Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ ArhatamataprabhAkarasya SaSTho mayUkhaH zrIhemacandrAcAryaviracitaM prAkRta vyAkaraNam [ siddhahemacandrasyASTamo'dhyAyaH ] vaidyavaMzodbhavena zrIparazurAmazarmaNA 'TippanIzabdakozadhAtukozAdibhiH paripkRtam 'puNyapattanasthazreSThimotIlAlena prakAzitam
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ Printed at his k HANUMAN PRESS" by L. B. Kokate: 300 Sadashiv Peth, Poona City and Published by Motilal Ladbaji, 196 Bhavani Peth, Poona Coty.
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ PREFACE This new edition of Hemacandra's Prakrit Grammar is designed to meet the requirements of University Students. in Prakrit languages and was undertaken by me at the suggestion and support of Shet Motilal Ladhaji of Poona. There have been two excellent editions of this Grammar, one by Dr. R. Pischel in two volumes with the text, a word-index and notes in German ( Halle, Germany, 1877 & 1880 ), and the other by S. P. Pandit as an appendix to his edition of the artioaia in the Bombay Sanskrit Series ( Bombay 1900). The first of these is in Roman letters with notes in German, and as such, cannot be used by an. average student; the second has no helps by way of notes; and both of them are long out of print. I therefore thought of bringing out a new edition of the Grammar in the interest of students in Indian universities who are now taking more and more to the study of Prakrit languages in their relation to modern Indian vernaculars, and Shet Motilal Ladhaji readily undertook to publish it. Eminent philogists like Sir George Grierson have divided Prakrit grammarians into two schools called Western and Eastern. The Western School is represented by aTehtlaan his sutras having been commented upon by trivikrama lakSmIdhara and PETS. Hemacandra belongs to this school and in his Siddhahema candra VIII gives exhaustive treatment of the Prakrit dialects. The Eastern School is headed by Vararuci whose sutras have been commented upon by tak. Other representatives of this School are Theater, the author of prAkRtakalpataru; and - mArkaNDeyakavIndra, the author of prAkRtasarvasva. There seems to be another old work of the School called prAkRtakAmadhenu of lakezvara which is mentioned by rAmazarmatarkavAgIza . as his source.
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) Hemacandra in his grammar treats of six Prakrit * dialects,_viz., mAhArASTrI, zaurasanI, mAgadhI, paizAcI, cUlikApaizAcI and - apabhraMza. By Prakrit he understands mAhArASTrI which he considers as the base for all other dialects. He also refers to Prakrit which is another name for Ardhamagadhi. He devotes the first three padas and major part of the fourth to the treatment of the principal Prakrit and the rest to other dialects. The notes given here are not exhaustive, but I feel, are sufficient to guide an intelligent student with fair knowledge of the Sanskrit language. In the section on dialects other than the principal Prakrit they are more numerous, and the tabulation of the principal characteristics of the different dialects which the student is recommended to study more carefully, and my full and word for-word rendering in Sanskrit with an English translation of the Apabhramsa verses, would go a long way to help the student to master the subject systematically. I have however reserved fuller treatment of Apabhramsa and its dialects for another work: A Manual of the Apabhramsa Dialects with illustrative texts - which I have in preparation. I hope that this work would be out next winter. I must make grateful acknowledgements to the soul of Dr. R. Pischel for the liberal use that I have made of his edition, the critical apparatus, the word-index and notes as also of his " Materialien zur Kenntnis des Apabhramsa." I should like also to acknowledge the help that I received from two of my pupils, Mr. A. N. Upadhye, B. A. (Hons) and Mr. R. G. Marathe of the Willingdon College in the preparation of this edition. I regret that the scholastic character of the book is considerably impaired on account *of the want of accented English and Sanskrit type in the Press and that a few mistakes of printing have slipped in on account of the distance between the Editor and the Press. The student is therefore earnestly requested to make the necessary corrections in the text from the Errata before he begins to use the book. P.-L. VAIDYA Y Willingdon College, Sangli.: 23rd October 1928.
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ OM arham / kalikAlasarvajJazrIhemacandrAcAryaviracitaM prAkRtavyAkaraNam / atha prAkRtam // 8 / 1 / 1 // athazabda AnantaryArtho'dhikArArthazca // prakRtiH saMskRtam / tatra bhavaM tata AgataM vA prAkRtam / saMskRtAnantaraM prAkRtamadhikriyate // saMskRtAnantaraM ca prAkRtasyAnuzAsanaM siddhasAdhyamAnabhedasaMskRtayonereva tasya lakSaNaM na dezyasya iti jJApanArtham / saMskRtasamaM tu saMskRtalakSaNenaiva gatArtham / prAkRte ca prakRtipratyayaliGgakArakasamAsasaMjJAdayaH saMskRtavadveditavyAH // lokAd iti ca vartate / tena R-R-la-la-ai-au-Ga-ja-za-SavisarjanIya-plutavoM varNasamAnAyo lokAdavagantavyaH / Gau svavardIsaMyuktau bhavata eva / aidautau ca keSAMcit / kaitavam / kaiavaM / saundartham / sauNariaN|| kauravAH / kauravA // tathA asvaraM vyaJjana dvivacanaM caturthIbahuvacanaM ca na bhavati // 1 // bahulam // 8 / 1 / 2 // bahulam ityadhikRtaM veditavyam A zAstraparisamApteH // tatazca / kvacit pravRttiH kvacidapravRttiH kvacid vibhASA kvacid anyadeva bhavati / tacca yathAsthAnaM darzayiSyAmaH // 2 // ArSam // 8 / 1 / 3 // RSINAm idam ArSam / ArSa prAkRtaM bahulaM bhavati / tadapi yathAsthAnaM darzayiSyAmaH / ArSe hi sarve vidhayo vikalpyante // 3 //
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAkRtavyAkaraNam [sU. 8-1dIrgha-hastrau mitho vRttau // 8 // 1 // 4 // vRttau samAse svarANAM dIrghahrasvau bahulaM bhavataH / mithaH parasparam // tatra hasvasya dIrghaH / antarvediH / antA-veI // saptaviMzatiH / sattAvIsA / kvacinna bhavati / juvai-aNo // kvacid vikalpaH / vArI-maI / vArimaI / bhujyntrm| bhuA-yantaM bhua-antaM / patigRham / paI-haraM pai-haraM / / velU-vaNaM veluvaNaM // dIrghasya hasvaH / niamb-sil-khlia-viii-maalss| kvacid vikalpaH / a~uNa-yaDaM a~uNA-yaDaM / nai-sottaM naI-sottaM / goriharaM gorI-haraM / vahu-muhaM vahU-muhaM // 4 // padayoH saMdhirvA // 8 / 1 / 5 // saMskRtoktaH saMdhiH sarvaH prAkRte padayorvyavasthitavibhASayA bhavati // vAsesI vaasisii| visamAyavo vism-aayvo| dahiIsaro dahIsaro / sAUayaM sAu-uayaM // padayoriti kim / pAo / pii| vatthAo / muddhAi / muddhAe / mahai / mahae // bahulAdhikArAt kacid ekapade'pi / kAhii kAhI / biio bIo // 5 // na yuvarNasyAstre // 8 / 1 / 6 // ivarNasya uvarNasya ca asve varNe pare saMdhirna bhavati // na verivagge vi avayAso / vandAmi ajja-varaM / daNuinda-ruhira-litto sahai uindo nhpphaavli-arunno| saMjhA-bahu-avaUDho Nava-cAriharo bva vijjulApaDibhinno // yuvarNasyeti kim / gUDhoara-jAmarasAgusAriNI bhamara-panti vva // asva iti kim / puhavIso // 6 // edotoH svare // 8 // 17 // ekAraokArayoH svare pare saMdhirna bhavati // vahuAi nahullihaNe AbandhantIeN kaJcuaM aGge /
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-1-8] svopajJavRttisahitam mayaraddhaya-sara-dhoraNi-dhArA-chea vva. dIsanti // uvamAsu apajjattebha-kaLama-dantAvahAsamUrujuaM / taM ceva malia-bisa-daNDa-virasamAlakkhimo eNhi / / aho acchariaM // edotoriti kim / atthAloaNa-taralA iyara-kaINaM bhamanti buddhiio| attha ccea nirArambhamenti hiayaM kaindANaM // 7 // svarasyoddhatte // 8 // 18 // vyaJjanasaMpRktaH svaro vyaJjane lupte yo'vaziSyate sa udvRtta ihocyate / svarasya udvRtte svare pare saMdhirna bhavati // vissijnt-mhaa-psu-dsnn-sNbhm-proppraaruuddhaa| gayaNe cciya gandhauDiM kuNanti tuha kaula-NArIo // nisaa-aro| nisi-aro rynnii-aro| maNuattaM // bahulAdhikArAt kvacid vikalpaH / kumbha-Aro kumbhaaro| su-uriso sUriso // kvacit saMdhireva / sAlAhaNo / cakkAo // ata eva pratiSedhAt samAse'pi svarasya saMghau bhinnapadatvam // 8 // tyaadeH||8||19|| tibAdInAM svarasya svare pare sandhirna bhavati // bhavati iha / hoi iha // 9 // luk // 8 / 1 / 10 // svarasya svare pare bahulaM lag. bhavati // tridazezaH / tiasIso // niHzvAsocchrAsau / nIsAsUsAsA // 10 // antyavyaJjanasya // 8 / 1111 // zabdAnAM yad antyavyaJjanaM tasya lug bhavati / jAva / tAva / jso| tamo / jammo // samAse tu vAkyavibhaktyapekSAyAm antyatvam anantyatvaM ca / tenobhayamapi bhavati / sadbhikSuH / sabhikkhU / sajjanaH / sajjaNo // etadguNAH / ea-guNA // tadguNAH / tagguNA // 11 //
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAkRtavyAkaraNam [sU. 8-1-12 na zradudoH // 8 / 1 / 12 // zrad ud ityetayorantyavyaJjanasya lug na bhavati // sadahiaM / sddhaa| uggayaM / unnayaM // 12 // nirdurorvA // 8 / 1 / 12 // nir dur ityetayorantyavyaJjanasya vA lug na bhavati // nissahaM nasihaM dussaho dUsaho / dukkhio duhio // 13 // svarentarazca // 8 / 1 / 14 // antaro nirduzezcAntyavyaJjanasya svare pare lug na bhavati // antarappA // nirantaraM / niravasesaM // duruttaraM / duravagAha // kvacid bhavatyapi / antovari // 14 // striyaamaadvidyutH|| 8 / 1 / 15 // striyAM vartamAnasya zabdasyAntyavyaJjanasya AtvaM bhavati vidyucchabdaM varjayitvA / lugapavAdaH // sarit / sariA // pratipad / pADivaA // saMpat / saMpaA / bahulAdhikArAd ISatspRSTatarayazrutirapi / sariyA / pADivayA / saMpayA // avidyuta iti kim / vijjU // 15 // rorA // 8 / 1 / 16 // striyA vartamAnasyAntyasya rephasya rA ityAdezo bhavati / AttvApavAdaH // girA / dhurA / purA // 16 // kSudho hA // 8 / 1 / 17 // kSudhazabdasyAntyavyaJjanasya hAdezo bhavati / / chuhA // 17 // zaradAdet // 8 / 1 / 18 / / zaradAderantyavyaJjanasya at bhavati // zarad / sarao // bhiSak / bhisao // 18 // dik-prAvRSoH sH|| 8 / 1 / 19 // etayorantyavyaJjanasya so bhavati // disA / pAuso // 19 //
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-1-20] svopajJavRttisahitam AyurapsarasorvA // 8 / 1 / 20 // etayorantyavyaJjanasya so vA bhavati // dIhAuso dIhAU / accharasA accharA // 20 // kakubho hH|| 8 / 1 / 21 // kakubhazabdasyAntyavyaJjanasya ho bhavati // kauhA // 21 // dhanuSo vA // 8 / 1 / 22 // dhanuHzabdasyAntyavyaJjanasya ho vA bhavati // dhaNuhaM dhaNU // 22 // monusvaarH|| 8 / 1 / 23 // antyamakArasyAnusvAro bhavati // jalaM phalaM vacchaM giriM peccha / kvacid anantyasyApi / vaNammi / varNami // 23 // vA svare mazca / / 8 / 1 / 24 // antyamakArasya svare pare'nusvAro vA bhavati / pakSe lugapavAdo masya makArazca bhavati // vande usabhaM AjiaM / usabhamajiaM ca vande // bahulAdhikArAd anyasyApi vyaJjanasya makAraH / sAkSAt / sakkhaM // yat / jaM // tat / taM // viSvak / vIsuM // pRthak // pihaM // samyakU / sammaM // ihaM / ihayaM / AleDDuaM ityAdi // 24 // Ga-ja-Na-no vyaJjane // 8 / 1 / 25 // __Ga a Na na ityeteSAM sthAne vyaJjane pare anusvAro bhavati // Ga / paktiH / paMtI // parAGmukhaH / paraMmuho // Ja / kaJcukaH / kaMcuo // lAJchanam / laMchaNaM ||nn / SaNmukhaH / chaMmuho // utkaNThA / ukkaMThA // na / sandhyA / saMjhA // vindhyaH / viMjho // 25 // vakrAdAvantaH // 8 / 1 / 26 // vakrAMdiSu yathAdarzanaM prathamAdeH svarasya anta AgamarUpo'nusvAro bhvti|| vakaM / taMsaM / aMsu / maMsa / puMchaM / guMchaM / muMDhA / paMsUM / buMdhaM / kaMkoDo / kuMpalaM / dasaNaM / vichio| giMThI / maMjAro / epvAdyasya // vayaMso /
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAkRtavyAkaraNam [sU. 8-1-27 maNaMsI / maNaMsiNI / maNaMsilA / paDaMsuA / eSu dvitIyasya // avariM / ANiuttayaM / aimuMtyaM / anayostRtIyasya // vakra / vyatra / azra / shmshru| puccha / guccha / mUrddhan / pazu / bughna / karkoTa / kuTmala / darzana / vRzcika / gRSTi / mArjAra / vayasya / manasvin / manasvinI / manaHzilA / pratizrut / upari / atimuktaka / ityAdi // kacicchandaHpUraNe'pi / devaMnAga-suvaNNa // kvacinna bhavati / giTThI / majjAro / maNasilA / maNAsilA // ArSe maNosilA / aimuttayaM // 26 // ___ ktvA syAdeNa-svorvA / / 8 / 1 / 27 // ktvAyAH syAdInAM ca yau NasU tayoranusvAronto vA bhavati // ktvA / kAUNaM / kAUNa / kAuANaM kAuANa // syAdi / vaccheNaM vaccheNa / vacchesu vacchesu // Nasvoriti kim / karia / aggiNo // 27 // viMzatyAderluk // 8 // 1 // 28 // viMzatyAdInAm anusvArasya lug bhavati / viMzatiH / vIsA // triMzat / tIsA // saMskRtam / sakkayaM // saMskAraH / sakkAro ityAdi // 28 // mAMsAdervA // 81 // 29 // mAMsAdInAmanusvArasya lug vA bhavati mAsa maMsaM / mAsalaM maMsalaM / kAsaM / kaMsaM / pAsU paMsU / kaha kahaM / eva evaM / nUNa nUNaM / iANi iANi / dANi dANiM / ki karema kiM karemi / samuhaM saMmuhaM / kesuaM kisuaM / sIho siMgho / mAMsa / mAMsala / kAMsya / pAMsu / katham / evam / nUnam / idAnIm / kim / saMmukha / kiMzuka / siMha ityAdi // 29 // vargentyo vA // 8 // 1 // 30 // anusvArasya varge pare pratyAsattestasyaiva vargasyAntyo vA bhavati // pako paMko / saGkho sNkho| aGgaNaM aMgaNaM / lakSaNaM laMghaNaM / kaJcuo kNcuo| laJchaNaM laMchaNaM / ajiaM aMjiaM / saJjhA saMjhA / kaNTao kaMTao / ukkaNThA ukkaMThA / kaNDaM kaMDaM / saNDho Dho / antaraM aMtaraM / pantho paMtho /
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-1-31 ] svopajJavRttisahitam cando caMdo / bandhavo baMdhavo / kampai kaMpai / vamphai phai / kalambo kalaMbo / Arambho AraMbho // varga iti kim / saMsao / saMharai / nityamicchantyanye // 30 // prAvRT - zarattaraNayaH puMsi || 8 | 1|31|| prAvRS zarat taraNi ityete zabdAH puMsi pulliGge prayoktavyAH // pAuso | sarao / esa taraNI || tarANazabdasya puMstrIliGgatvena niymaarthmupaadaanm|| 3 snamadAma - ziro nabhaH || 8|1 / 32 // 1 / dAmanzirasnabhasvarjitaM sakArAntaM nakArAntaM ca zabdarUpaM puMsi prayoktavyam / / sAntam / jaso / pao / tamo / teo / uro // nAntam / jammo | nammo | mammo || adAmazironama iti kim / dAmaM / siraM 1 nahaM / yacca seyaM vayaM sumaNaM sammaM cammamiti dRzyate tad bahulAdhikArAt // 32 // I 1 vAkSyartha-vacanAdyAH ||8|1|33|| akSiparyAyA vacanAdayazca zabdAH puMsi vA prayoktavyAH || akSyarthAH | ajjavi sA savai te acchI / naccAviyAI teNamha acchI || aJjalyAdipAThAdakSizabdaH strIliGgepi / esA acchI / cakkhU cakkhUI / nayaNA nayAI / loaNA loaNAI || vacanAdi / vayaNA vayaNAI || vijjuNA bijjUe / kulo kulaM / chando chandaM / mAhappo mAhappaM / dukkhA dukhAI || bhAyaNA bhAyaNA / ityAdi / iti vacanAdayaH // nettA nettAI / kamalA kamalAI ityAdi tu saMskRtavadeva siddham // 33 // 1 guNAdyAH klIvA // 8|1|34 // 1 guNAdayaH klIbe vA prayoktavyAH // guNAI guNA / vihave guNAi~ magganti / devANi devA / bindUI binduNo / khaggaM khaggo / maNDalaggaM maNDalaggo / kararuhaM kararuho / rukkhAIM rukkhA / ityAdi / iti guNAdayaH // 34 //
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAkRtavyAkaraNam [sU. 8-1-35 vemAcalyAdyAH striyAm // 8 // 1135 // imAntA aJjalyAdayazca zabdAH striyAM vA prayoktavyAH // esA garimA esa garimA / esA mahimA esa mahimA / esA nillajjimA esa nillajjimA / esA dhuttimA esa dhuttimA / ajalyAdi / esA aJjalI esa aJjalI / piTTI pittuuN| pRSThabhitve kRte striyAmevetyanye / acchI acchi / paNhA paNho / coriA coriaM / evaM kucchI / balI / nihI vihI / rassI / gaNThI / ityaJjalyAdayaH // gaDDA gaDDo iti tu saMskRtavadeva siddham / imeti tantreNa tvAdezasya DimA ityasya pRthvAdImnazca saMgrahaH / tvAdezasya strItvamevecchantyeke // 35 // bAhorAt // 8 // 1 // 36 // bAhuzabdasya striyAmAkArontAdezo bhavati // bAhAe jeNa dhario ekkAe // striyAmityeva / vAmearo bAhU // 36 // ___ ato Do visargasya // 8 // 1 // 37 // saMskRtalakSaNotpannasyAtaH parasya visargasya sthAne Do ityAdezo bhavati / sarvataH / savvao / purataH / purao // agrtH| aggao // mArgataH / maggao // evaM siddhAvasthApekSayA / bhavataH / bhavao // bhavantaH / bhavanto / santaH / santo / / kutaH / kudo // 37 // niSpratI otparI mAlya-sthorvA // 8 / 1 / 38 // nir prati ityetau mAlyazabde sthAdhAtau ca pare yathAsaMkhyaM ot pari ityevaMrUpau vA bhavataH / abhedanirdezaH sarvAdezArthaH // omAlaM / nimmallaM / omAlayaM vahai / pariTThA paiTThA / pariTThiaM / paiTThiaM // 38 // AdeH // 8 / 1 / 39 // AderityadhikAraH 'kagacaja0' [8-1-177] ityAdisUtrAt prAgavizeSe veditavyaH // 39 // tyadAdyavyayAt tatsvarasya luk // 8 / 1 / 40 // tyadAderavyayAcca parasya tayoreva tyadAdyavyayayorAdeH svarasya bahulaM lug
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-1-41 ] svopajJavRttisahitam bhavati || amhettha amhe ettha / jaimA jai imA | jaihaM jai ahaM // 40 // padA ||8|1|41 // 1 padAt parasya aperavyayasyAderlug vA bhavati // taM pi tamavi / kiM pi kimavi / keNa vi keNAvi / kahaM pi kahamavi // 41 // iteH svarAt taca dviH // 8 / 1 / 42 // padAt parasya iterAderlug bhavati svarAt parazca takAro dvarbhavati // kiM ti / jaM ti / diTThaM ti / na juttaM ti // svarAt / taha ti / jhatti / pio tti / puriso tti || padAdityeva / ia viJjha - guhA - nilayAe // 42 // lupta-ya-ra-tra-za-Sa-sAM za-Sa-sAM dIrghaH // 8 / 1 / 43 // prAkRtalakSaNavazAluptA yAdyA uparyadho vA yeSAM zakAraSakArasakArANAM teSAmAde: svarasya dIrvo bhavati // zasya yalope / pazyati / pAsai // kazyapaH / kAsavo || AvazyakaM / AvAsayaM // ralope / vizrAmyati / vIsamai || vizrAmaH / vIsAmo || mizram | mIsaM // saMsparzaH / saMphAso // valope / azvaH / Aso || vizvasiti / vIsasai || vizvAsaH / bIsAso || zalope / duzzAsanaH / dUsAsaNo // / manaHzilA / maNAsilA // Sasya yalope / shissyH| sIso // puSyaH / pUso // manuSyaH / maNUso // ralope / karSakaH / kAsao // varSAH H / vAsA // varSaH / vAso // valope / viSvANaH / vIsANo // viSvak / vIsuM // Salope / niSaktaH / nIsatto // sasya yalope sAsaM // kasyacit / kAsara || ralope / usraH / Uso // visrambhaH / sambho || vope / vikasvara: | vikAsaro // niHsvaH / nIso // sope / nissahaH / nIsaho || ' na dIrghAnusvArAt ' ( 8-2-92 ) iti pratiSedhAt sarvatra 'anAdau zeSAdezayordvitvam' ( 8-2-89 ) iti dvitvAbhAvaH // 43 // ataH samRddhyAdau vA // 8|1|44 // / sasyam / vA bhavati // sAmiddhI samiddhI / pAsiddhI pasiddhI / pAyaDaM payaDaM / pADivaA paDiva / pAtto patto / pADisiddhI paDisiddhI / sAriccho sariccho / .
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAkRtavyAkaraNam [sU. 8-1-45 mANaMsI maNaMsI / mANaMsiNI maNaMsiNI / AhiAI ahiAI / pAroho paroho / pAvAsU pavAsU / pADipphaddhI paDiphaddhI // samRddhi / prasiddhi / prakaTa / pratipat / prasupta / pratisiddhi / sadRkSa / manasvin manasvinI / abhiyAti / praroha / pravAsin / pratisparddhin // AkRtigaNo'yam / tena / asparzaH / AphaMso // parakIyam / pArakeraM / pArakaM // pravacanam / pAvayaNaM // caturantam / cAurantam / ityAdyapi bhavati // 44 // dakSiNe he // 8 // 1 // 45 // dakSiNazabde Aderato he pare dI| bhavati // dAhiNo // ha iti kim / dakkhiNo // 45 // iH svamAdau // 8 / 1 / 46 // svapna ityevamAdiSu Aderasya itvaM bhavati // siviNo / simiNo // ArSe ukAropi / sumiNo / Isi ! veDiso / viliaM / viaNaM / muinggo| kiviNo / uttimo / miriaM / diNaM // bahulAdhikArANNatvAbhAve na bhavati / dattaM / devadatto // svapna / ISat / vetasa / vyalIka / vyajana / mRdaGga / kRpaNa / uttama / marica / datta / ityAdi // 46 // pakkAGgAra-lalATe vA // 8 // 1 // 47 // ___ epvAderata itvaM vA bhavati // pikaM pakkaM / iGgAlo aGgAro / NiDAlaM NaDAlaM // 47 // madhyama-katame dvitIyasya // 8 // 1 // 48 // madhyamazabde katamazabde ca dvitIyasyAta itvaM bhavati // majjhimo / kaimo // 48 // ___ saptapaNe vA // 8 // 1 // 49 // saptapaNe dvitIyasyAta itvaM vA bhavati // chattivaNNo chttvssnnoH|| 49 // mayaTuirvA // 8 / 1150 // mayaTpratyaye AderataH sthAne ai ityAdezo bhavati vA // viSamayaH / visamaio visamao // 50 //
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-1-51 ] svopajJavRttisahitam Ire vA // 8 / 1 / 51 // harazabde Aderata IrvA bhavati // hIro haro // 51 // dhvani - viSvacoruH || 8|1|52 // anayorAderasya utvaM bhavati // jhuNI | vIsuM // kathaM suNao / zunaka iti prakRtyantarasya // vanuzabdasya tu sA sANo iti prayogau bhavataH // 52 // vandra - khaNDite NA vA // 8 / 1 / 53 // anayorAderasya NakAreNa sahitasya utvaM vA bhavati // vudraM vandraM / khuDio khaNDio // 53 // 11 vaye vaH || 8|1|54 // gavayazabde vakArAkArasya utvaM bhavati / / gauo / gauA // 54 // prathame - thorvA / / 8 / 1 / 55 / / prathamazabde pakArathakArayorakArasya yugapat krameNa ca ukAro vA bhavati / / puDhumaM puDhamaM paDhumaM paDhamaM // 55 // jJo vebhajJAdau / 8 / 1 / 56 / / abhijJa evaMprakAreSu jJasya Natve kRte jJasyaiva ata utvaM bhavati // ahiSNU / savvaNNU / kayaNNU / AgamaNNU // Natva iti kim / ahijjo / savvajo || abhijJAdAviti kim / prAjJaH / paNNo // yeSAM jJasya Natve utvaM dRzyate te abhijJAdayaH // 56 // ecchayyAdau / / 8 / 1 / 57 // zayyAdiSu Adarasya etvaM bhavati // sejjA | sundaraM / genduaM / ettha // zayyA | saundarya / kanduka / atra || ArSe purekammaM // 57 // vallyutkara - paryantAzcarye vA / / 8 / 1 / 58 / / eSu Aderasya etvaM vA bhavati // vellI vallI / uktero ukkaro / peranto pajjanto | accheraM acchariaM acchaaraM accharijjaM accharijjaM accharIaM // 58 //
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAkRtavyAkaraNam [sU. 8-1-59 brahmacaya caH // 8 / 1 / 59 // brahmacaryazabde casya ata etvaM bhavati // bahmaceraM // 59 // tontari // 8 / 1 / 60 // antarazabde tamya ata etvaM bhavati // antaHpuram / anteuraM // antazyArI / anteArI // kvacinna bhavati / antaggaya / anto-vIsambhanivesiANaM // 60 // otpajhe // 8 / 1 / 61 // padmazabde Aderata otvaM bhavati // pommaM // 'padmachama0' [8-2-212] iti vizleSe na bhavati / paumaM // 61 // namaskAra-paraspare dvitIyasya / / 8 / 1 / 62 // anayordvitIyasya ata otvaM bhavati // namokAro / paropparaM // 62 // vA? // 8 / 1 / 63 // arpayatau dhAtau Aderasya otvaM vA bhavati // oppei appei / oppisaM AppiraM // 63 // svapAvucca // 8 / 1 / 64 // svapitau dhAtau Aderasya ot ut ca bhavati // sovai / suvai // 64 // nAtpunaryAdAi vA // 8 / 1 / 65 // __naJaH pare punaHzabde Aderasya A AI ityAdezau vA bhavataH // na uNa na uNAi / pakSe / na uNa / na uNo / kevalasyApi dRzyate / / puNAi // 65 // vAlAbbaraNye luk // 8 / 1 / 66 // alAbvaraNyazabdayorAderasya lug vA bhavati / lAuM alAuM / lAU alAU / raNaM araNNaM / ata ityeva / AraNNa-kuJjaro vva vellaMto // 66 // vAvyayotkhAtAdAvadAtaH // 8 // 1 / 67 // avyayeSu utkhAtAdiSu ca zabdeSu AderAkArasya ad vA bhavati //
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-1-68 ] svopajJavRttisahitam avyaya / jaha jahA / taha tahA / ahava ahavA / va vA // ha haa| ityaadi| utkhAtAdi / ukkhayaM ukkhAyaM / camaro cAmaro / kalao kAlao / Thavio ThAvio / paridvavio paridvAvio / saMThavio saMThAvio / payayaM pAyayaM / talaveNTaM tAlaveNTaM / talavoTaM tAlavoNTaM / halio hAlio / nraao| naaraao| valayA valAyA / kumaro kumAro / khairaM khAiraM // utkhAta / cAmara / kAlaka / sthApita / prAkRta / tAlavRnta / hAlika / nArAca / balAkA / kumAra / khAdira ityAdi // kecid brAhmaNapUrvAhnayorapIcchanti / brahmaNo brAhmaNo / puvvaNho puvvAho // dvggii| dAvaggI / caDU cADU / iti zabdabhedAt siddham // 67 // ghavRddhervA // 8 / 1 / 68 / ghanimitto yo vRddhirUpa AkArastasyAdibhUtasya ad vA bhavati // pavaho pavAho / paharo pahAro / payaro payAge / prakAraH pracAro vA / patthavo patthAvo / / kvacinna bhavati / rAgaH / rAo // 68 // mahArASTre // 8 / 1 / 69 // mahArASTrazabde AderAkArasya ad bhavati // marahaTThe / marahaTTho // 69 // mAMsAdiSvanusvAre // 8 / 1 / 70 // mAMsaprakAreSu anusvAre sati AderAtaH ad bhavati // maMsaM / paMsU / paMsaNo / kasaM / kaMsio / vasio paMDavo saMsiddhio / saMjattio // anusvAra iti kim 1 mAsaM / pAsU / mAMsa / pAMsu / pAMsana / kAMsya / kAMsika / vAzika / pANDava / sAMsiddhika / sAMyAtrika / ityAdi // 70 // zyAmAke maH // 8 / 1171 // zyAmAke masya AtaH ad bhavati // sAmao // 71 // iH sadAdau vA / / 8 / 1 / 72 // __ sadAdiSu zabdeSu Ata itvaM vA bhavati // sai sayA / nisi-aro nisA aro / kupiso kuppAso // 72 //
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 prAkRtavyAkaraNam [sU. 8-1-73 AcArye ceca // 81173 // AcAryazabde casya Ata itvam atvaM ca bhavati // Airio / Ayario // 73 // I: styAna-khalyATe // 8 // 174 // styAnakhalvATayorAderAta Ibhavati // ThINaM / thaNiM / thiNNaM / khlliiddo|| saMkhAyam iti tu 'samaH styaH khA' ( 8-4-15 ) iti khAdeze siddham // 74 // usAsnA-stAvake // 8 / 1 / 75 // anayorAderAta utvaM bhavati // suNhA / thuvao // 75 // UddhAsAre // 876 // AsArazabde AderAta Ud vA bhavati // UsAro / AsAro // 76 // AryAyAM yaH zvazvAm // 7177 // AryAzabde zvazrvAM vAcyAyAM yasyAta Urbhavati // ajjU // zvazvAmiti kim / ajjA // 77 // ed grAhye // 8178 // grAhyazabde AderAta ed bhavati // gejhaM // 78 // dvAre vA // 8 // 1 // 79 // dvArazabde Ata ed vA bhavati // deraM / pakSe / duAraM dAraM bAraM // kathaM neraio naario| nairayikanArakikazabdayorbhaviSyati // ArSe anyatrApi / pacchekammaM / asahejja devAsurA // 79 // pArApate ro vA // 81180 // pArApatazabde rasthasyAta ed vA bhavati // pArevao pArAvao 80 // mAtraTi vA // 8 / 181 // mAtraTpratyaye Ata ed vA bhavati // ettiamettaM / ettiamattaM // bahulAdhikArAt kvacinmAtrazabdapi / bhoaNa-mettaM // 81 //
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-1-82 ] svopajJavRttisahitam ___udodvA // 8 // 1182 // Ardrazabde AderAta ud occa vA bhavataH // ullaM / olaM / pakSe / allaM / adaM / bAha-salila-pavaheNa ullei // 82 // odAlyAM paGktau // 8 / 1183 // AlIzabde paGktivAcini Ata otvaM bhavati // olI / paGktAviti kim / AlI sakhI // 83 // hasvaH saMyoge // 8 // 1184 // dIrghasya yathAdarzanaM saMyoge pare hasvo bhavati // At / Amram / ambaM / tAmam / tambaM // virahAbhiH / virahaggI // Asyam / assaM // It / munIndraH / muNindo // tIrtham / titthaM // Ut / gurUllApAH / gurullAvA // cUrNaH / cuNNo // et / nrendrH| narindo // mlecchaH / miliccho // diDhikkathaNa-vaDheM // ot / adharoSThaH / aharuTuM // nIlotpalam / nIluppalaM // saMyoga iti kim / AyAsaM / Isaro / Usavo // 84 // ita edvA // 8 / 1185 // saMyoga iti vartate / AderikArasya saMyoge pare ekAro vA bhavati // peNDaM piNDaM / dhammelaM dhammilaM / sendUraM sindUraM / veNhU viNhU / peDhe piDheM / vellaM billaM // kvacinna bhavati / cintA // 85 // kiMzuka vA // 8 / 1 / 86 // kiMzukazabde Aderita ekAro vA bhavati // kesuaM kiMsuaM // 86 // mirAyAm // 8 / 1 / 87 // mirAzabde ita ekAro bhavati // merA // 87 // pRthvi-pRthivi-pratizrunmUSika-haridrA-vibhItakeSvet // 8 / 188 // eSu AderitokAro bhavati // paho / puhaI / puDhavI / pddNsuaa| muuso| haladdI / haladdA / baheDao // panthaM kira desitteti tu pathizabdasamAnArthasya panthazabdasya bhaviSyati // haridrAyAM vikalpa ityanye / haliddI hliddaa||88||
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAkRtavyAkaraNam [sU. 8-1-89 zithilezande vA / / 8 / 1 / 89 // anayorAderitod vA bhavati // saDhilaM / pasaDhilaM / siDhilaM / pasiDhilaM aGguaM / ingguaN|| nirmitazabde tu vA AtvaM na vidheyam / nirmAtanimitazabdAbhyAmeva siddheH|| 89 // tittirau raH // 8 / 1 / 90 // tittirizabde rasyetod bhavati // tittiro // 90 // itau to vAkyAdau // 8 / 1 / 91 // vAkyAdibhUte itizabde yastastatsaMbandhina ikArasya akAro bhavati // ia jampiAvasANe / ia viasia-kusuma-saro // vAkyAdAviti kim / pio ti / puriso ti // 91 // IrjihvA-siMha-triMzadvizato tyA // 8 / 1 / 92 // jihvAdiSu ikArasya tizabdena saha Irbhavati // jIhA / sIho / tIsA / vIsA // bahulAdhikArAt kvacinna bhavati / siMha-datto / siMha-rAo // 92 // __ luki niraH // 8 / 1 / 93 // nira upasargasya rephalope sati ita IkAro bhavati // nIsarai / niisaaso|| lukIti kim / ninnnno| nissahAI aGgAI // 93 // dvinyorut // 8 / 1 / 94 // dvizabde nAvupasarge ca ita ud bhavati // dvi| du-mtto| du-AI / du-viho / du-reho / du-vayaNaM / bahulAdhikArAt kvacid viklpH| du-uNo / bi-uNo / duio biio // kvacinna bhavati / dvijaH / dio // dviradaH / dirao // kvacid otvamapi / do-vayaNaM / ni| Numajai / Numanno // kvacinna bhavati / nivaDai // 94 // pravAsIkSau / / 8 / 1 / 95 // anayorAderita utvaM bhavati // pAvAsuo / ucchU // 95 // yudhiSThire vA // 8 // 1 / 96 // yudhiSThirazabde Aderita utvaM vA bhavati // jahuTThilo / jhitttthilo||16||
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17 sU. 8-1-103] svopajJavRttisahitam occa dvidhAkugaH // 8 / 1 / 97 // dvidhAzabde kRgdhAtoH prayoge ita otvaM vakArAdutvaM ca bhavati // dohAkijjai / duhA-kijjai // dohA-3aM / duhA-iaM // kRga iti kim / dihA-gayaM // kvacit kevalasyApi / duhAvi so sura-bahU-sattho // 97 // vA nirjhare nA // 8 / 1 / 98 // nirjharazabde nakAreNa saha ita okAro vA bhvti||ojjhro nijjhro||98|| harItakyAmItot // 8 / 1 / 99 // harItakIzabde AderIkArasya ad bhavati // haraDaI // 99 // AtkazmIre // 8 / 1 / 100 // kazmIrazabde Ita Ad bhavati / kamhArA // 100 // paaniiyaadivit||8|1|101|| pAnIyAdiSu zabdeSu Ita id bhavati / pANi / aliaM / jiai / jiau / viliaM / kariso / siriso / duiaM / taiaM / gahiraM / uvaNi / ANiaM / pliviaN| osiantaM / pasia / ghiaN| vammio tapANi // pAnIya / alIka // jIvati / jIvatu / brIDita / karISa / zirISa / dvitIya / tRtIya / gabhIra / upanIta / AnIta / pradIpita / avasIdat / prasIda / gRhIta / valmIka / tadAnIm / iti pAnIyAdayaH // bahulAdhikArAdeSu kvacinnityaM kvacid vikalpaH / tena / paanniiaN| alIaM / jIAi / karIso / uvaNaoi / ityAdi siddham // 101 // ujjIrNe // 8 / 1 / 102 // jIrNazabda Ita ud bhavati // juNNa-surA // kvacinna bhavati / jiNNe bhoaNamatte // 102 // - UhIna-vihIne vA // 8 / 1 / 103 // anayorIta UtvaM vA bhavati // hUNo hINo / vihUNo vihINo // vihIna iti kin / pahiNa-jara maraNa // 103 // prA....2
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAkRtavyAkaraNam [sU. 8-1-104 tIrthe he // 8 / 1 / 104 // tIrthazabde he sati Ita UtvaM bhavati // tUhaM // ha iti kim / titthaM // 104 // etpIyUSApIDa-bibhItaka-kIdRzedRze // 8 / 1 / 105 // eSu Ita etvaM bhavati // peUsaM / Amelo / bheddo| keriso / eriso // 105 // nIDa-pIThe vA // 8 / 1 / 106 // anayorIta etvaM vA bhavati // neDaM nIDaM / peDhaM pIDhaM // 106 // uto mukulAdivat // 8 / 1 / 107 // mukula ityevamAdiSu zabdeSu AderutotvaM bhavati // maulaM / maulo / mauraM / mauDaM / agaruM / garlaI / jahuDhilo / jahiTThilo / soamallaM / galoI // mukula / mukura / mukuTa / aguru / gurvI / yudhiSThira / saukumArya / guDUcI / iti mukulaadyH|| kvacidAkAropi / vidrutaH / vidAo // 107 // voparau // 8 / 1 / 108 // uparAvutod vA bhavati // avariM / uvariM // 108 // . gurau ke vA // 8 / 1 / 109 // gurau svArthe ke sati Aderutod vA bhavati // garuo guruo // ka iti kim / gurU // 109 // (kuTau // 8 / 1 / 110 // bhRkuTAvAderuta irbhavati // bhiuDI // 110 // puruSe roH // 8 / 1 / 111 // puruSazabde roruta irbhavati // puriso / paurisaM // 111 // I: kSute // 8 / 1 / 112 // kSutazabde Aderuta ItvaM bhavati // chIaM // 112 // utsubhaga-musale vA // 8 / 1 / 113 // anayorAderuta Ud vA bhavati // sUhavo suho| mUsalaM musalaM // 113 //
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-1-122 ] svopajJavRtisahitam anutsAhotsanne tsacche || 8|1|114 // utsAhotsannavarjite zabde yau tsacchau tayoH parayorAderuta Ur bhavati // tsa / Usuo / Usavo / Usitto / Usara || cha / udgatAH zukA yasmAt saH Usuo / Usasaha // anutsAhotsanna iti kim / ucchAho / ucchannAM // 114 // 1 19 luki duro vA || 8|1|115 // durrapasargasya rephasya lope sati uta UtvaM vA bhavati // dU dusaho / dUhavo duhavo || lukIti kim / dussaho viraho // 115 // otsaMyoge || 8 | 1 | 116 // saMyoge pare Aderuta otvaM bhavati // toNDaM / moNDaM / pokkharaM / koTTimaM / potthao | loo / motthA | moggaro / poggalaM / koNDho / kAnto / 1 vokkantaM // 116 // 1 kutUhale vA -hastrazca // 8 / 1 / 117 // kutUhalazabde uta od vA bhavati tatsaMniyoge hasvazca vA // kohalaM kuhalaM kouhalaM // 117 // ataH sUkSme vA || 8 | 1 | 118 // sUkSmazabde Utod vA bhavati // sahaM suhaM // ArSa / sumaM // 118 // dukUle vA dviH || 8|1|119 // dukUlazabde UkArasya atvaM vA bhavati tatsaMniyoge ca lakAro dvirbhavati // dualaM duUlaM || ArSe dugulaM // 119 // IyU || 8|1|120 // udvayUDhazabde Uta ItvaM vA bhavati // uvvIDhaM / uvvUDhaM // 120 // - hanUmatkaNDUya-trAtU || 8|1|121 // _ eSu Uta utvaM bhavati // bhumayA / haNumanto / kaNDuai | vAulo // 121 // madhUke : vA || 8|1|122 // madhUkazabde Uta ud vA bhavati || mahuaM mahUaM // 122 //
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAkRtavyAkaraNam [sU. 8-1-123 idetau nU pure vA // 8 / 1 / 123 // nU purazabde Uta it et ityeto vA bhavataH // niura neuraM / pakSe nUuraM // 123 // otkUSmANDI-tUNIra-kUpara-sthUla-tAmbhUla-guDUcI-mUlye // 8 / 1 / 124 // eSu Uta od bhavati // kohaNDI kohalI / toNIraM / kopparaM / thoraM / tambolaM / galoI / mollaM // 124 // sthUNA-tUNe vA // 8 // 11125 // anayorUta otvaM vA bhavati // thoNA thUNA / toNaM tUNaM // 125 // Rtot // 8 / 1 / 126 // AderRkArasya atvaM bhavati / / ghRtam / ghayaM / tRNam // taNaM / / kRtam / kayaM // vRSabhaH / vasaho / mRgaH / mao // ghRSTaH / ghaTTo // duhAiamiti kRpAdipAThAt // 126 // AtkRzA-mRduka-mRdutve vA // 8 / 1 / 127 // eSu AderRta Ad vA bhavati // vAsA kisaa| mAukaM muaN| mAukaM mauttaNaM // 127 // itkRpAdau // 8 / 1 / 128 // kRpA ityAdiSu zabdeSu Adebrata itvaM bhavati // kivA / hiyayaM / miTTha rase eva / anyatra maDhe / didaM / didI / sidraM / siTThI / giNThI / picchii| bhiU / bhiGgo / bhiGgAro / singgaaro| siAlo / ghiNA / ghusiNaM / viddhakaI / samiddhI / iddhI / giddhI / niso / kisANU / kisarA / kicchaM / tippaM / kisio / nivo / kiccA / kiI / dhiI / kivo / kiviNo / kivANaM / viJcuo / vittaM / vittI / hiaM / vAhittaM / biNhio| visI / isI / viiNho / chihA / saI / ukkiTuM / nisaMso // kvacinna bhavati / riddhI // kRpA / hRdaya / mRSTa / dRSTa / dRSTi / sRSTa / sRSTi / gRSTi / pRthvI / bhRgu / bhRGga / bhRGgAra / shRnggaar| zRgAla / ghRNA / ghuruNa / vRddhakavi / samRddhi / Rddhi / gRddhi / kRza / kRzAnu /
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-1-1.4 ] svopajJavRttisahitam 21 1 kRsarA / kRcchra / tRpta / kRSita / nRpa / kRtyA / kRti / dhRti / kRpa / kRpaNa / kRpANa / vRzcika / vRtta / vRtti / hRta / vyAhRta / bRMhita / vRsI / RSi / vitRSNa / spRhA / sakRt / utkRSTa / nRzaMsa // 128 // pRSThe vAnuttarapade // 8 / 1 / 129 // pRSThazabdenuttarapade Rta id bhavati vA || piTThI paTTI / piTThi-riTThaviaM // attarapada iti kim / mahi vanaM // 129 // masRNa- mRgAGka - mRtyu - rAGga- pRSThe vA || 8|1 | 130 // eSu Rta id vA bhavati / masiNaM masaNaM / miaGko mayaGko / miccU maccU / siGgaM saGgaM / dhiTTho dho // 130 // utvAdau || 8|1|131 // 1 Rtu ityAdiSu zabdeSu AderRta ud bhavati || uU / parAmu / puTTho / puhaI / pattI / pAuso / pAuo / bhuI / pahuDi / pAhuDaM / parahuo / nihuaM / niuaM / viuaM / saMvudhaM / vuttanto / nivvaaM nivvuI / vundaM / vundAvaNo / vuDDo | vuDDI / usaho / muNAlaM / ujjU / jAmAuo / mAuo / mAuA / bhAuo / piuo / puhuvI // Rtu / parAmRSTa | spaSTa / pravRSTa / pRthivI / pravRtti / prAvRS / prAvRta / bhRti / prabhRti / prAbhRta / parabhRta / nibhRta / nivRta / vivRta / saMvRta / vRttAnta / nirvRta / nirvRti / vRnda / vRndAvana / vRddha / vRddhi / RSabha / mRNAla / Rju / jAmAtRka / mAtRka / mAtRkA / bhrAtRka / pitRka / pRthvI / ityAdi // 131 // nivRtta-vRndArake vA / / 8 / 1 / 132 / / anayorRta ud vA bhavati // nivuttaM nittaM / vunda / rayA vandA - rayA // 132 // vRSabhe vA vA // 8|1|133 // vRSa Rto vena saha ud vA bhavati || uso vasaho // 133 // gauNAntyasya || 8|1|134 // gauNazabdasya yontya Rt tasya ud bhavati // mAu-maNDalaM / mAu
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAkRtavyAkaraNam [sU. 8-1-135 haraM / piu-haraM / mAu-siA / piu-siA / piu-vaNaM / piu-vaI // 134 // mAturidvA // 8 / 1 / 135 // ___ mAtazabdasya gauNasya Rta id vA bhavati // mAi-haraM / mAu-haraM // kvacidagauNasyApi / mAINaM // 135 // udonmRSi // 8 / 1 / 136 // mRSAzabde Rta ut Ut occa bhavati // musA / mUsA / mosA / musA-vAo / mUsA-bAo / mosA-vAo // 136 // ___ idutau vRSTa-vRSTi-pRthaG-mRdaGga naptRke / / 8 / 1 / 137 / / eSu Rta ikArokArau bhavataH // viTTho buDho / viTThI buTThI / pihaM puhaM / miiGgo muiGgo / nattio nattuo // 137 // vA bRhaspatau // 8 / 1 / 138 // bRhaspatizadve Rta idutau vA bhavataH // vihapphaI buhapphaI / pakSe / bahapphaI // 138 // idedovRnte // 8 / 1 / 139 // vRntazabde Rta it et occa bhavanti // viNTaM veNTaM voNTaM // 139 // riH kevalasya / / 8 / 1 / 140 // kevalasya vyaJjanenAsaMpRktasya Rto rirAdezo bhavati // riddhI riccho / / // 14 // RNavRSabhavRSau vA 8 / 1 / / 141 // RNaRjuRSabhaRtuRSiSu Rto rirvA bhavati // riNaM aNaM / rijjU ujjU / risaho usaho / riU uU / risI isI // 141 // dRzaH vip-TaksakaH // 8 / 1 / 142 // vip Tak sak ityetadantasya dRzerdhAtorvato rirAdezo bhavati // sahak / sari-vaNNo / sari-rUvo / sari-bandINaM // sadRzaH / sriso|| sadRkSaH / sariccho // evam eAriso / bhavAriso / jAriso / tAriso / keriso / eriso| annAriso / amhAriso / tumhAriso / TaksaksAhaca
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-1-151] svopajJavRttisahitam 23 ryAt 'tyadAdyanyAdi ( he0 5-1-152 ) sUtravihitaH viviha gRhyate // 142 // Ate diH || 8 |1| 143 // Atazabde Rto dirAdezo bhavati || ADhio // 143 // ardha || 8|1| 144 // dRptazabde RtorirAdezo bhavati || dario / daria - sIheNa // 144 // - lRta ili : klRpta-klane || 8 | 1|145 // anayorlata ilirAdezo bhavati // kilitta - kusumovayAresu // - dhArAkilinna-vattaM // 145 // vedanA-capeTA - devara- kesare || 8|1|146 / / vedanAdiSu eta ittvaM vA bhavati // viNA veNA / caviDA / viaDacaveDA-viNoA / diaro devaro || mahamahia - dasaNa - kisaraM / kesaraM // mahilA mahelA iti tu mahilAmahelAbhyAM zabdAbhyAM siddham // 146 // UH stene vA / / 8 / 1 / 147 // stene eta ud vA bhavati / / thUNo theNo // 147 // aita et / / 8 / 1 / 148 / aikArasyAdau vartamAnasya ettvaM bhavati // selA / telukkaM / erAvaNo // kelAsa | vejja | vo | havvaM // 148 // 1 1 itsaindhava - zanaizvare // 8 / 1 / 149 // etayoraita ittvaM bhavati // sindhavaM / saNiccharo // 149 // sainye vA ||8|| 150 // sainyazabde eaita id vA bhavati // sinnaM sennaM // 150 // aityAdau ca // 8|1|151 // sainyazabde daitya ityevamAdiSu ca aito ai ityAdezo bhavati / etvApavAdaH / / sainnaM / daicco / dannaM / aisariaM / bhairavo / vaijavaNo / daivaaM / vaiAlIaM / vaso / vaeho / vaidabho / vaissAro /
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ sU. 8-1-152 daitya / dainya / aizvarya / 1 24 prAkRtavyAkaraNam / vaidarbha / vaizvAnara / kaiavaM / vaisAho / vaisAlo / saraM / cattaM // bhairava / vaijavana / daivata / vaitAlIya / vaideza / vaideha kaitava / vaizAkha / vaizAla / svaira / caitya / ityAdi || vizleSe na bhavati / caityam / ceiaM / / ArSe / caityavandanam / cI-candaNaM // 151 // rAdau vA || 8|1 | 152 // 1 1 vairAdiSu aitaH airAdezo vA bhavati / varaM veraM / kailAso kelAso / kairavaM keravaM / vaisavaNo vesavaNo / vaisampAyaNo / vesampAyaNo / vaiAlio veAlio / vaisiaM pesiaM / caitto ceto // vaira / kailAsa kairava / vaizravaNa / vaizampAyana / vaitAlika | vaizika | caitra / ityAdi // 152 // ecca daive ||8|1|153|| 1 1 daivazabde aita et azvAdezo bhavati / devvaM davvaM daivaM // 153 // uccairnIcaisyaaH ||8 / 1 / 154 // anayoraitaH aa ityAdezo bhavati // uccaaM / nIcaaM / uccanIcAbhyAM ke siddham / uccairnIcaisostu rUpAntaranivRttyarthaM vacanam // 154 // Idvairye / / 8|1|155 // 1 dhairyazabde aita Id bhavati || dhIraM hara visAo || 155 / / otodvAnyonya-prakoSThAtodya-zirovedanA-manohara saroruhe toca vaH || 8|1| 156 / / eSu tattvaM vA bhavati tatsaMniyoge ca yathAsaMbhavaM kakAratakArayorvAdezaH / / annannaM annunnaM / pavaTTo uTTho | AvajaM AujjaM / sira-viaNA siro- viNA / maNaharaM maNoharaM / sararuhaM saroruhaM // 156 // UtsAcchAse ||8|1|157 // 1 socchvAsazabde ota Ud bhavati / / socchvAsa / sUsAso // 157 // gavyau - AaH || 8 / 1 / 158 // gozabde AteH au Aa ityAdezau bhavataH / / gauo / gauA / gAo / harassa esA gAI / / 158 //
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-1-166] svopajJavRttisahitam 25 auta ot // 8 / 1 / 159 // aukArasyAderod bhavati // kaumudI / komuI // yauvanam / jovvaNaM / kaustubhaH / kotthuho // kauzAmbI / kosambI // krauJcaH koJco // kauzikaH / kosio // 159 // utsaundaryAdau // 81 / 160 // saundaryAdiSu zabdeSu auta ud bhavati / / sundara sundariaM / muJApaNo suNDo / suddhoaNI / duvArio / sugandhattaNaM / pulomI / suvaNNio // saundarya / mauJjAyana / zauNDa / zauddhodani / dauvArika / saugandhya / paulomI / sauvarNikaH // 160 // ___kaukSeyake vA // 8 / 1 / 161 // kaukSayakazabde auta ud vA bhavati // kuccheayaM / koccheayaM // 161 // auH paurAdau ca // 8 / 1 / 162 // kaukSeyake paurAdiSu ca auta aurAdezo bhavati // kauccheayaM // pauraH / pauro / paura-jaNo // kauravaH / kauravo / / kauzalam / kausalaM // pauruSam / paurisaM // saudham / sauhaM // gauDaH / gauDo // mauliH / mulii| maunam / mauNaM // saurAH / saurA // kaulAH / kaulA // 162 // Acca gaurave // 8 / 1 / 163 // gauravazabde auta Atvam auzca bhavati // gAravaM / gauravaM // 163 / / nAvyAvaH // 8 / 1 / 164 // nauzabde auta AvAdezo bhavati // nAvA // 164 // etrayodazAdau svarasya sasvaravyaJjanena // 8 / 1 / 165 // trayodaza ityevaMprakAreSu saMkhyAzabdeSu AdeH svarasya pareNa sasvareNa vyaJjanena saha ed bhavati // teraha / tevIsA / tetIsA // 165 // sthavira-vicakilAyaskAre // 8 / 1 / 166 // eSu AdeH svarasya pareNa sasvaravyaJjanena saha ed bhavati // thero / veillaM / muddha-viailla-pasUNapuJjA ityapi dRzyate / ekkAro // 166 //
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 prAkRtavyAkaraNam [sU. 8-1-167 vA kadale // 8 / 1 / 167 // kadalazabde AdeH svarasya pareNa sasvaravyaJjanena saha ed vA bhavati / kelaM kayalaM / kelI kayalI // 167 // vetaH karNikAre // 8 / 1 / 168 // karNikAre itaH sasvaravyaJjanena saha ed vA bhavati // kaNNero kaNNiAro // 168 // ayau vait // 8 / 1 / 169 // avizabde AdeH svarasya pareNa sasvaravyaJjanena saha aid vA bhavati / ai bIhemi / ai ummattie / vacanAdekArasyApi prAkRte prayogaH // 169 // olUtara-badara-navamAlikA-navaphalikA-ghUgaphale // 8 / 1 / 170 // pUtarAdiSu AdeH svarasya pareNa sasvaravyaJjanena saha od bhavati // poro| boraM / borI / nomAliA / nohaliA popphalaM / popphalI // 170 // na vA mayUkha-lavaNa-caturguNa-caturtha-caturdaza-caturvAra-sukumAra kutUhalodRkhalolukhale // 8 / 1 / 171 // mayUkhAdiSu AdeH svarasya pareNa sasvaravyaJjanena saha od vA bhavati // moho maUho / loNaM / ia lavaguggamA / cogguNo caugguNo / cottho cauttho / cotthI cautthI / codaha / cauddaha / codasI cauddasI / covvAro cauvvAro / somAlo sukumAlo / kohalaM ko uhallaM / taha manne kohalie / ohalo uUhalo / okkhalaM / ulUhalaM / moro maUro iti tu moramayUrazabdAbhyAM siddham // 171 // avApote // 8 / 1 / 172 // avApayorupasargayoruta iti vikalpArthanipAte ca AdeH svarasya pareNa sasvaravyaJjanena saha od vA bhavati // ava / oarai avagharai / oAso avayAso // apa / osarai / avasarai / osAriaM avasAriaM // uta / o vaNaM / o dhaNo / ua vaNaM / ua ghaNo // kvacina bhvti| avagayaM / avasado / ua rakhI // 172 //
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-1-177 ] stropajJavRttisahitam 27 uccoye // 8 / 1 / 173 // upazabde AdeH svarasya pareNa sasvaravyaJjanena saha Un occAdezo vA bhavataH // Uhasi ohAsi uvahasi / UjjhAo ojhAo uvajjhAo / UAso oAso uvavAso // 173 // umo niSaNNe // 8 / 1 / 174 // niSaNNazabde AdeH svarasya pareNa sasvaravyaJjanena saha uma Adezo vA bhavati // NumaNNo / NisaNNo // 174 // prAvaraNe avAU // 8 / 1 / 175 // prAvaraNazabde AdeH svarasya pareNa samvaravyaJjanena saha aGgu AuM ityetAvAdezau vA bhavataH // paGguraNaM pAuraNaM pAvaraNaM // 175 // svarAisaMyuktasyAnAdeH // 811 / 176 // adhikAroyam / yadita UrdhvamanukramiSyAmastatsvarAtparasyAsaMyuktasyAnAderbhavatIti veditavyam // 176 // ka-ga-ca-ja-ta-da-pa-ya-bAM prAyo luk // 8 / 1 / 177 // svarAtpareSAmanAdibhUtAnAmasaMyuktAnAM kagacajatadapayavAnAM prAyo luga bhavati // ka / titthayaro / loo / sayada // ga / nao / nayaraM / mayako / / ca / saI / kaya-gaho // ja / rayayaM / payAvaI / gao // ta / viANaM / rasA-yalaM / jaI // da / gayA / mayaNo // pa / riU / suuriso // ya / dayAlU / nayaNaM / vioo // va / lAyaNaM / viuho / valayANalo // prAyograhaNAtvacinna bhavati / sukusumaM / payAgajalaM / sugo| agarU / sacAvaM / vijaNaM / sutAraM / viduro / sapAvaM / samavAo / devo / dANavo / svarAdityeva / saMkaro / saMgamo / nakaMcaro / dhaNaMjao / visaMtavo / puraMdaro / saMvuDo / saMvaro // asaMyuktasyetyeva / akko / vaggo / aJco / vajaM / dhutto / uddAmo / vippo / kajja / savvaM // kvacitsaMyuktasyApi / naktaMcaraH nakaMcaro // anAderityeva / kAlo / gandho / coro / jAro / tarU / davo / pAvaM / vaNNo / yakArasya tu jatvam Adau vakSyate / samAse
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAkRtavyAkaraNam [sU. 8-1-178 tu vAkyavibhaktyapekSayA bhinnapadatvamapi vivazyate / tena tatra yathAdarzanamubhayamapi bhavati / suhakaro suhayaro / Agamio Ayamio / jalacaro jalayaro / bahutaro bahuarI / suhado / suhao / ityAdi // kacidAderapi / sa punaH / sa uNa // sa ca / so a / ciTaM / indhaM // kacivasya jaH / pizAcI / pisAjI // ekatvam / egattaM // ekaH / ego // anukaH / amugo // asUkaH / asugo // zrAvakaH / sAvago / AkAraH / aagaaro|| tIrthakaraH titthagaro // AkarSaH / aagriso|| logassujjoagarA / ityAdiSu tu 'vyatyayazca' (8-4-447) ityeva kasya gatvam // ArSe anyadapi dRzyate / AkuJcanaM / AuNTaNaM / atra casya Tatvam // 177 // yamunA-cAmuNDA-kAmukAtimuktake bhonunAsikazca // 8 / 1 / 178 / / eSu masya lug bhavati luki ca sati masya sthAne anunAsiko bhvti|| a~uNA / cA~uNDA / kaaNuo| aNiu~tayaM // kvacinna bhavati / aDamuntayaM / aimuttayaM // 178 // ___ nAvaNAtpaH // 8 / 1 / 179 // avarNAtparasyAnAdeH pasya lug na bhavati // savaho / sAvo // anAderityeva / parauTTho // 179 // avaNoM yazrutiH // 8 / 1 / 180 // kagacajetyAdinA luki sati zeSaH avarNaH avarNAtparo laghuprayatnatarayakArazrutirbhavati // titthayaro / sayaDhaM / nayaraM / mayako / kaghaggaho / kaay-mnnii| rayayaM / payAvaI / rasAyalaM / pAyAlaM / mayaNo / gayA / nayaNaM / dayAlU / lAyaNNaM // avarNa iti kim / sunno| pauNo / pauraM / rAIvaM / nihao / ninao / vAU / kaI / avarNAdityeva // loassa / dearo // kvacid bhavati / piya6 // 180 // kuja-karpara-kIle kaH, khopuSpe // 8 / 1 / 181 // eSu kasya kho bhavati puSpaM cet kubjAbhidheyaM na bhavati // khujjo /
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ 29 sU. 8-1-187] svopajJavRttisAhitam khapparaM / khIlao // apuSpa iti kim / baMdheuM kujjaya-pasUNaM / ASainyatrApi / kAsitaM / khAsi / kasita / khasiraM // 181 // ___marakata-madakale gaH kanduke tvAdeH // 8 / 1 / 182 // anayoH kasya go bhavati kanduke tvAdyasya kasya // maragayaM / mayagalo / genduaM // 182 // kirAte caH // 8 / 1 / 183 // kirAte kama co bhavati // cilAo // pulinda evAyaM vidhiH / kAmarUpiNi tu neyate / namimo hara-kirAnaM // 183 // zIkare bha-hau vA // 8 // 1 // 184 // zIkare kasya bhahau vA bhavataH // sIbharo siihro| pakSe / sIaro // // 184 // candrikAyAM maH // 8 / 1 / 185 // candrikAzabde kasya mo bhavati // candimA // 185 // nikaSa-sphaTika-cikure haH // 8 / 1 / 186 // eSu kasya ho bhavati // nihso| phaliho / ciDuro / cihurazabdaH saMskRtepi iti durgaH // 186 // kha-gha-tha-dha-bhAm / / 8 / 1 / 187 // svarAtpareSAmasaMyuktAnAmanAdibhUtAnAM kha gha tha dha bha ityeteSAM varNAnAM prAyo ho bhavati // kha / sAhA / muhaM mehalA / lihai // gh| meho / jahaNaM / mAho / lAhai // tha / nAho / Avasaho / mihuNaM / kahai // dha / sAhU / vAho / bahiro / bAhai / inda-iNU // bha / sahA / sahAvo / nahaM / thaNaharo / sohai // svarAdityeva / sNkho| saMbo / kaMthA / bNdho| khaMbho // asaMyuktasyetyeva / akkhi| agghaH / katthaI / siddho| bandhai / labbhai // anAderityeva / gajante khe mehA // gacchai ghaNo // prAya ityeva / sarisavakhalo / palaya-vaNo / athiro| jiNa-dhammo / pagar3ha-bhao // nabhaM // 187 // .
