / tato'nucitamiti kRtvA pravRttazcintayitum gAtraM pAtraM valInAM, zirasi zirasijAH, kAzakasabhAsaH, karNAvabhyarNabhAjA-mapi na kalayato, jlpmlpsvroktm| kamprau pANI na vANI, sphurati paTururo, bhaGguraM zvAsa Asye, dAsye vartanta ete, tadapi mRgadRzAM, yAtayAmA: kimndhaaH?||121|| (sragdharA) ityAdibhAvanayA pravardhamAnavairAgyaH sahasaivotsRjya rAjyaM pravrajitaH / tapazcogrataraM tapyamAno'rhadbhaktavyAdisthAnakaistIrthakaranAmakarmopAya' samAdhinA ca mRtvA SaSThe graiveyake devo jaatH|| jambUdvIpe bharatakSetre vArANasyAM pratiSTho raajaa| pRthvInAmnA paTTarAjJI / bhAdrapadakRSNASTamyAmanurAdhAyAM SaSThadmaveyakAnandiSeNanRpajIvazyutvA caturdazasvapnasUcita tIrthakarajanmA pRthvyAH kukssaavvtiirnnH| jyeSThazukladvAdazyAM vizAkhAyAM svarNavarNaH svastikAGkaH kArmukazatadvayoJco viMzatipUrvalakSAyuSko jJAnatrayadharaH sarvalakSaNa Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram 71 sampUrNastIrthakaraH putro jAtaH / janmotsavazca prAgvat / kAritaH pure pitrA mahAnutsavaH / garbhastha prabhau vizeSato jananI zobhanapArzvA jAtA / tataH kRtaM prabhoH supArzva iti nAma / tathA garbhastha eva prabho jananyAH svapna ekaphaNe paJcaphaNe navaphaNe ca nAgatalpe svaM suptaM dRSTam / tataH prabhorapyuparyetatsaGkhyAH phaNAH kriyante / prAptayauvanazcA'nicchannapi kAritaH pitrA rAjakanyAyAH pANigrahotsavam / kaumAre ca paJcasu pUrvalakSeSu gateSu pitrA nivezito rAjye / svayaM ca svArthasAdhako jAtaH pitA / / I rAjye ca viMzatipUrvAGgasahitAM caturdazapUrvalakSImativAhya sAMvatsarikaM dAnaM dattvA kRtaSaSThaH zakrAdikRtaniSkramaNotsavaH sahasrAmravaNe gatvA paJcabhirmuSTibhiH zirasijAnuddhRtya zakranyastadevadUSyadhArI prabhurnRpasahasreNa samaM jyeSThazuklatrayodazyAmanurAdhAyAM pazcime'hni vayasi ca sarvaM sAvadyaM mayA niSiddhamiti cAritraM prtipnnvaan| utpannamana:paryayajJAnaH prabhurdvitIyadine mahendranRpagRhe paramAnnena pAraNaM cakAra / paJca divyAni tatrAvirbhUtAni / navamAsAnanyatra vihRtya punaH sahasrAmravaNamAgatasya zirISatarutalasthasya SaSThena tapasA phAlgunakRSNaSaSThyAM vizAkhAyAM prabhoH pUrvAhNe kevalajJAnamutpannam / samavasaraNAdikaM ca prAgvat, samprAptAH zakradayaH / kRtA prabhuNA dezanA jIvAnAM nayanAdikasya karaNa- grAmasya sAMsArike, yadrUpapramukhe sukhaM tadaparaM, nAkarNyate kiJcana / eca kSamate na kAmapi punazcarcA tato'nyad yadi, svAdiSThaM sukhamasti tadbhajata ta no cet tapastapyatAm / / 122 / / (zArdUlavikrIDitam) ityAkarNya pratibuddhAH prAjyAH prANinaH pravavrajurjagRhuzca samyaktvAdikam / paJcanavatizca vidarbhAdyAH sthApitA gaNabhRtaH / prabhutIrthe ca mAtaGgo yakSaH / sa ca zyAmo gajastho bilvapAzidakSiNadordvayoH nakulAGkuzivAmabhujayugaH / zAntAdevI zAsanadevatA / sA ca svarNavarNA gajasthA varadAkSasUtridakSiNadvibhujA'bhayadazUli Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram vaamobhybaahuH|| sarvaparivAre ca prabhoH sAdhUnAM trilakSI / sAdhvInAM caturlakSI triNshtshsraashc| caturdazapUrviNAM sahasradvayI triMzaJca / avadhijJAninAM navasahasrI / manaHparyayiNAM sArddhakanavatizatI / kevalinAmekAdazasahasrI / vaikriyalabdhimatAM paJcadazasahasrI trizatI ca / vAdinAmaSTasahasrI catuHzatI ca / zrAvakANAM dvilakSI saptapaJcAzatsahasrI c| zrAvikANAM paJcalakSI sptshsrhiinaa|| navabhirmAsaiviMzatyA pUrvAGgaizca hInamekaM pUrvalakSaM kevaliparyAyaH / AsanamokSazca muninAM paJcazatyA samaM sammetAdrau gatvA mAsamanazanenordhva eva sthitaH phAlgunakRSNasaptamyAM mUlaH kSINAzeSakarmA zarmAdvaitaM padaM prabhuH prapede / kaumAre paJcapUrvalakSI / rAjye caturdazapUrvalakSI viMzatipUrvAGgayutA / vrate viMzatipUrvAGgahInaM pUrvalakSam / evaM viMzatiH pUrvalakSAH prabhoH sarvAyuH / padmaprabhamokSAnavasu sAgaropamakoTisahasreSu gateSu zrIsupArzvamokSaH / mokSamahimA ca prAgvat / / supArzvanAthasya caritrameta-kheta:pavitrIkaraNAya bhvyaa:!| dhyAyantu mantrAkSaravat sadaiva, hRdIpsitaM jyotirudeti yena / / 123 / / (upajAtiH) ||shriicndrprbhcritrm|| / vRttaM na khaNDamudayaH satataM kalako'pyetaM zritasya na hi rAjJa itIva matvA / rAjA sthito vapuSi lakSmamiSAd yadIye candraprabhaH prabhavatAt sa tamaHzamAya / / 124 / / (vasantatilakA) dhAtakIkhaNDadvIpe prAgvidehe maGgalAvatIvijaye ratnasaJcayAyAM puryAM padmo 1 cndrmsH|| 2 laanychnmissaat|| Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram 73 rAjA rAjyaM pAlayati / sa caikadA bahirgacchan vibhinnavahanaM sAMyAtrikaM vaNijaM vilapantaM zuzrAva - guNA nAmAdhAraH, sakalajananistAraNavidhau, kRtAvezo yo'sau zubhaphalakayogena ghaTitaH / upakrAntA sarve-ryadanusaraNAcca vyavasitiH, sa me potaH pota- pratikRtiramajjat kvacidapi / / 125 / / (zikhariNI) ityAdyAkarNayannArUDhavairAgyo rAjyamutsRjya yugandharamunipArzve pravrajitaH / tapyamAno dustapaM tapo'rhadbhaktyAdisthAnakaistIrthakaranAmakarmopArjya samAdhinA mRtvA vaijayantavimAne devo jAtaH / / jambUdvIpe bharatakSetre candrAnanAyAM puryAM mahAseno rAjA / lakSmaNAnAma paTTamahAdevI / padmanRpajIvo vaijayantavimAnAcyutvA caitrakRSNapaJcamyAmanurAdhAyAM lakSmaNAdevyAH kukSau caturdazasvapnasUcitatIrthakarajanmA'vatIrNaH / pauSasya kRSNadvAdazyAmanurAdhAyAM zuklavarNazcandrAGkaH sArddhadhanuH zatamAno dazapUrvalakSAyurjJAnatrayadharastIrthakaraH putro jAtaH / janmotsavazca prAgvat / kRtaH pitrA puryAM mahAmahotsavaH / garbhasthe prabhau mAtuzcandrapAnAya dohado jAtaH candrAbhazca prabhustatazcandraprabha iti kRtaM nAma prabhoH pitRbhyAm / prAptayauvanazca rAjakanyAyAH kAritaH pANigrahaNotsavam / janmataH sArddhe pUrvalakSadvaye gate'bhiSiktaH prabhuH pitrA rAjye // SaTpUrvalakSI sArddhAM caturviMzatipUrvAGgayutAM ca rAjyaM kRtvA dattvA sAMvatsarikaM dAnaM kRtaSaSThaH zakrAdikRtaniSkramaNotsavo rAjJAM sahasreNa samaM sahasrAmravaNe gatvA pauSakRSNatrayodazyAmanurAdhAyAmaparAhNe zakranyastadevadUSyadhArI kRtapaJcamuSTikakezotpATaH pazcimavayA mayA'vadyaM niSiddhamiti cAritraM prabhuH pratipannavAn / mana:paryayajJAnaM ca prabhorutpannam / zakro'pi prabhukezAn kSIrode kSiptvA kRtvA nandIzvare yAtrAM gataH svaM sthAnam / prabhurapi dvitIye'hni padmakhaNDapure somadattanRpagRhe paramAnnena pAraNaM kRtvA'nyatra vijahAra / vasudhArAdikaM tatrAvirbabhUva / / Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 triSaSTizalAkApuruSacaritram mAsatrayAnte punarapi sahasrAmavaNe samAyAtasya punnAgatarutale kRtaSaSThasya pUrvAhna phAlgunazuklasaptamyAmanurAdhAyAM ghAtikarmakSayAt kevalajJAnamutpannam / samavasaraNAdikaM ca prAgvat / samprAptAH zakrAdayaH / kRtA prabhuNA dezanA vidyAsu vismRtibhayaM vibhaveSu zaGkA, rAjAdito'bhyavahatiSvapi bhIrajIrNAt / prANeSu daNDadharakiGkarato darazca nAtakapaDkamalinaM kimu vA'DgabhAjAm / / 126 / / (vasantatilakA) ityAdyAkarNya tabuddhaiH prabhUtaiH prANibhiH gRhItaM vratam / pratipannaM ca samyaktvAdikam / sthApitAstrinavatirgaNabhRtaH prabhuNA / prabhutIrthe vijayo yakSaH / sa ca nIlavarNo haMsasthazcakrabhRdakSiNabAhurmudgarivAmabhujaH / bhrukuTI shaasndevii| sA ca va(ma)rAlasthA pItavarNA khaDgamudgaridakSiNadoIyA phlkprshubhRdvaambhujyugaa| sarvaparivAre ca prabhoH sAdhUnAM sArddhA dvilakSI / sAdhvInAM sAzItisahasrA lakSatrayI / caturdazapUrviNAM dvisahasrI / avadhijJAninAM manaHparyayiNAM caashiitishtii| kevalinAM dazasahasrI / vaikriyalabdhimatAM caturdazasahasrI / vAdinAM saptasahasrI SaTzatI c| zrAvakANAM sArddhA lkssdvyii| zrAvikANAM paJcalakSI nvshsrnyuunaa|| trimAsonapUrvalakSazcaturviMzatipUrvAGgavarjitazca kevaliparyAya: / AsannamokSazca prabhurmunisahasreNa samaM sammetAdrau gatvA mAsikenAnazanenordhva eva bhAdrapadakRSNasaptamyAM zravaNe kSINAzeSakarmA svAmI mokSa prAptavAn / kaumAre sArddhA pUrvalakSadvayI / rAjye sArddhA SaTpUrvalakSI caturviMzatipUrvAGgasaMyutA ca / vrate caturviMzatipUrvAGgahInaM puurvlkssm| evaM dazapUrvalakSAH prabhoH sarvAyuH / supArzvamokSAt sAgaropamakoTInAM navasu zateSu gateSu zrIcandraprabhamokSaH / mokSahimA ca prAgvat / / jIyAcandra-prabhajinapateH, pAtakAtaGkazaGkApakaprakSA-lanaghanajalaM, candragauraM critrm| Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram yasminnanta-rvasati manaso, dehinAmantarAtmA, saJjAyetAM, taratamatama-stomamuktaH kssnnen||127 / / (mandAkrantA) ||shriisuvidhicritrm||| adyA'pi lAJchanamiSeNa yadaGgasaGgI, pratyakSa eva makaro makaradhvajasya / brUte parAjayamayaM sanaterjanasya, vaidheyatAM sa suvidhividhunotu devaH / / 128 ||(vsnttilkaa) puSkaravaradvIpArddha prAgvidehe puSkalAvatIvijaye puNDarIkiNyAM mahApadmo rAjA rAjyaM pAlayati / tena digvijayAya gacchatA mArge dRSTamadRSTapAraprAyaM sarovaraM, vyAvRttena ca tadeva riktaM dRSTvA cintitam yadRSTaM zatapatrapAtramamRta-svAdAmbupUrNAntaraM, tIrasthadrumakuJjapuJjitajanaM, haMsAvataMsaM saraH / vizvaploSanibaddharoSaviSama-grISmArkakArkazyataH, pazyAmyadya tadapyanIdRzamasau, zrIH kasya vA zAzvatI / / 129 / / (zArdUlavikrIDitam) anenaiva vairAgyeNa bhAvitamAnasaH parityajya rAjyaM prvrjitH| taptvA dustapaM tapo'rhadbhaktyAdisthAnakaistIrthakaranAmakarmopAya' samAdhinA mRtvA vaijayantavimAne devo jAtaH / / jambUdvIpe bharate kAkanyAM nagaryAM sugrIvo rAjA / rAmA nAnA paTTarAjJI / 1 jddtaam|| Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 triSaSTizalAkApuruSacaritram mahApadmanRpajIvo vaijayantAcyutvA phAlgunakRSNanavamyAM mUle caturdazamahAsvapnasUcitatIrthakarajanmA tasyAH kukSAvavatIrNaH / mArgazIrSa kRSNapaJcamyAM mUle zvetavarNo makarAGkaH kArmukazatoccaH pUrvalakSadvayAyuSko jJAnatrayadharaH sarvalakSaNasampUrNaH putro jAtaH / janmotsavazca prAgvat / kAritaH puryAM pitrA mahAmahotsavaH / garbhasthe ca prabhau jananI sarveSvapi vidhiSu nipuNA jAtA, puSpadohadazcotpannastataH pitRbhyAM suvidhiH puSpadantazceti nAma dvayaM prabhoH kRtam / prAptatAruNyazca rAjakanyAyAH kAritaH pANigrahaNotsavam / janmataH pUrvANAM paJcAzatsahastryAM gatAyAM pitrAbhiSikto rAjye / svayaM ca svArthasAdhako jaatH|| rAjye ca sASTAviMzatipUrvAGgANi paJcAzataM pUrvasahasrANyativAhya sAMvatsarikaM dAnaM dattvA zakrAdikRtaniSkramaNotsavaH sahasrAmravaNe gatvA mArgakRSNaSaSTyAM mUle'parAhne SaSThena tapasA nRpasahasreNa samaM kRtapaJcamuSTikakezotpATaH zakranyastadevadUSyadhArI prabhuH pazcimavayA mayA'vadyaM niSiddhamiti cAritraM pratipannavAn / zakrAdayazca prabhoH kezAn kSIrAbdhau kSIptvA natvA prabhuM kRtvA nandizvarayAtrAM gatAH svaM sthAnam / prabhurapyutpannamana:paryayajJAno dvitIyadine puSpanRpagRhe paramAnnena pAraNaM kRtvA vihRtavAnanyatra / paJcadivyAni tatrAbhUvan / / nAnAsthAneSu caturmAsIM yAvadvihatya punaH sahasrAmravaNe samAyAtasya mAlUratarutale kRtaSaSThasya pUrvAhNe kArtikazukla tRtIyAyAM mUle prabhoH kevalajJAnamutpannam / samavasaraNAdikaM ca prAgvat / samAyAtAH zakrAdayaH / kRtA prabhuNA dezanA - ekaikospi duranta eva viSayaH, kenAtra sarve'pyamI, vazyAH svasya kRtA na yasya karaNagrAmo'pi vazyo nijaH / yazca kSetrakRte'nurAganigaDe: kArAkuTumbIkRto, mohakSmApatinA kva tasya ghaTate, vArttApi muktiM prati / / 130 / / (zArdUlavikrIDitam) ityAdyAkarNanena pratibuddhairbhUyobhirbhavyaiH pravrajyA pratipannA, samyaktvAdikaM Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram ca svIkRtam / aSTAzItigaNabhRto varAhAdyAH sthApitAH prabhuNA / prabhutIrthe'jito yakSaH / sa ca zvetaH kUrmastho mAtuliGgAkSasUtridakSiNadordvayaH nakulakuntivAmabhujayugaH / sutArA zAsanadevI / sA ca gaurA vRSabhasthA varadAkSasUtridakSiNadvibhujA kalazAGkuzivAmabhujayugA || sarvaparivAre ca prabhoH sAdhUnAM dvilakSI / sAdhvInAM lakSaM viMzatisahastrI ca / avadhijJAninAM caturazItizatI / caturdazapUrviNAM paJcadazazatI / manaH paryayiNAM kevalinAM ca paJcasaptatizatI / vaikriyalabdhimatAM trayodazasahasrI / vAdinAM SaTsahastrI zrAvakANAM dvilakSyekonatriMzatsahasrI ca / zrAvikANAM caturlakSI dvAsaptatisahasrAzca / aSTAviMzatyA pUrvAGgaizcaturmAsyA ca nyUnaH pUrvalakSaH kevaliparyAyaH / AsannamokSasamayaH sAdhusahasreNa samaM sammetAdrau gatvA mAsamanazanyUrdhva eva sthito bhAdrapadazukla navamyAM mUle sarvakarmakSayAdakSayasukhabhAjanaM prabhurbabhUva / kaumAre paJcAzatpUrvasahasrI | rAjye'pi saivASTAviMzatipUrvAGgayutA / vrate pUrvalakSo'STAviMzatipUrvAGgahInaH / pUrvalakSadvayamevaM prabhoH sarvAyuH / zrIcandraprabhamokSAt sAgaropamakoTInAM navatau gatAyAM zrIsuvidhimokSaH / mokSamahimA ca prAgvat / sAdhUnAmabhAvAcca zItalasvAmitIrthaM yAvattIrthocchedo jAtaH / zItalAt zAntijinaM yAvat SaTsu jinAntareSu tIrthocchedazca vaktavyaH / / 77 suvidhijinacaritametad, vasati zrIvatsamiva hRdi yadIye / viSNuriva bhavati jiSNuH, sagadAnugatastu na kadApi / / 131 / / (AryA) Jain Educationa International / / / zrIzItalacaritram / / zrIzItalaH sa mama zItalatAM pradattAM, nityopataptahRdayasya kaSAyadAvaiH / For Personal and Private Use Only Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram yena pratApamahimA paratIthikANA mAmUlato'pyupazamaM gamitaH samastaH ||132||(vsnttilkaa) puSkaravaradvIpArddha prAgvidehe vatsavijaye susImAyAM puryAM padmottaro rAjA rAjyaM paalyti| ekadA rAtrau pradIpe nipatataH zalabhAn sa dRSTvA sadayaM cintayAmAsa lokairapAyaparihAranimittameva, saMsevyate jagati dIpa! bhavatsamIpam / nirbhAgadheyatilakasya pataGgapUga syaitasya tu tvamapi heturakAlamRtyoH / / 133 ||(vsnttilkaa) ityAdivairAgyavAsanAtirekeNa pratibuddhaH svaM rAjyaM projjhya pravavrAja / tatvA dustapaM tapo'rhadbhaktyAdyaiH sthAnakaistIrthakaranAmakarmopAya' samAdhinA mRtvA prANate devo jAtaH / / jambUdvIpe bharatakSetre bhadrilapure dRDharatharAjA / nandA paTTarAjJI / vaizAkhakRSNaSaSTyAM pUrvASADhAnakSatre prANatadevalokAcyutvA padmottaranRpajIvazcaturdazasvapnasUcitatIrthakarajanmA nandAyAH kukSAvavatIrNaH / mAghakRSNadvAdazyAM pUrvASADhAyAM svarNavarNaH zrIvatsAGko navatidhanurmAnaH pUrvalakSAyurjJAnatrayadharastIrthakaraH putro jAtaH / janmotsavazca praagvt| kAritaH pUryAM pitrA mahotsavaH / garbhasthe prabhau dAhajvarataralaM zrIdRDharathanRpavapurnandAdevyA svapANinA saMspRzya saMspRzya zItalIkRtam, tataH prabhoH zItala iti kRtaM pitRbhyAM naam| samaye ca kAritaH pitrA rAjaputryAH pANigrahaNotsavaH / pUrvANAM paJcaviMzatau sahasreSu janmato gateSu pitrA prabhurabhiSikto rAjye / svayaM ca svArthasAdhako jAtaH / / paJcAzataM pUrvasahasrANi yAvadrAjyaM prapAlya dattasAMvatsarikadAnaH kRtaSaSTho mAghakRSNadvAdazyAM pUrvASADhAyAM zakrAdikRtaniSkramaNotsavaH sahasrAmravaNe gatvA nRpasahasreNa samaM kRtapaJcamuSTikakezotpATaH pazcime'hri vayasi ca sarvaM sAvadyaM mayA niSiddhamiti cAritraM prabhuH pratipannavAn / manaHparyayajJAnaM cotpannam / zakrAdayo'pi kSirAbdhau prabhukezAn kSiptvA prabhuM natvA gatAH svaM sthAnam / prabhurapi dvitIyadine Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram 79 riSTapure punarvasunRpagRhe paramAnena pAraNaM kRtvA vijahArA'nyatra / paJcadivyAni tatrAvirbhUtAni / trINi varSANyanyatra vihatya punaH sahasrAmravaNe prAptasya vaTatale kRtaSaSThasya pUrvAhna pauSakRSNacaturdazyAM pUrvASADhAyAM prabhoH kevalajJAnamutpannam / samavasaraNAdikaM ca praagvt| samprAptAH zakrAdayaH / kRtA prabhuNA dezanA atyalpaM mitakAlamantavirasaM, sAMsArikaM yatsukhaM, keSAJcittadapIpsatAmapi manA-gmAtraM na sampadyate / nItvA ke'pi punazcamatkRtikaraM, svaM janma sarvaM sukhairaklezena labhanta eva sukhitAM, svarge'pavarge'pi ca / / 134 / / (zArdUlavikrIDitam) ityAdyAkarNya pratibuddhAH prANino jagRhuvratam, samyaktvAdikaM ca prapedire / ekAzItirAnandAdyAH sthApitA gaNabhRtaH / prabhutIrthe brahmanAmA yakSaH / sa ca tryakSazcaturmukhaH padmAsanaH zveto mAtuliGgimudgaryabhayadapAzidakSiNacaturbhujaH nkulgdaangkushaaksssuutrivaamcturbhujo| azokA shaasndevii| sA ca mudgavarNA padmasthA varadapAzidakSiNadvibhujA phlaangkushivaambhujyugaa|| trivarSonapaJcaviMzatisahasrAH kevaliparyAyam / prabhozca sarvaparivAre sAdhUnAM lakSam / sAdhvInAM SaDuttaraM lakSam / caturdazapUrvabhRtAM caturdazazatI / avadhijJAninAM dvAsaptatizatI / manaHparyayiNAM sAdhu saptasahasrI / kevalinAM saptasahasrI / vaikriyalabdhimatAM dvAdazasahasrI / vAdinAmaSTapaJcAzacchatI / zrAvakANAM dvilakSI navAzItisahasrI c| zrAvikANAM caturlakSI sASTapaJcAzatsahasrI / / AsannamokSazca sAdhusahasreNa samaM sammetAdrau gatvA mAsamanazanyUrdhvastha eva vaizAkhakRSNadvitIyAyAM pUrvASADhAyAM kSINAzeSakarmA prabhurmokSasukhaikatAno bbhuuv| kaumAre pUrvANAM paJcaviMzatisahasrI / rAjye paJcAzatpUrvasahasrI / vrate pnycviNshtishsrii| evaM pUrvalakSaM prabhoH sarvAyuH / suvidhisvAmimokSAt sAgaropamakoTISu navasu gatAsu zrIzItalasvAmimokSaH / mokSamahimA ca prAgvat / / Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 triSaSTizalAkApuruSacaritram jayatu zItalatIrthakRtazciraM, caritametadudArasuvarNakam / tanubhRtAM zravaNadvayamaNDanI, bhavatu cojjvalakuNDalayugmavat / / 135 / / (drutavilambitam) / / / zrIzreyAMsacaritram / / / muktAvalISu kalayan sthitimatyudArAmavyAhataM ca guNamatruTitaM dadhAnaH / yo nAyakatvapadavImasamAmavApa zreyAJjinaH sajagataH zriyamAtanotu / / 136 / / ( vasantatilakA) puSkaravaradvIpAddhe prAvidehe kacchavijaye kSemAyAM puryAM nalinagulmo rAjA rAjyaM pAlayati / tenAnyadA dyUtavyasaninamekaM svasAmantasutaM mArge sabhikAdyaiH kadarthyamAnaM dRSTvA svacetasi cintitam vidyAM pramAdAddhanamakSavatyAH, prANAMzca vairAdvapurapyapathyAt / vyatItabAlyA api bAlizAH kathaM, nayanti mAnuSyakamapyaghairvRthA ? / / 137 / / (upajAtiH) Jain Educationa International anayaiva bhAvanayA pravarddhamAnavairAgya: projjhya rAjyaM jagrAha pravrajyAm / taptvA ca dustapaM tapo'rhadbhaktyAdisthAnakaistIrthakaranAmakarma samupArjya samAdhinA ca mRtvA mahAzukre devatvenotpannaH / / jambUdvIpe bharate siMhapure viSNurnRpaH, viSNurnAmnA ca paTTarAjJI / saptamadevalokAjyeSTha kRSNaSaSThyAM zravaNa cyutvA nalinagulmanRpajIvazcaturdazamahAsvapnasUcitatIrthakara - 1 dyutakArakaiH / / For Personal and Private Use Only Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram janmA viSNudevyAH kukssaavvtiirnnH| phAlgunakRSNadvAdazyAM zravaNadhai khaDgilAJchanaH svarNavarNo'zItidhanurmAnazcaturazItilakSAyurjJAnatrayadharaH sampUrNalakSaNa: putro jAtaH / janmotsavaH prAgvat / pitrA ca mahotsavapUrvaM zreyasi dine jAtatvAcchreyAMsa iti kRtaM nAma / prAptatAruNyazca vivAhitaH pitrA raajknyaam| janmata ekaviMzatau varSalakSeSu gateSu pitrA rAjye'bhiSikta: / dvAcatvAriMzadvarSalakSAnte sAMvatsarikaM dAnaM dattvA phAlgunakRSNatrayodazyAM zravaNaH pUrvAhne kRtaSaSTho rAjJAM sahasreNa samaM sahasrAmravaNe gatvA zakranyastadevadUSyadhArI kRtapaJcamuSTikakezotpATaH zakrAdikRtaniSkramaNaH pazcimavayA mayA'vadyaM niSiddhamiti prabhuzcAritraM pratipannavAn / zakrAdayo'pi prabhukezAn kSIrAbdhau kSiptvA prabhuM ca natvA kRtanandizvarayAtrA gatAH svaM sthAnam / utpannamanaHparyayajJAnazca dvitIye'hni siddhArthapure nandanRpagRhe paramAnena prabhuzcakAra paarnnm| jAtAni tatra paJcadivyAni / prabhurapya'nyatra vijahAra / atrAntare tripRSThasya prthmdaashaarhsyotpttiH|| ___ anyatrAnyatra vihatya chAdmasthye varSadvayamatikramya samAgatya punaH sahasrAmravaNe'zokatarutale kRtaSaSThatapasaH pUrvAhne mAghakRSNapaJcadazyAM zravaNaH prabhoH kevalajJAnamutpannam / samavasaraNAdikaM ca prAgvat / saMprAptAH zakrAdayaH / kRtA prabhuNA dezanA vANijyavyavahArazilpavibhava-prAkpuNyahInairnaraireko'yaM nijajIvitavyasamayaH, klezena nirgamyate / yeSAM janmazataM tu yAti vividhA-''dhivyAdhibAdhAbhRtAM, draSTuM tAnanalaMbhaviSNubhiriva, tyakto munIndrarbhavaH // 138 / / (zArdUlavikrIDitam) ityAdyAkarNya pratibuddhAH prabhUtAH prANino jagRhuvrataM samyaktvAdikaM c| gozubhapramukhAH SaTsaptatirgaNadharAH sthApitAH prbhunnaa| kurvazca vihAraM krameNa samprAptaH 1 mAsa0 J paatthH|| 2 vAsudevaH / / Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 triSaSTizalAkApuruSacaritram prabhuH potanapure / jAtaM tatra samavasaraNam / kRtA prabhuNA dezanA / pratibuddhAbhyAM ca tatrA'calabalabhadratripRSThAbhyAM gRhItaM samyaktvam / jAtau paramazrAvako / prabhutIrtha Izvaro yakSaH / sa ca tryakSo gauro vRSabhastho mAtuliGgagadAbhRdakSiNadordvayo nakulAkSasUtrivAmabhujayugaH / mAnavI ca zAsanadevI / sA ca gaurA siMhasthA varadamudgaridakSiNadvibhujA klshaangkushivaambhujyugaa|| sarvaparivAre ca prabhoH sAdhUnAM caturazItisahasrI / sAdhvInAM lakSaM trisahasrI ca / caturdazapUrviNAM trayodazazatAni / avadhimanaHparyayiNAM SaTsahasrI / kevalajJAninAM sArddhA SaTsahasrI / vaikriyalabdhimatAmekAdazasahasrI / vAdinAM paJcasahasrI / zrAvakANAM dve lakSe / zrAvikANAM caturlakSyaSTacatvAriMzatsahasrAzca / / __AsannamokSazca munisahasreNa samaM sammetAdrAvUrdhva eva mAsamanazanena sthitaH zrAvaNakRSNatRtIyAyAM dhaniSThAyAM prabhuH kSINAzeSakarmA nirvANasukhamavApa / mokSamahimA ca prAgvat / kaumAra ekaviMzativarSalakSI / rAjye dvAcatvAriMzadvarSalakSI / vrate ekaviMzativarSalakSI / evaM prabhoH sarvAyuH caturazItivarSalakSANyAyuH / zrIzItalamokSAcchreyAMsamokSazca(sya?) sAgaropamazatena nyUnA sAgaropamakoTi: SaTlakSANi SaDviMzatisahasrAzcAntaram / / zreyAMsatIrthezacaritraratnA-laGkArapUte zravasI yadIye / tadIyamAsyAmbujamIkSamANA, kalyANalakSmI yati svjnm||139|| (indravajrA) |||acltripRsstthaashvgriivaannaaN ca critaani||| - yathA- prAgvidehe puNDarIkiNyAM subalo rAjA vairAgyAt pravrajya samAdhinA ca mRtvA'nuttaravimAne devo jaatH| tatazcyutvA potanapure ripupratizatrubhadrayoribhendU vRSabhaH sara iti catuHsvapnasUcitabalajanmA gauro'zItidhanUccaH paJcAzItivarSalakSAyuH putro jAtaH / acala iti kRtaM tasya nAma / tadanantaraM mRgAvatIti nAmnA putrikA Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram jAtA / sA ca pitraiva pariNItA / tatkukSau vizvabhUtijIvaH saptamadevalokAcyutvAvatIrNaH / samaye siMhAbhiSekakumbhAbdhisUryAgniratnasaJcaya iti saptasvapnasUcitArdhacakrijanmA'zItidhanUJcazcaturazItivarSalakSAyuH zyAmaH putro jAtaH / tasya ca pRSThe vaMzatrayaM jAtamiti pitrA tripRSTha iti kRtaM nAma / acalena samamasau vavRdhe / anyonyaM priitistyorjaataa| tau ca nIlapitAmbarau tAlagaruDadhvajau ca / / itazca ratnapure mayUragrIvanIlAJjanayoH putro'zItidhanurmAnazcaturazItyabdalakSAyuH zyAmaH prativiSNurazvagrIvo raajaa| trikhaNDaM bharatakSetraM bhuJjAnena tena cintitamekadAkasmAnme mRtyuriti / naimittikenoktam- yastava caNDavegaM dUtaM kuTTayiSyati, pazcimadezasthaM siMhaM ca vidArayiSyati, sa tvAM haniSyatItyAdikaM zrImahAvIracaritasatkaSoDazabhavAdArabhyaikonaviMzaM bhavayAvad vakSyamANamatra jJeyam / caNDavegavadhAdiSvabhijJAneSu militeSvazvagrIvatripRSThayoH jAtaH saGgrAmaH nirastrIkRteNA'zvagrIveNa kSiptaM cakram / tenaiva cakreNa hatastripRSThenA'zvagrIvaH / urduSTaM divi devairjayatyardhacakrI tripRSTha iti / sAdhitabharatA? vyAvartamAno magadheSu koTizilAM vAmadoSNA bhujAgraM yAvannItvA punarmumoca svasthAne / potanapuraprAptasya jAto'rddhacakitvAbhiSekaH / / tatra ca sukhAsaktasya samavasRto'nyadA zrIzreyAMsaH / acalena pauraiH samaM sametya tatra zrutA dezanA / pratibuddhAbhyAM dvAbhyAmaGgIkRtaH zrAvakadharmaH / svAyuHprAnte ca tyaktasamyaktvo'tikrUrakarmA mRtvA tripRSThastRtIyAM pRthvI prAptaH / asya ca kaumAre maNDalikatve ca pratyeka varSANAM paJcaviMzatiH sahasrAH / rAjye tryazItirlakSANyekonapaJcAzatsahasrAzca / digjaye shsrm| sarvAyutripRSThasya caturazItivarSalakSAH / acalo'pi bhrAtRzokAd dharmaghoSasUripArzve pravrajya tapastaptvA sarvakarmakSayAd muktiM gtH| acalasya paJcAzItirabdalakSANi sarvAyuH / / Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 triSaSTizalAkApuruSacaritram / / / zrIvAsupUjyacaritram / / // pUjyaM padaM sa dizatAnmama vAsupUjyo, yatpUjayA sakRdanuSThitayApi lokaH / svaM manyate pRthagavasthitameva sAdhyo, niHsImabhImabhavaduH khaparamparAbhyaH / / 140 / / (vasantatilakA) puSkaravaradvIpA prAgvidehe maGgalAvatIvijaye ratnasaJcayAyAM puryAM padmottaro rAjA rAjyaM paalyti| ekadA tasmin rAjanyAsthAnasthe samAgatyaikena zreSThinA svakIya ekaH saguNaH putraH svasamRddhibhAjanaM kAritaH / dvitIyazcAnyAyavarttI doSavAniti sarvasvabAhyaH kAritaH / tato rAjJA cintitam - tatpArzve vasatiH zriyaH samucitairvAmbhobhirambhojinI patrANIva nayanmanAMsyapi parispRSTAni doSaiH kvacit / sarvAGgaM malayadruvadviSadharaistairveSTitA ye punarmUlocchedanimittameva sakalAstadvRddhayo niSphalAH / / 141 / / (zArdUlavikrIDitam) anenaiva bhAvena pravarddhamAnavairAgyaH parityajya rAjyaM pravrajya vajranAbhaguroH pArzve'rhadAdisthAnArAdhanena tIrthakaranAmakarma samupArjya samAdhinA ca mRtvA prANatakalpe devo jAtaH / / Jain Educationa International jambUdvIpe dakSiNabharatAddhe campAyAM vasupUjyo rAjA jayAdevI / jyeSThazukla navamyAM zatabhiSaji padmottaranRpajIvaH prANatAccyutvA caturdazamahAsvapnasUcitatIrthakarajanmA jayAdevyAH kukSAvavatIrNaH / phAlgunakRSNacaturdazyAM zatabhiSaNi raktavarNo mahiSAGkaH saptatidhanurmAno dvAsaptativarSalakSAyurjJAnatrayadharaH sampUrNasarvalakSaNaH putro jAtaH / For Personal and Private Use Only Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram 85 janmotsavazca prAgvat / mahotsavapUrvaM pitRbhyAM kRtaM vAsupUjya iti nAma / prAptastAruNyaM pariNAyitaH pitrA rAjaputrIm / / janmato varSalakSeSvaSTAdazasu gateSu phalgunAmAvasyAyAM zatabhiSajyaparAhne kRtacaturtho rAjJAM SaDbhiH zataiH samaM vihAragRhodyAne gatvA zakranyastadevadUSyadhArI kRtapaJcamuSTikakezotpATaH zakrAdikRtaniSkramaNotsavaH sarvaM sAvadyaM mayA niSiddhamityakRtarAjyaH pUrvavayasyeva prabhuzcAritraM prapede / zakrAdayo'pi kSIrAbdhikSiptaprabhukezAH kRtanandIzvarayAtrAzca gatAH svaM svaM sthAnam / utpannamana:paryayajJAnaH prabhurmahApure gatvA dvitIye'hna sunandanRpagRhe paramAnnena pAraNaM cakAra / paJcadivyAni tatra jAtAni / atrAntare vijayadvipRSThatArakANAmutpattirvAcyA / prabhurapyanyatra mAsamekaM vihRtya punaH sahasrAmravaNe smaayaatH| campAyAH kRtacaturthasya pATalitaroradhastAt pUrvAhne mAghazukladvitIyAyAM zatabhiSajaghAtikarmakSayAt prabhoH kevalajJAnamutpannam / samavasaraNAdikaM ca prAgvat / samAyAtAH zakrAdayaH / kRtA prabhuNA dezanA - ko nAma muhyati manAgviSayeSu naiva, vastusthitiM tu vimRzanti vivekabhAjaH / yadyajaH sukhamiti pratipadyate sma, sA sArujAM pratikRtirbhrama eva saukhye / / 142 / / ( vasantatilakA) ityAdyAkarNya pratibuddhaiH prabhUtaiH prANibhirvratasamyaktvayoH kRtA pratipattiH / sUkSmAdayaH SaTSaSThirgaNadharAH prabhuNA sthApitAH / vihRtavAnanyatra prabhuH / / prabhutIrthe kumAro yakSaH sa ca haMsastho mAtuliGgazaridakSiNadordvayo nakuladhanurbhRdvAmabhujayugaH / caNDA zAsanadevI / sA ca varadazaktibhRddakSiNadvibhujA puSpagadAbhRdvAmadigbAhuH / viharaMzcAnyadA prabhurAyAto dvArakAyAm / kRtaM devaiH smvsrnnm| samAgatau vandituM vijayadvipRSThau / zrutvA prabhudezanAM pratibuddhau dvAvapi jagRhatuH smyktvm| vijahAra cAnyatra prabhuH / prabhozca sAdhUnAM dvAsaptatiH sahasrAH / AryikANAM lakSamekam / pUrviNAM dvAdazazatI / avadhijJAninAM paJcasahasrI catuHzatI ca / manaHparyayiNA Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram meksssstthishtii| kevalinAM SaTsahasrI / vaikriyalabdhimatAM sahasramekam / vAdinAM sptctvaariNshcchtii| zrAvakANAM dvelakSe paJcadazasahasrI / zrAvikANAM caturlakSI SaTtriMzatsahasrI ca / / ___ AsannamokSazca campAyAM gatvA SaDbhirmunizataiH samaM mAsamanazanyUrdhvastha evASADhazuklacaturdazyAmuttarAbhadrapadAyAM sarvakarmanirmuktaH prabhurmuktiM prApa / mokSamahimA ca prAgvat / kaumAre'STAdaza / vrate catuHpaJcAzat / chaadmsthymaassmm| dvAsaptativarSalakSAH prabhoH sarvAyuH / zreyAMsasvAminirvANAd vAsupUjyamokSasya sAgaropamANi catuHpaJcAzadantaramiti / / zrIvAsupUjyacaritasmRtipUte hRdi satAM vasannAtmA / tIrthAdhivAsapuNyaM labhate puNyAnubandhakaram / / 143 / / (AryA) / / / vijaya-dvipRSTha-tArakANAM caritAni / / / pRthvIpure pavanavego rAjA rAjyaM projjhya pravrajya tapastaptvA samAdhinA ca mRtvA'nuttaravimAne devo jAtaH / / jambUdvIpe dakSiNabharatArddha vindhyapure vindhyazaktirnRpaH / sa cAsthAnasthazcareNa vijJapta:- deva ! sAkete parvatakarAjye yAdRzI guNamaJjarI vezyA tAdRzI kvApi naastiiti| tato vindhyazaktinA tadyAcanAya svamantrI parvatakapArzve prhitH| tena ca yAcitenApi sA nA'rpitA / tataH pravardhamAnamatsarau dvAvapi yoddhaM svsvdeshsiimaantmaagtau| yuddhayamAnazca bhItaH san palAyitaH parvatako rAjA / jitaM vindhyazaktinA / gRhItaM tadIyaM srvm| guNamaJjarI ca gRhItvA gatazca svaM puram / parvatako'pi vairAgyAt sambhavasUripArzve pravrajitaH / taptvA tapaH svAyuHprAnte'nazanaM prapanno vindhyazaktikRtaM parAbhavaM sasmAra / tato vindhyazaktivadhAya me tapo'stviti sa nidAno mRtvA prANate devo jAtaH / / Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram 87 vindhyazaktirapi mRtvA bhavaM bhrAntvA jinadharmamArAdhya krameNa kalpavAsI devo'bhavat / tatayutvA vijayapure zrIdhara zrImatyoH saptatidhanuJcazyAmo dvizaptatyabda- lakSAyuH putro jAtaH / tAraka iti ca pitRbhyAM kRtaM nAma / sa ca pituH pArzvAt cakraM prApya bharatArddhamasAdhayat / / I itazca dvArakAyAM brahmA nAma rAjA / tasya subhadrA umA ca dve bhaayeN| pavanavegajIvo'nuttaravimAnAcyutvA subhadrAkukSAvavatIrNaH / ibhendUvRSabhasara iti catuHsvapnasUcitabalajanmA gauraH saptatidhanurmAnaH pAdonakoTivarSAyuH samaye putro jAtaH / kRtaM vijaya iti tasya nAma / / itazca praNatAcyutvA parvatakajIva umAkukSAvavatIrNaH / siMhAbhiSekakumbhAbdhisUryAgniratnasaJcaya iti saptasvapnasUcitArddhacakrijanmA zyAmaH saptatidhanurmAno dvAsaptativarSalakSAyuH putro jAtaH / tasya ca dvipRSTha iti kRtaM nAma / nIlapItAmbarayoH tAlagaruDadhvajayostayoranyo'nyamatiprItirjAtA / anyadA tayoH kumArayoH lIlAyitaM tArakAjJAsamullaGghanahevAkaM ca dRSTvA herikastArakAya gatvA zazaMsa / so'pi sarvAbhisAreNa tadvadhAyA''yAtaH / tAbhyAmapyabhimukhamAgatya yuddhvA hatazcakreNa tArakaH / suraizca jayati dvipRSTho'rdhacakrItyudghoSya kSiptA tacchirasi puSpavRSTiH / / dvipRSThena ca mAgadhAdiSu sthAneSu digvijayaM kRtvA sAdhitaM bhrtaarddhaam| vyAvartamAnena ca magadheSu dRSTA koTizilA / tAM ca vAmadoSNA salIlamutpATya nItvA lalATataTIM yAvat punarmumoca sa svasthAne / samAyAtasya dvArakAyAM jAto'rddhacakritvAbhiSekastasya / samaye ca samavasRtasya zrIvAsupUjyasya pAdamUle gatvA dvAbhyAmapi pratipannaM samyaktvam / AyuHzeSazca dvipRSTho'dhikatarakrUrakarmA mRtvA SaSThIM pRthvIM prAptaH / dvipRSThasya kaumAre pAdonamabdalakSam / tadeva maNDalikatve'pi / digjaye vrssshtm| rAjye saptatyabdalakSI navazatAdhikaikonapaJcAzatsahastrI ca / evaM dvAsaptatilakSI varSANAmityAyuH / itazca vijayo'pi bhrAtRvirahavairAgyAd vijayasUripAdAnte pravrajya karmakSayAd mokSaM gataH / pAdonakoTiH varSANAM vijayasya sarvAyuriti / / / / vijaya - dvipRSTha - tArakacaritaM samAptam / / Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 triSaSTizalAkApuruSacaritram ||shriivimlnaathcritrm|| / devaH sa vo vimalatAM vimalastanotu, cittasya saMsRtivikAramalAvilasya / agre yadIyamanasaH sphaTikAzmano'pi, vaimalyamasti kimupAdhimalImasasya / / 144 / / (vasantatilakA) dhAtakIkhaNDe prAgvidehe bharatavijaye mahApuryAM padmaseno rAjA prjaamnushaasti| sa caikadA duSkarANi karmANi kurvANaM prasiddhakArpaNyaM vyavahAriNamekaM dRSTvA cintitavAn yatpANiH kariNIkapolatalavad, dAnAna'bhijJaH sadA, poSo na kriyate zizoriva 'pikaH, svasyApi dehasya yaiH| tIrthe kvApyatipAvane sutapasA, kenApi kasmAdapi, dhyAnasthAnalayAnRjanmasaphalaM, kiM svaM na te kurvate / / 145 / / (zArdUlavikrIDitam) anayaiva bhAvanayA pravardhamAnavairAgyaH parityajya rAjyaM sarvaguptagurupArzve gatvA pravavrAja / tatvAtidustapaM tapo'haMdAdisthAnArAdhanena samupAya' tIrthakaranAmakarma samAdhinA ca mRtvA sahasrAre devo jAtaH / / __ jambUdvIpe bharate kAmpilye kRtavarmA nRpaH zyAmA paTTarAjJI / vaizAkhazukladvAdazyAmuttarAbhAdrapadAsu padmasenanRpajIvaH sahasrArAchyutvA tasyAH kukssaavvtiirnnH| mAghazuklatRtIyAyAmuttarAbhAdrapadAsu caturdazasvapnasUcitatIrthakarajanmA sUkarAGka: svarNavarNastriSaSTidhanurmAnaH SaSTyabdalakSAyurjJAnatrayadharaH sarvalakSaNasampUrNaH putro jAtaH / janmotsavazca prAgvat / garbhasthe ca prabhau vizeSato jananI vimalatamA jAtA / tataH 1 kokilaiH|| Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram pitRbhyAM vimala iti kRtaM mahotsavapUrvaM prabhorabhidhAnam / prAptatAruNyazca pitRbhyAM kAritaH pradhAnarAjaputryAH pANigraham / kaumAre paJcadazAbdalakSAnte sthApitaH pitrA rAjye / / triMzataM varSalakSANi rAjye nirgamya kRtasAMvatsarikadAnaH kRtaSaSThatapAH zakrAdikRtaniSkramaNotsavaH sahasrAmravaNe gatvA mAghazuklacaturthyAmuttarabhAdrapadAsvaparAhne nRpasahasreNa samaM zakranyastadevadUSyadhArI kRtapaJcamuSTikakezotpATaH sarvaM sAvadyaM mayA niSiddhamiti cAritraM pazcimavayAH prabhuH prpede| zakro'pi kSIrodakSiptaprabhukezaH prabhu natvA kRtanandIzvarayAtraH prAptaH svaM sthAnam / prabhurapyutpannamanaHparyayajJAno dvitIye'hni dhAnyakUTapure jayanRpagRhe paramAnena pAraNaM kRtvA'nyatra vijahAra / paJcadivyAni tatrAvirbhUtAni / atraantrebhdraadiinaamutpttiH|| mAsa(varSa)dvayaM chadmasthaH prabhurvihatya punaH sahasrAmravaNe samAyAtaH / jambUtarutalasthasya pUrvAhna pauSazuddhaSaSTyAmuttarAbhAdrapadAsu SaSThatapaHsthasya prabhoH kevalajJAnamutpannam / samavasaraNAdikaM ca prAgvat / samAyAtAH shkraadyH| kRtA prabhuNA dezanA nAsAyA zvasitaM ruNaddhi sudRDhaM paryaGkamabhyasyati, skandhe nyasyati yogapaTTakamaTa-traznAti gAyatyapi / rAgatyAgajitendriyatvanikhilA-'vadyakriyAvarjanAt, yatsAdhyaM padamavyayaM tadabudhA loko'nythaa'piicchti||146|| (zArdUlavikrIDitam) ityAdyAkarNya bahubhiH pratibuddharjanaiH pravrajyA samyaktvAdikaM ca pratipede / mandarAdayazca saptapaJcAzadgaNadharAH sthApitAH prabhuNA / prabhutIrthe SaNmukho yakSaH / sa ca zikhivAhano gauraH phalacakraSukhaDgapAzAkSasUtrabhRdbhirdakSiNairnakulacakradhanu:phalakAGkuzabhRdabhayadairvAmairbhujairyuktaH / viditA zAsanadevI / sA ca svarNavarNA padmAsanA bANapAzabhRddakSiNadordvayA dhanurnAgabhRdvAmabhujayugA / anyadA prabhuravatyAM Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 triSaSTizalAkApuruSacaritram samavasRtaH bhadrasvayaMbhuvau ca tatrAyAtau vanditum / zrutvA dezanAM ca pratibuddhau / jagRhatuH samyaktvadharmam / prabhurapyanyatra vijahAra / / sarvaparivAre ca prabhoH sAdhusahasrA aSTaSaSThiH / AryikANAmaSTazatAdhikaM lakSamekam / caturdazapUrviNAmekAdazazatI / avadhijJAninAmaSTacatvAriMcchatI / manaH paryayiNAM kevalinAM ca paJcapaJcAzacchatI / vaikriyalabdhimatAM navati / vAdinAM sahasratrayI dvizatI ca / zrAvakANAM sASTazatI lakSadvayI / zrAvikANAM lakSacatuSTayI catustriMzatsahasrI ca / / AsannamokSazca prabhuH SaDbhiH sAdhUnAM sahasraiH samaM sammetagirau gatvA mAsamanazanyUrdhvastha evA''SADhakRSNasaptamyAM revatyAM muktisukhabhAg babhUva / mokSamahimA ca prAgvat / kaumAre paJcadaza, rAjye triMzat, vrate paJcadazavarSalakSAH / evaM SaSThirabdalakSAH prabhoH sarvAyuH / zrIvAsupUjyamokSAd vimalanAthamokSasya sAgaropamANi triMzadantaramiti / dRDhaguNaM vimalasya jinasya yaH, sucaritaM vahate hRdi varmavat / niviDakarmasamUhacamUvRtaM, jayati mohamahIzamasau kSaNAt / / 147 / / (drutavilambitam) / / / bhadra svayambhU - merakANAM caritrANi / / i L jambUdvIpe paravideheSu AnandakaryAM puryAM nandisumitro rAjA rAjyaM parityajya suvratasUripAdAnte pravrajya tapastaptvA samAdhinA'nasanena ca mRtvA'nuttaravimAnavAsI devo jAtaH / jambUdvIpe bharate zrAvastyAM dhanamitro rAjA / tanmitraM baliH / ekadA dhanamitranRpaH svaM rAjyaM paNIkRtya balinA samaM sAraiH krIDan rAjyaM hAritavAn / tato gRhItaM balinA rAjyam / nisRto'GgamAtreNa dhanamitraH / gacchatA ca dRSTaH sudarzanamuniH / 1 kavacavat / / 2 akSapAzakaiH / / Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram zrutastatpArzve tena dharmaH, prtibuddhshc| jagrAha sa vratam / taptvA ca mahAtapazcakArA'nte'nazanam / smRtvA ca rAjyApahAraM yadyasya tapasaH phalamasti tadA balivadhAya bhUyAsamiti kRtvA nidAnaM mRtvA cA'cyutakalpe devo jAtaH / balirapi prAnte rAjyaM projjhya pravrajya samAdhinA mRtvA vaimAnike devo jAtaH / / / tatazcyutvA bharate nandanapure samarakesari nRpasya sundA~ bhAryAyAM putrtvenotpnnH| samaye ca zyAmaH SaSThidhanurmAnaH SaSThivarSalakSAyurarddhacakrI putro jAtaH / kRtaM meraka iti nAma / prAptayauvanena sAdhitaM bharatArddham / / asminneva bharatArddha rudro rAjA / suprabhA-pRthivI ca tasya dve bhaayeN| nandisumitrajIvo'nuttaravimAnAcyutvA suprabhAyAH kukSAviibhendU vRSabhaH sara iti catuHsvapnasUcitahalabhRjanmA putro jAtaH / kRtaM ca bhadra iti tasya nAma / dhanamitranRpajIvo'cyutAcyutvA pRthivIkukSAvavatIrya siMhAbhiSekakumbhAbdhisUryAgnIratnasaJcaya- iti saptasvapnasUcitArddhacakrijanmA putro jAtaH / svayambhUriti kRtaM tasya nAma / tau ca gaurazyAmau nIlapItAmbarau tAlagaruDadhvajau SaSThidhanurmAnau protyAnyonyamaviyuktau vrtte|| anyadA svapurIparisare krIDadbhyAM tAbhyAM samAvAsitaM zibiraM dRSTam / pRSTazcAmAtyaH kimetaditi / tenoktam / zazisaumyena rAjJA prahitamidaM hastyazvAdikaM prAbhRtaM merakayogyamiti / tataH kupitAbhyAM tAbhyAM tatsarvaM gRhItaM prAbhRtam / merako'pi jJAtavRttAntaH sarvasannAhena tayoruparyAgataH / tAvapi pravRttau yoddham / yuddhamAnasya ca merakasya kSINAnyatrANi / kSiptaM tena cakram / svayambhuvA ca tenaiva cakreNa hato merakaH / papAta nabhasaH svayambhuvaH zirasi pusspvRssttiH| ughuddhaSTaM devarjayatyarddhacakrI svymbhuuriti| sAdhitaM bharatArddha svayambhuvA / vyAvRttena ca digjayAd magadheSvAgatena dRSTA kottishilaa| vAmadoSNA samutpATya kaNThaM yAvat muktA svasthAne / prAptavAMzca dvArakAm / jAtastatrArddhacakritvAbhiSekaH / zrIvimalanAthapArzve ca dvAbhyAmapi samaye pratipannaM samyaktvam / AsannAvasAnazca krUrakarmA duSTAdhyavasAyo mRtvA SaSThImavApa pRthvIM svayambhUH / asya ca kaumArya mANDalikatve ca pratyekaM dvAdazavarSasahasrAH / Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 triSaSTizalAkApuruSacaritram digjaye navati varSANi / rAjye varSANAmekonaSaSThilakSAH paJcasaptatisahasrAH navazatI dazAdhikA / SaSThivarSalakSAyuH sarvAyuriti / bhadro'pi bhrAtRvirahavairAgyAd municandramunipAdAnte pravrajya karmakSayAd mokSaM gataH / varSANAM paJcaSaSThilakSANi bhadrasyAyuriti / / / / samAptam / / / / / zrI anantanAthacaritram // // dRSTena yena raviNeva tamaH samasta mastaM vrajatyudayate dinamaGgabhAjAm / tasya prazasyakamalonnatihetudhAmno, nAmnaH smRtirjagadanantajinasya pAyAt / / 148 / / ( vasantatilakA) dhAtakIkhaNDe prAgvideha airAvate vijaye'riSTAyAM puryAM padmaratho rAjA rAjyaM pAlayati / ekadA tena rAjJA dhyAnadhAraNAdibhirdehaH sthiro bhavatIti kaulamArgAnugAminaH kecidevaM galagajiM kurvANAH zrutAH / tataH pravRttazcintayitum-- Jain Educationa International vapuH kArairvedaM ka iva bahumAno'tra sudhiyAmadhye'sminnAtmasthitimaticiraM kaH spRhayati / cirAd vA zIghraM vA, bhavati yadi karmavyapagamastadA sarvaM siddhaM, sukhamaparathA kevalabhavaH / / 149 / / (zikhariNI) anenaiva pravarddhamAnena bhAvena pravarddhitavairAgyaH sahasaiva rAjyaM parityajya cittarakSagurupArzve pravrajitaH / arhadbhaktyAdisthAnaistIrthakaranAmakarmopAyaM duSkaraM tapastaptvA samAdhinA ca mRtvA prANatakalpe puSpottaravimAne devo jAtaH / / For Personal and Private Use Only Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram jambUdvIpe dakSiNabharatArddha'yodhyAyAM siMhaseno rAjA / suyazA: paTTarAjJI / zrAvaNazyAmasaptamyAM revatyAM prANatAcyutvA padmarathanRpajIvazcaturdazasvapnasUcitatIrthakarajanmA suyazaHkukSAvavatIrNaH / vaizAkhakRSNatrayodazyAM revatyAM zyenalAJchanaH svarNavarNaH paJcAzaddhanUJcastriMzadvarSalakSAyurjJAnatrayadharaH putro jAtaH / janmotsavazca prAgvat / garbhasthe prabhau pitrA parabalamanantaM jitam / tato'nantajit iti mahotsavapUrvaM kRtaM prabho ma / prAptatAruNyazca kAritaH pradhAnarAjaputryAH pANigrahaNam / janmato'rddhASTameSu gateSu varSalakSeSu sthApitaH pitrA rAjye / / paJcadazavarSalakSANi rAjyaM prapAlya sAMvatsarikaM dAnaM dattvA kRtaSaSThaH zakrAdikRtaniSkramaNotsavaH sahasrAmravaNe gatvA vaizAkhakRSNacaturdazyAM revatyAmaparAhne nRpasahasreNa samaM zakranyastadevadUSyadhArI kRtapaJcamuSTikakezotpATa: pazcimavayA mayAvA niSiddhamiti cAritraM prabhuH pratipannavAn / samutpannamanaHparyayajJAnazca dvitIyadine varddhamAnapure vijayanRpagRhe paramAnnena cakAra pAraNam / paJcadivyAni tatrAvirbhUtAni / zakro'pi prabhukezAn kSIrArNave kSiptvA gataH kRtanandIzvarayAtraH svaM sthAnam / atrAntare suprabhAdInAmutpattirvAcyA / / prabhurapyanyatrA'nyatra trivarSI vihatya punaH sahasrAmravaNamAgataH / SaSThena tapasA azokatarutale dhyAnasthasya pUrvAhne vaizAkhakRSNacaturdazyAM revatyAM prabhorghAtikarmakSayAt kevalajJAnamutpannam / samavasaraNAdikaM ca prAgvat / samAyAtAH zakrAdayaH / kRtA prabhuNA dezanA prAgvat sampratijIvitavyamamitaM, nAstyeva tannIyate, nirbhAgyairmitamapyarairiva narai-rbambhramyamANairvRthA / sthAnasthairatinirmalena laghunA-pyetena dhanyaiH punarmANikyena vaNigjanairiva paraM, kalyANamAvarNyate / / 150 / / (zArdUlavikrIDitam) ityAdyAkarNya bahubhiH pratibuddhaiH prANibhiH pravrajyA samyaktvAdikaM ca prpede| Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 triSaSTizalAkApuruSacaritram yazaHprabhRtayaH paJcAzaca gaNadharAH prabhuNA pratiSThitAH / prabhutIrthe pAtAlo yakSaH / sa ca trimukho makarastho raktavarNaH padmakhaDgapAzibhirdakSiNairnakulaphalakAkSasUtribhizca tribhirvAmairbhujairyuktaH / aGkuzA zAsanadevI / sA ca gaurA padmasthA khaDgapAzibhyAM dakSiNAbhyAM phalakAGkuzibhyAM vAmAbhyAM dorbhyAM yuktA / / anyadA prabhurdvArakAyAM samavasRtaH tatra ca samAgatau vandituM suprabhapuruSottamau gRhItastAbhyAM pratibuddhAbhyAM samyaktvamUlo gRhasthadharmaH / prabhorapi sarvaparivAre sAdhUnAM SaTSaSTisahasrAH / caturdazapUrviNAM navazatI / avadhijJAninAM trayazcatvAriMzacchatI / manaHparyAyiNAM paJcacatvAriMzacchatI / kevalinAM paJcasahasrI / vaikriyalabdhimatAmaSTasahastrI / vAdinAM dvAtriMzacchatI / sAdhvInAM dvASaSThisahasrAH / zrAvakANAM lakSadvayI SaSThizatI ca / zrAvikANAM caturlakSI caturdazasahasrI ca / / I AsannamokSazca saptasAdhusahastrayA samaM sammetAdrau gatvA mAsamanazanyUrdhvastha eva caitrazuklapaJcamyAM revatyAM sarvakarmakSayAd mokSasukhamanaH prabhurbabhUva / mokSamahimA ca prAgvat / kaumAre varSANAM saptalakSI sArddhA / rAjye paJcadazalakSI / vrate saptalakSI sArddhA / evaM triMzadvarSalakSAH prabhoH sarvAyuH / vimalasvAmimokSAnnavasu sAgaropameSu gateSu zrImadanantajinasya mokSaH / / zrImadanantajinendozcaritArthazcAndano rasa ivA'yam / hRdi vilasan puNyavatAM vyapanayatAM karmagharmarujam / / 151 / / (AryA) |||suprbh-purussottm madhu-kaiTabhAnAM caritram / / // jambUdvIpe prAgvideheSu nandapuryAM mahAbalo rAjA rAjyaM projjhya vRSabhamunipArzve pravavrAja / tapastaptvA samAdhinA ca mRtvA sahasrAre devo jAtaH / / asminneva bharatArddhe kauzAmbyAM samudradatto rAjA / nandA paTTarAjJI / anyadA Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram 95 malayabhUsvAmI caNDazAsano nAma rAjA tasya gRhe mitramityAyAtaH / prAghuNo nimantritaH samudradattena rAjJA / kRtaM svAgatam / bhojanAvasare ca dRSTA tena nandA / kSubdhazcitte kRtaM nandAharaNe manaH / vizvAsya ca samudradattaM nandAM hatvA gataH sa svaM sthAnaM / pratyAhartumasamarthazca samudradatto'pamAnena vairAgyeNa rAjyaM hitvA zreyAMsamunipArzve pravrajitaH / atyugraM ca tapastaptvA prAntasamaye nandAharturvadhAya syAmiti kRtanidAno mRtvA sahasrAre devo jAtaH / / caNDazAsanajIvo'pi bhavaM bhrAntvA'traiva bharate pRthvIpure vilAso nAma raajaa| guNavatI tasya bhAryA / tayoH prazasyalakSaNaH putro jAtaH / sa ca madhuriti nAmnA triMzadvarSalakSAyuH pnycaashddhnuuccH| sarvotkaTakaiTabhazca tasya sodrH|| dvArakApuryAM somo rAjA / sudarzanA sItA ca tasya dve bhArye / sahasrArAd mahAbalajIvazcyutvA sudarzanAkukSAvavatIrNaH / ibhendU vRSabhaH sara iti catuHsvapnasUcitabalabhadrajanmA putro jAtaH / kRtaM ca suprabha iti tasya nAma / samudradattajIvo'pi sahasrArAcyutvA sItAkukSAvavatIrNaH / siMhAbhiSekakumbhAbdhisUryAgnIratnasaJcaya iti svapnasUcitArddhacakrijanmA putro jAtaH / kRtaM ca puruSottama iti tasya nAma / tau ca gaurazyAmau tAlagaruDadhvajau paJcAzaddhanUccau dvau snehena vrtete|| . evaM ca tau mahAprANAdiguNagaNAlaGkRtAGgau dRSTvA kalahakautukI nArado madhupArzve gataH / madhunA proktam- mune ! kiM te priyaM karomi ? kaM vA dezaM dadAmIti / tenoktam- madho ! mudhaiva garjasi ! kastvamidAnIM bharatArddha ! samprati somasutau pratibandhako bhavadIyalakSmyA iti / tataH kopakampro madhuH sarvasannAhena gataH sahasaiva dvArakAM prati / tAvapyAgatau sammukham / yudhyamAnAnAM ca teSAM kSINAnyAyudhAni / kSiptaM madhunA cakram / tenaiva cakreNa puruSottamazciccheda madhumUrdhAnam / puruSottamazirasi ca papAta puSpavRSTiH / jayatyarddhacakrI puruSottama ityaduSTaM devamAgadhaiH / tasmAdevasthAnAdgataH puruSottamo digjayArtham / sAdhitabharatArddhazca samAgato magagheSu madhudviT / dRSTA tatra koTizilA / samutpATyorasthalaM yAvat punastena muktA svasthAne eva / krameNAgato Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram dvArakAyAm / kRtastatrArddhacakritvAbhiSekaH / anyadA smvsRtsttraanntjinH| gatau tau vanditum / pratipannaM dvAbhyAmapi samyaktvam / / AsannAvasAnazca puruSottamaH zamasaMvegAdikaM parityajya krurAntarAtmA mRtvA SaSThiM pRthvI prAptavAn / kaumAre varSANAM saptazatI / maNDalikatve trayodazazatI / digjaye'zItiH / rAjya ekonatriMzallakSAH saptanavatisahasrAH navazatI viMzatizca / evaM puruSottamasya triMzadvarSalakSAH sarvAyuH / suprabho'pi bhrAtRvirahavairAgyAt pravrajya karmakSayAd mokSaM prAptavAn / paJcapaJcAzadvarSalakSAH suprabhasya srvaayuriti|| ||smaaptm|| / ||shriidhrmnaathcritrm||| loSTo'pi cintitamaNirdumako'pi kalpaH, zAkhI jaratyapi gavI navakAmadhenuH / yatrAmamantrasatatasmRtito nRNAM syAd, devaH kukarmahataye'stu sa dharmanAthaH ||152||(vsnttilkaa) dhAtakIkhaNDe prAgvidehe bharatavijaye bhadrilapure dRDharatho rAjA prjaamnushaasti| anyadA sa rAjA samayAntaradRSTatAruNyAM palitakalitamaulimekAM nAyikA nirIkSya cintitavAn yasyAH kAntitirohite vapuSi na, pApu pracAraM dRzo, yUnAM tairbahumanyate sma tadapi, svAtmA yadAlokanAt / kandarporaMgamuktakaJcakanibhAn tAn bibhratI mUrddhajAn, mUDhasyApi balAdiyaM nayati me, ceto viraktiM prati / / 153 / / (zArdUlavikrIDitam) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram 97 anenaiva bhAvena pravarddhamAnavairAgyaH sahasaiva rAjyamutsRjya vimalavAhanagurupArzve pravrajitaH / tIvraM ca tapastaptvA'rhadbhaktayAdibhiH sthAnakaistIrthakaranAmakarmopArjya samAdhinA ca mRtvA vaijayante vimAne devo jAtaH / / jambUdvIpe bharatArddhe'traiva ratnapure bhAnurnRpaH / suvratA paTTarAjJI / vaizAkhazuklasaptamyAM puSye vaijayantAd dRDharathanRpajIvazcyutvA suvratAdevyAH kukSAvavatIrNaH / mAghazuklatRtIyAyAM puSye vajralAJchanaH svarNavarNaH paJcacatvAriMzaddhanurmAno dazavarSalakSAyuzcaturdazasvapnasUcitatIrthakarajanmA jJAnatrayadharaH putro jAtaH / janmotsavaH prAgvat / garbhasthe prabhau jananyA vizeSato dharmodyamaH samabhUditi pitrA mahotsavapUrvaM dharma iti kRtaM nAma prabhoH / prAptatAruNyazca kAritaH pitrA rAjaputryAH pANigrahaNotsavam / janmato varSalakSadvaye sArddha gate pitrA'bhiSiktaH svarAjye / / paJcavarSalakSImatikramya rAjye sAMvatsarikaM dAnaM dattvA zakrAdikRtaniSkramaNotsavaH SaSThena tapasA vaprakAJcanodyAne mAghazuklatrayodazyAM puSye'parAhne rAjJAM sahasreNa samaM zakranyastadevadRSyaH pazcimavayA mayAvadyaM niSiddhamiti prapannavAn pravrajyAm / mana:paryayajJAnaM cotpnnm| zakro'pi prakSipya kSIrAbdhau prabhukezAn kRtaH (-ta)nandIzvarayAtraH samprAptaH svaM sthAnam / dvitIye'hni somanase pure dharmasiMhanRpagRhe paramAnnena cakAra prabhuH pAraNam / paJcadivyAni tatrAvirbhUtAni / atrAntare sudarzanAdInAmutpattiH / / prabhurapi varSadvayamanyatrAnyatra vihRtya punarvaprakAJcanodyAne samAyAtaH / pauSapUrNimAyAM puSye kRtaSaSThasya dadhiparNatarutalasthasya pUrvAhNe kevalajJAnamutpannam / samavasaraNAdikaM ca prAgvat / samAyAtAH zakrAdayaH / kRtA prabhuNA / dezanA lokottarA manasi yasya kRpA trapA ca, yasyA'tinirmalatamo vinayo nayazca / pApAya yasya na dhanaM na ca yauvanaM ca, cchekaH sa ekatama eva naro nRloke / / 154 / / ( vasantatilakA) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram ____ ityAdyAkarNya bahavaH pratibuddhAH prANinaH pravavrajurjagRhuzca smyktvaadikm| ariSThAdayastricatvAriMzad gaNadharAH sthApitAH / prabhutIrthe kinnaro yakSaH / sa ca trimukhaH kUrmastho raktavarNo dakSiNairmAtuliGgagadAbhRdabhayadairvAmainakulapadmAkSamAlAvadbhidobhirlakSitaH / kandarpA ca zAsanadevI / sA ca gaurA matsyasthA utpalAGkuzabhRd dakSiNadordvayA pdmdhraabhydvaamdvibhujaa|| anyadA prabhurazvapure smvsRtH| tatra vanditumAgatau sudrshnpurussottmau| pratibuddhau ca jagRhatuH smyktvm|| sarvaparivAre ca prabhoH sAdhUnAM catuHSaSThisahasrI / sAdhvInAM dvASaSThisahasrI catuHzatI ca / caturdazapUrviNAM paJcazatI / avadhijJAninAM trisahasrI SaTzatI ca manaHparyayiNAM paJcacatvAriMzacchatI / kevalinAmapyevam / vaikriyalabdhimatAM sptshtii| vAdinAmaSTAviMzatizatAni / zrAvakANAM lakSadvayI catvAriMzat sahasrI ca / zrAvikANAM caturlakSI trayodazasahasrI ca / / AsannamokSazca prabhurmunivarANAmaSTAbhiH zataiH samaM sammetAdrau gatvA mAsamanazanyUrdhvastha eva jyeSThazuklapaJcamyAM puSye sarvakarmakSayAd muktisukhabhAga bbhuuv| mokSamahimA ca prAgvat / anantanAthanirvANAccatvArisAgaropamAni zrIdharmanAthamokSasyAntaram / kaumAre varSANAM lakSadvayaM sArddham / rAjye paJcalakSAH / vrate lakSadvayI saarch| evaM dazavarSalakSAH prabhoH sarvAyuH / / zrIdharmanAthasya caritrametajAgarti niryAmakavad yadIye / manovahitre na hi tasya pAraM, dUre'ntare saMsRtisAgarasya / / 155 / / (upajAtiH) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram / / sudarzana-puruSasiMha-nizumbhAnAM caritam / / / jambUdvIpe'paravidehe vizokAyAM puryAM puruSavRSabho rAjA prajApAlamuneH pArzva pravrajya tapastaptvA samAdhinA ca mRtvA sahasrAre suro jAtaH / assttaadshsaagropmaannyaayursy| SoDazasu sAgaropameSu gateSu potanapure vikaTo rAjA rAjyaM kurvan rAjasiMhena rAjJA bhujayuddhe nirjitaH / tato lajjito rAjyaM parityajya pravrajya cA'nazane sthitH| rAjasiMhanRpocchedAya samartho bhUyAsamahamiti sanidAno mRtvezAne dvisAgaropamAyurdevo jAtaH / / rAjasiMhanRpo'pi bhavaM bhrAntvA'sminneva bharatAH haripure nizumbho nAma zyAmavarNaH paJcacatvAriMzaddhanUcco dazavarSalakSAyutrikhaNDabhoktA pratyarddhacakrI jaatH|| asminneva bharatArddha'zvapure zivo rAjA vijayA ammA ca tasya dve bhaayeN| puruSavRSabhanRpajIvaH sahasrArAchyutvA ibhendU vRSabhaH sara iti catuHsvapnasUcitabalajanmA gauravarNaH putro jAtaH / sudarzana iti kRtaM tasya nAma / vikaTanaranAthajIvo'pIzAnAcyutvA siMhAbhiSekakumbhAbdhisUryAgnIratnasaJcaya iti saptasvapnasUcitArddha cakrijanmA ammAkukSAvavatIrNaH / samaye ca zyAmavarNaH putro jAtaH / puruSasiMha iti ca kRtaM nAma / nIlapItAmbarau tAlatArkSyadhvajau paJcacatvAriMzaddhanUccau dvau snehena vartate / / __anyadA prAntabhUpAlasAdhanAya prahitaH sudarzanaH pitrA / tataH snehAtizayAt puruSasiMho'pi calitaH / sahasaiva dvitIyaprayANe ca nirbaMdhapUrvaM nivartitaH sIriNA / paraM tadAgamanAkAGkSI sthitazcirataraM tatra sH| itazca dAhajvarArtena pitrA tatkAlameva prahitamAkAraNam / gataH pitRsmiipe| puruSasiMho militaH pitroH / paramanivarttako roga iti tamanujJApya jananyA vahnirahnAya sAdhitaH / tataH pitApi prAptaH paJcatvam / kRtamanena sarvamaurdhvadehikAdyam / labdhavijayazcAgataH sIrI / / yAvacchokAkulau tau tiSThatastAvanizumbhena prahitastayorantikaM svadUtaH / Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 triSaSTizalAkApuruSacaritram proktaM tena- kumArau ! yuvayoH pitA sadaivA'smadAzrita evA'bhat, tatastadabhAve yuvAM mayA paalyau| dUrasthayoryuvayoH kastrAtA ? matpArzvavartinau tu vAM na ko'pyabhibhavediti zIghramAgacchatAmatreti / tAbhyAmapyuktam- dUta ! mahadAkUtaM bhavatsvAmino dezatyAjanena / janamAtrAvAvAM kartumIhate hatako nizumbhaH / kumbhadAsI kurvastamevAvAmapi / kasyApi sAhAyyena vardhiSyAvahe / tadgaccha tatsavidhaM brUyAccaivam / yadi nizumbha ! tava rakSaNe zaktistadA svamevAvAbhyAM nizumbhyamAnaM rakSeriti / so'pi jJAtavRttAntaH kRtAnta iva kupitaH sannahya samAyAtastayorupari pravRttaM teSAM yuddham / yudhyamAnAnAM kSINAnyAyudhAni | kSiptaM nizumbhena cakram / tenaiva cakreNa puruSasiMho nizumbhaM nyazumbhayat / jayatyarddhacakrI puruSasiMha ityudyuSTaM nabhasi suramAgadhaiH / pAtitA ca puSpavRSTiH / sAdhitamanena bhrtaardhm| vyAvarttamAnena magadheSu koTizilAM samutpATya vAmadoSNA hRdayaM yAvad vimucya svasthAne samprApto svapure / jAtastatrA'rddhacakritvAbhiSekaH / samavasRtastatrA'nyadA zrIdharmanAthaH / tatpArzve dvAbhyAmapi pratipannaM samyaktvam / AsannAvasAnaH puruSasiMho'pi hiMsrakarmaparo mRtvA SaSThIM pRthvIM gataH / / kaumAre varSANAM triMzatI / maNDalikatve dvAdazazatI sArddhA / digjaye saptatiH / rAjye lakSanavakaM sahasrA aSTAnavatiH trizatyazItizca / evaM dazavarSalakSI sarvAyuH / sudarzano'pi bhrAtRvirahavairAgyAt pravrajya sarvakarmakSayAd mokSaM gataH / varSANAM saptadazalakSANyAyuH sudarzanasyeti / / / / / maghavacakricaritam / / / zrIvAsupUjyatIrthe'traiva bharate mahImaNDanapure narapatinRpo nyAyena rAjyaM prapAlyA'nte samaye pravrajyayA''tmAnaM tapasA ca saMzoSya samAdhinA mRtvA madhyamagraiveyake devo jAtaH / / jambUdvIpe'traiva bharate zrAvastyAM samudravijayo rAjA / bhadrA mahAdevI / Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram madhyamagraiveyakAnnarapatinRpajIvazcyutvA bhadrAyAH kukSAvavatIrNaH / caturdazamahAsvapnasUcitacakrijanmA svarNavarNaH sArddhadvicatvAriMzaddhanUccaH paJcavarSalakSAyuH samaye putro jAtaH / maghavevAyamavatIrNaH iti pitRbhyAM sAnvayameva maghavA iti kRtaM nAma / prAptaH tAruNyaM pituranantaraM ca jAto rAjA / samutpannaM tasyA'strazAlAyAM cakraratnam / yathAsthAnamanyAnyapi purodhaHprabhRtIni caturdazaratnAni krameNa sampannAni / / cakramArgAnugazca prasthitazcakrI digjayAya / vazIkRtA mAgadhavaradAmaprabhAsasindhuvaitADhyatamisrAdvArasthakRtamAladevAH / senAnyA sindhupratyagniSkuTaH sAdhitaH, tamisrAkapATodghATanaM kRtam, kirAtAzcApAtAH sAdhitAH / pUrvasindhuniSkuTaH sAdhitaH / cakriNA himavatkumAro vazIkRtaH / RSabhakUTAdrau svanAma likhitam / senAnyA gaGgAyAH