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 prAkRtavyAkaraNam pRthaka dho vA // 8 / 1 / 188 // pRthakzabde thasya dho vA bhavati // pidhaM pudhaM / pihaM haM // 188 // zRGkhale khaH kaH || 8|1|189 // zRGkhale khastra ko bhavati // saGkalaM // 189 // punnAga- bhAginyo maH // 8 / 1 / 190 // anayorgasya mo bhavati // punnAmA vasante / bhAbhiNI // 190 // chAge laH || 8|1|191 // 1 chAge gasya lo bhavati // chAlo / chAlI // 191 // [ sU. 8-1-188 Utve durbhaga-subhage vaH || 8 / 1 / 192 // anayorUtve gasya vo bhavati // dUhavo / sUhavo // Uca iti kim / duhao | suhao || 192 // khacita-pizAcayozcaH sa lauvA || 8 |1| 193 // anayozcasya yathAsaMkhyaM sa lla ityAdezau vA bhavataH // khasio khaio / pisallo pisAo / / 193 // jaTile jo jho vA // 8 / 1 / 194 // 'jaTile jasya jho vA bhavati // jhaDilo jaDilo // 194 // To DaH || 8 / 1 / 195 // svarAtparasyAsaM yuktAnAdeSTasya Do bhavati / / naDo / bhaDo ghaDo // ghaDai || svarAdityeva / ghaMTA || asaMyuktasyetyeva / khaTTA / anAderityeva / Takko // kvacinna bhavati / aTati / aTai // 195 // saTA - zakaTa - kaiTa DhaH // / 8 / 1 / 196 // . eSu Tasya Dho bhavati // saDhA / sayaDho / keDhavo // 196 // sphaTike laH // 8 / 1 / 197 // sphaTike Tasya lo bhavati // phaliho // 197 // capeTA - pATau vA // 8 / 1 / 198 // capeTAzabde Nyante ca paTidhAtau Tasya lo vA bhavati // cavilA caviDhA / phAlei phADei // 198 //
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-1-206] svopajJavRttisahitam Tho DhaH // 8 / 1 / 199 // __svarAtparasyAsaMyuktasyAnAdeSThasya Dho bhavati // maDho / saDho / kamaDho / kuDhAro / paDhai // svarAdityeva / vekuMTho // asaMyuktasyetyeva / ciTThai // anAderityeva / hiae ThAi // 199 // aGkoThe llaH // 8 / 1 / 200 // aGkoThe Thasya dvirukto lo bhavati / / aGkollatela-tuppaM // 200 // piThare ho vA razca DaH // 8 / 1 / 201 // piThare Thasya ho vA bhavati tatsanniyoge ca rasya Do bhavati // pihaDo piDharo // 201 // DolaH // 8 / 1 / 202 // ___ svarAtparasyAsaMyuktasyAnArDasya prAyo lo bhavati // vaDavAmukham / valayAmuhaM // gallo / tlaa| kIlaI // svarAdityeva / moMDaM / koDaM // asaMyuktastyeva / khaggo // anAderitva / ramaI Dimbho // prAyograhaNAt kvacid vikalpaH / valisaM vaDisaM / dAlimaM dADimaM / gulo guDo / NAlI gADI / NalaM NaDaM / Amelo AveDo // kvacinna bhavatyeva / nibiDaM / gauDo / pIDiaM / nIDaM / uDU / taDI // 202 // veNau No vA // 8 / 1 / 203 // veNau Nasya lo vA bhavati // velU veNU // 203 // tucche tazca-chau vA // 8 / 1 / 204 // tucchazabde tasya ca cha ityAdezau vA bhavataH // cucchaM chucchaM / tucchaM // 204 // tagara-trasara-tUbare TaH // 8 / 1 / 205 // eSu tastra To bhavati // Tagaro / Tasaro / TUvaro / / 205 // pratyAdau DaH // 8 / 1 / 206 // pratyAdiSu tasya Do bhavati // paDivannaM / paDihAso / paDihAro / pADipphaddhI / paDisAro / paDiniattaM / paDimA / paDivayA / paDaMsuA / paDi
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAkRtavyAkaraNam [sU. 8-1-207 karai / pahuDi / pAhuDaM / vAvaDo / paDAyA / baheDao / haraDaI / maDayaM // ArSe / dupkRtam / dukkaDaM // sukRtam / sukaDaM // AhRtam / AhaDaM // avahRtam / avahaDaM / ityAdi // prAya ityeva / pratisamayam / paisamayaM / pratIpam / paIvaM // saMprati / saMpai // pratiSThAnam / paiTThANaM // pratiSThA / paiTThA // pratijJA / paiNNA // prati / prabhRti / prAbhRta / vyApta / patAkA / bibhItaka / harItakI / mRtaka / ityAdi // 206 // itve vetase / / 8 / 1 / 207 // vetase tasya Do bhavati itve sati // veDiso // itva iti kim / veaso // 'i: svamAdau' (8-1-46) iti ikAro na bhavati itva iti vyAvRttibalAt // 207 // garbhitAtimuktake NaH // 8 / 1 / 208 // anayostasya No bhavati // gambhiNo / aNiu~tayaM // kvacinna bhavatyapi / aimuttayaM // katham erAvaNo / airAvaNazabdasya / erAvao iti tu airAvatasya // 208 // rudite dinA pnnH||8|1 / 209 // rudite dinA saha tasya dvirukto No bhavati // ruNNaM // atra kecid RtvAdiSu da ityArabdhavantaH sa tu zaurasenImAgadhIviSaya eva dRzyate iti nocyate / prAkRte hi / RtuH / riU / uU // rajatam / rayayaM // etad / eaM // gataH / gao // AgataH / Agao // sAMpratam / saMpayaM // yataH / jao // tataH / tao // kRtam / kathaM // hatam / hayaM // htaashH| hayAso // zrutaH / suo // AkRtiH / AkiI // nirvRtaH / nivvuo // tAtaH / tAo // kataraH / kayaro / dvitiiyH| duio / ityAdayaH prayogA bhavanti / na punaH udU rayadamityAdi // kvacit bhAvepi 'vyatyayazca / (8-4-447 ) itve siddham // dihI ityetadarthaM tu 'dhRterdihiH / (2-131 ) iti vakSyAmaH // 209 / /
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-1-217] svopajJavRttisahitam sAtau raH // 8 / 1 / 210 // saptatau tasya ro bhavati // sattarI // 210 // atasI-sAtavAhane laH // 8 / 1 / 211 // anayostasya lo bhavati // alasI / sAlAhaNo / sAlavAhaNo / sAlAhaNI bhAsA // 211 // palite vA // 8 / 1 / 212 // palite tasya lo vA bhavati // palilaM / pliaN|| 212 // pIte vo le vA // 8 // 1 // 213 // pIte tasya vo vA bhavati svArthalakAre pare // pIvalaM / pIalaM // la iti kim / pIaM // 213 // vitasti-vasati-bharata-kAtara-mAtuliGge haH // 8 // 11214 // ___ eSu tasya ho bhavati // vihatthI / vasahI // bahulAdhikArAt kvacinna bhavati / vasaI / bharaho / kAhalo / mAhuliGgaM / mAtuluGgazabdasya tu mAuluGgaM // 214 // methi-zithira-zithila-prathame thasya DhaH // 8 / 1 / 215 // eSu thasya Dho bhavati / hApavAdaH // meDhI / siDhilo / siDhilo / paDhamo // 215 // nizItha-pRthivyorvA // 8216 // anayosthasya Dho vA bhavati // nisIDho / nisIho / puDhavI / puhavI // 216 // dazana-daSTa--igdha-dolA-iNDa-dara-dAha-dambha-darbha-kadana-dohade do vA DaH // 8 // 1 // 217 // eSu dasya Do vA bhavati // DasaNaM dasaNaM / DaTTho dahro / DaDDo daDDo / DolA dolA / DaNDo dnnddo| Daro daro / DAho dAho / Dambho dambho / Dhabbho dabbho / kaDaNaM kayaNaM / Dohalo dohalo // darazabdasya ca bhayArthavRttereva bhavati / anyatra dara-dalia // 217 // prA...3
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAkRtavyAkaraNam [sU. 8-1-218 __ daMza-dahoH 8 / 1 / 218 // anayordhAtvordasya Do bhavati // Dasai / Dahai // 218 // saMkhyA -gadgade raH // 8 / 1 / 219 // saMkhyAvAcini gadgadazabde ca dasya ro bhavati // eAraha / bAraha / teraha / gaggaraM // anAderityeva / te dasa // asaMyuktasyetyeva // cauddaha kadalyAmadrume // 8 / 1 / 220 // kadalIzabde adrumavAcini dasya ro bhavati // karalI // adruma iti kim / kayalI / kelI // 220 // __ pradIpi-dohade laH // 8 / 1 / 221 // prapUrve dIpyatau dhAtau dohadazabde ca dasya lo bhavati // palIvei / palittaM / dohalo // 221 // kadambe vA // 8 / 1 / 222 // kadambazabde dasya lo vA bhavati // kalambo kayambo // 222 // dIpo dho vA // 8 / 1 / 223 // dIpyatau dasya dho vA bhavati // dhippai / dippai // 223 // / kadarthite vaH // 8 // 1 // 224 // kadarthite dasya vo bhavati // kavaTTio // 224 // kakude hH|| 8 // 1225 // kakude dasya ho bhavati // kauhaM // 225 // niSadhe dho ddhH|| 8 // 12226 // niSadhe dhasya Dho bhavati // nisaDho // 226 // vauSadhe // 8 / 1 / 227 // auSadhe dhasya Dho vA bhavati / osaDhaM / osahaM // 227 // no NaH // 8 // 1 / 228 // svarAtparasyAsaMyuktasyAnAdernasya No bhavati // kaNayaM / mayaNo / vayaNaM /
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-1-236 ] svopajJavRttisahitam ..35 naNaM / mANai / ArSe / AranAlaM / anilo / analo / ityA dyapi // 228 // vAda / / 8 / 1 / 229 // asaMyuktasyAdau vartamAnasya nasya No vA bhavati // Naro naro / gaI 1 naI / i i || asaMyuktasyetyeva // nyAyaH / nAo // 229 // nimna - nApite la - haM vA / / 8 / 1 / 230 // anayornasya la Nha ityetau vA bhavataH // nimbo / hAvio limbo nAvio // 230 // 1 po vaH 8 / 1 / 231 // svarAtparasyAsaMyuktasyAnAdeH pasya prAyo vo bhavati // savaho 1 sAvo / uvasaggo / paIvo / kAsavo / pAvaM / uvamA / kavilaM / kuNavaM / kalAvo / kavAlaM / mahi-vAlo / go-vai / tavai || svarAdityeva / kampai || asaMyuktasyetyeva / appamatto || anAderityeva / suheNa paDhai || prAya ityeva / kaI / riU // etena pakArasya prAptayorlopavakArayoryasmin kRte zrutisukhamutpadyate sa tatra kAryaH // 231 // pATi - paruSa - parigha - parikhA - panasa - pAribhadre phaH || 8|1|232 // yante paTidhAtau paruSAdiSu ca pasya pho bhavati // phAlei phADe | pharuso / phaliho / phalihA / phaNaso / phAliho // 232 // prabhUte vaH || 8| 1 | 233 // prabhUte pasya vo bhavati // bahuttaM // 233 // nIpApIDe mo vA // 8|1| 234 // anayoH pasya mo vA bhavati // nImo nIvo / Amelo AveDo || 234 || pAparthyo raH || 8|1|235 // pAparddhAvapAdau pakArasya ro bhavati // pAraddhI // 235 // pho bha - hau / / 8 / 1 / 236 // svarAtparasyAsaMyuktasyAnAdeH phasya bhahau bhavataH / kvacid bhaH / rephaH / rebho //
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAkRtavyAkaraNam [ sU. 8-1-237 ziphA | sibhA || kvacittu haH / muttAhalaM // kvacidubhAvapi / sabhalaM sahalaM / sebhAliA sehaaliaa| sabharI saharI / gubhai guhai // svarAdityeva / guMphai // asaMyuktasyetyeva / puSkaM || anAderityeva / ciTTha phaNI // prAya ityeva / kasaNa - phaNI // 236 // bo vaH / / 8 / 1 / 237 // svarAtparasyAsaMyuktasyAnAderbasya vo bhavati // alAbU / alAvU / alAU || zabalaH / savalo // 237 // bisinyAM bhaH || 8|1 / 238 // bisiyAM basya bho bhavati // bhisiNI || strIliGganirdezAdiha na bhavati / bisa-tu- pelavANaM // 238 // kabandhe ma - yau / 8 / 1 / 239 // kabandhe basya mayau bhavataH // kamandho kayandho // 239 // kaiTabhe bho vaH // 8 / 1 / 240 // kaiTabhe bhasya vo bhavati // kedavo // 240 // viSame mo Dho vA // 8 / 1 / 241 // viSame masya Dho vA bhavati // visaDho / visamo // 249 // manmathe vaH / / 8 / 1 / 242 / / manmathe masya vo bhavati // vammaho // 242 // vAbhimanyau / / 8 / 1 / 243 // abhimanyuzabde mo vo vA bhavati // ahivannU ahimannU // 243 // bhramare so vA / / 8 / 1 / 244 // bhramare masya so vA bhavati // bhasalo bhamaro // 244 // Aryo jaH / / 8 / 1 / 245 // 1 padAderyasya jo bhavati // jaso / jamo / jAi // Aderiti kim / avayavo | viNao // bahulAdhikArAt sopasargasyAnAderapi / saMjamo / /
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-1-253 ] svopajJavRttisahitam 37 saMjogo | avajaso // kvacinna bhavati / paoo || ArSe lopospi / yathAkhyAtam / ahakkhAyaM // yathAjAtam / ahAjAyaM // 245 // yuSmadyarthaparetaH 8 / 1 / 246 // yuSmacchabderthapare yasya to bhavati || tumhAriso / tumharo // arthapa iti kim / jumhadamha - payaraNaM // 246 // yaSTayAM laH // 8 / 1 / 247 / / yaSTayAM yasya lo bhavati || laTThI / veNu-laTThI | ucchu- laTThI / mahulaTThI // 247 // vottarIyAnIya-tIya- kRdye jjaH // 8 / 1 / 248 // uttarIyazabde anIyatIyakRdyapratyayeSu ca yasya dvirukto jo vA bhavati // uttarijjaM uttarIaM || anIya / karaNijjaM karaNIaM / vimhayaNijjaM vimhayaNIaM / javANijjaM javaNIaM // tIya / biijjo bIo // kRdya / pejjA peA // 248 // chAyAyAM hokAntau vA // 8 / 1 / 249 // akAntau vartamAne chAyAzabde yasya ho vA bhavati // vacchassa chAhI vacchassa chAyA / AtapAbhAvaH / sacchAhaM sacchAyaM // akAntAviti kim // muha - chAyA / kAntirityarthaH // 249 // DAha - katipaye // 8 / 1 / 250 / / katipaye yasya DAha va ityetau paryAyeNa bhavataH // kaivAhaM / kar3aavaM // 250 // kiri - mere ro DaH // 8 / 1 / 251 / / anayorasya Do. bhavati // kiDI / bheDo // 251 // paryA DAvA / / 8 / 1 / 252 / / paryANe rasya DA ityAdezo vA bhavati || paDAyANaM pallANaM // 252 // karavIre NaH || 8|1|253 // - karavIre prathamasya rasya No bhavati // kaNavIro // 253 //
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAkRtavyAkaraNam [sU. 8-1-254 haridrAdau laH // 8 / 2 / 254 // haridrAdiSu zabdeSu asaMyuktana rasya lo bhavati // halidI / dalidAi / dalido / dAlidaM / halido / jahuTThilo / siddhilo| muhalo / calaNo / valuNo / kaluNo / iGgAlo / sakkAlo / somAlo / cilAo / phalihA / phaliho / phAlihado / kaahlo| lukko / avaddAlaM / bhslo| jaDhalaM / baDhalo / niTThalo // bahulAdhikArAccaraNazabdasya pAdArthavRttereva / anyatra caraNa-karaNaM // bhramare sasaMniyoge eva / anyatra bhramaro // tathA / jaDharaM / bddhro| niTUro ityAdyapi // haridrA / daridrAti / daridra / dAridya / haridra / yudhiSThira / zithira / mukhara / caraNa / varuNa / karuNa / aGgAra / satkAra / sakumAra / kirAta / prikhaa| parigha / pAribhadra / kAtara / rugNa / apadvAra / bhramara / jaThara / baThara / niSThura / ityAdi // ArSe duvAlasaGge ityAdyapi // 254 // sthUle lo rH||8|1|255|| sthUle lasya ro bhavati // thoraM / / kathaM thUlabhaddo / sthUrasya haridrAdilatve bhaviSyati // 255 // lAhala-lAGgala-lAGgule vAderNaH // 8 / 1 / 256 // eSu Adelasya No vA bhavati // NAhalo / lAhalo / gaGgalaM / laGgalaM / NazUlaM / laGgulaM // 256 // lalATe ca // 8 / 1 / 257 // lalATe ca Adarlasya No bhavati // cakAra AderanuvRttyarthaH // NiDAlaM / NaDAlaM // 257 // zabare bo mH||8|1| 258 // zabare basya mo bhavati // samaro // 258 // __ svama-nIvyorvA // 8 / 1 / 259 // anAyorvasya mo vA bhavati // siminno| siviNo / nImI nIvo // 259 //
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-1-268 ] svopajJavRttisahitam za-poH saH // 8 // 1 // 260 / zakAraSakArayoH so bhavati // za / saddo / kuso / nisaMso / vaMso / saamaa| suddhaM / dasa / sohai / visai // Sa / saNDo / nihaso / kasAo / ghosai / ubhayorapi / seso / viseso // 260 // snuSAyAM vho na vA // 8 / 1 / 261 // snuSAzabde Sasya grahaH NakArAkAnto ho vA bhavati // suhA susA // 261 // daza-pASANe hH|| 8 // 1 // 262 // dazanzabde pASANazabde ca zaSoryathAdarzanaM ho vA bhavati // dahamuho dasa-muho / dahabalo ds-blo| daha-raho dasa-raho / daha dasa / eAraha bAraha / teraha / pAhANo pAsANo // 262 // divase saH // 8 / 1 / 263 // divase sasya ho vA bhavati // divaho / divaso // 263 // ho gho'nusvArAt !! 8 / 1 / 264 // anusvarAtparasya hasya gho vA bhavati // siMgho / sIho // saMghAro / saMhAro / kvacidananusvArAdapi / dAhaH / dAgho // 264 // SaT-zamI-zAva-sudhA-saptaparNeSvAdezchaH // 8 / 1 / 265 / eSu AdervarNasya cho bhavati // chaTTho / chaTThI / chappao / chaMmuho / chamI / chAvo / chuvo / chuhA / chattivaNNo / / 265 / / / zirAyAM vA // 8 // 1 // 266 // zirAzabde Adezcho vA bhavati // chirA zirA // 266 // luga bhAjana-danuja-rAjakule jaH sastrarasya na vA // 8 / 1 / 267 // eSu sasvarajakArasya lug vA bhavati // bhANaM / bhAyaNaM / daNu-vaho / daNua-vaho / rA-ulaM / rAya-ulaM // 267 // vyAkaraNa-prAkArAgate kagoH // 8 / 1 / 268 // ____ eSu ko gazca sasvarasya lug vA bhavati // vAraNaM vAyaragaM / pAro pAyAro // Ao Agao // 268 //
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 . prAkRtavyAkaraNam [sU. 8-1-269 kisalaya-kAlAyasa-hRdaye yaH // 8 / 1 / 269 // eSu sasvarayakArasya lug vA bhavati // kisalaM kisalayaM / kAlAsaM / kAlAsayaM / mahaNNava-samA sahiA / jAlA te sahiaehiM gheppanti / nisamaNuppia-hiassa hiayaM // 269 // durgAdevyudumbara-pAdapatana-pAdapIThentardaH // 8 / 1 / 270 // eSu sasvarasya dakArasya antarmadhye vartamAnasya luga vA bhavati // duggAvI / duggA-evI / umbaro uumbaro / pA-vaDaNaM pAya-baDaNaM / pA-vIdaM // pAya-vIDhaM // antariti kim / durgAdevyAmAdau mA bhUt // 270 // yAvattAvajIvitAvarttamAnAvaTa-prAvAraka-devakulaivameve vaH // 8 / 1 / 271 // yAvadAdiSu sasvaravakArasyAntarvartamAnasya luga vA bhavati // jA jAva / tA tAva / jIaM jIviraM / attamANo aavttmaanno| aDo avaDo / pArao pAvarao / de-ulaM deva-ulaM / emeva evameva // antarityeva / evameventyasya na bhavati // 271 // ityAcAryazrIhemacandraviracitAyAM siddhahemacandrAbhidhAnasvopajJazabdA nuzAsanavRttI aSTamasyAdhyAyasya prathamaH pAdaH // yad dormaNDalakuNDalIkRtadhanurdaNDena siddhAdhipa krItaM vairikulAt tvayA kila dalakuntAvadAtaM yazaH / bhrAntvA trINi jaganti khedavivazaM tanmAlavInAM vyadhAdApANDau stanamaNDale ca dhavale gaNDasthale ca sthitim // 1 //
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-2-8] svopajJavRttisahitam aha saMyuktasya // 8 / 2 / 1 / / adhikAroyaM "jyAyAmIt " ( 8-2-115 ) iti yAvat / yadita urdhvamanukramiSyAmastatsaMyuktasyeti veditavyam // 1 // zakta-mukta-daSTa-rugNa- mRdutve ko vA // 8 / 2 / 2 // eSu saMyuktasya ko vA bhavati // sakko satto / mukko mutto / Dako daTTho / lukko luggo| mAukkaM mAuttaNaM // 2 // kSaH khaH kvacittu cha-jhau // 8 / 2 / 3 // kSasya kho bhavati / / kvacittu chajhAvapi // kho| lakkhaNaM / kvacittu chajhAvapi / khINaM / chINaM / jhINaM / jhijjai // 3 // ka-skayo mni // 8 // 2 // 4 // anayornAnni saMjJAyAM kho bhavati // pka / pokkharaM / pokkhariNI / nikkhaM // ska / khndho| khndhaavaaro| avakkhando / nAmnIti kim / dukkaraM / nikkampaM / nikko| namokAro / sakkayaM / skaaro| takaro // 4 // zuSka-skande vA // 8 / 2 / 5 // anayoH kaskayoH kho vA bhavati // sukkhaM sukaM / khando kando // 5 // zveTakAdau // 8 / 2 / 6 // zveTakAdiSu saMyuktasya kho bhavati // kheddo|kssvettkshbdo viSaparyAyaH / / kSvoTakaH / khoDao // sphottkH| khoDao // spheTakaH / kheDao / / spheTikaH / kheDio // 6 // sthANAvahare // 8 // 27 // sthANau saMyuktasya kho bhavati harazced vAcyo na bhavati // khANU / / ahara iti kim / thANuNo rehA // 7 // stambhe sto vA // 8 / 2 / 8 // stambhazabde stasya kho vA bhavati // khambho / thmbho| kASThAdimayaH // 8 //
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 prAkRtavyAkaraNam tha - ThAva rUpande || 8|2|9 // spandAbhAvavRtau stambhe stasya thaThau bhavataH / thambha / Thambho / stabhya te / thabhijjai / Thambhajjai // 9 // [ sU. 8-2-9 rakte govA // 8 / 2 / 10 / / raktazabde saMyuktasya go vA bhavati // raggo ratto // 10 // zulkeovA / / 8|2| 11 // zulkazabde saMyuktasya Ggo vA bhavati // suGgaM sukaM // 11 // kRtti - catvare caH || 8|2|12 // anayoH saMyuktasya co bhavati // kicI | caccaraM // 12 // tyocaitye // 8 / 2 / 13 // caityavarjite tyasya co bhavati // caittaM // 13 // saccaM pacao // acaitya iti kim | pratyUSe Saca ho vA // 8 / 2 / 14 / / pratyUSe tyasya co bhavati tatsaMniyoge ca Sasya ho vA bhavati / paccU ho / pancUso // 14 // tva-thva-i-dhvAM ca-cha-ja - jhAH eSAM yathAsaMkhyamete kvacit bhavanti // NaccA || zrutvA / socA || pRthvI / picchI || vidvAn | vijaM // budvA | bujjhA kvacit / / 8 / 2 / 15 // bhuktvA / bhonvA // jJAtvA / bhoccA sayalaM picchi vijjaM bujjhA aNaNNaya-gAmi / caU tavaM kAuM santI patto sivaM paramaM // 15 // vRzcike curvA / / 8 / 2 / 16 // vRzcike ceH sasvarasya sthAne curAdezo vA bhavati / chApavAdaH vio viMcuo | pakSe / viJchio // 16 // 1 chokSyAdau || 8|2| 17 | akSyAdiSu saMyuktasya cho bhavati / khasyApavAdaH // acchi / ucchU /
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-2-22 ] svopajJavRttisahitam 43 1 1 lacchI / kaccho / chIaM / chIraM / sariccho / vaccho / macchiA / chettaM / chuhA / daccho / kucchI / vacchaM / chuNNo | kacchA / chAro / kuccheayaM / churo / ucchA / chayaM / sAricchaM || akSi | ikSu | lakSmI / kakSa / kSuta / kSIra / sadRkSa / vRkSa / makSikA / kSetra | kSudhU / dakSa / kukSi / vakSas / kSuNNa / kakSA / kSAra / kaukSeyaka / kSura ukSan / kSata / sAdRzya // kvacit sthagitazabdepi / chaiaM || ArSe / ikkhU / khIraM / sArikkhamityAdyapi dRzyate // 17 // / kSamAyAM kau / / 8 / 2 / 18 // kau pRthivyAM vartamAne kSamAzabde saMyuktasya cho bhavati / chamA pRthivI // lAkSaNikasyApi kSmAdezasya bhavati / kSmA / chamA / / kAvitI kim / khamA kSAnti // 18 // RkSe vA / / 8 / 2 / 19 / 1 RkSazabde saMyuktasya cho vA bhavati // ricchaM / rikkhaM / riccho / rikkho / kathaM chUDhaM kSitaM / " vRkSa - kSiptayo rukkha chUDhau (8-2-127) iti bhaviSyati // 19 // kSaNa utsave // 8 / 2 / 20 // kSaNazabde utsavAbhidhAnini saMyuktasya cho bhavati / / chaNo // utsava iti / kim / khaNo // 20 // hasvAt thya-zca-tsa - psAmanizcale // 8 / 2 / 21 // hrasvAtpareSAM dhyazcatsapsAM cho bhavati nizvale tu na bhavati // thya | pacchaM pacchA | micchA || ca / pacchimaM / accheraM / pacchA tsa / ucchAho / macchalo / maccharo / saMvacchalo | ciicchai / / psa / licchai / jugucchai / accharA // hrasvAditi kim | UsArio || anizcala iti kim / nilo || ArSe tathye copi / taccaM // 21 // sAmarthyotsukotsave vA / / 8 / 2 / 22 / / eSu saMyuktasya cho vA bhavati // sAmacchaM sAmatthaM / ucchuo Usuo / ucchavo Usavo // 22 //
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 prAkRtavyAkaraNam [sU. 8-2-23 spRhAyAm // 8 / 2 / 23 // spRhAzabde saMyuktasya cho bhavati / phasyApavAdaH // chihA // bahulAdhikArAtvacidanyadapi / nippiho // 23 // dya-yya-yoM jH||8|2| 24 // eSAM saMyuktAnAM jo bhavati // cha / majjaM / avajjaM / vejjo / juI / joo // yya / jajjo / sejjA / / 1 / bhajjA / cauryasamatvAt / bhaariaa| kajja / vajja / pajjAo / pajjattaM / majjAyA // 24 // abhimanyau ja-jau vA // 8 / 2 / 25 // abhimanyau saMyuktasya jo jazca vA bhavati // ahimajU / ahimnyjuu| pakSe / ahimannU // abhigrahaNAdiha na bhavati mannU // 25 // sAdhvasa--dhya--hyA jhaH // 8 / 2 / 26 // sAdhvase saMyuktasya dhyAyozca jho bhavati // sajjhasaM // dhya / vajjhae / jhANaM / uvajjhAo / sajjhAo / sajjhaM / vijho // hya / sajjho / mjjhN| gujjhaM / Najjhai // 26 // dhvaje vA // 8 / 2 / 27 // dhvajazabde saMyuktasya jho vA bhavati // jhao dhao // 27 // indhau jhA // 8 / 2 / 28 // indhau dhAtau saMyuktasya jhA ityAdezo bhavati / samijjhAi / vijjhAi // 28 // vRtta-pravRtta--mRttikA--pattana-kadarthite ttH|| 8 / 2 / 29 // eSu saMyuktasya To bhavati // vaTTo / payaTTo / maTTiA / paTTaNaM / kavaTTio // 29 // tasyAdhUrtAdau // 8 / 2 / 30 // tasya To bhavati dhUrtAdIn varjayitvA / / kevaTTo / vaTTI / jaTTo / payadRi // vaTTala / rAyavayaM / naTTaI / saMvaTTikaM // adhUrtAdAviti kim / dhutto| kittI / vattA / AvattaNaM / nivattaNaM / pavattaNaM / saMvattaNaM / Ana
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 45 sU. 8-2-38] svopajJavRttisahitam tao / nivattao / nivvtto| pavattao / saMvattao / vtiaa| vattiA / kattio / ukkattio / katarI / muttI / mutto / muhutto // bahulAdhikArAd vaTTA // dhUrta / kIrti / vArtA / Avartana / nivartana / pravartana / saMvatarka / Avartaka / nivartaka / nirvartaka / pravartaka / saMvartakA / vartikA / vaartikaa| kArtika / utkartita / kartarI / muurti| mUrta / muhUrta / ityaadi||30|| vRnte NTaH // 8 / 2 / 31 // - vRnte saMyuktasya NTo bhavati // veNTaM / tAlaveNTaM // 31 // Thosthi-visaMsthule / / 8 / 2 / 32 // anayoH saMyuktasya Tho bhavati // aTThI / visaMTulaM // 32 // styAnacaturthArthe vA / / 8 / 2 / 33 // eSu saMyuktasya Tho vA bhavati / ThINaM / thINaM / cauTTho / cauttho / aTTho prayojanam / attho dhanam // TasyAnuSTraSTAsaMdaSTe / / 8 / 2 / 34 // uSTrAdivarjite STasya Tho bhavati // laTThI / muTThI / diTThI / siTThI / puTTho / kahU~ / suraTThA / iTTho / aNihU~ / / anuSTraSTAsaMdaSTa iti kim / uTTo / iTTAcuNNaM va / saMdaTTo // 34 // garne DaH // 8 / 2 / 35 / / gartazabde saMyuktasya Do bhavati / TApavAdaH // gaDDo / gaDDA // 35 // saMmarda-vitardi-vicchaI-cchardi-kaparda-mardite rdasya // 8 / 2 / 36 // eSu rdasya DatvaM bhavati // sammaDDo / viaDDI / vicchaDDo / chaDDai / chaDDI / kavaDDo / maDDio / sammaDDio // 36 // gardabhe vA // 8 / 2 / 37 / / gardabhe rdasya Do vA bhavati // gaDDaho / gaddaho // 37 // kandarikA-bhindipAle NDaH // 8 / 2 / 38 // anayoH saMyuktasya NDo bhavati / / kaNDaliA / bhiNDivAlo // 38 //
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAkRtavyAkaraNam [sU. 8-2-39 stabdhe Tha-Dhau // 8 / 2 / 39 // stabdhe saMyuktayoryathAkramaM ThaDhau bhavataH // ThaDDo // 39 // dagdha-vidagdha-vRddhi-vRddhe DhaH // 8 / 2 / 40 // eSu saMyuktasya Dho bhavati // daDDo / viaDDo / vuDDI / vuDo // kvacinna bhavati / viddha-kai-nirUviraM // 40 // zraddharddhi-mUrdhAdhante vA // 8 / 2 / 41 // eSu ante vartamAnasya saMyuktasya Dho vA bhavati // saDDhA saddhA / iDDI riddhI / muNDhA muddhA / aDDUM addhaM // 41 // najJorNaH // 8 / 2 / 4 // anayorNo bhavati // na / niNaM / pajjuNNo // jJa / NANaM / saNNA / aNNA / viNNANaM // 42 // paMcAzatpaMcadaza-datte // 8 / 2 / 43 // eSu saMyuktasya No bhavati // paNNAsA / paNNaraha / diNaM // 43 // bhanyau nto vA // 8 / 2 / 44 // manyuzabde saMyuktasya nto vA bhavati // mantU mannU // 44 // stasya thosa sta-stambe // 8 / 2 / 45 // samastastambavarjite stasya tho bhavati // hattho / thuI / thottaM / thoaN| pattharo / pasattho / asthi / satthi // asamastastamba iti kim / samatto tambo // 45 // stave // 8 / 2 / 46 // stavazabde stasya tho vA bhavati // thavo tavo // 46 // paryaste tha-Tau // 8 // 2 // 47 // paryaste stasya paryAyeNa thaTau bhavataH // pallattho pallaTTo // 47 // votsAhe tho hazca raH // 8 / 2 / 48 // utsAhazabde saMyuktasya tho vA bhavati tatsanniyoge ca hasya rH|| utthAro / ucchAho // 48 //
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-2-57] svopajJavRttisahitam AzliSTe la-dhau // 8 / 2 / 49 // AzliSTe saMyuktayoryathAsaMkhyaM la dha ityetau bhavataH // Aliddho // 49 // cinhe ndho vA // 8 / 2 / 50 // cihne saMyuktasya ndho vA bhavati / NhApavAdaH // pakSe sopi // cindhaM indhaM ciNhaM // 50 // bhasmAtmanoH po vA // 8 / 2 / 51 // anayoH saMyuktasya po vA bhavati // bhappo bhasso / appA appANo / pakSe / attA // 51 // -moH // 8 / 2 / 52 // DukmoH po bhavati // kuDalam / kumpalaM / rukmiNI / ruppiNI // kvacit cmopi / rucmI ruppI // 52 // ppa-spayoH phaH // 8 / 2 / 53 // ppaspayoH pho bhavati // puSpam / puppha // zappam / sappha // niSpeSaH / nipheso // nippAvaH / nipphAvo // spandanam / phandaNaM // pratispardhin / pADipphaddhI // bahulAdhikArAt kvacid vikalpaH / buhapphaI buhappaI // kvacinna bhavati / nippaho / NippuMsaNaM / paropparam // 53 // ___ bhISme SmaH // 8 / 2 / 54 // bhISme Smasya pho bhavati / bhippho // 54 // zleSmANi vA // 8 / 2 / 55 // zleSmazabde Smasya pho vA bhavati // sepho silinho // 55 // tAmrAne mbaH // 8 / 2 / 56 // anayoH saMyuktasya mayukto bo bhavati // tambaM / ambaM // ambira tambira iti dezyau // 56 // ho bho vA // 8 / 2 / 57 // hasya bho vA bhavati // jibmA jIhA // 57 //
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 prAkRtavyAkaraNam sU. 8-2-58 vA vihvale vau vazca // 8 / 2 / 58 // vihvale hasya bho vA bhavati tatsanniyoge ca vizabde vasya vA bho bhavati // vibbhalo bibbhalo vihalo // 58 // vorkhe // 8 / 2 / 59 // Urdhvazabde saMyuktasya bho vA bhavati // ubbhaM uddhaM // 59 // kazmIre mbho vA // 8 / 2 / 60 // * kazmIrazabde saMyuktasya mbho vA bhavati // kambhArA kamhArA // 60 // nmo mH|| 8 / 2 / 61 // nmasya mo bhavati / adholopApavAdaH ||jmmo / vammaho / mammaNaM // 6 // __gmo vA / / 8 / 2 / // 62 // gmasya mo vA bhavati // yugmam / jummaM juggaM // tigmam / timma tiggaM // 62 // - brahmacarya-tUrya-saundarya-zauNDIrye o raH // 8 / 2 / 63 // eSu yasya ro bhavati / jApavAdaH // bahmaceraM / cauryasamatvAd bhmcri| tUraM / sunderaM / soNDIraM // 63 // dhairye vA // 8 / 2 / 64 // dhairya yasya ro vA bhavati // dhIraM dhijjaM / sUro sujjo iti tu sUrasUryaprakRtibhedAt // 64 // etaH paryaste // 8 / 2 / 65 // paryante ekArAtparasya yasya ro bhavati // peranto / / eta iti kim / pajjanto // 65 // Azcarye // 8 / 2 / 66 // Azcarye etaH parasya yasya ro bhavati // accheraM // eta ityeva / acchariaM // 66 //
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 49. sU. 8-2-74] svApajJavRttisahitam . ato riAra--rijjarIaM // 8 / 2 / 67 // Azcarye aMkArAtparasya yasya ria ara rijja rIa ityete. AdezA bhavanti // acchariaM acchaaraM accharija accharIaM // ata iti kim / accheraM // 6 // paryasta-paryANa-saukumArye lH|| 8 / 2 / 68 // eSu yasya llo bhavati // paryastaM pallaTTa pallatthaM / pallANaM / soamallaM // -pallako iti ca palyaGkazabdasya yalope dvitve ca // paliako ityapi cauryasamatvAt // 68 // bRhaspati-vanaspatyoH so vA // 8 / 2 / 69 // " anayoH saMyuktasya so vA bhavati // bahassaI / bahapphaI / bhayassaI bhayapphaI / vaNassaI vaNapphaI / / 69 // bApa hozruNi // 8 // 2 / 70 // bASpazabde saMyuktasya ho bhavati azruNyabhidheye // bAho netrajalam // azruNIti kim // bappho USmA // 70 // kArSApaNe // 8 / 2 / 71 // - kApiNe saMyuktasya ho bhavati // kAhAvaNo // kathaM kahAvaNo / nhasvaH saMyoge' (8-1-84 ) iti pUrvameva hrasvatve pazcAdAdeze / karSApaNazabdasya vA bhaviSyati // 71 // duHkha-dakSiNa-tIrthe vA // 8 / 2 / 72 // ___ eSu saMyuktasya ho.vA bhavati // duhaM dukkhaM / para--dukkhe dukkhiA viralA / dAhiNo dakkhiNo / tUhaM titthaM // 72 // kUSmANDyA mo lastu pDo vA // 8 / 2 / 73 // ___ kUSmANDyAM mA ityetasya ho bhavati NDa ityasya tu vA lo bhavati / / kohalI kohaNDI / / 73 / / pakSma-zma-ma--sma--mAM-mhaH / / 8 / 2 / 74 // pakSmazabdasaMbandhinaH saMyuktasya zmaSmasmamAM ca makArAkAnto hakAra prA..4
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ . 50 prAkRtavyAkaraNam USmA / Adezo bhavati / / pakSmam / pamhAI | pahala - loNA // zma / kuzmAnaH kumhANo | kazmIrAH / kamhArA // Sma / grISmaH / gaho / umhA / / sma / asmAdRzaH / amhAriso / vismayaH / vimhao / hna / brahmA / bamhA / / suhmAH / sumhA || bamhaNo / bamhaceraM // kvacit bhopa etad | bho / bambharaM / simbho / kacinna bhavati / razmiH / rassI / smaraH saro // 74 // ". [ sU. 8-2-75 L: sUkSma-znaNa-stra-la-hrakSNAM haH / / 8 / 2 / 75 // - 1 sUkSma zabdasaMbandhinaH saMyuktasya inaSNasnahRhNaNAM ca NakArAkrAnto hakAra Adezo bhavati / / sukSmaM / sahaM // na / paNho / siho || SNa | vihU / jihU / kaNho / unhIsaM // sna / joNhA / hAo / paNhuo || 1 hR| vaNhI / jaNhU / / hra / puvvaNho / avaraNho | kSNa / sahaM / tihaM // viprakarSe tu kRSNakRsnazabdayoH kasaNo / kasiNo // 75 // I ho lhaH / / 8 / 2 / 76 // 1 hnaH sthAne lakArAkrAnto haqAro bhavati || kalhAraM / palhAo / / 76 / / ka-ga-Ta-Da-ja-da-pa-za-tra-sa- N - pAmUrdhva luk // 8 277 // eSAM saMyuktavarNasaMbandhinAmUrdhvaM sthitAnAM lug bhavati // ka / bhuttaM / sitthaM / / ga / duddhaM / muddhaM // 8 / SaTpadaH / chappao // kaTphalam / kapphalaM / / Da / khaGgaH / khaggo // SaDjaH / sajjo // ta / uppalaM / uppAo / / da / madguH / maggU | moggaro // pa / sutto / gutto // za / laNhaM / niccalo 1. cuai / / Sa / goTThI / chaTTho / niThuro || sa / khalio / ho / ka / duHkham / dukkhaM // | aMtAtaH / aMtappAo || 77 // adhoma-na-yAm ||8 / 2 / 78 // 40 manayAM saMyuktasyAdho vartamAnAnAM lug bhavati // ma / juggaM / rassI / saro / seraM / / na / naggo / laggo // ya / sAmA / kuGkaM / vAho // 78 // sarvatra la-ba-rAmavandre / / 8 / 2 / 79 // bandrazabdAdanyatra labarAM sarvatra saMyuktasyordhvamadhazca sthitAnAM lug bhavati / / 4
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-1-83 ] svopajJavRttisahitam kacidU - . bIo // UrdhvaM / / la / ulkA ukkA l! valkalam | vakkalaM // ba | zabdaH / saddo || abdaH | addo || lubdhakaH / hoddhao / ra / arkaH / akko | vargaH / vaggo // adhaH / lakSNam / saMhaM // viklavaH / vikkavo || pakkam / pakkaM pikkaM || dhvastaH / dhattho / cakram | cakkaM // grahaH / gaho / rAtriH / ratI // atra dva ityAdisaMyuktAnAmubhayaprAptau yathAdarzanaM lopaH // rdhvam / udvignaH / uvviggo // dviguNaH / vi uNo // dvitIyaH / kalmaSam / kammasaM / / sarvam / savvaM // zulbam / subbaM // kvacittvadhaH / kAvyam / kavvaM / / kulyA | kullA || mAlyam / mallaM | dvipaH / dio // dvijAtiH / duAI / / kvacitparyAyeNa / dvAram / bAraM / dAraM // udvibhaH / uvviggo / ubviNNo || avandra iti kim / vandraM / saMskRtasamoyaM - prAkRtazabdaH / atrottareNa vikalpopi na bhavati niSedhasAmarthyAt // 79 // dre ro na vA / / 81-21-80 // / 1 drazabde rephasya vA lug bhavati // cando candro / ruddo rudro / bhadda bhadraM / samuddo samudro // hRdazabdasya sthitiparivRttau draha iti rUpam / - taMtra - draho dho| kecid ralopaM necchanti / drahazabdamapi kazcit saMskRtaM manyate // bodrahAdayastu taruNapuruSAdivAcakA nityaM rephasaMyuktA dezyA eva / sikkhantu bodrahI / vodraha - drahammi paDiA // 80 // * dhAtryAm // 8 / 2 / 81 // dhAtrIzabde rasya lum vA bhavati // dhattI / hrasvAt prAgeva ralope ghAI 4. pakSe dhArI // 81 // tIkSNaH // 8 / 2 / 82 // tIkSNazabde Nasya lug vA bhavati // tikkhaM / tiphaM // 82 // jJo JaH // 8 / 2 / 83 // jJaH sambandhino asya lug vA bhavati / jANaM NANaM / savvajjo savvaSNU / appajjo appaNNU / daivajjo daivaSNU / iGgiajjo iniaNNU / maNojja maNoNaM / ahijjo ahiSNU / pajjA paNNA / ajjA ANA / saMjJA saNA || kacinna bhavati / viSNANaM // 83 //
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAkRtavyAkaraNam sU. 8-2-84 madhyAhne hH||8||2||84|| / madhyAhna hasya luga vA bhavati // majjhanno majjhaNho / / 84 // dazAhe / / 8 / 2 / 85 // / pRthagyogAdveti nivRttam / dazArhe hasya lag bhavati // dasAro // 85 // AdeH zmazru-zmazAne // 8 / 2 / 86 // .: anayorAde g bhavati // mAsU maMsU massU // masANaM / ArSe zmazAnazabdasya sIANaM susANamatyapi bhavati // 86 // ko harizcandre // 8 / 2 / 87 // 'harizcandrazabde zca ityasya lug bhavati // hariando // 87 // rAtrauM vA // 8 / 2 / 88 // * rAtriMzabde saMyuktasya luga vA bhavati // rAI rattI // 88 // anAdau zeSAdezayordvitvam // 8 / 2 / 89 // padasyAnAdau vartamAnasya zeSasyAdezastra ca dvitvaM bhavati // zeSa / kappatarU / bhuttaM / duddhaM / naggo / ukkA / akko / mukkho // Adeza / Dakko / jakkho / raggo / kiccI / ruppI // kvacinna bhavati / kasiNo // anAdAviti kim / khaliaM / thero / khambho // dvayostu dvitvamastyeveti na bhavati viJcuo / bhiNDivAlale / / 89 // dvitIyaturyayopari pUrvaH // 8 // 2 / 90 // dvitIyaturyayordvitvaprasaGge upari pUrvI bhevataH / / dvitIyasyopari prathamazcaturthasyopari tRtIya ityarthaH // zeSa / vakkhANaM / vagyo / mucchA / nijjharo / / kaTuM / titthaM / niddhaNo / gupphN| nibbharo // Adeza / jakkho // ghasya nAsti // acchI / majjhaM / paTTI vuDDo / hattho / Aliddho / pupphaM / bhibbhalo |"tailaadau' (8-2-98 ) dvitve okkhalaM // ' sevAdau (8-2-99.2. nakkhA / nahA // samAse. / kai-ddhao kai-dhao // dvitva ilyeva / khaao| 90 // dAgha vA / / 8ArA91 // dIrghazabde zeSasya ghasya upari. pUrvo.vA bhavati / / digdho dIhI // 9.1 / /
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-1-298] stropajJavRttisahitam .:. na dIrghAnusvArAt / / 812292 // dIrghAnusvArAbhyAM lAkSaNikAbhyAmalAkSaNikAbhyAM ca parayoH zeSAdezayordvitvaM na bhavati // chUDho / nIsAso / phAso // alAkSaNika / pArtham / pAsaM // zIrSam / sIsaM // IzvaraH / Isaro // dvepyaH / veso. // lAsyam / lAsaM // Asyam / AsaM // preSyaH / peso // avamAlyam / omAlaM // AjJA / ANA // AjJaptiH / ANattI // AjJapanaM / ANavaNaM // anusvArAt / tryasam / taMsaM // alAkSaNika / saMjhA / viMjho / kaMsAlo // 92 // r-hoH|| 82 / 93 // rephahakArayordvitvaM na bhavati // rephaH zeSo nAsti // Adeza / sunderaM / bamaceraM / parantaM // zeSasya hasya / vihalo // Adezasya / kahAvaNo // 93 // dhRSTadyumne nnH||8|2|94|| . dhRSTadyumnazabde Adezasya Nasya dvitvaM na bhavati // dhadajjuNo // 94 // karNikAre vA // 8 // 2 // 95 // karNikArazabde zeSasya Nasya dvitvaM vA na bhavati // kaNiAro kaNNi'bhAro // 95 // ___ dRpse // 8 / 296 // dRptazabde zeSasya dvitvaM na bhavati // daria-sIheNa // 96 // samAse vA. // 897 // zeSAdezayoH samAse dvitvaM vA bhvti||ni-ggaamo nai-gAmo / kusuma-ppayaro kusuma-payaroM / deva-tthuI / deva-thuI / hara-kkhandA harakhandA / ANAla-kkhambho ANAla-khambho / bahulAdhikArAdazeSAdezayorapi / sa-pivAso sa-ppivAso / baddha-phalo baddha-pphalo / malaya-sihara-kkhaNDaM malaya-sihara-khaNDaM / pammukkaM pamukkaM / aiMsaNaM adaMsaNaM / paDikkUlaM paDikUlaM / tellokkaM telokkaM ityAdi // 97 // . tailAdau // 81298 // tailAdiSu amAdau yathAdarzanamantyasyAnantyasya ca vyaJjanasya dvitvaM
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 prAkRtavyAkaraNam [ma. 8-1-99 bhavati // tellaM / maNDukko / veillaM / ujjU / viDDA / bahuttaM // ananyasya / sottaM / pemma / juvvaNaM // ArSe / pddisoo| vissoasiaa|| tailaM / maMDUka / vicakila / Rju / brIDA / prabhUta / srotas / preman / yauvana / ityAdi // 98 // . . sevAdI vA / / 8 / 2 / 99 // ... .. - - sevAdiSu anAdau yathAdarzanamantyasyAnantyasya ca dvitvaM vA bhavati // sevA sevA / / neDDu nIDaM / nakkhA nahA / nihitto nihio / vAhitto vAhio / / mAukaM mAuaM / ekko eo / kohallaM kouhalaM / vAullo vAulo / thullo thoro / huttaM hUaM / daivvaM daivaM / tuNhikko tuhio| mukko muuo| khaNNU khANU / thiNNaM thINaM // anantyasya / amhakkeraM amhakeraM / taccea taM cea / so ccia so citra // sevA / nIDa / nakha / nihita / vyAhRta / mRduka / eka / kutUhala / vyAkula / thasla / hUta / deva / tUSNIka / muuk| sthANu / styAna / asmadIya / cea / cia / ityAdi / / 99 // .. zAGgai GgAtpUrvAt // 8 / 2 / 100 // zAGe GAtpUrve akAro bhavati / / sAraGgaM // 100 // kSmA--zlAghA-ratnentyavyaJjanAt / / 8 / 2 / 101 // eSu saMyuktasya yadantyavyaJjanaM tasmAtpUrvod bhavati // chamA / salAhA / rayaNaM / ArSe sUkSmepi / suhamaM // 101 // snehAgyorvA // 8 / 2 / 102 // . . " anayoH saMyuktasyAntyavyaJjanAtpUrvokAro vA bhavati // saNeho neho / agaNI aggI // 102 // ... plakSe lAt // 8 // 21103 // . plakSazabde saMyuktasyAntyavyaJjanAllAtpUrvod bhavati / / plkkho|| 103 // ha-zrI-hI--kRtsna-kriyA-diSTayAsvit // 8 / 2 / 104 // eSu saMyuktasyAntyavyaJjanAtpUrva ikAro bhavati ||ii / arihai / arihA / garihA / bariho // zrI / sirI / hI / hirI // hrItaH / hirIo //
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-1-110] svopajJavRttisAhatam ahIkaH / ahirIo // kRtsnaH / kasiNo / kriyA / kiriA // ArSe tu hayaM nANaM kiyA-hINaM ||dissttyaa| didviA // 104 // .: ., -pa-tapta-vane // .8 / 2 / 105 / / .. - - rSiyostaptavajrayozca saMyuktasyAntyavyaJjanAtpUrva ikAro vA bhavati // shN| Ayariso Ayaso / sudarisaNo sudaMsaNo / darisaNaM dasaNaM // rSa / varisaM vAsaM / varisA vAsA / varisa--sayaM vAsasayaM // vyavasthitavibhASayA kvacinnityam / parAmariso / ' hariso / amariso // tapta / tavio tatto // vajra / vairaM vajra, // 105 // - : , . lAt // 8 / 2 / 106 // . saMyuktasyAntyavyaJjanAlApUrva id bhavati / kilinnaM / kiliTuM / siliTuM piluDhaM / piloso / silimho / sileso| sukkilaM / suilaM / siloo| kileso / ambilaM / gilAi / gilANaM / milAi / milANaM / kilammai / kilantaM / kacinna bhavati // kamo / pavo / pippavo / sukka--pakkho // utplAvayati / uppAvei // 106 // syAd-bhavya-caitya--cauryasameSu yAt // 8 / 2 / 107 // . ___ syAdAdiSu cauryazabdena sameSu ca saMyuktasya yAtpUrva id bhavati / siA / siaa--vaao| bhvio| ceimaM // cauryasama / coriaM / theri| bhAriA / gambhIriaM / gahIriaM / Ayario / sundariaM / soriaM / vIriaM / variaM / sUrio / dhIriaM / bahmacariaM // 107 // . svame nAt // 8 / 2 / 108 // svamazabde. nakArAtpUrva id bhavati // siviNo // 108 // .:: snigdhe vAditau // 8 / 2 / 109 // . . snigdhe saMyuktasya nAtpUrvI aditau vA bhavataH // sANiddhaM siNiddhaM / pakSe niddhaM // 109 // ____kRSNe varNe vA // 82 / 110 // kRSNe varNavAcini saMyuktasyAntyavyaJjanAtpUrvI adritau vA bhavataH //
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAkRtavyAkaraNam [sU. 8-1-111 kasaNo kasiNo kaNho // varNa iti kim // viSNau kaNho // 110 // uccAhataH // 8 / 2 / 111 // arhat-zabde saMyuktasyAntyavyaJjanAtpUrva ut aditau ca bhavataH // aditau ca bhavataH // aruho araho ariho / aruhanto arahanto arihanto // 111 // - padma-chadma-mUrkha-dvAre vA / / 8 / 2 / 112 // eSu saMyuktasyAntyavyaJjanAtpUrva ud vA bhavati // paumaM pommaM / chaumaM / chammaM / murukkho mukkho / duvAraM / pakSe / vAraM / deraM / dAraM // 112 // tanvItulyeSu // 8 / 2 / 113 // ___ ukArAntA GIpratyayAntAstanvItulyAH / teSu saMyuktasyAntyavyajanAt pUrva ukAro bhavati // taNuvI / lahuvI / guruvI / bhuvii| puhuvI / mauMvI // kacidanyatrApi / sughnam / surugdhaM // ArSe / sUkSmam / suhumaM // 113 // ekasvare zvaH-sve // 8 / 2 / 114 // / ekasvare pade yau zvas sva ityetau tayorantyavyaJjanAtpUrva ud bhavati // zvaH kRtam / suve kayaM // sve janAH / suve jnnaa| ekasvara iti kim / sva-janaH / sa--yaNo // 114 // jyAyAmIt // 8 // 2 / 115 // . : jyAzabde antyavyaJjanAtpUrva Id bhavati // jiiaa|| 115 // ___ kareNU-dhArANasyo ra-NorvyatyayaH // 8 / 2 / 116 // anayo rephaNakArayorvyatyayaH sthitiparivRttirbhavati // kaNerU / vANArasI // strIliGganirdezAtpusi na bhavati / eso kareNU // 116 // AlAne lanoH // 8 / 2 / 117 // AlAnazabde lanorvyatyayo bhavati // ANAlo / ANAla-kkhambho // 117 // acalappure, ca-loH // 8 // 2 // 118 // !! : acalapurazabde cakAralakArayorvyatyayo bhavati // alacapuraM // 118 // IF
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-2-127] svopanavRttisahitam 57 mahArASTre ha-roH / / 8 / 2 / 119 // .. mahArASTrazabde harorvyatyayo bhavati // marahaTTha // 119 // hade ha-doH / / 8 / 2 / 120 // hRdazabde hakAradakArayorvyatyayo bhavati // draho // ArSe / harae mahapuNDarie // 120 // haritAle ra-lorna vA // 8 / 2 / 121 // haritAlazabde rakAralakArayorvyatyayo vA bhavati // haliAro haribhAlo // 121 // laghuke la-hoH // 8 / 2 / 122 // laghukazabde ghasya htve kRte lahorvyatyayo vA bhavati / / hluaN| lhuaN|| ghasya vyatyaye kRte padAditvAt ho na prAmotIti hakaraNam // 122 // lalATe la--DoH // 8 / 2 / 123 // __ lalATazabde lakAraDakArayorvyatyayo bhavati vA // NaDAlaM / NalADaM / 'lalATe ca' (8-1-257 ) iti Aderlasya NatvavidhAnAdiha dvitIyo laH sthAnI / / 123 // hye hyoH // 8 / 2 / 124 // hyazabde hakArayakArayorvyatyayo vA bhavati // guhyam / guhaM / gujjhaM // sahyaH / sayho sajjho / 124 // stokasya thoka-thova-thevAH // 8 / 2 / 125 // .. stokazabdasya ete traya AdezA bhavanti vA // thokkaM thovaM thevaM / pakSe / thoraM // 125 // . . . . . - . . . . duhita--bhaginyopuMA-bahiNyau // 8 / 2 / 126 // . . anayoretAvAdezau vA bhavataH // dhUA duhiaa| bahiNI bhaiNI // 126 // . vRkSa-kSiptayo rukkha-chUDhau // 8 / 2 / 127 // vRkSa-kSiptayoryathAsaMkhyaM rukkha chUDha ityAdezau vA. bhavataH // rukkho vaccho / chUTaM khittaM / ucchUDhaM / ukkhittaM // 127 // ....
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAkRtavyAkaraNam [sU. 8-1-128 vanitAyA vilayA // 8 / 2 / 128 // vanitAzabdasya vilayA ityAdezo vA bhavati // vilayA vaNiA // vilayetisaMskRtepIti kecit // 128 // . . - gauNasyeSataH kUraH // 8 / 2 / 129 // . ISacchabdasya gauNasya kUra ityAdezo vA bhavati // ciMca vva kUra-pikkA / pakSe / Isi // 129 // : striyA itthI // 8 / 2 / 130 // .::: strIzabdasya itthI ityAdezo vA bhavati // itthI thI // 130 // dhRterdihiH // 8 / 2 / 131 // 'dhRtizabdasya dihirityAdezo vA bhavati // dihI dhiI // 131 // |.maarjaarsy maJjara-baJjarau // 8 / 2 / 132 // mArjArazabdasya maJjara vaJjara ityAdezau vA bhavataH / / maJjaro vnyjro| pakSe / majjAro // 132 // .... vaiDUryasya veruliaN|| 8 / 2 / 1.33 // vaiDUryazabdasya verulia ityAdezo vA bhavati // veruliaM / veDujaM // 133 // - / ehi ettAhe idAnImaH / / 8 / 2 / 134 // asya etAvAdezau vA bhavataH // eNhi / ettAhe / iANi // 134 // pUrvasya purimH|| 8 / 2 / 135 // / pUrvasya sthAne purima ityAdezo vA bhavati // purimaM puvvaM // 135 // trastasya hittha-tadvau // 8 / 2 / 136 // trastazabdasya hittha ta? ityAdezau vA bhavataH // hitthaM tadvaM tatthaM // 136 // bRhaspatau baho bhyH|| 8 / 2 / 137 // " "bRhaspatizabde baha ityasyAvayavasya bhaya ityAdezo vA bhavati // bhayassaI bhayapphaI bhayappaI // pakSe / bahassaI / bahapphaI / bahappaI // 'vA bRhaspato' (8-1-138 ) iti ikAre ukAre ca bihassaI / bihapphaI / bihappaI / buhassaI / buhaSphaI / buhamphaI // 137 //
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ mU. 8-2-145] svopajJavRttisahitam malinobhaya-zukti-chuptArabdha-padAtemailAvaha-sippi-chikkA-Dhata-pAika // 8 / 2 / 138 // __ malinAdInAM yathAsaMkhyaM . mailAya AdezA vA bhavanti // malina / mailaM maliNaM // ubhaya / avahaM / uvahamityapi- kecit / avahoAsaM / ubhayabalaM / ArSe / ubhayokAlaM // zukta / sippI suttI // chupta / chikko chutto / / Arabdha / ADhatto Araddho // padAti / pAiko-payAI / / 138 / .... daMSTrAyA dADhA // -82 / 139 // .. : pRthagyogAdveti nivRttam / daMSTrAzabdasya dADhA ityAdezo bhavati // dADhA / ayaM saMskRtepi // 139 / / " bahiso bAhiM-bAhirA // 812 / 140 // ___ bahiHzabdasya bAhiM bAhira ityAdezo bhavataH // bAhiM bAhiraM // 140 // .. adhaso heDheM // 8 / 2 / 141 // .... , ' adhaszabdasya he? ityayamAdezo bhavati // heDheM // 141 // __mAtR-pituH svasuH siA-chau / / 8 / 2 / 142 // , .. mAtRpitRbhyAM parasya svasRzabdasya siA chA ityAdezo bhavataH // mAusiA / mAu-cchA / piu-siA / piu-cchA / / 142. // . .. tiryacastiricchiH // 82143 // -:tiryacazabdasya tiricchirityAdezo bhavati // tiricchi pecchai // ArSe tiriA ityAdezopi / tiriA // 143 // gRhasya gharopatau // 8 / 2 / 144 // 5. gRhazabdasya ghara ityAdezo bhavati patizabdazcet paro na bhavati / / ghro| ghara-sAmI / rAya-haraM // apatAviti kim / gaha-vaI // 144 // . zIlAdyarthasyeraH // 8 // 2 // 145 // zIladharmasAdhvarthe vihitasya pratyayasya ira ityAdezo bhavati // hasanazIlaH hasiro / roviro / ljjiro| jampiro / veviro / bhamiro / UsaMsiro /
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ . prAkRtavyAkaraNam [ sU. 4-2-146 kecit tRna evaM iramAhusteSAM namiragamisadayo na sidhyanti tunotra rAdinA bAdhitatvAt // 145 // ktvastumattaNa- tuANAH || 8|2| 146 / / ktvApratyayasya tum at tUNa tuANa ityete AdezA bhavanti // tum / daddhuM / mottuM || at / bhamia / ramia " // tUNa / ghetUNa / kAUNa || 'tuANa / bhettuANa / souANa || vandittu ityanusvAralopAt // vandittA iti siddhasaMskRtasyaiva valopena || kaTTu iti tu ArSe // 146 // idamarthasya keraH // 8|1|147 // idamarthasya pratyayasya kera ityAdezo bhavati // yuSmadIyaH / tumharo || asmadIyaH / amharo // na ca bhavati / maIa - pakkhe / pANiNIA // 147 // para-rAjabhyAM ka - Dikkau ca // 8|2| 148 // para rAjan ityetAbhyAM parasyedamarthasya pratyayasya yathAsaMkhyaM saMyuktau ko Dit ikkazvAdezau bhavataH / cakArAtkerazca // parakIyam / pArakaM / parakaM / pArakeraM // rAjakIyam / rAikkaM / rAyakeraM // 148 // yuSmadasmadotra eccayaH || 8 / 2 / 149 // AbhyAM parasyedamarthasyAtra ezcaya ityAdezo bhavati || yuSmAkamidaM yauSmAkam / tumheccayaM / evam amhencayaM // 149 // 4 1 vatervvaH || 8 |2| 150 // i vateH pratyayasya dvirukto vo bhavati / mahuravva pADaliuMce pAsAyA // / 15.0 sarvAGgAdInasyekaH || 8|2| 151 // * / sarvAGgAt sarvAdeH pathya ( haiM 0 17 - 90 ) ityAdinA vihitasyenasya sthAne ik ityAdezo bhavati // sarvAGgINaH / savvaGgio // 151 // 1 posT ||8|2| 152 // " nityaM NaH pantha ' ( he0 6-89) iti yaH patho No vihitastasya 22 ikaT bhavati / / pAnthaH } pahio / / 152 / / . ... !
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ mU. 8-1-158] svopatravRttisahitam !' IyasyAtmano nnyH|| 8 / 2 / 152 / / . ... , AtmanaH parasya Iyasya Naya ityAdezo bhavati // AtmIyam / appaNa // 153 // 1 . tvasya DimA-taNau vA / / 8 / 2 / 154 // . tvapratyayasya DimA taNa ityAdezI vA bhavataH // pINimA / pupphimA / pINattaNaM / pupphattaNaM / pakSe / pINattaM / pupphattaM // imnaH pRthvAdiSu niyatatvAt tadanyapratyayAnteSu asya vidhiH // pInatA ityasya prAkRte pINayA iti bhavati / pINadA iti tu bhASAntare / teneha talo dA na kriyate // 154 / / anakoThAttailasya DellaH // 8 / 2 / 155 // . akoThavarjitAcchabdAtparasya taiMlapratyayasya Della ityAdezo bhavati // surahi-jaleNa kaDuellaM // anakoThAditi kim / aGkollatallaM // 155 // yattadetadotorittibha etalluk ca // 8 / 2 / 156 // ebhyaH parasya DAvAderatoH pariNAmArthasya ittia ityAdezo bhavati etado luk ca / / yAvat / jittiraM // tAvat / tittiraM // etAvat / ittisaM // 156 // idaMkimazca Dettia-Dettila-DedahAH // 8 / 2 / 157 // .. idaMkiMbhyAM yattadetadyazca parasyAtorDAvatorvA Dita ettia ettila- edaha ityAdezA bhavanti etalluk ca / / iyat / ettiaM / ettilaM / eddahaM / / kiyat / ketti / kettilaM / keddahaM // yAvat / jetiraM / jettilaM / jeddahaM // tAvat / tetti / tettilaM / tehaM // etAvat / ettiaM / ettilaM / edahaM // 157 // : / kRtvaso huttaM // 8 / 2 / 158 // -vAre kRtvas' (he0 7-2-109) iti yaH kRtvas vihitastasya huttamityAdezoM bhavati // sabahutaM / sahassahuttaM // kathaM . priyAbhimukha piyahutaM / abhimukhArthena huttazabdena bhaviSyati // 158 // ..
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAkRtavyAkaraNam [ sU. 8-2-159 AlvillollAla - vanta-mante tera-maNA matoH || 8 / 2 / 159 // sohillo / chAillo / . 1 // Ala | saddAlo / dhaNavanto / bhatti Alu ityAdayo nava AdezA matoH sthAne yathAprayogaM bhavanti / / Alu / nehAlU | dayAlU / IsAlU / lajjAnuA // illa / jAmaillo || ulla / viArullo / maMsullo / dappullo jaDAlo | phaDAlo | rasAlo / joNhAlo || vanta vanto // manta / haNumanto / sirimanto / puNNamanto // it / kavvaitto / mAitto // ira / gavviro / rehiro || maNa / dhaNamaNo // kecinmAdezamapIcchanti / haNumA // matoriti kim / dhaNI / atthio // 159 // co do taso vA // 82 // 160 // tasaH pratyayasya sthAne to do ityAdezau vA bhavataH // savvatto savvado / eko ekadA / annatto annado / katto kado / jatto jado / tato tado / ito ido / pakSe ! savvao / ityAdi // 160 // po. hi - ha - tthAH // 8 / 2 / 161 // ppratyayasya ete bhavanti // yatra / jahi / jaha | jattha // tatra / tahi / taha / tatthaM // kula / kahi / kaha / kattha || anyatra | annahi / annaha / annattha // 169 // 11 1" vaikAdaH si siaM iA || 8 / 2 / 162 // ekazabdAtparasya dApratyayasya si si iA ityAdezA ekadA / ekkasi / ekkasi / ekaiA / pakSe / egayA // Dilla - Dallo bhave || 8|2 / 163 // T 'bhavetheM nAmnaH parau illa ulla ityetau Ditau pratyayau bhavataH // gAmilliA / purillaM / heTThilaM / uvarillaM / appullaM || AlvAlAvapIcchantyanye // 163 // svArthe vA || 8|2 / 164 // svArthe kazvakArAdillollau Ditau pratyayau vA bhavataH // ka / kuGkamapiJjarayaM / candao / gayaNayammi / dharaNahira - pakkhubbhantayaM / duhiae rAmahiayae / ihayaM / AledruaM / AzleSTumityarthaH // dvirapi bhavati / bahua / / 62 vA bhavantiM // 162 //
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU.8-2-172 ] svopajJavRttisahitam kakAroccAraNaM paizAcikabhASArtham / yathA / vatanake vatanakaM samappettUna // illa / nijiAsoa-pallavilleNaM / purillo / purA puro vA // ulla / maha piullao / muhullaM / hatthullA / pakSe / cndo| gayaNaM / iha / AlehUM / bahu / bahuaM / muhaM / hatvA // kutsAdiviziSTe tu saMskRtavadeva kap siddhH|| yAvAdilakSaNaH kaH pratiniyataviSaya eveti vacanam // 164 // llo navaikAdvA // 8 / 2 / 165 // AbhyAM svArthe saMyukto lo vA bhavati // navallo / ekallo // sevAditvAt kasya dvitve ekllo // pakSe / navo / ekko / eo // 165 // . upareH saMvyAne // 8 / 2 / 166 // * saMvyAnerthe vartanAnAduparizabdAt svArthe lo bhavati // avarilo / / savyAna iti kim / avariM // 166 // : , : bhravo mayA DamayA // 21167 // , bhrUzabdAtsvArthe mayA DamayA ityetau pratyayau bhavataH // bhumayA / bhamayA // 167 // - zanaso Diam // 8 / 2 / 168 // / zanaiszabdAtsvArthe Diam bhavati // saNiamavagUDho // 168 // : manAko na vA DayaM ca // 8 / 2 / 169 // manAkzabdAtsvArthe Dayam Diam ca pratyayo vA bhavati // maNaya / maNiyaM / pakSe / maNA // 169 // . mizrADDAliaH // 8 / 2 / 170 // ': mizrazabdAtsvArthe DAliaH pratyayo vA bhavati // mIsAliaM / pakSe / mIsaM // 170 // ro dIrghAt // 8 / 2 / 171 // / dIrghazabdAtparaH svArthe ro vA bhavati // dIharaM dIhaM // 171 // tvAdeH sH|| 8 / 2 / 172 // 'bhAve tva-talaM ' (he0 7-1-55) ityAdinA vihitAttvAdeH paraH
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAkRtavyAkaraNam, [sU. 8-1-173 svArthe sa eva tvAdirvA bhavati // mRduMkatvena / mauattAi // AtizAyikAttvAtizAyikaH saMskRtavadeva siddhaH / jiTTayaro / kaNi?yaro / / 172 // '- vidyutpatra-pItAndhAllaH // 8 / 2 / 173 // / ebhyaH svArthe lo vA bhavati // vijjulA / pattalaM / pIvalaM / pIalaM / andhalo / pakSe 1 vijU / pattaM / pIaM / andho // kathaM jmlN| yamalamiti saMskRtazabdAd bhaviSyati // 173 // goNAdayaH // 8 / 2 / 174 // * * goNAdayaH zabdA anuktaprakRtipratyayalopAgamavarNavikArA bahulaM nipAtyante / / gauH / goNo / gAvI // gAvaH / gAvIo // balIvardaH / billo|| ApaH / AU || pnycpnycaashtH| paJcAvaNyA / paNapannA // tripaJcAzat / tevaNNA / tricatvAriMzat / teAlIsA // vyutsargaH / viusaggo / vyutsarjanam / vosiraNaM // bahimaithunaM vA / bahiddhA / kAryam / nnaamukksi| kacit / katthai // udvahati / mubahai / / apasmAraH / vamhalo // utpalamA kanduDheM / dhidhik / chichi / dviddhi // dhigastu / dhiratthu / pratispardhA / paDisiddhI / pADisiddhI / sthAsakaH / caccikaM // nilayaH / nihelaNaM / / maghavAn / maghoNo // sAkSI / sakkhiNo // janma / jammaNaM // mahAn / mahanto // bhavAn / bhavanto // AzIH / AsIsA / kvacit / hasya bubhau / bRhattaram / vaDDayaraM // himoraH / bhimoro // llasya DaH / kSullakaH / khuDDuo // ghoSANAmapretano gAyanaH / ghAyaNo / vaDaH / vaDho // kakudam / kakudhaM // akANDam / atthakaM // lajjAvatI / lajjAluiNI / / kutahalam / ku9 // cataH / mAyando / mAkandazabdaH saMskRtepItyanye // viSNuH / bhaTTio // zmazAnam / karasI // asurAH / agayA // khelam / khedddd| pauSpaM rajaH / tiGgicchi / dinam // allaM // samarthaH / pakkalo // pnnddkH| Nelaccho / karyAsaH / palahI / / -balI / . ujjallo / / tAmbUlam / jhasuraM / puMzcalI / chiMchaI // zAkhA / sAhulI / ityAdi / vAdhikArAtpakSe yathAdarzanaMH maMDao ityodyapi bhavati / golA- goAvarI' iti tu golArgoMdA
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-2-180] svopatravRttisahitam varIbhyAM siddham // bhASAzabdAzca / Ahitya / lallakka / viDDira / paJcaDia / uppehaDa / maDapphara / paDDicchira / aTTamaTTa / vihaDapphaDa / ujjalla / hallapphala ityAdayo mahArASTravidarbhAdidezaprasiddhA lokatovagantavyAH // kriyAzabdAzca / avayAsai / phusphullai / upphAlei / ityAdayaH / ata eva ca kRSTa-ghRSTa-vAkya-vidvas-vAcaspati-viSTarazravas-pracetas-prokta-protAdInAM vibAdipratyayAntAnAM ca agnicitsomasutsuglasumletyAdInAM pUrvaiH kavibhiraprayuktAnAM pratItivaiSamyaparaH prayogo na kartavyaH zabdAntaraireva tu tadarthoMbhidheyaH / yathA kRSTaH kuzalaH / vAcaspatirguruH / viSTarazravA hrirityaadi| ghRSTazabdasya tu sopasargasya prayoga iSyata eva / mandara-yaDa-parighaTuM / taddiasa-nihaTThANaGga ityAdi // ArSe tu yathAdarzanaM sarvamaviruddham / yathA / ghaTTA / maTThA / viusA / sua-lakkhaNANusAreNa / vakvantaresu a puNo ityAdi // 174 // avyayam // 8 / 2 / 175 // adhikAroyam / itaH paraM ye vakSyante ApAdasamAptestevyayasaMjJA jJAtavyAH // 175 // taM vAkyopanyAse // 8 / 2 / 176 // tamiti vAkyopanyAse prayoktavyam // taM tiasa-bandi-mokkha // 176 // Ama abhyupagame / / 8 / 2 / 177 // Ametyabhyupagame prayoktavyam || Ama bahalA vaNolI // 17 // Navi vaiparItye // 8 / 2 / 178 // NavIti vaiparItye prayoktavyam // Navi hA vaNe // 178 // puNaruttaM kRtakaraNe // 8-2-179 // puNaruttamiti kRtakaraNe prayoktavyam // ai suppai paMsuli NIsahehi aGgehi puNaruttaM // 179 // handi viSAda-vikalpa pazcAttApa-nizcaya-satye // 8 / 2 / 180 // handi iti viSAdAdivu prayoktavyam //
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 [ sU. 8-2-181 prAkRtavyAkaraNam handi calaNe Nao so na mANio handi hujja ettAhe / handi na hohI bhArI sA sijjai handi tuha kajje // handi / satyamityarthaH // 180 // hada ca gRhANArthe || 8 / 2 / 181 // handa handi ca gRhANArthe prayoktavyam || handa paloesa imaM / handi / gRhANetyarthaH // 181 // miva piva viva vva va via ivArthe vA // 8|2| 182 // ete ivArthe avyayasaMjJakAH prAkRte vA prayujyante // kumuaM miva / candaNaM piva | haMso viva / sAaro vva khIroo / sesassa va nimmoo / kamalaM via / pakSe / nIluppala-mAlA iva // 182 // jeNa teNa lakSaNe || 8 / 2 / 183 // jeNa te ityetau lakSaNe prayoktavyau // bhamara-ruaM jeNa kamala-vaNaM // bhamara-rUaM teNa kamala-traNaM // 183 // i ar cicca avadhAraNe // 8 / 2 / 184 // etevadhAraNe prayoktavyAH // gaIe i / jaM cea maMDalaNaM loaNANaM / aNubaddhaM taM cia kAmiNINaM || sevAditvAd dvitvamapi / te ci dhannA / dar supurisA / ca / sa ca ya rUveNa / sa ca sIleNa // 184 // bale nirdhAraNa - nizcayayoH // 8 / 2 / 185 // bale iti nirdhAraNe nizcaye ca prayoktavyam // nirdhAraNe / bale puriso ghaNaMjao khattiANaM // nizcaye / bale sIho / siMha evAyam // 185 // kirera hira kilArthe vA // 8|2|186 // kira ira hira ityete kilArthe vA prayoktavyAH // kallaM kira kharahio / tassa ira / pia - trayaMso hira / pakSe / evaM kila teNa siviNae bhaNiA || 186 // vara kevale || 8|2| 187 // kevalArthe Navara iti prayoktavyam // Navara piAI cia NivvaDanti // 187 //
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-2-195] svoSajJavRttisahitam Anantaye Navari // 8 / 2 / 188 // ___ Anantarye NavarIti prayoktavyam / / Navari a se rahu-vaiNA // kecittu kevalAnantaryArthayorNavaraNavari ityekameva sUtraM kurvate tanmate ubhAvapyubhayArthau // 188 // alAhi nivAraNe // 8 / 2 / 189 // alAhIti nivAraNe prayoktavyam // alAhi kiM vAieNa leheNa // 189 // aNa NAI nArthe / / 8 / 2 / 190 // " aNa NAI ityetau northe prayoktavyau // aNacintiamamuNantI / NAI karemi rosaM // 190 // mAiM mArthe // 8 / 2 / 191 // mAiM iti mArthe prayoktavyam // mAI kAhIa rosaM / mA kArSId roSam // 191 // haddhI nirvede // 8 / 2 / 182 // haddhI ityavyayamataeva nirdezAt hAdhikzabdAdezo vA nirvede prayoktavyam / / hUddhIhaddhI / hA dhAhadhAha / / 192 // vevve bhaya-vAraNa-viSAde // 8 / 2 / 193 // bhayavAraNaviSAdeSu vevve iti prayoktavyam // vevvetti bhaye vevvetti vAraNe jUraNe a vevvetti / ullAvirIi vi tuhaM vevvetti mayacchi kiM Ne // kiM ullAventIe ua jUrantIe~ kiM tu bhiiaae| uvvADirIe vevvetti tIeN bhANi na vimharimo // 193 // vevva ca AmantraNe // 8 / 2 / 194 // 'vevva vevve ca AmantraNe prayoktavye // vebve gole / vevve murandale vahasi pANi // 194 // mAmi halA hale sakhyA vA // 8 / 2 / 195 / / ete sakhyA AmantraNe vA pryoktvyaaH|| mAmi sarisakkharANa vi.