pUrvaniSkUTaH sAdhitaH / cakriNA svayaM gaGgAdevI vaitADhya zreNidvayaM khaNDaprapAtAdvArasthanATyamAladevazca vazIkRtaH / senAnyA khaNDaprapAtAyAH kRtaM kapATodghATanam / pratyagniSkUTazca sAdhitaH / cakriNA'pi niHsRtya guhAyAH sAdhitA navanidhayaH / tataH samprAptaH svasthAne / kRtaH sadevairnRpaizcakripadAbhiSekaH / sampUrNAyAmapi cakravartilakSmyAM paraM na jAtu pramadvarazcakrI saJjAtaH, kintu dRDhasamyaktva eva sa mahAtmA babhUva / dvAdazavidhamapi zrAvakadharmaM vidhivadapAlayacca / avasAne ca vrataM paripAlya niraticAraM cAnazanaM sAdhayitvA mRtvA sanatkumAre devo jAtaH / maghavatazca kaumAre maNDalikatve ca pratyekaM varSANAM paJcaviMzatiH sahasrAH / digjaye dazasahasrAH / cakravartitve lakSatrayaM navatiH sahasrAzca / vrate paJcAzat sahasrAH / evaM paJcavarSalakSANi maghavaJcakriNaH sarvAyuriti / / / / / sanatkumAracaritram / / / kaJcanapure vikramayazA iti rAjA / tenA'ntaH purastrINAM paJcazatAni melitAni / tathA'pi tasya na santoSaH / tatra ca pure nAgadatto nAma sArthavAhaH / tasya viSNuzrIrbhAryA / tayoranyonyamaviyuktayoH sArasayoriva kAlo'tikrAmati / ekadA vikramayazasA Jain Educationa International 101 For Personal and Private Use Only Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 triSaSTizalAkApuruSacaritram rAjJA sA svagRhagavAkSaniSaNNA dRSTA viSNuzrIH / jAtastataH prabhRti kaamgrhgrhilo'sau| vimucya nyAyamArga balAdAcchidya tAmantaHpure cikSepa / ramamANastayA samaM gamayati kAlam / sArthavAhazca tadvirahavihvalastanmayaM jagat pazyannanApnuvaMzca tAM rAtrau divA ca khidyamAno'sti / / rAjAnaM cA'tyantaM tadAsaktaM dRSTvA prakupitAH sarvA apyantaHpurAGganAH pravRttAzca cintayitum patyau na prathayanti kAmapi manaH-prIti striyastadgRhavyApAre zithilAH syureva kuTilA-stadehakarmasvapi / vizvAsaM kurutAmabhISTaviSaye, tasyApi cetaH kva vA, puMsA prAjyakalatrakeNa nihitaH, svAtmAtmanaivAsukhe / / 156 / / (zArdUlavikrIDitam) api caprAyeNa puMso dhanino'pi patnI, dvayaM sukhocchittinimittameva / kimauSadhInAmadhipasya pazya, kSayAya na syAdaparA dvitIyA / / 157 / / (upajAtiH) itthamanyonyaM viraktAH satyaH sambhUya tA: krUracittAzcakrurviSNuzriyaM prati kArmaNam / tena ca kArmaNaprayogeNa viSNuzrIH krameNa kSIyamANatanurvyapadyata / rAjA cA'tyantamohamUDhastadvapuSo'gnisaMskAraM kartuM na dadAti / bhUtAtta iva visaMsthulaM kevalaM patati vilapati ca / tato'mAtyairnidrAlau rAjani viSNuzrIkalevaraM zmazAne tyaajitm| muktAzca pArzvataH zRgAlAdirakSaNAya yAmikAH / prabuddhena ca satA rAjJA tadapazyatA'nnapAnaniSedhaH kRtaH / tato'mAtyaiH zmazAne niito'sau| darzitaM tatpatadgRdhaM calatkRmikulAkulaM vizarArudehAvayavam / tato rAjJastattadavasthaM vilokayataH sahasaiva Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram 103 samutpannaM vairAgyam / pravRttaH svaM ninditum nItiM vyatItya parihatya satAM ca kRtyaM, dhira dhig! mayendriyavazena kRtaM kukarma / zuklAMzukasya navakajalapaGkavanme, hA ! pAtakaM tadidamugramapeSyati kva? / / 158 / / (vasantatilakA) anyaJca ekena rAjJA janalajayeva, kalaGkinAgre'sti samAzritaM kham / rAjJo dvitIyasya kalaGkinastu, zvabhraM vinA'nyaH ka ivAzrayo'stu / / 159 / / (upajAtiH) evaM ca duSkRtagarhApravRttasya rAjJaH samudbhUtaH sNvegH| parityajya rAjyaM suvratagurupArzve prvrjitH| ugrataraM tapastaptvA samAdhinA ca mRtvA sanatkumAre devo jaatH|| tatazcyutvA ratnapure zreSThiputro jinadharma iti nAmnA samutpannaH / sa ca bAlyAdapi dayAdiguNanivAso jinadharmavAsitAntaHkaraNazca dvAdazavidhazrAvakadharmaM vidhivat paalyti| sArthavAhanAgadatto'pi priyAvirahavihvalo mRtvA bhavaM bhrAntvA siMhapure'gnizarmA nAma mAhanatanayo jAtaH / prAptayauvanazca kAlena tridaNDitvaM prapadya sa ratnapure smaagtH| tatra ca tadA harivAhano rAjA mahAbhAgavataH / sa taM parivrAjaM nimantritavAn / pAraNakadine ca kAryavazena nRpavezmanyAyAtaM jinadharmazrAvakaM sa tridaNDI pazyati sma / prAgjanmavairAnubhAvAt krudhA jvalan pArthivaM prati provAca / rAjan ! yadyasya zreSThinaH pRSThe sthAlaM nivezyAtyuSNapAyasena mAM bhojayasi tadAhaM tvadgRhe'bhyavaharAmi naanytheti| rAjAjJayA ca dattaM zreSThinA pRSTham / kSiptaM sUpakArairatyuSNaM pAyasam / bhuktaM vizeSatastena sthirIbhUya / jinadharmazrAvakeNa ca soDhaH samyagupasarga: / samuJcaTitapRSThatvam Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 triSaSTizalAkApuruSacaritram ca visRSTo raajnyaa| gato'sau svaM gRham / kRtvA jinabimbArcanAdyam, parijanAdibhizca saha kSamaNaM kRtasarvasaGgaparityAgaH pratipadya sugurusamIpe vrataM nagarAnnirgatya samArUDhaH prvte| kRtmnshnm| pakSaM pakSamekaikasyAM dizi sthito'bhigraheNa kaayotsrge| kAkakaGkAditroTIpuTotkRttakRttikaSTamadhisahya samAdhinA mRtvA saudharmendro jAtaH / tridaNDyapyAbhiyogikaM karmopAya' mRtvA ca zakrasya vAhanamairAvaNo jAtaH / airAvaNabhavAJca cyutvA'sitAkSo nAma yakSo jAtaH / / itazca jambUdvIpe'sminneva bharatArddha kurujAGgaladeze hastinApure'zvaseno raajaa| sahadevI bhaaryaa| saudharmAjjinadharmajIvazcyutvA sahadevyAH kukSAvavatIrNaH / samaye ca caturdazasvapnasUcitacakrijanmA putro jAtaH / sanatkumAra iti kRtaM nAma / sa cA'dvaitarUpapAtraM svarNavarNaH sarvalakSaNalakSitAGgaH sArddhakacatvAriMzaddhanurmAno varSalakSatrayAyuzca / tasya ca kAlindIsUrasuto mahendrasiMhaH paramaM mitram / / ekadA vasante tena samaM makarandodyAne gatvA rantuM pravRttaH / tadA cA'zvapatinA rAjJaH prAbhRte turagAH pressitaaH| jaladhikallolo nAma ca viziSTarayo hayaH kumArayogyaH prahitaH / kumAro'pi krIDAM vimucyArUDhastaM turaGgamam / valgAcalanamAtreNA'pyutplutya gato dUrataraM turnggH| yathA yathA kumAro valgAM niruNaddhi tathA tathA viparitazikSatvAdadhikamevA'bhidhAvati sH| pRSThatazcA'zvasenanRpaH kumAravyAvartanAya pradhAvitaH, paraM na kvApi dRsstto'sau| tato mahendrasiMhena mahatA nirbandhena vyAvartya nIto rAjA raajdhaaniim| svayaM ca rAjAnamanujJApya tamanveSayituM praviSTo mhaattviim| nirantarAdriSvadriSu agaNyeSvaraNyeSu durgamAsu nimnagAsu ca taM nirIkSamANaH zrUyamANonmadamayUrakekamekaM saraH sa smaassaad| purastAJca gacchan zuzrAva veNuvINAdhvanisphItaM snggiitm| dadarza ca darzanIyAvadhivadhUjanamadhyavartinaM kaNThopakaNThaluThanmuktAhAraM sntkumaarm| dUrAd daNDapraNAmamAsUtrayan samutthAya kumAreNa saharSaM sa prisssvje| jAtau dvAvapi hRssttau|| prAgvRttAntaM ca mahendrasiMhena pRSTaH kumAraH / svadayitAM bakulamatiM samAdizya 1 kAkakaGkAdinA caJcApuTena kRtaM carmakarttanAdirUpaM duHkhm|| Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram 105 kathanaviSaye svayamalIkanidrayA prasuptaH / sApyAha - tvanmitramasau hRto'zvena / dvitIye'hni so'zvaH stambhitAGgaH zramAtirekeNa nizceSTatAM gataH / tatastasmAduttIrNo'sau / muktazcA'zvaH prANaiH / Aryaputro'pi zrAntaH prAntarapatralatarutale prasuptaH kSaNam / tadadhiSThAyakena ca yakSeNa mahApuruSo'yamiti sikto jalena, prabuddhazca pAyitaH payo, yakSo'hamiti svamasmai sa zazaMsa ca / tato'nenoktam- madIyAGgadAho mAnasasnAnaM vinA na viraMsyatIti / tatastenotpATya nIto mAnase / snAtaH svairam, jAtazca pravaNaH / tatra cAgataH prAgjanmavairI asitAkSayakSaH / maraNAntAnupasargAn kartuM pravRttazca / lIlayaiva nirjitastvanmitreNa / gataH sa praNazya kvApi / muktA surastrIbhirasyopariSThAt puSpavRSTiH / nandanavanAccAgatya bhAnuvegaputrIbhiraSTabhiH prArthya nItaH svanagare / tAzca tatra pariNIya sthitazciram / / ekadA ca suptaH sannapahRtya asitAkSeNa kSipto'raNye / prAtaH prabuddhaH paribhrAmyannekasmin zUnye gataH prAsAde / sAketasvAminaH surASTrasya kanyA tatra pariNItA'nena / sA ca strIratnaM naimittikaiH kathitA''sIt / tato matprabhRtayo'nyA api prabhUtAH kanyAH pariNItAH / ekaikamAzcaryakarametasya caritram / gRhItaM cAnena azanivegasya rAjyam / jAto'sya vaitADhyavidyAdharacakravartitvapadAbhiSekaH / zAzvatAzcArhatpratimA- zcAnena pUjitA vanditAzca / krIDArthaM cAtrAyAto militazca bhavAniti / / I tataH prabuddhena kumAreNa nIto'sau vaitADhye / tenApi tatra caityavandanAdikaM kRtam / tataH kumAraH khecaracakraparivRtaH sAntaHpuraH samAgato hastinApure / pitrA ca mahApramodena sthApito rAjye / tenApi sthApitaH senAdhipatitve mahendrasiMhaH / svayaM cAzvasenanRpaH zrIdharmanAthatIrthasthavirAntake pravrajya jAtaH svArthasAdhakaH / / sanatkumArasyA'pyutpannAni cakraprabhRtIni caturdazaratnAni / sAdhitamanena SaTkhaNDamapi bharatakSetraM dazavarSasahasyA / sampanna sampUrNacakrivaibhavaH samAyAtaH svapurasamIpe / tatrAntare saudharmendreNaikAvalihAra - zazimAlA-zvetacchatra - cAmarayugala- kuNDalayugma Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 triSaSTizalAkApuruSacaritram -mukuTa - devadUSyayuga - siMhAsana-pAdukAdvaya pAdapITha - divyAGgarAga-ratna- svarNAdyaM cA'rpayitvorvazItumburuprabhRtibhiH samaM dhanadayakSaH preSitaH / tena zakrasyeva cakriNaH purapravezaH kAritaH / cakravartitvAbhiSekotsavaM savistaraM samarthya dhanadaH svasthAnaM samprAptaH / / 1 cakravartizriyA tasmin SaTkhaNDaM bharataM nyAyavRtyA paripAlayati satyekadA sudharmAyAM sabhAyAM nATakanirIkSaNAkSipte zakre IzAnakalpAdatibhAsuraH sura eko'bhyAgataH tattejasA ca tirohitAni samastanAkinAM tejAMsi / gate ca tasmin deve devairdivaspatistattejasAM prAcuryakAraNaM pRSTaH / zakreNA'pyabhihitam prAgjanmanyanenA''cAmlavardhamAnaM tapastaptaM tatprabhAvo'yamiti / punastaiH pRSTham / sampratyapi kazcidasti manuSyastejasvI rUpavAMzceti / tataH zakreNoktam- yAdRk sanatkumArazcakrI rUpavAMstAdRg naraH suro'pi nAstIti / tatastatpratyayArthaM dvau devau bhUdevarUpadhAriNI bhUtvA sanatkumAradvArapAlasamIpamAgatau / tadAnIM ca cakrI kRtasarvAGgAbhyaGga AsIt / vijJapya ca dvArapAlena nItau tau cakrisamIpam / tAbhyAM ca nirUpamAM rUpasampattimavalokya vismayodbhUtamUrddhabhyAmabhyadhAyi dUrasthA: kati nAma naiva guNinaH, santo'rthavanto'thavA, zrUyante janayanti ke hRdi na co- tkaNThAmakuNThAtmanAm / dRSTaiH spaSTataraM punarnikaTataH, sambhAvanApyagrimA, tairlokasya phalAbhilASaghaTanA, tAlairivonmUlyate / / 160 / / (zArdUlavikrIDitam) bhavatastu prasiddheradhikaM rUpaM sarvathA kRtArthAvAvAmiti / cakriNoktam / keyamabhyaGgabhaGguralAvaNye vapuSi kAntibhrAntiH / tanmajjanAnantaramalaGkRtaM me vapurvilokyamiti / visRSTau tau saprasAdam / cakrayapi snAtvA kalpitAkalpabhUSaNo dhRtasADambarAmbarastarasA tAvAkArya siMhAsanAsInaH svamadarzayat / / tau ca taM nidhyAya vidhyAtadIpAviva zyAmAsyau santau parasparamiti cintayituM pravRttau Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 triSaSTizalAkApuruSacaritram svAnyopakArakaraNapravaNena vidyAlobhAdinApi na madaM kurute kulinaH / rogaiH kSudhA ca jarasApi vinAzya kena, rUpeNa ko'stu bhuvane matimAnahaMyuH / / 161 / / (vasantatilakA) cakrI ca vaivarNyakAraNaM pprcch| tau ca zakraprazaMsAdikaM rogasaGkrAntisvarUpaM cAbhidhAya tirohitau| cakrayapi vairAgyAt putraM rAjye nyasya vinayandharasUripArzva pravrajya mahAtapaHparo vijhaar| mantrimaNDalamapi SaNmAsI pRSThataH paribhramya nyvrtt| SaSThatapa:pAraNe ca cInakakUramajAyAstakraM ca bhuktvaan| tataH kacchU-zoSa-jvarazvAsA-'ruci-kukSya-'kSivedanAH sapta yugapadudbhUtAH / saptavarSazatI yAvanmahAsattvatayA so'dhisehe| anyAnapyevamupasargAn sahamAnasya samutpannAzca labdhayo vividhaaH| prAgvaJca zakreNa niSkarmatvaviSayAsya prazaMsA kRtaa| parIkSArthaM ca dvau surau bhiSagrUpau bhUtvA samAgatya tamUcatuH- mahAmune ! AvAM vaidyau svauSadhaireva cikitsaavstvaamiti| muninApyuktam rogAH sarve, prakRtiviSamAH, karmaNo'mI nidAnAd, dAnAd bhogA iva niyamataH, prANabhAjAM bhavanti / chedyaM vaidyaiH, prathamamabhayA-baistataH karmamarma tyAjyaM cAjyAdyapi na bhavinA-mevamAyAnti rogAH ||162||(mndaakraantaa) tato yadi yuvAM karmarogaharau, tadA mAM cikitsatAm / atha bAhyarogaharAveva, tadA galatpAmAM mamAGgulI mayaiva niSyUtabinduparAmarzena suvarNavarNIkRtAM pshytaamiti| tau ca tathAvidhAM dRSTvA'GgulI bhagavannasAmAnyastvamAvAM ca zakrakRtabhavatprazaMsAmasahamAnau tava parIkSArthamAgato- ityudIrya svAbhAvikena rUpeNa vanditvA'ntarhitau / municakravartyapi samaye'nazanena samAdhinA ca mRtvA sanatkumAradevaloke devo jaatH| asya ca 1 ahngkaarii|| Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 triSaSTizalAkApuruSacaritram kaumAre varSANAM sahasrAH paJcAzat maNDalikatve'pi tAvantaH / digjaye dazasahasrAH / cakritve navatiH sahasrAH / vrate lakSamekam / evaM trINyabdalakSANi sanatkumAracakravartinaH sarvAta / / / / / zrIzAntinAthacaritrama / / / zrImAn samAnayatu zAntijino janasya, sa dhvAntamAntaramapi prazamaM samantAt / vRddhaye na yo makaraketanadoSayoryaH, sacakraharSajanano mRgalAJchano'pi / / 163 / / ( vasantatilakA) zrISeNaH pRthivIpatiH mithunaka, saudharmavAsI suro, vaitADhye'mitateja itya'vanipo, gIrvANakaprANate / etasmAdaparAjito bala ito, jAto'cyutendrastataH, zrIvajrAyudhacakrayathA'maravaro, gaiveyake dvyagrage / / 164 / / (zArdUlavikrIDitam) atha megharatho rAjA, devaH sarvArthasiddhake / zAntinAthabhavA bhavyAM dizantu dvAdazazriyam / / 165 / / jambUdvIpe'traiva bharatArddhamadhyamakhaNDe ratnapure zrISeNo rAjA / abhinanditA zikhinanditA ca tasya dve bhAyeM / svapne utsaGgagatasUryendudarzanAdabhinanditAyA dvau putrau jAtau / induSeNabinduSeNAviti tayoH kRtaM nAma / prAptatAruNyau ca tau sukhaM vilasataH / / itazca magadheSvacalagrAme dharaNijaTo nAma mAhano vasati / tasya yazobhadrAkhyA bhAryA / tayornandibhUtiH zrIbhUtizceti putradvayam / dAsyAH kapilAyAH kukSerjAtastRtIyaH 1 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram 109 kapilo nAma putraH / sa ca mahAprAjJaH / nandibhUtizrIbhUtyoH paThatoH karNazrutyA caturdazAnAM vidyAsthAnAnAM pArago jAtaH / svadeze pUjAM na lapsye'hamiti gRhAnniHsRtyottamo mahAmAhano'hamityAtmAnaM sthAne sthAne prakAzayan pUja ca lokato gRhNan samprApto ratnapure / vedapAThakasya satyakerupAdhyAyasya pAThazAlAyAM gatvA nivAsamakarot / tatra ca chAtrAn vyAkhyAnaM bhANayatA, saMzayAMzca pRcchakAnAM cchindatA, vinayaM ca kurvatA satyakerupAdhyAyasyAvarjitaM cittaM tena / tataH satyakinA kRtaH svapade / prApnoti sarvatra vizeSapUjAm / krameNa satyakinA satyabhAmAbhidhAM svAM kanyAM sagauravaM vivAhitaH / viSayAsaktasya ca tayA saha tasyAtikrAnto bhUyAn kAlaH / / T 1 ekadA rAtrau devagRheSu prekSaNAdikaM prekSya gRhaM pratinivartamAne tasmin mArge vRSTiM kartuM pravRtto meghaH / tena cintitam - na ko'pi mAM meghAndhakAritAyAM nizi pazyatIti / tato nagnIbhUya vastrANi sampIDya kakSAyAM ca nikSipya gRhadvAre ca paridhAya praviSTo gRhe / samAnItAni gRhiNyAnyatarANi vastrANi / proktaM tena / mugdhe ! vidyA prabhAvAnna me vastrANi timitAnIti / cintitaM tayA - yadi vidyAprabhAvaH syAt tadAGgamapi na timyet / tasmAnnagna evaaymaayaato'kuliinshc| tataH prabhRti ca taM prati sA mandAnurAgA jaataa| tasmiMzca samaye tatpitA dharaNijaTaH kSINadhanaH samRddhaM kapilaM zrutvA tatrAgataH / pAdyasnAnAdikaM ca kAritaH svayaM kapilena / bhojanasamaye ca na me vapuH paTutaramiti vibhinnaM bhojaya pitaramiti satyabhAmAM samAdideza / tayA ca vitarkitaM svamanasi - nUnaM nA'yamekapaGkika iti / pitA ca sagauravaM bhojitH| ekadA dharaNijaTaM rahasi dRSTvA praNamya brahmahatyAdAnapUrvakaM tayA pRSTaH- tAta ! tvatputro'yaM zuddhapakSodbhavo'varuddhodbhavo veti satyaM brUhi / tenApyavaruddhodbhava iti satyaM kthitm| tato viSaNNayA tayA svamanasi cintitam lumpanti prathamaM smRtivyavahatiM, gurvAdilajjAM tato dAkSiNyaM tadanu svadAraviSayaM zuddhiM kulasyA'pyatha / eSyat paGktibahistvalAghavamapi, svIkurvate santaterucchiSTAnyakalatrasaGgrahavidhI, dhyAyanti kiM durdhiyaH / / 166 / / (zArdUlavikrIDitam) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 triSaSTizalAkApuruSacaritram ityAdi zocantyAM tasyAM kapilo'pi sammAnya svagRhAnusAreNa samarpya dravyaM svayaM cAnuvrajya janakaM visasarja / samprAptaH sa svaM grAmam / / satyabhAmApi rAjJaH zrISeNasya pArzve gatvA provAca- deva ! daivavazAdahamakulInenA'munA pariNItA, tad vimocaya mAmamuSmAt / rAjJA'pyAkArya bhaNitaH kapila:- bhadra ! muJcemAM dharmAcaraNAya / tenoktam- naiva muJcAmi / tayA'pyUceyadi na mokSyase tadAhaM vipatsye / rAjJoktam- kiyanti dinAni putritvena madgRhe tisstthtviymiti| pratipannaM tena / rAjJApi samarpitA svakalatrayoH / sA'pi vividhatapastatparA sthitA tatra / / tadAnIM ca kauzAmbIsvAminA rAjJA mahAbalena svaduhitA zrIkAntA svayaMvarAtvenenduSeNaM pariNetuM prahitA samprAptA ca / tayA ca samamanantamatiriti nAmnA rUpapAtramekA vezyA samAyAtA / tannimittaminduSeNabinduSeNau kumArau kalahAyamAnau gatau yoddhamudyAne devrmnnaakhye| tau ca nivArayitumapArayannabhinanditAzikhinanditAbhyAM saha zrISeNanRpastAlapuTaviSabhAvitaM padmamAghrAya vipannaH / satyabhAmApi kapilAdanarthamAzaGkamAnA tadevAghrAya mRtA / zuddhacetastayA catvAro'pi te jIvA jambUdvIpottarakurukSetre yugalino jAtAH / / ____ induSeNabinduSeNayozca yudhyamAnayorvimAnastha eko vidyAdharaH sametya samIpaM provAca nA'bhuktapUrvA gaNikA mahIva, patyantarainaiva na bhAvyamasyAH / nAmnA'nvayaM cintayatAmamuSyAH, keSAM na hi syAnmanaso viraktiH / / 167 / / (indravajrA) tadviramataM yuvAM yuddhaat| iyaM ca vAM bhaginI / zRNutAM madvacanaM mama hi puNDarIkiNyAM gatasya pRSTasvaprAgbhavasya bhagavatA jinena kathitamidam- puSkaravaradvIpAddhe Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram 111 vItazokAyAM puryAM ratnadhvajo rAjA / kanakazrI hemamAlinI ca dve bhAyeM / kanakazriyaH kanakalatA padmalatA ca dve putryau / hemamAlinyAH puna: padmA nAma putrii| sA cA'jitasenAyAH pravartinyAH pArzve prvrjitaa| taptamugraM tapaH / ekadA bahiryAntyA madanamaJjaryAH paNyastriyaH kRte dvau rAjaputrau yudhyamAnau dRSTau / tatsaubhAgyaM ca prshNsitm| mamA'pIdRzaM saubhAgyamastviti nidAnena mRtvA saudharme devI jAtA / kanakazrIrapi mRtvA bhavaM ca bhrAntvA jambUdvIpe mahAvidehe puSkalAvatIvijaye vaitADhyottarazreNyAmAdityAbhe pure sukuNDalinRpaputro maNikuNDalI nAma jAtaH / sa cAham / kanakalatApadmalate ca mRtvA bhavaM bhrAntvA jambUdvIpe bharatArddha ratnapure zrISeNanRpaputrAvinduSeNabinduSeNau jAtau / saudharmAt padmAjIvazcyutvA ca kauzAmbyAmanantamatikA gaNikA jAtA / tannimittaM tau ca samprati devaramaNodyAne yudhyamAnau tiSThata iti etadAkarNya snehAdutsuko'hamihAyAtaH / yuvayorahaM prAgbhave mAtA, iyaM ca bhaginI vAmiti / tatastAbhyAM sabhramAbhyAM praNato maNikuNDalI / yuddhaM tyaktam / pratibodhavizeSArthaM ca gatau dharmarucinAmnA guroH pArzve / tena savistaramupadiSTo dhrmH| pratibuddhau dvAvapi rAjaputrasahasracatuSTayena samaM pravrajya karmakSayaM kRtvA siddhau / / zrISeNapramukhAzcatvAro'pi mRtvA saudharme devA jAtAH / asminneva bharate vaitADhaye rathanUpuracakravAlapure jvalanajaTI vidyaadhreshvrH| tatputro'rkakIrtiH, putrI ca svayamprabhA / sA ca zrImahAvIrajIvena tripRSThena pariNItA / arkakIrtejyotirmAlA patnI / zrISaNajIvaH saudharmAcyutvA tayoH putro jAtaH / amitatejA iti kRtaM tatpitRbhyAM nAma / satyabhAmAjIvo'pi tayoreva putrItvenotpadya amitatejaso bhaginI jAtA / sutArA iti tasyAH kRtaM nAma / abhinanditAjIvatripRSThasvayamprabhayoH putratvenotpannaH / zrIvijaya iti kRtaM tasya nAma / vijayabhadrazcA'sya sodaraH / zikhinanditAjIvastripRSThasyaiva putrI jAtA / tasyA jyotiHprabheti nAma / kapilo'pi bhavaM bhrAntvA camaracaJcAyAM vidyAdharezvaro'zanighoSa iti nAnA jAto'sti / arkakIrtisutA sutArA'mitatejobhaginI tripRSThaputreNa zrIvijayena pariNItA / tripRSThaputrI jyotiHprabhA mahAmahotsavapUrvamamitatejaHkumAreNa pariNItA / / Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram evaM satyekadA rathanUpurodyAne'bhinandana jagannandana-jvalanajaTinastrayo maharSayaH samavasRtAH / gato'rkakIrtirguruM pitaraM ca vanditum / zrutvA dharmopadezaM virakto'rkakIrtiramitatejasaM putraM rAjye'bhiSicya pravrajitastatpArzve / vijahAra ca taiH samam / tripRSThe kAladharmaM prApte'calabalena gRhItA pravrajyA / tripRSThaputraH zrIvijayaH potanapure rAjA jAtaH / / 112 ekadA'mitatejaHkSmApAlaH sutArA zrIvijayadarzanArthamutkaNThito gataH potanapure / tacca nagaramutpatAkaM sotsavaM dRSTvA'mitatejasA zrIvijayaH kAraNaM pRSTaH / so'pyuvAcaitaH prAgaSTame dine naimittika ekaH sametya potanapurasvAmizirasi madhyAhne vidyutpatiSyatItyuvAca / mantriNA caikena solluNThamuktam- daivajJa ! tvacchirasi tasmin dine kiM kiM patiSyatIti / tenoktam - ratnasvarNavRSTiH / mayA mantriNaM nivArya jJAnasampradAyamUlotpattiM sampRSTaH / tenoktam- acalabalena samamahamapi pravrajitaH / cirakAlamadhItaM zrutam / karmadoSAt pratipatito'smIti / mayA'pyarhadAgamajJAnaM nA'nyatheti vicArya rakSopAyaM mantriNaH pRSTAH / ekenoktam - yadbhAvi tannA'nyatheti / tathA hi- vijayapure kadAcideko rAkSasaH pravRtto manuSyabhakSaNe / tato rAjJA pUjAdibhaktayatizayAt paritoSitastathApi na viramati / tataH mahAkaSTena pratidinamekaikamanuSyA'rpaNena nivartitaH sarvopadravAt / golakanAmanirdiSTamekaikaM mAnuSaM rAjAjJayA tasya dIyate / ekadA rudrasomAgnizikhayoH sutasya zikhinAmno vArakaH samAyAtaH / pravRttA kranditumagnizikhA / kRpayA tuSTAni pratyAsannAni kAnyapi bhUtAni / tairAgatyoktam - vRddhe ! na tava suto vipatsyate, rAkSasAd vayamAkRSyAnayiSyAma iti / sa ca nIto rAjamAnuSai rAkSasAntikam / bhUtaizcAkRSyAnIya cArpitognizikhAyAH tayA ca punarapahArabhayAd giriguhAyAM nItvA muktaH / tatra suptaH sannajagareNa gilitaH / tasmAd bhAvyasyAnyathAtvaM nAsti / kiJca - na vRttena na vittena, nArcayA na ca carcayA / na yantreNa na mantreNa, prANinAM trANamantakAt / / 168 / / Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram 113 tato'nyataramantriNA proktam- deva ! naimittikena potanapurasvAminaH sAmAnyenAriSTaM dRSTam, na tu zrIvijayasya / tasmAdanyaH saptAhaM yAvannRpaH sUtryate / naimittikena cintitam / mahadeva matijJAnamata evAgame prathamamasyopanyAsaH / / astyeva zAstraM sakalArthadarzi, vizeSabodhastu dhiyaiva puMsaH / rUpopalabdhikSamamakSi samyaka, pramANamantaHkaraNaM tu tatra / / 169 / / (upajAtiH) rAjJA ca kSaNaM vimRzyoktam- mahAmAtya ! niHpratyUha eva bhavadUhaH / kathamahaM paramAtmaprANarakSaNArthamanyaM prANairviyojayAmi / tenoktam- tarhi yksso'bhissicytaam| yadi divyazaktyA sa svasyopasarga skhalayiSyati tato bhavyam / atha na, tathApi pApaM na kasyApIti / devazca kRtapauSadhastiSThatu devagRhe / rAjJA ca kRtaM tathA / saptame cAhni nirdiSTe samaye taDatkArabadhiritAkhilajanaM sahasaiva vajraM yakSasya mUrdhni nipatitam / antaHpurAdinA ca lokena naimittikasya zirasi kRtA ratnasvarNAdibhirvRSTiH / rAjJA caM dattaM tasya padminIkhaNDapattanam / visRSTazca sa sagauravam / yakSapratimA ca kAritA navyA / tadarthaM cA'yamutsavaH pauraiH prArabdha iti / / / amitatejA api kRtamAGgalyavyavahAraH sthitvA ciraM tamanujJApya gataH svaM sthAnam / anyadA zrIvijayanRpaH sutArayA saha gataH krIDAvane / tadA ca kapilajIvo'zanighoSaH prAgjanmasaMskArAdanurAgaM vahan vidyAbalAt plavamAnaM svarNavarNaM mRgaM vicakre / sutArayApi tadgrahaNakRte zrIvijayo'bhyarthitaH / so'pi strIgraha iti gato grahItuM prAptazca dUram / tato'zanivegena hRtA sutArA / pratAriNyA ca vidyayA sarpadaSTA vyAharantI mahatA zabdena darzitA kRtrimA sutArA / valitaH zrIvijayaH / kRtaM maNimantrAdikam / kSaNena vipannA sA / zrIvijayazca mUrchitaH saMzcandanAyupacAreNa jAtaH svasthaH / tAM cAdAya svayamapyArUDhazcitAyAm / prajvAlito jvalanaH / tadAnIM cAgatau dvau vidyAdharau / vidhyApitA tAbhyAM citA / palAyitA sATTahAsaM prtaarinnii| Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 triSaSTizalAkApuruSacaritram vismito rAjA kimetaditi / tatastAbhyAmabhihitam- AvAM vidyAdharapateramitatejaso'nucarau / tIrthavandanArthaM gacchadbhyAmAvAbhyAM hA nAtha ! zrIvijaya ! hA bAndhava ! amitateja ! ityAdIn svasvAmijAmivilApAn zrutvA zabdAnusAreNa gatvA dRSTo'zanighoSaH sutArAmapaharan / yAvadAvAmutkhAtakhaDgau taM hantumudyatau tAvatsutArayA proktam- bho bho vidyAdharau ! zrIvijayanRpaH pratAriNyA vaJcitaH san svavadhAyodyato'dhunA vrtte| tatastadantikaM gatvA tadrakSaNe yatnaM kurutam / na taM vinA'hamapi jIviSyAmIti / / tatazcintAparaH san zrIvijayastAbhyAmAtmanaiva saha nIto vaitADhye / kRtA sagauravaM prtipttirmittejsaa| dattAH prabhUtAH svvidyaaH| sammAnya ca svaputraiH samaM prahitaH potnpure| amitatejA api mahAjvAlAM vidyAM sAdhayitvA zrIvijayaM cAtmanA saha nItvA gtshcmrcnycaayaam| azanighoSazrIvijayayorjAtaM yuddhm| zrAntaH shriivijyH| pravRtto yoddhummittejaaH| praNazyA'zanighoSo'pAgbharatArddhasImAdrau tatkAlotpannakevalajJAnasyAcalabalamuneH samavasRtasya zaraNaM gtH| tatra ca jJAnino'tizayAdaprabhavantI vidyA vyAvRtyA'mitatejasaH svarUpaM kthitvtii| amitatejaHzrIvijayau gatau tatra jJAninaM vnditum| mArIco'zanighoSajananI ca pRSThataH sutArAM gRhItvA ttraagtau| abhinandana-jagannandana-jvalanajvaTyarkakIrtiprabhRtayo'pi cAraNarSayastatrAyAtAH / muninA kRtA dezanA prAviNyaM vinaye naye nipuNatA, prArabdhanirvAhaNe, vaicakSaNyamaharnizaM rasikatA, dAnAdike karmaNi / svazlAghAsu parAGmukhatvamapara-stutyAmanIrSyAlutA, dAkSiNyaprakRtitvamuttamatama-zrIdAyino'mI guNAH / / 170 / / (zArdUlavikrIDitam) ityAdidezanayA pratibuddhAH sarve / azanighoSaH samutthAya zrIvijayAmitatejasauM savinayaM praNamya svAvinayaM kSamayitvA sutArAM samarpayAmAsa / papraccha ca kevlinm| Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram bhagavan ! kutaH sutArAyAM me'nurAga iti / / kevalinA satyabhAmAbhavavRttAntaH savistaraM kathitaH / amitatejaso'pi zrISeNAdyAH prAgbhavA AgAminazca zrIzAntinAthabhavaM yAvat sarve savistaraM kathitAH / zrIvijayazca zrIzAntinAthasya prathamaH putraH prathamazca gaNadharo bhaviSyati iti kathitam / pratipanno'mitatejaH zrIvijayAbhyAM zrAvakadharmaH / azanighoSeNa gRhItaM vratam / zrIvijayamAtA svayamprabhA'pi pravrajitA / kevalinaM natvA gatAH sarve'pi svaM svaM sthAnam / / 115 anyadA'mitatejaH zrIvijayayornandanavanagatayorjJAninA SaDviMzatidinAvazeSamAyuH kathitam / tata svaM svaM sthAnaM gatvA caityA'STAhnikAdAnAdipUrvaM rAjyaM parityajyA'bhinandanajagannandanayoH pArzve pravrajya dvAbhyAmapyanazanaM gRhItam / zrIvijayena ca pitRvaibhavAdA''tmavaibhavaM hInaM smRtvA'rddhacakritvalAbhAya nidAnaM kRtam / samAdhinA ca dvAvapi mRtvA praNate kalpe viMzatisAgaropamAyuSkau devau jAtau / / I 1 jambUdvIpe pUrvavidehe ramaNIyavijaye zubhAyAM puryAM stimitasAgaro rAjA / vasundharA'nuddharA ca dve bhArye / praNatAdamitatejo jIvazcyutvA vasundharAyAH kukSAvavatIrNaH / ibhendU vRSabhaH sara iti catuHsvapnasUcita - balabhadrajanmA samaye jAtaH sutaH / kRtamaparAjita iti tasya nAma / zrIvijayajIvo'pi praNatAcyutvA'nuddharAyAH kukSAvavatIrNaH / siMhAbhiSekakumbhAbdhisUryAgniratnasaJcaya iti saptasvaprasUcitArddhacakrijanmA samaye jAtaH sutaH / kRtamanantavIrya iti nAma / prAptau dvAvapyanyonyaprItiM yauvanaM ca / rAjApi stimitasAgarasturagavAhyAlIM gataH sannudyAnaM praviSTaH tatra dRSTaH sAdhuH / pratibodhitastena dharmadezanayA / tato'nantavIryaM vinyasya rAjye svayaM svayamprabhamunisamIpe pravrajitaH / kRtamanuSThAnaprabhRtikam / ante punavirAdhitazrAmaNyo mRtvA jAtazcamarendraH / / Jain Educationa International anantavIryo'pi aparAjitena samaM rAjyaM pAlayannekena vidyAdhareNa. barbarIcilAtIti