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ 68 prAkRtavyAkaraNam [ma. 8-2-196 paNavaha mANassa halA / hale hayAsassa / pakSe / sahi erisi citra gaI / / 195 // de saMmukhIkaraNe ca // 8 / 2 / 196 // saMmukhIkaraNe sakhyA AmantraNe ca de iti prayoktavyam // de pasia tAva sundari // de A pasia niattasu // 196 // ... huM dAna-pRcchA-nivAraNe // 8 / 2 / 197 // huM iti dAnAdiSu prayujyate // dAne / huM geNha appaNo cia // pRcchAyAm / huM sAhasu sanmAvaM // nivAraNe / huM nillajja samosara // 197 // hu khu nizcaya-vitarka-saMbhAvana vismaye / / 8 / 2 / 198 // hu khu ityetau nizcayAdiSu prayoktavyau // nizcaye / tapi hu achinnisarI / taM khu sirIe rahassaM // vitarkaH UhaH saMzayo vA / kahe / na hu Nevara saMgahiA / eaM khu hasai // saMzaye / jalaharo khu dhUmavaDalo khu // sNbhaavne| taui Na hu Navara imaM / evaM khu hasai // vismaye / ko khu eso shsssiro| bahulAdhikArAdanusvArAtparo hurna prayoktavyaH // 198 // U gardAkSepa-vismaya-pUcane // 8 / 2 / 199 // U iti gardAdiSu prayoktavyam // gare / U Nillajja // prakrAntasya vAkyasya viparyAsAzaGkAyA vinivartanalakSaNa AkSepaH // U kiM mae bhnni|| vismaye / U kaha muNiA ahayaM // sUcane / U keNa na vinnnnaay||199|| thU kutsAyAm // 8 / 2 / 200 // th iti kutsAyAM prayoktavyam // thU nillajjo loo // 200 // re are saMbhASaNa-ratikalahe // 8 / 2 / 201 // anayorarthayoryathAsaMkhyametau prayoktavyau ||re saMbhASaNe / re hiaha maDahasariA // are ratikalahe / are mae samaM mA karesu uvahAsaM // 201 // hare kSepe ca // 8 / 2 / 202 // kSepe saMbhAvaNaratikalahayozca hare iti prayoktavyam // kSepe / hare NilajA saMbhASaNe / hare purisA // ratikalahe / hare bahu-vallaha // 202 / /
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ ga. 8-2-206] svopanavRttisahitam o sUcanA-pazcAttApe // 8 / 2 / 203 // o iti sUcanApazcAttApayoH prayoktavyam // sUcanAyAm / o aviyaya-tattille / / pazcAttApe / o na mae chAyA ittiAe. // vikalpe tu utAdezenaivIkAreNa siddham / / o viraemi- nahayale // 203 / / avvo sUcanA-duHkha-saMbhASaNAparAdha-vismayAnandAdara-bhaya kheda-viSAda-pazcAttApe // 8 / 2 / 204 // avvo iti sUcanAdiSu prayoktavyam // sUcanAyAm / avvo dukkarayAraya / duHkhe / avvo dalanti hiyayaM / / saMbhASaNe / avvo kimiNaM kimiNaM / / aparAdhavismayayoH / avvo haranti hiayaM tahavi na vesA havanti juvaINa / avvo kiMpi rahassaM muNanti dhuttA jaNabbhahiA // AnandAdarabhayeSu / avvo supahAyamiNaM avvo ajjamha sapphalaM jii| avvo aiammi tume navaraM jai sA na jUrihii / / "khele / avyo na jAmi chettaM / vissaade| avvo nAsenti dihiM pulayaM vaDDenti denti raNaraNayaM / ehi tassea guNA te ccia avvo kaha Nu eaN|| pazcAttApe / avvo taha teNa kayA ahayaM jaha kasya sAhemi // 204 // ___ ai saMbhAvane // 8 / 2 / 205 // saMbhAvane ai iti prayoktavyam // ai diara kiM na pecchasi // 205 // vaNe nizcaya-vikalpAnukampye ca // 8 // 2 / 206 // vaNe iti nizcayAdau saMbhAvane ca prayoktavyam // vaNe demi / nizcaya dadAmi // vikalpe / hoI vaNe na hoi / bhavati vA na bhavati // anukampye / dAso vaNe na muccai / dAsonukampyo na tyajyate // saMbhAvane / natthi vaNe jaM na dei vihi-pariNAmo / saMbhAvyate etadityarthaH // 206 //
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ 70 prAkRtavyAkaraNam [sU. 8-2-207 maNe vimarza // 8 / 2 / 207 // maNe iti vimarze prayoktavyam // maNe sUro / kiM svitsUryaH // anye. manye ityarthamapIcchanti // 207 // ammo Azcarye // 8 / 2 / 208 // ammo ityAzcarye prayoktavyam // ammo kaha pArijai // 208 // svayamorthe appaNNo na vA // 8 / 2 / 209 // svayamityasyArthe appaNo vA prayoktavyam // visayaM visaanti appaNo. kamala-sarA / pakSe / sayaM cea muNasi karaNijjaM // 209 // pratyekamaH pADikaM pADiekaM // 8 / 2 / 210 // pratyekamityasyArthe pADikaM pADiekaM iti ca prayoktavyaM vA // pADikkaM / pADiekkaM / pakSe / patte // 210 // ua pazya // 8 / 2 / 211 // ua iti pazyetyasyArthe prayoktapyaM vA // ua niccalanitkaMdA bhisiNIpattaMmi rehai balAA / nimmala-maragaya-bhAyaNa-pariTriA saMkha-sutti vva // pakSe pulaAdayaH // 211 // iharA itarathA // 82 / 212 // iharA iti itarathArthe prayoktavyaM vA // iharA nIsAmannehiM / pakSe / iarahA // 212 // ekkasari jhagiti saMprati // 8 // 2 / 213 // ekkasari jhagityarthe saMpratyarthe ca prayoktavyam // ekkasariaM / jhagiti sAMprataM vA // 213 // mAraullA mudhA // 8 // 2 / 214 // ' moraullA iti mudhArthe prayoktavyam // moraullA / mudhetyarthaH // 214 // darArdhAlpe // 8 // 2 / 215 // ' dara ityavyayamardhArthe ISadarthe ca prayoktavyam // dara-viasi / ardheneSadvA vikasitamityarthaH // 215 //
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-2-218] svopajJavRttisahitam kiNo prazne // 8 / 2 / 216 // kiNo iti prazne prayoktavyam // kiNo dhuvasi // 216 // i-je-rAH pAda-pUraNe // 8 / 2 / 217 // i je ra ityete pAdapUraNe prayoktavyAH // nauNA i acchIiM / aNukUlaM vottuM je / geNhai ra kalama-govI / / aho / haho / heho / hA / nAma / ahaha / hIsi / api / ahAha / aririho ityAdayastu saMskRtasamatvena siddhAH // 217 // pyAdayaH // 8 // 2 / 218 // pyAdayo niyatArthavRttayaH prAkRte prayoktavyAH // pi vi apyarthe // 218 // ityAcAryazrIhemacandrasUriviracitAyAM siddhahemacandrAbhidhAnasvopajJazabdAnuzAsanavRttI aSTamasyAdhyAyasya dvitIyaH pAdaH samAptaH // dviSatpurakSodavinodahatorbhavAdavAmasya bhavadbhujasya / ayaM vizeSo bhuvanaikavIra paraM na yatkAmamapAkaroti // 1 //
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72 . prAkRtavyAkaraNam [sa. 8-3-1 . ahaM vIpsyAtsyAdevIMpsye svare mo vA // 8 // 3 // 1 // vIpsArthAtpadAtparasya syAdeH sthAne svarAdau vIpsArthe pade pare mo vA bhavati // ekaikam / ekkamekkaM / ekkamekkeNa / aGga aGge / aGgamaGgammi / pakSe / ekvekvamityAdi // 1 // ataH sejhaiH|| 8 / 3 / 2 // akArAntAnnAmnaH parasya syAdeH seH sthAne Do bhavati // vaccho // 2 // vaitattadaH // 8 // 3 // 3 // etattadokArAtparasya syAdeH seDauM vA bhavati // eso esa / so Naro / sa garo // 3 // jas-zasolaka // 8 / 3 / 4 // akArAntAnnAmnaH parayoH syAdisaMbandhinorjas-zasoluMg bhavati // vcchaa| ee / vacche peccha // 1 // amosya // 8 / 3 / 5 // ataH parasya mokArasya lug bhavati // vacchaM pecchaM // 5 // TA-AmArNaH // 8 // 3 // 6 // ataH parasya TA ityetasya SaSThIbahuvacanasya ca Amo No bhavati / vaccheNa / vacchANa // 6 // miso hi hi "hiM // 8 // 3 // 7 // ataH parasya bhisaH sthAne kevalaH sAnunAsikaH sAnusvArazca hirbhvti|| vacchehi / vacchehi / vacchehiM kayA chAhI // 7 // uses to-do-du-hi-hinto-lukaH // 8 / 3 / 8 // ataH parasya seH to do du hi hinto luk ityete SaDAdezA bhavanti // vacchatto / vcchaao| vacchAu / vacchAhi / vcchaahinto| vcchaa| dakArakaraNaM bhASAntarArtham // 8 //
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ . 8-3-15] svopajJavRttisahitam ____ bhyasas to do du hi hinto sunto / / 8 / 3 / 9 // ataH paramya bhyasaH sthAne to do du hi hinto sunto ityAdezA bhavanti // vRkSebhyaH / vacchatto / vcchaao| vacchAu / vacchAhi / vcchehi| gacchAhinto / vacchehinto / vcchaasunto| vacchesunto // 9 // usaH ssaH // 8 / 3 / 10 // ataH parasya DasaH saMyuktaH so bhavati // piyassa / pemmassa / upakumbhaM zaityam / upakumbhassa sIalattaNaM // 10 // De mmi H // 8 / 3 / 11 // ___ ataH parasya DerDit ekAraH saMyukto mizca bhavati // vacche / vcchmmi|| devam / devammi / tam / tammi / atra 'dvitIyAtRtIyayoH saptamI' (8-3-135 ) ityamo GiH // 11 // jas-zas-Gasi-to-do-dvAmi dIrghaH // 8 / 3 / 12 // ___ eSu ato dI| bhavati // jasi zasi ca / vacchA // usi / vacchA o / vacchAu / vacchAhi / vacchAhinto / vacchA // tododuSu / vRkssebhyH| vacchatto / 'hasvaH saMyoge' (8-1-84 ) iti hrasvaH // vacchAo / vacchAu // Ami / vacchANa // sinaiva siddhe tododugrahaNaM bhyasi etvabAdhanArtham // 12 // . bhyasi vA // 8 / 3 / 13 // bhyasAdeze pare ato dI? vA bhavati // vacchAhinto vcchehinto| vacchAsunto vacchesunto / vacchAhi vacchehi // 13 // TANa-zasyet // 8 / 3 / 14 // TAdeze Ne zasi ca pare asya ekAro bhavati // TANa / vaccheNa // Neti kim / appaNA / appnniaa| appaNaiA // zas / vacche peccha // 14 // bhisbhyassupi // 8 / 3 / 15 // * eSu ata erbhavati // bhis / vacchehiM / vacchehi~ / vacchehiM // bhyas / vacchehi / vacchehinto / vacchesunto // sup / vacchesu // 15 //
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAkRtavyAkaraNam [ sU. 8-3-16 iduta dIrghaH // 8 / 3 / 16 // ikArasya ukArasya ca bhismyassupsu pareSu dIrgho bhavati // bhis / giroha / buddhIhiM / dahIhiM / tarUhiM / ghehiM / mahUhiM kathaM // bhyas / girIo / buddhiio| dahIo / tarUo / dheNUo / mahUo Ao || girIhinto / girIsunto Agao ityAdyapi / / sup / girIsu | buddhIsu / dahIsu / tarusu / dheNUsu / mahUsu ThiaM // kvacinna bhavati / dia-bhUmisu dANajalolliAI || iduta iti kim / vacchehiM / vacchesunto / vacchesu // bhisabhyassupItyeva / giriM taruM peccha // 16 // 74 caturo vA || 8 | 3 | 17 // catura udantasya bhisbhyassupsu pareSu dIrgho vA bhavati // Uhi / cauhi / caUo cauo / caUsu / causu // 17 // te zasi / / 8 / 3 / 18 // idutoH zasi lupte dIrgho bhavati // girI / buddhI 1 tarU / gheNU peccha // lupta iti kim / giri / taruNo peccha / iduta ityeva / vacche peccha // zAsa dIrghasya lakSyAnurodhArtho 4 jas-zas ' ( 8-3-12 ) ityAdina yogaH / lupta iti tu NaviM pratiprasavArthazaGkAnivRttyartham // 18 // akkI sau / / 8 / 3 / 19 // idutoklIbe napuMsakAdanyatra sau dIrgho bhavati // girI / buddhI / tarU / gheNU || aklIba iti kim / dahiM / mahuM || sAviti kim / giriM / buddhiM / taruM / dhenuM // kecittu dIrghatvaM vikalpya tadabhAvapakSe sermAdezamapIcchanti / aggiM / nihiM / vAuM / vihuM // 19 // puMsi jaso DauDa vA // / 8 / 3 / 20 / / iduta itIha paJcamyantaM saMbadhyate // idutaH parasya jasaH puMsi au o ityAdezau Ditau vA bhavataH / aggau aggao / vAyau vAyao ciTThanti / pakSe / aggiNo / vAuNo || zeSe adantavadbhAvAd aggI / vAU // puiM kim / buddhIo / gheNUo | dahIhaM / mahUI || jasa iti kim / agmI / 1
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-3-25] svopajJavRttisahitam aggiNo / vAU / vAuNo pecchai // iduta ityeva / vacchA // 20 // voto Davo // 8 / 3 / 21 // udantAtparasya jasaH puMsi Git avo ityAdezo vA bhavati // sAhavo / pakSe / sAhao / sAhara / sAhU / sAhuNo // uta iti kim / vacchA / / ' puMsItyeva / gheNU / mahUI // jasa ityeva / sAhU / sAhuNo peccha // 21 // jasa-zasorNo vA // 8 // 3 // 22 // idutaH parayorjas-zasoH puMsi No ityAdezo vA bhavati // giriNo / taruNo rehAnta peccha vA / pakSe / girI / tarU // puMsItyeva / dhiiii| mahUiM // jas-zasoriti kim / giriM / taruM // iduta ityeva / vacchA / vacche / jas-zasoriti dvitvamiduta ityanena yathAsaMkhyAbhAvArtham / eva-- muttarasUtrepi // 22 // si-GasoH puM-klIve vA // 8 / 3 / 23 // pusi klIve ca vartamAnAdidutaH parayorDasiGasorNo vA bhavati // girinno| trunno| dhinno| mahuNo Agao viAro vA / pakSe / useH / giriio| girIu / girIhinto / tarUo / tarUu / tarUhinto // hiluko niSetsyete // GasaH / girissa / tarussa // GasiGasoriti kim / girinnaa| taruNA kayaM // puMklIba iti kim / buddhIa / gheNUa laddhaM samiddhI vA // iduta ityeva / kamalAo / kamalassa // 23 // ___To NA // 8 / 3 / 24 // puMklIbe vartamAnAdidutaH parasya TA ityasya NA bhavati // giriNA / gAmaNiNA / khalapuNA / taruNA / dahiNA / mahuNA // Ta iti kim / girI / tarU / dahiM / mahuM // puMklIba ityeva / buddhIa / dheNUa kayaM / / . iduta ityeva / kamaleNa // 24 // - klIbe svarAnma seH // 8 / 3 / 25 // - klIbe vartamAnAtsvarAntAnnAmnaH seH sthAne m bhavati // vaNaM / pemma / dahiM / mahuM // dahi mahu iti tu siddhApekSayA // kecidnunAsikamapIccha
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ 76 prAkRtavyAkaraNam [ sU. 8-3-26 nti / dahi N mahu~ || klIba iti kim / bAlo / bAlA / svarAditi iduto nivRttyartham // 25 // 1 jas - zasa hU~ - I-yaH saprAgdIrghAH || 8 | 3 | 26 || klIbe vartamAnAnnAnnaH parayorjas - zasoH sthAne sAnunAsikasAnusvArAvikArau NizcAdezA bhavanti saprAgdIrghAH / eSu satsu pUrvasvarasya dIrghatvaM vidhIyate ityarthaH // i~ / jAi~ vayaNAi~ amhe || hUM | ummIlanti paGkayAI paccha vA ciTThanti / dahIhaM jema kA hunti mahUI muJca vA // Ni / phullanti pakkayANi geNha vA / hunti dahINi jema vA / evaM mahUNi // klaba ityeva / vacchA vacche / / jas-zasa iti kim / suhaM // 26 // striyAmudotau vA || 8|3|27 // striyAM vartamAnAnnAmnaH parayorjas - zaso : sthAne pratyekam ut ot ityetau saprAgdIrghau vA bhavataH // vacanabhedo yathAsaMkhyanivRttyarthaH // mAlAu mAlAo / buddhIu buddhIo / sahIu sahIo / gheNUDa gheNUo / bahUu bahUo / pakSe / mAlA / buddhI / sahI / gheNU / vahU // striyAmiti kim / cacchA / jas-zasa ityeva / mAlAe kayaM // 27 // ItaH sevA vA || 8|3 | 28 // striyAM vartamAnAdIkArAntAt serjas-zasozca sthAne AkAro vA bhavati / / esA hasantI / gorIA ciTThanti peccha vA / pakSe / hasantI / gorIo // 28 // TA-is-DeradAdidedvA tu GaseH || 8 | 3|29 // striyAM vartamAnAnnAmnaH pareSAM TAGasGInAM sthAne pratyekam at At it et ityete catvAra AdezAH saprAgdIrghA bhavanti / GaseH punarete saprAgdIrghA vA bhavanti // muddhAa / muddhAi / muddhA kayaM muhaM ThiaM vA // kapratyaye tu muddhiAa / muddhiAi / muddhiAe / kamaliAa / kamAlaAi / kamaliAe / buddhIa / buddhIA / buddhIi / buddhIe kayaM cihao Thi vA // sahIa / sahIA / sahIi / sahIe kayaM vayaNaM ThiaM vA // 1
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ ma. 8-3-33] svopajJavRttisahitam oo gheNUa / gheNUA / gheNi / gheNUe / kayaM duddhaM ThiaM vA // vahUa / vahuA / vhuuii| vahUe kayaM bhavaNaM ThiaM vA // Dasestu vA / muddhAa / muddhaai| muddhAe / buddhIa / buddhIA / buddhIi / buddhIe // sahIa / sahIA / sahIi / sahIe // gheNaa / gheNUA / gheNUi / dheNae // vahUa / vahuA / vahui / vahue Agao / pakSe / muddhaao| muddhAu / muddhAhinto // iio| raIu / raIhinto / dheNUo / gheNUu / gheNUhinto / ityAdi // zeSedantavat' ( 8-3-124 ) atidezAt 'jas-zas-Gasitto-do-dvAmi-dIH / / 8-3-12 ) iti dIrghatvaM pakSepi bhavati // striyAmityeva / taccheNa / vacchassa / vacchammi / vacchAo // TAdInAmiti kim / muddhA / buddhI / shii| gheNU / vaDU. // 29 // nAta At // 8 // 3 // 30 // striyAM vartamAnAdAdantAnnAmnaH pareSAM TAsGiGasInAmAdAdezo na bhavati // mAlAa / mAlAi / mAlAe kayaM suhaM ThiaM Agao vaa||30|| pratyaye larni vA // 8 // 3 // 31 // aNAdisUtreNa ( he02-4-20 ) pratyayanimitto yo GIruktaH sa striyAM vartamAnAnnAmno vA bhavati // sAhaNI / kurucarI / pakSe / At ( he0 2-4-18 ) ityAp / sAhaNA / kurucarA // 31 // ajAteH puNsH|| 8 // 3 // 32 // ajAtivAcinaH pulliGgAt striyAM vartamAnAt GIrvA bhavati // nIlI nIlA / kAlI kAlA / hasamANI hsmaannaa| suppaNahI suppaNahA / imIra imAe / imINaM imANaM / eIe eAe / eINaM eANaM // ajAteriti kim / kariNI / ayA / elayA // aprApte vibhASeyam / tena gorI kumArI ityAdau saMskRtavannityameva DIH // 32 // kiM-yatadosyamAmi // 8 // 3 // 33 // " siamAmvarjite syAdau pare ebhyaH striyAM GIrvA bhavati // kiio| kaao| kIe / kAe / kIsu / kAsu / evaM / jiio| jaao|
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAkRtavyAkaraNam [ sU. 8-3-34 tI / tAo / ityAdi // asyamAmIti kim / kaa| jA / sA / kaM / 1 78 jaM / taM / kANa | jANa / tANa // 33 // chAyA - haridrayoH / / 8 / 3 / 34 // anayorApprasaGge nAmnaH striyAM DIrvA bhavati || chAhI chAyA / haladdI haladdA // 34 // svasrAderDA || 8 | 3 | 35 // vartamAnAt DA pratyayo bhavati // sasA / nandA | L svasrAdeH striyAM duhi / duhihiM / duhiAsu / duhiA-suo / gauA // 35 // nhasvomi // 8|3 / 36 // strIliGgasya nAmnomi pare hrasvo bhavati || mAlaM / naI | bahuM / hasa mANi / hasamArNa peccha || amIti kim / mAlA | sahI / vahU || 36 || nAmantryAtsamaH // 8 3 | 37 // - AmantryArthAtpare sau,sati ' klIbe svarAnm se: ' ( 8-3-25 ) iti yo m uktaH sa na bhavati // he taNa | he dahi / he mahu // 37 // r3o dIrgho vA // 8 / 3 / 38 // - AmantryArthAtpare sau sati ' ataH serDo: ' ( 3-2 ) iti yo nityaM --DoH prAto yazca ' akkIbe sau ' ( 3- 19 ) iti idutorakArAntasya ca prApto dIrghaH sa vA bhavati // he deva he devo // he khamA-samaNa he khamAajjo || dIrghaH / he harI he hari / he gurU he guru | jAi - visuddhe pahU / he prabho ityarthaH / evaM doNNi pahU jia -lobhe / pakSe / he pahu / eSu prApte vikalpaH // iha tvaprApte he goamA he goama / he kAsavA he kAsava / rere cappalayA / rere nigdhiNayA // 38 // 1 RtodvA // 8 / 3 / 39 // RkArAntasyAmantraNe sau pare akArontAdezo vA bhavati // he pitaH / pia || he dAtaH / he dAya / pakSe / he piaraM / he dAyAra // 39 //
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-3-44] svopajJavRttisahitam 79 nAmnyaraM vA // 8 / 3 / 40 / / RdantasyAmantraNe sau pare nAnni saMjJAyAM viSaye araM iti antAdezo vA bhavati // he pitaH / he piaraM / pksse| he pi // nAmnIti kim / he kartaH / he kartAra // 40 // vApa e||8||3||41|| AmantraNe sau pare japa etvaM va bhavati // he maale| he mhile| ajjie| prajjie / pakSe / he maalaa| ityAdi // Apa iti kim / he piucchA / he mAucchA // bahulAdhikArAt kvacidotvamapi / ammo bhaNAmi maNie // 41 // IdRtorhasvaH // 8 / 3 / 42 // AmantraNe sau pare IdUdantayoIsvo bhavati // he nai / ' he gAmaNi / he samaNi / he vhu| he khalapu / / 42 // vipaH // 8 / 3 / 43 // - sa , kibantasyesUdantasya isvo bhavaMti // gAmaNiNA / khalapuNA / gAmaNiNo / khalapuNo // 43 // RtAmudasyamausu vA // 8 / 3 / 44 // siamauvarjite arthAt syAdau pare RdantAnAmudantAdezo vA bhavati // jas / bhattU / bhattuNo / bhttu| bhattao / pakSe / bhattArA // zasa / bhattU / bhattuNo / pakSe / bhattAre // TA / bhattugA / pakSe / bhattAreNa // bhis / bhattUhiM / pakSe / bhattArehiM / Gasi / bhattuNo / bhttuo| bhattUu / bhattUhi / bhattUhinto / pakSe / bhattArAo / bhattArAu / bhattArAhi / bhttaaraahinto| bhattArA / Gas / bhttunno| bhattussa / pakSe bhattArassa / sup / bhattasu / pakSe bhattAresu // bahuvacanasya vyAptyarthatvAt yathAdarzanaM nAmnyapi ud vA bhavati jasazasGasiGassu / piuNo / jAmAuNo / bhAuNo // TAyAm / piuNA // bhisi / piUhiM / / supi / piUsu / pakSe / piarA / ityAdi // asyamausviti kim / si / piA // am / piaraM / au| piarA // 14 //
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAkRtavyAkaraNam [sU. 8-3-45 AraH syAdau // 8 / 3 / 45 // syAdau pare Rta Ara ityAdezo bhavati // bhattAro / bhattArA / bhattAraM / bhattAre / bhattAreNa / bhattArohiM // evaM kasyAdiSadAhAryam // luptsyaadypekssyaa| bhattAra-vihiraM // 45 // . A arA. maatuH|| 8 / 3 / 46 // mAtRsambandhina RtaH syAdau pare A arA ityAdezo bhavataH // mAA / mAarA / mAAu / mAAo / mAarAu / mAarAo / mAaM / mAaraM / ityAdi // bAhulakAjjananyarthasya A devatArthasya tu arA ityAdezaH / mAAe kucchIe / namo mAarANa // ' mAturidvA' (8-1-135 ) itIttve mAINa iti bhavati // 'RtAmuda' (8-3-44) ityAdinA uttve tu mAUe samanniaM vande iti // syAdAvityeva / mAidevo / mAi-gaNo // 46 // nAmnyaraH // 8 / 3 / 47 // Rdantasya nAmni saMjJAyAM syAdau pare ara ityantAdezo bhvti|| piaraa| piaraM / piare / piareNa / piarehiM / jAmAyarA / jAmAyaraM / jAmAyare / jAmAyareNa / jAmAyarohiM / bhAyarA / bhAyaraM / bhAyare / bhAyareNa / bhAyarehiM // 47 // - A sau na vA // 8 / 3 / 48 // Rdantasya sau pare AkAro vA bhavati // piA / jaamaayaa| bhaayaa| kattA / pakSe / piaro / jAmAyaro / bhAyaro / kattAro // 48 // rAjJaH // 8 / 3 / 49 // __rAjJo nalopentyasya AtvaM vA bhavati sau pare // raayaa| he rAyA / pakSe / ANAdeze / rAyANo // he rAyA / he rAyamiti tu zaurasenyAm / evaM he appaM / he appa // 49 // __jas-zas-Dasi-usAM No // 8 / 3 / 50 // .. rAjanzabdAtpareSAM No ityAdezo vA bhavati / / jas / rAyANo ciTThanti / pakSe / raayaa|| zas / rAyANo pencha / pksse| rAyA / rAe // kasi / rAiNo
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-3-56 ] svopajJavRttisahitam raNNo Agao / pakSe / rAyAo / rAyAu / rAyAhi / raayaahinto| raayaa|| Gas / rAiNo raNNo dhaNaM / pakSe / rAyassa // 50 // To NA // 8 / 3 / 51 // rAjanzabdAtparasya TA ityasya NA ityAdezo vA bhavati ||raainnaa / rnnnnaa| pakSe / rAyeNa kayaM // 51 // irjasya No-NA-Dau // 8 // 3 / 52 // rAjanzabdasaMbandhino jakArasya sthAne NoNAGiSu pareSu ikAro vA bhavati // rAiNo ciTThanti peccha Agao dhaNaM vA // rAiNA kayaM / raaimmi| pakSe / rAyANo / raNNo / rAyaNA / rAeNa / rAyammi // 52 // iNamamAmA // 8 / 3 / 53 // rAjanUzabdasaMbandhino jakArasya amAmbhyAM sahitasya sthAne iNam ityAdezo vA bhavati // rAiNaM peccha / rAiNaM dhaNaM / pakSe / rAyaM / raaiinnN||53|| iMdbhisbhyasAmsupi // 8 / 3 / 54 // rAjanazabdasambandhino jakArasya bhisAdiSu parato vA IkAro bhavati // bhis / rAIhi // bhyas / rAIhi / rAIhinto rAIsunto // Am / rAINaM / / sup / rAIsu / pakSe / rAyANehi / ityAdi // 54 // __ Ajasya TA-Ga-si ussu saNANopvaH // 8 / 3 / 55 // rAjanzabdasaMbandhina Aja ityavayavasya TAGasiGassu NA No ityAdezApanneSu pareSu aN vA bhavati // raNNA rAiNA kayaM / raNNo rAiNo Aga o dhaNaM vA // TAGasiGassviti kim / rAyANo cidranti peccha vA // saNANeSviti kim / rAeNa / rAyAo / rAyassa // 55 // puMsyana ANo rAjavacca // 8 / 3 / 56 // pulliGge vartamAnasyAnnantasya sthAne ANa ityAdezo vA bhavati / pakSe / yathAdarzanaM rAjavat kAryaM bhavati // ANAdeze ca 'ataH sejhaiH-(8-3--2) ityAdayaH pravartante / pakSe tu 'rAjJaH' 'jas-zas-Gasi-GasAMNo' (8-3-50) 'ToNA' (8-3-24) 'iNamamAmA' (8-3-53) iti pravartante / /
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ 82 prAkRtavyAkaraNam [ sU. 8-3-57 1 appANo | appANA / appANaM / appANe | appANeNa / appANehi / appANAo / appANAsunto / appANassa / appANANa / appANammi / appANesu / appANa- kayaM / pakSe / rAjavat / appA | appo / he appA / he appa | appANo ciTThanti / appANo peccha / appaNA / appehiM / appANo / appAo / appAu / appAhi / appAhinto / appA | appAsunto // apaNo dhaNaM / appANaM appe | appe | rAyANo / rAyANA / rAyANaM / rAyANe / rAyANeNa / rAyANehiM / rAyANAhinto / rAyANassa / rAyANANaM / rAyANammi | rAyANesu / pakSe / rAyA / ityAdi / evaM juvANo / juvANa - jaNo / juA || bamhANo / bamhA // addhANo | addhA // ukSan / ucchANo / ucchA / gAvANo / gAvA || pUsANo / pUsA || takkhANo / takkhA || muddhANo / muddhA // zvan / sANo / sA || sukarmaNaH pazya / kammANe peccha / niei kaha so sukammANe / pazyati kathaM sa sukarmaNa ityarthaH // puMsIti kim / zarma / sammaM // 56 // 1 / AtmanaSTa Ni NaiA || 8|3|57 || AtmanaH parasyASTAyAH sthAne Ni NaiA ityAdezau vA bhavataH // appaNiya pAuse uvagayammi / appaNiA ya viaDDi khANiA / appaiA / pakSe / appANeNa // 57 // ataH sarvAderDerjasaH / / 8 / 3 / 58 // sarvAderadantAtparasya jasa: Dit e ityAdezo bhavati // savve / anne / je / te / ke / ekke / kayare / iyare / ee // ata iti kim / savvAo riddhIo || jasa iti kim / savvassa // 58 // 1 1 GeH hiMsa-mbhi-tthAH // 8 / 3 / 59 // sarvAderakArAtmarasya Ge: sthAne ssi mmi ttha ete AdezA bhavanti // savva 1 si / savvammi / savvattha || annassi | annambha | annattha || evaM sarvava // ata ityeva / amumma // 59 //
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-3-64 ] svopajJavRttisahitam navAnidame do hiM // 8|3|60 // idam-etadvarjitAtsarvAderadantAtparasya DerhimAdezo vA bhavati // savvahiM / annahiM / kahiM / jahiM / tahiM // bahulAdhikArAt kiMyattadbhayaH striyAmapi / kAhiM / jAhiM / tAhiM // bAhulakAdeva 'kiMyattadosyamAmi' (8-3-33) iti GIrnAsti // pakSe / savvassi / savvammi / savvattha / ityAdi // striyAM tu pakSe / kAe / kIe / jaae| jiie| taae| tIe // idametadvarjanaM kim / imassi / eassi // 60 // 1 83 Amo DesiM // 8 / 3 / 61 // savveoseM / 1 sarvAderakArAntAtparasyAmo DesimityAdezo vA bhavati // annesiM / avaresiM / imesiM / eesiM / jesiM / tesiM / kesiM / pakSe | savvANa | annANa / avarANa / imANa / eANa / jANa / tANa / kANa || bAhulakAt striyAmapi / sarvAsAm / savvesiM // evam annoseM / tAsaM // 61 // kiMtayAM DAsaH // 8 / 3 / 62 / / kiMtadbhayAM parasyAmaH sthAne DAsa ityAdezo vA bhavati // kAsa / tAsa / pakSe / kesiM / tesiM // 62 // kiMyattadbhayo saH // 8 / 3 / 63 // ebhyaH parasya Gasa: sthAne DAsa ityAdezo vA bhavati / ' isa ssa: ' ( 3- 10 ) ityasyApavAdaH / pakSe sopi bhavati // kAsa / kassa / jAsa / jassa / tAsa / tassa // bahulAdhikArAt kiMtadbhayAmAkArAntAbhyAmapi DAsAdezo vA / kasyA dhanam / kAsa dhaNaM // tasyA dhanam / tAsa dhaNaM / pakSe / kAe / tAe // 63 // IndrayaH ssA se || 8 | 3 // 64 // kimAdibhya IdantebhyaH parasya saH sthAne ssA se ityAdezau vA bhavataH / 'TA-chas - DeradAdidedvA tu use ' ( 8-3-29) ityasyApavAdaH / prakSe adAdoSi || kissA | kIse / kIa / kIA / kIi / kIe | jissA +
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAkRtavyAkaraNam [sU. 8-3-65 jIse / jaai / jIA / jIi / jIe // tissAM / tIse / tIa tIA / tIi / tIe // 64 // herDAhe DAlA iA kAle // 8 / 3 / 65 // kiMyattadbhyaH kAlebhidheye De: sthAne Ahe AlA iti Ditau iA iti ca AdezA vA bhavanti / hiMsimmitthAnAmapavAdaH / pakSe tepi bhavanti / kAhe / kAlA / kaiA // jAhe / jAlA / jaiA // tAhe / tAlA / tiaa|| tAlA jAanti guNA jAlA te sahiaehiM gheppanti / / pakSe / kahiM / kassiM / kammi / kattha // 65 // __ // 8 // 3 // 66 // kiMyattadbhayaH parasya DaseH sthAne mhA ityAdezo vA bhavati // kamhA / jamhA / tamhA / pakSe / kAo / jAo / tAo // 66 // tado ddoH|| 8 // 3 // 67 // tadaH parasya Gase? ityAdezo vA bhavati // to / tamhA // 67 // . kimo DiNo-DIsau // 8 // 3 // 68 // kimaH parasya GaseDiNo DIsa ityAdezau vA bhavataH // kiNo / kIsa / kamhA // 68 // - idametatkiM yattadbhayaSTo DiNA / / 8 / 3 / 69 // * ebhyaH sarvAdibhyokArAntebhyaH parasyASTAyAH sthAne Dit iNA ityAdezo vA bhavati // imiNA / imeNa // ediNA / edeNa // kiNA / keNa // jiNA / jeNa // tiNA / teNa // 69 // tado NaH syAdau kvacit // 8 / 3 / 70 // tadaH sthAne syAdau pare Na Adezo bhavati kvacit lakSyAnusAreNa / / NaM peccha / taM pazyetyarthaH // soai a NaM rahuvaI / tamityarthaH // striyAmapi / hatthunnAmia-muhI NaM tiaDA / tAM trijaTetyarthaH // NeNa . maNi tena bhaNitamityarthaH // to geNa kr-al-dviaa| tenetyarthaH // bhANiaMca
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-3-77] svopajJavRttisahitam NAe / tayetyarthaH // jehiM kayaM / taiH kRtamityarthaH // NAhiM kayaM / tAbhiH kRtamityarthaH // 70 // kimaH kastra-tasozca // 8 / 3 / 71 // kimaH ko bhavati syAdau tasozca parayoH // ko / ke| kaM / ke / keNa // tra / kattha // tas / kao / katto / kado // 71 // idama imaH // 8 // 372 / / idamaH syAdau pare ima Adezo bhavati // imo / ime / imaM / ime / imeNa // striyAMmapi / imA // 72 // pu-striyorna vAyamimiA sau // 8 // 3 / 73 // idamzabdasya sau pare ayamiti pulliGge imiA iti strIliGge Adezau vA bhavataH // ahavAyaM kaya-kajjo / imiA vANia-dhUA / pakSe / imo / imA // 73 // siM-ssayorat // 8 / 3 / 74 // idamaH ssi ssa ityetayoH parayorad bhavati vA // assi / assa / pakSe / imAdezopi / imassiM / imassa // bahulAdhikArAdanyatrApi bhavati / ehi / esu / Ahi / ebhiH eSu AbhirityarthaH // 74 // Dermena haH // 8 // 3 / 75 // idamaH kRtemAdezAt parasya : sthAne mena saha ha Adezo vA bhavati / iha / pakSe / imassi / imammi // 75 // na tthaH / / 8 / 3 / 76 // idamaH parasya 'DeH ssi-mmi-tthAH' ( 3-59 ) iti prAptaH tyo na bhavati // iha / imassiM / imammi // 76 // Nom-zasTA-bhisi // 8 / 377 // idamaH sthAne amzasTAbhissu pareSu Na Adezo vA bhavati // NaM peccha / Ne peccha / NeNa / jehiM kayaM / pakSe / imaM / ime / imeNa / imehi // 77 //
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAkRtavyAkaraNam [sU. 8-3-78 ameNam // 8 // 3 // 78 // idamomA sahitasya sthAne iNam ityAdezo vA bhavati // iNaM peccha / pakSe / imaM // 78 // . klIbe syamedamiNamo ca // 8379 // napuMsakaliGge vartamAnasyedamaH myambhyAM sahitasya idam iNamo iNam ca nityamAdezA bhavanti // idaM iNamo iNaM dhaNaM ciTThai peccha vA // 79 // kimaH kiM // 8 // 3 // 8 // ___kimaH klIbe vartamAnasya syambhyAM saha kiM bhavati // kiM kulaM tuha / kiM kiM te paDihAi / / 80 // veda-tadetado GasAmbhyAM se-simau // 8 / 3 / 81 // / idam tad etad ityeteSAM sthAne Gas Am ityetAbhyAM saha yathAsaMkhyaM se, sim ityAdezau vA bhavataH // idam / se sIlam / se guNA / asya zIlaM guNA vetyarthaH // siM ucchAho / eSAm utsAha ityarthaH // tad / se sIlaM / tasya tasyA vetyarthaH // siM guNA / teSAM tAsAM vetyarthaH / etat / se ahi| etasyAhitamityarthaH // siM guNA / siM sIlaM / eteSAM guNAH zIlaM vetyarthaH / pakSe / imassa / imesiM / imANa // tassa / tesiM / tANa / / eass| ee / eANa / idaMtadorAmApi seAdezaM kazcidicchati // 81 // vaitado usasto tAhe // 8 / 3 / 82 // etadaH parasya GaseH sthAne to tAhe ityetAvAdezau vA bhavataH // etto| ettAhe / pakSe / eAo / eAu / eAhi / eAhinto / eaa||82|| tthe ca tasya luk // 8 / 3 / 83 // etadastthe pare cakArAt to tAhe ityetayozca parayostasya lug bhavati / ettha / etto / ettAhe // 83 // ___eradItau mmau vA / / 8 / 3 / 84 // etada ekArasya GyAdeze mmau pare adItau vA bhavataH // ayammi / / Iyammi / pakSe / eammi / / 84 //
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-3-89] svopatravRttisahitam vaiseNamiNamo sinA // 8 / 3 / 85 / / etadaH sinA saha esa iNam iNamo ityAdezA vA bhavanti // savvassa vi esa gaI // savvANa vi patthivANa esa mahI / / esa sahAo citra sasaharassa // esa siraM / iNaM / iNamo / pakSe / eaM / esA / eso // 85 // tadazca taH soklIve // 8 / 3 / 86 // tada etadazca takArasya sau pare aklIbe so bhavati // so puriso / sA mahilA / eso pio| esA muddhA // sAvityeva / te ee dhannA / tAo eAo mhilaao|| aklIva iti kim / taM eaM vaNaM // 86 // vAdaso dasya honodAm // 8 / 3 / 87 // adaso dakArasya sau pare ha Adezo vA bhavati tasmiMzca kRte 'ataH se?' (8-3-2) ityotvaM 'zeSaM saMskRtavat' (8-4-448 ) ityatidezAd 'At' (he0-2-418) ityAp 'klIve svarAnm seH' (8-3-25) iti mazca na bhavati // aha puriso| aha mahilA / aha vaNaM / aha moho paraguNa-lahuayAi / aha Ne hiaeNa hasai mAruya-taNao / asAvasmAn hasatItyarthaH / aha kamala-muhI / pakSe / uttareNa murAdezaH / amU puriso / amU mahilA / amuM vaNaM // 87 / / muH syAdau // 8 // 3 // 88 // ___ adaso dasya syAdau pare murAdezo bhavati // amU puriso / amuNo purisA / amuM vaNaM / amUI vaNAI / amUNi vaNANi / amU mAlA / amUu amUo mAlAo / amuNA / amUhi // Gasi / amUo / amUu / amUhinto // bhyas / amUhinto / amUsunto // Gas / amuNo / amuss| Am / amUNa // Gi / amummi // sup / amUsu / / 88 // mbhAvayeau vA // 8 / 3 / 89 // * adasontyavyaJjanaluki dakAsantasya sthAne DyAdeze mmau parataH aya ia ityAdezau vA bhavataH // ayammi / iammi ! pakSe / amumma // 89 //
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAkRtavyAkaraNam [sU. 8-3-90 yuSmadastaM tuM tuvaM tuha tumaM sinA // 8 / 3 / 90 // yuSmadaH sinA saha taM tuM tuvaM tuha tuma ityete paJcAdezA bhavanti // taM tuM tuvaM tuha tumaM dihro // 90 // bhe tumbhe tujjha tumha tumhe uyhe jasa . 8 / 3 / 91 // yuSmado jasA saha bhe tubbhe tujjha tumha tumhe uvhe ityete SaDAdezA bhavanti // bhe tubbhe tujjha tumha tumhe uvhe ciTThaha / 'bho mhajjhau vA' (3-104 ) iti vacanAt tumhe / tujjhe / evaM cASTarUpyam // 91 // taM tuM tumaM tuvaM tuha tume tue amA // 8 / 3 / 92 // yuSmadomA saha ete saptAdezA bhavanti // taM tuM tumaM tuvaM tuha tume tue vandAmi // 92 // vo tujjha tubbhe tumhe uyhe bhe zasA // 8 / 3 / 93 // yuSmadaH zasA saha ete SaDAdezA bhavanti // vo tujjha tubbhe / 'bbho mhajjhau vA' iti vacanAt tumhe tujjhe tumhe urahe bhe pecchAmi // 93 // bhe di de te tai tae tumaM tumai tumae tume tumAi TA // 8 / 3 / 94 // ___ yuSmadaSTA ityanena saha ete ekAdazAdezA bhavAnta // bhe di de te tai tae tumaM tumai tumae tume tumAi jampiaM // 94 // bhe tubbhehiM ujjhehiM umhehiM tumhehiM uvhehiM bhisA // 8 / 3 / 95 // * yuSmado bhisA saha ete SaDAdazA bhavanti // bhe| tubmehiM / 'bho mhajjhau vA' iti vacanAt tumhahiM tujjhehiM ujjhehiM unhehiM tumhahiM uvhehiM bhuttaM / evaM cASTarUpyam // 95 // tai-tuva-tuma-tuha-tubbhA Gasau // 8 / 3 / 96 // yuSmado Dasau paJcamyekavacane parata ete paJcAdezA bhavanti / Gasestu ttododuhihintoluko yathAprAptameva // taitto / tuvatto / tumatto / tuhatto / tubbhatto / 'bho mhajjhau vA' iti vacanAt tujhatto / tujjhtto|| evaM doduhihintolukSvapyudAhAryam // tatto iti tu tvatta ityasya valope sati // 96 //
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-3-10 svoSajJavRttisahitam tumha tubbha tahinto usinA // 8 / 3 / 97 // yuSmado usinA sahitasya ete traya AdezA bhavanti // tumha tubbha tahinto Agao / 'bbho mhajjhau vA ' iti vacanAt tujha / tujjha / evaM ca paJca rUpANi // 97 // tubbha-tumhorahomhA bhyasi // 8 / 3 / 98 // yuSmado bhyasi parata ete catvAra AdezA bhavanti // bhyasastu yathAprAptameva // tabbhatto / tumhatto / uhatto / uhmatto 'bbhomhajjhauvA' iti vacanAt tumhatto / tujjhatto // evaM doduhihintoSvapyudAhAryam // 98 // tai-tu-te-tumhaM-tuha-tuhaM-tuva-tuma-tume-tumo-tumAi-di-de-i e-tubbhobhovhA GasA / / 8 / 3 / 99 // yuSmado DasA SaSThayekavacanena sahitasya ete aSTAdazAdezA bhavanti / tai / tu / te / tumheM / tuha / tuhaM / tuva / tuma / tume / tumo / tumAi / di / de| i / e / tubbha / ubbha / uyaha dhaNaM // 'bho mha-jjhauvA' iti vacanAt tumha / tujjha / umha / ujjha / evaM ca dvAviMzatI rUpANi // 99 // tu vo bhe tubbha tubbhaM tubmANa tuvANa tumANa tuhANa umhANa AmA // 8 / 3 / 100 // yuSmada AmA sahitasya ete dazAdezA bhavanti // tu / vo / bhe| tubbha / tubbhaM / tubmANa / tuvANa / tumANa / tuhANa / umhANa / 'ktvAsyAdarNa-stro (8-1-27) ityanusvAre tubbhANaM / tuvANaM / tumANaM / tuhANaM / umhANaM // 'bho mha--jjhau vA' iti vacanAt tumha / tujjha / tumheM / tujhaM / tumhANa / tumhANaM / tujjhANa / tujjhANaM dhaNaM / evaM ca trayoviMzatI rUpANi // 100 // tume tumae tumAi tai tae GinA // 8 / 3 / 101 // * yupmado GinA saptamyekavacanena sahitasya ete paJcAdezA bhavanti // tume tumae tumAi tai tae ThiaM // 101 //
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ 90 prAkRtavyAkaraNam tu tuva - tuma - tuha - tubbhA Gau || 8|3|102 || yuSmado Gau parata ete paJcAdezA bhavanti / Gestu yathAprAptameva / tummi / tuvambhi / tumammi / tuhammi / tubbhammi / 'bho mha jjhauvA' iti vacanAt tumhama | tujjhami / ityAdi // 102 // supi // 8 / 3 / 103 // yuSmadaH supi parataH tu-tuva- tuma - tuha-tumA bhavanti // su / ve / tumesu / tuhesu / tubbhesu // 'bho mha-- jjhau vA' iti vacanAt tumhesu / tujjhesu // kecittu supyetvavikalpamicchanti / tanmate tuvasu / tumasu / su / tubbhasu / tumhasu / tujjhasu // tubbhasyAtvamapIcchatyanyaH / tubhAsu | tumhAsu / tujjhAsu // 103 // [ sU. 8-3-102 bbho mha - jjhau vA // 8 / 3 / 104 // yuSmadAdezeSu yo dvirukto bhastasya mha jjha ityetAvAdezau vA bhavataH // pakSe sa evAste / tathaiva codAhRtam // 104 // 1 asmado ma amma ahi hai ahaM ahayaM sinA || 8|3 | 105 // asmadaH sinA saha ete SaDAdezA bhavanti // ajja mmi hAsiA mAmi te // unnama na ammi kuviA / amhi karemi / jeNa haM viddhA / kiM pamhumma ahaM / ahayaM kaya-paNAmo // 105 // aha am aho mo vayaM bhe jasA || 8 | 3 | 106 // asmado jasA saha ete SaDAdezA bhavanti || amha amhe amho mo vayaM bhaNAmo // 106 // mi ammi amha mamha maM mamaM mimaM ahaM amA || 8 | 3 / 107 // asmadomA saha ete dazAdezA bhavanti // Ne NaM mi ammi amha mamha maM mamaM mimaM ahaM peccha // 107 // amhe amha amhaNe zasA / / 8 / 3 / 108 // asmadaH zasA saha ete catvAra AdezA bhavanti || amhe amho amha peccha // 108 //
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8- 3- 115 ] svopajJavRttisahitam 91 mi me mamaM mama mamAi mai mae mayAi Ne TA ||8 / 3 / 109 // asmadaSTA saha ete navAdezA bhavanti // mi me mamaM mamae mamAi mai mae mayAi Ne kayaM / / 109 // amhehi amhAhi amha amhe Ne bhisA / / 8 / 3 / 110 / / asmado bhisA saha ete paJcAdezA bhavanti || amhe amhA mha amhe Ne kayaM // 110 // ma - mama - maha - majjhA Gasau / / 8 / 3 / 111 // asmado sau paJcamyekavacane parata ete catvAra AdezA bhavanti / Dasestu yathAprAptameva // matto mamatto mahatto majjhatto Agao // matto iti tu matta ityasya || evaM do -du-hi- hinto - lakSvapyudAhAryam // 111 // mamAm bhyasi / / 8 / 3 / 112 // yathA asmado bhyasi parato mama amha ityAdezau bhavataH / bhyasastu prAptam || mamatto / amhatto / mamAhinto / amhAhinto / mamAsunto / amhAsunto / mamesunto / amhesunto // 112 // me mai mama maha mahaM majjha majjhaM amha amhaM GasA ||8 / 3 / 113 // asmado GA SaSThayekavacanena sahitasya ete navAdezA bhavanti || me mai mama maha mahaM majjha majjhaM amha amhaM dhaNaM // 113 // Ne No majjha amha amhaM amhe amho amhANa mamANa mahANa majjhANa AmA / / 8 / 2 / 114 // asmada AmA sahitasya ete ekAdazAdezA bhavanti // Ne No majjha amha amhaM amhe amho amhANa mamANa mahANa majjhANaM dhaNaM || ' ktvAsyAderNa svorvA' (8-1-27) ityanusvAre / amhANaM / mamANaM / mahANaM / majjhANaM / evaM ca paJcadaza rUpANi // 114 // mi mai mamAi mae me GinA || 8 | 3 | 115 // asmado GinA sahitasya ete paJcAdezA bhavanti // mi mai mamAi mae ma Thi / / 115 //
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAkRtavyAkaraNam [sU. 8-3-116 . amha-mama-maha-majjhA // 8 / 3 / 116 // asmado Gau parata ete catvAra AdezA bhavanti / Destu yathAprAptam // amhammi mamammi maha mmi majjhammi ThiaM // 116 // supi // 8 / 3 / 117 // - asmadaH supi pare amhAdayazcatvAra AdezA bhavanti // amhesu / mamesu / mahesu majjhesu / etvavikalpamate tu / amhasu / mamasu / mahasu / majjhasu // amhasyAtvamapIcchatyanyaH / amhAsu // 117 // trestI tRtIyAdau // 8 / 3 / 118 // treH sthAne tI ityAdezo bhavati tRtIyAdau // tIhiM kayaM / tIhinto Agao / tiNhaM dhaNaM / tIsu ThiaM // 118 // dverdo ve // 8 / 3 / 119 // dvizabdasya tRtIyAdau do ve ityAdezau bhavataH // dohi vehi kayaM / 'dohinto vehinto Agao / doNhaM veNhaM dhaNaM / dosu vesu ThiaM // 119 // duve doNi veNNi ca jas-zasA // 8 / 3 / 120 // jas-zasbhyAM sahitasya dveH sthAne duve doNNiA veNNi ityete do ve ityetau ca AdezA bhavanti / duve doNNi veNNi do ve ThiA peccha vA / 'vhasvaH saMyoge' (8-1-84) iti hrasvatve duNNi viNNi // 120 // stiNNiH // 8 / 3 / 121 // jas-zasbhyAM sahitasya treH sthAne tiNNi ityAdezo bhavati // tiNNi ThiA peccha vA // 121 // caturazcattAro cauro cattAri // 8 / 3 / 122 // caturazabdasya jas-zasbhyAM saha cattAro cauro cattAri ityete AdezA bhavanti // cattAro / cauro / cattAri ciTThanti peccha vA // 122 // saMkhyAyA Amo graha haM // 8 / 3 / 123 // . saMkhyAzabdAtparasyAmo ha haM. ityAdezau bhavataH // doNha / tiNha / cauNha / paJcaNha / chaNha / sattaNha / aTThaNha // evaM doNhaM / tiNhaM /