vidyAdvayaM zikSitaH / te ca siddhe satyau rambhAdibhyo'pyabhyadhikaM gItaM nRttaM(-taM) ca kurutaH / sAdhite vidhipUrvamanena / kurutazca te tadagre pratyahaM saGgItam / For Personal and Private Use Only Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 triSaSTizalAkApuruSacaritram tayozca tatprekSaNakSaNanirIkSaNAkSiptayorekadAbhyAgato nAradaH / tAbhyAM ca na tathA satkRtaH / tataH kupito nirgatya gato vaitADhye damitArenUpasya pArzve / satkRtya tena mahatyA pratipattyA dRSTaM kimapi kvApyAzcaryamiti pRSTaH / tenoktam- zubhAyAM puryAmanantavIryasya nRpasya gRhe sampratyapratimaM yAdRg barbarIcilAtyo saGgItamabhinayatastAdRg devaloke'pi nAstIti / tato damitAriNApi prahita: svadUtastadAnayanAyAnantavIryasamIpe / anantavIryAparAjitayozca prAgjanmArAdhitA iva siddhAH santi bhUyasyo vidyAH / dUtena yAcite ceTyau / tato'nantavIryAparAjitau ceTIrUpau bhUtvA tena samaM gatau / prArabdhaM svapratibaddhameva nATakam / paThitamupAdhyAyasthityA jalpanto'dbhutamAkSipanti hRdayaM, kecitkriyAyAM na tu, prINanti kriyayA ca ke'pi sarasAH syunev vAcA punaH / vAcApi kriyayApi ye'tisubhagAH, prArambhanirvAhayoye caikasthitayaH kva te sukRtino, dvitrA api kSmAtale / / 171 / / (zArdUlavikrIDitam) anyaJcavAgmI kazcidudArarUpakalitaH, kazcitprarohanmatiprAgalbhyaprasaro'sti ko'pi sukRtI, dAkSINyavAn kazcana / ekaikena guNena labdhamahimA, bhUyAn janaH prApyate, sarvaireva guNairnaraH paricito, nAnantavIryAt prH||172|| (zArdUlavikrIDitam) zRGgAraikarasA rasAtalabhujo, bhUyastamAH kSatriyA, dvitrAstyAgakalAsu zauryasurabhiH, kazcid bhaved vA na vaa| AmUlAd guNasaJcayena ghaTito, rAjIvavad bhAnuvat, tejodhAma na nAma so'sti bhuvane, yo'nantavIryAt paraH / / 173 / / (zArdUlavikrIDitam) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram 117 evaM ca vAraM-vAramanantavIryaguNAnAkarNayantI damitAreH kanyA samIpopaviSTA kanakazrIrjAtA zrutAnurAgahatahadayA / abhilaSati sma cetasi yadi mAmapahRtya ko'pi tadantikaM prApayatIti / anantavIryo'pi tadabhiprAyamabhijJAya gItAntareSvapavAryApavArya sa evAhaM rUpAntaritastvadapahArAyaivAgato'smIti taJcetasi nivezya vaikriyavimAnamArUDhaH prakaTameva tAmapahRtya samamaparAjitena ca pracalitaH svasthAne / damitAriNA ca pRSThataH preSitAH svsubhttaaH| te ca tena vinAzitAH / tataH svayamAgatya damitAriH pravRtto yoddhaM tAbhyAM saha / tayozcotpannAni ratnAni / damitAriNA kSINAstreNa kSiptaM cakram / tenaiva cakreNAnantavIryastaM jaghAna / jAtau tau balArddhacakriNau / muktA divo devaistacchirasi puSpavRSTiH / / tataH zAzvatatIrthAni vanditvA vaitADhyato nivartamAnau tau varSopavAsinaM mahAjJAninaM munimekaM vavandAte / zrutA ca taddezanA / samaye ca pRSTaM kanakazriyAbhagavan ! kathaM me pitRbandhuviraha iti / muniruvAca ___ dhAtakIkhaNDe prAgbharate zaGkhapuraM nAma graamm| tatra zrIdattA nAma daridrAstrI / sA bhramantI gatA zrIparvate / dRSTastatra satyayazA nAma mahAmuniH / zrutA tasya deshnaa| upadiSTaM tena dharmacakravAlaM nAma tasyAH tapaH tasmiMzca dve trirAtre saptatriMzadahAni caturthaM kAryamiti / taJca tapaH sabahumAnaM pratipadya gatA sA svagrAme / prArabdhaM ca taptum / tapaHprabhAvAcca samuditaM tadIyaM lAbhodayaM karma / patitastad gRhaikadezaH / madhyAnnisRtaM suvarNam / vizeSatastataHprabhRti caityapUjAdAnAdikaM kartuM pravRttA / kiyatyapi gate kAle jAto vipariNAmastasyAH kimasya dharmasya phalamasti na veti / vicikitsAmanAlocya sA mRtA / jambUdvIpe pUrvavidehe vaitADhye zivamandirapure kanakapUjyo raajaa| vAyuvegA tadbhAryA / tayoH putro'haM kIrtidhara iti nAmnA / anilavegA me patnI / tatkukSijAto'rddhacakrI damitAriH mayA ca damitAriH rAjye nyasya gRhItaM vratam samutpannamadyaiva me kevalajJAnam / sA ca zrIdattA mRtvA tvaM kanakazrIrjAtA / vicikitsAphalaM cedaM nAnAdukhaivipariNamati, te pitRbandhuvirahazca tvayAnubhUta eveti|| Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram tataH pratibuddhA sA / viraktA ca kAmabhogebhyaH / anujJApitau tayA balArddhacakriNau tAbhyAM ca zubhAyAM gatvA tvAM pravrAjayiSyAva ityuktam / munimanujJApya gatau saparicchadau shubhaayaam| jAtastatrArddhacakritvAbhiSeko'nantavIryasya / anyedyuzca samavasRtastatra svayamprabhajinaH / gatau tau vanditum / zrutA taddezanA / mahAvibhUtyA ca pravrAjitA kanakazrIH / sA ca kanakAvalyAdIni dustapAni tepe tapAMsi / nihatya karmASTakaM samprAptA ca zivam / anantavIryo'pi svAyuHprAnte krUrAdhyavasAyo mRtvA prathamAM pRthvIM gataH / aparAjitazca rAjJAM SoDazasahasryA saha pravrajya mRtvA cA'cyutendro jAtAH / 6-7 / 1 198 I jambUdvIpe vaitADhyottara zreNyAM gaganavallabhe pure vidyAdharapatirmeghavAhano rAjA / meghamAlinI bhAryA / anantavIryajIvaH prathamanarakAduddhRtya tasyAH kukSAvavatIrNaH / samaye jAtaH sutaH / kRtaM meghanAda iti nAma / prAptayauvanazca pitrA sthApito rAjye / sa ca zreNidvayarAjyAnyAtmAyattAni sarvANi cakAra / dazottaraM dezAnAM zataM vibhajya putrANAM pradattavAn / anyadA gato'sau prajJaptividyayA mandarAdrau / nandanavanacaityAnAM ca pUjAM kartuM pravRttaH / tadAnIM ca tatrAyAtA kalpavAsino devAH / prAgbhavasauhArdAccA'cyutendrastaM dRSTvA svamajJApayat / prAbodhayacca tam / tatraivA'maragurunAmnazcAraNamuneH samIpe pravrajitaH / ekadA nandanagirizikhara ekarAtrikI pratimAM pratipadya sthitaH kAyotsarge / prAgjanmavairiNA cAzvagrIvajIvena prAptadaityatvena dRSTastathAsthitaH saH / kRtAzcopasargAH / mahAtmanA ca tena samyagadhisoDhAH sarve'pi / gato daityaH / evamanyAnapi parisahopasargAnadhisahya paryante cAnazanaM kRtvA samAdhinA mRtvA'cyutendrasAmAniko jAto devaH / / jambUdvIpe prAgvidehe maGgalAvatIvijaye ratnasaJcayAyAM puryAM kSemaGkaro rAjA / ratnamAlA bhAryA / aparAjitajIvo'cyutendraH cyutvA tasyAH kukSAvavatIrNaH / caturdazamahAsvapnAH paJcadazaM vajraM ca ratnamAlayA svapne dRSTam / samaye ca jAtaH putraH / svapne vajradarzanAd vajrAyudha iti kRtaM pitRbhyAM nAma / prAptatAruNyaH pariNItavAn lakSmIvatIM nAma rAjaputrIm / meghanAdajIvo'pyacyutAcyutvA lakSmIvatyAH kukSAvavatIrNaH / Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram 119 samaye jAtaH sutaH / sahasrAyudha iti ca kRtaM nAma / prAptatAruNyazca kanakazriyaM rAjaputrIM pariNItavAn / kiyatyapi gate kAle sahasrAyudhasya jAtaH putraH / kRtaM mahAbala iti nAma / vajrAyudhazca bAlyAdapi jinadharmabhAvitAtmA dRDhasattvazca / ekadA kSemaGkaramahArAjaH putrapautra mantribhiH parivRtaH svasabhAyAmAsIno yAvadasti tAvadekaH suraH sahasaivA''yAtaH / solluNThavacanairdharmanindAM ca kartuM pravRttaH / tato vajrAyudha-kumAreNoktam kaH kilbiSaitridazatAM samupAgato'sti, ko vA gato'sti narake sukRtAni kurvan / pazyan purAtanazubhaM nijamAtmano'pi, kiM nAsti dharmaphalamityasakRd brviissi||174|| ___ (vasantatilakA) ityAdipratyakSalakSayA yuktyA pratibuddhaH saH / tataH sa devo divyAlaGkaraNastamabhyarthezAnedrakRtAM tava samyaktvasthairyaprazaMsAmasahamAnaH parIkSArthamAgato'hamityudIrya hRSTaH san gataH svaM sthAnam / / ekadA vasantotsave lakSmIvatIpramukhAntaHpurIsaptazatIparivRto gato bAhyodyAne kumAraH / yAvad vApyAM jalakrIDApravRtto'sti, tAvadAgataH prAgjanmavairI damitArijIva: prAptadevatvo vidyudaMSTrA'bhidhaH / krudhAbhidhAya saparivArasyA'pi kumArasyopari parvatamekamutpATya kSipraM cikssep| nAgapAzaizcai caraNayorbabandha / kumAreNApi vajramuSTyA hatvA sarvato'pi sa parvato nIto vizarArutAm / vicchoTitAzca nAgapAzAH / tadA ca videhacaityAni vanditvA vyAvRttena dRSTaH zakreNa / bhAvI tIrthakara iti pUjitazca / / kSemakaranRpasya sArasvatAdidevaiH kRtaM samayanivedanam / pratipannacAritrazcotpannakevalajJAnaH pravRtto bhavyaprabodhane'sau / vajrAyudhasyApi cakraprabhRtInyutpannAni cturdshrtnaani| sAdhito'nena SaTakhaNDo'pi maGgalAvatIvijayaH / yauvarAjye Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 triSaSTizalAkApuruSacaritram sthApitaH sahasrAyudhaH / ekadA sthAnopaviSTe cakriNi gaganAd vidyAdhara eka sahasaivAgatya zaraNaM prapannaH / tanpRSThatazcaikA nAyikA puruSazcaikaH, tayostasya vadhaM vidhitsatozcakriNA'vadhijJAnena jJAtvA proktam- bho ! bho ! zruNutaM madvacanam / / jambUdvIpa airAvate kSetre vindhyapure vindhyadatto raajaa| sulakSaNA patnI / nalinaketustatsutaH / tatra ca dharmamitro nAma saarthvaahH| zrIdattA tasya bhaaryaa| dattaH sutH| tatpatnI prabhaGkarA / anyedhurudyAne nalinaketunA kumAreNa svadayitena samaM tatra krIDantI dRSTA prabhaGkarA / tato'pahatya tenA'nyatra nItA sA rantum / tadviraheNa jAtazconmatto dattaH / bhramatA ca tena dRSTaH sumano'bhidhAnaH kevalI / taddezanayA vyAvRttaM tasya caitanyam / virakto bhvaat| pravrajya samAdhinA ca mRtvA pUrvavidehe sukacchavijaye vaitADhye svarNatilake pure vidyAdharendramahendravikramAnilavegayoH putro jaatH| tasyAjitasena iti kRtaM nAma / samaye sAdhitAstena vidyAH / itazca vindhyadatte mRte nalinaketurjAto raajaa| ciraM rAjyaM prapAlyA'nte pravrajyA'STakarmanirmUlanAt siddhaH / prabhaGkarApi dIkSAM vinA cAndrAyaNaM tapastaptvA mRtvA ca jambUdvIpe videhe sukacchavijaye vaitADhye zuklapure vidyAdhararAjazukladattayazodharayoH putrasya pavanavegasya tavaiva sukAntAyAM patnyAM putrIyaM zAntimatIti nAmnA samutpannA / sa ca dattajIva evaa'ymjitsenH| tato'nena prAgjanmasnehAdiyamadya vidyAM sAdhayantI hatA / tato mA kupastvamiti / etaccAkarNya pratibuddhAstrayo'pi kSamayAmAsuH parasparamAzu / punazcakravartinA proktam- zAntimatI sahitau yuvAM vratI bhaviSyathaH / zAntimatI mRtvezAnendro bhaviAta / yuvAM ca zivaM prApsyathaH / bhavadvapurmahimAnamIzAnendro'yaM kariSyatIti / evamatItamanAgataM ca jJAnamatizAyi zrutvA sarve'pi camatkRtAH / te ca viraktamanasaH tadAnImeva gatvA kSemaGkaratIrthakarapArzve pravrajitAH / kRtaM ratnAvalItapaH / mRtvAnazanapUrvaM zAntimatIzAnendro jAtaH / tAvapi kevalI bhUtvA siddhau / tadvapurmahimezAnAdAgatyezAnendreNa svayaM kRtaH / / sahasrAyudhasyApi jayanAdevyAM putro jAtaH / svapne kanakazaktidarzanAt Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram 121 kanakazaktiriti kRtaM nAma / prAptastAruNyam / pariNItavAn kanakamAlAkhyAM rAjaputrIm, dvitIyAM ca mazakyasArapurasvAmino'jitasenanRpasya priyasenAkukSijAtAM vasantasenAm / iyaM cAgre'pi kanakamAlAyAH sakhyA''sIt / tasyAzca pariNayanena pitRSvasrIyo bhrAtA ruSTaH / ekadA kanakazaktirekAkI viharannudyAne naramekamutpatantaM nipatantaM ca ddrsh| papraccha ca kaarnnm| tenoktam - mama vismRtaM padamekaM vidyAyAH / kumaarennoktmptth| tena padahInA paThitA / padAnusAriprajJeNa kumAreNa sampUrNIkRtya pAThitaH saH / tenApi sarvA api vidyAH svakIyAH kumArasya pradattAH / vasantasenAyAzca paitRSvasrIyaH kanakazakteraprabhavan lajjayA saMnyasya mRtvA himacUla iti nAmnA devo jAtaH / kanakazaktirapi bhAryAdvayasahito himavagirau vipulamatipArzve pratibuddhaH pravavrAja / ekadA siddhipade girau pratimAsthaH kanakazaktimunirhimacUlena sureNa vividhairupasagaiH kadarthitaH / muninApi samyagadhisahya kSapitAni ghAtikarmANi / tatkAlaM samutpannaM kevalajJAnam / samAyAtAH kevalimahimAnaM kartumamartyAH / vilakSIbhUya gataH saH / / / anyadA sahasrAyudhaM rAjye nyasya zrIvajrAyudhaH kSemaGkaratIrthapArzve rAjJAM rAjJInAM ca catuHsahastrayA sutAnAM ca saptatyA saha pravrajitaH / anyadA siddhi garau gatvA vairocane stambhe vArSikIM pratimAM sthitaH / tatazcAzvagrIvasutau maNikumbhamaNiketU kRtabAlatapaHprAptAsuratvau amitatejobhavavairAdAgatya vajrAyudhamunervividhAnupasargAn kartuM pravRttau / sa ca mahAsattvatayA yadyat purA parajaneSvasukhaM tvayaiva, kSetreSu bIjamiva ropitamAtmano'sti / tattat phalaM prakaTayiSyati mA sma jIva, klIbo bhavaH pramuditastvamabhUstadA yat / / 175 / / ( vasantatilakA) ityAdi bhAvanayA samyagadhisehe / tadAnIM ca taM vandituM rambhAtilottamAprabhRtayo devyaH samprAptAH / tAbhirvitrAsito'sau / / sahasrAyudho'pi pihitAzravamunipArzve pradattasutarAjyaH pravavrAja / ekadA Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 triSaSTizalAkApuruSacaritram militau dvAvapi munI vajrAyudhasahasrAyudhau pitRputrau / tato'tisaMvegaraGgAdaGgamapyutsraSTukAmau gatAvISatprAgbhAragirau / tatra pAdapopagamanamanazanaM kRtvA samAdhAnena mRtvA ca dvAvapi tRtIye graiveyake paJcaviMzatisAgaropamAyuSau devau jAtau / / 8 / / 9 / / jambUdvIpe prAvi puSkalAvatIvijaye puNDarIkiNyAM ghanaratho rAjA priyamatirmanoramA ca tasya dve bhAyeM / tRtIyAd graiveyakAcyutvA vajrAyudhajIvaH priyamatyAH kukSAvavatIrya putro jAtaH / svapne meghadarzanAd megharatha iti kRtaM nAma / sahasrAyudhajIvo'pi tatazcyutvA manoramAyAH kukSAvavatIrya putro jAtaH / rathasvapnadarzanAd dRDharatha iti kRtaM nAma / dvAvapi prAptau yauvanaM kalAkalApaM ca / / ekadA sumandirapurasvAmino nihatazatrunRpasyAmAtyaH sametya ghanarathaM rAjAnaM vijJaptavAn- deva ! matsvAminastanayAdvayaM kumAramegharatho, dRDharathakumAraH punarekAM kanyAmudvahatAmiti / tataH sammAnya taM rAjJA prahitau pradhAnaparivArau kumArI sumandiraM puraM prati / gacchatozca tayoravAntare surendranRpadUtaH sametyA'smaddezamadhye na gantavyamiti provAca / tAbhyAmapyuktam - nAnyadIyo'yaM dezaH / yadyanyo'pi svAmyasti tadA sa sametyAvAM nivArayatviti / tatastadvacanakupitaH samAyAtaH sarvAbhisAreNa surendradattaH / yudhyamAnazca jitaH tAbhyAm / gRhItaH pAtayitvA nItastasyaiva pure / ghoSitA tatra nijAjJA / tataH sahaiva nItaH sumandiraM puram / mahatyA ca pratipattyA nihatazatruNA kAritau tau svaputrINAM pANigrahaNam / priyamitrA manoramA ca megharathena pariNIte / sumatizca dRDharathenodRDhA / sagauravaM sammAnitau visRSTau ca tau pracalitau svanagarIM prati / Asannapurazca sthApitaH surendradattastathaiva sve rAjye / samprAptau prAptAbhyadhikapratApasiddhivaibhavau svaM puram / dAnabhogasukhamayaM kAlaM gamayataH / jAtaH priyamitrAyA nandiSeNo nAma putraH / manoramAyAzca jAto meghaseno nAma sutaH / sumatyAzca rathaseno nAma saJjAtastanayaH / / 1 ekadA mahArAjaghanarathe megharathadRDharathAdiparivArasahite sabhAmadhyamadhyAsIne susenA nAma vezyA kukkuTamekamAdAya samAyAtavatI / vijJaptaM tayA - deva ! yadyayaM madIya kukkuTo'nyaiH kukkuTairjIyate tadA dInAralakSamahaM dadAmIti bhaNitvA mukta sabhAyAM Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram kukkuTaH / tato rAjJA paThitam kSetraM kalatramapi nAtra virodhahetunaivAtmano vijayataH phalamasti kiJcit / pakSakSayaH kimaparaM kalahaH kuTumbe, niSkAraNo raNarasastava tAmracUDa ! / / 176 / / (vasantatilakA) 123 tatazca manoramayA svakukkuTaH samAnItastena saha yodhayitum / yudhyamAnayozca tayordhanarathena rAjJA jJAnatrayadhareNoktam- anayormadhyAdeko'pi na jeSyate (-ti)| zruNuta prAgbhavavRttamanayoH || Jain Educationa International prathamaM dvau vANijakau mahArambhau nirdayau parasparaM yuddhvA mRtvA gajau jAtau ! tatrApyanyonyaM yuddhvA mRtvA ca mahiSau saJjAtau / tato'pi prAgvad mRtvA meSau jaatau| tatazca mRtvA kukkuTAvimAvutpannau / anayorbhavAntaravairamasti, tato dvayorapi na jaya iti / tato megharathakumAreNoktam- deva ! na imAvekAkinau kintu vidyAdharAdhiSThitau staH / tathA hi- dhAtakIkhaNDe pUrvairavate vajrapure'bhayaghoSo rAjA / suvarNatilakA bhAryA / vijayo vaijayantazca dvau putrau / anyadA vasantartI sAntaHpure rAjanyudyAnaM gate zaGkhaputrI pRthvIsenAkhyA rAjJI samAkarNya munidezanAM pratibuddhA pravrajitA ca / rAjApi tataH prabhRti bhAvitamanA dAnAdidharmarato'nantanAthapArzve vijayavaijayantAbhyAM saha pravrajito'rhadbhaktyAdibhiH sthAnaistIrthakarakarmopArNya mRtvA cA'cyute gataH / tatazyutvA puNDarIkiNyAM hemAGgadavajramAlinyAM putrastIrthakarastatra bhavAn ghanaratho jAtaH / vijayavaijayantau ca jambUdvIpe vaitADhye svarNapure garuDaveganRpadhRtisenayozcandra- tilakasUryatilakanAmAnau putrau jAtau / tau ca jJAninaH pArzvAt prAgbhavapitaraM tatrabhavantaM jJAtvA bhavaddarzanopAyaM kukkuTazarIrasaGkramaNaM kRtvaitau samAyAtau / imau ca ito gatvA pravrajya ca setsyataH / imAM kathAmAkarNayantau kukkuTAvapi pratibuddhau / samyaktvamanazanaM ca zrIghanarathapArzve pratipadya mRtvA vyantarau jau / tau ca tatkAlaM vimAnaM vikRtya samprAptau megharathasamIpe / svavRttAntaM For Personal and Private Use Only Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 triSaSTizalAkApuruSacaritram kathayitvA saparivAramapi megharathaM vimAnamAropya sadvIpasAgarAM vasundharAM vilokayituM tIrthAni ca vandayituM nItavantau / sarvaM pradarzya svasthAnamAnIya svarNaratnavRSTiM ca kRtvA jagmatuH svaM sthAnam / / 1 zrIghanaratho'pi pravrajya tIrthaM pravartya kSINAzeSakarmA siddhiM prAptaH / megharatho'pi rAjyaM pAlayannekadA priyamitrayA priyayA samaM gatvA sabhAyAM saGgItaM kArayitumupaviSTaH / tadAnIM ca bhUtairAgatya kRtaH pUrvaraGgaH / tatazca vimAnastho vidyAdhara ekaH sabhAryaH san sametya kSamayitvA cAgataH / tataH priyamitrayA pRSTam - kimetadAzcaryAntaramiti / tataH megharathaH provAca- puSkarArddhabharate saGghapure rAjyagupto nAma dusthita eka: kulaputrakaH / zaGkhikA nAma tatpatnI / tAbhyAmekadA saGghagirau gatAbhyAM samavasRtakevalipArzve pratipanno jinadharmaH / kRtaM ca dve trirAtrike triMzat trirAtrANi iti dvAtriMzatkalyANaM tapaH / sarvaguptamunipArzve pravrajyA''cAmlavardhamAnaM tapaH kRtm| samAdhinA ca mRtvA dvAvapi brahmaloke devau jAtau / tato'pi cyutvA jambUdvIpe bharate vaitADhye'lakAyAM vidyudrathanRpamAnasavegayoH putraH siMharathanAmA jAtaH kulaputrakajIvaH / vegavatInAmnA cA'sya patnI / vidyudrathastaM rAjye'nyasya pravrajya ca karmakSayAt siddhaH / siMharatharAjA'pi vimAnArUDhastIrthakaraM vanditvA vyAvartamAno nabhasi mamoparyAgataH / skhalitamasya vimAnam / tataH kopAd mAmutkSeptumasau pravRtto mayA 1- upavAsatrayaM kRtvA, dvAtriMzadupavAsakAH / ekabhaktAMtarAstasmAdupavAsatrayaM vadet // 1 // / batrIza upavAsa vaDe jaNAtAM kalyANakone 'batrIzakalyANaka' kahe che. temAM prathama aTkama karIne pAraNuM ka2vuM, pachI ekAMtarA ekAsaNAnA pAraNAvALA batrIza upavAsa karavA tathA cheDe aTkama karIne pAraNuM karavuM. ema karavAthI A tapa ADatrIza upavAsa ane cotrIza pAraNA vaDe eTale boMtera divase pUrNa thAya che. A tapanu phaLa tIrthaMkaranAmakarmanI prApti thAya te che. A sAdhu tathA zrAvakane ka2vAno AgADha tapa che. A tapa jaMbUdvIpamAM rahelA mahAvidehamAM utkRSTa kALe thayelA 32 prabhunA kevaLajJAna prAptirUpa kalyANakanA ArAdhana saMbaMdhI jANavo. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 125 triSaSTizalAkApuruSacaritram ca vAmena doSNA smaakraantH| tato virasaM rasitvA mAmevAnunayAya saGgItakaM kAritavAnasau / kSamayitvA mAM gtH| svasthAne gatvAsau putra rAjye nyasya matpitustIrthakarasya pArzve pravrajya karmakSayAt setsyatItyasya vRttAntaH / / anyadA pauSadhazAlAyAM dharmaM vyAkhyAnayataH sato megharathanRpasyotsaGge bhayatrastaH pArApata eka: papAta / manuSyavAcA svasyA'bhayaM tasmin yAcamAne mA bhaiSIriti pratipannaM megharathanRpeNa tadrakSaNam / kSaNAJca muJca muJca madbhakSyamamumiti bruvANastasyAnumArga caagtH| zyenaH / proktaM rAjJA- nAyaM zaraNyaH samarpyate / tavApi paraprANApahArAdAtmavapuHpoSaHzoSa eva paarmaarthNn| kiJca kSudho nirodhaH kriyate svamRtyo-nivRttaye sarvajanena tAvat / kRtyaH sa cedanyavadhena yaistat ta eva bhUtapralayo na cAnyaH / / 177 / / ___(upajAtiH) yadi cAvazyaM nainaM vimuJcasi tadA madaGgamAMsaM bhakSayeti / tenA'pyastviti prokte rAjJA tulAyAmekataH pArApato'nyataH svAGgAdutkRtyotkRtya prakSiptaM mAMsam / divyazaktyA tasmin laghayatyapi mAMsam, na manAgmAtramapi rAjA viramati dInamanAzca na bhavati / tataH pratyakSIbhUya devaH provAca bhavadguNAnAM payasAmivAbdheH, kaH pAramApnoti nirIkSyamANaH / teSAmupayeva taranti tRNyA, iva prazaMsAzca marutvato'pi / / 178 / / (upajAtiH) anyacca alpo'pi jantuH paripIDito yai ste'pyenasAM yAnti paraM na paarm| 1 laghayati-nAmadhAtuH / / 2 tRNapuJjaH / / 3 indrto'pi|| Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 triSaSTizalAkApuruSacaritram pAtraM pavitraM tu nipIDitaM yaisteSAM kva zuddhiH? kva zivaM? kva saukhyam ? / / 179 / / (upajAtiH) aparaM ca vinoda ityanyajaneSu duHkhaM, duHzikSitAH ke'pydhiropynti| hRSTAzca kecit pradizantyanujJAm, yAsyanti dhik te kva nu durviniitaaH?||180 / / (upajAtiH) ityAdinA duSkRtagahIM kRtvA saMhRtya sarvavikRtaM sajjazarIraM ca rAjAnaM kRtvA tvAmIzAnendre prazaMsatyahamasahamAnastvatparIkSArthamAgataH kSantavya eva madIyo'yamavinaya ityudIrya ca gato devo divm|| pRSTamamAtyAdibhiH- kimanayoH zyenapArApatayorvairakAraNam ? kuto vA devasya devenA'nena kssttmaahitmiti| provAca rAjA- padminIkhaNDe pattane sAgaradattasya putrau dhano nndnshc| vANijako vaNijyArthaM gatau deshaantre| upArjitAni prAjyAni rtnaani| ekasya ca ratnasya kRte jAtastayoH parasparaM klhH| pravardhamAnakaSAyau dvAvapi yuddhvA mRtvA ca jAtau khgaavetau| ityanayorvairAnubandhaH / devajIvazca mayA'parAjitabhave damitAriyo hataH so'yaM bAlatapaHprabhAvAdasmatprazaMsAmasahamAnaH samAgatya mama kaSTaM jnitvaaniti|| - zyenapArApatAvapi tadAkarNya jAtismaraNena saJjAtapratyayau vairAgyAt samyaktvapUrvamanazanaM pratipadya samAdhinA mRtvA ca jAtau bhuvanapatI devau / megharathanRpo'pi khagayormRtyunA vizeSodbhUtavairAgyaH pratimAmAsthAya sthitH| punarapIzAnendreNa tasya dhyAnanizcalatAviSayA kRtA prazaMsA / tataH surUpA'tirUpA ca tanmahiSyau megharathanRpasya pratimAsthasya kSobhAyopasargAn krtumaajgmtuH| svazaktisAmagrayeNApi tatsamAdhi bhanumapArayantyau ca te parasparamUcatuH Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 127 triSaSTizalAkApuruSacaritram 127 tapaHkRzatamavapurmanasi vismRtiyoSitAm, purANamunisatkathAzrutirazIlalIlojjhanam nijendriyajayaH zamo gatakaSAyatA dhyAnami-. tyamISu kila hetuSu sphurati kAmanA kApi n||181|| (pRthvI) ayaM ca kAraNakalApaH sampUrNaH sAdhunAmeva sampattimarhati / asya punargArhasthyasaukhye'pyanyaiva kApilipi(?)rityudIrya vyarthIbhUya ca jagmatuH svaM sthaanm|| anyadArhan zrIghanarathastatra smvsRtH| tato megharathanRpaH putre meghasene rAjyaM rathasene ca yauvarAjyaM nidhAya dRDharathena putrANAM saptazatyA rAjJAM catuHsahasrayA ca samaM pravrajitaH / dustapaM tapastaptvA tIrthakaranAmakarmopAW pUrvalakSaM yAvat pravrajyAM prapAlyA'mbaratilakagirau dRDharathena samamanazanena samAdhinA ca mRtvA sarvArthasiddhavimAne trayastriMzat sAgaropamAyuSkau dvAvapi jAtau devau / / 10-11 / / jambUdvIpe dakSiNabharatArddha kurukSetre hastinApura ikSvAkuvaMzyaH zrIvizvaseno rAjA / acirAdevI paTTarAjJI / sarvArthasiddhavimAnAd bhAdrapadakRSNasaptamyAM bharaNyAM cyutvA megharathanRpajIvo'cirAdevyAH kukSAvavatIrNaH / jyeSThakRSNatrayodazyAM bharaNyAM caturdazasvapnasUcitArhajjanmA svarNavarNo mRgalAJchanazcatvAriMzaddhanurmAno varSalakSAyurjJAnatrayadharaH sarvalakSaNasampUrNaH samaye jAtaH putraH / tadAnIM nArakA api sukhamavApuH / janmotsavazca prAgvat / garbhasthaprabhau cirakAlajamazivaM rogAzca sarve'pyupazamanti sm| tataH zAntiriti prabhoH pitRbhyAM nAma kRtam / / ___ prAptatAruNyazca pitrA yazomatIprabhRtInAM rAjakanyAnAM kAritaH paannigrhnnm| paJcaviMzatyabdasahasrAnte'bhiSiktaH pitrA rAjye / svayaM cA'zvasenanRpaH svakAryasAdhako jAtaH / dRDharathajIvo'pi sarvArthasiddhAcyutvA yazomatIkukSAvavatIrNaH / samaye ca cakrasvapnasUcitottamatvaH putro jAtaH / kRtaM cakrAyudha iti nAmAsya / prAptayauvanaH pradhAnarAjaputrI pariNAyito mahotsavena / prabhorathAyudhazAlAyAM paJcagvazatyabdasahasrAnte Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 triSaSTizalAkApuruSacaritram samutpannaM cakraratnam / tataH sAdhitaM tena SaTakhaNDamapi bharatakSetram / jAtastasyaiva hastinApure cakravartitvAbhiSekaH / / paJcaviMzatyabdasahasrI yAvaJcakravartitvapadaM prapAlya dattvA sAMvatsarikaM dAnaM kRtaSaSThatapAH zakrAdikRtani:kramaNotsavaH sahasrAmravaNe gatvA jyeSThakRSNacaturdazyAM bharaNyAM pazcime'hni vayasi ca nRpasahasreNa samaM zakranyastadevadUSyadhArI kRtapaJcamuSTika kezotpATaH prabhuH sAvadhaM mayA nirastamiti cAritraM pratipannavAn / samutpannaM manaHparyayajJAnaM prabhoH / zakro'pi kSIrAbdhau kSiptvA prabhukezAn kRtanandIzvarayAtraH samprAptaH svaM sthAnam / dvitIyadine mandirapure sumitranRpagRhe paramAnena cakAra prabhuH pAraNam / vasudhArAdipaJcadivyAnyAviSkRtAni devaiH / anAsIno'zayAnazca dvAdazamAsAn (?) yAvadanyatra vihatya punarapi tasminnevodyAne sametya nanditarutalasthaH kRtaSaSThatapAH pauSazuddhanavamyAM bharaNyAM kSINaghAtikarmA pUrvAhne kevalajJAnamutpAditavAn / samavasaraNAdikaM ca praagvt| samAyAtAH zakrAdayazcakrAyudhanRpaprabhRtayazca / kRtA prabhuNA dezanA nityatvAMbumaruH sukhAdrikulizaM vairasyakandAmbudaH, khedAmbhojaladhiH parAbhavatarudroNIvasantAgamaH / zreyaHsambhavavindhyabhUdharasamullAsaikakumbhodbhavaH, ke saMhartumalaM bhavo na bhavavajAgarti tajAgrata / / 182 / / (zArdUlavikrIDitam) ityAdyAkarNayatAM jAtaH prAjyAnAM janAnAM pratibodhaH / cakrAyudhanRpeNa ca putraM kurucandraM rAjye nyasya nRpANAM paJcatriMzatA samaM gRhItaM vratam / anyaizca bhUyobhirjanaiH pratipannaM pravrajyAsamyaktvAdikam / prabhuNA'pi sthApitAzcakrAyudhAdayaH SaTtriMzad gnndhraaH|| prabhutIrthe garuDo ykssH| sa ca gajastho'sitaH sUkaramukho bIjapurAbjabhRdakSiNadordvayo nkulaaksssuutrivaambhujyugmH| nirvANI shaasndevtaa| sA ca gaurA padmasthA pustakAbjabhRddakSiNadoryugA kmlkmnnddlumdvaambhujyugmaa|| Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram 129 evaM saparivAraparivRtaH prabhuranyatrA'nyatra vihRtya punarapyAgato hastinApure / tatra ca vanditvA samaye pRSTaM kurucandreNa rAjJA / bhagavan ! kena karmaNA mama rAjyaM sampannaM, pratidinaM ca paJcAnAM vastUnAM samAgamaH ? kena ca karmaNA teSAM madhyAdekasyApi vastuno bhogaM tyAgaM vA kartuM na labhe iti / prabhurapyuvAca- pUrvaM zrIpuranagarAt sudhano dhanapatirdhanadatto dhanezvarazceti catvAraH sodaraH / dhanopArjanArthaM droNasya karmakarasya zirasi zambalamAropya ratnadvIpe pracalitAH / mahATavItIragatAnAM ca teSAM truTitaprAyaM jAtaM zambalam / tatra ca dhyAnastho munirekaH parataTamAkramadbhistairdRSTaH / praNataH sabahumAnaM taiH cintitaM ca hRdaye / yadi kRtapAraNako muniraTavIM pravizati tadAyaM nakhidyate vayaM cottIrNAH- ityAlocya caturbhirbhaNito droNo, bhadra ! kAraya mahAmuniM pAraNamiti / tatastenAnumodamAnena cintitam svAmyAdezaH pezalo'pezalo vA, kAryaH sarvaH sevakairnirvicAram / sasyAd daivAt pezalazcet kathaJcit, tattadbhAgyaM kevalaM jAgarUkam / / 183 / / (zAlinI) I tato bhaktisAraM sAravastunA'nnAdikena tena kArito muniH paarnnm| mahAbhogaphalamupArjitaM tadA tena karma / teSAM ca ratnadvIpe gatAnAM sampannAni cintitAni ratnAni / svasthAnagatAnAM ca jAto manaH samIhitAbhyadhiko lAbhaH / dAnabhogaparAzca gamayanti te kAlam / paraM dhanezvaradhanapatI kiJcinmAyAbahulau svabhAvena / / / prathamaM ca droNako vipadya dAnaprabhAvAd hastinApurasvAminaH putraH kurucandra iti nAmnAtvaM jAtaH / tataH sudhanadhanadattau mRtvA kAmpIlye kRttikApure ca vasantadevakAmapAlAkhyau vyavahAriNaH putrau jAtau / dhanapatidhanezvarau ca mRtvA zaGkhapure jayantyAM ca madirAkesarAkhye vyavahAriNo putryau jAte / catvAro'pi krameNa prAptA yauvanam / kAmpIlyAd vasaMtadevo vyavahartuM jayantyAM gataH / kAmAyatane tena dRSTA kesarA / tayApi sa prekSitaH / prAdurbhUto dvayorapi snehAnubandhaH / anyonyapratipannavivAhau Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 triSaSTizalAkApuruSacaritram dvAvapyanurAgaparau dinAni gamayataH / anyadA zrutamidaM vasantadevena- yatkesarA varadattanAmne'nyasmai varAya pitrA pradattA / tataH kesarayA- tvAmevodvahAmi mriye vA tatraivodyAne iti kathayitvA tasya punarapi dhRtirutpaaditaa'sti|| evaM ca sati samprApto vivAhadivasaH / samprApto varadattaH pariNetum / tato vasantadevo'tyAkulatayA gatvA prathamamevodyAne vRkSazAkhAyAM svamudvandhya muktavAn / kSaNena mUrchitaH sa / bhavitavyatAvazena tatra paryaTatA kenApi puruSeNa dRSTastathAsthitaH / sahasaiva kSurikayA pAzamapAsya jalAdyaiH svasthIkRtya pRSTo maraNAdhyavasAyahetuH / kathitaH kesarAvRttAntastena / tato vasantadevenApi sa pRssttH| tataH sa provAcakRttikApuravAstavyaH kaampaalaabhidhaaNno'hm| zaGkhapure cUtanikuJjodyAne kAmAyatane mayA dRSTA knykaikaa| tayA'pyahaM dRSTaH / spRSTau dvAvapyanurAgeNa / tadAnIM cAlAnamunmUlya prasRto raajkunyjrH| palAyito dizo dizAM tasyA: pricchdH| tAM ca yAvad gajo gRhnnaati| tAvanmayA prahataH pecake / vaJcayitvA ca taM tAmAdAyA'nyatra nirbhaye sthAne niitvaa'hmmucm| tatrA'pyAyAtaH krii| tataH ko'pi kvApi gt| tataH prabhRti ca nAdau dhUmo na bhasmAnte, yasya prajvalataH sataH / lakSyo'GgazeSataH saiSa, virahAgnirdadAha mAm / / 184 / / tadupazamAya paribhramAmyaham / sAmprataM ca tvaM me mitram / tatastvatkAryAya tvariSye / / tatra cAyamupAya: / AvAM kAmAyatane sthAsyAvaH / sA ca sameSyati / tannepathyo'haM bhUtvA kesaraiveyamiti nirvikalpaistallokaH samaM tadgRhe gatvA kenApi vyAjena nirgamiSyAmi / tvaM tu kesarAM gRhItvA svecchaM gaccheriti / dvAbhyAmapi kRtaM tathA / kSaNAntare samprAptA kesarApi kAmapUjArthAm / vasantadevena kesarAsatkaM nepathyAdikaM kAmapAlAya dApitam / kAmapAlanepathyaM ca kAritA kesarA / dvAvapi nisRtya gatau samIhitasthAnam / kAmapAlo'pi kesarAveSo bhUtvA paJcanandigRhe 1 pucchmuule|| Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram 131 gtH| itazca kesarAyA mAtulasutA janyayAtrAyAM nimantritA satI madirAbhidhAnA zaGkhapurAt tatra samAgatAsti / sA ca kAmapAlasyAgrato bhUtvA raha iti vaktuM prvRttaa| bhagini ! kesare ! viSamaM vidhivilsitm| sarvathA na bhavati cintitam / tathApi tvaM dhanyaiva yayA hRdayavallabho janaH svadRgbhyAM dRSTaH sambhASitazca / mayA tvadhanyayA zaGkhapure hastivRttAnte dRSTvA svadayitaH punarna dRSTa iti / kAmapAlenoktam- mugdhe ! sa evAhaM kAmAyatanadRSTaH kuJjaravipattrAtA tava bhaviSyan bhartA mitrakAryAya kRtastrIveSa iti / tayApyupalakSya sasnehamAlokya bhaNitazca yAvat ko'pyatra nAnyaH saJcarati tAvaJcala / gamyate samihitaM sthAnamiti / gato'sau tayA saha / krameNa militAzcatvAro'pi hastinApure / sukhaM vilasanti tatra te / te ca pUrvabhavasnehena bhavataH paJcAnAM vastUnAmupAnayanaM kurvanti / tvaM ca tAnnopalakSavasi vyaktayA / samudAyArjitatvAcca vastUni nopabhoktuM labhase iti / etacca prabhuvacanamAkarNayatAM paJcAnAmapi saJjAtaM jAtismaraNam / tataH paJcabhirapi zrIzAntinAthapArzve pratipannaH shraavkdhrmH| rAjJA nItAzca catvAro'pi gRham / sodaryANAmiva teSAM praNayasAraM kRtA pratipattiH / tataH prabhRti ca samuditaiH paJcabhirapi kRto viziSTataro dharmaH / paJcA'pi jAtAH sugatisAdhakAH krameNa / / / prabhorapi sarvaparivAre sAdhUnAM dvASaSThisahasrAH / sAdhvInAM sahasrA ekaSaSThiH SaTzatI ca / caturdazapUrviNAmaSTazatI / avadhijJAninAM trisahasrI / manaHparyayiNAM catuHsahasrI / kevalinAM tricatvAriMzacchatI / vaikriyalabdhimatAM SaTsahasrI / vAdinAM caturviMzatizatI / zrAvakANAM dvelakSe navatisahasrAH / zrAvikANAM trilakSI trinavati shsraashc|| AsannamokSazca prabhurmunInAM navabhiH zataiH samaM sammetAdrau gatvA mAsikenAnazanenordhvastha eva jyeSThakRSNatrayodazyAM bharaNyAM nirvANasukhabhAga babhUva / mokSamahimA ca prAgvat / kaumAre maNDalikatve cakritve vratitve ca pratyekaM pratyekaM pnycviNshtivrssshsraaH| evaM prabhorvarSalakSamekaM sarvAyuH / zrIdharmanAthanirvANAt pAdonapalyanyUneSu triSu sAgaropameSu Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 triSaSTizalAkApuruSacaritram gateSu zrIzAntinAthasya mokSaH / / vidyotate hRdayavezmani yasya dIpraH, zrIzAntinAthasucaritramaNipradIpaH / tadarzanasya mahimA prasaran kadApi, vyAlupyate na khalu mohamahAndhakAraiH / / 185 / / (vasantatilakA) ------------- / / / zrIkunthunAthacaritram / / / kandarpadarpaharaNapravaNaM zarIram, zrIrdAnabhogasubhagA padamartyamaindram / niHzeSa eSa yadayatnanateH prabhAvo jIveSu valgati sa kunthujino'vatAd vaH / / 186 / / (vasantatilakA) jambUdvIpe prAgvidehe Avartavijaye khaDgipuryAM siMhAvaho rAjA rAjyaM kroti| anyedyuH sadasyAsIne tasmin rAjani mAtsaryAdekena janenAgatya nirdoSasyApi dUSaNamAropitam / tatazcintitaM rAjJA doSAnevo-aritumasakRt svAmabhijJAM rasajJAmibhyAnabhyarthayitumaparAn pANimuttAnameva / prajJAmajJA-nabhibhavitume-vAtmajanmApi pApmA rambhAyaivodvahati kila yo mUrtamenaH sa martyaH / / 187 / / (mandAkrAntA) ityAdibhAvanayA pravarddhamAnavairAgyaH sahasaivotsRjya rAjyaM pravrajitaH sNvrsuuripaave| duzcaraM tapazcaraNaM kRtvA'rhadbhaktyAdibhiH sthAnaistIrthakaranAmakarmopAyaM mRtvA ca samAdhinA sarvArthasiddhivimAne devo jaatH|| Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram 133 jambUdvIpe'traiva bharate hastinApure zUro rAjA / zrIH paTTarAjJI / zrAvaNakRSNanavamyAM kRttikAyAM siMhAvahanRpajIvaH sarvArthasiddhavimAnAccyutvA tasyAH kukSAvavatIrNaH / vaizAkhakRSNacaturdazyAM kRttikAyAM caturdazasvapnasUcitacakrabhRttIrthakRjjanmA svarNavarNacchagala- lAJchanaH paJcatriMzaddhanurmAnaH paJcanavativarSasahasrAyurjJAnatrayadharaH sarvalakSaNasampUrNaH putro jAtaH / janmotsavazca prAgvat / garbhasthe prabhau jananyA svapne kunthunAmA ratnasaJcayo dRSTaH / tataH pitRbhyAM kunthuriti kRtaM nAma / prAptatAruNyazca kArito rAjaputryA pANigrahaNotsavaM mahAvibhUtyA / varSANAM trayoviMzatisahasreSu sArddhASTamazateSu gateSu pitrA sthApito rAjye / etAvatsu ca varSeSvatikrAntaM`SvAyudhazAlAyAmutpannaM cakraratnam / sAdhitaM SaTkhaNDamapi bharatakSetram / jAtazcakravartitvAbhiSekaH / / pUrvoktameva kAlaM yAvaccakripadaM prapAlya sAMvatsarikaM dAnaM dattvA kRtaSaSThatapAH zakrAdikRtaniSkramaNotsavo vaizAkhakRSNapaJcamyAM kRttikAyAM sahasrAmravaNe gatvA pazcime'hni vayasi ca rAjJAM sahasreNa samaM zakranyastadevadRSyadhArI kRtapaJcamuSTikakezotpATaH sarvaM sAvadyaM mayA niSiddhamiti cAritraM pratipannavAn / mana:paryayajJAnaM cotpannaM prabhoH / kSirAbdhikSiptaprabhukezaH kRtanandIzvarayAtro gataH zakraH svasthAnam / dvitIye'hni cakrapure vyAghrasiMhanRpagRhe paramAnnena cakAra prabhuH pAraNam / vasudhArAdikaM tatrAvirbabhUva / SoDazAbdIM yAvadanyatra vihRtya punaH sahasrAmravaNamevAgataH prabhuH / tilakadrumatale kRtaSaSThasya prabhozcaitrazukla tRtIyAyAM kRttikAyAM ghAtikarmakSayAdutpannaM pUrvAhna kevalajJAnam / samavasaraNAdikaM ca prAgvat / samprAptAH zakrAdayaH / kRtA prabhuNA dezanA - anAdibhavasambhavA viSayavAsanA kApyasau, tathA kathamapIndriyairniviDamAtmano yojitA / yathAsya nizi nidrayA pratihatendriyavyApRte rapi sphuTamanidravadviSayapaJcakAsevanam / / 188 / / (pRthvI) ityAdidezanayA pratibuddhAH prAjyAH prANino jagRhuH sarvaviratiM dezaviratyAdikaM Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 triSaSTizalAkApuruSacaritram c| svayambhUpramukhAH paJcatriMzat sthApitAH prabhuNA gnnbhRtH|| prabhutIrthe ca gandharvo yakSaH / sa ca zyAmo haMsasthaH varadapAzidordvayaH / mAtuliGgAGkuzivAmabhujayugaH / balA zAsanadevI / sA ca gaurA mayUrasthA / zUlabIjapurakabhRdakSiNadordvayA mussnntthipngkjivaambhujyugaa|| sarvaparivAre ca prabhoH SaSTisahasrAH sAdhUnAm / sAdhvInAmeta eva SaTzatAdhikAH / caturdazapUrviNAM SaTzatI saptatiH ca / avadhijJAninAM paJcaviMzatizatI / manaHparyayiNAM trayastriMzacchatI catvAriMzaJca / kevalinAM dvAtriMzacchatI / vaikriylbdhimtaamekpnycaashcchtii| vAdinAM dvAsahasrA / zrAvakANAM lakSamekamazItyA nyUnaH sahasrazca / zrAvikANAM trilakSI ekAzItisahasrI c|| __AsannamokSazca munisahasreNa samaM sammetAdrau gatvA mAsamanazanena sthitvA vaizAkhakRSNapratipadi kRttikAyAmUddhvastha evA'kSayaM sukhaM muktau prbhurvaaptvaan| mokSamahimA ca praagvt| kaumAre rAjye cakritve vrate ca pratyekaM saarddhaassttmshtaatryoviNshtishsraaH| varSANAM paJcanavatisahasrAH prabhoH srvaayuH| zrIzAntinAthanirvANAdarddhapalyopame gate shriikunthunaathmokssH|| jAgarti yanmAnasakAnanAntaH, zrIkunthutIrthezacaritrasiMhaH / ahnAya tasmAd vighaTanta eva, kukarmamAtaGgaghaTAH samastAH / / 189 / / (indravajrA) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I triSaSTizalAkApuruSacaritram / / zrIaracaritram / / Jain Educationa International sampUrayatvabhimatAn sa manorathAn vaH zrImAnaro jinavaro'bhinavorakoyam / yaH sarvathA kuviSayaM nikhilaM niSedhya, sacakramIhitagatiM nayati kSaNena / / 190 / / (vasantatilakA) jambUdvIpe prAgvidehe vatsavijaye susImAyAM puryAM dhanapatirnRpo rAjyaM pAlayati / tadIyamaNDalIkenaikena svadeze samupahatAH / prajAstadantikaM samAyAtAMtAbhirvijJaptaM svadezAsau khyam / tato rAjJA cintitam anyAyena dhanADhyatA paravadhUsaGgAdvilAsotsavaH, kAruNyocitakArulokakalahAd dorvikramopakramaH / AdezaikavazaMvadasvaviSaya- grAmAkarolluNThana, vyApArAjjitakAzitAt kva kuzalaM yatredRzAH syurguNA: ? / / 191 / / (zArdUlavikrIDitam) 135 anenaiva dhyAnena prarUDhavairAgyaH sahasaiva rAjyamRtsRjya pravrajitaH / duSkaraM ca tapastaptvA'rhadAdisthAnakaistIrthakaranAmakarmopArjitavAn / caturmAsakopavAsapAraNe ca jinadAsazreSThinA kAritaH pAraNakam / evamanekatapaH paraH samaye samAdhinA mRtvA navamagraiveyake devo jAtaH / / jambUdvIpe bharate'sminneva hastinApure sudarzano rAjA / devInAmapaTTarAjJI / phAlgunazukladvitIyAyAM revatyAM navamagraiveyakAcyutvA dhanapatinRpajIvastasyAH kukSAvavatIrNaH / mArgazukladazamyAM revatyAM caturdazasvanasUcitatIrthakRccakrijanmA svarNavarNo For Personal and Private Use Only Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 triSaSTizalAkApuruSacaritram nandyAvartalAJchanastriMzaddhanUccazcaturazItivarSalakSAyurjJAnatrayadharaH sarvalakSaNasampUrNaH putro jAtaH / janmotsavazca prAgvat / svapne sauvarNArakadarzanAt prabhorara iti kRtaM nAma / prAptayauvanaH pradhAnarAjaputrIM pitrA mahotsavapUrvaM pariNAyitaH / janmato varSANAmekaviMzatau sahasreSu gateSu pitrA'bhiSikta rAjye / etAvatazca kAlasyAnte'strazAlAyAM ckrrtnmutpnnm| anyAnyapi trayodazaratnAni yathAsthAnamutpannAni / sAdhitaM lIlayaiva SaTkhaNDamapi bharatakSetram / / pUrvoktamevakAlaM cakritve'tikramya sAMvatsarikaM dAnaM dattvA kRtaSaSThaH zakrAdikRtaniSkramaNotsavaH sahasrAmravaNe gatvA rAjJAM sahasreNa saha mArgazuklaikAdazyAM revatyAM pazcime'hni vayasi ca zakranyastadevadUSyadhArI kRtapaJcamuSTikakezotpATaH sarva sAvadyaM mayA niSiddhamiti cAritraM pratipannavAn prabhuH / samutpannaM mana:paryayajJAnaM prabhoH / zakro'pi kSIrAbdhikSiptaprabhukezaH kRtanandIzvarayAtraH prAptavAn svaM sthAnam / rAjapure'parAjita nRpagRhe dvitIye'hni paramAnnena cakAra prabhuH pAraNam / jAtAni tatra paJcadivyAni / prabhuzcA'nyatrA'nAsIno'zayAnazca varSatrayIM yAvad vihRtya punaH shsraamrvnnmaayaatH| kRtaSaSThasya ca sahakAramUle dhyAnasthasya kArtikazukladvAdazyAM revatyAM prabhoH pUrvAhne ghAtikarmakSayAt kevalajJAnamutpannam / samavasaraNAdikaM ca praagvt| samAyAtAH zakrAdayaH / kRtA prabhuNA dezanA - ayanartudinanizAnAmiva bhUyo jantujIvitasyApi / AgatirAste yadi tad dharmavidhau yuktamAlasyam / / 192 / / ityAdyAkarNya prAjyAH prANinaH pravavrajurjagRhuzca samyaktvAdikam / kumbhaprabhRtayazca trayastriMzad gaNadharAH prabhuNA sthApitAH / / prabhutIrthe SaNmukho yakSaH / sa ca tryakSaH zyAmaH zaGkhasthaH / mAtuliGgI zaGkhI khaDgI mudgarI pAzyabhayadazceti dakSiNaSaDbhujAH / nakula- cApa - varmaM-zUlA- 'GkuzA - 'kSasUtriNo'sya vAmAH SaDbhujAH / dhAraNI zAsanadevatA, nIlavarNAbhA 1 0kavaca0 / / Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram padmasthA mAtuliGgotpalabhRddakSiNadordvayA, padmAkSisUtrivAmabhujayugA / / sarvaparivAre ca sAdhUnAM paJcAzatsahasrAH / sAdhvInAM SaSTisahasrAH / caturdazapUrviNAM dazAdhikA SaTzatI / avadhijJAninAM SaDviMzatizatI / manovidAM sapaJcAzat paJcaviMzatizatI / kevalinAmaSTAviMzatizatI / vaikriyalabdhimatAM trisaptatizatI / vAdinAM SoDazazatI / zrAvakANAM lakSamekaM caturazItisahasrAH / zrAvikANAM trilakSI dvAsaptatisahasrAH / / jAtaH / / AsannamokSazca prabhurmunisahasreNa samaM sammetAdrau gatvA mAsamanazanena sthitvA mArgazukladazamyAM revatyAmUrdhvastha eva karmakSayAdakSayaM mokSasukhamAsasAda / mokSamahimA ca prAgvat / kaumAre rAjye cakritvavratitveSu prabhoH pratyekamekaviMzativarSasahasrAH / caturazItivarSasahasrAH prabhoH sarvAyuH / zrIkunthunAthamokSAd varSakoTisahasrone palyopamaturyAMzake gate zrIaranAthasya mokSaH / / 137 Jain Educationa International yasyojjvale hRdayamandirabhittibhAge nyastaM samastyarajinezacaritracitram / tadvIkSaNaikarasikeva kadApi vakSo, lakSmIH parityajati naiva narasya tasya / / 193 / / (vasantatilakA) / / Ananda - puruSapuNDarIka-balInAM caritram vijayapure sudarzano rAjA damadharamunipArzve pravrajya tapastaptvA sahasrAre suro bharatakSetre potanapure priyamitro rAjA / tasya bhAryAM suketurjahAra / tatparAbhavAt priya mitraH pravrajya tapastaptvA suketuvadhAya kRtanidAno mRtvA mAhendre kalpe devo jAtaH / / For Personal and Private Use Only Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 triSaSTizalAkApuruSacaritram vaitADhye'riJjayapure bhavaM bhrAntvA suketujIvaH prativiSNurbalinAmA jAtaH / sa ca paJcaSaSTivarSasahasrAyuH zyAma ekonaviMzad dhanUccastrikhaNDabhoktA smpnnH|| jambUdvIpe dakSiNabharatArddha cakrapure mahAziro nRpaH / tasya vaijayantI lakSmIvatI ca dve bhArye / sudarzanajIvaH sahasrArAcyutvA vaijayantyAH kukSAvavatIrNaH / ibhendUvRSabhasara iti catuHsvapnasUcitabalajanmA gaura ekonatriMzaddhanurmAnaH putro jAtaH / tasya kRtamAnanda iti naam|| ___priyamitrajIvo'pi mAhendrAgyutvA lakSmIvatyAH kukSAvavatIrNaH / siMhAbhiSekakumbhAbdhisUryAgnIratnasaJcaya iti saptasvapnasUcitArddhacakrijanmA zyAma ekonatriMzaddhanUJcaH putro jAtaH / kRtaM tasya puruSapuNDarIka iti nAma / prAptatAruNyau tAlatArkSadhvajau nIlapItAmbarau dvAvapyanyonyamatisnehena vartete / puruSapuNDarIkeNa ca pariNItA upendrasenanRpaputrI padmAvatI / tAM ca pariNItAM zrutvA pratyarddhacakrI balirapahartumAgataH / jAtaM cAnyonyaM tayoryuddham / yudhyamAnayozca kssiinnaanyaayudhaani| kSiptaM balinA cakram / puruSapuNDarIkeNa tenaiva cakreNa hato baliH / udghaSTaM devairdivijayatyarddhacakrI puruSapuNDarIka iti| kSiptA ca zirasi puSpavRSTiH / sAdhitaM bhrtaarddhm| vyAvRttena kaTIM yAvadutpATitA magadheSu kottishilaa|| kaumAre varSANAM sAr3he dve zate / maNDalikatve tadeva / digjaye ssssttiH| rAjye catuHSaSTiH sahasrAzcatuHzatI ca catvAriMzaJca / sarvAyurasya pnycssssttishsraaH| svAyuH prAnte mRtvA SaSTiM pRthvI prAptaH / Anando'pi bhrAtRvirahavairAgyAt pravrajya sarvakarmakSayAd mokSaM gtH| paJcAzItisahasrAH srvaayursyeti|| / / aratIrthe subhUmacakrikathA / / / atraiva bharate vizAle pure bhUpAlo rAjA / sa kadAcid bahubhirnRpaiH parAbhUtaH / svenaiva vairAgyeNa sambhUtamunipAdAnte pravavrAja / ananyasAmAnyaprabhutvaviSayaM nidAnaM kRtvA mRtH| jAtazca mahAzukre devaH / / Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram 139 itazca kazciducchannavaMzo'gnirnAma pumAn jamakulapateH ziSyatvaM prapannaH / kRtaM jamadagniriti tasya naam| sa ca mahAtapaHparaH san gamayannasti / atrAntare vaizvAnaranAmnaH samyagdRSTerdevasya mithyAdRSTinA dhanvantarinAmnA devena saha dharmAdharmaviSaye vAdo jaatH| samyagdRSTinA proktam- yalliGgimAtrasyA'pi jainamuneH sattvaM nizcayazca dharmaviSaye, sa mithyAdRSTermahAmunerapi nAstIti / tato dvayorapi gacchatostatkAlagRhItavrataH zrIvAsupUjyaziSyo rAjarSiH padmaratho nAma dRSTipathamAyAtaH / tasyAnukUlAH pratikUlAzcopasargAH prAjyAH kRtAH / sa ca yadA sthANuvanna calitastataH kSamayitvA'grato gatau / dRSTo jmdgniH| tasya zmazrumadhye caTakamithunarUpAbhyAM bhUtvA kRtaM nIDam / prArabdhA vArtA / proktaM pakSiNA- priye ! yAmyahaM kAryAya / yadi nAgacchAmi tadA devasya zapathaH / pakSiNyAbhihitam- yadi zIghraM na sameSyasi tadAsya muneH pApena grahISyasa iti / tataH kupitena muninA tanmithunaM haste dhRtvA pRSTam / kimityahaM pApIyAniti / tayoktam- aputrasya gatirnAstIti / tato munermano gArhasthyAyotsukaM jAtam / / idaM ca na tena cintitam yat cetazcintitamarthajAtamakhilaM na kvApi sampatsyate, pratyAzAM parihatya kRtyaviSaye-SvAtmana kiM lIyate / sampatteviraheNa dharmarahitaH, prAcyo bhavo nizcita:, kudhyAnena vimUtryate kimayama-pyeSyaMstu nAmuM vinaa||194|| (zArdUlavikrIDitam) gatazca zataputrIkasya jitazatrunRpasya smiipe| yAcitA knyaikaa| rAjJApyavimRzyaiva svapadamaparijJAyaiva vastusadbhAvaM prAyaH zalabhAnAmiva rUpe dRk patati nArINAmiti paribhAvya prasannamuttaraM kRtam- yA kAcit tvAM spRhayati sA tavaiva matputrIti / tataH sa vArddhakadUSito yAM yAM bhASayati tayA tayA sa nindyate / tataH kupitena tAH sarvAH kubjIkRtAH / bahizca reNubhiH krIDantI dRSTA muninA knyaikaa| tadIyakanyayA'pi munipANisthabIjapUrakasya grahaNAya hasto vaahitH| Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 triSaSTizalAkApuruSacaritram tena sa eva hasto hastena gRhIta eva na muktH| tato rAjJA vivAhitaH / satAM reNuketi ca sthApitaM tasyA nAma / kalatraprArthanayA ca muninA sarvA api zyAlikAH sjjiikRtaaH| tAM ca prAptayauvanAmuddizya muninA brAhmacaruH prArabdhaH / reNukAprArthanayA ca hastinApurapateranantavIryasya gRhINyAstadbhaginyAH kRte kSAtrazcarurArabdhaH / reNukayA kSAtrazcaruH svayaM bhakSito brAhmazcarurbhaginyAH pradattaH / tato reNukAyA jAto rAmaH putrH| tadbhaginyAzca jAtaH kaartviiryH|| anyadA tatra kazcida vidyAdharaH samAyAtaH / tasyAtIsArarogAtasya rAmeNa kRtA paricaryA / tena tuSTena rAmasya dattA parazuvidyA / sAdhitA ten| tataH prabhRti ca sa parazurAma iti prasiddhi prApta: / anyadA svasvasurmilanAya gatA hastinApure rennukaa| tatrAnantavIryeNa reNukAyAmupapatitvena janitaH putraH / saputrApyaGgIkRtA sA jmdgninaa| paraM parazurAmeNAsahamAnena parazunA parAsuH kRtA sA / etaJcAnantavIryeNa zrutvA kRtaM parazurAmaM prati prayANam / parazurAmeNa ca hato yuddhe'nantavIryaH / tatsutaH kArtavIryo jAto rAjA hastinApure / tena mAturmukhAt pitRmaraNavRttAntaM zrutvA samAgatya hataH kupitena jamadagniH / parazurAmazca pitRvadhAmarSAt kArtavIryaM mArayitvA svayaM hastinApure rAjA jAtaH / nAmavIryabhAryA sagarbhA satI praNazya gatA taapsaashrme| tatra ca prasUtA putram / sa ca caturdazasvapnasUcitacakrijanmASTAviMzatidhanurmAnaH SaSTivarSasahasrAyurbhUmiM ca mukhena gRhNAn jaatH| tatastasya subhUma iti kRtaM nAma / pravardhamAnazcAsti / / ___ itazca parazurAmeNa prArabdhA niHkSatriyA kartuM pRthivI / yatra yatra naSTo'pi kSatriyo bhavati tatra tatra parazurvvalati / tato'bhijJAnAt saMzodhya vyAkRSya sa nihanti / evaM ca kurvanekadA tatrAzrame samAyAtaH prshuraamH| tatra ca subhUmo bhUmigRhasthaH san mahAyatnena dhriyate / jvalantaM ca parazuM dRSTvA parazurAmeNa pRSTAste munayaH / kimatra ko'pi kSatriyo'stIti / tairuktam- pUrvopAttavratA vayameva kSatri nAnyo'treti / tato'nyatra gato'sau / tenaiva saptavArAn niHkSatriyA kRtA pRthvI / Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 141 triSaSTizalAkApuruSacaritram kSatriyadaMSTrAzca sthAle nikSipya parazurAmeNa dhRtAH santi / ekadA parazurAmeNa kuto me mRtyuriti pRSTo naimittikaH / tenoktam- yo daMSTrA etAH pAyasIbhUtAH stiibhokssyte sa te vadhaka iti| taM cArthaM parijJAtuM parazurAmeNa svazastrAgAre puraH sthApitakSatriyadaMSTrAsthAle siMhAsane nityaM nityamupavezyate / bhoktuM samAyAto'bhinavo'tithiH / / itazca prAptatAruNyasya subhUmasya meghanAdo nAma vidyAdharaH svaM (svAM) kanyAM dattvA svayaM ca tasyaiva sevako jaatH| anyadA subhUmena bhUmigRhasthena svamAtA pRssttaa| kimetAvAneva jIvaloko'yamutA'nyo'pyastIti / tato jananyA parazurAmakRto rAjyApahAraH patyubhRtyuzca savyaktikaM kathitastasya / tata: subhUmaH kupito gato hstinaapure| zastrAgArasiMhAsane copavizya pAyasIbhUtAstAH kSatriyadaMSTrAH sarvA api bubhuje / tadrakSakAn brAhmaNAMzca hatavAn / tadvadhAdabhidhAvitaH sakrodhaH parazurAmaH / prakSiptaH kSipraM taM prati parazuH / sa ca jAto viphala: / subhUmena tu daMSTrAsthAlamutpATya cakravat prakSiptam / tena cchinnamaulima'taH parazurAmaH / jAtaH subhUmazcakrI / sAdhitaM SaDkhaNDamapi bharatakSetram / ekaviMzativArAn nirmAhanA kRtA medinI pitRvairAt / tena kRtazca meghanAdo vaitADhyazreNidvayanAyakaH / asya ca kaumAre varSANAM shsrpnyckm| tadeva maNDalikatve / paJcazatI ca digjaye / paJcazatI nyUnaM lakSasyA'rddhaM ckritve| evaM SaSTivarSasahasrAH sarvAyurasya / ante ca krUratarakarmA mahApAtakI san mRtvA saptamI pRthvI praaptvaaniti|| / / / aratIrthe nandana-datta-prahlAdAnAM caritram / / / jambUdvIpe prAgvidehe susImAyAM vasundharo rAjA rAjyaM projjhya sudharmamunipArzve . prbjitH| tapastaptvA mRtvA ca brahmaloke devo jAtaH / / " jambUdvIpe bharatAddhe'traiva zIlapure mandiradhIro rAjA, putro lalitamitraH / ayamanyAyIti rAjJo nivedya khalanAmnA mantriNA nirvAsitaH purAt / dattamanyasya Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 triSaSTizalAkApuruSacaritram kumArasya yauvarAjyam / lalitamitro'pi parAbhava iti virakto ghoSasenamunipArzve pravrajya tapazca taptvA khalavadhaM prati kRtanidAno'nazanena mRtvA saudharme devo jAtaH / / khalo'pi bhavaM bhrAntvA jambUdvIpe vaitADhye siMhapure vidyAdharendraH prahlAdanAma (- mA) SaDviMzatidhanU : paJcaSaSTivarSasahasrAyuH pratyarddhacakrI jAtaH / / atraiva bharatAddhe vArANasyAmagnisiMho rAjA / jayantI zeSavatI ca tasya dve bhArye / brahmalokAd vasundharajIvazcyutvA jayantIkukSAvavatIrNaH / ibhendU vRSabhaH saraH iti catuHsvapnasUcitabalabhadrajanmA putro jAtaH / kRtaM ca nandana iti tasya nAma / lalitamitrajIvo'pi saudharmAcyutvA zeSavatIkukSAvavatIrNaH / siMhAbhiSekakumbhAbdhisUryAgnIratnasaJcaya iti saptasvapnasUcitArddhacakrijanmA putro jAtaH / kRtaM ca datta iti tasya nAma / tau ca gaurazyAmau tAlagaruDadhvajau SaDviMzatidhanUccau dvau snehena vartete / / ekadAgnisiMhanRpasyA''lAnazAlAyAmairAvaNasadRzahastinaM dRSTvA kalahakautukI nAradaH prahlAdapArzve gataH / satkRtya tena mahatyA pratipattyA dRSTaM kimapi kvApyAzcaryamiti pRSTa:- tenoktam - vArANasyAmagnisiMhasya nRpasya hastizAlAyAmairAvaNatulyahastyastIti / tacchrutvA prahlAdena prahitaH svadUtastadAnayanAyA'gnisiMhasamIpe / AnandadattAbhyAM tiraskRto dUtaH / tataH kopakampraprahlAdaH sarvasannAhena gataH sahasaiva vArANasIM prati / tAvapyAgatau sammukham / yudhyamAnAnAM ca teSAM kSINAnyAyudhAni / kSiptaM prahlAdena cakram / tenaiva cakreNa dattazciccheda prahlAdamurddhAnam / dattazirasi ca papAta puSpavRSTiH / jayatyarddhacakrI datta ityudyuSTaM devamAgadhaiH / sAdhitamanena bharatArddham / vyAvartamAnena jaGghAM yAvadutpATitA magadheSu koTizilA / / 1 I kaumAre varSANAM dve zate, maNDalikatve paJcAzat, digjaye tadeva / rAjye paJcapaJcAzat sahasrA saptazatI ca / sarvAyurasya SaTpaJcAzatsahasrAH / svAyuH prAnte mRtvA paJcamIM pRthvIM prAptavAn / nandano'pi bhrAtRzokAd bhuvanazocamunipArzve pravrajya kevalI ca bhUtvA paJcaSaSTyabdasahasrAyuH siddhaH / / Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram 143 / / / zrImallinAthacaritram / / / bhUyAdurantabhavavallivikatanAya, devaH sudarzanadharastava mallinAthaH / sannandakaM narakabhedakaraM caritram, strItve'pi yasya puruSottamatAM zazaMsa / / 195 / / (vasantatilakA) jambUdvIpe'paravidehe salilAvatyAM vijaye vitazokAyAM puryAM balo rAjA / dhAriNI patnI / tayoH putro mahAbalaH / sa caikasminneva dine pitrA kanyAnAM paJcazatAni kamalazrIprabhRtIni pariNAyitaH / acala-dharaNa-pUraNa-vasu-vaizravaNA-'bhicandrAkhyAH SaT suhRdA jAtAH kumAramahAbalasya / anyadA nRpasyA''rAme samavasRtaH sUrireko mhaajnyaanii| gatastadvandanAya balanRpaH / sUridezanayA jAtasaMvegenA'pi pitrA bAlo me mahAbalakumAraH kathamasau mAM vinA bhaviSyatIti kRtA cintA / tato vijJAtasakalpena sUriNA proktam tirazcAmajJAnAM vanavasatibhAjAM jalatRNo, panetA kasteSAM ka iva zaraNaM praaptvipdaam| paraM te'pIkSyante samupacitadehAH pramuditAstataH cintA cAntAH kimiti matimanto'pi manujAH / / 196 / / (zikhariNI) ityAkarNya chinnavikalpastatraiva mahAbalaM rAjye samAdizya pravrajitaH / tapastaptvA ghAtitaduHkhakSINASTakarmA zarmAdvaitapadaM samAsasAda / mahAbalanRpo'pi rAjyaM paalyti| tasya ca kamalavatyAM patnyAM balabhadro nAma jAtaH putraH / prApta tAruNyazca sthApito'sau yauvarAjye / atikrAnte ca kiyatyapi kAle SaDbhirmitraiH samamekadA bahirgacchan janaiH paryupAsyamAnaH pAkhaNDinamekaM dRSTvA mahAbalanRpazcintitavAn Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 triSaSTizalAkApuruSacaritram zAstrajJAnatapaHzamendriyajayaprAyairguNeoravam yatrA'yurmunayaH sa kutra samayaH kA'yaM zaThaikAlayaH / sambandho'pi na yatra cetasi janaiH zrotAdiko guNyate lubdhaiH....mantratantrazakunA jiivaa.....kevlm||197 ||(shaarduulvikriidditm) anenaiva vairAgyeNa bhAvitamanAH zIghrameva balabhadraM rAjye nyasya varadharmamunipArzve tairapi SaDbhiH samaM pravrajitaH / saptApi samAnabhAvanAH santaH sadaivA'nuSThAnaM kurvanti / paraM mahAbalo viziSTataraphalArthI pAraNadine rogAdyuttareNa na karoti pAraNakam, tapa eva karoti / evaM mAyAvinA mahAbalenA'dhikataraM tapaH kurvatA'pi strIvedaM krmopaarjitm| arhadbhaktayAdibhistIrthakaranAmakarma copArjitam / caturazItipUrvalakSAyuSaste saptApi kRtAnazanA mRtvA vaijayantavimAne devA jAtA / / jambUdvIpe'sminneva bharatArddha mithilAyAM puryAM ikSvAkuvaMzyaH kumbho rAjA / prabhAvatI paTTarAjJI / phAlgunazvetacaturdhyAmazvinyAM vaijayantAd mahAbalanRpajIvazcyutvA prabhAvatyAH kukSAvavatIrNaH / prabhAvatIdevyAzca mAlyeSu zayituM dohado jAtaH / pUritazca devaiH / mArgazuklaikAdazyAmazvinyAM prAgjanmakRtamAyAjanitasrIvedatvAcaturdazasvapnasUcitatIrthakarajanmA sA kumbhalAJchanA nIlavarNA paJcaviMzatidhanUcA paJcapaJcAzadvarSasahasrAyurjJAnatrayadharA sarvAdbhutalakSaNA jAtA kanyA / janmotsavazca prAgvat / mAturmAlyadohadAd malliriti kRtaM nAma / prAptA ca tAruNyam / / itazcAtraiva sAkete'calajIvo vaijayantAcyutvA pratibuddhirnAma nRpo jAtaH / tasya ca padmAvatI bhAryA / anyadA tayA samaM rAjA dRSTapratyayAyA nAgapratimAyAH pUjArthaM gtH| tatra puSpamaNDapikAM puSpamudgaraM svAM ca priyAM prekSya subuddhinAmAnaM pacivaM provAca- idRg ratnatrayaM kvA'pyasti no veti / tenoktam- kumbhabhUpateryAdRzI kanyA mallinAmnI tAdRk trailokye'pi nAstIti / tataH pratibuddhinRpeNa malliM varItuM prahita: kumbhanRpapArzve svadUtaH / / | itazca dharaNajIvo'pi vaijayantAcyutvA campAyAM candracchAyo nAma nRpaH Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram 145 saJjAto'sti / tasyAM ca puryAM nayo nAma zrAvakaH samudre vaNijyArthaM gataH / tadAnIM ca zrAvakatvaviSaye zakreNa tadIyA prazaMsA kRtA / tato'sahamAnena devenaikena sametya vahanaM vyAkulIkRtam / bhaNitazca nayazreSThI- yadi jinadharmaM vimuJcasi tadA kSemeNa tvadvahanamuttArayAmIti / tathApi na calito'sau / tataH pratyakSIbhUya zakraprazaMsAsvarUpaM kathayitvA kuNDalacatuSTayaM ca tasya dattvA gato devaH / kSemeNa prApto mithilAM shresstthii| DhaukitaM kumbhanRpasya kuNDaladvayam / rAjJApi samarpitaM zrImalleH / vikrItabhANDazca campAyAM gataH zreSThI / samarpitaM candracchAyanRpasya dvitIyaM kuNDalayugmam / kathitA ca prasaGgAgatA tasyAgre zrImallirUpavArtA zreSThinA / tenApi rAjJA prAgbhavAnurAgavihvalena tAM varItuM kumbhanRpapArzve prahitaH svadUtaH / / puraNajIvo'pi vaijayantAcyutvA zrAvastyAM rukmInAma nRpo jAto'sti / tasya dhAriNI paTTarAjJI / anyadA rAjJA nijotsaGgasthAM svaputrIM dhArayatA pRSTaH kaJcukI / yAdRzI matputrikAyAH snAnopakaraNasAmagrI vibhUtizca tAdRzI yadyanyasyAH kasyAzcidasti tadA vadeti / tenoktam bahumAna eva mUrddhA-bhiSiktatAM vahatu guNagaNeSvekaH / aguNe'pi guNIti matiH, sphurati jane yat prasAdena / / 198 / / (AryA) yadi guNapakSapAtI mahArAjaH pRcchati tadA kumbhanRpaputryAH zrImalleryAdRk rUpaM vaibhavaM cAsti tAdRk sahasrAMzenApi nAnyasyA iti / rUkmyapi prAgjanmAnurAgaparavazastAM varItuM kumbhanRpa samIpe svadUtaM prAhiNot / / vasujIvo'pi vaijayantAGgyutvA vArANasyAM zaGkho nAma nRpo jAto'sti / itazca zrImalleH kuNDaladvayI sannivezAd vighaTitA / tato rAjJA samAdiSTAH sauvarNikAH samAracayateti / tairuktam- deva ! divyAbharaNasyA'sya samAracane nA'smAkaM yogyteti| tataH kumbhanRpeNa kupitena nirvAsitAste sarve'pi gatA vArANasyAm / prasaGgAgataM ca tairapi kRtaM rAjJaH puraH zrImallirUpavarNanam / tenApi prAgbhavAnurAgaraktamanasA tAM varItuM preSitaH kumbhanRpasamIpe svadUtaH / / Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram vaizravaNasyApi jIvo vaijayantAyutvA hastinApure'dInazatrurnAma nRpaH sampanno'sti / itazca zrImalleranujena mallanAmnA svAvAse kAritA citrazAlikA / citrakarANAM ca madhye ekAGgadarzanAt sarvAGgalekhyalabdhimAnekazcitrakaro'sti / tena javanikAntaHsthitAyAH zrImalleH pAdAGguSTho dRSTaH / tataH sarvAGgopAGgasahitaM tadrUpaM tena yathAvasthitaM tatra likhitam / yadA ca tatra krIDituM mallaH samAyAtastadA citrasthAM mallimAlokya sahasaiva lajjito'pasRtaH / tato dhAtryA samyag nirUpya proktam- deva ! citrapratikRtiriyaM mAnyathA sambhAvayatu svAmIti / tataH kupitena mallena taccitrakArakasya zilpinaH karasandaMzako'kartyata nirvAsitazca svarAt / sa cakrameNa gato hstinaapure| adInazatruNA tanmukhAdakhilamapi zrImallisasattvaM rUpaprabhRtikaM svruupmdhigtm| so'pi prAgjanmAnurAgaprabhAvavivazastAM varItuM kumbhanRpapArzve prajighAya svadUtam / / 146 abhicandrajIvo'pi vaijayantAcyutvA kAmpilyapure jitazatrurnAma nRpo jaato'sti| mithilAyAM ca cokSA nAma parivrAjikA'ntaH purastrINAM svadharmamupadizantI mallisvAminyA nirjitya nirvAsitA / sA ca kAmpilye gatvA jitazatrunRpasya puraH prasaGgAgataM zrImallivarNanaM cakre / so'pi prAgjanmAnurAgAt tAM varItuM kumbhanRpapArzve svadUtaM preSitavAn / / zrImallirapi teSAM SaNNAmapi rAjJAM nesuhRdAM pratibodhamavadhinA jJAtvA'zokavanikAyAM svasaudhasyA'pavarakasya madhye ratnapIThapratiSThitAmAtmanaH pratikRtiM svarNamayIM nAnAratnakhacitAM tAlupradeze ca sacchidrAM svarNakamalapidhAnAM ramyatarAM sajIvAmiva kArayAmAsa / pratimApavarakasya cA'grabhittau SaTdvArANi sajAlakakapATAni kAritavatI / pratimApRSThabhittau ca chidramekaM kAritamasti / tena chidreNa pratidinamasau sarvAhArapiNDIpratimAyAstAluchidre kSepayati, sthagayati ca svarNakamalapidhAnena ca chidram / / itazca taiH dUtaiH kumbhanRpasyAgrato varNitaH svaH svaH svAmI / yAcitA ca zrImalliH / rAjJApi -- devA api nApnuvanti matkanyAM kimuta te nRpazava ityudIrya I Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram 147 nirvAsitAH srve'pi| te'pi satvaraM gatvA svasya svasya svAminaH kumbhabhASitaM sarvaM kthitvntH| rAjAnazca samAnApamAnAH SaDapi sametya sarvAbhisAreNa sametya mithilAM rurudhuH| kumbhanRpo'pi khinnaH puriirodhaat| proktaM mallisvAminyA- tAta ! malliM dAsyAmi tubhyamityuktvA pratyekamekAkinaH sandhyAyAM svarNapratimAyA apavarake pRthak pRthag dvAreNa samAnetavyAH ssddpi| rAjJApi kAritaM tthaa| smaagtaaste| kapATajAlakairdarzitA SaNNAmapi sA pratimA / raJjitAste vismitaashc| tathA'sthiteSu teSu vyapanItaM chidrpidhaanm| tataH samuccalitaH sa ko'pi durgandhaH, yena sahasaiva praangmukhiibhuutaaste| tato'bhihitA zrImallisvAminyA- bho bhoH svarNamayyA apyamuSyA yadIdRg durgandhastadA zukrAsRgmAMsamedo'sthivatyAM mAdRzyAM kutaH paavitrym|| vakrAH kezAzcaJcalaM netrayugmaM tuGgo'tyarthaM subhruvAM mdhydeshH| yAsAmevaM doSa evA'GgabhUSyatAsAmasti kvAvakAzo guNAnAm ? / / 199 / / (indravajrA) ityAdidezanayA prAgbhavavRttAntakathanena ca pratibodhya saJjAtajAtismaraNAH samaye mayaiva sArddha yuSmAbhiH parivrajyA grAhyetyuktvA visRSTAH srve| te'pi kSamayitvA sametya santaH samprAptAH sve sve ngre|| mallisvAminyApi janmato varSazate pUrNe sAMvatsarikaM dAnaM dattvA kRtASTamatapAH zakrAdikRtaniSkramaNotsavaH sahasrAmravaNe gatvA'ntaraparivAre strINAM tribhiH zataiH samaM mArgazuklaikAdazyAmazvinyAM zakranyastadevadUSyadhAriNI pUrvAhne pUrve vayasi rAjyamakRtvApi cAritraM pratipede zrImalliH / manaHparyayajJAnaM cotpannam / tasminneva dine zrImallerazokatarutalasthasya kRtASTamasya pUrvANa evotpannaM kevalajJAnam / samavasaraNAdikaM ca prAgvat / tatraiva kRtA dezanA calaH sthAsnuprAyaH satatamahito vallabhatamaH, sajAgaryA nidrA nigaDarahito bndhnvidhiH| vinonmattAsvAdaM bhramiranagadA kArmaNakalA, Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 triSaSTizalAkApuruSacaritram vimantro dRgbandhaH kimapi bhavavAso'tiviSamaH / / 200 / / (zikhariNI) ityAdidezanayA pratibuddhAH prabhUtAH prANinaH pravavrajurjagRhuzca ssmyktvaadikm| pratibuddhiprabhRtayazca te SaDapi nRpAH samAgatya prvrjitaaH| kumbhamukhapramukhAH zrAvakA jaataaH| bhiSagAdyA aSTAviMzatirgaNadharAzca sthaapitaaH| tatraiva dvitIye'hni vizvasenagRhe paramAnena ca jAtaM prabhoH paarnnm| paJcadivyAni ttraavirbhuutaani|| prabhutIrthe kubero ykssH| sa ca (indrAyudhadyutiH) caturmukho gajastho varadaparazuzUlabhRdabhayadairdakSiNairbhujairbIjapUrazaktimudgarAkSasUtribhirvAmairbhujairyuktaH / vairoTyA shaasndevtaa| sA ca kRSNAGgipadmasthA vrdaaksssuutridkssinndordvyaa| maatulinggshktibhRdvaambhujyugaa|| sarvaparivAre ca prabhoH sAdhUnAM ctvaariNshtshsraaH| sAdhvInAM pnycaashtshsraaH| caturdazapUrviNAM sptshtyssttssssttishc| avadhijJAninAM dvAviMzatizatI / manovidAM saptadazazatI pnycaashnyc| kevalinAM dvaaviNshtishtii| vaikriyalabdhimatAmekazatonA trisahasrI c| vAdinAM cturdshshtii| zrAvakANAM lakSaM tryazItiH shsraaH| zrAvikANAM trilakSI [ spttishsraashc|| AsannamokSazca prabhuH sAdhvInAM paJcAzatyA sAdhUnAM paJcAsatyA samaM pRthak pRthak sammetAdrau gatvA mAsikenAnazanenordhvastha eva phAlgunazukladazamyAM bharaNyAM nirvANasukhabhAg bbhuuv| mokSamahimA ca praagvt| aranAthanirvANAt koTisahasrANi zrImallinAthamokSasyA'ntaram / kaumAre vrssshtii| vrate catuHpaJcAzat sahasrI navazatI c| evaM paJcapaJcAzat sahasrAH prabhoH sarvAyuH / / jinAbhivandyAnatanAkinAthaH, jaya kSitau tvaM jitvairijaatH| zrImallinAtho bhavamitrabodhaH, mokSaM prazAntaM dadatAM janAnAm / / 201 / / (upajAtiH)] 1. etaJcihnAntargatapATho nopalabhyate / / Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvimalAcAryAH 1 saptAnAM putrINAmuparyaSTamI 2 0 priyaGgariti 3 amRtakalazena 4 purimatalodyAne 5 azokatarutale 6 kalikAlasarvajJazrIhemacandrAcAryakRtatriSaSTizalAkApuruSacaritreNa saha zrIvimalAcAryakRtatriSaSTizalAkApuruSacaritrasya pAThabhedAH 7 8 triSaSTizalAkApuruSacaritram pariziSTa - 1 | 8-3 16-14 24-21 26-17 22-24 sa cAkSamAlAbhRd dakSiNadordvayaH 29-23 gato'nyatra grAme dravyArjanAya rakSAmAnAya 53-9 53-12 9 aSTAdazazati vaikriyalabdhimatAm 60-1 10 kusumo yakSaH sa ca zyAme 11 varadabANabhRddakSiNadvibhujA 12 sasaptatisahastrI 13 SoDazAbdhA conaM 14 tripRSThastRtIyAM pRthvIM prApta: 15 pariNAyitaH pitrA rAjaputrIm 16 caNDAzAsanadevI Jain Educationa International 69-5 69-6 69-11 69-13 83-17 85-2 y 85-20 zrI hemacandrAcAryAH uparyupari kanyAM SaT pratirUpeti putryapi abhiSicya payaskumbhai0 udyAnaM zakaTakhaM nyagrodhasya taroradhaH varAkSamAlAzalibhyAM dobhyAM dakSiNapArzvataH 149 1-1-531 1-2-181 1-3-245 1-3-390 1-3-391 1-3-680 vizeSavidyAdhyayanahetorgrAmantaraM gataH 2-6-93 tato'gniM maGgalagRhAt 2-6-105 vaikriyalabdhisahasrA viMzatidvizatonitA 3-1-394 kusumo nilAGgo 3-4-180 dakSiNa bAhudaNDau varadapAzinau 3-4-182 3-4-189 SaTsaptatisahasyapi SoDazAGgyonaM 3-4-1910 tripRSTho'gAt saptamIM narakAvanim 4-1-886 na me bhogaphalaM karma kiMcidapyavaziSyate For Personal and Private Use Only 4-2-102 tathotpannA zyAmavarNA candrA nAmAzvavAhanA 4-2-288 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 triSaSTizalAkApuruSacaritram 17 vaikriyalabdhimatAM sahasramekam . 86-1 vaikriyalabdhInAM sahasrANi dazaiva 4-2-356 18 0phalakAGkaza0 89-23 0phalakAMzukaiH 4-3-179 19 sASTazatI 90-6 sahasrASTakasaMyute 4-3-222 20 zmazAne 102-20 araNye 4-7-25 21 prAntarapatralatarutale 205-3 saptaparNatarumale 4-7-185 22 prAgjanmavairiNA cAzvagrIvajIvena 118-16 prAgjanmavairyazvagrIvanandanaH 5-2-417 23 vairocane 121- virocane 5-3-203 24 dhanadatto 129-20 dhanadaH 5-5-388 25 manovidAM sapaJcAzat paJcaviMzatizatI137-3 sArthe sahasra dve ekapaJcAzana manovidAm 6-2-379 26 ekonaviMzaddhanUzaH 138-2 SaDviMzatidhanUtaGgaH 6-3-11 27 kArtavIryo 140-13 kRtavIryo 6-4-70 28 nayo nAma 145-1 aryanayAbhidhaH 6-6-68 29 kumbhamukhapramukhAH 148-3 kumbhaprabhRtayaH 6-6-247 30 paJcAzad 17-10 paJcapaJcAzad 6-6-256 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / pariziSTa-2 / granthAntargatAnAM zlokAnAmakArAdikrameNa sUciH Adi0 zlo0 Adi0 A acalo vijayo bhadraH 23 AtmAnaM viditaM ajAnAnau bhikSA | AsIne prAGmukhe ajitajina AhAro mitakAlameva ajJAnahAlAhala AhAro hAraatyalpaM mita 134 atyujjvalaprakRtayaH atha megharatho | ucchidyate praNayinAM adyA'pi lAJcha ucchedo viSayasya anAdibhava upakArakarasyaiva anityaH sarvo'yaM upahato vyasanairgaNikAantastrikozaanyAyena apAre saMsAre UrdhvAdhodigbhyo-46 abhUvanarhanto ambhAMsi vaH RSabhadevacaritraayanartudina RSabhA'jitaarthArthe ghaTa 103 alpo'pi jIvaH azokaiH punAgai ekena rAjJA azvagrIvastAraka ekaiko'pi durantaastyeva zAstraM 169 etanmAnuSyakaM nIvI ahaha ! manujalokaH 82 etenaiva tapasvinI ahaha ! sakalaM 84 | etaiH saGgItakairdeva 192 HW . Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 Adi0 au autsukyaM vahatu dvayaM kodaNDamikSu ko nAma ko'nyAn kSudho nirodha: kSetra kalatramapi kSetraM kalatramazanaM kaH kilbiSai kandarpadarpa kanyA: zIlena kaliH kAlaH kalpajyoti kalpezA daza kAnteH pAtraM kimambho'mbhodhInAM kespi kSipanti ka gAtraM pAtraguNA nAmAdhAraH gehasnehamapAkaroti Jain Educationa International ga ca calaH sthAsnuprAyaH cintAyA: samanantaraM zlo0 cirataranRpa - 35 cetazcintita Adi0 121 125 78 174 jantorananteSu bhaveSu 186 jayatu zItala 56 jAgarti yanmA 12 jAnAno'pi jana: 61 jinAbhivandyA 50 jIyAcandra 55 jIvAnAM nayanAdi 100 jJAtvA sattvara 114 91 142 tatpArzve vasati: 27 tapaH zatama 177 tAruNye na kRtaH 176 tAzca jinajina 33 200 71 tirazcAmajJAnA tIrthaGkarasya tIrthaGkarANAM tIrthezacakri teSAM kiM caritaM tairevocita tripRSThazca dvipRSThaca tvatto'nyaH katamaH ja For Personal and Private Use Only ta zlo0 106 194 40 135 189 92 201 127 122 203 141 181 31 48 196 109 15 18 80 77 24 81 Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adi0 dattaM yena jinAya dAnaM nirantara dUrasthA: kati guNaM vimalasya dRSTena yena dRSTvAnyAn dhanaputra - devaH zriyaM devaH sa vaH devaH sa vo deva! tvadudyoga doSAnevo doSAn guNAn na vibhAti vapuna vRttena na nAdau dhUmA da Jain Educationa International na nAptaH purAtanabhave nAbhuktapUrvA nAmbhaH kelisukhaM nArAyaNazca kRSNazcA nAsAyA zvasitaM niHsaGkhyAni nityaM stuve triSaSTizalAkApuruSacaritram zlo0 88 86 160 147 148 107 Adi0 nityatvAM tu nirvANaM nikaTaM nirvedena taraGgitaH niSkrAntaM ghana nItiM vyatItya naisarpaH pANDuka 2 patyau na prathayanti 1 pAvitryaM sadanasya 144 puNyairvaibhavasambhavo 69 | putraH kasya na 187 punnAga ! punnAgataruH 9 pUjyaM padaM sa pUrvANi bhAsanti prakRtiriyaM jantUnAM pratItaM sarveSAM 83 168 184 67 167 87 25 146 89 202 bahumAna eva prabandhaH paGguvat prAgvat samprati prAyeNa puMsA prAviNyaM vinayena prINanti kriyayA prIti: prabhorguNa For Personal and Private Use Only ba 153 zlo0 182 54 66 73 158 72 156 90 68 112 43 140 6 37 52 10 150 157 170 171 57 198 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 Adi0 bha triSaSTizalAkApuruSacaritram zlo0 Adi0 ye'mI kAmAH ye varNayanti yeSAM janma 178 yeSAmidaM jinayairnirmame bharatasagarabhavadguNAnAM payasAbhUyAd durantabhRtyo'smIti na mAMsAsthimedamuktAvalISu munikalpastrI rAjJAmeva virAjaterogAH sarve 166 74 204 133 154 105 129 199 lumpanti prathama lokaH kiM madalokarapAyaparilokottarA loSTo'pi cintita145 vakrAH kezA175 vapuHkArairvedaM 34 vaprasyA'nta153 vazIcakre deva ! 4 vAgmI kazcidudAra193 | vANijyavyavahAra | vidyAM pramAdA26 vidyAsu vismRti yaH kArayati yajanmani yajanmamajanayatkalpa:samakalpiyatpANiH kariNIyadRSTaM zatapatrayadyat purA yadyatsamAcarati yasyAH kAntiyasyAkarNayasyojjvalayAdRggarbhagatasya yugapadakhilaloka 149 172 138 137 126 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adi0 vidyotate hRdaya vRttaM na khaNDavyAmohahAlAhala vyutpattimantaH zakrasyaikAGgulI zAstre jJAnatapaH zUnyAni yAni zRGgAraikarasA zrIdharmanAthasya zrIbhadrabAhu - zrImadananta zrImAn samAnaya zrIvAsupUjya zrIvAsupUjya zrIzItalaH sa zrISeNaH pRthivI zrI sambhavAya zrIhemasUre zreyAMsatIrtheza - SaTkhaNDabhUjaya Jain Educationa International za triSaSTizalAkApuruSacaritram zlo0 185 124 8 17 Adi0 satkarmanirmiti satkRtyamAste sadvRttavittamuktA sadvRttaM zubhabIja 79 sampUrayatva 197 sammArjanajalasecana 111 savinayAstanayA 173 155 | supArzvanAthasya 5 subhikSe sausthye 151 | sumatijinacaritra 163 | suvidhijina 20 sauvarNarAjata 143 132 164 99 7 139 | svAmyAdeza: 75 strINAM cittasya svaH sampadAM svarNA pUrNatanu svAnyopakAraka hRSTAzca kecit sa For Personal and Private Use Only 155 zlo0 13 14 119 104 190 47 118 123 102 115 131 53 45 120 228 94 161 183 180 Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ noMdha Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram pariziSTa - 3 (caritranI aMtargata AvelA zlokono gujarAtI anuvAda) sAthaLamAM lAMchana che baLadanuM jemane evA je (prabhu)nA banne khabhA upara kALA kezanI be laTa zobhI rahI che, je be laTonA be kalApo durvAvananA joDalAnA saMbhramane dhAraNa kare che, te Adijina tamane potAnuM pada (mokSa) Ape. jemanA caraNanA agrabhAga vaDe dabAvavAthI kalpavRkSathI yukta evo acala meruparvata paNa calapaNAne pAmyo te deva jagatamAM eka vIra evA siddhArtharAjAnA putra tamane atizayavALI lakSmIne (mokSane athavA mokSanA upadezane) Ape. 1. 2. 3. 4. 5. jeo vaDe tripadIvANI nirmANa karAI, vaLI te (vANI) bIjAone lAkho karoDo pado Ape che te adbhuta zaktivALA ajitanAtha Adi bAvIza jino mane sukha Ape. 157 jene sAMbhaLavAthI mithyAgraharUpI graMthIo jaldI tuTI jAya che, jenI prAptithI (AcaraNathI) kuTIranI upamAvALuM manuSyonuM bhavapaMjara jIrNa thAya che, jenA ArAdhakone duHkhe karIne prApta karI zakAya tevI paNa mukti patine zodhatI strInI jema svayaM bhaje che, kutirUpI vRkSane bhAMgavA mATe hAthI samAna mokSane ApanAra te jinanuM Agama tamAruM rakSaNa kare. pUrve thayelA kaviomAM sUryasamAna te zrI bhadrabAhusvAmI vagere munIndro jaya pAme che, gAyanI pAchaLa jatA vAcharaDAnI jema (zrI bhadrabAhusvAmI vagere munionI pAchaLa) ajJAnIo paNa zAstramArgamAM pagalA mUke che arthAt kAvyo race che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 6. 7 8. 9. 10. triSaSTizalAkApuruSacaritram 14 pUryo e pramANe zobhI rahyA che. jANe suMdara evI tenI (14 pUrvenI) uktione jaNAvavA mATe jemaNe 1400 (1444) graMtha racyA te zrI haribhadrasUrijInI ame stuti karIe chIe. 12. siddhAMjanathI sajja cakSuvALo manuSya jema sarva padArthone jue che, tema jemanA graMtharUpI siddhAMjanathI sajja cakSuvALo sarva padArthone jANe che evA muniomAM mukhya zrI hemacaMdrAcAryane mArA namaskAra thAo. jJAnanI zaktirUpa adbhuta maMtrajApathI becenIrUpa jherathI dUSita evuM mAruM caitanya jeo vaDe jaldI ullasita karAyuM che te zrI maladhArI pUjyo jaya pAmo. satkRtiomAM doSone bolatA durjanone tathA guNone bolatA sajjanone rokavA zakya nathI, tethI kharekhara zAstranI zarUAtamAM durjanonI stuti karavAthI ane sajjanonI stuti na karavAthI paNa teonuM saMkIrtana (doSo ane guNonuM kahevuM) niSphaLa thAya che. sAhitya pAMgaLA mANasanI jema kyAre paNa gharanI bahAra nIkaLatuM nathI, paNa koI baMdhanamukta thAya eTale prakAzita thAya to tarata arUNodayanI jema saMpUrNa jagatamAM phelAI jAya che. 11. manuSyano samaya jevo garbhamAM rahelAno jAya che, tevo bAlapaNano paNa jAya che. kAmathI bharelA (viSayalolupI) yuvAnone viveka kyAMthI hoya. vRddhAvasthAmAM to zakti ja kyAM haze. teonI (bAlapaNa ane vRddhAvasthAnI) vaccenA divaso ghaNA ochA che, tethI ALaza choDIne kartavyamAM thoDu mana Apo. krodhAdi ghaNA bhAre doSothI kaluSita thayelo kalikAla che, lAMbo vakhata aneka prakAranI ciMtAothI gherAyelA manavALA Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram 159 A manuSyo che, to kyAMthI dharmadhyAna hoya? pairya paNa kyAM sudhI TakI rahe ? sukha paNa kyAMthI hoya ? AyuSya to ochuM che. tethI zakti pramANe sukRta karo. 13. satkarmothI joDAyelAno A prathama guNa che : sajjano sAthe saMgati, vyasanothI nivRtti, puNyAnubaMdhano saMyoga, parama viveka, kalaMka vagaranI kIrti, mithyAjJAnano nirAsa. 14. dharmathI zreSTha kharekhara koI satkRtya nathI. cAra prakAranA dharmamAM paNa ahIM duSTa karmono nAza karanAra tapa che. (tamAM) ahIM svAdhyAya ja zreSTha che. te pAMca prakArano che, temAM paNa dharmakathA vairAgyane mATe samartha che. 15. mahAmunionI AkhyAyikA ane tIrthakaronA caritro sAthe dharmanI kathA paNa harSane Ape che, vairAgyane daDha kare che, pApane haNe che. 16. je kavio yuvAnonA manoraMjana mATe atyuktithI bharelA vAkyo vaDe strIonuM varNana kare che, teo kAmadevarUpI sarpanA jherathI vicalita thayelA jIvalokanA rakSaNa mATe viSanI bhArI jevI racanA bolI rahyA che. 17. vyutpattivALA ane rasavALA evA hajAro prabaMdho pUrvAcAryo vaDe karAyelA che. (topaNa) strIo ane bALajIvonA bodhane mATe 2SaThazalAkApuruSonA caritrone huM kahuM chuM. 18. tIrthakara, cakravartI, prativAsudeva, baladeva ane vAsudevo jinezvararUpI sUrya ane anya praharUpI anyothI yukta krame karIne teo vaDe mokSasukha meLavavA mATe zalAkA mokalAyelI che. tethI karIne teo zalAkA puruSa kahevAya che. 19. RSabha, ajita, saMbhava, abhinaMdana, sumati, padmaprabha, supArzva, caMdraprabhA, suvidhi, zItala, zreyAMsa te pachI 20. zrI vAsupUjya, vimala, ananta, dharma, zAMti, kuMthu, ara, Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 21. triSaSTizalAkApuruSacaritram malli, munisuvrata, nami, nemi, pArtha ane vIra A jinezvaro che. bharata, sagara, madhava, sanakumAra, zAMti, kuMthu, ara, zubhoma, mahApadha, haripeNa, jaya ane brahmadatta e pramANe cakrIo che. 22. azvagrIva, tAraka, meraka, madhava, nizuMbha, bali, prahmAda, rAvaNa ane jarAsaMgha e prati vAsudevo che. 23. acala, vijaya, bhadra, suprabha, sudarzana, AnaMda, naMdana, padma, rAma A balabhadro che. 24. tripRi, dvipRSTha, svayaMbhU, puruSottama, puruSasiMha, puruSa puNDarIka, datta ane 25. nArAyaNa ane kRSNa A vAsudevo che; A zalAkA puruSo bharatakSetramAM utpanna thayelA che. eka sAthe samasta lokanI karmendriyane pavitra karanAra che, ane je prANIonA sarva kalyANane kare che, te jANe kAMIka navA kuMDalonuM vRMda hoya tema RSabhadevanuM caritra tamArA karNonuM atithi thAo. 27. moTA vRkSonA bIjA guNone ahIM koNa gaNe che; AkArathI paNa suMdara AMbo ja che, ane phaLanI vAta jo karAya to A samasta bhUtala kerI vaDe jItAyuM che. 28. he vatsa ! viSayano uccheda ane IndriyonA vyApArane rokavAnI kriyA sAdhuno ja yaza phelAve che, vaLI pRthvInA rAjAno nahi. paralokathI eTale maraNanA bhayathI nirbhaya thayelA mahAsaMgrAmamAM cAre bAju prasarelI kIrtivALA rAjAo kSamA vaDe ja sAdhunI jema haMmezA prazaMsA pAme che. A saMgIta vaDe mohita thayelA devonA devone (Indrone) paNa potAnA pasAra thayelA lAMbA kALanuM bhAna ja rahetuM nathI. 26. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 161 triSaSTizalAkApuruSacaritram 30. prANInI A manuSyabhavasaMbaMdhI mUDI dharmarUpI dhananA utpAdana mATe che; jo te phogaTa veDaphAya to kyAMthI kalyANano saMgama (mokSa) thAya ? 31. kukarmamAM rakta evA amArA vaDe yuvavasthAmAM brahmacaryamAM niSkapaTa laya na karAyo, hamaNAM vRddhAvasthAne pAmelA ame ati sukha ApanAra mokSa mATe zuM karIe ? Aje jarA vaDe zarIra asthira thaye chate kAryo karavAmAM samartha nathI ja; pazcAtApathI haNAyelA cittamAM dharmano prema kyAMthI hoya ? 32. kharekhara saMsAramAM rahenAra A sarva loka anitya che, koI paNa pramAdI potAnA nAzanI paravAha karato nathI athavA zarIradhArIomAM utpanna thayelo koNa mRtyu pAmato nathI ? tethI moTA mANasono viSAda ane kAtaratA kharekhara ucita nathI. 33. jamIna, strI, khorAka, vastra ane dhana jeone che, teo paNa kharekhara sukhI nathI. ethI viparIta avasthAvALA eTale daridro paNa duHkhI hoya che; hakIkatamAM to ajJAnatA ja duHkha che. 34. muDhamativALo mANasa sukhane mATe je je Acare che te te sukhanA bhramane karanAruM ane bhAvimAM duHkhane ApanAruM che, jJAnI karmanA nAzane mATe ja prayatna kare che, karmamuktane sukha ja hoya che. lezamAtra duHkha hotuM nathI. 35. te dekhAtI nathI to paNa) banne AMkha utsuktAne vahana kare, banne kAna teNInA vacanAmRtanuM pAna karavA mATe tRSNAne paNa vadhAre, hRdaya vaDe anubhavAyo che strIno saMyoga jenA vaDe evA he bhAI ! (mana) pharIvAra paNa teNIne prApta karavA mATe ja tuM utAvaLa kare che; kharekhara priya viSayamAM konI tRpti saMpUrNa thAya che ? arthAt koIne thatI nathI. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 36 38. triSaSTizalAkApuruSacaritram aho ! A apAra saMsAramAM janmamaraNanI zreNIomAM pahelA jIva vaDe je duHkha ane sukha anubhavAyuM tethI (sukhaduHkhathI) saMtuSTa thato nathI. hamaNAM paNa bIjAnA prANane haraNa karavA mATe IcchA kare che, zabdAdi viSayomAM rata thAya che ane tapakarmomAM lagAva ocho kare che. 37. prANIonI A prakRti che : nahi prerAyelA vyasanomAM pravarte che ane zubhakarmamAM joDAyelA kopa kare che ane udvega pAme che. vezyAgamana Adi vyasanathI parAbhava pAmelo dhanane kharcato kaMIpaNa vicAra karato nathI, sukRtanA (dharmanA) kAryamAM kharcAyelA thoDA paNa dhanane hajAro rUpiyAnA kharca samAna mAne che. 39. AhAra bhUkha maTADavA sudhI ja upayogI hoya che, topaNa zAstramAM AhAradAnanuM puSkaLa phaLa kahevAmAM AvyuM che; cikitsA karAyelo munino A deha dharma mATe upakArI che, tethI (zAstramAM) glAnanI sevAne jinezvarabhagavaMtanI sevA samAna varNavelI che. 40. anaMta bhavomAM jaMtunA bhAgo siddha thayA che, topaNa A jIvanI (bhogothI) tRpti thatI nathI; dareka bhavamAM navuM navuM jANe che; temAM eka saMtoSanuM pAlana sukha karanAra che. 41. loko vaDe upakArInuM ja gaurava karAya che; chAyA ane phaLa vagaranA tAlavRkSa konA vaDe pANIthI siMcAya che ? 42. azoka punnAga ane bIjA paNa sugaMdhita vRkSo vaDe tamAruM udyAna pUrNa thaI gayuM che, jema tamArA pUrvajo vaDe AkhuM kuLa pUrNa che. A udyAnamAM ekapaNa vRkSa prakRtithI kaThina, kuTIla nathI, phaLo vaDe tyAga karAyela nathI ja, ane praNayIonA navA tApanuM zamana karanAra che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram 163 43. he ! punnAga (puruSomAM hAthI samAna) sAme punnAga vRkSa che, he ! azoka (zoka vagaranA) azokavana bahu dUra nathI, Azraya karyo che, lakSmIrUpI phaLano jemaNe evA he rAjA ! lAkho phaLomAM sarvottama evuM A zrIphaLa vRkSa che. 44. abhUta bhujAbaLavALuM sAhasa rAjAone ja zobhe che, agnidhArI brAhmaNanuM ane tulAdhArI vaNikanuM luMTAru sAthe vera yazane mATe nathI thatuM, potAnI jAtithI uparanI ceSTA kalyANa mATe nathI thatI, kIDIonA kuLamAM pAMkhanI utpatti zuM maraNa tarapha na laI jAya ? arthAt mRtyu mATe thAya. 45. strIonA cittanI, dhananI ane jIvananI kyAreka jo sthiratA thAya to svarga ane mokSano mArga bhAMgI gayo che, ema samajavuM. 46. urdhva, adho, pUrva, dakSiNa, pazcima, uttara A chae dizAnI ATha ATha cAra vidizAnI (pratyekanI eka eka) cAra ane madhyamarucaka pradezanI cAra. Ama chappana dikumArIkA che. teo anukrame saMmArjana, jalano chaMTakAva, darpaNa darzana, kaLazathI abhiSeka, paMkho vIMjhavo, cAmara vIMjhavo, dIpakano prakAza ane nALa chedAdi eka eka kArya anukrame te te dizAnI kanyAo samuhamAM kare che. 48. te dikumArIo sUtikAgRhanI dakSiNa, pUrva ane uttara dizAonA kadalIgRhomAM jinezvara ane jinanI mAtAnuM eka eka gRhamAM mardana, snAna ane homarakSA Adi kArya kare che. 49. ajJAnarUpI jherathI thaI che mUcha jene evA samasta jagatanA lokone bodha karavA mATe tame jAMgulI maMtra samAna cho te devi ! jemanA putrarUpI maMtra moTA moharUpI aMdhakArane dUra kare che. 47. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 triSaSTizalAkApuruSacaritram 50. kalpanA svAmI (12 devalokanA) daza, sUrya-caMdra, bhavanapatinA Indro vIza ane batrIza vyaMtarendro Ama kula cosaTha Indro che. 51. daSTi vaDe jeo jovA chate paNa pUrvajanmamAM thayelA kukarmanA maLanA avalepa (pApakarma) ekAeka dravita thaI jAya che evA zrI nAbhirAjAnA putranA janma vakhatanA snAnathI bheguM thayeluM pANI tamArA (karmarUpI) rajane nitya zAMta kare. traNa jagatamAM sarvane anubhavAyeluM A pragaTa ja che ke je pANInA saMparkathI paritApanuM atyaMta zamana thAya che, kaMIka aciMtya mAhAbhya che ke jinarUpI caMdranA udaya samaye abhiSekanA prasaMgathI pratApa balavattAne pAme che. 53. jeo arihaMtanI AgaLa suvarNanA tathA rajatanA java ke cokhA vaDe moTA ATha maMgalanA AraMbhane kare che, teo Indra ane cakravartInI lakSmIne bhogavIne ATha karmanA nAzavALA sthAnano Azraya kare che. nirvANa nikaTa che, atyaMta dustara dazAno prAMtabhAga paNa meLavAyo che, aMdhakArano samuha zAMta thayo che, topaNa dIvAnI jema mana snehane Icche che, tIrthaMkarapaNuM pALavAyogya che, aMtima bhAva che, mane traNa jJAna che, to paNa mArA vaDe karma vedavuM (bhogavavuM) joIe, jethI huM Aje pANIgrahaNa karIza. zarIra che, paNa kAMtinA AdhArarUpa pAtra nathI. ghoDo che, paNa pavana jevo vega temAM nathI. hAthI che, paNa mada jharavAnI atizaya gaMdhathI guMjArava karatA bhamarAonA samuhathI suMdara nathI (eTale mada jharato hAthI nathI). chatra che, paNa garamIthI rakSaNa karAtuM nathI. thAkelA hAthamAM cAmara laI suMdarIo ubhI che, paNa te mastaka tarapha vIMjhatI nathI. to loka zraddhAvALo thaIne kema (saMsAramAM) vAraMvAra bhame che. 54. papa Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram 165 zIlathI dhanya thayelI A kanyA, ApanA caraNanI sevA ka2vAmAM hoMziyAra evI A mArI putrI, akSINa bhaMDAravALI A lakSmI, koIpaNa doSa vagaranuM A suMdara ghara, utsAhavALA A mArA bhAIo ane A huM je ApanA caraNakamaLane vize bhamarAnI jema sevA karavA taiyAra chuM, AmAMthI Apane je kAMI manamAM prasaMzanIya lAge te AjJA karo; huM te ApanA caraNe arpaNa karuM. 