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-3-124 ] svopajJavRttisahitam 93 cauNhaM / paMcaNhaM chaNhaM / sattaNhaM / ahaM / navahaM dasahaM / paNNarasahaM divasANaM / aTThArasahaM samaNa - sAhasINaM // katInAm / ihaM // bahulAdhikArAd viMzatyAderna bhavati // 123 // zeSedantavat // 8 / 3 / 124 // upayuktAdanyaH zeSastatra syAdividhiradantavadatidizyate / yeSvAkArAdyanteSu pUrva kAryANi noktAni teSu 'jas - zasoluk' ( 8- 3-4 ) ityAdIni adantAdhikAravihitAni kAryANi bhavantItyarthaH / / tatra 'jaszasoluk' ityetatkAryAtidezaH / mAlA girI gurU sahI bahU rehanti paccha vA // 'amosya' (8-3-5) ityetatkAryAtidezaH / giriM guruM sahiM bahuM gAmaNiM khalapuM peccha / / 'TA-AmorNaH' (8-3-6) ityetatkAryAtidezaH / hAhANa kayaM / mAlANa girINa gurUNa sahINa vahUNa dhaNaM / TAyAstu / 'TANA ' (8-3-24 ) // 'TA-Gas-DeradAdidedvA tu GaseH' (8-3-29) iti vidhiruktaH // 'bhiso hi hi hiM' (8-3-7) ityetatkAryAtidezaH / mAlAhi girIhi gurUhi sahI hi vahUhi kayaM / evaM sAnunAsikAnusvArayorapi / / ' Gases to-do - hi - hinto-lukaH ' ( 8-3-8 ) ityetatkAryAtidezaH / mAlAo / mAlAu / mAlAhinto // buddhIo | buddhIu / buddhI hito || gheo / gheNUu / gheNUhinto Agao / halukau tu pratiSetsyete (8-3-127, 126. ) ' bhyas to do du hi hinto sunto' ( 8- 3 - 9 ) ityetatkAryAtidezaH / mAlAhinto / mAlAsunto / histu niSetsyate ( 8-3-127 ) / evaM girIhinto / ityAdi || 'GasaH ssaH " ( 8-3 - 10 ) ityetatkAryAtidezaH / girissa / gurussa / dahissa | mahussa // striyAM tu ' TA - Gas - De : 0 ( 8-3 - 29 ) ityAdyuktam // 'De mmi De : ' ( 8-3 - 11 ) ityetatkAryAtidezaH / girimmi / gurum / hamma / mahumma / Destu niSetsyate ( 8-3 - 128 ) / striyAM tu 'TA- Gas - Ga: 0 - De : 0 ' ( 8-3-29 ) ityAdyuktam // ' jas-zas - Gasi - to- do- dvAmi dIrghaH ' ( 8-3 - 12 ) ityetakAryAtidezaH / girI gurU "
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94 prAkRtavyAkaraNam [ sU. 8-3-125 ciTThanti / girIo gurUo Agao / girINa gurUNa dhaNaM || 'bhyasi vA ' (8-3-13) ityetatkAryAtidezo na pravartate 'iduto dIrghaH' (8-3-16) iti nityaM vidhAnAt // ' TANa - zasyet ' ( 8-3-14) 'bhirabhyassupi ' (8-3-15) ityetatkAryAtidezastu niSetsyate (8-3- 129) // 124 // na dIrghe No // 8 / 3 / 125 / / idudantayorarthAjjas-zasGasyAdeze No ityasmin parato dIrgho na bhavati / / aggiNo / vAuNo / / No iti kim / aggI / aggIo // 125 // Gaserluk / / 8 / 3 / 126 / / I AkArAntAdibhyodantavatprApto serlug na bhavati || mAlatto / mAlAo / mAlAu / mAlAhinto Agao / / evaM aggIo / vAUo / ityAdi // 126 // bhyasazva hiH / / 8 / 3 // 127 // AkArAntAdibhyodantavatprApto bhyaso Gaseca hirna bhavati || mAlAhinto / mAlAsunto / evaM aggIhinto / ityAdi || mAlAo / mAlAu / mAlAhinto // evam aggIo / ityAdi // 127 // DerDeH / / 8 / 3 / 128 // AkArAntAdibhyodantavatprApto DerDe na bhavati // aggimi / vAummi / dahamma / mahumi // 128 // et / / 8 / 3 / / 129 / / AkArAntAdInAmarthAt TAzabhisbhyassupsu paratodantavad evaM na bhavati || hAhANa kayaM // mAlAo peccha || mAlAhi kayaM // mAlAhinto / to Aga || mAlAsu ThiaM // evaM aggiNo / vAuNo / ityAdi // 129 // / 3 / 130 // dvivacanasya bahuvacanam // sarvAsAM vibhaktInAM syAdInAM tyAdInAM ca dvivacanasya sthAne bahuvacanaM bhavati // doNi kuNanti / duve kuNanti / dohiM / dohinto / dosunto / do / hatthA / pAyA / zraNayA / nayaNA // 130 //
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-3-136 ] svopajJavRttisahitam 95 caturthyAH SaSThI // 8 / 3 / 131 // caturthyA: sthAne SaSThI bhavati || muNissa | muNINa dei || namo devarasa | devA // 131 // / 3 / 132 // tAdarvA // tAdarthyavihitasya Gezcaturthyekavacanasya sthAne SaSThI vA bhavati || devassa devAya / devArthamityarthaH // Geriti kim / devANa // 132 // 1 1 vadhADDAiva vA / / 8 / 3 / 133 // vadhazabdAtparasya tAdarthyaGerDid AiH SaSThI ca vA bhavati // bahAI vahassa vahAya / vadhArthamityarthaH // 133 // kvacid dvitIyAdeH || 8 | 3 | 134 // dvitIyAdInAM vibhaktInAM sthAne SaSThI bhavati kvacit // sImA rassa vande / tissA muhassa bharimoM / atra dvitIyAyAH SaSThI // dhaNasya lo | dhanena labdha ityarthaH / cirassa mukkA / cireNa muktetyarthaH / tesimeamaNAiNNaM / tairetadanAcaritam / atra tRtIyAyAH // corassa bI / corAhibhatItyarthaH / iarAI jANa lahuakhkharAI pAyantimilla - sahiANa / pAdAntena sahitebhya itarANIti / atra paJcamyAH // piTThIe kesa - bhAro | atra - saptamyAH // 134 // dvitIyA - tRtIyayoH saptamI / / 8 / 3 / 135 // dvitIyatRtIyayoH sthAne kvacit saptamI bhavati || gAme vasAmi / nayare na jAmi / atra dvitIyAyAH || mai vevirIe maliAI || tisu tesu alaMkiA puhavI / atra tRtIyAyAH // 135 // paJcamyAstRtIyA ca // 8 / 3 / 136 / / paJcamyAH sthAne kvacit tRtIyAsaptamyau bhavataH // coreNa bIhai / corAdvitItyarthaH // anteure ramiumAgao rAyA / antaHpurAd rantvAgata ityarthaH // 136 //
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ 96 prAkRtavyAkaraNam [sU. 8-3-137 saptamyA dvitIyA // 8 / 3 / 137 // * saptamyAH sthAne kvacida dvitIyA bhavati // vijjujjoyaM bharai rattiM // ArSe tRtIyApi dRzyate / teNaM kAleNaM / teNaM samaeNaM / tasmin kAle / tasmin samaye ityarthaH // prathamAyA api dvitIyA dRzyate / cauvIsaM pi jiNavarA / caturviMzatirapi jinavarA ityarthaH // 137 // kyaDoryaluk // 8 / 3 / 138 // kyaDantasya-kyakSantasya vA sambandhino yasya lug bhavati // garuAi / garuAai / agururgururbhavati gururivAcarati vetyarthaH // kyaG / damadamAi / damadamAa6 // lohiAi / lohiAai // 138 // tyAdInAmAdyatrayasyAdyasyececau // 8 / 3 / 139 // tyAdInAM vibhaktInAM parasmaipadAnAmAtmanepadAnAM ca saMbandhinaH prathamatrayasya yadAdyayaM vacanaM tasya sthAne ic ec ityetAvAdezau bhavataH // hasai / hasae / vevai / vevae / cakArau ' icecaH' (8-4-318 ) ityatra vizeSaNArthoM // 139 // dvitIyasya si se // 8 / 3 / 140 // tyAdInAM parasmaipadAnAmAtmanepadAnAM ca dvitIyasya trayasya sambandhina Adyavacanasya sthAne si se ityetAvAdezau bhavataH // hasasi / hasase / vevasi / vevase // 140 // tRtIyasya miH // 8 / 3 / 141 // tyAdInAM parasmaipadAnAmAtmanepadAnAM ca tRtIyasya trayasyAdyasya vacanasya sthAne mirAdezo bhavati // hasAmi / vevAmi // bahulAdhikArAd miveH sthAnIyasya merikAralopazca // bahu-jANaya rUsiuM sakkaM / zaknomItyarthaH // na maraM / na mriye ityarthaH // 141 // bahuSvAdyasya nti nte ire // 8 / 3 / 142 // tyAdInAM parasmaipadAnAmAtmanepadAnAmAdyatrayasambandhino bahuSu vartamAnasya vacanasya sthAne nti nte ire ityAdezA bhavanti // hasanti / vevanti / hasi
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-3-147] svopajJavRttisahitam janti / ramijjanti / majjante khe mehA // bIhante rakkhasANaM ca // uppajante kai-hiaya-sAyare kavva-rayaNAI // doNNi vi na pahuppire bAhU / na prabhavata ityarthaH // vicchuhire / vikSubhyantItyarthaH // kvacid re ekatvepi / sUsaire gAma-cikkhallo / zupyatItyarthaH // 142 // madhyamasyetthA-hacau // 8 / 3 / 143 // tyAdInAM parasmaipadAtmanepadAnAM madhyamasya trayasya bahuSu vartamAnasya sthAne ityA hac ityetAvAdezau bhavataH // hasitthA / hasaha / vevitthA / vecaha // bAhulakAditthAnyatrApi / yadyatte rocate / jaM jaM te roitthA / hac iti cakAraH 'iha-hacorhasya' (8-4-268) ityatra vizeSaNArthaH // 143 // tRtIyasya mo-mu-maaH|| 8 / 3 / 144 // ___ tyAdInAM parasmaipadAtmanepadAnAM tRtIyasya trayasya sambandhino bahuSu vartamAnasya vacanasya sthAne mo mu ma ityete AdezA bhavanti // hasAmo / hasAmu / hasAma / tuvarAmo / tuvarAmu / tuvarAma // 144 // __ ata evaica se // 8 / 3 / 145 // tyAdeH sthAne yau ec se ityetAvAdezAvuktau tAvakArAntAdeva bhavato nAnyasmAt // hasae / hasase // tuvarae / tuvarase // karae / karase // ata iti kim / ThAi / ThAsi // vasuAi / vasuAsi // hoi / hosi / evakArokArAntAd eca se eva bhavata iti viparItAvadhAraNaniSedhArthaH / tenAkArAntAd ic si ityetAvapi siddhau // hasai / hasasi // vevai / vevasi // 145 // sinAsteH siH|| 8 / 3 / 146 // sinA dvitIyatrikAdezena saha asteH sirAdezo bhavati // niTTharo jaM si|| sineti kim / seAdeze sati asthi tumaM // 146 // mi-mo-maihi-mho-mhA vA / / 8 / 3 / 147 // asterdhAtoH sthAne mi mo ma ityAdezaiH saha yathAsaMkhyaM mhi mho mha ityAdezA vA bhavanti // esa mhi / eSosmItyarthaH // gaya mho / gaya mha /
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAkRtavyAkaraNam [ sU. 8-3-147 mukArasyAgrahaNAdaprayoga evaM tasyetyavasIyate / pakSe asthi ahaM / asthi aho || atha amho // nanu ca siddhAvasthAyAM 'pakSma-zma-Sma - sma - mhAM mhaH' ( 8-2-74 ) ityanena mhAdeze ho iti sidhyati / satyam / kiM tu vibhakti vidhau prAyaH sAdhyamAnAvasthAGgIkriyate / anyathA vaccheNa / vacchesu / savve / je / te / ke ityAdyarthaM sUtrANyanArambhaNIyAni syuH // 147 // asthistyAdinA / / 8 / 3 / 148 // 1 1 1 asteH sthAne tyAdibhiH saha asthi ityAdezo bhavati || asthi so / atthi te / asthi tumaM / asthi tumhe / asthi ahaM / asthi amhe // 148 // radedAvAve || 8 | 3 | 149 // NeH sthAne at et Ava Ave ete catvAra AdezA bhavanti // darisaI / kAre / karAvai / karAve || hAse / hasAva | hasAvei || uvasAmei / uvasamAvai / uvasamAveI || bahulAdhikArAt kvacidennAsti / jANAvei || kvacid Ave nAsti / pAei / bhAve // 149 // 98 gurava / / 8 / 3 / 150 / / 1 gurvAderNeH sthAne avi ityAdezo vA bhavati || zoSitam / sosaviaM / sosiaM || toSitam / tosaviaM / tosiaM // 150 // 1 1 merADo vA // 8 / 3 / 151 / / bhrameH parasya NerADa Adezo vA bhavati // bhamADai | bhADe | pakSe | bhAmei / bhamAvai / bhamAvei // 151 // lugAvI kta-bhAva- karmasu / / 8 / 3 / 152 // NeH sthAne luk Avi ityAdezau bhavataH kte bhAvakarmavihite ca pratyaye parataH // kAriaM karAviaM // hAsiaM / hasAviaM // khAmiaM / khamAviaM || bhAvakarmaNoH / kArIAi / karAvIai / kArijjai / karAvijjai / hAsIai | hasAvIai / hAsijjai / hasAvijjai // 152 // adechukyAderata AH || 8 | 3 / 153 / / dellopeSu kRteSu AderakArasya A bhavati // ati / pADai | mArai ||
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-3-157 ] svopajJavRttisahitam 99 eti / kArei / khAmei || luki / kAriaM / khAmiaM / kArIAi / qhAmIai / kArijjai / khAmijjai / adelukIti kim / karAviaM / karAvI ai | karAvijjai || Aderiti kim / saMgAmei / iha vyavahitasya mA bhUt // kAriaM / ihAntyasya mA bhUt / ata iti kim | dUsei // kecittu AveAvyAdezayorapyAderata Atvamicchanti / kArAvei / hAsAvio jo sAmalIe // 153 // mauvA || 8 | 3 | 154 // a A iti vartate / adantAddhAto pare ata AtvaM vA bhavati // sAmi / sami || jANAmi / jANami / lihAmi lihami || ata ityeva / homi // 154 // icca mo- mu- me vA // 8 / 3 / 155 // akArAntAddhAtoH pareSu momumeSu ata itvaM cakArAd AtvaM ca vA bhavataH // bhaNimo bhaNAmo / bhaNimu bhaNAmu / bhaNima bhaNAma | pakSe | bhaMNamo / bhaNamu / bhaNama || 'vartamAnA - paJcamI - zatRSu vA' ( 8-3-158 ) ityetve tu bhaNemo / bhaNemu / bhaNema // ata ityeva / ThAmo / homo // 155 // kte / / 8 / 3 / 156 1 te paratata ittvaM bhavati // hasiaM / paDhiaM naviaM / hAsiaM / ghADhiaM || gayaM nayamityAdi tu siddhAvasthApekSaNAt / ata ityeva / jhAyaM / luaM / hUaM // 156 // ecca ktvA tum-tavya - - bhaviSyatsu // 8 / 3 / 157 // ktvAtumtavyeSu bhaviSyatkAlavihite ca pratyaye paratota ekArazcakArAdikArazca bhavati / / ktvA / haseUNa / hasiUNa || tum : tavya / haseavvaM / hasiavvaM // bhaviSyat / hasehi ityeva / kAU // 157 // I haseuM / hasiuM // hasihii || ata
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAkRtavyAkaraNam [sU. 8-3-158 vartamAnA-paJcamI-zatRSu vA // 8 / 3 / 158 // vartamAnApaJcamIzatRSu parata akAramya sthAne ekAro vA bhavati // vartamAnA / hasei hasai / hasema hasima / hasemu hasinu // paJcamI / haseu hasau / suNeu suNau // zatR / hasento hasanto // kvacinna bhavati / jyi|| kvacidAtvamapi / suNAu // 158 // jA-je // 8 / 3 / 159 // * jA jja ityAdezayoH parayorakArasya ekAro bhavati // hasejjA / haseja // ata ityeva / hojjA / hoja // 159 // Ia-ijo kyasya // 8 / 3 / 160 // cijiprabhRtInAM bhAvakarmavidhi vakSyAmaH / yeSAM tu na vakSyate teSAM saMskRtAtidezAtprAtasya kyasya sthAne Ia ija ityetAvAdezau bhavataH // hsiiai| hasijjai / hasIanto / hasijjanto / hasIamANo / hasijjamANo / paDhIai / paDhijjai / hoIai / hoijjai // bahulAdhikArAt kvacit kyopi vikalpena bhavati / mae navejja mae navijjejja / teNa lahejja / teNa lahijjejja / teNa acchejja / teNa acchijjejja / teNa acchIai // 160 // ____ dRzi-vacerDIsa-DuccaM // 8 / 3 / 161 // dRzervacezca parasya kyasya sthAne yathAsaMkhyaM DIsa Ducca ityAdezau bhvtH| IaijjApavAdaH // dIsa: vuccai // 161 // sI hI hIa bhUtArthasya // 8 / 3 / 162 // bhUtethe vihitodyatanyAdiH pratyayo bhUtArthaH tasya sthAne sI hI hIa ityAdezA bhavanti / / uttaratra vyaJjanAdIavidhAnAt svarAntAdevAyaM vidhiH // kAsI / kAhI / kAhIa / akArSIt / akarot / cakAra vetyarthaH / evaM ThAsI / ThAhI / ThAhIa // ArSe / devindo iNamabbavI ityAdI siddhAvasthAzrayaNAt hyastyanyAH prayogaH // 162 // ___vyaJjanAdIH // 8 / 3 / 163 // vyaJjanAddhAtoH parasya bhUtArthasyAdyatanyAdipratyayasya Ia ityAdezo bhvti||
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-3-169 ] svopajJavRttisahitam 101 huvIa / abhUt / abhavat / babhUvetyarthaH // evaM acchIa / AsiSTa / Asta / AsAMcakre vA // geNhIa / agrahIt / agRNhAt / jagrAha vA // 163 // tenAsterAsyasI || 8 | 3 / 164 // asterdhAtostena bhUtArthena pratyayena saha Asi ahesi ityAdezau bhavataH // Asi so tuma ahaM vA / je Asi / ye AsannityarthaH / evaM ahesi // 164 // jjAtsaptamyA iva / / 8 / 3 / 165 / / saptamyAdezAt jjAtpara iva prayoktavyaH // bhavet / hojjai / hojja // 165 // bhaviSyati hirAdiH // 8 / 3 / 166 // bhaviSyadarthe vihite pratyaye pare tasyaivAdirhiH prayoktavyaH // hohi / bhaviSyati bhavitA vetyarthaH // evaM hohinti / hohisi / hohitthA / hasihi / kAhi // 166 // mi - mo- mu- messA hA na vA / / 8 / 3 / 167 // bhaviSyatyarthe mimomumeSu tRtIyatrikAdezeSu pareSu teSAmevAdI ssA hA -ityetau vA prayoktavyau / herapavAdau // pakSe hirapi // hossAmi hohAmi / hossAmo hohAmo / hossAmu hohAmu / hossAma hohA || pakSe | hohimi / hohimo / hohimu / hohima || kvacittu hA na bhavati / hasissAmo / -hasihimo // 167 // I mo - mu-mAnAM hissA hitthA / / 8 / 3 / 168 / / dhAtoH parau bhaviSyati kAle momumAnAM sthAne hissA hitthA ityetau vA prayoktavyau || hohissA / hohitthA / hasihissA / hasihitthA / pakSe / hoho / hossamo / hohAmo / ityAdi // 168 // meH ssaM / 8 / 3 / 169 // dhAtoH paro bhaviSyati kAle myAdezasya sthAne ssaM vA prayoktavyaH // hossaM / hasissaM / kittaissaM / pakSe / hohimi / hossAmi / hohAmi / kittaihimi // 169 //
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 prAkRtavyAkaraNam [sU. 8-3-170 kR-do haiM // 8 / 3 / 170 // karoterdadAtezca paro bhaviSyati vihitasya myAdezasya sthAne haM vA pryoktvyH|| kAhaM / dAhaM / kariSyAmi dAsyAmItyarthaH // pakSe / kAhimi / dAhimi / ityAdi // 170 // zru-gami-rudi-vidi-dRzi- muci-vaci-chidi-bhidi-bhujAM socchaM gacchaM rocchaM vecchaM dacchaM mocchaM vocchaM checchaM bhecchaM bhocchN|| 8 / 3 / 171 // vAdInAM dhAtanAM bhaviSyadvihitamyantAnAM sthAne socchamityAdayo nipAtyante // socchaM / zroSyAmi // gacchaM / gamiSyAmi // saMgacchaM / saMgaMsye / / rocchaM / rodiSyAmi // vida jJAne / vecchaM / vediSyAmi // dacchaM drakSyAmi // mocchaM / mokSyAmi / vocchaM / vakSyAmi // checchaM / chetsyAmi // bhecchN| bhetsyAmi // bhocchaM / bhokSye // 171 // socchAdaya ijAdiSu hiluk ca vA // 8 // 3 // 172 // vAdInAM sthAne ijAdiSu bhaviSyadAdezeSu yathAsaMkhyaM socchAdayo bhavanti / te evAdezA antyasvarAdyavayavavarjA ityarthaH / hiluk ca kA bhavati // socchii / pakSe / socchihii / evaM socchinti / socchihinti / socchisi / socchihisi / socchitthA / socchihitthA / socchiha / socchihiha / socchimi / socchihimi / socchissAmi / socchihAmi / socchissaM / socchaM / socchimo / socchihimo / socchissAmo / socchihAmo / socchihissA / socchihitthA / evaM mumayorapi / gacchii / gacchihii / gacchinti / gacchihinti / gacchisi / gacchihisi / gacchitthA / gacchihitthA / gacchiha / gacchihiha / gacchimi / gacchihimi / gacchissAmi / gacchihAmi / gacchissaM / gacchaM / gacchimo / gcchihimo| gacchissAmo / gacchihAmo / gacchihissA / gacchihitthA / evaM mumayorapi // evaM rudAdInAmapyudAhAryam // 172 / / __ dusu mu vidhyAdiSvekasmiMstrayANAm // 8 / 3 / 173 / / vidhyAdiSvartheSatpannAnAmekatverthe vartamAnAnAM trayANAmapi trikANAM sthAne
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-3-178 ] svopajJavRttisahitam yathAsaMkhyaM du su mu ityete AdezA bhavanti // hasau sA / hasasu tumaM / hasAmu ahaM // pecchau / pecchasu / pecchAmu // dakAroccAraNaM bhASAntarArtham // 173 // sohirvA // 8 // 3 // 174 // pUrvasUtravihitasya soH sthAne hirAdezo vA bhavati // dehi desu // 174 // ata ijasvijahIje-luko vA // 8 // 3 / 175 // akArAtparasya soH ijjasu ijjahi ijje ityete luk ca AdezA vA bhavanti // hasejjasu / hasejjahi / hasejje / hasa / pakSe / hasasu // ata iti kim / hosu / ThAhi // 175 // bahuSu ntu ha mo // 8 // 3 // 176 // vidhyAdiSUtpannAnAM bahupvartheSu vartamAnAnAM trayANAM trikANAM sthAne yathAsaMkhyaM ntu ha mo ityete AdezA bhavanti // ntu / hasantu / hasantu haseyurvA // ha / hasaha / hasata / haseta vA // mo| hasAmo / hasAma / hasema vA // evaM tuvarantu / tuvaraha / tuvarAmo // 176 // vartamAnA-bhaviSyantyozca ja jjA vA // 8 / 3 / 177 // vartamAnAyA bhaviSyantyAzca vidhyAdiSu ca vihitasya pratyayasya sthAne jja jjA ityetAvAdezau vA bhavataH // pakSe yathAprAptam // vrtmaanaa| hasejja / hasejjA / paDhejja / paDhejjA / suNejja / suNejjA // pakSe / paDhihii // vidhyAdiSu / hasejja / hasijjA / hasatu / hasevA ityarthaH / pakSe / hasau // evaM sarvatra / yathA tRtIyatraye / aivAejjA / aivAyAvejjA / na samaNujANAmi / na samaNujANejjA vA // anye tvanyAsAmapIcchanti / hojja / bhavati / bhavet / bhavatu / abhavat / abhUt / babhUva / bhUyAt / bhavitA / bhaviSyati / abhaviSyadvetyarthaH // 177 // madhye ca svarAntAdvA // 8 / 3 / 178 // svarAntAddhAtoH prakRtipratyayayormadhye cakArAtpratyayAnAM ca sthAne jja jjA ityetau vA bhavataH vartamAnAbhaviSyantyorvighyAdiSu ca // vartamAnA / hojjai /
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 prAkRtavyAkaraNam [sU. 8-3-178 , hojAi / hojja / hojjA / pakSe / hoi // evaM hojjasi / hojja / hojjA / hosi / ityAdi / bhaviSyantI / hojjahii / hojjAhii / hojja / hojjA / pakSe / hohii // evaM hojjahisi / hojjAhisi / hojja / hojjA / hohisi / hojjahimi / hojjAhimi / hojjassAmi / hojjahAmi / hojjassaM / hojja / hojjA / ityAdi // vidhyAdiSu / hojjau / hojjAu / hojja / hojjA / bhavatu bhavedvetyarthaH / pakSe / hou / svarAntAditi kim / hasejja / hasejjA / tuvarejja / tuvarejjA // 178 // kriyAtipatteH // 8 / 3 / 179 // kriyAtipatteH sthAne jjajjAvAdezau bhavataH // hojja / hojjA / abhaviSyadityarthaH / jai hojja vaNNaNijjo // 179 // nta-mANau / / 8 / 3 / 180 // - kriyAtipatteH sthAne ntamANau Adezau bhavataH // honto / homANo / abhaviSyadityarthaH // hariNa-TThANe hariNaGka jai si hariNAhivaM nivesanto / na sahanto cia to rAhuparihavaM se jiantassa // 180 // . shtraanshH|| 8 / 3 / 181 // zatRAnaz ityetayoH pratyekaM nta mANa ityetAvAdezau bhavataH // zatR / hasanto hasamANo // Anaz / vevanto vevamANo // 181 // I ca striyAm // 8 / 3 / 182 // . striyAM vartamAnayoH zatrAnazoH sthAne I cakArAt ntamANau ca bhavanti / hasaI / hasantI / hasamANI / vevaI / vevantI / vevamANI // 182 // .. ityAcAryazrIhemacandraviracitAyAM siddhahemacandrAbhidhAnasvopajJazabdAnu zAsanavRttoM aSTamasyAdhyAyasya tRtIyaH pAdaH // UvaM svarganiketanAdapi tale pAtAlamUlAdapi / tvatkIrtirdhamati kSitIzvaramaNe pAre payodherapi / tenAsyAH pramadAsvabhAvasulabhairuccAvacaizcApalaiste vAcaMyamavRttayopi munayo maunavrataM tyAjitAH // 1 // . . . . . . . .sarvavide namaH //
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ svopajJavRttisahitam ahaM // idito / / 8 / 4 / 1 // sUtre ye idito dhAtavo vakSyante teSAM ye AdezAste vikalpena bhavantIti ceditavyam / tatraiva codAharipyate // 1 // sU, 8-4-6 ] 105 kathervajjara-pajjaroppAla- pisuNa- saGgha bolla - cava- jampasIsa-sAhAH || 8|4|2|| katherdhAtorvajjarAdayo dazAdezA vA bhavanti // vajjarai / pajjarai / uppAlai / pisuNai / saGghai / bollai / cavai / jampai / sIsai | sAhai || ubbukkai iti tUtpUrvasya bukka bhASaNe ityasya / pakSe / kahai // ete cAnyairdezISu paThitA api asmAbhirdhAtvAdezIkRtA vividheSu pratyayeSu pratiSThantA. miti // tathA ca / vajjario kathitaH / vajjariUNa kathayitvA / vajjaraNaM kathanam / vajrjaranto kathayan / vajjariavvaM kathayitavyamiti rUpasahasrANi sidhyanti / saMskRtadhAtuvacca pratyayalopAgamAdividhiH // 2 // duHkhe NivvaraH / / 8 / 4 / 3 // duHkhaviSayasya katherNivvara ityAdezo vA bhavati // Nivvara | duHkhaM kathayatItyarthaH // 3 // jugupserjhaNa- duguccha - duguJchAH // 8 / 4 / 4 // jugupserete traya AdezA vA bhavanti // jhuNai / dugucchai / duguJchai / pakSe / jugucchai || galope / duucchai / duuJchai / juucchai // 4 // bubhukSi- vIjyorNIrava - vojjau || 8|4|5|| bubhukSerAcAravivantasya ca vIjeryathAsaMkhyametAvAdezau vA fieas | bahukkha / vojjai / vIjai // 5 // bhavataH // yA - gorjhA - gau || 8|4|6 // anayoryathAsaMkhyaM jhAM gA ityAdezau bhavataH // jhAi / jhAai / 'NijjhAi / NijjhAai / nipUrvo darzanArthaH / gAi / gAyai | jhANaM / gANaM / / 6 / /
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-4-25] svopajJavRttisahitam 107 uDhio / paTThAvio / uTThAvio / thakkai / ciTThai / ciTThiUNa / nirappar3a bahulAdhikArAt kvacinna bhavati / thiaM / thANaM / patthio / utthio thAUNa // 16 // udaSTha-kukkurau // 8 / 4 / 17 // udaH parasya tiSThateH Tha kukkura ityAdezau bhavataH // utttti| ukkukkurai // 17 // ___ mlervA-pavvAyau // 8 / 4 / 18 // mlAyatervA pavvAya ityAdezau vA bhavataH // vaai| pavvAyai / milaai||18|| nirmo nimmANa-nimmavau // 8 / 4 / 19 / / nirvasya mimItaretAvAdezau bhavataH // nimmANai / nimmavai // 19 // kSeNijjharo vA // 8 / 4 / 20 // kSayateNijjhara ityAdezo vA bhavati // Nijjharai / pakSe / jhijjai // 20 // __ chadeNairNama-nUma-sannuma-DhakkaumbAla-pavvAlAH // 8 / 4 / 21 // chaderNyantasya ete SaDAdezA vA bhavanti // Numai / nUmai / Natve NUmaI / sannumai / Dhakkai / omvAlai / pavvAlai / chAyai // 21 // nitripatyorNihoDaH // 8 / 4 / 22 // nivRgaH patezca Nyantasya NihoDa ityAdezo vA bhavati // NihoDai pakSe / nivArei / pADei // 22 // dRGo dumaH // 8 // 4 // 23 // dUDo Nyantasya dUma ityAdezo bhavati // dUmei majjha hiayaM // 23 // dhavalerdumaH // 8 / 4 / 24 // dhavalayateya'ntasya dumAdezo vA bhavati // dumai / dhavalai // 'svarANasvarA' (bahulam ) (8-4-238 ) iti dIrghatvamapi / dUmiaM / dhavalita!! mityarthaH // 24 // - tulerohaamH|| 8 / 4 / / tulerNyantasya ohAma ityAdezo vA bhavati // ohAmai / tulai // 25 //
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 prAkRtavyAkaraNam [sU. 8-4-26 - viricaroluNDolluNDa-palhatthAH // 8 / 4 / 26 // 1. viracayaterNyantasya oluNDAdayastraya AdezA vA bhavanti // oluNDai / ullaNDai / palhatthai / vireai // 26 // taDerAhoDa-vihoDau // 8 / 4 / 27 // taDerNyantasya etAvAdezau vA bhavataH // AhoDai / vihoDai / pakSe / tADei // 27 // mizre-sAla-melavau // 8 / 4 / 28 // ' mizrayaterNyantasya vIsAla melava ityAdezau vA bhavataH // vIsAlai / melavai / missai // 28 // uleguNThaH // 8 / 4 / 29 // udhdUlerNyantasya guNTha ityAdezo vA bhavati // guNThai / pakSe / uthUlei // 29 // bhramestAliaNTa-tamADau // 8 / 4 / 30 // bhramayaterNyantasya tAliaNTa tamADa ityAdezau vA bhavataH // taalianntti| tamADai / bhAmei / bhamADe / bhamAvei // 30 // nazerviuDa-nAsava-hArava-vippagAla- plaavaaH|| 8 / 4 / 31 // nazerNyantasya ete paJcAdezA vA bhavanti // viuDai / nAsavai / hAravai / vippagAlai / palAvai / pakSe / nAsai // 31 // dRzerdAva-daMsa-dakkhavAH // 8 / 4 / 32 // . dRzerNyantasya ete traya AdezA vA bhavanti / / dAvai / dasai / dakkhavai / darisai // 32 // uddhaTeruggaH // 8 / 4 / 33 // : utpUrvasya ghaTerNyantasya umga ityAdezo vA bhavati // uggai / ugghADai / / 33 // spRhaH sihH|| 8 / 4 / 34 // / 'spRho Nyantasya siha ityAdezo bhavati / sihai // 34 //
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-4-43] svopajJavRttisahitam saMbhAverAsaGghaH // 8 / 4 / 35 // saMbhAvayaterAsagha ityAdezo vA bhavati // AsaDghai / saMbhAvai // 35 // unnamerutthamollAla-guluguJchoppelAH // 8 / 4 / 36 // utpUrvasya namerNantasya ete catvAra AdezA vA bhavanti // utthaDghai / ullAlai / guluguJchai / uppelai / unnAvai // 36 / / prasthApeH paTTava peNDavau / / 8 / 4 / 37 // prapUrvasya tiSThaterNyantasya paTThava peNDava ityAdezau vA bhavataH // paTThavai / peNDavai / paDhAvai // 37 // vijJapervokkAbukkau // 8 / 4 / 38 // vipUrvasya jAnAteya'ntasya vokka avukka ityAdezau vA bhavataH // vokkai / avukki.'| viNNavai // 38 // aralliva-caccuppa-paNAmAH // 8 / 4 / 39 // arNyantasya ete traya AdezA vA bhavanti // allivai / caccuppai / paNAmai / pakSe / appei // 39 // ___ yAperjavaH // 8 / 4 / 40 // yAterNyantasya java ityAdezo vA bhavati // javai jAvei // 40 // plAveromvAla-pavvAlau / / 8 / 4 / 41 // plavarNyantasya etAvAdezau vA bhavataH // omvAlai / pavvAlai / pAvei // 41 // vikozeH pkkhoddH|| 8 / 4 / 42 // vikozayaternAmadhAtorNyantasya pakkhoDa ityAdezo vA bhavati // pakkhoDai / vikosaI // 42 // ___ romanthe roggAla-vaggolau // 8 / 4 / 43 // romanthe madhAtorNyantasya etAvAdezau vA bhavataH // oggAlai / vaggolai / romanthai // 43 //
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 prAkRtavyAkaraNam kamerNihuvaH || 8 | 4 / 44 // kameH svArthaNyantasya Nihuva ityAdezo vA bhavati // Nihuvai / -kAmei // 44 // [ sU. 8-4-44 prakAzerNuvvaH // 8 / 4 / 45 // prakAzerNyantasya Nuvva ityAdezo vA bhavati // Nuvvai / payAsei ||45 || kamperviccholaH // 8 / 4 / 46 // kamperNyantasya vicchola ityAdezo vA bhavati // vicchai / - kampei // 46 // AropervalaH / / 8 / 4 / 47 // AruherNyantasya vala ityAdezo vA bhavati || valai | Arovei || 47 // dole raGkholaH / / 8 / 4 / 48 // duleH svArthe Nyantasya raGkhola ityAdezo vA bhavati // raGkholai / dolai // 48 // raJjerAvaH / / 8 / 4 / 49 // raJjerNyantasya rAva ityAdezo vA bhavati || rAvei / raJjei // 49 // ghaTeH parivADaH || 8 |4|50 // ghaTerNyantasya parivADa ityAdezo vA bhavati / parivADei | ghaDei // 50 // veSTeH pariAlaH || 8 / 4 / 51 // veSTerNyantasya pariAla ityAdezo vA bhavati || pariAlei | veDhei ||5 |51 // kriyaH kiNo vestu ke ca // 8 / 4 / 52 // 1 Neriti nivRttam / krINAteH kiNa ityAdezo bhavati / veH parasya tu dviruktaH kvezcakArAtkiNazca bhavati / / kiNai / vikkei | vikkiNai || 52 // bhayo bhA - bIhau || 8 |4|53 // bibheteretAvAdezau bhavataH // bhAi / bhAiaM / bIhai | bIhiaM || bahulAdhikArAd bhIo || 53 // AlIDolI || 8 | 4 / 54 // AlIyateH allI ityAdezo bhavati || alliyA / allINo // 54 //
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-4-63] svopajJavRttisahitam 111 nilIDerNilIa-Nilukka-Niriggha--lukka-likka-lhikkAH // 8 / 4 / 55 // nilIGa ete SaDAdezA vA bhavanti / / NilIai / Nilukkai / Nirigghai / lukkar3a / likkai / lhikkai / nilijjai // 55 // vilIDervirA // 8 / 4 / 56 // vilIDervirA ityAdezo vA bhavati // virAi / vilijjai // 56 // ___ rute ruJja--ruNTau / / 8 / 4 / 57 // rauteretAvAdezau vA bhavataH // ruJjai / ruNTai / ravai // 57 // zrUTehaNaH // 8 / 4 / 58 // zRNoterhaNa ityAdezo vA bhavati // haNai / suNai // 58 // dhUgedhuvaH // 8 / 4 / 59 // dhunotedhuMva ityAdezo vA bhavati // dhuvai / dhuNai // 59 // bhuve)--huva--havAH // 8 / 4 / 60 // bhuvo dhAtorho huva hava ityete AdezA vA bhavanti // hoi / honti / huvai / huvanti / havai / havanti // pakSe / bhavai / parihINa-vihavo / bhaviDaM / pabhavai / paribhavai / saMbhavai // kvacidanyadapi / unmuai / bhattaM // 60 // aviti huH // 8 / 4 / 61 // vidvarje pratyaye bhuvo hu ityAdezo vA bhavati // hunti / bhavan / hunto / bhavitIti kim / hoi // 61 // pRthak--spaSTe NivvaDaH // 8 / 4 / 62 // pRthakbhUte spaSTe ca kartari bhuvo NivvaDa ityAdezo bhavati // NivvaDai / pRthak spaSTo vA bhavatItyarthaH // 62 // prabhau huppo vA // 8 / 4 / 63 // prabhukartRkasya bhuvo huppa ityAdezo vA bhavati // prabhutvaM ca prapUrvasyaivArthaH / aGge cia na pahuppai / pakSe / pabhavei // 63 //
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 prAkRtavyAkaraNam [ sU. 8-4-64 kte // 8 / 4 / 64 // bhuvaH ktapratyaye hUrAdezo bhavati // hUaM / aNuhUaM / pahUaM // 64 // : kuNaH || 8 |4| 65 // kRgeH kRgaH kuNa ityAdezo bhavati || kuNa | karai || 65 // kAgekSite NiAraH / / 8 / 4 / 66 // kANekSitaviSayasya kRgo NiAra ityAdezo vA bhavati // NiArai / kANekSitaM karoti // 66 // niSTambhAvaSTambhe Nidruha--saMdANaM / / 8 / 4 / 67 / / niSTambhaviSayasyAvaSTambhaviSayasya ca kRgo yathAsaMkhyaM Nidruha saMdANa ityAdezau vA bhavataH // hi / niSTambhaM karoti / saMdAi / avaSTambhaM karoti // 67 // zrame vAvaH / / 8 / 4 // 68 // zramaviSayasya kRgo vAvampha ityAdezo vA bhavati // vAvamphai / zramaM karoti // 68 // manyu nauSThamAlinye NivvolaH ||8|4|69 // manyunA karaNena yadoSThamAlinyaM tadviSayasya kRgo Nivvola ityAdezo vA bhavati || Nivvolai / manyunA oSThaM malinaM karoti // 69 // zaithilya-lambane payallaH || 8|4|70|| zaithilyaviSayasya lambanaviSayasya ca kRgaH payalla ityAdezo vA bhavati / payallai / zithilIbhavati lambate vA // 70 // niSpatAcchoTe NIluJchaH // 8|4|71 // nippatanaviSayasya AcchoTanaviSayasya ca kRgo NIJ ityAdezo bhavati vA / / NIluJchai / niSpatati / AcchoTayati vA // 71 // are kammaH || 8 | 4|72 // kSuraviSayasya kRgaH kamma ityAdezo vA bhavati // kammai / kSuraM karotItyarthaH // 72 //
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ 113 sU. 8-4-82] svopajJavRttisahitam cATau gulalaH // 8 / 4 / 73 // cATuviSayasya kRgo gulala ityAdezo vA bhavati // gulalai / cATu karotItyarthaH // 73 // smrejhr-jhuur-bhr-bhl-lddh-vimhr-sumr-pyr-pmhuhaaH|| 8 / 4 / 74 // smarerete navAdezA vA bhavanti // jharai / jhUrai / bharai / bhalai / laDhai / vimharai / sumarai / payarai / pamhuhai / sarai // 74 // vismuH pamhusa-vimhara-vIsarAH // 8475 // vismaraterete AdezA bhavanti // pamhusai / vimharai / vIsarai // 75 // vyAhageH koka-pokau // 8476 // vyAharateretAvAdezau vA bhavataH / / kokkai / hrasvatve tu kukkai / pokkai / ' pakSe / vAharai // 76 // prasareH payallovellau // 8477 // prasarateH payalla uvella ityetAvAdezau vA bhavataH / payallai / uvellai / pasarai // 77 // mahamaho gandhe / / 8 / 4 / 78 // prasaratergandhaviSaye mahamaha ityAdezo vA bhavati // mahamahai mAlaI / mAlaI-gandho pasarai / gandha iti kim / pasarai // 78 // nissarIhara-nIla-dhADa-varahADAH // 84 / 79 // nissarate catvAra AdezA vA bhavanti // NIharai / nIlai / dhADai / varahADai / nIsarai // 79 // jAgrejaggaH // 8 // 48 // jAgraterjagga ityAdezo vA bhavati // jaggai / pakSe / jAgarai // 80 // vyAprerAaDDaH // 8 / 4 / 81 // vyApriyaterAaDDa ityAdezo vA bhavati // AaDDai / vAvarei / / 81 // __ saMvageH sAhara-sAhaTTau // 8 / 4 / 82 // saMvRNoteH sAhara sAhaTTa ityAdezau vA bhavataH // sAharai / sAhaTTa // saMvarai // 82 //
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAkRtavyAkaraNam [sU. 8-4-83 AhaH sannAmaH // 8 // 4 / 83 // AdriyateH sannAma ityAdezo vA bhavati // sannAmai / Adarai // 83 // prahageH sAraH // 8 / 4 / 84 // praharateH sAra ityAdezo vA bhavati // sArai / paharai // 84 // - avatararoha-orasoM // 8 / 4 / 85 // avatarateH oha orasa ityAdezau vA bhavataH // ohai / orasai / oarai // 85 // zakezcaya-tara-tIra-pArAH // 8 / 4 / 86 // zaknotarete catvAra AdezA vA bhavanti // cayai / tarai / tIrai / pArai / sakkai / tyajaterapi cayai / hAniM karoti // taratarapi tarai / / tIrayaterapi tIrai // pArayaterapi pArei / karma samAmoti // 86 // . phakasthakaH // 8 / 4 / 87 // ' phakkatesthakka ityAdezo bhavati // thakkai // 87 // zlAghaH salahaH // 8 / 4 / 88 // zlAghateH salaha ityAdezo bhavati // salahai // 88 // khacerveaDaH // 8 / 4 / 89 // khacaterveaDa ityAdezo vA bhavati // veaDaI / khacai / / 89 // pace solla-paulau // 8 / 4 / 90 // - pacateH solla paula ityAdezau vA bhavataH // sollai / paulai / payai // 90 // mucezchaDDAvaheDa-mellossika-reava-NilluJcha-dhaMsADAH // 8 / 4 / 91 // muJcaterete saptAdezA vA bhavanti // chaDDai / avaheDai / mellai / ussikvai / reavai / Nilunchai / dhaMsADai / pakSe / muai // 91 // duHkhe NivvalaH // 8 / 4 / 92 // duHkhaviSayasya muceH Nivvala ityAdezo vA bhavati // Nivvalei / duHkhaM muJcatItyarthaH // 92 //
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8 -4 -102 ] svopajJavRttisahitam vaJcairvehava-velava-jUravomacchAH // 8 / 4 / 93 // vaJcaterete catvAra AdezA vA bhavanti // vehavai / velavai / javai / umacchai / vaJcai // 93 // racaruggahAvaha--triDaviDDAH / / 8 / 4 / 94 // racerdhAtorete traya AdezA vA bhavanti // uggahai / avahai - | viDaviDu | sya || 94 // samAraceruvahattha-sArava-samAra- kelAyAH / / 8 / 4 / 95 // samAracerete catvAra AdezA vA bhavanti || uvahattha | sAravai / samArai / kelAyai / samArayai // 95 // siceH siJca-- simpau || 8 / 4 / 96 // siJcateretAvAdezau vA bhavataH || siJca / simpai | seai || 96 // pracchaH pucchaH // 8 / 4 / 97 // pRccheH pucchAdezo bhavati // pucchai // 97 // garjerbukaH || 8 / 4 / 98 // garjaterbukka ityAdezo vA bhavati || bukkai / gajjai // 98 // vRSe DhikaH / / 8 / / 4 / 99 // vRSakartRkasya garjerdika ityAdezo vA bhavati // Dhikkai | vRSabho 1 -115 garjati // 99 // rAjeraggha -- chajja--saha--rIra --rehAH / / 8 / 4 / 100 // rAjerete paJcAdezA vA bhavanti // agghai | chajjai / sahai | rIrai | rehai / rAi || 100 // masjerAuDDa -- NiuDDa -- buDDa--khuppAH / / 8 / 4 / 101 // maJjaterete catvAra AdezA vA bhavanti // AuDDai / NiuDDai / buDDai | khupa | majjai // 101 // puJjarArola -- vamAlau || 8 / 4 / 102 // puJjaretAvAdezau vA bhavataH || Arolai / vamAlai / puJjai // 102 //
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAkRtavyAkaraNam [sU. 8-4-103 lasje haH // 8 / 4 / 103 // . lajjaterjIha ityAdezo vA bhavati // jIhai / lajjai // 103 // tijerosukkaH // 8 / 4 / 104 // tijerosukka ityAdezo vA bhavati // osukkai / teaNaM // 104 // mRjerugghusa-luJcha-puJcha-puMsa-kusa-pusa-luha-hula-rosANAH // 8 / 4 / 105 / / __ mRjerete navAdezA vA bhavanti // ugghusai / luJchai / puJchai / puMsai / phusai / pusai / luhai / hulai / rosANai / pakSe / majjai // 105 // bhaJjarvemaya-musumUra-mUra--sUra--sUDa--vira-paviraJja--karaJja-- nIrajAH // 8 / 4 / 106 // bhaJjarete navAdezA vA bhavanti / vemayai / musumUrai / mUrai / sUrai / sUDai / virai / paviraJjai / karaJjai / nIraJjai / bhAi // 106 // anuvrajeH paDiaggaH // 8 / 4 / 107 // anuvrajeH paDiagga ityAdezo vA bhavati ||pddiaggi|annuvcci||107|| arjerviDhavaH // 8 / 4 / 108 // arjeviMDhava ityAdezo vA bhavati // viDhavai / ajjai // 108 // yujo juJja-jujja--juppAH // 8 / 4 / 109 // yujo juJja jujja juppa ityAdezA bhavanti // juJjai / jujjai / juppai // 109 // bhujo bhuja--jima-jema--kammANha--samANa--camaDha--caDDAH / / 8 / 4 / 110 // bhuja ete'STAdezA bhavanti // bhuJjai / jimai / jemai / kammei / aNhai / samANai / camaDhai / caDDai / / 110 // vopena kammavaH // 8 / 4 / 111 // upena yuktasya bhuje: kammava ityAdezo vA bhavati // kammavai / uvahuJjai // 111 // ghaTegaDhaH // 8 / 4 / 112 // ghaTatergaDha ityAdezo vA bhavati // gaDhai ghaDai / // 112 //
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ svopajJavRttisahitam samA galaH // 8 / 4 / 113 / / sampUrvasya ghaTatergala ityAdezo vA bhavati // saMgalai / saMghai // 113 // hAsena sphuTermuraH // 8 / 4 / 114 // hAsena karaNena yaH sphuTistasya murAdezo vA bhavati // murai / hAsena sphuTati // 114 // maNDezcizca ciJcaa - ciJcilla - rIDa - TiviDikkAH // 8 / 4 / 115 // maNDerete paJcAdezA vA bhavanti // ciJca / ciJca / ciJcila | iss | TiviDikka / maNDai / / 115 / / tuDestoDa tuTTa khuTTa- khuDokkhuDoluka - Nilukka lukollUrAH || 8|4 | 116 // tuDerete navAdezA vA bhavanti // toDai / tuTTa / khuTTai / khuDai / ukkhuDai / ullukkai / Nilukkai | lukkai / ullUrai / tui // 116 // ghUrNo ghula-ghola - dhumma - pahallAH // 8|4|117 // vUrNarete catvAra AdezA bhavanti || ghui / ghola / ghummai / pahai // 117 // sU. 8-4-122 ] $ vivRtasaH || 8|4|118 // vivRterTeMsa ityAdezo vA bhavati // sai / vivaTTa | 118 // katheraTTaH || 8|4|119 // katheraTTa ityAdezo vA bhavati || aTTa | kaDhai // 119 // grantho gaNThaH || 8|4|120 // 117 granthergaNTha ityAdezo bhavati || gaNThai / gaNThI // 120 // manthe ghusala - virolau // 8|4|121 // mantherghusala virola ityAdezau vA bhavataH // ghusalai / virolai / manthai / 121 / hAdekhaacchaH || 8|4|122 // hlAdaterNyantasyANyantasya ca avaaccha ityAdezo bhavati / / avaacchai / jhhlAdate / hlAdayati vA / ikAro NyantasyApi parigrahArthaH // 122 //
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 prAkRtavyAkaraNam [sU. 8-4-123 neH sado majjaH // 8 / 4 / 123 // nipUrvasya sado majja ityAdezo bhavati // attA ettha NumajjaI // 123 // chide hAva-Nicchalla-Nijjhor3a-Nivvara-Nillara-lUrAH // 8 / 4 / 124 // chiderete SaDAdezA vA bhavanti // duhAvai / Nicchallai / NijjhoDai / Nivvarai / NillUrai / lUrai / pakSe / chindai // 124 // AGA oandodAlo // 8 / 4 / 125 // __ ADA yuktasya chideroanda uddAla ityAdezau vA bhavataH // oandai / uddAlai / acchindai // 125 // mRdo ml-mddh-prihtttt-khdddd-cdddd-mdddd-pnnaaddaaH|| 8 / 4 / 126 // - mRdAterete saptAdezA bhavanti // malai / maDhai / pArahaTTai / khaDDai caDDai / maDDa / pannADai // 126 // - spandezculuculaH // 8 / 4 / 127 // spandezculucula ityAdezo vA bhavati // culuculai / phandai // 127 // niraH padelaH // 8 / 4 / 128 // nipUrvasya padevala ityAdezo vA bhavati / / nivvli| nippajjai // 128 // visaMvaderviaTTa-viloTTa-phaMsAH // 8 / 4 / 129 // visaMpUrvasya vaderete traya AdezA vA bhavanti // viaTTai / viloTTai / phaMsai / visaMvayai // 129 // zado jhar3a-pakkhoDau // 8 / 4 / 130 // zIyateretAvAdezau bhavataH / / jhaDai / pakkhoDai // 130 // ___ AkrandeIharaH // 8 / 4 / 131 // Akrandermuhara ityAdezo vA bhavati / NIharai / akkandai // 131 / / ... khidejUra-visUrau // 8 / 4 / 132 // khideretAvAdezau vA bhavataH // jUrai / visUrai / khijjai // 132 // - -- -- . saMgharutthataH // 8 / 4 / 1333 // rudhurutthaDgha ityAdezo vA bhavati // utthaI / rundhai. // 133 / / ..