57. prabhunI prIti ane sevakano guNono samuha te banneno sAco yoga te snehIone vize lakSmIne phelAve che, svAmi-sevakanI je eka eka vastuonI ghaTanA te vaLI ekabIjAnA purANA RNathI mukta thavuM ja che. je bannenA pitA (kaccha-mahAkaccha) bhikSAnA kramane nahi jANatA, adhika thAkelA gRhasthane vize mAMgavArUpa dInatA nahi karatA, hamaNA muni evA paNa A prabhune choDIne bIjA pAse nathI gayA te kharekhara pitA putro evA tame yogya karyuM che. 56. 58. 59. huM sevaka chuM e pramANe nispRhone viSe (nivedana karavuM) sAruM nathI, paraMtu he bhagavAna ! kAryano Adeza karo; e mArI prArthanA che. mArA samasta duSTakarmo kSaya thayA che evo huM pavitra chuM (punyazALI chuM); e pramANe paNa potAnI stuti che, A badhuM tamAruM ja che, A koI zuM navI vAta che ? tethI svAminI samakSa zuM vinaMtI karuM ? kevI rIte pUjA karuM te mane Adeza karo. 60. ekendriya evA kalpavRkSa vaDe paNa je Icchita hoya te pahelethI sArI rIte apAya che, kaThina evuM ciMtAmaNI paNa Apato (ApavAnA) aMtane mATe IcchA rAkhato nathI, bALapaNathI upAsanA karAyelI je kAmadhenu pazu hovA chatAM Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram pote (Icchita phaLa Ape che) (paraMtu Azcarya che ke, te dAna hoMziyAra cetanavaMtA paNa manuSya vaDe kema nathI karAtuM ? 61. vaimAnika, jyotiSa ane bhavanapatinA devo anukrame maNI, ratna ane suvarNanA kAMgarAvALA ratna, suvarNa ane rUpA vaDe traNa gaDhane banAve che. 62. vacce traNa gAu uMcA caityavRkSanI nIce siMhAsano ane bIjA gaDhanI vacce devachaMdane tathA 63. svAmI pUrvamukha bese tyAre anya traNa rUpAdine ane bahAra (samavasaraNanI bahAra) dharmacakra tathA kamaLa upara cAlavuM te badhuM vyaMtaro kare che. 64. agni khUNAmAM sAdhu, vaimAnIkanI strI ane sAdhvIo, naiRtya khUNAmAM bhavanapati, vyaMtara ane jyotiSadevo, vAyavya khUNAmAM bhavanapati, vyaMtara ane jayotiSInI strIo (devIo) ane IzAna khUNAmAM vaimAnika deva, manuSya (puruSa) ane strIonI parSadA che. 65. bIjA gaDhamAM anyonya vairI pazu-pakSIo tathA trIjA gaDhamAM devonA vAhano ane gamanAgamana gaDhanI bahAra hoya che. 66. he vatsa ! pravrajyA laIne putra gaye chate vizeSa viSAda vaDe taraMgita thayela, kyAreka asahya udaya pAmela duHkha vaDe vyApta thayela, durgama evI mUccha vaDe paricita, AtaMka vaDe kaluSita thayela, seMkaDo aMtaravedanA rUpa (vyathA) javALAo vaDe bhego thayelo mAro divasa varSa jevo thAya che. 67. bhAre karmo vaDe je (dharma) pahelAnA bhAve prApta thayo nathI. AvatA bhave loko vaDe (dharma) avazya maLavAno nathI. tethI karIne karmamAMthI chidra meLavIne hamaNA ja te (dharma) prApta thayo che to jIvo vaDe kema A dharma sarva prayatnathI karAto nathI ? Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram 167 68. punya vaDe ja jIvonA vaibhavanI prApti thAya che), e pramANe jANatA hovA chatAM paNa alpabuddhivALo A loka tyAM (punya upArjana karavAmAM) nirata thato nathI, paraMtu mohavALo ALasu thAya che, vAyunI jema A AyuSya asthira che. e pramANe nathI jANato, najIkamAM rahela mRtyune paNa dhyAnamAM rAkhato nathI ane najIkamAM rahelI vRddhAvasthAne paNa mAnato nathI. 69. he deva ! tamArA kAryathI doDatA evA ghoDAnA khurathI khodAyelI uDatI dhULathI hamaNAM bhulA paDelA (sUryanA) sAta ghoDA vaDe vakragatine pamAI che (tethI) sUrya (temane sIdhA raste cAlavAnuM) zIkhave che. 70. he deva ! saMpUrNa rAjyavALI evI pRthvI paNa ApanA vaDe vaza karAI che, kharekhara pavitra puruSono AthI mahAna ahIM koI viSaya nathI, sUryanI jema tamArI yAtrA kyAMya paNa aTakatI nathI, tethI badhA devo ane vidyAdharo mastaka upara tamArI sevAne vahana kare. 71. badhA tamArA pUrvajo evA kulakaronA vicAra karatAnI sAthe ja Icchita phaLane kalpavRkSanI aMdara rahelA devo ApatA hatA. te kheDuto vaDe jANe vRkSanI aMdara rahelI lajjAne paNa pragaTa karIne Aje kararUpI daMDa apAya che. tethI he svAmI ! ApanA vaDe A tyAga karAyA. 72. 1. naisarpa, 2. pAMDaka, 3. piMgala, 4. sarvaratna, 5. mahApadma, 6. kAla, 7. mahAkAla, 8. mANava ane 9. zaMkha (A nava nidhio che). 73. he ! munionA samuha vaDe vaMdanane yogya caraNakamaLavALA ApanA darzanathI potAne vikaTa durdinamAMthI nIkaLI gayo hoya, vipattithI jANe judo thayo hoya, durjanonI saMgatithI Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 triSaSTizalAkApuruSacaritram dUra thayo hoya, yamanA mukhamAMthI jANe bahAra nIkaLyo hoya, narakarUpI aMdhArA kUvAmAMthI jANe bahAra nIkaLyo hoya, bhavasAgarane tarI gayo hoya, tema potAne huM mAnuM chuM. 74. madathI phUlAyelo loka kema devanI jema potAne yuvAna mAne che ? kopanA ATopathI asvastha thayelAne pulakita thayelo evo te kema vairI mAne che ? khAudharAnI jema adhika bhojanathI paNa kema saMtoSa pAmato nathI ? mastaka upara mRtyu bhamI rahyuM che, AgaLa durgati che, ane mokSa to bahu ja dUra che. 75. mAruM cakraratna cha khaMDanI bhUmine jItanAruM che, mArI mAtAe 14 svapnone joyelA che, bAhubaLane viSe koIpaNa rIte bAhubalI baLavAna che, tethI cakrI huM chuM ke A che, e pramANe saMzaya thayo che. 76. AnA vaDe ja tapasvInI mukta na karAI (tethI) suMdarIe tapa karyuM, A nirlajja potAnA nAnA bhAIone viSe paNa dhRNA karI, A nirlajja dveSano bhaMDAra che, nirdaya evA ANe mArA vadhane mATe cakra choDyuM hatuM jethI moTo hovA chatAM nAno ja che, amo bannene dhikkAra che ke ame kramanuM ullaMghana karyuM che. 77. maryAdAnuM ullaMghana nahIM karanArA jeo vaDe pitAnA mArgano prathama Azraya karAyo, mArA te nAnA bhAIo vaDe yogya vicAra karAyo. 78. loka gharanA snehane dUra kare che, dhanane paththaranI jema mAne che, putrane zatru samAna mAne che, zarIrane tApa vaDe bALe che, bhoganA tyAgamAM viveka dharmathI vimukha thayelo kAryathI saMyamita thAya che, mAnathI uddhata manavALo mAnava koIpaNa vicAra karato nathI. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram 79. je pramANe zakrendranI eka AMgaLInI jyoti jagatane prakAzita kare che, te pramANe so caMdra vaDe paNa prakAza thato nathI. 80. kavio te devonA atiadbhuta caritranuM varNana zuM kare ? jeo eka eka kAryamAM rata thayelA ghaNA moTA kALane pasAra kare che, te rAjA ! samasta stutinuM pAtra ati buddhizALI evA tame eka ja cho, jeNe dharma, artha, kAma ane mokSane sAdhavAmAM koI attarAya nathI. 81. tamArA sivAya bIjo koNa puruSa che ? potAnA zikharanI zreNIo vaDe AkAzane sparza karatA AvA prakAranuM jinezvara bhagavAnanuM nirupama evuM prAsAdaratna karAvavA mATe sakSama hoya ? dhIme dhIme je dhajAdaMDanI dhajAno cheDo calAyamAna thatA vAyunA vAvAthI lakSmInA saMgamanI garamIthI duHkhI thayelo potAne vIMjato aTakato nathI. aho A Akho manuSyaloka zUnya ja thayo che ane A manuSyalokanA hRdayamAM hamaNAM mohanidrA prasarI gaI che, chIpamAM motInI jema jinarUpI sUrya (asta) thaye chate aMdhakAra vaDe grasta thatA vizvanuM koNa rakSaNa karaze ? 83. kavionuM kavitva jema alaMkAra vinA zobhatuM nathI tema manuSyanuM zarIra alaMkAra vinA zobhatuM nathI, nimitta hoya tyAre dhAtunI (vyAkaraNazAstramAM) guNa ane vRddhi thAya che, tema zarIramAM paNa nimitta maLe tyAre dhAtunI (rasa, meda Adi sAta dhAtuo) guNa karavArUpa vRddhi thAya che. 84. aho ! mArA vaDe Akho potAno bhava phogaTa pasAra karAyo, kharekhara utAvaLane mATe konI jema moTA tapane tapuM; (kemake) potAnA pitAnA koIpaNa guNo vaDe huM prasiddha na thayo, tethI hamaNAM mAruM (jIvana) bhogo vaDe pUrNa che, mane) gRhasthapaNAmAM (rahevAnI) IcchA nathI. 42 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 85. 86. triSaSTizalAkApuruSacaritram e pramANe tera bhavavALuM RSabhadeva bhagavAnanuM caritra ane bharatacakrInuM nAnI kathAothI prasiddha ane sugama caritrane mRtine mATe vimalasUrijIe uddhata karyuM che. A (ajitanAtharUpI anekapa = hAthI) niraMtara dAna (bhAvadharmanuM dAna) Ape che (sAmAnya hAthInuM dAna = mada haMmezA nathI jharato), emanI gati (mokSagati) namana karavA yogya che. (hAthInI gati cAla sArI paNa namana karavA yogya nathI), jagata AkhAnA pratikArako = zatruono viSaya teo banatA nathI (hAthIo to siMha vagere zatruono viSaya bane che), AvuM jANIne lAMchananA bahAne hAthIono samUha jemane AzrayIne rahyo che tevA ajitanAtha rUpI anekapano (anekonuM rakSaNa karanArano) he sapuruSo tame Azraya karo. sarovaramAM suMdara jalakelinuM sukha nathI, samudrakinArAnA vanamAM krIDA nathI, AkAzamAM pAMkha phelAvI uDavAno rasa nathI, mALAnA AzrayavALI krIDA nathI, priyA sAthe samAgama nathI, baMdhuonI sAthe saMgama nathI, thoDI jagyAvALA pAMjarAmAM piDita zarIravALA A rAjapopaTanA kaSTane zuM kahevAya ? ghaNI zraddhAthI vizuddha AtmAvALA jenA vaDe jinezvara bhagavAnane dAna apAyuM hoya, A puruSanuM te ja bhavamAM mokSamAM gamana thAya che athavA trIje bhave thAya che, jinane apAtA dAnane jonArA bIjA paNa loko nirogI thAya che ane A saghaLI bhUmi upara kSudra upadravo kSaNamAM nAza pAme che. viSayavAsanAmAM DubelA prANIonA asaMkhya divaso jAya che, paraMtu te kyAreya vicArato nathI ke A badhuM dharmanuM phaLa bhogavuM chuM. huM viSayothI aTakIne navo dharma karato nathI, jethI AgaLa huM sukhI thAuM, bIjAnuM paNa duHkha na jouM, nIcenI gatimAM paNa na jAuM. (AvuM pote vicArato nathI) 88. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram 171 90. gharanuM pavitrapaNuM thAya, uttama manuSyo sAthe saMgati paNa thAya, sukRtanuM zravaNa, kukarmathI aTakAva, namratAnI zakyatA, dharma karavAmAM paNa utsAha, kyAreka parvAdikanI ArAdhanA, mohAdino nAza, sAdhune vasatinA dAnathI A guNo thAya che. 91. kAmadevanuM jANe dhanuSya zeraDIno TukaDo che ane bANa phUlo che, e pramANe nizcita vAta kavivarNanA ja che, vaLI traNa vizvane spRhA karatA evA Ane jitavA mATe strIonuM zreSTha zastra bhramara ja che. 92. rAjya kukarmavALI kugatinuM nimitta che te pramANe jANato hovA chatAM paNa manuSya enAthI nivRtta thato nathI to bIju zuM ? garvathI gurunI niMdA kare che, kaSTarUpI moTA samudramAM magna thAya che, haMmezA saMtApa pAme che, potAnI pratikuLatAne yAda kare che, tyAre vaLI koIpaNa AnuM rakSaNa nathI. 93. samagra pRthvI upara potAne vikhyAta kare che, sthAne sthAne (potAne) gherAyelA jue che, potAnuM ane bIjAnuM paNa aMtara jANe che athavA mahAtIrthonI upAsanA karIne pApanA samuhano paNa nAza kare che, yAtrAmAM pravRtta thayela mANasa Icchita ane adbhuta zuM zuM prApta karatA nathI ? 94. surapunAgavRkSathI yukta suvarNathI pUrNa zarIravALo A meru parvata koIne paNa vaDe jovAyelo nathI, rohaNagiri upara atispaSTa ratnone koNa jue che? mANikyaratnanI kAMtithI cuMbita karyuM che AkAza jeNe evo A parvata dekhAye chate bahAra nIkaLelA kIraNavALA nakSatrone viSe paNa jonArAnI ratnanI buddhi aTakI jAya che. 95. jenI upamA na ApI zakAya tevA jJAnanA bhaMDAra evA arihaMta bhagavaMto, te pachI vidyA, maMtra, auSadhi, Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 triSaSTizalAkApuruSacaritram rasacikitsA ane AgamonA jANakAro thayA, paraMtu marelA putronuM teo vaDe kAMIpaNa jaNAyuM nathI, kharekhara jo traNa bhuvanamAM teone kAMIpaNa durlabha che ? 96. mAMsa, hADakAM ane meda AdinA sthAnabhUta cAmaDIthI DhaMkAyelA hAlatA cAlatA smazAnanI jevA manuSyanA zarIramAM vasavA mATenI jyAM buddhi che tyAM bIjI kaI IndrajALa hoya? 97. pUrvanA punyathI bharapura thavAthI sukhamAM ekAgra mana vaDe vikAsa pAmato jeono janma pasAra thAya che, sukRtamAM be traNa divasone ALasu evA teo pasAra kare, paraMtu sAgaramAM pANInI jema jeonA hRdayamAM vaLI duHkhonI saMkhyA paNa nathI, mAyA vagaranA te saraLa jIvo paNa dharma mATe kema spRhA karatA nathI ? 98. atisuMdara ajitajinanuM caritra ane sagaracakrInuM paNa caritra haMmezA manuSyanA be kuMDalanI jema be kAnane pavitra kare. 99. bhavarUpI samudramAM vADavAgni jevA zrI saMbhavajinedra ApanI lakSmIne mATe (mokSalakSmIne mATe) thAya, jeno pratApa rUpI mahImA adhika vadhelo che, te adhika zaktivALA jaLa vaDe paNa zAMta thato nathI. 10). agatyamuni samudranuM paNa badhuM pANI zuM pI gayA che ? pharIvAra paNa zuM aurvaRSinI bhUkhanI adhikatA vaDe badhuM bhasma thaI gayuM? kharekhara zuM vAdaLo gayA nathI? athavA tene kheMcI lAvavA mATe zuM rAjAo vaDe nItino tyAga karAyo ? jethI hamaNAM vAdaLo varasatA nathI ? Aje AhAra hAra jevo che, (hAranI jema moMgho) raso paNa virasa thayA, duSkALathI DarI gayo hoya tema hAthInI sUMDha uparathI mada nAza pAmyo che. 102. sukALamAM ke sukhI avasthAmAM sukRtanA phaLanI AdatavALA 101. avarasa thayA, ramo che. AnI AdatavALA Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram 173 potAnI zakti vaDe bhikSuone ghaNuM dAna kema ApatA nathI? vizeSa karIne dukALa AdimAM je khorAka Adi vaDe sukhI kRtArtha evA A munio nAza pAmatA jaina zAstranuM rakSaNa kare che. 103. kukarmathI vIMTaLAyelo jIva dhanane mATe upAyanA rastAne karato prerakanI apekSAne rAkhato nathI, kAmane mATe sajjano vaDe aTakAvelo paNa baMdhana vagara krIDA kare che, vaLI dharmane mATe haMmezA guruo vaDe protsAhita karAyelo paNa, yAcanA karAyelo paNa, parANe pravRttAvelo paNa ekapaNa vAra pravRtti karato nathI. 104. zrI saMbhavanAtha bhagavAnanuM suMdara vRtta eTale chaMdavALuM pakSe suMdara varNanavALuM, alaMkAra zAstra prasiddha zubha bIjavALuM pakSe-suMdara kathAnuM mULa hoya evuM, ujavaLa guNavALuM eTale alaMkAra zAstra prasiddha guNavALuM, ane saMgItazAstra prasiddha grAmathI zobhatuM pakSe, ujvaLa guNonA samuhathI zobhatuM, abhUta caritra jenA hRdayamAM haMmezA lAgeluM ja hoya, aMta vagaranA saMsArarUpI samudramAM tuMbaDAnA phaLonA samuhanI jema kriIDA karato te sAmA kinArAne pAme ja che ane A Azcarya che ke jaLa vaDe sparzato nathI eTale saMsAramAM lapAto nathI. 105. jenA janmasnAtra jaLamAM pANIthI taratA devo vaDe moTA palakArAnI asthiratA sthiratAne pAmI, (eTale teo bhagavaMtane ekITaze joI rahyA) sura ane asuronA mugaTanA maNIsamAna sarvoccatAne pAmelA te deva abhinaMdanajina sajjanonA manane pavitra kare. 106. sabhAmAM lAMbA samaya sudhI rAjA maMtrI ane zreSThionA rUpanA anukaraNathI tenA abhedane batAvatA ane (rUpanuM) saMharana karatA navA navA veSane dhAraNa karanAra A nartaka saMsAramAM te avasthAmAM rahela mArA svarUpane yAda karAve che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 triSaSTizalAkApuruSacaritram 107. dhana, putra ane mitrothI khuza thayela anya manuSyane joIne napuMsaka utkaMThA kare che, sArA vyavahAravALo jIva suMdara dharmane mATe utkaMThA karato nathI, nidhAnanA sArabhAga jevA ciMtAmaNInA madhyabhAgano sparza paththaranI IcchA vaDe (thAya tema) anucita AcaraNa vaDe ja A jIva eka dezathI bIjA dezamAM bhramaNa kare che. (eTale citAmaNI ratna jevo dharma maLavA chatAM utkaMThA na rAkhatA spardhAdi IndriyonA tuccha viSayomAM utkaMThA rAkhe che.) 108. | abhinaMdana jinezvaranuM kaustubharatnanI jema A caritra jeonA hRdayamAM Azrayane pAme che tenI puruSottamatA dura nathI, teno oja paNa narakagatinA bhedane karavAmAM (nAza karavAmAM) samartha ja che. 109. sajjano koIpaNa anya matane choDIne sumati tIrthakaranA suMdara matamAM saMpUrNa rIte ramaNa kare, je matanI alpa paNa AjJA vaDe bakhataravALA thayelA buddhizALInI (kRtina) pAse moharUpI sarpa kyAreya najIka Avato nathI ja. 110. putra vagara praNayionI badhI ja vAMchA nAza pAme che, kuLanI ja paraMparAthI Avelo dharmanA kramano (putra na hovA rUpa) akrama thavAthI nAza thAya che, ghara zUnyapaNAne pAme che, jema sUrya vinA vizva hovA chatAM paNa avidyamAna jevuM ja che. 111. je uvaLa mahelo paNa zUnya thAya, je kamaLa jevA netravALI strIo karAyelA pravAsavALI (gharano tyAga karanArI) thAya, je devAlayo parvadivase paNa mahotsava vagaranA thAya, ahIM puruSo vinA te A badhuM thAya. 112. maMda buddhivALo janmelo putra janma ApanAra evA kone priya na hoya ? zuktipuTanA motInI jema koIka vaLI Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram 175 anarthane mATe thAya che, svabhAvathI vimala prazaMsanIya kalAvALo koIka agaNya puNyavaDe caMdra jema samudranI tema pitAnI vRddhinA ja nimittanI unnati kare che. 113. prApta karAyelA je A kAmo sukha che e pramANe jaDa mANaso vaDe prathama khyAti karAI che, vyAdhimAM pathya vagerenI jema kharekhara A kAmo sukha nathI, lokottara sukha to bIjuM ja che, jenI AgaLa te svarlokanuM paNa amRta jherasamAna che ane zakrendranA bhogo roga jevA che. 114. koIka (manuSya) moTAagnimAM zarIrane nAkhe che ane niSphara hRdayane zastro vaDe bhede che, paNa saMyamita IndriyavALA bhAgya vagaranAo samatAne mATe vairAgyathI tapamAM dhurAne dhAraNa karatA ja nathI. 115. haNAyo che moharUpI moTA jherano pracAra jenA vaDe evA sumatijinanA caritrarUpI tAThyamaMtrano karAyo che Adara jenA vaDe evo je manuSya hRdayamAM vahana kare che, teno kuvAsanA rUpI nAgapAza kharekhara tUTI jAya che. 116. jenA janmasamaye hRdayamAM dayA Adi guNo vaDe khuza thavAyuM, jenA zarIranI sAthe dharma vaDe vRddhi thaI, jenI dIkSA vaDe zivapUrImAM patAkA baMdhAI te pApabhajina sajjanone sarvoparitA Ape. 117. ati uvala prakRtivALA ekadama ja lokottara vRddhine pAmelA, capaLa svabhAvavALA (mohane jItavAmAM capaLa svabhAvavALA) varSARtunA jaLanA parapoTAnI jema kSaNavinazvaratAne bhajanArA manuSyo lAMbo kALa sthitine dhAraNa karanArA thatA nathI. 118. vinaya sahita putro, snehI strI, navAyA prApta saMpatti, anurUpa guNo, roga vagaranuM zarIra, samAdhimAM rati manuSyonA zubhavRkSanA A prathama aMkurA che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 triSaSTizalAkApuruSacaritram 119. atigoLa ane prasiddha motIo vALA suMdara dorImAM parovAyelA hAranI vaccenA mukhya maNIthI zobhato hAra sajjanonA kaMThamAM (zobhe che), tema suMdara chaMdovALuM ane prasiddha mokSamArga prApta thAya tevuM suMdara guNonA sthAnabhUta nAyakathI pavitra padmaprabha bhagavAnanuM caritra hAranI jema sajjanonA kaMThamAM (zobhe che). 120. devonI saMpattinuM pramANapatra, sukRta aMkUrAnAM bIjo, dhArmika vaNikonuM mULadhana, zivapurI prati javAnI IcchAvALAmAM agresara supArzvajinanA banne caraNonA praNAmo tamArI lakSmIne mATe thAo. 121. gAtra karacalInuM sthAna thayuM che, mastaka upara vALa kAza ane kapAsano bhAsa karAve tevA che, kAnanI pAse rahela paNa jhINA avAjathI bolAtuM samajI zakAtuM nathI, hAtha dhruje che, vANI sphurati nathI, majabuta hRdaya asthira thayuM che, zvAsa mukhamAM AvI gayo che, topaNa kema A nirarthaka AMdhaLAo strIonA dAsapaNAmAM varte che ? 122. jIvonuM cakSuAdi IndriyasamuhanuM sAMsArika rUpAdimAM je sukha che tenAthI bIjuM koI sukha saMbhaLAtuM nathI ane ahIM koIpaNa carcAne sahana karatA nathI; tenAthI bIjuM jo suMda2 sukha che to bhogavo, jo te nathI to tapane tapo. 123. he bhavyo ! manane pavitra karavA mATe supArzvanAtha bhagavAnanA priya evA A caritrane haMmezA hRdayamAM maMtrAkSaranI jema dhyAna karo, jethI brahmajJAnarUpa jyoti udaya pAme. 124. satata laMkavALo paNa Azrita rAjAnuM A (kalaMka) nathI ema mAnIne Akho nahi paNa khaMDita udaya pAmato. (ardhacaMdrAkAra) lAMchananA bAnAthI jemanA zarIramAM rahelo caMdra che te caMdraprabha bhagavAna pApane zAMta karavAmAM samartha thAya. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram 177 125. (putra pakSa) : guNono AdhAra, saghaLA lokone tAravAmAM = sukhI karavAmAM jeNe Aveza = udyama karyo che tevo, zubha phaLane ApanArA yoga = kAryothI yukta, jene anusaravAthI badhAoe potAnA vyavasAyano AraMbha karyo che tevo (= badhAne kAma maLyuM che. tevo.) putra (tena jevuM vahANa) (vahANa pakSa) : guNo = doraDAono AdhAra, saghaLA lokone tAravAmAM sAme pAra laI javAmAM jeNe Aveza karyo che tevuM; zubha = sArA, phalaka = lAkaDAnA pATiyAonA yogathI ghaDAyeluM ane je (vahANa)ne anusaravAthI dareka lokono vyavasAya cAlu thaI gayo che tevuM - vahANa. te mArA putra jevuM vahANa kyAMka DUbI gayuM. 126. vidyAmAM vismRtino bhaya, saMpattimAM rAjAdithI bhaya, bhojanamAM ajIrNathI bhaya, prANane viSe yamanA sevakothI bhaya, athavA prANIonuM AtaMkarUpI paMkathI malina zuM nathI? (arthAt badhuM che). 127. pApanA AtaMkanI zaMkArUpI kAdavane sApha karavA mATe vAdaLanA jaLa samAna caMdranI jema ujvaLa caMdraprabha jinanuM caritra jaya pAme. je (caritrane) viSe prANIono aMtarAtmA manathI vase che te prANI aMdara rahelA ajJAnarUpI aMdhakAranA samUhathI kSaNamAM mukta thAya che. 128. hajI paNa lAMchananA bAnAthI jenA aMgano saMga karanAra pratyakSa makara ja che, te kAmadevanA parAjayane kahe che, namaskAra karatA manuSyanI jaDatAne te suvidhijina dUra kare. 129. je sarovara kamaLothI bhareluM, mIThA svAdiSTa pANIthI chalochala, kinAre rahelA vRkSonA kuMjamAM bhegA thayelA lokovALuM, haMsarUpa AbhUSaNavALuM, te paNa sarovara Aje vizvane bALavAmAM baMdhAyelA roSathI viSama thayelA Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 triSaSTizalAkApuruSacaritram grISmaRtunA sUryanI kaThoratAthI viparIta thayeluM jouM chuM athavA A lakSmI konI zAzvatI che ? 130. jene potAno Indriyono samUha paNa svAdhIna nathI, vaLI eka eka paNa (Indriyano) viSaya duHkhe karIne aMta Ave tevo ja che, to konA vaDe ahIM A sarve paNa viSayo potAne vaza karAyA ? ane - moharAjA vaDe kSetra mATe (rAjasattA mATe) je jIva anurAga rUpI sAMkaLa vaDe kuTuMbarUpa jelavALo karAyo tene mukti prati (gamananI) vAta paNa kyAM ghaTe che? 131. jenA hRdayamAM suvidhi jinanuM A caritra zrIvatsanI jema vase che te viSNunI jema jitanAro thAya che, kyAre paNa gadA sahita zastronuM anusaraNa karanAro thato nathI. 132. kaSAyarUpI dAvAnaLathI haMmezA pIDita hRdayavALA evA mane zrI zItalanAtha bhagavAna zItalatAne Ape, jethI paratIrthikono mULathI mAMDIne samasta prabhAva zAMta thAya. 133. he dIpaka ! jagatamAM loko vaDe vipatti dUra karavAnuM kAraNa samIpa rahelo tuM sevAya che, vaLI nibhaMgIomAM mukhya evA A pataMgIyAnA samUhanA akAlamRtyunuM kAraNa samIpa rahelo tuM ja che. 134. atialpa maryAdita samayavALuM ane jeno aMta virasa che evuM je sAMsArika sukha che te sukha IcchatA evA keTalAka lokone thoDuM paNa prApta thatuM nathI. vaLI keTalAka camatkAra karanArA potAnA AkhA bhavane sukho vaDe pasAra karIne svargamAM ke mokSamAM klezarahitapaNAthI sukhIpaNAne ja pAme che. 135. zItalajinanuM zreSTha suvarNa jevuM A caritra lAMbA samaya sudhI jaya pAmo ane jIvonA ujjavala kuMDalanA joDalAnI jema banne kAnanA AbhUSaNa jevuM thAo. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram 179 136. mALAnA pakSe : motInI mALA viSe atyaMta zreSTha sthitine karato majabuta na tuTe evA dorAne dhAraNa karato je mALAnI madhyamAM cakadApaNAne pAmyo, zreyAMsanAthanA pakSe : mokSa gayelAonI zreNIomAM atyaMta zreSThasthitine pAmelA avyAbAdhasukhane ane nAza na pAme tevA guNane dhAraNa karanArA je zreSTha nAyakapaNAnI padavIne pAmyA, te zreyAMsajina jagatanI lakSmIne phelAve. 137. pramAdathI vidyAno, jugArathI dhanano, vairathI prANono ane apathyathI zarIrano vyaya kare tema bAlyAvasthA pasAra karavA chatA paNa abudha mANaso manuSyapaNAne doSo vaDe kema phogaTa pasAra kare che ? 138. vepAra, vyavahAra, zilpa ane vaibhavamAM pravRtta ane prAcIna punyathI hIna manuSyo vaDe A eka potAnA jIvanano samaya klezathI pasAra karAya che; je aneka prakAranI Adhi-vyAdhi ane bAdhAne dhAraNa karanArAonA seMkaDo janma pasAra thAya che. tene jovA mATe asamartha hoya tema munio vaDe saMsAra tyAga karAyo che. 139. zreyAMsa tIrthaMkaranA caritrarUpI ratnanA alaMkArathI pavitra jenA be kAna che tenA mukhakamaLane jotI kalyANarUpI lakSmI ' potAno janma pasAra kare che. 140. eka vakhata vidhipUrvaka jenI pUjA vaDe siddha thayela loka ati bhayaMkara bhavanA duHkhanI paraMparAthI potAne judo thayelo mAne che te vAsupUjaya bhagavAna mane pUjayapada (mokSa) Ape. 141. ghaNA pANI vaDe kamaLanA patro bhIMjAtA nathI tema jenuM mana doSo vaDe kyAreya sparzatuM nathI tenI pAse lakSmI vase che. vaLI te sarpo vaDe sarvAge vIMTaLAyelA je caMdananA vRkSo mULathI ucchedanuM nimitta ja che; (doSarUpI sarpa viTaLAyelA hovAthI) badhI vRddhio niSphaLa thAya che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 triSaSTizalAkApuruSacaritram 142. viSayomAM koNa saheja paNa moha pAmato nathI ja ? vivekIo vaLI vastusthitine vicAre che - jaDa padArtho vaDe je je sukha e pramANe (mArA vaDe) svIkArAyuM hatuM, te te roganI chabI che, saukhyamAM bhrama ja hato. 143. zrI vAsupUjayasvAminA caritranI smRtithI pavitra sajjanonA hRdayamAM vasato AtmA punyanA anubaMdhane karanAruM tIrthamAM vasavATanA punyane meLave che. 144. te deva vimalanAtha saMsAranA vikAranA malathI duSita thayelA tamArA cittanI vimalatAne vistAre. jenA mananI AgaLa upAdhithI melA thayelA sphaTika ratnanuM paNa vaimalya zuM rahe ? 145. hAthINInA gAla jema madathI anabhinna hoya che tema jenA hAtha haMmezA dAnathI anabhijJa che, koyalo vaDe baccAnI jema jeo vaDe potAnA zarIranuM paNa poSaNa karAtuM nathI teo koIpaNa atipavitra tIrthamAM koIpaNa rIte koIpaNa sArA tapa vaDe dhyAnamAM ekAgratAthI kema potAno janma saphaLa karatA nathI. 146, nAkathI zvAsane roke che, majabuta padmAsanano abhyAsa kare che, yogapaTTakane khabhA upara dhAraNa kare che, (bhikSA mATe) pharavApurvaka bhojana kare che ane gAyana paNa kare che, rAgano tyAga ane jitendriyapaNuM A badhI avadya kriyAnA tyAgathI je avyaya pada sAdhya che tene abudhaloka bIjI rIte (paugolika sukha) Icche che. 147. vimalanAtha bhagavAnanA daDha guNavALA suMdara caritrane kavacanI jema hRdayamAM je dhAraNa kare che te gADha karma samUharUpI senAthI parivarelA moharAjAne kSaNavAramAM jIte che. 148. sUryapakSe jovAyelA je sUrya vaDe jema saghaLuM aMdhAruM nAza pAme che, ane prANIono divasa udaya pAme che, suMdara Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram 181 kamaLonA vikAsanA sthAnabhUta tenA (sUryanA) nAmanI smRti jagatanuM rakSaNa kare tema anaMtanAthaprabhunA pakSe - jovAyelA je anaMtanAtha bhavagAna vaDe samasta pApa nAza pAme che, jIvono divasa (punyano udaya thavAthI) utkarSavALo thAya che, bhavyajIvarUpI kamaLanA vikAsanA sthAnabhUta te anantajinanA nAmanI smRti jagatane rahe. 149. A zarIra to kArAgRha ja che, ahIM buddhizALIomAM konI jevuM bahumAna hoya, apavitra A zarIramAM potAnuM rahevAnuM lAMbA samaya sudhI koNa spRhA kare ? lAMbA samaye ke TuMka samayamAM jo karmanI mukti thavAnI hoya to sarva sukha siddha thAya che. nahIMtara kevaLa bhava che. 150. pahelAnI jema hamaNA ghaNuM lAMbu jIvana nathI ja, te thoDuM jIvana paNa bhamatA ArA jevA nirbhAgI manuSyo vaDe phogaTa pasAra karAya che. vaNikajano vaDe jema mANikyathI kalyANa karAya che tema sthAnamAM rahelA nahi bhaTakatA) dhanya puruSo vaDe atinirmaLa nAnA A jIvana vaDe kalyANa meLavAya che. 151. zrImad anaMtajinacaMdrano caMdananA rasa jevo A caritArtha puNyazALIonA hRdayamAM vilAsa karato temanA karmanI garamIrUpa rogane dUra kare. 15ra. jemanA nAmarUpI maMtranI satata smRtithI manuSyonuM DhekuM paNa ciMtAmaNi ratna thAya, nAnuM vRkSa paNa kalpavRkSa thAya, vRddha gAya paNa navI kAmadhenu thAya, te dharmanAtha deva kukarmanA haraNane mATe thAo. 153. je strInA kAMti vagaranA zarIramAM yuvAnonI dRSTi pracArane pAmatI nathI, to paNa te yuvAno vaDe je strIne jovAthI potAno AtmA uMco manAya che, kaMdarparUpI sarpa vaDe mukAyelI kAMcaLI jevA te kezane dhAraNa karatI A strI mUDha evA mArA manane balAtkAre viraktinI prati laI jAya che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 triSaSTizalAkApuruSacaritram 154. jenA manamAM kRpA ane lajjA lokottara che, jeno vinaya ane naya ati nirmaLa che, jenuM dhana ane yauvana pApane mATe nathI, manuSyalokamAM te eka ja manuSya buddhizALI che. 155. jenA manarUpI nAvamAM zrI dharmanAtha bhagavAnanuM A caritra nAvikanI jema jAge che, kharekhara teno saMsArarUpI sAgarano kinAro bahu dUra nathI. 