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8 -4 -144 ] svopajJavRttisahitam niSedherhakaH || 8|4 | 134 // niSedhaterhakka ityAdezo vA bhavati || hakka | nisehai // 134 // krurjUraH || 8|4|135 || krudherjUra ityAdezo vA bhavati || jUra | kujhai || 135 // jano jA - jammau || 8|4|136 || jAyaterjA jamma ityAdezau bhavataH // jAa jammai // 136 // tanestaDa taDDa-taDDava-viralAH || 8|4|137 // tanerete catvAra AdezA vA bhavanti // taDa / taDDaD / taDDuvai / virallai | taNa || 137 // 119 tupasthippaH || 8 / 4 / 138 // tRpyatesthippa ityAdezo bhavati || thappar3a || 138 // upasarperalliaH / / 8 / 4 / 139 / / upapUrvasya sRpeH kRtaguNasya allia ityAdezo vA bhavati || aliai / uvasappa // 139 // saMtaperjhaGkhaH // 8 / 4 / 140 // saMtaperjhaDGkha ityAdezo vA bhavati || jhaGkhai / pakSe | saMtappai // 140 // vyAperoaggaH || 8 | 4 / 141 // vyApnoteroagga ityAdezo vA bhavati || oaggai | vAve || 141 || samApeH samAH // 8 / 4 / 142 // samAnoteH : samANa ityAdezo vA bhavati // samANai / samAvei // 142 // kSipergalatthADukkha-solla-pella-gola chuha-hula- parI - ghattAH // 8|4|143 // kSiperete navAdezA vA bhavanti // galatthai / aDDakkhai | sollai | pellai | gollai / hrasvatve tu Nullai / chuhai / hulai / parIi / vattai | khivai // 143 // utkSeipargulaguJchetthaGghAlatthonbhuttossika - hakkhuvAH || 8|4 | 144 // utpUrvasya kSiperete SaDAdezA vA bhavanti // gulaguJchai / utthaGghai / allatthai | ubbhuttai | ussikai / hakkhuvai / ukkhava // 144 // -
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 [ sU. 8 -4 -145 prAkRtavyAkaraNam AkSiperNIvaH || 8|4 | 145 // AGpUrvasya kSiperNIrava ityAdezo vA bhavati // NIravai / akkhivi|| 145 // svape: kamavasa-lisa - loTTAH || 8|4|146 // svaperete traya AdezA vA bhavanti // kamavasai / lisai | lohai | suai // 146 // veperAmbAyajjhau / / 8 / 4 / 147 // veperAyamba Ayajjha ityAdezau vA bhavataH // AyambaI | Ayajjha / bevai // 147 // vila - vaDavaDI ||8|4| 148 // vilaperjhaGkha vaDavaDa ityAdezau vA bhavataH // jhaGkhai | vaDavaDai / vila vai / / 148 // lipo limpaH || 8 |4 | 149 // limpaterlimpa ityAdezo bhavati / limpai // 149 // pra - || 8|4|150 // gupyateretAvAdezau vA bhavataH // virai / NaDai / pakSe / guppai // 150 // povo NiH || 8|4|151 // RpeH avaha ityAdezo Nyanto bhavati // avahAvei / kRpAM karotItyarthaH // 151 // pradIpesteava - sanduma-sandhukkAbbhuttAH || 8|4|152 // pradIpyaterete catvAra AdezA vA bhavanti // teavai / sandumai / sandhui / abbhutta / lIvai // 152 // lubheH saMbhAvaH || 8|4|153 // lubhyateH saMbhAva ityAdezo vA bhavati || saMbhAvai / lubbhai // 153 // kSubheH kharapaDuhau || 8|4| 154 // kSubheH khaura paDDuha ityAdezau vA bhavataH // khaurai / paDDu | khubbhai // 154 //
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-4-162 ] svopajJavRttisahitam 121 AGo rabhe rambha-Dhavau // 8 / 4 / 155 / / ___ AGaH parasya rabhe rambha Dhava ityAdezau vA bhavataH // Arambhai / ADhavai / Arabhai // 155 // upAlambhejhaGkha-paccAra-velavAH // 8 / 4 / 156 // upAlambherete traya AdezA vA bhavanti // jhngkh| paccArai / velavai / uvaalmbhi||156 // __ averjumbho jammA // 8 / 4 / 157 / / jRmbherjammA ityAdezo bhavati vestu na bhavati / / jambhAi / jambhAai / averiti kim / keli-pasaro viambhai // 157 // bhArAkAnte nmennisuddhH|| 8 / 4 / 158 // bhArAkAnte kartari namerNisuDha ityAdezo bhavati // NisuDhai / pakSe / gavai / bhArAkranto namatItyarthaH // 158 // vizramaNivvA // 8 / 4 / 159 // vizrAmyaterNivvA ityAdezo vA bhavati // NivvAi / vIsamai // 159 // AkramerohAvotthAracchandAH // 8 / 4 / 160 // Akramaterete traya AdezA vA bhavanti // ohAvai / utthArai / chundai / akkamai // 160 // bhrmessttisttill-ddhunndull-ddhnnddll-ckkmm-bhmmdd-bhmdd-bhmaaddvlanntt-jhnntt-jhmp-bhum-gum-mum-mus-ddhum-dus-prii-praaH||8|4|161|| ___ bhramereteSTAdazAdezA vA bhavanti // TiriTillai / DhuNDullai / DhaNDhallai / cakkammai / bhammaDai / bhamaDai / bhamADai / talaaNTai / jhaNTai / jhampai / bhumai / gumai / phumai / phusai / dumai / dusai / parIi / parai / bhamai / 161 / gameraI-aicchANuvajjAvajjasokasAkusa-paccaDDa-pacchandaNimmaha-NI-NINa-NIlukka-padaa-rambha-parialla-vola-pari__ala-NiriNAsa-NivahAvasehAvaharAH // 8 / 4 / 162 // gamerete ekaviMzatirAdezA vA bhavanti / / aIi / aicchai / aNuvajjai / A
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122 prAkRtavyAkaraNam [sU. 8-4-163 avajjasai / ukkusai / akkusai / paJcaDDai / pcchndi| NimmahaI / NIi / NINai / NIlukkai / padaai / rambhai / pariallaI / volaI / parialai / NiriNAsai / Nivahai / avasehai / avaharai / pakSe / gacchai // hammai / Nihammai / NIhammai / Ahammai / pahammai ityete tu hamma gatAvityasyaiva bhaviSyanti // 162 // AGA ahipaccuaH / / 8 / 4 / 163 / / ___ ADA sahitasya gameH ahipaccua ityAdezo vA bhavati // ahipaccuai / pakSe / Agacchai // 163 // samA abhiDaH // 8 / 4 / 164 // samA yuktasya gameH abhiDa ityAdezo vA bhavati // abhiDai / saMgacchaI // 164 // abhyAGommatthaH // 8 / 4 / 165 / / __ abhyADbhyAM yuktasya gameH ummattha ityAdezo vA bhavati // ummathai / abbhAgacchai / abhimukhamAgacchatItyarthaH // 165 // patyAGA paloTTaH // 8 / 4 / 166 // ... pratyADbhyAM yuktasya gameH paloTTa ityAdezo vA bhavati // paloTTaI / paJcAgacchai // 166 // zamaH paDisA-parisAmau // 8 / 4 / 167 // zameretAvAdezau vA bhavataH // paDisAi / parisAmaI / samaI // 167 // rameH saMkhuDDa-kheDDobbhAva-kilikiJca-koTTama-moTTAya-NIsara vellAH // 8 / 4 / 168 // .. , ramatereteSTAdezA vA bhavanti // saMkhuDDai / kheDDai / umbhAvai / kilikicaI / koTTamai / moTTAyai / NIsarai / vellai / ramai // 168 // ___ pUreragghADAgyavodhdumAdhumAgumAhiremAH // 8 / 4 / 169 // __ pUrerete paJcAdezA vA bhavanti // agghADai / agdhavai / udhdumAi / aGgumai / ahiremai / pUrai // 169 //
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-4-180] stropajJavRttisahitam tvarastuvara-jaaDau // 8 / 4 / 170 // tvarataretAvAdezau bhavataH // tuvaraha / jaaDai / tuvaranto / jaaDanto // 170 // tyAdizatrostUraH // 8 / 4 / 171 / / .. tvaratestyAdau zatari ca tUra ityAdezo bhavati / tUrai / tUranto // 171 // turotyAdau // 8 / 4 / 172 / / tvarotyAdau tura Adezo bhavati // turio / turanto // 172 // kSaraH khira-jhara-pajjhara-paJcaDa-NicaLa-NiTuAH // 8 / 4 173 // kSarerete SaD AdezA bhavanti // khirai / jharai / pajjharai / paJcaDai / NiJcalai / NiTTaai // 173 // ucchala utthallaH // 8 / 4 / 174 // ucchalaterutthalla ityAdezo bhavati // utthallai // 174 // vigalesthippa-NiTuhau // 8 / 3 / 175 // vigalateretAvAdezau vA bhavataH // thippa3 / NiTuhai / vigalai // 175 / / dali-valyorvisaTTa-vampho // 8 / 4 / 176 // dalervalezca yathAsaMkhyaM visaTTa vampha ityAdezau vA bhavataH // visaTTai / vamphai / pakSe / dalai / valai // 176 // . bhraMzaH phiDa-phiTTa-kuDa-kuTTa-cukka-bhullAH // 8 / 4 / 177 // graMzerete SaDAdezA vA bhavanti // phiMDa / phiTTaI / phuDai phutttti| cukkai / bhullai / pakSe bhaMsai // 177 // nazerNiraNAsa-NivahAvasaMha-paDisA-sehAvaharAH // 8 / 4 / 178 // nazerete SaDAdezA vA bhavanti // NiraNAsai / Nivahai / avasehai / paDisAi / sehai / avaharai / pakSe / nassai // 178 // ___ avAtkAzo vAsaH // 8 / 4 / 179 / / avAtparasya kAzo vAsa ityAdezo bhavati // ovAsai // 179 // saMdizerapyAhaH // 8 / 4 / 180 // saMdizaterappAha ityAdezo vA bhavati // appAhaI / saMdisai / / 180 //
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 prAkRtavyAkaraNam [sU. 8-4-181 dRzo niaccha-pecchAvayacchAvayajjha-vajja-savvava-dekkhauakkhAvakkhAvaakkha-puloa-pulaa-niAvaAsa-pAsAH // 8 / 4 / 181 // dRzerete paJcadazAdezA bhavanti // niacchai / pecchai / avayacchai / avayajjhai / vajjai / savvavai / dekhii / oakkhai / avakkhai / avaakkhai / puloei / pulaei / niai / avaAsai / pAsai // nijjhAai iti tu nidhyAyateH svarAdatyante bhaviSyati // 181 // spRzaH phAsa-phasa-pharisa-chiva-chihAluGkhAlihAH // 8 / 4 / 182 // spRzaterete sapta AdezA bhavanti // phAsai / phaMsai / pharisai / chivai / chihai / AluGkhai / Alihai // 182 // pravize riaH // 8 / 4 / 183 // pravizeH ria ityAdezo vA bhavati // riai / pavisai // 183 // prAnmRza-muSoIsaH // 8 / 4 / 184 // prAtparayormuzatimuSNAtyorvhasa ityAdezo bhavati // pamhusai / pramRzati / pramuSNAti vA // 184 // pirNivaha-NiriNAsa-NiriNajja-roJca-caDDAH // 8 / 4 / 185 // pirete paJcAdezA bhavanti vA // Nivahai / NiriNAsai / NiriNajjai / roJcai : caDDai / pakSa / pIsai // 185 // bhaSe kaH // 8 / 4 / 186 // bhaSerbhukka ityAdezo vA bhavati // bhukkai / bhasai // 186 // kRSeH kaDa-sAaDDAJcANaJchAyacchAiJchAH // 8 / 4 / 187 // kRSarete SaDAdezA vA bhvnti| kaDDai / sAaDDai / aJcai / aNacchai / ayaJchai / AiJchai / pakSe / karisai // 187 // asAvakkhoDaH // 8 / 4 / 188 // asiviSayasya kRSerakkhoDa ityAdezo bhavati // akkhoDei / Arsa kozAskarSatItyarthaH // 188 //
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-4-198 ] svopajJavRttisahitam gaveSeDhuNDhulla-DhaNDhola-gamesa - ghattAH || 8|4|189 // gaveSerete catvAra AdezA vA bhavanti || duNDullai DhaNDhola | gai | ghattai | gavasai // 189 // zliSeH : sAmaggAvayAsa - pariantAH / / 8 / 4 / 190 // zliSyaterete traya AdezA vA bhavanti || sAmaggai | avayAsa | pariantai / silesai // 190 // prakSezvoppaDaH / / 8 / 4 / 191 // copaDa ityAdezo vA bhavati // coppaDai / makkhai // 191 // kAGkSarAhAhilaGghAhilaGkha-vacca campha-maha-siMha- vilumpAH || 8|4|192 // kAGkSatereteSTAdezA vA bhavanti || Ai / ahilaGghai / ahilai / vaccai / vamphai / mahai / sihai / vilumpai / kai || 192 // pratIkSeH sAmaya - vihIra - viramAlAH / / 8 / 4 / 193 // pratIkSerete traya AdezA vA bhavanti // sAmayai | vihIrai / viramAlai t paDikkhai // 193 // takSestaccha-caccha-rampa-ramphAH / / 8 / 4 / 194 // takSerete catvAra AdezA vA bhavanti // tacchai / cacchai / rampa | raphai / takha // 194 // vikaseH koAsa - bosaTTau / / 8 / 4 / 195 / / vikaseretAvAdezau vA bhavataH // koAsai / vosaTTai | viasai // 195 // haserguJjaH / / 8 / 4 / 196 // haserguJja ityAdezo vA bhavati // guJjai / hasai // 196 // sraMservhasa - Dimbhau / / 8 / 4 / 197 // sraMseretAvAdezau vA bhavataH // lhasai / parilhasai salila - vasaNaM / Dimbha | saMsai // 197 // traserDara - bojja - vajjAH / / 8 / 4 / 198 // Darai / bojjai / vajjai / serete traya AdezA vA bhavanti / / 125 tasai // 198 //
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 prAkRtavyAkaraNam [sU. 8-4-199 nyaso Nima-gumau // 8 / 4 / 199 / / nyasyateretAvAdezau bhavataH // Nimai / Numai // 199 // paryasaH paloTTa-pallaTTa-palhatthAH // 8 / 4 / 200 // paryasyaterete traya AdezA bhavanti // paloTTai / plltttti| palhasthai // 20 // niHzvasejhaGkhaH // 8 / 4 / 201 // niHzvasejhaMTa ityAdezo vA bhavati // jhalai / nIsasai // 201 // ullaserUsalosumbha-NillaMsa-pulaAa-guJjollAroAH // 8 / 4 / 202 // ''ullaserete SaDAdezA vA bhavanti // Usalai / Usumbhai / Nillasai / pulaAaMi / guJjollai / hasvatve tu / gujullai / Aroai / ullasai / / 202 // - bhAserbhisaH // 8 / 4 / 203 // bhAserbhisa ityAdezo vA bhavati / / bhisai / bhAsai // 203 // - grasedhisaH // 8 / 4 / 204 // graserghisa ityAdezo vA bhavati / / ghisai / gasai // 204 // avAdagAhervAhaH // 8 / 4 / 205 // * avAtparasya gAhervAha ityAdezo vA bhavati // ovAhai / ogAhai // 205 // ___ AruhezcaDa-balaggau // 8 / 4 / 206 // .. AruheretAvAdezau vA bhavataH // caDai / valaggai / Aruhai // 206 // muhergumma-gummaDau // 8 / 4 / 207 // muheretAvAdezau vA bhavataH // gummai / gummaDai / mujjhai // 207 // daherahiUlAluvau // 8 / 4 / 208 // daheretAvAdezau vA bhvtH|| ahiUlai / Alui / Dahai // 208 / / graho vl-geh-hr-pngg-niruvaaraahipccuaaH||8|4|209 // graherete SaDAdezA bhavanti // valai / geNhai / harai / paGgai / niruvArai / ahipaccuai // 209 //
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-4-218] svoSajJavRttisahitam 127 ktvA-tum-tavyeSu-ghet // 8 / 4 / 210 // ___ grahaH ktvAtumtavyeSu ghet ityAdezo bhavati // ktvA / ghettUNa / ghettuANa / / vacinna bhavati / geNhia // tum / ghettuM // tavya / ghettavvaM / / 210 // vaco vot // 8 / 4 / 211 // vaktervot ityAdezo bhavati ktvaatumtvyessu||vottuunn / vottuM / vottavyaM // 211 // ruda-bhuja-mucA tontyasya // 8 / 4 / 212 // eSAmantyasya ktvAtumtavyeSu to bhavati // rottUNa / rottaM / rottavvaM // bhottUNa / bhottuM / bhottavvaM // mottUNa / mottuM / mottavvaM // 212 // . dRzastena TuH // 8 / 4 / 213 // dRzontyamya takAreNa saha dviruktaSThakAro bhavati // daTThaNa / daheM / dar3havvaM // 213 // AH kRgo bhUta-bhaviSyatozca // 814 / 214 // * kRgontyasya A ityAdezo bhavati bhUtabhavipyatkAlayozcakArAt ktvAtumtavyeSu ca // kAhIa / akArSIt / akarot / cakAra vA // kAhia / karipyati / kartA vA // ktvA / kAUNa ||tum / kAuM / / tavya / kAyavvaM // 214 // gamiSyamAsAM chaH // 8 / 4 / 215 // eSAmantyamya cho bhavati // gacchai / icchaI / jacchai / acchai / / 215 // chidi-bhido ndaH // 8 / 4 / 216 // anayorantyasya nakArAkAnto dakAro bhavati // chindai / bhindai / / 216 // yudha-budha-gRdha-krudha-sidha-muhAM jhaH // 8 / 4 / 217 // eSAmantyasya dvirukto jho bhavati // jujjhai / bujjhai / gijjhai / kujjhai / sijjhai / mujjhai // 217 // rudho ndha-mbhau ca / / 8 / 4 / 218 // rudhontyasya ndha mbha ityetau cakArAt jjhazca bhavati // rundhai / rumbhai / rujjhai // 218 //
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 prAkRtavyAkaraNam [sU. 8-4-219 sada-patorDaH // 8 / 4 / 219 // anayorantyasya Do bhavati // saDai / paDai // 219 // kvatha-badhoM DhaH // 8 / 4 / 220 // anayorantyasya Dho bhavati // kaDhai / vaDhai pavaya-kalayalo // pariaDDhA lAyaNNaM // bahuvacanAd vRdheH kRtaguNasya vardhezcAvizeSeNa grahaNam // 220 // veSTaH // 8 / 4 / 221 // veSTa veSTane ityasya dhAto: kagaTaDa (8-2.77 ) ityAdinA Salopentyasya Dho bhavati // veDhai / veDhijjai // 221 // samA llaH // 8 / 4 / 222 // saMpUrvasya veSTaterantyasya dvirukto lo bhavati // saMvellai // 222 // vodaH // 8 / 4 / 223 // udaH parasya veSTaterantyasya llo vA bhavati // uvvellai uvveDhai / / 223 // svidAM jjaH // 8 / 4 / 224 // svidiprakArANAmantyasya dvirukto jo bhavati // savvaGga-sijjirIe / saMpajjai / khijai / / bahuvacanaM prayogAnusaraNArtham // 224 // braja-nRta-madAM cH|| 8 / 4 / 225 // eSAmantyasya dviruktazco bhavati // vaccai / naccai / maccai / / 225 // ruda-namorvaH / / 8 / 4 / 226 // anayorantyasya vo bhavati // ruvai / rovai / navai // 226 // udvijaH // 8 / 4 / 227 // udvijaterantyasya vo bhavati / / uvvivai / uvvevo // 227 // khAda-dhAvorlak // 8 / 4 / 228 // anayorantyasya lug bhavati // khAI / khAai / khaahie| khaau| dhaai| dhAhii / dhAu // bahulAdhikArAdvartamAnAbhaviSyadvidhyAyekavacana eva bhvti| teneha na bhavati / khAdanti / dhAvanti // kvacinna bhavati / dhAvai purao // // 228 //
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ 129 sU. 8-4-235] svopajJavRttisahitam sRjo rH|| 8 / 4 / 229 // sRjo dhAtorantyasya ro bhavati // nisirai / vosirai / vosirAmi // 229 // zakAdInAM dvitvam / / 8 / 4 / 230 // zakAdInAmantyasya dvitvaM bhavati // zak / sakkA // jim / jimmai // lag / laggai // maga / maggai // kup / kuppai / / naz / nassai // aT / pariaTTai / kuT / pakoTTai // tuT / tuTTai // naT / naTTai / / siv / sivvai ityAdi // 230 // sphuTi-caleH // 8 / 4 / 231 // anayorantyasya dvitvaM vA bhavati // phuTTai phuDai / callai calai // 231 // prAdermIleH // 8 / 4 / 232 // prAdeH parasya mIlerantyasya dvitvaM vA bhavati // pamillai pamIlai / nimillai nimIlai / saMmillai samIlai / ummillai ummIlai // prAderiti kim / mIlai // 232 // ___uvarNasyAvaH // 8 / 4 / 233 // dhAtorantyasyovarNasya avAdezo bhavati // DhuG / niNhavai // hu / niha - vai // cyuG / cavai // ru / ravai // ku / kavai // sU / savai / pasavai / / 233 / / _ RvarNasyAraH // 8 // 4 // 234 // dhAtorantyasya RvarNasya arodezo bhavati // karai // dharaI / marai varai / sarai / harai / tarai / jarai // 234 // __ vRSAdInAmari : // 8 / 4 / 235 // vRSa ityevaMprakArANAM dhAtUnAm RvarNasya ariH ityAdezo bhavati // vRS / varisai // kRS / karisai // mRS / marisai // hRS / harisai // yeSAmarirAdezo dRzyate te vRSAdayaH // 235 //
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130 prAkRtavyAkaraNam ruSAdInAM dIrghaH // 8 / 4 / 236 // rupa ityevaMprakArANAM dhAtUnAM svarasya dIrgho bhavati // rUsa | tUsai / sUsai / dUsai / pUsai / sIsai / ityAdi / / 236 // yuvarNasya guNaH || 8 | 4 / 237 // dhAtorivarNasyovarNasya ca tyipi guNo bhavati // jeUNa / neUNa / nei / nenti / uDDei / uDDeti / mokSUNa / soUNa || kvacinna bhavati // o / uDDINo // 237 // [ sU. 8-4-236 svarANAM svarAH || 8 4 / 238 // dhAtuSu svarANAM sthAne svarA bahulaM bhavanti || havai / hivai / ciNai | cuNai || saddahaNaM / saddahANaM || dhAvai / dhuvai || svai | rovai || kvaci - nityam / dei / lei / vihe / nAsai || A | bemi // 238 // vyaJjanAdadante || 8 | 4 / 239 // 1 vyaJjanAntAddhAtorante akAro bhavati // bhamai / hasai / kuNai | cumbaI | bhai / uvasamai / pAvai / siJcai / rundhai / musai | harai | karai || zabAdInAM ca prAyaH prayogo nAsti // 239 // svarAdanato vA / / 8 / 4 / 240 // akArAntavarjitAsvarAntAddhAtorante akArAgamo vA bhavati // pAi pAai / dhAi dhAai / jAi jAai | jhAi jhAai / jambhAi jambhAai | uvvAi uvvAai / milAi milAi / vikei vikveara / hoUNa hoi - UNa anata iti kim | ciicchai / dugucchai // 240 // ci-ji-zru-hu-stu-lU-pU-dhUgAM No -hasvazca // 8 / 4 / 241 // cyAdInAM dhAtUnAmante NakArAgamo bhavati eSAM svarasya ca sva bhavati // ci / ciNai || ji | jiNai || zru / sui || hu / huNai // stu / thuNai || lU / luNai // pU | puNai // dhUg / dhuNai || bahulA - kArAtkvacidvikalpaH / ucciNai | uccei // jeUNa / jiNiUNa || jayai jiNai || soUNa / suNiUNa // 249 //
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ 131 sU. 8-4-247] svopajJavRttisahitam na vA karma-bhAve vvaH kyasya ca luk // 8 / 4 / 242 // cyAdInAM karmaNi bhAve ca vartamAnAnAmante dvirukto vakArAgamo vA bhavati tatsanniyoge ca kyasya luk // cicvai ciNijjai / jivvai jiNijjai / suvvai suNijjai / huvvai huNijjai / thuvvai thuNijjai / lumvai luNijjai / puTavai puNijjai / dhuvvai dhuNijjai // evaM bhavipyati / cavvi - hii / ityAdi // 242 // mmshcH|| 8 / 4 / 243 // cigaH karmaNi bhAve ca ante saMyukto mo vA bhavati tatsanniyoge kyasya ca luk // cimmai / civvai / ciNNijjai // bhaviSyati / cimmihii / civvihii / ciNihii // 243 // hankhanontayasya // 8 / 4 / 244 // anayoH karmabhAventyasya dvirukto mo vA bhavati tatsanniyoge kyasya ca luk // hammai haNijjai / khammai khaNijjai // bhaviSyati / hammihii haNihii / khammihii khaNihii // bahulAdhikArAddhanteH kartaryapi // hammai / hantItyarthaH // kvacinna bhavati // hantavvaM / hantUNa / hao // 244 // bbho duha-liha-vaha-rudhAmuccAtaH // 8 / 4 / 245 // duhAdInAmantyasya karmabhAve dvirukto bho vA bhavati tatsanniyoge kyasya ca lug vaherakArasya ca ukAraH // dubbhai duhijjai / libbhi| lihijjai / vubbhai vahijjai / rubbhai rundhijjai / bhaviSyati / dubmihii duhihii ityAdi // 245 // daho jjhaH // 8 / 4 / 246 // dahontayasya karmabhAve dvirukto jho vA bhavati tatsanniyoge kyasya ca luk // Dajjhai / Dahijjhai / bhaviSyati / Dajjhihii / Dahihii // 246 // bandho ndhH||8|4 / 247 // bandherdhAtorantyasya ndha ityavayavasya karmabhAve jjho vA bhavati tatsanniyoge kyasya ca luk // bajjhai / bandhijjai // bhaviSyati / bajjhihii / bandhihii // 247 //
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 prAkRtavyAkaraNam samanUpAdudheH || 8 4 / 248 // samanUpebhyaH parasya rudherantyasya karmabhAve jjho vA bhavati tatsanniyoge kyasya ca luk || saMrujjhai / aNurujjhai / uvarujjha / pakSe / saMrundhijjai / aNurundhijjai / uvarundhijjai // bhaviSyati / saMrujjhihi / saMrundhihi / ityAdi // 248 // [ sU. 8-4-248 gamAdInAM dvitvam // 8 / 4 / 249 // gamAdInAmantyasya karmabhAve dvitvaM vA bhavati tatsanniyoge kyasya ca luk // gam / gammai / gamijjai || has / hassai / hasijjai || N / bhaNNai | bhaNijjai / hup / chuppai / chuvijjai || 'ruda - na morva' ( 8-4-226 ) iti kRtavakArAdezo rudiratra paThyate / v / ruvvai / ruvijjai || labh / labbhai / lahijjai // kath / katthaI / kahijjai // bhuj / bhujjai // bhujijjai // bhaviSyati / gammihi / gamihi / ityAdi // 249 // hR-kR-- zrAmIraH ||8 / 4 / 250 // eSamantyasya Ira ityAdezo vA bhavati tatsanniyoge ca kluk // hI / harijjai / kIrai karijjai / tIrai tarijjai / jIrai jarijjai || 250 // arjervippaH || 8|4| 251 // antyasyeti nivRttam / arjerviDhappa ityAdezo vA bhavati tatsanniyoge kyasya ca luk // viDhappa | pakSe | viDhavijjai / ajjijjai // 251 // jJo vya- gajjau || 8|4|252 // jAnAteH karmabhAve Navva Najja ityAdezau vA bhavataH tatsanniyoge kyasya ca luk // Navvai Najjai / pakSe / jANijjai / muNijjai // 'na-jJorNaH' (8-2-42) iti NAdeze tu / NAijjai // nnypuurvksy| aNAijjai // 252 // vyAhRgevahippaH || 8 |4| 253 // vyAharateH karmabhAve vAhippa ityAdezo vA bhavati tatsanniyoge kyasya ca luk || vAhippai / bAharijjai // 253 //
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-4-259] svopajJavRttisahitam 133 __ ArabherADhappaH // 8 / 4 / 254 // ADapUrvasya rabheH karmabhAve ADhappa ityAdezo vA bhavati kyamya ca luk / / ADhappaI / pakSe / ADhavIai // 254 // sniha-sicoH sippaH // 8 / 4 / 255 // ___ anayoH karmabhAve sippa ityAdezo bhavati kyasya ca luk // sippai / nihyate / sicyate vA // 255 // aherpappaH // 8 / 4 / 256 // graheH karmabhAve gheppa ityAdezo vA bhavati kyasya ca luk // gheppai / gihijjai // 256 // spRzezchippaH // 8 / 4 / 257 // ___ spRzateH karmabhAve chippAdezo vA bhavati kyaluk ca // chippai / chivijjai // 257 // tenApphuNAdayaH // 8 / 4 / 258 / / ___ apphuNAdayaH zabdA AkramiprabhRtInAM dhAtUnAM sthAne ktena saha vA nipAtyante // apphuNo / AkrAntaH // ukkosaM / utkRSTam // phuDaM / spaSTam // voliinno| atikrAntaH / / vosaTTo / vikasitaH // nisuTTo / nipAtitaH // luggo / rugNaH / / lhiko / naSTaH / pamhudo / pramuSTaH pramuSito vA // viDhattaM Arjitam / / chittaM / spRSTam // nimiaM / sthApitam // cakkhiaM / AsvAditam // luaM / lUnam // jaDhaM / tyaktam // jjhosi| kSiptam / / nicchuDhaM / udvRttam // palhatthaM paloTTaM ca / paryastam // hIsamaNaM / heSitam / ityAdi // 258 // dhAtavorthAntarepi // 8 / 4 / 259 // uktAdarthAdarthAntarepi dhAtavo vartante // baliH prANane paThitaH khAdanepi vrtte| balai / khAdati prANanaM karoti vA // evaM kaliH saMkhyAne saMjJAnepi / kalai / jAnAti saMkhyAnaM karoti vA // rigirgatau pravezepi // rigai / pravizati gacchati vA / kAMkSatervampha AdezaH prAkRte / vamphai /
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 prAkRtavyAkaraNam [ sU. 8-4-259 asyArthaH / icchati khAdati vA // phaktesthakka AdezaH / thakkai / nIcAM gartiM karoti vilambayati vA / vilapyupAlambhyorjhaGkha Adeza: / jhakha / vilapati upAlabhate bhASate vA // evaM paDivAlei / pratIkSate rakSati vA // kecit kaizcidupasagairnityam / paharai / yudhyate // saMharai / saMvRNoti || aNuharai / sadRzIbhavati // nIharai / purISotsargaM karoti // viharai / krIDati // Aharai / khAdati // paDihara / punaH pUrayati // pariharai | tyajati || uvaharai / pUjayati / / vAharai / Ahvayati || pavasai / dezAntaraM gacchati || uccupa / caTati || ullUhai / niHsarati / / 259 // to donAdau zaurasenyAmayuktasya / / 8 / 4 / 260 // zaurasenyAM bhApAyAmanAdAvapadAdau vartamAnasya takArasya dakAro bhavati na cedasau varNAntareNa saMyukto bhavati // tado pUrida-padijJena mArudinA mantido / etasmAt / edAhi / edAo || anAdAviti kim / tadhA kare GET tassa rAiNo aNukampaNIA bhomi / ayuktasyeti kim / matto ayyautto / asaMbhAvida - sakkAraM / halA sauntale // 260 // adhaH kvacit // 8 / 4 / 261 // varNAntarasyAdhovartamAnasya tasya zaurasenyAM do bhavati / kacillakSyA - sAreNa || mahando / niccindo / andeuraM // 261 // 1 vAstavati // 8 / 4 / 262 // zaurasenyAM tAvacchabde AdestakArasya do vA bhavati // dAva | tAva // 262 // A Amantrye sau veno naH || 8 | 4 | 263 // zaurasenyAmino nakArasya Amantrye sau pare AkAro vA bho kaJcu / suhi / pakSe / bho tavassi / bho maNassi // mo vA // 8 // 4 / 264 // 1 1 bhavati // 263 // zaurasenyAmAmadhye sau pare nakArasya mo vA bhavati // bho rAyaM / bhovivamaM / sumaM / bhayavaM kusumAuha / bhayavaM tithaM pavatteha | pakSe / sayala-loa -anteAri bhayava hudavaha || 264 //
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ 135 sU. 8-4-271 ] svopajJavRttisahitam bhavadbhagavatoH // 8 / 4 / 265 // Amantrya iti nivRttam / zaurasenyAmanayoH sau pare nasya mo bhavati // kiM etthabhavaM hidaeNa cintedi / edu bhavaM / samaNe bhagavaM mahAvIre / pajjalido bhayavaM hudAsaNo // kvacidanyatrApi / maghavaM pAgasAsaNe / saMpAiavaM sIso / kayavaM / karemi kAhaM ca // 265 // na vA yo vyH|| 8 / 4 / 266 // ___ zaurasenyAM yasya sthAne yyo vA bhavati // ayyautta payyAkulIkadamhi / suyyo / pakSe / ajjo / pajjAulo / kajja-paravaso // 266 // tho dhaH // 8 / 4 / 267 // zaurasenyAM thasya dho vA bhavati // kadhedi kahedi / NAdho NAho / kadhaM kahaM / rAja-padho rAja-paho // apadAdAvityeva / thAmaM / theo // 267 // iha-hacorhasya // 8 / 4 / 268 // ___ ihazabdasambandhino 'madhyamasyetthA-hacau' (8-3-143) iti vihitasya hacazca hakArasya zaurasenyAM dho vA bhavati // idha / hodha / parittAyadha // pakSe / iha / hoha / parittAyaha // 268 // bhuvo bhaH // 8 / 4 / 269 // bhavaterhakArasya zaurasenyAM bho vA bhavati // bhodi / hodi / bhuvadi / huvadi / bhavadi / havadi // 269 // pUrvasya puravaH // 8 / 4 / 270 // ___ zaurasenyAM pUrvazabdasya purava ityodezo vA bhavati // apuravaM nADayaM / apuravAgadaM / pakSe / apuvvaM padaM / apuvvAgadaM // 270 // __ktva iya-bhRNau // 8 / 4 / 271 // zaurasenyAM ktvApratyayasya iya dUNa ityodezau vA bhavataH // bhaviya bhodUNa / haviya hodUNa / paDhiya paDhidUNa / ramiya randUNa / pakSe bhottA / hottA / paDhittA / rantA // 271 //
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 [ sU. 8-4-272 prAkRtavyAkaraNam kR - gamo DaDuaH / / 8 / 4 / 272 / / AbhyAM parasya ktvApratyayasya Dit aDDaa ityAdezo vA bhavati // kaDua / gaDua / pakSe / kariya / kariNa / gacchiya / gacchidU // 272 // diricecoH / / 8 / 4 / 273 // 'tyAdInAmAdyatrayasyAdyasyaicecau ' ( 8-3 - 139 ) ricecoH sthAne dirbhavati // veti nivRttam / nedi / hodi // 273 // iti vihitayo dedi / bhodi / ato deva || 8 | 4 / 274 // akArAtparayoricecoH sthAne dezcakArAd dizca bhavati // accha / acchadi || gacchade / gacchadi || ramade / ramadi / kijjade / kijjadi // ata iti kim / vasuAdi / nedi / bhodi // 274 // 1 bhaviSyati siH / / 8 / 4 / 275 / / zaurasenyAM bhaviSyadarthe vihite pratyaye pare stirbhavati / / hissAhAmapavAdaH / bhavissidi / karissidi / gacchissidi / / 275 // ato use do-DAdU || 8 / 4 / 276 / / ataH parasya DaseH zaurasenyAM Ado Adu ityAdezau Ditau bhavataH // dUrAdo yyeva / dUrAdu // 276 // idAnImo dANiM // 8 / 4 / 277 / / zaurasenyAmidAnImaH sthAne dANimityAdezo bhavati // anantarakaraNIyaM dANiM ANavedu ayyo || vyatyayAtprAkRtepi / annaM dANiM bohiM // 277 // tasmAttAH / / 8 / 4 / 278 / / zaurasenyAM tasmAcchabdasya tA ityAdezo bhavati / / tA jAva pavisAmi / tA alaM ediNA mANeNa // 278 // montyANNo vedetoH || 8 / 4 / 279 // zaurasenyAmantyAnmakArAtpara idetoH parayorNakArAgamo vA bhavati // ikAre / juttaM NimaM juttamiNaM / sarisaM NimaM sarisamiNaM / ekAre / kiM NedaM kimedaM / evaM daM evamedaM // 279 //
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-4-286] svopajJavRttisahitam 137 evArthe yyeva / / 8 / 4 / 280 // evArthe yyeva iti nipAtaH zaurasenyAM pryoktvyH|| mama yyeva vmbhnnms| so yyeva eso // 280 // haje ceTayAhyAne // 8 / 4 / 281 // zaurasenyAM ceTayAvAne hale iti nipAtaH prayoktavyaH // hale cadurike / / 281 // hImANahe vismaya-nivede / / 8 / 4 / 282 // zaurasenyAM hImANahe ityayaM nipAto vismaye nivede ca prayoktavyaH // vismaye // hImANahe jIvanta-vacchA me jaNaNI // nivede / hImANahe palissantA hage edeNa niya-vidhiNo duvvavasideNa // 282 // NaM nanvarthe / 8 / 4 / 293 // zaurasenyAM nanvarthe Namiti nipAtaH prayoktavyaH / / NaM aphalodayA / NaM ayyamissehiM puDhamaM yyeva ANattaM / NaM bhavaM me aggado caladi / ArSe vAkyAlaGkArapi dRzyate namotthu NaM / jayA NaM / tayA NaM // 283 // ammahe harSe // 8 / 4 / 284 // zaurasenyAM ammahe iti nipAto harSe prayoktavyaH // ammahe eAe summilAe supaligaDhido bhavaM / / 284 // hIhI viduSakasya // 8 / 4 / 285 // zaurasenyAM hIhI iti nipAto vidUSakANAM harSe dyotye prayoktavyaH // hI hI bho saMpannA maNoradhA piya-vayassassa // 285 / / zeSa prAkRtavat // 8 / 4 / 286 // zaurasenyAmiha prakaraNe yatkAryamuktaM tatonyacchaurasenyAM prAkRtavadeva bhavati // 'dIrgha-hastrau mitho vRttau' (8-1-4) ityArabhya to donAdau zaurasenyAbhayuktasya' (8-4-260) etasmAtsUtrAtprAg yAni sUtrANi eSu yAnyudAharaNAni teSu madhye amUni tadavasthAnyeva zaurasenyAM bhavanti abhUni punarevaMvidhAni bhavantIti vibhAgaH pratisUtraM svayamabhyUya darzanIyaH // yathA /
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 prAkRtavyAkaraNam [sa. 8-4-286 andAvedI / juvadi-jaNo / maNasilA / ityAdi // 286 // ata etsau puMsi mAgadhyAm // 8 / 4 / 287 // mAgadhyAM bhASAyAM sau pare akArastha ekAro bhavati puMsi pulliGge // eSa meSaH / eze meze // eze pulize // karomi bhadanta / karemi bhante // ata iti kim / nnihii| klii| gilI // puMsIti kim / jalaM // yadapi " porANamaddha-mAgaha-bhAsA-niyayaM havai sUttaM " ityAdinArSasya arddhamAgadhabhASAniyatatvamAnnAyi pRbaistadapi prAyosyaiva vidhAnAnna vkssymaannlkssnnsy|| kayare Agacchai // se tArise dukkhasahe jiindie / ityAdi // 287 // rasorla-zau // 8 / 4 / 288 // mAgadhyAM rephasya dantyasakArasya ca sthAne yathAsaMkhyaM lakArastAlavyazakArazca bhavati // ra // nale / kale // sa / haMze / zudaM / zobhaNaM // ubhayoH / zAlaze / pulishe|| lahaza-vaza-namila-zula-zila-vialida-mandAla-lAyidahiyuge / vIla-viNe pakvAladu mama zayalamavayya-yambAlaM // 288 // __sa-poH saMyoge sogrISme // 8 / 4 / 289 // mAgadhyAM sakAraSakArayoH saMyoge vartamAnayoH so bhavati grISmazabde tu na bhavati / UrdhvalopAdyapavAdaH // sa / pasvaladi hastI / buhaspadI / msklii| vismaye ||ss / zuska-dAluM / ksttN| visnu / zaspa-kavale / usmA / nisphalaM / dhanuskhaNDaM // agrISma iti kim / gimha-vAzale / / 289 // TTa-ThayosTaH // 8 / 4 / 290 // dviruktasya Tasya SakArAkrAntasya ca ThakArasya mAgadhyAM sakArAkAntaH TakAro bhavati // dR / pasTe / bhasTAlikA / bhasTiNI / / Tha / zusTu kadaM / kosTAgAlaM // 290 // stha-rthayostaH // 8 / 4 / 291 // stha rtha ityetayoH sthAne mAgadhyA sakArAkAntaH to bhavati // stha / uvastide / zustide // rtha / asta-vadI / zastavAhe // 291 //
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-4-298 ] svopajJavRttisahitam 139 j-dh-yaaN-yH|| 8 / 4 / 292 // mAgadhyAM jadyayAM sthAne yo bhavati // ja / yANadi / yaNavade / ayyunne| duyyaNe / gayyadi / guNa-vayyide // cha / mayyaM / ayya kila viyyAhale Agade // ya / yAdi / yadhAzalUvaM / yANa-vattaM / yadi // yasya yatvavidhAnam ' AdeyoM jaH' (8-1-245) iti bAdhanArtham // 292 // nya-ya-za-jAMjaH // 8 / 4 / 293 // ___ mAgadhyAM nya Nya jJaJja ityeteSAM dvirukto jo bhavati // nya // ahimaJju kumAle / ajha-dizaM / zAmaja-guNe / kaJakA-valaNaM ||nny / puJjavante / abahmadhe / puhaM / pujhaM // jJa / paJavizAle / zavvaJje / avjnyaa|| j| aJjalI / dhaNaJjae / paJjale // 293 // jo jaH / / 8 / 4 / 294 // mAgadhyAM vrajerjakArasya o bhavati / yApavAdaH // vajhadi // 294 // chasya zconAdau // 8 / 4 / 295 // * . mAgadhyAmanAdau vartamAnasya chasya tAlavyazakArAkAntazco bhavati // gazca gazca / uzcaladi / pizcile / pushcdi|| lAkSaNikasyApi / ApannavatsalaH / Avanna-vazcale // tiryak prekSate / tiricchi pecchai / tirizci peskadi // anAdAviti kim // chAle // 295 // kSasya kaH // 8 / 4 / 296 // mAgadhyAmanAdau vartamAnasya kSasya ko jihvAmUlIyo bhavati // ya ke // la-kaze // anAdAvityeva / khaya-yalahalA / kSayajaladharA ityarthaH // 296 // skaH prekSarAcakSoH / / 8 / 4 / 297 // mAgadhyAM prekSerAcakSezca kSasya sakArAkrAntaH ko bhavati // jihvAmUlIyApavAdaH // peskadi / Acaskadi // 297 // tiSThazciSThaH // 8 / 4 / 298 // mAgadhyAM sthAdhAtoryastiSTha ityAdezastasya ciSTha ityAdezo bhavati // ciSThadi // 298 //
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 prAkRtavyAkaraNam [sU. 8-4-299 avarNAdvA Gaso ddaahH|| 8 / 4 / 299 // mAgadhyAmavarNAtparasya Daso Dit Aha ityAdezo vA bhavati // hage na elizAha kammAha kAlI / bhagadatta-zoNidAha kumbhe / pakSe / bhImazeNassa pazcAdo hiNDIadi / hiDimbAe ghaDukkaya-zoke Na uvazamadi // 299 // Amo DAha vA // 8 / 4 / 300 // mAgadhyAmavarNAtparasya AmonunAsikAnto Dit AhAdezo vA bhavati / zayyaNAha~ suhaM / pakSe / nalindANaM // vyatyayAtprAkRtepi / tAha / tumhAha~ / amhAha~ / sariAha~ / kammAha~ // 300 // ahaM vayamohaMge // 8 / 4 / 301 // mAgadhyAmahaMvayamoH sthAne hage ityAdezo bhavati // hage zakkAvadAlatista-NivAzI dhIvale / hage zaMpattA // 301 // zeSa zaurasenIvat // 8 / 4 / 302 // mAgadhyAM yaduktaM tatonyacchaurasenIvad draSTavyam // tatra 'to donAdau zaurasenyAmayuktasya' (8-4-260) / pavizadu Ayutte zAmi-pazAdAya // 'adhaH kvacit' (8-4-261 ) ale kiM eze mahande kalayale / / 'vAdestAvati' ( 8-4-262 ) // mAledha vA dhaledha vA / / ayaM dAva ze Agame // 'A Amantrye sau veno naH ' (8-4-263) bho kaJcuiA // mo vA' (8-4-264 // bho rAyaM // bhvdbhgvtoH'(8-4-265)|| edu bhavaM zamaNe bhayavaM mahAvIle / bhayavaM kadante ye appaNo pakaM ujjhiya palassa pa-kaM pamANIkalezi // ' na vA yo vyaH' (8-4-266) // ayya eze khu kumAle malayakedU // 'tho dhaH ' (8-4-267) / ale kumbhilA kadhehi // 'ihahacorhisya ' (8-4-268) // ozaladha ayyA ozaladha // ' bhuvo bhaH' (8-4-269) / bhodi // ' pUrvasya puravaH ' (8-4-270) // apurave // 'ktva iyadUrNI' (8-4-271) // kiM khu zobhaNe bamhaNe zi tti kaliya labJA paliggahe diNNe // 'kR-gamo DuDuaH (8-4-272) // kaDua / gaDua // 'diricecoH (8-4-273) // amacca-la-kazaM pikkhiduM ido yyeva Aga
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-4-304 ] svopajJavRttisahitam zvadi // 'ato dezca' (8-4-274) ale kiM eze mahande kalayale shunniiade|| 'bhaviSyati ssiH ' (8-4-275) tA kahiM nu gade luhilappie bhavimsadi / ' ato use do-DAdU ' ( 8-4-276 ) // ahaM pi bhAgulAyaNAdo mudaM pAvemi // ' idAnImo dANiM '(8-4-277) // zuNadha dANiM hage zakkAvayAla-tista-NivAzI dhIvale // 'tasmAttAH' (8-4-278) // tA yAva pavizAmi // 'mAntyANNo vedetoH' (8-4-279) // yutta NimaM / zalizaM NimaM // 'evArtha yyeva' (8-4-280)|mm yyeva ||hje ceTayAhvAne (8-4-281) / haje cadulike // hiNAmahe vismaya-nide ( 8-4-282 ) // vismaye / yathA udAttarAghave / rAkSasaH / hImANahe jIvanta-vazvA me jaNaNI // nide| yathA vikrAntabhIme rAkSasaH / hImANahe palimsantA hage edeNa niya-vidhiNo duvvavazideNa // 'gaM nanvarthe' (8-4-283) // NaM avazalopazappaNIyA lAyANo // 'ammahe harSe' (8-4-284) amhahe eAe zummilAe zupaligaDhide bhavaM // 'hIhI viduSakasya' (8-4-285) // hIhI saMpannA me maNoladhA piyavayassassa // 'zeSaM prAkRtavat' (8-4-286) / mAgadhyAmapi dIrgha-hasvau mitho vRttau' (8-1-4 ) ityArabhya ' to donAdo zaurasenyAmayuktasya' (8-4.260 ) ityasmAt prAg yAni sUtrANi teSu yAnyudAharaNAni santi teSu madhye amUni tadavasthAnyeva mAgadhyAmamUni punarevaMvidhAni bhavantIti vibhAgaH svayamabhyUhya darzanIyaH // 302 // jJo JaH paizAcyAm / / 8 / 4 / 303 // paizAcyAM bhASAyAM jJasya sthAne Jo bhavati // paJjA // snyjaa| savvA / AnaM / vijJAnaM // 303 // rAjJo vA ciJ // 8 / 4 / 304 // paizAcyA rAjJa iti zabde yo jJakArastasya citra Adezo vA bhavati // rAciJA lapitaM / raJaA lapitaM / rAcino dhanaM / raJo dhanaM / jJa ityeva / rAjA // 304 //
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 prAkRtavyAkaraNam [sU. 8-4-305 nya-NyorjaH / / 8 / 4 / 305 // paizAcyAM nyaNyoH sthAne o bhavati / kaJjakA / abhimaJjU / puJakammo / pujAhaM // 305 // No naH // 8 / 4 / 306 // paizAcyAM NakArasya no bhavati / guna-gana-yutto / gunena // 306 // tadostaH // 8 / 4 / 307 // paizAcyAM takAradakArayosto bhavati / tasya / bhagavatI / pvvtii| sataM / dasya / matana-paravaso / satana / tAmotaro / pateso / vatanakaM / hotu / ramatu // takArasyApi takAravidhAnamAdezAntarabAdhanArtham / tena patAkA vetiso ityAdyapi siddhaM bhavati // 307 // loLaH // 8 / 4 / 308 // paizAcyAM lakArasya LakAro bhavati // sILaM / kuLaM / jaLaM / saLiLaM / kamaLaM // 308 // za-SoH sH||8|4 / 309 // paizAcyAM zaSoH so bhavati / za / sobhati / sobhanaM / sasI / sako / saGko // Sa / visamo / kisAno / 'na kagacajAdiSaTzamyantasUtroktam' (8--4-324 ) ityasya bAdhakasya bAdhanArthoyaM yogaH // 309 // hRdaye yasya pH|| 8 / 4 / 310 // paizAcyA hRdayazabde yasya po bhavati / hitapakaM / kiMpi kiMpi hitapake atthaM cintayamAnI // 310 // TosturvA // 8 / 4 / 311 // paizAcyAM ToH sthAne turvA bhavati / kutumbakaM / kuTumbakaM // 311 // ktvastUnaH // 8 / 4 / 312 // paizAcyAM ktvApratyayasya sthAne tUna ityAdezo bhavati // gantUna / rantUna hasitUna / paThitUna / kadhitUna // 312 //
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ svopajJavRttisahitam dUna- tthUnau TvaH // 8 / 4 / 313 // paizAcyAM STvA ityasya sthAne dhaDUna tthUna ityAdezau bhavataH / pUrvasthApavAdaH / nadhdUna / natthUna / taDUna / tatthUna // 313 // rya-na-TAM riya- sina-saTAH kvacit // 8 / 4 / 314 // paizAcyAM sraSTAM sthAne yathAsaMkhyaM riya sina saTa ityAdezAH kacit bhavanti / bhAryA / bhAriyA / snAtam / sinAtaM / kaSTam / kasaTaM / kvaci - diti kim / sujjo / sunusA | tiTThA // 394 // su. 8-4-320 ] 143 kyasyeyyaH / / 8 / 4 / 315 // paizAcyAM kyapratyayasya iyya ityAdezo bhavati / giyyate / divyate / ramiyyate / paThiyyate // 315 // kRgo DIraH / / 8 / 4 / 316 // paizAcyAM kRgaH parasya kyagya sthAne DIra ityAdezo bhavati / pudhumataMsane savvassa va sammAnaM kIrate || 316 // yAdRzAderdustiH || 8|4|317 // paizAcyAM yAdRza ityevamAdInAM dR ityasya sthAne tiH ityAdezo bhavati / yAtiso / tAtiso / ketiso / etiso | bhavAtiso | ajJAtiso / mhAtaso / amhAtaso // 317 // icecH|| 8 / 4 / 318 // 1 paizAcyAmicecoH sthAne tirAdezo bhavati // vasuAti / bhoti / neti / teti // 318 // Attezca ||8|4|319 // paizAcyAmakArAtparayoH icecoH sthAne tezcakArAt tizcAdezo bhavati // lapate / lapati / acchate / acchati / gacchate / gacchati / ramate / ramati / Aditi kim / hoti / neti // 319 // 1 bhaviyayeya eva || 8|4|320 // paizAcyAmicecoH sthAne bhaviSyati eyya eva bhavati na tu ssiH // taM taddhUna ciMtitaM raJa kA esA huveyya // 320 //
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa..8-4-329 ] svopajJavRttisahitam .145 I cImUto // nirjharaH / niccharo // jharjharaH / chaccharo // taDAgam / taTAkaM // maNDalam / maNTalaM || DamarukaH / Tamaruko || gADham / kAThaM // SaNDhaH / saNTho || DhakkA | ThakkA || madanaH / matano || kandarpaH / kantappo // dAmodaraH / tAmotaro // madhuram | mathuraM // bAndhavaH / panthavo // dhUlI 1 thUlI || bAlakaH / pAlako || rabhasaH / raphaso // rambhA / ramphA / bhagavatI / phakavatI // niyojitam / niyocitaM // kvacillAkSaNikasyApi / paDimA ityasya sthAne paTimA / dADhA ityasya sthAne tAThA // 325 // slo vA // 8 / 326 // cUlikApaizAcike rasya sthAne lo vA bhavati // panamatha panaya-pakuppita-golI - calanagga- lagga-pati-bimbaM / tasasu nakha-tappanesuM ekAtasa-tanu-thalaM luhaM || naccantassa ya lIlA-pAtukkhevena kampitA vasudhA ucchallanti samuddA sailA nipatanti taM halaM namatha // 326 // nAdi - yujyoranyeSAm // / 8 / 4 / 327 // cUlikApaizAcikepi anyeSAmAcAryANAM matena tRtIyaturyayorAdau vartamAnayoryujidhAtau ca AdyadvitIyau na bhavataH // gatiH / gatI // dharmaH / dhmmo|| jImUtaH / jImUto || jharjharaH / jhaccharo || DamarukaH / Damaruko || DhakkA | ddhkkaa|| dAmodaraH / dAnotaro || bAlakaH / bAlako // bhagavatI / bhakavatI // niyojitam / niyojitaM // 327 // 1 zeSaM prAgvat // 8 / 4 / 328 // cUlikApaizAcike tRtIyaturyayorityAdi yaduktaM tatonyaccheSaM prAktanapaizAcikavad bhavati / / nakaraM / makkano / anayorno NatvaM na bhavati / / Nasya ca natvaM syAt / evamanyadapi // 328 // svarANAM svarAH prAyopabhraMze / / 8 / 4 / 329 // apabhraMze svarANAM sthAne prAyaH svarA bhavanti // kaccu | kAcca // veNa / vINa // bAha / bAhA / bAhu || paTTi / piTThi / puTThi // taNu / tiNu / tRNu // suki / su / sudu || kinnao / kilinnao // liha | lIha / 10
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 prAkRtavyAkaraNam [sU. 8-4-329 leha // gari / gori // prAyograhaNAdyasyApabhraMze vizeSo vakSyate tasyApi kvacitprAkRtavat zaurasenIvacca kAryaM bhavati // 329 // syAdau dIrgha-hasvau // 8 / 4 / 330 // .: apabhraMze nAmnontyasvarasya dIrgha-hasvau syAdau prAyo bhavataH // sau // * | DhollA sAmalA dhaNa campA-vaNNI / NAi suvaNNa-reha kasa-vaTTara diNNI / Amanvye / DhollA maI tuhuM vAriyA mA kuru dIhA mANu / nidae gamihI rattaDI daDavaDa hoi vihANu // striyAm // biTTIe mai bhaNiya tuhuM mA karu vaGkI dihi / putti sakaNNI bhalli jiva mArai hiai paihi / ' jasi // ei ti ghoDA eha thali ei ti nisiA khagga / etyu muNIsima jANIai jo navi vAlai vagga // . evaM vibhaktyantareSvapyudAhAryam // 330 // syamorasyot // 8 / 4 / 331 // apabhraMze akArasya syamoH parayoH ukAro bhavati / dahamuhu bhuvaNa-bhayaMkaru tosia-saMkaru Niggau raha-vari caDiau / caumuhu chaMmuhu jhAivi ekkAhiM lAivi NAvai daiveM ghaDiau // 331 // sau puMsyodvA // 8 / 4 / 332 // apabhraMze pulliGge vartamAnasya nAmnokArasya sau pare okAro vA bhavati / agalia-neha-nivaTTAhaM joaNa-lakkhuvi jAu / varisa-saeNa vi jo milai sahi sokkhahaM so ThAu / puMsIti kim / aGgahi~ aGgu na miliu hali ahareM aharu na pattu /
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ pU. 8-4-338] svopajJavRttisahitam 147 pia joantihe muha-kamalu emvai surau samattu // 332 // etttti|| 8 / 3 / 333 // apabhraMze akArasya TAyAmekAro bhavati / je mahu diNNA diahaDA daieM pavasanteNa / tANa gaNantie aGguliu jajjariAu naheNa // 333 // Dinecca // 8 / 4 / 334 // apabhraMze akArasya DinA saha ikAra ekArazca bhavataH / sAyaru uppari taNu dharai tali ghallai rayaNAI / sAmi subhiccu vi pariharai sammANei khalAI // tale ghallaI // 334 // bhisyedvA // 8 / 4 / 335 // apabhraMze akArasya bhisi pare ekAro vA bhavati / guNahiM na saMpai kitti para phala lihiA bhuJjanti / kesari na lahai boDDia vi gaya lakkhahi gheppanti // 335 // GasehU~-hU // 8 / 4 / 336 / / asyeti paJcamyantaM vipariNamyate / apabhraMze akArAtparasya use hu ityAdezau bhavataH / vacchahe gRNhai phalaI jaNu kaDu-pallava vajjei / tovi mahahumu suaNu jiva te ucchaGgi dhareiM / vacchahu gRhai // 336 // bhyaso hu~ / / 8 / 4 / 337 // apabhraMze akArAtparasya bhyasaH paJcamIbahuvacanasya huM ityAdezo bhavati / dUruDDANe paDiu khalu appaNu jaNu mArei / jiha giri-siGgahuM paDia sila annu vi cUru karei // 337 // usaH su-ho-ssavaH // 8 / 4 / 338 // apabhraMze akArAtparasya GasaH sthAne su ho ssu iti traya AdezA bhavanti /
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 prAkRtavyAkaraNam [sU. 8-4-338, jo guNa govai, appaNA payaDA karai parassu / tasu hauM kali-jugi dullahaho bali kijjalaM suaNassu // 338 // Amo haM // 8 / 4 / 339 // apabhraMze akArAtparasyAmo hamityAdezo bhavati / taNahaM taijI bhaGgi navi teM avaDa-yaDi vasanti / aha jaNu laggi vi uttarai ahaM saha saI majanti // 339 // . . huM cedudbhayAm // 8 / 4 / 340 // apabhraze ikArokArAbhyAM parasyAmo huM haM cAdezau bhavataH / daivu ghaDAvai vaNi taruhuM sauNihaM pakka phlaaii| so vari sukkhu pai Navi kaNNAhiM khala-vayaNAI / prAyodhikArAt kvacitsupopi huN| dhavalu visUrai sAmiaho garuA bharu pikkhevi / hauM ki na juttau duhu~ disihiM khaNDaI doNi karevi // 340 // usi-bhyas-DInAM he-huM-hayaH // 8 / 4 / 341 // apabhraMze idudbhayAM pareSAM Gasi bhyas Gi ityeteSAM yathAsaMkhyaM he hu~ hi ityete traya AdezA bhavanti / use / girihe silAyalu taruhe phalu gheppai nIsAvannu / gharu melleppiNu mANusahaM to vi na ruccai rannu // bhyaso hu~ / taruhuM vi vakkalu phalu muNivi parihaNu asaNu lahanti / sAmihuM ettiu aggala Ayaru bhiccu gRhanti // Dehi / aha virala-pahAu ji kalihi dhammu // 341 // ATTo NAnusvArau / / 8 / 4 / 342 // apabhraMze akArAtparasya TAvacanasya NAnusvArAvAdezau - bhavataH // daieM pavasanteNa // 342 // / eM cedutaH // 8 / 4 / 343 // . 'apabhraMze ikArokArAbhyAM parasya TAvacaMnasya eM cakArAt NAnusvArau- ca bhavanti // eN|
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-4-348] svopajJavRttisahitam aggieM uNhau hoi jagu vAeM sIalu te / jo puNu aggi sIalA tasu uNhattaNu keva // nnaanusvaarau| vippia-Arau jai vi piTa to vi taM ANahi ajju / ___ aggiNa dar3A jaivi gharu to teM aggiM kajju // evamukArAdapyudAhAyAH // 343 // syam-jas-zasA luk // 8 / 4 / 344 // apabhraMze si am jas zas ityeteSAM lopo bhavati // ei ti ghoDA eha thali / ityAdi / atra syam jasAM lopaH // jiva jiva vaMkima loaNahaM. Niru sAmali sikkhei / .. tiva~ tiva~ vammahu niaya-saru khara-patthari tikkhei // atra syamzasAM lopaH // 344 // SaSThayAH // 8 / 4 / 345 // apabhraMze SaSThayA vibhaktyAH prAyo lug bhavati / saMgara-saehiM ju vaNNiai dekkhu amhArA kantu / aimattahaM cattaDkusahaM gaya kumbhaI dArantu // pRthagyogo lakSyAnusArArthaH // 345 // Amantrye jaso hoH // 8 / 4 / 346 // . apabhraMze Amantryerthe vartamAnAnnAmnaH parasya jaso ho ityAdezo bhavati / lopaapvaadH|| taruNaho taruNiho muNika maI karahu ma appaho ghAu // 346 // bhissupohi // 8 // 4 / 347 // ___apabhraMze bhissupoH sthAne hiM ityAdezo bhavati // guNahiM na saMpai kitti para // sup / bhAIrahi jiva bhArai maggehiM tihiM vi payaTTai // 347 // striyAM jam-zasorudot // 8 / 4 / 348 // apabhraMze striyAM vartamAnAnnAmnaH parasya jasaH zasaMzca pratyekamudotAvAdezau
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 prAkRtavyAkaraNam [sU. 8-4-348 bhavataH / lopApavAdau // jasaH / aMguliu jajjariyAo naheNa // zasaH / sundara-savvaGgAu vilAsiNIo pecchantANa // vacanabhedAnna yathAsaMkhyam // 348 // Ta e // 8 / 4 / 349 // apabhraMze striyAM vartamAnAnnAmnaH parasyASTAyAH sthAne e ityAdezo bhavati // nia-muha-karahiM vi muddha kara andhArai paDipekkhai / sasi-maNDala-candimae puNu kAI na dUre dekkhai / jahiM maragaya--kantie saMvaliaM // 349 // usa--Gasyorhe // 8 / 4 / 350 // apabhraMze striyAM vartamAnAnnAmnaH parayorDas Gasi ityetayohe ityAdezo bhavati // DasaH / tuccha--majhjhahe tuccha-jampirahe / tucchaccha-romAvalihe tuccha-rAya tucchayara-hAsahe / piya-vayaNu alahantiahe tucchakAya-vammaha-nivAsahe / / annu ju tucchauM tahe dhaNahe taM akkhaNaha na jAi / kaTari thaNaMtaru muddhaDahe je maNu vicci Na mAi // seH| phoDenti je hiyaDauM appaNauM tAhaM parAI kavaNa ghaNa / rakkhejjahu loaho appaNA bAlahe jAyA visama thaNa // 350 // bhyasAmortuH // 8 / 4 / 351 // apabhraMze striyAM vartamAnAnnAmnaH parasya bhyasa Amazca hu ityAdezo bhavati // bhallA huA ju mAriA bahiNi mahArA kantu / lajjejjaM tu vayaMsiahu jai bhaggA gharu entu / vayasyAbhyo vayasyAnAM vetyarthaH // 351 //
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ svopajJavRttisahitam Gerhi || 8 | 4 | 352 // apabhraMze striyAM vartamAnAnnAmnaH parasya Ge: saptamyekavacanasya hi ityAdezo bhavati // sU. 8-4-357 ] 151 vAyasu uDDAvantiae piu diTThau sahasati / addhA valayA mahihi gaya addhA phuTTa taDatti // 352 // jasa - zasoriM // 8 / 4 / 353 // apabhraMze klIbe vartamAnAnnAmnaH parayorjas - zasoH iM ityAdezo bhavati // kamalaI mellavi ali-ulaI kari - gaNDAI mahanti / alahamecchaNa jAhaM bhali te Navi dUra gaNanti // 353 // kAntasyAta uM syamoH // 8 / 4 / 354 // svar apabhraMze klIbe vartamAnasya kakArAntasya nAmno yokArastasya syamoH parayoH uM ityAdezo bhavati // annu ju tucchauM tahe dhaNa || bhagga dekkhivi niaya balu balu pasariauM parassu / ummillai sasi- reha jiva~ kari karavAlu piyassu || 354 // sarvAderDase || 8|4| 355 / / apabhraMze sarvAderakArAntAtparasya Gaseha ityAdezo bhavati // jahAM hota Agado / tahAM hontau Agado / kahAM hontau Agado // 355 // kimo Di vA || 8|4|356 // apabhraMze kimokArAntAtparasya GaserDihe ityAdezo vA bhavati // jai to tuTTa nehaDA maI sahuM navi tila - tAra / taM kihe vaGkehiM loaNehiM joijjauM saya-vAra // 356 // GehiM || 8|4|357 // apabhraMze sarvAderakArAntAtparasya Ge: saptamyekavacanasya hiM ityAdezo bhavati // jahiM kapijjai sariNa saru chijjai khaggiNa khaggu / tahiM tei bhaDa-ghar3a - nivahi kantu payAsai maggu | ekkahiM akkhihiM sAvaNu annahiM bhaddavau /
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ 152 prAkRtavyAkaraNam [sU. 8-4-357 mAhau mahiala-satthari gaNDa-tthale sarau // aMGgihiM gimha suhacchI-tila-vaNi maggasiru / tahe muddhahe muha-paGkai AvAsiu sisiru / hiaDA phuTTi taDatti kari kAlakkheveM kAI / devakhaLa haya-vihi kahiM Thavai paI viNu dukkha-sayAI // 357 // yattAkaMbhyo Gaso DAmarna vA // 8 / 4 / 358 // apabhraMze yattatkin ityetebhyokArentebhyaH parasya uso DAsu ityAdezo vA bhavati // / kantu mahArau hali sahie nicchaI rUsai jAmu / athihiM satthihiM hatthihiM vi ThAuvi pheDai tAsu // jIviu kAsu na vallahauM dhaNu puNu kAsu na iTTha / doNi vi avasara-nivaDiAI tiNa-sama gaNai visiTTha // 358 // striyAM Dahe // 8 / 4 / 359 // apabhraMze strIliGge vartamAnebhyo yattatkibhyaH parasya Daso Dahe ityAdezo vA bhavati // jahe kerau / tahe kerau / / kahe kerau // 359 // yattadaH syamAdhu traM // 8 / 4 / 360 // / . apabhraMze yattadoH sthAne syamoH parayoryathAsaMkhyaM dhuM traM ityAdezau vA bhavataH // pragaNi ciTThadi nAhu | traM raNi karadi na bhrantri // pakSe / taM bolliai ju nivvahai // 360 // ..idama imuH klIve // 8 / 4 / 361 // . apabhraMze napuMsakaliGge. vartamAnasyedramaH syamoH parayoH imu ityAdezo bhavati // imu kulu tuha taNauM / imu kulu dekkhu // 361 // .:. ___etadaH strI-pu-klIbe eha eho ehu // 8 / 4 / 362 // apabhraMze striyAM pusi. napuMsake vartamAnasyaitadaH sthAne syamAH parayoryathAsaMkhyam eha eho ehu ityAdezA bhavanti // ..:
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 svopajJavRttisahitam eha kumArI eho naru ehu maNoraha - ThANu / ehauM vaDha cintantAhaM paccha hoi vihANu || 362 // mU. 8-4-367] eDrarjam - zasoH // 8 / 4 / 363 // apabhraMze etado jas-zasoH parayoH eDa ityAdezo bhavati // iti ghoDA ha tha || ei peccha || 363 // asa oi || 8 | 4 | 364 // apabhraMze adasaH sthAne jas-zasoH parayoH oi ityAdezo bhavati / / jai pucchaha ghara vaDDAI to vaDDA ghara oi / vihalia-jaNa-abbhuddharaNu kantu kuDIra jo || amUni vartante pRccha vA // 334 // idama AyaH // 8 / 4 / 365 / / apabhraMze idamazabdasya syAdau aya ityAdezo bhavati || AyaI loaho loaI jAI saraI na bhanti / appie diTThai mauliahiM pie dii vihasanti // sosau ma sosau cia uahI vaDavAnalassa kiM teNa / jaM jala jale jalago AeNa vi kiM na pajjattaM // Ayaho daDDha-kalevaraho jaM vAhiu taM sAru / 153 jai uTubbhai to kuhai aha Dajjhai to chAru || 365 // sarvasya sAho vA // 8|4 / 366 // apabhraMze sarvazabdasya sAha ityAdezo vA bhavati // sAhu vi lou taDaphaDai vaDDattaNaho taNeNa / vaDDappaNu paripAvii hattha mokkalaDeNa || pakSe / savvuvi // 366 // kimaH kAI - kavaNau vA / / 8 / 4 / 367 / / apabhraMze kimaH sthAne kAI kavaNa ityAdezau vA bhavataH // jai na su Avai dUi gharu kAI aho - muhu tujhu |
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 prAkRtavyAkaraNam [sU. 8-4-367 vayaNu ju khaNDai tau sahi eso piu hoi na majjhu // kAiM na dUre dekkhai // phoDinti je hiaDauM appaNauM tAhaM parAI kavaNa ghaNa / rakkhejjahu loaho appaNA bAlahe jAyA visama thaNa // supurisa kaGguhe aNuharahiM bhaNa kajjeM kavaNeNa / jiva jiva vaDDattaNu lahahiM ti tiva navahiM sireNa // pakSe / jai sasaNehI to muia aha jIvai ninneha / bihiM vi payArehiM gaia dhaNa kiM gajjahi khala meha // 367 // yuSmadaH sA tuhu~ // 8 / 4 / 368 // apabhraMze yuSmadaH sau pare tuhu~ ityAdezo bhavati // bhamaru ma ruNajhuNi raNNaDai sA disi joi ma roi / sA mAlai desantaria jasu tuhuM marahi vioi // 368 // jam-zasostumhe tumhaiM // 8 / 4 / 369 // apabhraMze yuSmado jasi zasi ca pratyekaM tumhe tumhaI ityAdezau bhavataH // tumhe tumhaiM jANaha / tumhe tumhaiM pecchai // vacanabhedo yathAsaMkhyanivRttyarthaH // 369 // TA-yamA paI taI // 8 / 4 / 370 // apabhraMze yuSmadaH TA Gi am ityetaiH saha paI taiM ityAdezau bhvtH|| ttaa| paiM mukkAhavi vara-taru phiTTai pattattaNaM na pattANaM / tuha puNu chAyA jai hojja kahavi tA tehiM pattehiM / mahu hiauM taI tAe tuhuM savi anne vinaDijjai / pia kAI karauM haGa kAI tuhuM macche macchu gilijjai // jinaa| paI maI bahiM vi raNa-gayahiM ko jayasiri takkei /
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ svopajJavRttisahitam kesahiM leppiNu jamama-ghariNi bhaNa suhu ko thakke || evaM taI || amA / paraM mellanti mahu maraNu maI mellantaho tujjhu | sArasa jasu jo veggalA sovi kRdantaho sajjhu || sU. 8-4-376 ] evaM taI // 370 // bhisA tumhehiM || 8 | 4 | 371 // apabhraMze yuSmado bhisA saha tumhehiM ityAdezo bhavati // tumhehiM amhehiM jaM kiauM diTThauM bahua-jaNeNa / taM tevaDDuuM samara-bharu nijjiu ekka-khaNeNa // 371 // 155 GasiGasbhyAM tara tujha tu // 8 / 4 / 372 // apabhraMze yuSmado GasiGasbhyAM saha tau tujjha tubhra ityete traya AdezA bhavanti // tau hontara Agado / tujjha hontau Ago / hontara Ago || GasA | tau guNa - saMpai tujjha madi tu aNuttara khanti / jai uppattiM anna jaNa mahi - maMDali sikkhanti // 372 // bhyasAmbhyAM tumhahaM || 8|4|373 // apabhraMze yuSmado bhyas Am ityetAbhyAM saha tumhahaM ityAdezo bhavati // tumhahaM hontau Agado | tumhAM keraDaM dhaNu // 373 // tumhAsu supA || 8|4 | 374 // apabhraMze yuSmadaH supA saha tumhAsu ityAdezo bhavati // tumhAsu Thi // 374 // sAvasmado hau || 8 | 4 | 375 // apabhraMze asmadaH sau pare hauM ityAdezo bhavati / / tasu hauM kalijuga dulho || 375 // jas - zasoramhe amhaI || 8|4|376 // apabhraMze asmado jasi zasi ca pare pratyekam amhe amhaIM ityAdezau bhavataH //
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAkRtavyAkaraNam [mU. 8-4-356 amhe thovA riu vahua kAyara emva bhaNanti / muddhi nihAlahi gayaNa-yala kai jaNa joNha karanti // / amvaNu lAivi je gayA pahia parAyA kevi| . avasa na ahiM suhacchiahiM jiva~ amhaI tiva~ tevi // amhe dekkhai / amhaI dekkhai / vacanabhedo yathAsaMkhyanivRttyarthaH // 376 // TA--GyamA maI // 8 / 4 / 377 // apabhraMze asmadaH TA Di am ityetaiH saha maI ityAdezo bhavati // ttaa| maI jANiuM pia virahiahaM kavi dhara hoi viAli / Navara miaDkuvi tiha tavai jiha diNayaru khaya-gAli / / nginaa| paI maiM behiM vi raNa-gayahiM // amaa| maI mellantaho tujjhu // 377 // amhehiM bhisA / / 8 / 1 / 378 // ... . apabhraMze asmado bhisA saha amhehiM ityAdezo bhavati // tumhehiM amhahiM jaM kiauM / / 378 // mahu majjhu Gasi-usbhyAm // 8 / 4 / 379 // apabhraMze asmado usinA GasA ca saha pratyekaM mahu majjhu ityAdezau bhavataH // mahu hontau gado / majjhu hontau gado // GasA / mahu kantaho be dosaDA helli ma jhaGkhahi aalu| ' dentaho hau~ para uvvaria jujjhantaho karavAlu // jai bhaggA pArakaDA to sahi majjhu pieNa / / aha bhaggA amhahaM taNA to teM mAriaDeNa // 379 / / .. amhahaM bhyasAmbhyAm // 8 / 4 / 380 // . 'apabhraMze asmado bhyasA amA' ca saha ahaha ityAdezo bhavati // amhahaM hontau Agado // AmA / / aha bhaggA amhahaM taNA / / 380 // .: . . supA amhAsu // 8 / 4 / 381 // .. apabhraMze asmadaH supA saha amhAsu ityAdezo bhavati / amhAsu, tthiaN||381||
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-4-385] svopajJavRttisahitam 157 tyAderAdya-trayasya bahutve hiM na vA // 8 / 4 / 382 // tyAdInAmAdyatrayasya sambandhino bahupvartheSu vartamAnasya vacanamyApabhraMze hiM ityAdezo vA bhavati // muha-kabari-bandha tahe soha dharahiM naM malla-jajjhu sasi-rAhu karahiM / tahe sahahiM kurala bhamara-ula-tulia na timira-Dimbha khellanti milia // 382 // madhya-trayasyAyasya hiH // 8 / 4 / 383 // tyAdInAM madhyatrayasya yadAdyaM vacanaM tasyApabhraMze hi ityAdezo vA bhavati / bappIhA piu piu bhaNavi kittiu ruhi hayAsa / ___ tuha jali mahu puNu vallahai bihuM vi na pUria Asa // Atmanepade / bappIhA kaI bollioNa nigdhiNa vAra i vAra / sAyari bhariai vimala-jali lahahi na ekA dhAra // saptamyAm / AyahiM jammahiM annahiM vi gori su dijahi kantu / gaya mattahaM cattaMkusahaM jo abhiDai hasantu // pakSe / ruasi / ityAdi // 383 // bahutve huH // 8 / 4 / 384 // tyAdInAM madhyamatrayasya saMbandhi bahupvartheSu vartamAnaM yadvacanaM tasyApabhraMze hu ityAdezo vA bhavati // bali abbhatthaNi mahu-mahaNu lahuIhUA soi / ___ jai icchahu vaDDattaNauM dehu ma maggahu koI // pakSe / icchaha / ityAdi // 384 // antya-trayasyAdyasya uM // 8 / 4 / 385 // tyAdInAmantyatrayasya yadAdyaM vacanaM tasyApabhraMze uM ityAdezo vA bhavati / vihi vinaDau pIDantu gaha maM dhANi karahi visAu /
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 prAkRtavyAkaraNam [sU. 8-4-385 saMpai kaDauM vesa jiva~ chuDa agghai vavasAu / / bali kijjauM suaNassu // pakSe / kaDDAmi / ityAdi // 385 / / bahatve // 8 / 4 / 386 // tyAdInAmantyatrayasya saMvandhi bahupvartheSu vartamAnaM yadvacanaM tasya huM ityAdezo vA bhavati // khagga-visAhiu jAhiM lahahuM piya tahiM desahiM jAhuM / raNa-dubbhikkheM maggAi viNu jujhaM na valAhuM // pakSe / lahimu / ityAdi // 386 // hi-svayoridudet // 8 / 4 / 387 // paJcamyA hisvayorapabhraMze i u e ityete traya AdezA vA bhavanti // it / kuJjara sumari ma sallaiu saralA sAsa ma melli / kavala ji pAviya vihi-vasiNa te cari mANu ma melli // ut / bhamarA etthu vilimbaDai kevi diyahaDA vilambu / ghaNa-pattala chAyA-bahulu phullai jAma kayambu / et / priya emvahiM kare sella kari chaDDahi tuhaM krvaal| jaM kAvAliya bappuDA lehiM abhaggu kavAlu // yakSe / sumarahi / ityAdi // 387 // vartyati-syasya saH // 8 / 4 / 388 // apabhraMze bhaviSyadarthaviSayasya tyAdeH syasya so vA bhavati // diahA janti jhaDappaDahiM paDahiM maNoraha pacchi / jaM acchai taM mANiai hosai karatu ma acchi / pakSe / hohii // 388 // kriyeH kIsu // 8 / 4 / 389 // kriye ityetasya kriyApadasyApabhraMze kIsu ityAdezo vA bhavati //
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-4-395] svopajJavRttisahitam 159 santA bhoga ju pariharai tasu kantaho bali kIm / tasu daiveNa vi muNDiyauM jasu khallihaDauM sIsu / / pakSe / sAdhyamAnAvasthAt kriye iti saMskRtazabdAdeSa prayogaH / vali kijjauM suaNassu // 389 // bhuvaH paryApta huccaH // 8 / 4 / 390 // apabhraMze bhuvo dhAtoH paryAptAvarthe vartamAnasya hucca ityAdezo bhavati // aittuMgattaNu jaM thaNahaM so ccheyau na hu lAhu / sahi jai kevai tuDi-vaseNa ahari pahuccai nAhu // 390 // bego bruvo vA // 8 / 4 / 391 / / apabhraMze brUgo dhAtorbuva ityAdezo vA bhvti|| bruvaha suhAsiu kiM pi // pksse| ittauM broppiNu sauNi TThiu puNu dUsAsaNu broppi / to hauM jANauM eho hari jai mahu aggai broppi // 391 // vrajevujaH / / 8 / 4 / 392 // apabhraMze bajate_tovuna ityAdezo bhavati // vuai / vujeppi / vujeppiNu // 392 // dRzeH prassaH // 8 / 4 / 393 // apabhraMze dRzerdhAtoH prassa ityAdezo bhavati // prassadi // 393 / / graheNhaH // 8 / 4 / 394 // apabhraMze graherdhAtoraeNNha ityAdezo bhavati / paDha gRNheppiNu vatu // 394 // takSyAdInAM chollaadyH|| 8 / 4 / 395 / / apabhraMze takSiprabhRtInAM dhAtUnAM cholla ityAdaya AdezA bhavanti // jiva ti tikkhA levi kara jai sAsa chollijjantu / to jai gorihe muha-kamali sarisima kAvi lahantu // AdigrahaNAd dezISu ye kriyAvacanA upalabhyante te udAhAryAH // cUDullau cuNNIhoisai muddhi kavoli nihittau / sAsAnala-jAla-jhalakkiau vAha-salila-saMsittara //
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ 160 prAkRtavyAkaraNam [sU. 8-4-395 abhaDavaMciu be payaI pemmu niattai jaaeN| savvAsaNa-riu-saMbhavaho kara pariattA tAva~ // hiai khuDukkA goraDI gayaNi ghuDukkaI mehu / vAsA-ratti-pavAsuahaM visamA saMkaDu ehu / / ammi paohara vajjamA niccu je saMmuha thanti / mahu kantaho samaraGgaNai gaya-ghaDa bhajjiu janti // putteM jAeM kavaNu guNu avaguNu kavaNu mueNa / jA bappIkI muMhaDI campijjai avareNa // taM tettiu jalu sAyaraho so tevaDu vitthAru / tisahe nivAraNu paluvi navi para dhuTuai asAru // 395 / / anAdau svarAdasaMyuktAnAM k-kh-t-th-p-kaaNg-dh-d-dh-b-bhaaH8|4|396 apabhraMze' padAdau vartamAnAnAM svarAtpareSAmasaMyuktAnAM kakhatathapaphAM sthAne yathAsaMkhyaM gadhadhababhAH prAyo bhavanti // kasya gaH / jaM diTThauM soma-ggahaNu asaihiM hasiu nisaDku / pia-mANusa-vicchoha garu giligili rAhu mayaDku // khasya ghaH / ammIeM satthAvatthehi sudhiM cintijjai mANu / pie diDhe hallohaleNa ko ceai appANu // tathapaphAnAM ddhbbhaaH| savadhu kareppiNu kadhidu maI tasu para sabhalauM jammu / / jAsu na cAu na cArahADi na ya pamhaTThau dhammu // anAdAviti kim / savayu karoppiNu / atra kasya gatvaM na bhavati / svarAditi kim / giligili rAhu mayaGka // asaMyuktAnAmiti kim / ekkahiM aMkkhihiM sAvaNu // prAyodhikArAtvacinna' bhavati / jai kevai pAvIsu piu akiA kuDDa karIsu / pANIu navai sarAvi jiva savvaGge paisIsu //
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU..8-4-401] svopajJavRttisahitam 161 ua kaNiAru paphulliau kaJcaNa-kanti-payAsu / gorI-vayaNa-viNijjiau naM sevai vaNa-vAsu // 396 // monunAsiko vo vA // 8 / 4 / 397 / / apabhraMzenAdau vartamAnasyAsaMyuktasya makArasya anunAsiko vakAro vA bhavati // kavalu kamalu / bhava~ru bhamaru // lAkSaNikaspApi / jiva~ / tiva~ / jeva~ / tev|| anAdAvityeva / mayaNu // asaMyuktasyetyeva // tasu para sabhalau jammu // 397 // vAdho ro luk // 8 / 4 / 398 // apabhraMze saMyogAdadho vartamAno repho luga vA bhavati // jai kevai pAvIsu piu // pakSe / jai bhaggA pArakkaDA to sahi. majjhu priyeNa // 398 // abhatopi kvacit // 8 / 4 / 399 // apabhraMze kvacidavidyamAnopi repho bhavati // vAsu mahArisi eu bhaNai jai sui-satthu pamANu / mAyahaM calaNa navantAhaM divi divi gaGgA-hANu // kvaciditi kim / vAseNa vi bhAraha-khambhi baddha // 399 // ApadvipatsaMpadAM da iH // 8 / 4 / 400 // apabhraMze Apad vipad saMpad ityeteSAM dakArasya ikAro bhavati // anau karantaho purisaho Avai Avai / vivai / saMpai // prAyodhikArAt / guNahiM na saMpaya kitti para // 40 // kathaM yathA-tathAM thAderememehedhA DitaH // 8 / 4 / 401 // apabhraMze kathaM yathA tathA ityeteSAM thAderavayavasya pratyekam ema ima iha idha ityete DitazcatvAra AdezA bhavanti / kema samappau duTu diNu kidha rayaNI chuDa hoi| nava-vahu-dasaNa-lAlasau vahai maNoraha soi // o gorI-muha-nijiau vaddali lukku miyaGgu / 11
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAkRtavyAkaraNam [sU. 8-4-401 annu vi jo parihaviya-taNu so kiva~ bhai nisaGkha // bimbAhari taNu rayaNa-vaNu kiha Thiu siriANanda / niruvama-rasu pieM piavi jaNu sesaho diNNI mudda // bhaNa sahi nihuauM teva~ maI jai piu dir3ha sadosu / jeva~ na jANai majjhu maNu pakkhAvaDiaM.tAsu // jiva jiva vakima loaNahaM // tiva tiva vammahu niaya-sara // maI jANiu priya virahiahaM kavi dhara hoi viaali| navara miaGku vi tiha tavai jiha diNayaru khaya-gAli // evaM tidha-jidhAvudAhAyoM / / 401 // yAdRktAdRkkIgIdRzAM dAdehaH // 8 / 4 / 402 // apabhraMze yAdRgAdInAM dAderavayavasya Dit eha ityAdezo bhavati // maiM bhANaau balirAya tuhu~ kehau maggaNa ehu // jehu tehu navi hoi vaDha saI nArAyaNu ehu // 402 // * atAM ddisH|| 8 // 4 / 403 // apabhraMze yAdRgAdInAmadantAnAM yAdRzatAdRzakIdRzedRzAnAM dAderavayavasya Dit aisa ityAdezo bhavati // jaiso / taiso / kaiso / aiso // 403 // yatra-tatrayostrasya Didetthyattu // 8 / 4 / 404 // apabhraMze yatratatrazabdayostrasya ethu attu ityetau Ditau bhavataH // jai so ghaDadi prayAvadI ketthu vi leppiNu sikkhu / jetthu vi tetyu vi etthu jagi bhaNa to tahi sArikkhu // jattu Thido / tattu Thido // 404 // etthu kutrAtre // 8 / 4 / 405 // apabhraMze kutra atra ityetayostrazabdasya Dit etyu ityAdezo bhavati // ketthu vi leppiNu sikkhu // jetthu vi tetthu vi etthU jgi||405||
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-4-410] svopajJavRttisahitam 163 yAvattAvatorvAderma uM mahiM // 8 / 4 / 406 // apabhraMze yAvattAvadityavyayayorvakArAderavayavasya ma uM mahiM ityete traya AdezA bhavanti // jAma na nivaDai kumbha-yaDi sIha-caveDa-caDaka / tAma samattahaM mayagalahaM pai-pai vajjai Dhakka // tilahaM tilattaNu tAuM para jAuM na neha galanti / nehi paNaThui teji tila tila phiTTavi khala honti / jAmahiM visamI kajja-gaI jIvahaM majhe ei| tAmahiM acchau imaru jaNu su-aNuvi antaru dei // 406 // vA yattadotorDe vaDaH // 8 / 4 / 407 // apabhraMze yad tad ityetayoratvantayoryAvattAvatovakArAderavayavasya Dit evaDa ityAdezo vA bhavati // jevaDu antaru rAvaNa-rAmahaM tevaDu antaru paTTaNa-gAmahaM // pakSe / jettulo| tettulo // 407 // vedaM-kimoryAdeH // 8141408 // apabhraze idam kim ityetayoratvantayoriyatkiyatoryakArAderavayavasya Dit evaDa ityAdezo vA bhavati // evaDu antaru / kevaDDa antaru / / pakSe / ettulo / kettulo // 408 // parasparasyAdiraH // 8 / 4 / 409 // apabhraMze parasparasyAdirakAro bhavati // te muggaDA harAviA je pariviThThA tAhaM / __ avaropparu joantAhaM sAmiu gajiu jAhaM // 409 // kAdi-sthaidotorucAra-lAghavam // 8 / 4 / 410 // apabhraMze kAdiSu vyaJjaneSu sthitayore o ityetayoruccAraNasya lAghavaM prAyo bhavati // sudhai cintijjai mANu / tasu hauM kali-jugi dullahaho // 410 //
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 prAkRtavyAkaraNam, [ sU. 8-4-411 padAnte uM--huM-- hiM-haMkArANAm ||8|4|411 // apabhraMze padAnte vartamAnAnAM uM huM hiM haM ityeteSAM uccAraNasya lAghavaM prAyo bhavati // annu ju tucchauM tahe dhaNahe | bali kijjaDaM suaNassu / / daiu ghaDAvara vaNi taruhu~ || taruhuM vi vakkalu / / khagga-visAhiu jahiM lahahuM // taNahaM taijjI bhaGgi navi // 411 // mho bho vA || 8 | 4 | 412 // apabhraMze mha ityasya sthAne mbha iti makArAkAnto bhakAro vA bhavati // mha iti " pakSma - zma - Sma - sma - hmAM mhaH" ( 8-2-74 ) iti prAkRtalakSaNavihitotra gRhyate / saMskRte tadasaMbhavAt / gambho / simbho || mbha te viralA ke vi nara je savvaGga - chaila | je vakkA te vaJcayara je ujjua te balla // 492 // anyAdRzonnAisAvarAisau || 8|4|413 // apabhraMze anyAdRzazabdasya annAisa avarAisa ityAdezau bhavataH // annAso | avarAiso // 413 // prAyasaH prAu - prAiva -- prAimva -- paggimvAH || 8|4|414 // apabhraMze prAyas ityetasya prAu prAiva prAimva paggimva ityete catvAra AdezA bhavanti // anne te dIhara loaNa annu taM bhua-juala / annu sughaNa thaNa-hArutaM annu ji muha-- kamalu // annu jisa kalA annu ji prAu vihi / jeNa NiambiNi ghaDia sa guNa lAyaNNa- Nihi // . prAiva muhiM vi bhantaDI teM maNiaDA gaNanti / akhaMDa nirAmai parama pai aMjja vi. lau na lahanti // :
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-4-418] svopajJavRttisahitam aMsu-jaleM prAimva goriahe sahi uvvattA nayaNa sara / teM sammuha saMpesiA denti tiricchI ghatta para / / esI piu rUsesu haraM ruTThI maI aNuNei / . paggimva eI maNorahaiM dukkara daiDa karei // 414 // vAnyathonuH // 8 / 4 / 415 // apabhraMze anyathAzabdasya anu ityAdezo vA bhavati // virahAnala-jAla-karAliau pahiu kovi buDDivi Thiao / anu sisira-kAli saala-jalahu mu kahantihu udviao|| pakSe / annaha // 415 // ___ kutasaH kau kahantihu // 8 / 4 / 416 // .. apabhraMze kutaszabdasya kau kahantihu ityAdezau bhavataH // mahu kantaho guTTha-TThiaho kau jhumpaDA balanti / . ahaM riu-ruhireM ulhavai aha appaNe na bhanti // dhUmu kahantihu udviao // 416 // . . tatastadostoH // 8 / 4 / 417 // apabhraMze tatas tadA ityetayosto ityAdezo bhavati / / / jai bhaggA pArakaDA to sahi majjhu piyeNa / : aha bhaggA amhahaM taNA to te mAriaDeNa / / 417 / / __ evaM-para-sama-dhruva-mA-manAka emva para samANu dhruvu mamaNAuM // 8 / 4 / 418 // apabhraMze evamAdInAM emvAdaya AdezA bhavanti // evama emva / piya-saMgami kau niddaDI piaho parokkhaho kemva / maI binni vi vinnAsiA nidda na emva na temva / / paramaH paraH / guNahi na saMpaya kitti para // samamaH samANuH / 'kantu ju sIhaho uvamiai te mahu khaNDiu mANu /
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ .166 prAkRtavyAkaraNam [ su. 8-4-418 sIhu' nirakkhaya gaya haNai piu paya- rakkha- samANu // dhruvamo dhruvuH / caJca jIvi dhruvu maraNa pia rUsijjai kAI / hosaI dihA rUsaNA divvaI varisa - sayAI // mo maM / maM dhaNi karahi visAu || prAyograhaNAt / mANi paTUi jai na taNu to desaDA caijja / mA dujjaNa-kara-pallavehiM daMsijjantu bhamijja || loNu vijjii pANieNa ari khala meha ma gajju || bAliu galai sujhumpA gorI timmai ajju || manAko mAuM // vihavi paNa vaDau riddhihiM jaNa - sAmannu / kiM pi maNAuM mahu piaho sasi aNuharai na annu // 418 // kilAthavA - divA-saha-naheH kirAhavara dive sahuM nAhiM |8|4| 419 // apabhraMze kilAdInAM kirAdaya AdezA bhavanti // kilasya kiraH // kira khAi na piai na viddavai dhammi na venccai rUaDau | iha kivaNu na jANai jai jamaho khaNeNa pahuccai aDau | athavAhavai / ahavai na suvaMsaha eha khoDi || prAyodhikArAt / jAija tarhi desaDara labbhai piyaho pamANu / jai Avai to ANiai ahavA taM ji nivANu || divo dive / dividivi gaGgA-hANu // sahasya sahu~ / jau pravasanteM sahuM na gayaa na mua vioeM tassu / lajjijjai saMdesaDA dintehiM suhaya-jaNassu // nahernAhIM / meha panti jala ettahe vaDavAnala AvaTTara pekkhu gahIrima sAyaraho ekkavi kaNia nAhiM ohaTTai // 419 //
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ 167 sU. 8-4-422] svopajJavRttisahitam pazcAdevamevaivedAnI--pratyutetasaH pacchai embai ji emvahiM paJcAliu ettahe // 8 / 4 / 420 // apabhraMze pazcAdAdInAM pacchai ityAdaya AdezA bhavanti // pazcAtaH pacchai / pacchai hoi vihANu // evamevasya emvai / emvai surau samattu // evasya jiH| jAu ma jantau pallavaha dekkhaDaM kai paya dei / hiai tiricchI hauM ji para piu DambaraI karei // idAnIma emvahiM / hari naccAviu paGgaNai vimhai pADiu lou / emvahiM rAha-paoharahaM jaM bhAvai taM hou // pratyutasya paJcaliu / sAva-saloNI goraDI navakhI kavi visa-gaNThi / bhaDDa paJcaliu so marai jAsu na laggai kaNThi / / itasa ettahe / ettahe meha pianti jala // 420 // viSaNNokta-vamano vunna-vutta-viccaM // 8 / 4 / 421 // apabhraMze viSaNNAdInAM vunnAdaya AdezA bhavanti / / viSaNNasya vunnaH / maI vuttauM tuhuM dhuru dharahi kasarehiM viguttAI / paiM viNu dhavala na caDai bharu emvai' vunnau kaaii|| uktasya vuttaH / maI vuttuN|| vartmano vicH| jamaNu viJci na maai||421|| zIghrAdInAM vahillAdayaH // 8 / 4 / 422 // apabhraMze zIghrAdInAM vahillAdaya AdezA bhavanti / / ekku kaia ha vi na AvahI annu vahillau jAhi / maI mittaDA pramANiau paI jehau khalu nAhiM // jhakaTasya ghddlH| jiva~ supurisa tiva~ ghaDalaI jiva~ nai tiva~ valaNAI / jiva Dogara tiva koTTaraI hiA visUrahi kAI /