156. strIo ghaNI strIo) patine viSe kaMIpaNa mananI prItine vistAratI nathI, te gharakAryomAM zithila thAya che ja, te zArIrika kAryomAM paNa kuTIla thAya che athavA te puruSanuM paNa citta Icchita viSayamAM kyAM vizvAsane kare ? ghaNI strIovALA puruSathI potAnA vaDe potAno AtmA duHkhamAM sthApana karAyo che. 157. prAye karIne dhanavAna puruSanuM paNa be patnIpaNuM sukhanA nAzanuM nimitta ja che; juo caMdranI bIjI (vadapakSanI) dvitIyA kSayane mATe nathI thatI ? 158. nItine oLaMgIne ane sajjanonA kRtyane choDIne dhikkAra che ke Indriyane vaza evA mArA vaDe kukarma karAyuM, hA ! sapheda kapaDAnA navA kAjaLanA dAganI jema mAruM te A ugra pApa kyAre dura thaze ? 159. lokonI lajjAthI kalaMkavALA eka rAjA vaDe (caMdra vaDe) pahelA AkAzamAM Azraya karAyo che, paNa kalaMkavALA bIjA rAjAno Azraya naraka vinA bIjo konI jevo Azraya hoya. 160. dUra rahelA keTalAka guNa vagaranA ja buddhizALI athavA dhanavAna saMbhaLAya che, ane teo kayA saraLa jIvonA hRdayamAM utkaMThAne nathI karatA arthAt saraLa jIvo teonI pAse AzA rAkhI jAya che, paraMtu atispaSTa atinikaTathI, jovAyelA teo vaDe tADavRkSanI jema lokono phaLaprAptino prayAsa ane AgaLanI saMbhAvanA paNa ucUlita karAya che. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram 183 161. potAnA ane anyanA upakAra karavAmAM tatparatAthI vidyA, lAbha Adi vaDe paNa kuLavAno madane karatA nathI, rogo, bhUkha ane vRddhAvasthA vaDe paNa nAza pAmatA rUpa vaDe jagatamAM kayo buddhizALI ahaMkArI thAya ? 162. prANIone jema dAna vaDe niyamathI bhogo thAya che tema prakRtithI viSama A karmarUpa kAraNathI badhA rogo che, tethI vaidyo vaDe pahelA karmanA marmane abhayadAnAdi vaDe chedavo joIe ane ghI Adino paNa tyAga karavo joIe, jethI bhavya jIvone rogo AvatA nathI. 163. mRganA lAMchanavALA hovA chatA paNa sajjanonA samUhane harSa karanAra ane je kAma (viSayavAsanA) ane rAtrInI vRddhine mATe thatA nathI te zrImAna zAMtinAtha bhagavAna lokonA ajJAnane cArebAjuthI zAMta kare. 164. zrISeNarAjA, yugalika, saudharmavAsI deva, vaitADhya upara amitateja rAjA prANata devalokamAM deva, te pachI aparAjita baladeva, acyatendra, zrI vajAyudhacakrI, bIjA raiveyakamAM zreSTha deva, 165. megharatharAjA, sarvArthasiddhamAM deva, zAMtinAtha bhagavAnanA (bArabhavo) bhavo bhavyajIvone bAra prakAranI lakSmIne Ape. 166. pahelA smRti (zAsa)nA vyavahArano lopa kare che, pachI vaDIlonI lajjAne lope che, te pachI potAnI strInA viSayamAM dAkSiNyatAno tyAga kare che ane kuLanI zuddhino paNa tyAga kare che, potAnI saMtatine bhaviSyamAM jJAtinI bahAra thavApaNAnA lAghavane paNa svIkAre che, niMdanIya kuLanI bIjI strInA saMgrahavidhimAM durbuddhivALA zuM vicAre che ? 167. gaNikA pRthvInI jema abhuktapUrvA (pUrve nahI bhogavelI) hotI nathI. bIjA pati vaDe AnuM bhAvI che. teNInA nAmanA (gaNikA=patinI gaNatarI karanArI) anvayane vicAro, kharekhara kone manathI virakti na thAya. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 triSaSTizalAkApuruSacaritram 168. prANIonuM yamadevathI rakSaNa vRttathI nathI thatuM, dhanathI nathI thatuM, pUjAthI nathI thatuM, vilepanathI nathI thatuM, yaMtrathI nathI thatuM ane maMtrathI nathI thatuM. 169. dareka padArthane batAvanAra zAstra ja che, paNa puruSone vizeSa bodha buddhi vaDe ja thAya che, rUpane pratyakSa karavAnI kSamatA AMkhamAM sArI che; paNa tyAM yathArtha to mana ja che. 170. vinayamAM caturAI, nyAyamAM nipuNatA, zarU karela kAryanI nirvighna samApti karavAmAM vicakSaNatA, dAnAdi kAryamAM haMmezA rasikatA, potAnI prazaMsAmAM vimukhatA, bIjAonI prazaMsAmAM sahiSNutA ane dAkSiNya prakRtipaNuM A atiuttama lakSmI ApanArA guNo che. 171. keTalAka hRdayane AzcaryakArI bole che, paraMtu kriyAmAM prIti rAkhatA nathI, keTalA kriyA vaDe rasavALA che, vaLI vANI vaDe nahi ja, vANI vaDe ane kriyA vaDe paNa jeo atisubhaga hoya, jeo kAryano prAraMbha karavAmAM ane pUrNAhuti sudhI vahana karavAmAM eka sthitivALA te sukRtio pRthvItalamAM be-traNa paNa kyAM che ? 172. koIka suMdara vANIvALo, koIka suMdara rUpathI yukta, koIka sUkSma buddhinI paripakvatAvALo, koIka paropakArI, koIka dAkSiNya guNavAna, Ama eka eka guNa vaDe mahimA meLavavA vALA ghaNA loko prApta thAya che, paraMtu badhA guNathI paricita manuSya anantavIryathI bIjo koI nathI. 173. zRMgArarasavALA ghaNA kSatriya rAjAo che, tyAga ane kaLAmAM zauryarUpI sugaMdha vaDe koI be traNa hoya ke na hoya, mULathI guNonA saMcayathI ghaDAyela kamaLanI jema ane tenA sthAnabhUta sUryanI jema je anaMtavIryathI bIjo tevo koI nathI. 174. pApa karavA vaDe koNa devapaNAne pAmyo che? athavA sukRtone karato koNa narakamAM gayo che ? potAnA AtmAnA paNa Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram 185 pahelAnA sukRtathI thayelA zubhane joto evo tuM dharmanuM phaLa nathI ema vAraMvAra zuM bole che ? 175. pahelA je je duHkha bIjAone viSe tArA vaDe khetaramAM bIjanI jema potAnuM ropeluM che te te phaLa pragaTa thAya che. tyAre he! jIva tuM napuMsaka na bane, paraMtu khuza thA. 176. jamIna ane strI paNa ahIM jhagaDAno hetu nathI, potAnA vijayathI koIpaNa phaLa nathI; bIjuM zuM? pakSano (pAMkhano) kSaya, kuTuMbamAM kalaha che, he kukaDA ! tAro yuddhano rasa niSkAraNa che. 177. potAnA mRtyunI nivRttine mATe jIvavA mATe) badhA loko vaDe bhUkhanI zAMti karAya che, te jo kRtya che, to anyanI hiMsAthI jeo vaDe bhUkhanI zAMti karAya che te ja bhUtapralaya (prakRtino nAza) che, tenAthI bIjo koI bhUtapralaya nathI. 178. samudranA pANInI jema tamArA guNone jonAro koNa pAra pAme che ane IndrathI thayelI prazaMsA paNa samudranI upara ja taratA ghAsanA puLAnI jema tare che. 179. jeo vaDe alpa paNa jaMtu pIDAya che teo pApane pAme che, paraMtu pArane pAmatA nathI; jeo vaDe vaLI pavitra pAtra pIDita thAya che teonI zuddhi zuM ? kalyANa kyAM ? ane sukha paNa kyAM ? keTalAka duHzikSito "manoraMjana thAya' ema mAnIne loko upara duHkhanuM AropaNa kare che ane keTalAka khuza thayelA anujJAne Ape che teone dhikkAra che; kharekhara te durvinIto kyAM jaze ? 181. tapathI atipAtaLuM zarIra, manamAM strIonuM vismaraNa, pahelAnA munionI kathAnuM zravaNa, duzcAritranI lIlAno tyAga, potAnI Indriyono jaya, samatA, kaSAyano tyAga, ane dhyAna, kharekhara A hetuone viSe koIpaNa kAmanA skurAyamAna thatI nathI. 180. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 triSaSTizalAkApuruSacaritram 182. nityasvarUpI jaLane sukAvavAmAM marUbhUmi, sukharUpI parvatane chedavAmAM vaja, vairarUpI kaMdane vikasAvavAmAM vAdaLa, khedarUpI samudra, parAbhavarUpI vRkSane vikasAvavAmAM vasaMtaRtunuM Agamana, kalyANanA kAraNarUpa viMdhya parvatanA ullAsane aTakAvanAra eka kuMbhoddhavamuni; zaMkaranI jema A bhava (saMsAra) kono saMhAra karavA samartha nathI? tethI jAgrata thAo. 183. svAmino Adeza suMdara hoya ke kharAba vicAryA vagara sevako vaDe te badho Adeza) karavo joIe; jo te Adeza kyAreka nasIbathI suMdara hoya to kevala bhAgya jAgarUka thayeluM che. 184. jenuM prakvalana thaye chate zarUAtamAM dhUmADo nathI ane aMte rAkha nathI te A AkhA aMgane lakSya karanAra virahAgni mane bALe che. 185. atiprakAzamAna zrI zAMtinAtha bhagavAnanA suMdara caritrarUpI maNIrUpa dIvo jenA hRdayarUpI gRhamAM prakAze che tenA darzanano prasAra pAmato mahimA kyAreya paNa moharUpI moTA aMdhakAra vaDe kharekhara lopAto nathI. 186. kaMdarpanA darpane haraNa karavAmAM agresara zarIra, dAna ane bhogathI subhaga evI lakSmI, Indrane pUjaya evuM manuSyapada, jemane prayatna vagara namaskAra thAya temano A badho prabhAva jIvone viSe phelAya che te kuMthujina tamAruM rakSaNa kare. 187. vAraMvAra doSone kahevA mATe potAnI paricita jIbha che, hAtha uMcA karavA te bIjA zreSThionA abhivAdana karavA mATe che, prajJA ajJAnIonA parAbhava karavA mATe ja che ane potAno janma paNa pApanA AraMbhane mATe ja vahana kare che; kharekhara je mUrtimAna pApa che te ja manuSya janma che. 188. anAdibhavathI thayelI A viSayavAsanA kevI che, tathA Indriyo vaDe gADha rIte AtmAnI sAthe kevI rIte joDelI che? jema rAtrImAM nidrA vaDe IndriyonA vyApAro haNAyA Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram 187 chatAM paNa spaSTa rIte jAgrata avasthAnI jema A AtmAnuM pAMceya viSayonuM sevana che. 189. jenA manarUpI jaMgalamAM zrIkuMthujinanA caritrarUpI siMha jAge che, tenAthI ja kukarmarUpI hAthIonI ghaTA jaldI vikharAya che. 190. navA ArA jevA te zrImAna arajinezvara tamArA Icchita manorathone pure, je badhI rIte badhA kuviSayone niSedhIne suMdaracakrane kSaNavAramAM Icchita gati tarapha laI jAya che. 191. jyAM AvA prakAranA guNo hoyaH anyAyathI dhanADhyapaNuM, parastrInA saMgathI vilAsano utsava, karuNAne ucita garIba loko sAthe jhagaDAthI potAnA baLanI yukti, Adezano amala karavAmAM utkaMThita lokovALA potanA deza gAma pAdara vagerene luMTavAnA vyApArathI jItavApaNuM hovAthI tyAM kyAMthI kuzaLa hoya ? 192. ayana, Rtu, dina, rAtrinI jema jaMtunuM jIvana paNa jo pharIvAra AvatuM hoya to dharmanI vidhimAM ALasa karavI ucita che. 193. je (manuSyanA) ujvala hRdayamaMdiranI bhIMta u52 ajinezvaranA ciratrarUpI citra sArI rIte sthApana kareluM che te citrane jovAmAM rasika evI lakSmI te manuSyanA hRdayane kyAre paNa tyAga karatI nathI ja. 194. manamAM vicArela badhA prayojano kyAMya paNa siddha thatA nathI, to dareka AzAne choDIne kRtya viSayamAM he AtmA ! kema tuM lIna thato nathI, saMpattithI rahita hovAthI pUrvano bhava dharmarahita hato te nizcita che, to kema A bhava ane Avato bhava paNa dharma vinA kudhyAnathI joDAya che ? 195. suMdara darzanane (samyakdarzana) dhAraNa karanAra mallinAtha deva tamArI duHkhe karIne aMta thAya tevI bhavarUpI velaDIne kApavA mATe thAya, sajjanone AnaMda ApanAra ane narakano bheda Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 triSaSTizalAkApuruSacaritram karanAra jemanuM caritra strIpaNuM hote chate paNa puruSottamatAne kahe che. 196. ajJAnI ane vanamAM rahetA tiryaMcone ghAsa-pANI lAvI ApanAra koNa che ? vipatti pAme tyAre konI jema tene zaraNa hoya che ? paraMtu te paNa puSTazarIra vALA ane AnaMdita dekhAya che, to buddhimAna manuSyo ciMtAthI vyAkuLa kema dekhAya che ? 197. je (kALa)mAM munio zAstrajJAna, tapa, zama, Indriyajaya jevA guNothI gaurava pAmatA hatA te samaya kyAM? ane A zaThonA eka gRha jevo samaya kyAM ? ke jemAM loko (munio ?) zrotA vagerenA saMbaMdhane ya cittamAM gaNakAratA nathI ane mAtra lubdha thaIne matra-tanta-zakuna vagerethI ja AjIvikA prApta kare che ? 198. guNasamUhomAM eka bahumAna ja mastaka upara abhiSekapaNAne (rAjApaNAne) vahana kare, jenA prasAdathI lokamAM aguNamAM paNa guNI e pramANe buddhi sphare che. 199. je strIonA keza vAMkA, banne AMkha caMcaLa, madhyabhAga ati uMco, A pramANe doSo ja aMganA AbhUSaNo ; to guNono kyAM avakAza che ? 2OO. calAyamAna paNa sthira jevo che, satata ahitavALo paNa ati priya che, jAgato paNa nidrAvALo che, beDIrahita paNa baMdhanavALo che, madyanA svAda vagarano paNa bhrama karAve tevo che, auSadha vagara paNa kAmaNa kaLAvALo che, maMtra vagara paNa dRSTi baMdhavALo ati viSama koIka A bhavavAsa '(saMsAra) che. 201. loko vaDe namaskAra karAyela, Indra vaDe namana karAyela jemaNe vairIono samUha jItyo che tevA tame pRthvI upara jaya pAmo. bhavanA (pUrvabhavana) mitrane bodha ApanAra zrI mallinAtha lokone prazAMta mokSa Apo. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 189 pRSTham triSaSTe0 malliM a or mm * 000 0 0 0 3 w www 9 9 9 9 9 vv triSaSTizalAkApuruSacaritram ____189 zuddhipatrakaH paMktiH azuddhiH zuddhiH 16 | ithyAgraha mithyAgraha | yodgopracArA0 yadgopracArA0 triSaSThe0 malliH bharatasagaramadhava0 bharatasagaramaghava0 0zubhomAH subhomAH nizambhakazca nizumbhakazca AnandA0 Anando0 // 25 // // 25 / / (saptabhiH kulakam) kSitipAH, 4 kSitipAH 4 / nRpaH, 6 0 nRpaH 6 // 1 // (AryA) saudharmasUrau saudharmasurau sarvArthAH, 12 sarvArthAH 12 / | 0mityAhuH // 0 mityAhuH // 2 // (AryA) nijamathA0 nijamapyA0 saudharmo saudharme puna, vi0 punarvi0 sphArakasphura0 sphArasphura0 saGgItakairdeva saGgItakairdeva ! nizAvazAne nizAvasAne | o'jilo jihyo | 0'bhiyogikadevaiH 0''bhiyogikadevaiH | stambha-sthitA0 stambhasthitA0 zakasAmAniko zakasAmAniko zaktomi zaknomi | 9 / tasyA'nuzAsti | tasyA anuzAsti & * * * * aes & : : : : : 9 ng & # x 4 * * * * Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram paMktiH azuddhiH zuddhiH | 12 dukhinaH duHkhinaH nidAneta nidAnena bhUyAsaM bhUyAMsaM tata tena tatastena lalitAGgena lalitAGgena / 0carenaiva 0care naiva 0sAmantAsta0 sAmantAH / ta0 viSazaktiH viSazakti / 0hataye hRtaye, la, ~ dvAvapi, dvAvapi ||Flv vv var * * * * * * orm Mmmm * *444 munI, ca catvAro manirdravya0 gatA munI catvAro muniH / dravya0 gatAH projjhya saJjAtAH prAjya * * * ng 8 2 3 : aes &a * * * bodhayitum vaiyAvRttyena saJjAtA bodhayituM vaiyAvRtyena iti, | pUryA0 sarvaH / | sAntapuro | samAhUya, nyAtastena svAyuH prAntaH nAma pramANa 15 / 21 / daidhye iti puryA0 sarvaH sAntaHpuro samAhUya yAtaH / tena svAyuH prAnta nAmapramANa dairghya Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 191 triSaSTizalAkApuruSacaritram pRSTham | paMktiH / azuddhiH zuddhiH | tayornAmakRtam tayo ma kRtam abhicandra abhicandraH paripAlayati / paripAlayati zakAdayaH zakrAdayaH / // 48 // // 48 // (tribhirvizeSakam) saGkSipyamAnaM saGkSipya mAnaM 0'pAho0 0'paho0 viMzati bhu0 viMzatirbhu0 jinendro0 jinendo0 dvASaSThi0 dvASaSTiH koTI: koTIH, | pANistataH pANiH / tataH | prabhAvakAla prabhAva'kAla0 hInaphalAH hInaphalA | zrInAbhistenA0 zrInAbhiH / tenA0 caraNayostato 0caraNayoH / tato vinItetI vinIteti | rAjanyA rAjanyAH nAdAna, nAdAna| ponmIla0 pronmIla0 sundaryazcetyura0 sundaryazcetpura0 sarvA ye sarvasmai 0hastastamA0 0hastastAmA0 maMzena 0masena 0tvAyasajjaH, 0tvAya sajjaH, Urdhva sthitA0 UrvasthitA0 0ghaTanAprabhu0 0ghaTanA prabhu0 a - aem : 7 : : m * * * * * * * * * * * * * * * * * * Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 4 9 * * * * 192 triSaSTizalAkApuruSacaritram pRSTham paMktiH azuddhiH / zuddhiH | SaSThiM | SaSTiM zrIRbhadeva0 zrIRSabhadeva0 0lyojvalI0 0lyojjvalI zreyAMsa zreyAMsaH samAdiSyatA0 samAdizyatA0 yatkalpa:samakalpika0 yatkalpa: samakalpi ka0 kiMnAma kiM nAma zreyasenA0 zreyAMsenA0 siktAmegha0 siktA megha0 ralAdi toraNAni ratnAditoraNAni *dazAmaNi 0dazA maNi antastrikoza0 antastrikroza0 // 3 // // 63 // (yugmam) // 65 // // 65 // (yugmam) 0 virahA zrAnta0 virahAzrAnta0 nAlikA0 nIlikA0 zArdUlakrIDitam zArdUlavikrIDitam vAcAmagocaro vAcAmagocarA nIlIkA 0IlikA triHpradakSiNAm triH pradakSiNAm prabhum sakarma0 sa karma0 kiMtu kintu vAyumivA0 vAyurivA0 pUrvotpannArujaH pUrvotpannA rujaH vaktavyatAm vaktavyatA kRtapraNAmaH praNAmaH * * * * * * * * * * * * prabhu Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTham paMkti: 30 4 30 18 31 3 31 24 32 14 32 15 32 15 33 3 33 10 34 14 34 20 34 21 35 1 35 11 35 12 35 20 36 16 36 18 37 37 37 39 14 39 16 39 19 40 2 40 40 9 20 Jain Educationa International triSaSTizalAkApuruSacaritram azuddhiH 0 rukSiptaH tataH vakSasthalamaNiM * mleccha sama0 varddhakI0 | preveza0 0 pATA-vu0 pravodhitAH cArpayan pANDuka0 | mahAkAlAn muktA0 zaGkhAn mahA0 kRta maJcA0 catuHSaSThiH caturasIti lakSANi devAsau nirjaram dhanai0 jAtA 0dutaH bharatastataH pRSThaH zakrastenApi zakrastata0 zitAMzUnAM ti 0vastra - pAnA0 mukAparyaM 0 rutkSiptaH tata zuddhiH vakSaHsthalamaNiM * mlecchasama0 varddhaki0 praveza0 0 pATAvu0 prabodhitAH cArpayat pANDaka mahAkAlAnmuktA0 zaGkhAnmahA0 kRtamaJcA0 catuHSaSTiH caturazItilakSANi deva ! asau nirjaraM ghanai0 jAtA: dUtaH bharataH / tataH pRSTaH zakraH / tenApi zakraH / tata0 zItAMzUnAM iti 0vastrapAnA0 mUkAryAM For Personal and Private Use Only 193 Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 pRSTham paMktiH 41 18 42 15 43 8 43 8 43 10 43 11 43 14 44 44 44 44 44 45 45 47 47 48 2 48 14 48 19 48 20 3 11 11 49 15 % % % % % % 49 49 49 49 3 10 13 17 17 49 9 49 15 2 2 m Jain Educationa International triSaSTizalAkApuruSacaritram azuddhiH dharmArtha0 tata bhasmalabdham bahnibhasmanoH nandizvare mANava stambha0 ratnazilAmayaiH aryA zakraste 0 0 bhyASicyata paTpUrva0 0zIti pUrva0 0 muSyagati0 nAmbhaH keli0 sAnta pura0 yenaM vipulAnAmagaNinI gatastato 0 na jAyata taTau kanakaM naisaryAdyA 0 niSkUTaM vAhvAlIM 0 rUDhastenA0 dRSTavA 23 0 patistatputraH zuddhiH dharmArtha0 tataH bhasma labdham vahnibhasmanoH nandIzvare mANavastambha0 ratnazilAmayaH AryA zakraH / te0 0 bhyaSicyata SaTpUrva0 0 zItipUrva0 * muSya gati0 nAmbhaHkeli0 sAntaHpura0 yena vipulA nAma gaNinI gataH / tato0 "na jAyata" taukanakaM naisarpAdyA 0 niSkuTaM vAhyAlIM 0 rUDhaH / tenA0 dRSTvA * patiH / tatputraH For Personal and Private Use Only Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 195 SaSThi0 triSaSTizalAkApuruSacaritram pRSTham | pNktiH| azuddhiH zuddhiH bhiSeko bhiSekaH / khaGgena khaDgena 51 / 10 vA0 evA0 51 / 15 dve'pi dve api 51 / 20 SaSTi0 sarvapratimAnAm sarvapratimAnAM SaSThisahasrA SaSTisahasrAH sabhyairulluNTha sabhyairulluNTha prANinastato prANinaH / tato 0jJApito 0jJApitaH / | dhanAdikam / dhanAdikaM zatIrvAdaza0 zatI dvAdaza0 SaSThi0 SaSTi0 0kRta niSka0 kRtaniSka0 SaSThipUrva0 SaSTipUrva rAjA rAjA / | -syarzopalA0 -sparzopalA0 . kavacitAt kavacitAn stastAva staH / tAva0 kRtaniHkrama kRtaniSkrama0 maGgalA nAma paTTa0 maGgalAnAmapaTTa0 | nirdhAritastato nirdhAritaH / tato rito0 pArito0 tata tataH | pUrvAGga sahitai0 pUrvAGgasahitai0 | pUryAma0 puryAma0 ciraMsthiti ciraM sthiti * * * * * * * * * * * 9 ng 9 ae * * * * * * * Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 pRSTham paMktiH 68 1 69 16 69 17 71 71 71 72 73 3 73 11 73 16 74 8 74 18 75 2 76 76 76 77 78 79 79 80 80 80 81 82 83 83 3 14 23 8 Jain Educationa International 13 13 2 24 12 15 2 8 20 9 18 5 10 triSaSTizalAkApuruSacaritram azuddhiH saMsArAt sArddhAsapta0 SoDaza pUrvAGga0 prabho jananyAH zakradaya: dordvayoH muninAM guNA nAmA0 lakSmaNAnAma prabhustata0 buddhaiH svAmI mokSaM * yetAM, taratamatama nAma dvayaM kSIptvA nandizvara0 * dordvayaH kSirAbdhau 0 caturbhujaH 0 paryAyam 0 maNDanI, bhavatu sajagataH dyutakArakaiH kRtanandizvara 0 ca caritAni nIlapitAmbarau bhavayAvad saMsArAt / sArddhA sapta zuddhiH SoDazapUrvAGga0 prabhorjananyAH zakrAdayaH dordvayo munInAM guNAnAmA0 lakSmaNAnAma prabhuH / tata0 pratibuddhaiH mokSaM *yetA'ntaratamatamaH nAmadvayaM kSiptvA nandIzvara 0 * dordvayo kSIrAbdhau 0 caturbhujo 0 paryAyaH 0 maNDanIbhavatu sa jagataH dyUtakArakaiH kRtanandIzvara 0 caritAni nIlapItAmbarau bhavaM yAvad For Personal and Private Use Only Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTham paMkti: 84 10 84 11 85 1 85 18 86 1 86 87 87 87 89 89 89 90 90 90 91 91 91 91 91 91 92 92 92 92 92 92 2 15 10 15 18 3 10 17 11 13 17 19 2 x2 x3 14 15 Jain Educationa International triSaSTizalAkApuruSacaritram azuddhiH 0mbhojinI nayanmanAM 0 * tAruNyaM SaTSaSThi 0 mekaSaSThi0 catuHpaJcAzat / 0 tyabda-lakSAyuH ibhendUvRSabhasara bharatArddhAm atrAntarebhadrA0 nAsAyA tadabudhA aSTaSaSThiH SaSThirabda0 0 nasanena SaSThi0 kukSAvibhendU 0 sUryAgnI 0 SaSThi 0 yuddhamAnasya ughuddhaSTaM | navati varSANi o go SaSThao 0 SaSThi0 vapu: kArairvedaM 0 madhye 0 zuddhiH 0mbhojinI na yanmanAM0 0tAruNyaH SaTSaSTi 0 mekaSaSTi0 catuHpaJcAzac 0tyabdalakSAyuH ibhendU vRSabha: sara bharatArddham atrAntare bhadrA0 nAsAyAH tadabudho aSTaSaSTiH SaSTirabda0 nazanena SaSTi0 kukSAvibhendU 0 sUryAgni0 SaSTi0 yudhyamAnasya udghuSTaM navativarSANi 0 SaSTi0 SaSTi0 0 SaSTi0 vapuH kAraivedaM 0 mamedhye 0 For Personal and Private Use Only 197 Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 ~ M ityuddhaSTaM magadheSu 198 triSaSTizalAkApuruSacaritram pRSTham | paMktiH azuddhiH zuddhiH samavasRtaH samavasRtaH / 0puruSottamau * puruSottamau / SaTSaSThi0 SaTSaSTi0 dvASaSThi0 dvASaSTiH | SaSThiH SaSTi0 kAzAmbyAM kauzAmbyAM | sUryAgnI0 sUryAgni garjasi ! garjasi / bharatArddha ! bharatArddha / | ityaddhaSTaM 0devasthAnA0 0deva sthAnA0 magagheSu kurA0 krUrA0 kalpa prApuH prabhuNA / prabhuNA ariSThA0 ariSTA0 matsyasthA matsyastho 0 bhRd 0bhRd0SaSThi0 0SaSTiH zat sahastrI zatsahasrI 0tvArisAgaro0 0tvAri sAgaro0 kurvan rAjA rAjA / 0sUryAgnI0 sUryAgni 0'bhat 0'bhUt triMzatI trizatI MMMM 22nr >> >> kalpaH , pApu kurvan >> 2m ~ Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triSaSTizalAkApuruSacaritram pRSTham | paMktiH / azuddhiH 101 | tAruNyaM 101 | pUrvaniSkUTaH maghavaccakiNaH 102 patnI, 104 driSvadriSu agaNye payo, tpratimA-zcAnena 106 pRSTham 106 nirUpamAM lobhAdi0 kulinaH 107 vinAzya kena 107 so'dhisehe 107 bhagavannasAmAnya 108 | mithunaka, | gIrvANakaprANate 109 cchindatA vidyA prabhA0 eSyat paGkti0 110 | 20 nAmnA'nvayaM 111 sabhramAbhyAM 111 | 13 dharmarucinAmnA 115 | 9 tata praNate 115 | 14 praNatAdamitatejo jI0 115 | 16 praNatA0 116 | 16 dAkSINyavAn # 5 5 ng 8 " * * * * 107 zuddhiH tAruNyam / pUrvaniSkuTaH maghavacakriNaH patnIdriSvadriSvagaNye0 payaH, tpratimAzcAnena pRSTam nirupamA lAbhAdi0 kulInaH vinAzyakena so'dhiSehe bhagavan ! asAmAnya0 mithunakaH, gIrvANakaH prANate chindatA vidyAprabhA0 eSyatpaGkti0 nAmno'nvayaM sasambhramAbhyAM dharmarucinAmno tataH prANate prANatAdamitatejojI0 prANatA0 dAkSiNyavAn 108 * 109 109 * * * * * Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 pRSTham paMktiH 117 13 117 15 117 19 117 22 117 24 118 7 118 119 4 119 6 120 2 120 3 121 13 122 24 122 24 123 8 123 20 123 21 124 7 124 8 13 5 17 triSaSTizalAkApuruSacaritram azuddhiH Jain Educationa International daridrAstrI tapaH 0 stasyAH vratam 0 nAnAdukhai0 jAtA: tatrAyAtA 0 pautra mantribhiH vajrAyudha - kumAre 0 tanpRSTha 0 zruNutaM 125 125 7 125 8 126 10 127 1 127 2 0jjhanam 127 sAdhunAmeva garbhastha prabhau 127 tIrthapArzve madIya kukkuTo0 mukta zruNuta 0zcandra-tilaka0 tatrabhavantaM cAgataH tataH mAmevAnu0 cAgataH / 0 poSa: zoSa 0mAgataH 0SitAm, daridrA strI tapaH / 0 stasyAH / vratam / 0 nAnAduHkhai0 jAta: zuddhiH tatrAyAtAH 0pautramantribhiH vajrAyudhakumAre 0 tatpRSTha 0 zRNutaM tIrthakarapArzve madIyakukkuTo 0 muktaH zRNuta 0 zcandratilaka0 tatra bhavantaM ca gataH tato mamaivAnu0 cAgataH 0 poSaH zoSa 0 mAgataH / 0SitAM 0jjhanam / sAdhUnAmeva garbhasthe prabhau For Personal and Private Use Only Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTham paMktiH 127 23 128 4 128 22 129 1 129 5 129 8 129 8 130 130 131 8 131 10 131 16 131 16 131 19 132 17 132 18 133 4 133 7 133 8 133 133 15 134 4 134 4 134 8 135 3 135 135 13 21 7 Jain Educationa International triSaSTizalAkApuruSacaritram azuddhiH paJcavazatya0 0kRtaniHkramaNo0 bIjapurA 0 saparivAra 0 sodaraH taiH nakhidyate gata kAmapUjArthAm samihitaM 0 lakSaThAsi dvASaSThi 0 ekaSaSThiH dvelakSe pApmA rambhA0 0gala- lAJchanaH rAjaputryA krAnta 0vAyu0 kSirAbdhi 0 puraka0 muSaNThi0 dvAsahasrA 0 navorako 0 0 zAsaukhyam samAyAtA0 zuddhiH paJcaviMzatya 0 0 kRtaniSkramaNo0 bIjapUrA0 sa parivAra0 sodarAH taiH / na khidyate gataH kAmapUjArtham samIhitaM 0 lakSayasi dvASaSTi0 ekaSaSTiH dvela pApmA ''rambhA0 0galalAJchanaH rAjaputryAH krAnte 0 SvAyu0 kSIrAbdhi 0 pUraka0 bhuzuNDi 0 sahasrau 0 navo'rako 0 10 zAsaukhyam samAyAtAH / For Personal and Private Use Only 201 Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 triSaSTizalAkApuruSacaritram azuddhiH pRSTham paMktiH 135 12 136 7 137 1 137 2 137 12 137 16 138 2 138 3 138 4 ibhendUvRSabhasara 138 8 0 sUryAgnI 0 138 9 * tArkSa 138 18 SaSTiM 139 17 vimUtryate 140 15 nAmavIrya0 140 17 140 24 145 3 141 12 141 13 141 13 142 142 13 142 17 142 21 143 2 143 6 143 11 Jain Educationa International 0 lluNThana, * mevakAlaM padmAkSi0 SaSTisahasrAH 0bhittibhAge Ananda 0 viMzad dhanU0 mahAziro gRhNAn tenaiva puraH sthApita 0 cchinnamauli0 SaDkhaNDa0 nirmAhanA sUryAgnI0 pRSTaH prahlAdamurddhAnam 0paJcAzat sahasrA bhUyAdu0 vitazokAyAM * sakalpena *lluNThana0 meva kAlaM zuddhiH padmAkSa0 SaSTiH sahasrAH 0bhittibhAge, aratIrthabhuvAmAnanda 0 viMzaddhana0 mahAzirA ibhendU vRSabha: sara 0 sUryAgni0 0tA0 SaSThaM visUyate kArtavIrya 0 gRhNan tenaivaM pura: sthApita0 chinnamauli0 SaTkhaNDa0 nirmAhaNA sUryAgni0 pRSTaH / prahlAdamUrddhAnam * paJcAzatsahasrAH bhUyAddu0 vItazokAyAM * saGkalpena For Personal and Private Use Only Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 13 143 20 kvAyaM 145 * * * * * * triSaSTizalAkApuruSacaritram 203 pRSTham | paMktiH / azuddhiH | zuddhiH 143 jalatRNo, . jalatRNo143 | cintA cAntAH cintAcAntAH prApta tAruNya0 prAptatAruNya0 144 | kA'yaM 144 | kunA jIvA0 0kunAjIvA0 144 pacivaM sacivaM 145 puraNa0 pUraNa rUkmyapi rukmyapi 145 kumbhanRpa samIpe kumbhanRpasamIpe 145 sauvarNikAH saurNikAH146 zrImallisasattvaM zrImallisatkaM 146 kAmpilyapure kAmpIlyapure kAmpilye kAmpIlye 146 nesuhRdAM prAgjanmasuhRdAM 146 sarvAhArapiNDI- sarvAhArapiNDI 147 tathA'sthiteSu tathAsthiteSu 147 bhihitA bhihitAH 147 0bhUSyatA0 0bhUSyastA0 0NotsavaH *NotsavA 148 sasamyaktvA0 samyaktvA0 148 paJcAsatyA paJcAzatyA 148 | paJcAzat sahasrI paJcAzatsahasrI 148 jinabhivandyAnata janAbhivandyo nata0 | vimalAcAryAH zrI vimalAcAryAH pRSTaH/paMkti purimatalodyAne purimatAlodyAne kusumo yakSaH sa ca zyAma kusumo yakSaH sa ca zyAmo antastrikoza antastrikroza 146 147 42 Mww.2 r 22243 : : : 149 149 149 151 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 pRSTham | paMkti: 151 22 151 27 152 10 152 13 152 20 152 22 152 23 153 2 153 7 153 18 153 20 153 21 153 22 153 22 153 24 153 26 153 26 154 3 154 11 154 14 154 17 154 21 154 23 155 8 155 23 Jain Educationa International triSaSTizalAkApuruSacaritram azuddhiH alpo'pi jIvaH | etaiH saGgItakaidevajinAbhivandyA jJAtvA sattvara - 203 tirazcAmajJAnA gAtraM pAtra | guNA nAmAdhAraH nityatvAM tu naisarpaH pANDuka nAdau dhUmA prAyeNa puMsA prAviNyaM vinayena nAmbhaH kelisukhaM prINanti kriyayA 171 nasAyA zvasitaM nitvaM stuve 202 bahumAna evaye varNayanti yaH kArayati 204 |yatkalpaH samakalpi vapuH kArairvedaM yasyojjvala yugapadakhilaloka zAstre jJAnatapaH hRSTAzca kecit 180 zuddhiH alpo'pi jantuH etaiH saGgItakairdeva ! janAbhiva0 tirazcAmajJAnAM gAtraM pAtraM guNAnAmAdhAraH nityatvAM naisarpaH pANDakanAdau dhUmo prAyeNa puMso prAviNyaM vinaye nAmbha: kelisukhaM jalpanto 171 nAsAyAH zvasitaM bahumAna eva ye varNayanti - yatkalpaH samakalpi vapuH kAraivedaM yasyojjvale yugapadakhilaloka zAstra jJAnatapaH vinoda itya0 180 For Personal and Private Use Only Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BHARAT GRAPHICS - Ahmedabad-1 Ph: 079-22134176, M : 9925020106 Jain Educationa International For Personal