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 aspRzyasaMsargasya viTTAla: / je chaDDeviNu rayaNanihi apparaM taDi dhallanti / tahaM saGgrahaM viTTAla para phukijjanta bhamanti // bhayasya dravakkaH / divehiM viDhattauM khAhi vaDha saMci ma ekku vi drammu / kovi dravakkau so paDai jeNa samappai jammu || AtmIyasya appaNaH / phoDenti je hiaDauM appaNauM // dRSTerdehiH / ekamekkauM jai vi joediha ri khuTTu savvAyareNa / to vi prAkRtavyAkaraNam [ sU. 8-4-422 jahiM kahiMvi rAhI / ko sakkai saMvarevi daDha - nayaNA nehiM paTTA || gADhasya nicaTTaH / vihave kassu thirattaNauM jovvaNi kastu maraTTa / 9 so lekhaDau pagaviai jo laggai niccaTTa || 7 asAdhAraNasya saDDhaThaH / kahiM saMsaharu kahiM mayaraharu kahiM barihiNu kahiM mehu / dUra-ThiAhaM vi sajjaNahaM hoi asala nehu || kautukasya koDDaH / kuJja annahaM taru-arahaM kuDDeNa ghallai hatthu / maNu puNu ekkahiM sallaihiM jai pucchaha paramatthu // krIDAyAH kheDDuH / kheDDayaM kayamamhehiM nicchayaM kiM pampaha | aNurattAu bhattAu amhe mA caya sAmi // ramyasya ravaNNaH / sarihiM na sarehiM na saravarehiM navi ujjANavaNehiM 1 desavaNNA hoti vaDha nivasantehiM su-ahiM || DhakkariH / adbhutasya
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-4-423] svopanavRttisahitam 169 hiaDA pai ehu bolliao mahu aggai saya-vAra / phuTTisu pie pavasanti haThaM bhaNDaya Dhakkari-sAra // hesakhItyasya helliH / helli ma jhaGkhahi Alu // pRthakpRthagityasya juaMjuaH // eka kuDallI paJcahiM ruddhI tahaM paJcahaM vi juaMjua buddhii| bahiNue taM gharu kahi kiva~ nandau jetthu kuDumbau appnn-chnduN| mUDhasya nAlia-vaDhau // jo puNu maNi ji khasaphasihUau cintai deI na dammu na ruau / raivasa-bhamiru karaggullAliu gharahi ji kontu guNai so nAliu // divehiM viDhattauM khAhi vaDha // navasya nvkhH| navakhI kavi visagaNThi // avaskandasya dddvddH| calehiM calantehiM loaNehiM je taI diTThA bAli / tahiM mayaraddhaya-daDavaDau paDai apUrai kAli // yadezchuDuH / chuDu agghai vavasAu // sambandhinaH kera-taNau // gayau su kesari piahu jalu nizcintaI hrinnaaiN| . jasu keraeM huMkAraDaeM muhahuM paDanti tRNAI // aha bhaggA amhahaM taNA // mA bhaiSIrityasya mabbhIseti strIliGgam / - satthAvatthahaM AlavaNu sAhu vi lou krei.| AdannahaM mabbhIsaDI jo sajaNu so dei // yadyaddaSTaM tattadityasya jaaitttthiaa| jai raccasi jAiTThiae. hiaDA muddha-sahAva / . loheM phuTTaNaeNa jiva ghaNA sahesai tAva // 422 // huhuru-ghugghAdaya :zabda-ceSTAnukaraNayoH / / 8 / 4 / 423 / / apabhraMze huhurvAdayaH zabdAnukaraNe ghugghAdayazceSTAnukaraNe yathAsaMkhyaM prayoktavyAH //
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ 170 prAkRtavyAkaraNam maI jANiuM buDDIsu hauM pemma-drahi huhuruti / navara acintiya saMpaDiya vippiya nAva jhaDati // AdigrahaNAt / [ sU. 8-4-423 khajjai nau kasarakvehiM pijjai nau ghuNTe hi / emvaMi hoi suhacchaDI pieM diTThe nayaNehiM // ityAdi // ajjavi nAhu mahujji ghari siddhatthA bandei / tAji virahu gavakkhehiM makkaDu - ghugdhiu dei || AdigrahaNAt / siri jara-khaNDI loaDI gari maNiyaDA na vIsa / tovi goTThaDA karAviA muddhae uTu-baIsa / ityAdi // 423 // ghaimAdayonarthakAH || 8|4|424 // apabhraMze ghaimityAdayo nipAtA anarthakAH prayujyante // ammaDa pacchAyAvaDA piu kalahiau viAli / ghaI vivarIrI buddhaDI hoI viNAsaho kAli // AdigrahaNAt khAiM ityAdayaH // 424 // tAdarthye kehiM - tehiM - resi-resiM- taNeNAH || 8 | 4|425 // apabhraMze tAdarthe dyotye kehiM tehiM resi resiM taNeNa ityete paJca nipAtAH prayoktavyAH // DhollA eha parihAsaDI aibha na kavaNahiM desi | hauM jhijjaraM tara kehiM pia tuhuM puNu annahi resi // evaM terhirosimAdAhAyau // baDattaNaho taNeNa // 425 // punarvinaH svArthe DuH || 8|4|426 // apabhraMze punarvinA ityetAbhyAM paraH svArthe DuH pratyayo bhavati // sumarijjai taM valahauM jaM vIsarai maNAuM ||
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-4-430] svopajJavRttisahitam 171 jahiM puNu sumaraNu jAuM gau taho nehaho kaI nAuM / viNu jujjheM na valAhuM // 426 // avazyamo DeM-Dau / / 8 / 4 / 427 // apabhraMzevazyamaH svArthe DeM Da ityetau pratyayau bhavataH / / jibbhindiu nAyagu vasi karahu jasu aghinnaiM annaI / mUli viNai tuMbiNihe avase sukkaiM paNNaiM // avasa na suAhiM suhacchiAha // 427 // ekazaso DiH // 8 / 4 / 428 // apabhraMze ekazazzabdAtsvArthe Dirbhavati // ekkasi sIla-kalaMkiahaM dejjahiM pcchittaaii| jo puNu khaNDai aNudiahu tasu pacchitte kAI // 428 // a-DaDa-DullAH svArthika-ka-luk ca // 814 / 429 // apabhraMze nAmnaH parataH svArthe a DaDa Dulla ityete trayaH pratyayA bhavanti tatsanniyoge svArthe kapratyayasya lopazca // virahAnala-jAla-karAliau pahiu panthi jaM didau / / taM melavi saMbahiM panthiahiM soji kiau aggiDhau / / DaDa / mahu kantaho be dosaDA // Dulla / ekka kuDallI paJcahi~ ruddhii||429|| yogajAzcaiSAm // 8 / 4 / 430 // apabhraMze aDaeNDaDullAnAM yogabhedebhyo ye jAyante DaDaa ityAdayaH pratyayAstepi svArthe prAyo bhavanti // DaDaa / phoDenti je hiaDauM appaNauM // atra "kisalaya" *0 (8-1-269) ityAdinA yaluk // Dullaa / cuDullau cunnIhoisai / ddulldddd|| sAmi-pasAu salajju piu sImA-saMdhihiM vAsu / pekkhivi bAhu-balullaDA dhaNa mellai nIsAsu // atrAmi "syAdau dIrgha-hasvau" (8-4-330)iti dIrghaH / evaM bAhubalullaDau / atra trayANAM yogaH // 430 //
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172 prAkRtavyAkaraNam [sU. 8-4-431 striyAM tadantADDIH // 84 / 431 // ____apabhraMze striyAM vartamAnebhyaH prAktanasUtradvayoktapratyayAntebhyo DIH pratyayo bhavati // pahiA diTThI goraDI dichI maggu nianta / aMsUsAsehiM kaJcuA tiMtuvvANa karanta // eka kuDullI paJcahiM ruddhI // 431 / / AntAntADDAH 8 / 4 / 432 // apabhraMze striyAM vartamAnAdapratyayAntapratyayAntAt DApratyayo bhavati / ddypvaadH|| piu Aiu sua vattaDI jhuNi kannaDai pitttth| taho virahaho nAsantaaho dhUlaDiA vi na diTTha // 432 // asyede // 8 / 4 / 433 // - apabhraMze striyAM vartamAnasya nAmno yokArastasya AkAre pratyaye pare ikAro bhavati // dhUlaDiA vi na diTTha // striyAmityeva / jhuNi kannaDai paiTTha // 433 // .. yuSmadAderIyasya DAraH // 8 / 4 / 434 // . apabhraze yuSmadAdibhyaH parasya Iyapratyayasya DAra ityAdezo bhavati // saMdeseM kAI tuhAreNa jaM saGgaho na milijjai / suiNantari pieM pANieNa pia piAsa kiM chijjai // 'dikkhi amhArA kantu / bahiNi mahArA kantu // 434 // / atottulaH // 8 // 4 // 435 / / . apabhraMze idaMkiMyattadetadbhayaH parasya atoH pratyayasya uttula ityAdezo bhavati // ettulo / kettulo / jettuloM / tettulo / ettulo // 435 // trasya uttahe. // 8 / 4 / 436 // apabhraMze sAdeH saptamyantAtparasya pratyayasya uttahe ityAdezoM bhavati // etahe tettahe vAri ghari lacchi nisaNThula dhAi /
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-4-440 ] svopajJavRttisahitam 173 pia-paJbhaTa va goraDI niccala kahiM vi na ThAi // 436 // tva-taloH ppaNaH // 8 / 4 / 437 // apabhraMze tvataloH pratyayayoH ppaNa ityAdezo bhavati // vaDDappaNu paripAviai / / prAyodhikArAt / vaDDattaNaho taNeNa // 437 // tavyasya ievvauM evvauM evA // 8 / 4 / 438 // apabhraMze tavyapratyayasya ievvauM evvauM evA ityete traya AdezA bhavanti / / eu gRNheppiNu | maiM jai priu uvvArijjai / mahu karievvauM kiM pi Navi marievvauM para dejjai // desuccADaNu sihi-kaDhaNu ghaNa-kaTTaNu jaM loi / maMjiTThae airattie sabbu sahevvauM hoi / soevA para vAriA pupphavaIhiM samANu / jaggevA puNu ko dharai jai so veu pamANu // 438 // ktva i-iu-ivi-avayaH // 8 / 4 / 439 // apabhraMze ktvApratyayasya i iu ivi avi ityete catvAra AdezA bhavanti ||i| hiaDA jai veria ghaNA to kiM abbhi caDAhuM / amhAhiM be hatthaDA jai puNu mAri marAhuM // iu / gaya-ghaDa bhajjiu janti // ivi| rakkhai sA visa-hAriNI ve kara cumbivi jIu / paDibimbia-muMjAlu jalu jehiM ahoDiu pIu // avi| bAha vichoDavi jAhi tuhuM hauM tei ko dosu / hiaya-diu jai nIsarahi jANauM muJja sa rosu // 439 // eppyappiNvevyeviNavaH // 8 / 4 / 440 // apabhraMze ktvApratyayasya eppi eppiNu evi eviNu ityete catvAra AdezA bhavanti // jeppi asesu kasAya-balu deppiNu abhau jayassu /
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174 prAkRtavyAkaraNam [sU. 8-4-440 levi mahavvaya sivu lahahiM jhAeviNu tattassu // pRthagyoga uttarArthaH // 440 // tuma evamaNANahamaNahiM ca // 8 / 4 / 441 / / apabhraMze tumaH pratyayasya evam aNa aNaham aNahiM ityete catvAraH / cakArAt eppi eppiNu evi eviNu ityete / evaM cASTAvAdezA bhavanti // devaM dukkaru niaya-dhaNu karaNa na tau paDihAi / emvai suhu bhuJjaNahaM maNu para bhuJjaNahiM na jAi // jeppi caeppiNu sayala dhara leviNu tavu pAlevi / viNu santeM titthesareNa kho sakkai bhuvaNe vi // 441 // gamereppiNveppyArelRg vA // 8 / 4 / 442 // apabhraMze gamerdhAtoH parayoreppiNu eppi ityAdezayorekArasya lug bhavati vA // gamppiNu vANArasihaM nara aha ujjeNihiM gamppi / muA parAvahiM parama-pau divvantaraI ma jampi // pakSe / gaGga gappiNu jo muai jo siva-tittha gameppi / kIladi tidasAvAsa-gau so jama-lou jiNeppi // 442 / / tanoNaH // 8 / 4 / 443 // apabhraze tRnaH pratyayasya aNaa ityAdezo bhavati // hatthi mAraNau lou bollaNau paDahu vajjaNau suNau bhasaNau // 443 // ivArthe naM-nau-nAi-nAvai-jaNi-jaNavaH // 8 / 4 / 444 // apabhraMze ivazabdasyArthe naM nau nAi nAvai jaNi jaNu ityete SaT bhavanti // naM / naM malla-jujjhu sasi-rAhu karahiM // nau / ravi-atthamaNi samAuleNa kaNThi viiNNu na chiNNu / cakke khaNDu muNAliahe nau jIvaggalu diNNu // naai| valayAvali-nivaDaNa-bhaeNa dhaNa uddhabbhua jAi /
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. 8-4-447] svopajJavRttisahitam 175 vallaha-viraha-mahAdahaho thAha gavesai nAi / / nAvai / pekkheviNu muhu jiNa-varaho dIhara-nayaNa saloNu // nAvai guru-macchara-bhariu jalaNi pavIsai loNu // jaNi / campaya-kusumaho majjhi sahi bhasalu paiTThau / sohai indanIla jaNi kaNai baiThThau // jaNu / niruvama-rasu pieM pievi jaNu // 444 // liGgamatantram // 814 / 445 // apabhraMze liGgamatantraM vyabhicAri prAyo bhavati / gaya-kumbhaI dArantu / / atra puMliGgasya napuMsakatvam / . abmA laggA DuGgarihiM pahiu raDantau jAi / jo ehA giri-gilaNa-maNu so kiM dhaNahe dhaNAi / atra abbhA iti napuMsakasya puMstvam / pAi vilaggI antraDI siru lhasiuM khandhassu / to vi kaTArai hatthaDau bali kijauM kantassu // atra antraDI iti napuMsakasya strItvam / / siri caDiA khanti pphalaI puNu DAlaI moDanti / __ tovi mahaddama sauNAhaM avarAhiu na karanti // atra DAlaI ityatra strIliGgasya napuMsakatvam // 445 // zaurasenIvat // 8 / 4 / 446 // apabhraMze prAyaH zaurasenIvat kAryaM bhavati // sIsi seharu khaNu viNimmavidu khaNu kaNThi pAlaMbu kidu radie vihidu khaNu muNDamAlie jaM paNaeNa taM namahu kusuma-dAma-kodaNDu kAmaho // 446 // vyatyayazca // 8 // 4 // 447 // prAkRtAdibhASAlakSaNAnAM vyatyayazca bhavati // yathA mAgadhyAM "tiSThazciSTha"
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 prAkRtavyAkaraNam [sU. 8-4-447 (8-4-298) ityuktaM tathA prAkRtapaizAcIzaurasenIpvapi bhavati / ciSThadi / apabhraMze rephasyAdho vA lugukto mAgadhyAmapi bhavati / zada-mANuza-maMzabhAlake kumbha-zahazra-vazAhe zaMcide ityAdyanyadapi draSTavyam // na kevalaM bhASAlakSaNAnAM tyAdyAdezAnAmapi vyatyayo bhavati / ye vartamAne kAle prasiddhAste bhUtepi bhavanti / aha pecchai rahu-taNao // atha prekSAMcake ityarthaH // AbhAsai rayaNIare / AbabhASe rajanIcarAnityarthaH // . bhUte prasiddhA vartamAnepi / sohIa esa vaNTho / zaNotyeSa vaNTha ityrthH||447|| zeSaM saMskRtavatsiddham // 8 / 4 / 448 // zeSa yadatra prAkRtAdibhASAsu aSTame noktaM tatsaptAdhyAyInibaddhasaMskRtavadeva siddham // heTTa-TThiya-sUra-nivAraNAya chattaM aho iva vahantI / jayai sasesA varAha-sAsa-dUrukkhuyA puhavI // atra caturthyA Adezo noktaH sa ca saMskRtavadeva siddhH| uktamapi kvacitsaMskRtavadeva bhavati / yathA prAkRte uraszabdasya saptamyekavacanAntasya ure urammi iti prayogau bhavatastathA kvacidurasItyapi bhavati // evaM sire / sirammi / sirasi // sare / sarammi / sarasi // siddhagrahaNaM maGgalArtham / tato hyAyuSmacchrotRkatAbhyudayazceti // 448 // ityAcAryazrIhemacandraviracitAyAM siddhahemacandrAbhidhAnasvopajJazabdAnuzAsanavRttAvaSTamasyAdhyAyasya caturthaH pAdaH samAptaH // . // aSTamo'dhyAyaH // samAptA ceyaM siddhahemacandrazabdAnuzAsanavRttiH prakAzikA nAmeti / / AsIdvizAM patiramudracatuHsamudra - mudrAGkitakSitibharakSamabAhudaNDaH / zrImUlarAja iti durdharavairikumbhi kaNThIravaH zuciculukyakulAvataMsaH // 1 //
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ svopajJavRttisahitam tasyAnvaye samajani prabalapratApatigmadyutiH kSitipatirjayasiMhadevaH / yena svavaMzasavitaryaparaM sudhAMzau sU. 8-4 448 ] samyag zrI siddharAja iti nAma nijaM vyalekhi || 2 // niSevya caturazcaturopyupAyAn jitvopabhujya ca bhuvaM caturadhikAJcIm / vidyAcatuSTayavinItamatirjitAtmA kASThAmavASa puruSArthacatuSTaye yaH / / 3 / / tenAtivistRtadurAgamaviprakIrNa zabdAnuzAsanasamUhakadarthitena / abhyarthito niravamaM vidhivadyadhatta zabdAnuzAsanamidaM munihemacandraH || 4 || graMthA 2185 zlokAH // zrIH // zubhaM bhavatu // lekhakavAcakayoH zubhaM kalyANaM bhUyAt bhavatu || 177
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ Index of Words N. B.--The Roman figure indicates the Pada and Arabic figure the number of the Saetra. a (ca)-I. 1773; II. 174, 188, 1933; III. 70. ai-I. 169, 171; II. 179, 205; ___III. 1773; IV. 425. aiammi-II. 204. aicchai-IV. 162. aituMga-ttaNu-IV. 390. aimattahaM-IV. 345. aimuttayaM-I. 26, 178,208. aimuMtayaM-I. 26, 178. airattie-IV. 438. aisariaM-I. 151. aiso-IV. 403. aIi-IV. 162. aMsu-IV. 431. asuM-I. 26. aMhi-IV. 288. akkadai-IV. 131. akkamai-IV.160. akkusai-IV. 162. akko-I. 1773; II.79,89. akkhai-I. 187. akkhaNauM-IV.350. akkharAi~-III. 134. akkharANa-II. 195. akkhivai-IV.145. akkhihi-IV. 357, 396. akkhoDei-IV. 188. akhai-IV. 414. agayA-II. 174. agaNI-II. 102. agaru-I. 107. agarU.-I. 177. agga-IV. 326. aggao-I. 37. agNado-IV. 283. aggai-IV. 301,422. aggau-etc; cfr. aggI. aggalau-IV.341. aggalu-IV.444. aggiTThau-IV. 429. aggI-II. 102; III. 1253; (decli ned) I. 27; III. 19, 20, 125-129; IV. 343. agghai-[a ? IV. 385, 422, 19. agghai-I. 187; IV. 100. agghavai-IV. 169. agghAai-[ghrA with A IV. 13. agghADai-IV. 169. aMkusaha-IV.345,383. aMkolla-I. 200; II. 155. aMga; agu-IV. 332. agamagammi III. 1; aMgahi-IV. 332, 357. ageI.73; IV. 63. aMgAI-I. 93. agehiM-II. 179. agaNaM aMgaNa-I.30. aMgAro-I. 47. aMgua-I. 89.
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180 INDEX OF WORDS. aMgumai-IV. 169. ajia aMjiraM-I.30. agaliu-IV.333: agulio-IV. aadiza-IV.293. 348. aJjalI-IV. 293. acitia-IV. 423. aJJAtiso-IV.293. aco-I. 177. aTa aTai-I. 195. accha acchai-IV. 215,388. a -with pari, pariai-IV.230. cchate acchati-IV.319. acchade aTai-IV. 119. acchadi-IV.274. acchau-IV. aTTamaTTa-II. 174. 406. acchIa-III.163. a aTTaNha-III. 123. cchejja, acchejjejja, acchIai-III. aTThArasaNDa-III. 123. 160. aTThI-II. 32. aTTho-II. 33. accha-IV.350.. aDo-I.271. acchaara-I. 58: II.67. acchakka-II 174. aDDakkhai-IV. 143. accharasA-I.20. aDa-II. 41. accharA-I. 20; II 21. aNa-II. 190.. acchariaM-I.7, aNaMga-II. 174. accharija-I. 58 aNacchai-IV. 187. accharIaM-I. 58; IT 67. aNaNNaya-II. 15. acchi -IV.388. (2); acchI -I. aNatara-IV.277. 33,35; II 90. acchi -I.35: aNa-I. 141. II. 17. acchIiM-I. 33; II. aNala-IV. 395, 415, 429. 217. acchI -I. 33. aNAijjai-IV. 252. acchidai [chid with A ]-IV. aNAiNNaM-III. 134. 125. aNiu~taya-I. 26, 178, 208. acchinna-II. 198. aNiDha-II. 34. accheraM-I.58;1 aNukUlaM-II. 217. ajia-I. 24. aNuttara-IV. 372. ajohiu-IV. 439. aNudiahu-IV. 128. ajja-[ adya ]-I. 33; II. 204; aNurattAu-IV. 422, 10. ___III. 105%; IV. 414, 423. aNuvaccai-IV. 107. abja [Arya]-I. 6. ajo-IV 266. aNuvajjai-IV. 162. __ ajjA-. 77. ajja ajjo-III.38. aNusAriNI-I. 6. ajjA AjJA -II. 83. aNusAreNa-II. 174. ajjie-III.41. ajju [ adya]-IV. 343, 418. aNhai-IV. 110. ajjU-I.77. atiThTha-IV. 323. aMcai-IV. 187. attamANo-I. 271. aMjalI ( m. f.)-I. 35. attA-II. 51; IV. 123.
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ ! INDEX OF WORDS, 181 attha- artha 1 I. 7. attho-II. 33. 61. anna-IV. 372. anna-IV. ___ attha-IV. 310. 337, 350, 354, 401, 411, asthamaNi-IV. 444. 414,418,422.annaM-IV. 277. atyahi-[ astraiH IV. 35S. anna-IV. 370. annahe-IT.4:25. atthio-II. 159. annahiM-IV. 357, 383, 422, 9. athiro-I. 187. anne-IV. 414. annaI-IV.427. adaMsaNa-II. 97. annatto-II. 150. asaNa-II.97. annattha-II. 161; III. 59. adda-I. 82. annado-II. 160. addo-II. 79. annanna-I. 156. addha- ardha ] addhaM II. 41. addhA- annaha-II. 161: IV. 415. IV. 352. annahi-II. 161. addhamAgaha-IV. 287. annAiso-IV. 413. addhA-[ adhvan ] addhANo-III. 56. annAriso-I. 142. adha-IV. 323. annannaM-I. 156. adhaNa-IV.367. apurava-IV.270. apuravaM-IV. 270. adhinnai-IV.427. apurave-IV. 302. anau-IV.400. apuvva-IV. 270. apuvaM-IV. 270. analo-I.228. apUrai-IV. 422. anilo-I. 228. appajjo-II. 83. anu-IV. 415. appaNayaM-II. 153. appaNau-IV. aMtaggayaM-I. 60. 350, 367, 422, 430. aMtappAo-II. 77. aMtarappA-I. 14. appaNNU-II. 83. appamatto-I. 231. ataraM antaraM-I.30. aMtara-IV.350 appA-(declined) III. 56. appA406, 407, 408. ataresu-II. II.51. appaM-III. 49. appau174. IV.422,3.appaNaiA-III.14, atAvei-I. 4. 57. appaNiA-III. 14,57. aaMteAri-IV. 264. ArI-I. 60. ppaNA-III. 14; IV. 338,350, aMteuraM-I. 60. re-III. 136. 367. appaNeM-IV. 416. appaNaaMto-I. 14. IV.422, 14. appaNu-IV. 337. aMtovIsaMbha-I.60. appaNo-II. 197, 209; IV. aMtraDI-IV. 445. 302. appaho-IV. 346. andAvedI-IV.286. appANo-(declined ) III. 56. aandeuraM-IV. 261. ppANo-II. 51. appANu-IV. aMghalo-II. 13. 396. appANaNa-III. 57. aMdhArai-IV. 349. appAhai-IV. 180. aMdho-II. 173. appiaM-cfr. arpa anna-[anya]-(declined) III. 58- appie-IV. 365.
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 INDES OF WORDS. appu-II. 163. appei-cfr. apa. apphuNNo-IV. 258. aphalodayA-IV. 283. abamhanaM-IV. 293. abbavI-See brU. abbhaDa-IV. 395. avbhatthANi-IV. 384. abbhA-IV. 415. Anbhi-IV.439. abhiDai-IV. 164, 383. abbhuttai-IV. 14, 152. avbhuddharaNu-IV. 364. abhau-IV. 440. abhaggu-IV. 387. abhimaJja-IV.305. amaca-IV. 302. amariso-II. 105. amugo-I. 177. amuNaMtI-II. 190. amU-( declined ) III. 88. am- III. 87. amuM-III. 873; IV. 439. amummi-III. 59, 89. abaNu-IV. 376. amba-I. 84: II. 56. ambira-II. 56. ambila-II. 106. ammaDi-IV. 424. ammahe-IV. 284, 302. ammi-IV. 395. ammIe-IV.396.. ammi -III.105, 107. ammo-II. 208; III. 41. amha (mha)-I. 33; II. 99, 147, 204; III. 106, 107, 108, 110, 113, 114. amha -I. 246. amhaM-III. 113, 114. amhaiM-IV. 376. amhatto-III. 112. amhammi-III. 112. amhahaM -IV. 379, 380, 417, 422, 439. amhasu-III. 117. amhANa -III. 114. amhANa-III. 114. amhAsu-III. 117; IV. 381. amhAsuMto-III. 112. amhAha~IV. 300. amhAhi-III. 110. amhAhito-III. 112. amhiIII. 105. amhe-I. 40; III. 26, 106, 108, 110, 114, 147, 148; IV. 376, 422. amhahi-III. 110. amhehiM-IV. 371, 378, 422. amhesu-III. 117.amhesuto-III. 112. amhoIII. 106, 108, 114, 147. amhAtiso-IV. 317. amhArA-IV. 345, 434. amhAriso-I. 142; II. 74. amheccaya-II. 149. amhettha-I. 40. aya-III. 73; IV. 302. ayammi III. 84,89. ayaMchai-IV. 187. ayA-III. 32. ayi-II. 217. ayya-[adya]-IV. 292. adhya-Arya ]-IV. 302. ayyo IV. 277. ayyA-IV. 302. ayyautta-IV. 266. ayyautto-IV. 260. ayyamissehi-IV. 283. ayyuNe-IV. 292. apa (caus) appei-I. 63; IV. 39. appi-I. 63. uppia-I. 269. oppei oppiaM-I. 63. with sam-samappetUna-II. 164. araNNaM-I. 66. arahaMto-II. 111. araho-II. 111. ari-II. 217. arihaMto-II. 111.
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ INDEX OF WORDS. 183 arihA-II. 104. Ariho-II. 111. aruNa-I. 6. aruhato-II. 111. araho-II. 111. are-II. 201: IV. 418. arja ajjai-IV. 108. ajjijjai IV. 252. ahaM arihai-II. 104. alacapura-II. 118. alaM-IV. 278. alasI-I. 211. alahatiahe-IV. 350. (from labha) alAu-I. 66. alAU-I.66. alAvU-I. 237. alAhi-II. 189. aliaM-I. 101. aliulaiM-IV.353. alIaM-I. 101. ale-IV. 302. allatthai-IV. 144. allaM-I. 82; II. 174. alliai-IV. 139. allivai-IV. 39. allIai-IV. 54. allINo-IV.54. avaakkhai-IV. 181. avaacchai-IV.122. avaAsai-IV. 181. avaUDho-I. 6. avaktrai-IV. 181. avakkhaMdo-II. 4. avaguNu-IV. 395. avagUDho-II. 168. avajaso-I. 245. avajja-II. 24. avajjasai-IV. 162. akanA-IV. 293. avaDyADi [ avaTataTe ]-IV. 339. avaDo-I. 271. avatthaha-IV. 422, 22. avatthe-IV. 396. avaddAla-I. 254. avayacchai-IV. 181. avayajjhai-IV. 181. avayavo-I. 245. avayAsai-II. 174; IV. 190. avayAso-I. 6,172. avayya-IV. 288. avaroho-II.75. avarAisA-IV. 413. avarANa-III. 61. avarAhiu-IV.445. avari-II. 166: IV.331. avari-I. 26, 108. avarilo-II. 166. avareNa-IV.395. avarosiM-III. 61. avaroppara-IV. 409. avazala-IV. 302. avasa-IV. 376,427. avasaddo-I. 172. avasara-IV. 358. avaseM-IV. 427. avasehai-IV. 162, 17 avahai-IV.94. avahaDa-I.206. avahaM-II. 138. avaharai-IV. 162, 178. avahAvei-IV. 151. avaheDai-IV.91. avahoAsaM-II. 138. avi-I. 41. aviNaya-II. 203 avukkai-IV. 38. avvo-II. 204. as mhi-III. 105, 147; IV. 6.
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ 181 INDEX OF WORDS. 266. zi - IV. 302. si-III. 146, 180. asthi-II. 45; III. 146, 147, 148. natthi - II 206. tthu-IV.283. mho mha - III. 147. siA - II. 107. AsiIII. 164. ahesi - III. 164. saMtA - IV. 389. sato - I. 37. asaihiM-IV. 396. asaDulu-IV. 422, 8. asaNu - IV. 341. asaheja - I. 79. asAru - IV. 395. asu-IV. 414. asugo - I. 177. asura - I. 79. asulaha - IV. 353. asesu-IV. 140. asoa - II. 164. astavadI - IV. 291. assa-III. 74. assa - I. 84. assi - III. 74. aha ( m. f. n. )-III. 87. aha - IV. 339, 341, 365, 367, 379, 380, 390 ( ? ), 416, 417, 422; I. (?), 442, 447. ahakkhAya - I. 245. aha-I. 40; III. 107, 147, 148, 164; IV. 302. ahAjAyaM - I. 245. ahiaM-III. 81. ahiAi-I. 44. ahiUlai-IV. 208. ahijo-I. 56; II. 83. ahiNNU - I. 56; II. 83. ahipaccuai - IV. 163,209 ahima - II. 25. ahimajU - II. 25. abhimaJju - IV. 293. ahimannU - I. 243; II. 25. ahirIo - II. 104. ahiremai-IV. 169. ahilaMkhai - IV. 192. ahilaghai - IV. 192. ahivannU - I. 243. aho - I. 7: II. 217. ahomuhu-IV. 367. A AaDDei-IV. 81. Aiu - IV. 432. Aigghai - IV. 13. Aichai - IV. 187. Airio - I. 73; II. 107. Aujja - I. 156. AuDDaDi - IV. 101. AuMTaNa - I. 177. Autte - IV. 302. AU - II. 174. ahaya-II. 199, 204; III. 105. aharu - IV. 332. ahareM - IV. 332. aharu - I. 84. ahava-I. 67. ahavai - IV. 419. ahavA - I. 67; III. 73; IV. 419. Agamio- I. 177. ahaha - II. 217. Agame - IV. 302. Agariso - I. 177. AgAro - I. 177. Acaskadi--IV.297. (cakS with A ) AeNa - IV. 365. cfr. Ayai. Ao - I. 268. cfr. gam with AAkiI-I. 209. AgamaNNU - I. 56.
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ INDEX OF WORDS. 185 ADhato-II. 138. ( ram with A) ADhappai-IV. 25+. ADhavai-IV. 155. ADhavIai-IV.254. ADhio-I. 143. 311097-See ( TT with 377) ANattI-II. 92. ANadu-IV. 401. ANavaNa-II. 92. ANavedu-See (jJA with A ANahi-IV. 343. (nI with A) ANA-II. 83,92. ANAlakkhabho-II. 97. ANAlakhaMbho-II. 97, 117. ANAlo-II. 117. ANia-See (nI with A ). Adanaha-IV. 422, 22. Adarai-IV. 84. Apa with pari pajjattaM-II. 24: IV. 365. with pra pAvemi-IV. 302. pAvai-IV. 239. pAvIsu- IV. 396, 398. pAviai-IV. 366, 437. patta-IV. 332. pA- via-IV. 387. with sapra zaM- pattA-IV. 301. with vi vA- vei-IV. 141. with sam samA- vei-IV. 142. samappai-IV. 422, 4. samappau-IV. 401. samattu-IV. 322, 420. Apasia-II. 196. (paza with A?) AphaMso-I. 44. AbhAsai-IV. 447. Ama-II. 177. Amelo-I. 105, 202, 234. AyaiM-IV. 365. Ayaho-IV. 365. AeNa-IV. 365. AyahiM-IV. 383. Ayaso-II. 105. Ayajjhai-IV. 147. Ayamio-I. 177. Ayambai-IV.117. Ayario-I.13. Ayariso-II. 105. Ayaru-IV. 341. AyareNa-IV. 122,6. AyAsa-I.84. Ayudha-IV. 324. AraNNa-I. 66. AranAla-I. 228. Arabhai-IV. 155. Arabhai-IV. 156. AraMbho, Arambho-I. 30. Aruhai-IV. 206. Aroai-IV. 202. Arolai-IV. 102. Arovei-IV. 47. ( ruh with A ). Alakkhimo-I. 7. AlavaNu-IV. 422, 22. Aliddho-II. 49, 90. See (lie with A ). Alihai-IV. 182. AlI-I. 83. Alu-IV. 379, 422, 13. Alukhai-IV. 182, 208. AleDaa-I. 24; II. 164. See (liS with A ). AleDa-II. 164. See above. AloaNa-I. 7. 1) Avai-IV. 400, 419. 2) Avai-IV. 367. Avahi-IV. 422, 1. Avaja-I.156. AvaTTai-IV. 419. Avattao-II. 30. AvattaNaM-II. 30. AvattamANo-I. 271. Avali-1.63; IV. 444.
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 INDEX OF WORDS. Avasaho - I. 187. AvAsa - IV. 442. AvAsaya - I. 43. AvAsiu - IV. 357. AveDo - I. 202, 234. Asa - IV. 383. AsaMghai - IV. 35. AsaM - II. 92. AsAro - I. 76. AsIsA - II. 174. Aso - I. 43. Ahai - IV. 192. AhaDaM - I. 206. Ahammai - IV. 162. ikka - I. 84. ikkhU -II. 17. igAlo - I. 47, 254. igiajjo - II. 83. igiaNNU - II. 83. igua-I. 89. iDA-II. 34. iTTho - II. 34. IE iDDI-I. 128; II. 41. -II. 204; III. 78, 79, 85, 162; IV. 279. iNamo - III. 79, 85. ittau - IV. 391. ittiaM - II. 156. itto - II. 160. AhAha - II. 217. Ahi-III. 74. AhiAI - I. 44. Ahittha - II. 174. AhoDai - IV. 27. ittha-IV. 323. itthI - II. 130. ida-III. 79. ido - II. 160; IV. 302. idh ( indha ) with vi, vijjhAi - II. 28. with sam, samijjhAi - II. 28. idha-IV. 268. iMdanIlau - IV. 444. idahaNU-I. 187. iMvaM - 1. 177; II. 50. i i-II. 217. See uNAi. i [ api ]-IV. 383, 384390, 439. cfr. emva ko u. keva. i [ tatra ]-III. 99. i i - IV. 406. esI - IV. 414. entu - IV. 351. i with A edu - IV. 265, 302. ia - I. 42, 91. 212. ammi - III. 89. iarahA - II. iarAi~ - III. iare-III. 58. ANi - I. 29. ANi - I. 29; II. 134. ieNa ( ? ) II. 189. 134. iaru - IV. 406. imaM -II. 181, 198; III. 72, 77, 78. imo - III. 72, 73. ibhuIV. 361. imA-III. 72, 73. imiA - III. 73. imA - I. 40. ime-III. 72, 77. imiNA - III. 69. imeNa - III. 69, 72, 77. imehi - III. 77. imassa - III. 74, 81. imIe imAe - III. 32. imANaIII. 61, 81. imINaM, imANaM - III. 32. imersi - III. 61, 81. imassiIII. 60, 74, 75, 76. imammi - III. 75, 76. ira-II. 186.
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ INDEX OF WORDS. 187 iva-II. 182. ip icchai-IV.215. icchaha-IV. 381. icchaha-IV.381. ecchaNaIV. 353. iTo-II. 3. IV. 358. iS with saMpra saposiA-IV.41 isI-I.128,141. iha-I 9; II. 164; III. 75, 76%; IV. 268, 419. ihaM-I.24. ihaya-I. 24; II. 164. iharA-II.212. Ohm' Iammi-III. 84. IkS with pra, pekkha peccha with prati, paDikkhai-IV. 193. IdizAha-IV. 299. Isaro-I. 84; II. 92. IsAlU-II. 159. Isi-I. 46; II. 129. ukkA-II. 79, 89. ukTi -I. 128. ukkukkurai-II.17. ukkusai-IV. 162. ukkaro-I. 58. ukkosa-IV. 258. ukkhaya-I. 67. ukkhala-II.90. ukkhAya-I. 67. ukkhitta-II. 127. ukkhivai-IV. 144. ukkhuDai-IV. 116. uggai-IV.33. uggamA-I. 171. uggahai-IV.94. ugghADai-See ghaT with ud. ugghusai-IV. 105. ughai-IV. 12. uccaaM-I. 154. uccADirIe-II. 193. ucciNai-See ci with ud. uccuppai-IV. 259. uccai-See ci with ud. ucchao-II. 22. ucchaMge-IV.336. ucchaNNo-I. 114. ucchallaMti-IV. 326. ucchA -II. 173; III.56. ucchANo-III. 56. ucchAho-I. 114; II. 21, 48; III. 81. ucchu-I.247. ucchU-I. 95; II. 17. ucchuo-II. 22. ucchUDha-II. 127. ujjalo-II. 174. ujjalla-II. 174. ujjANa-IV.422, 11. ujjua-IV.412. ujjU-I. 131, 141; II. 98. ua [ uta]-I. 172; II. 193. ua [ pazya ]-II. 211; IV. 396. uahI-IV.365. uiMdo I.6 uuMbaro-1.270. uU-I. 131, 141, 209. uUhalo-I.171. ukkaNThA ukkaThA-I. 25, 30. ukkattio-II. 30. ukkaro-I. 58.
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 INDEX OF WORDS. ujjeNihi-IV. 412. ujjoagara-I. 177.. ujjoa-III. 137. ujjh ujjhia-IV. 302. ujjha-III. 99. udyo-II. 34. uTai-IV. 17. (sthA with ud) uhabbhai-IV.36 uhabaIsa-IV. 423. uDU-I. 202. uDDAvatiae-IV. 352. uDDINo, uDDei, uDDeti-IV. 237. (DI with ud) uNa-I. 65, 177. uNA-I. 65%; II. 217. uNAi-I. 65. uNhau-IV.343. uNhattaNu-IV. 343. uNhIsaM-II. 75. uttaMghai-IV. 133. uttarija-I. 248. uttarIa-I. 248. uttimo-I. 46. utthaghai-IV. 36,144. utthallai-IV. 174. utthArai-IV. 160. utthAro-II. 48. udU-I. 209. uddAmo-I. 177. uddAlai-IV. 125. uddhabbhua-IV. 444. uddha-II. 59. uddhamAi-IV. 8. uddhamAi-IV. 169. uddhalei-IV. 29. utpatti-IV. 372. uppari-IV.334. uppalaM-II. 77. uppAo-II. 77. uppAlai-IV.2. uppAvei-II. 106. (plu with ud uppia-See (arpa) uppelai-IV.36. uppehaDa-II. 174. upphAlai-II. 174. ubvukkai-IV.2. unbha-III. 99. ubbhaMtayaM-II. 164. ubhaM-II.59. ubbhAvai-IV. 168. ubbhuai-IV.60. ubbhuttai-IV. 144. unbhehi-III.95. ubhayabalaM-II. 138. ubhayokAlaM-II. 138. umacchai-IV.93. ubaro-I.270. ummattie-I. 169. ummatthai-IV. 165. ummilai-IV. 354. umha-III. 99. umhatto-III. 98. umhehi-III. 95. umhA -II. 74. unha-III. 99. uyhatto-III. 98. umhe-III. 91, 93. uyhehi-III. 95. uro-I. 32. ure, urammi, urasi IV.448. ulUhala-I. 171. ulla-I. 82. ullasai-IV. 202. ullAlai-IV. 36. ullAliu-IV. 422, 15. ullavirIi-II. 193. ullAtie-II. 193. ulliAI-III. 16. ullihaNa-I. 7.
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ INDEX OF WORDS. 189 t ullukAi-IV.116. U. ulluDai-IV.26. ulluhai-IN. 259. U-II. 199. ullUrai-IV.I16. UAso-I. 173. ullei-I. 82. UjhAo-I. 173. ulhavai-IV. 416. Usao-II. 22. uvakuMbhassa-III. 10. Usalai-IV. 202. uvajjhAo-I. 173; II. 26. Usavo-I.84,114. uvaNia-cfr. (nI with A ). Usasiro-II. 145. uvamA-I.231. UsAsahi-IV. 131. uvamiai-IV.418.. UsArio-II. 21. (sara with ud) uvayAra-I. 145. asAro-I. 76. uvari-I. 14, 108. Umuo-I. 114; II. 22. uvarila-II. 163. Usubhai-IV.202. uvavAso-I. 173. Usura-II. 174. uvasaggo-I. 231. Uso-I. 43. uvahatthai-IV.95. uvaha-II. 138. uvahAsa-II. 201. uvAlabhai-IV. 156. uvelai-IV. 77. uvvaMtA-IV.414. e-III. 99. uvvaria-IV. 379. e-IV. 399. (?) uvvAai-IV. 240. uvvAi-IV. ea-I. 11. ea-I. 2093; II. 198, __11, 240. (vA with ud). 204; III. 85, 86,134. euuvvArijjai-IV. 438. IV. 438. ee-III. 4, 58, uvviggo-II. 79. 86. ei-IV. 330, 344, 363, uvvinno-IL.79. 414. eassa-III. 81. eAeuvivai-IV. 227. III. 32, IV. 284, 302. euvvIDha-I.120. Ie-11. 32. eANa-III. 32. uvyUDhaM-I.120. eANa-III. 61, 81. eINa-III. uvveDhai-IV. 223. 32. eesiM-III. 61, 81. eAuvvelai-IV. 223. III. 82. eAu, eAhiMto, euvvevo-IV. 227. Ahi-III. 82. eAo-III. uzcaladi-IV. 295. (cal with ud) / 82, 86. eammi -III. 84. eusabha-I.24. assi -III. 60. usaho-I. 131, 133, 141. eAraha-I. 219,262. usmA-IV. 289. eArimo-I. 142. ussikai-IV. 91, 144. eo- eka ] II. 99, 165.
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ 190 INDEX OF WORDS. ekatto-II. 160. emeva-I. 271. ekadA-II.162. emva-IV. 376, 418. emvai-IV. ekado-II. 160. 332, 420, 441. ekallo-II. 165. emvaiM-IV. 421, 423. ekAtasa-IV.326. emvahi-IV. 387, 420. eka-IV. 371, 383, 419, 422, erAvao-I. 208. 14,429,431. ekku IV.422; erAvaNo-I. 148, 208. I. 4. eko-II. 99, 165. eka- eriso-I. 105, 142. erisi-II. III. 58. ekAe-I. 36. ekkahiM- 195. IV. 331, 357, 396, 422,9. elayA-III. 32. ekaiA-II. 162. eva-I. 29. ekamekau-IV. 422, 6. evaDu-IV. 408. ekkamekaM-III. 1. ekamekeNa-III. 1. evaM-I. 29; II. 186. IV. 279, ekkallo-II. 165. 322. ekasariaM-II. 213. evameva-I. 271. ekasi-II. 162; IV. 428. evavidhAe-IV. 323. ekasiaM-II. 162. eze-IV. 287, 302. ekkAro-I. 166. esa-I. 31, 35; III. 3, 85, 147; ekekaM-III. 1. IV. 447. eso-II. 116, 1983; 'egattaM-I. 177. III. 3, 85, 86; IV. 280. egayA-II. 162. esA-I. 33, 35, 158; III. 28, ego-I. 177. 85, 86; IV. 320. esu-III. ecchaNa-IV. 353 See. ( iS ) 74. eNhi-I. 7; II. 134. esI-See (i), etiso-IV. 317. etisaM-IV. 323. eha-IV. 330, 344, 362, 363, ettahe-IV. 419, 420, 436. 419, 425. ehu-IV.362,395, ettAhe-II. 134,180; III. 82,83. 402, 422. eho-IV. 362, ettiaM-II. 157. ettiu-IV. 341. 391. ehA-IV. 445. ehi-III. ettiamatta, mettaM-I. 81. ettilaM-II. 157. ehauM-IV. 362. ettulo-IV. 408, 435. etto-II. 82, 83. etya-I. 40, 57; III. 83; IV. * 123, 265. 'etthu-IV. 330, 387, 404, 405. edaM-IV. 279. edeNa-IV. 282, o-I. 172; II. 203; IV. 401. 302. ediNA-III. 69: IV. oakkhai-IV. 181. 278. edAo, edAhi-IV. 260. oaggai-IV. 141. ehaM-II. 157. oaMdai-IV. 125. 74.
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ INDEX OF WORDS. 191 ka. oarai-IV. 85. oAso-I. 172, 173. oi-IV. 364. ka-IV. 350 ( ? ), 422, 14, 445 okkhalaM-I. 171. (?). ka i-IT.122,1. kaviogAhai-IV. 205. (gAha whit ava) / IV. 377, 401, 420, 422. oggAlai-IV. 43. ko-II. 198; III. 7i. IV. ojjharo-I. 98. 370, 396, 422,6, 438,439, ojjhAo-I. 173. 441. ko i IV.384. ko vioppia-oppai See ( arpa) IV.414,422, 4. kA-III. 33%3B omAlaM-I. 38; II. 92. IV.320. kA vi-IV. 395.kiomAlaya-1.38. I. 29; IV.340.ki-I.29,41, ombAlai-IV. 21, 41. 42; II. 189,193, 199, 204, orasai-IV. 85. 205; III. 80, 105; IV. 265, orummAi-IV. 11. 279, 302, 365, 367, 422, olI-I 83. 10, 434, 439,415. kim-I. oluMDai-IV.26. 41. kiM pi-IV. 310,391, olla-I.82. 418,438. kaI-IV. 426. keovAsai-IV. 179. III. 58,71, 1473; IV. 376. ovAhai-IV. 205. ke vi-IV. 387, 412. kAoozaladha-IV. 302. ( sar withapa ) III. 66. kAu-III. 33. kIuosaDhaM-I. 227. III.33.kaM-III.33,71. keNaosahaM-I. 227. II. 199: III. 69,71.keNa viosiataM-See ( sad with ava) I.41. keNAvi-I. 41. kiNAosukkai-IV.104. III. 69. kassa-II. 204; III. ohai-IV. 85. 63. kassa-IV. 442, 7. kasaohaTTai-IV.419. IV. 421. kAsa-III.63.kAsuohalo-I.171. IV.358. kAe-III. 33,63. ohAmai-IV. 25. kissA-III. 64. kAsa-III. 63. ohAvai-IV. 160. kIse-III. 64. kIa, kIA, ohIrai-IV. 12. kIi-IIT 64.kIe-III.33,64. kahe-IV. 359. kANa-III. 33, 61. kesiM-III. 61, 62 kaoIII. 71. katto-II. 160; III. 71. kado-II. 160; III. 71. kamhA-III. 66,68. kIsa-III. 68. kiNo-III. 68. kammi-III. ai-I. 169. 65. kassi -III. 65. kAe, kIe, kAhi-III. 60. kAsu, kIsu-III. 33.cfr. kA..
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ 192 INDES OF WORDS. kai kati 1-IV. 276, 420 (?). kaMcuaM-I. 7. kacuA-IV. 431. kai [ kavi-II. 40; III. 142. kalakA-IV. 293, 305. kaI-I. 128, 180. kaTari-IV. 350 ( ? ). kaiavaM-I. 151, 250. kaTArai-IV. 445 (?). kaiA-III.65. kahAM-IV. 385. kaTa-II. 146. kaiNha-III. 123. See kR (kar ). kaiddhao-II. 90. kaTTa-II. 34, 90. kaidhao-II. 90. kaDaNa-I. 217. kaimo I. 48. kaDu-IV. 336. kaDuela-II. 155. kairavaM-I. 152. kaDevaraho-IV. 365. kailAso-I 152. kaDui-IV. 187. kaivAha-I. 250. kaiso-IV. 403. kaDhai-IV. 119, 220. kaI ( kapi )-I. 231. kaNai [ kanake ]-IV. 444. kau-IV. 416, 418. kaNai ( from kaN )-IV. 239. kauccheayaM-I 162. kaNaya-I. 228. kauravo-I. 162. kaNavIro-I. 253. kaulA-I 162. kaNia-IV. 419. kausala-I. 162 kaNiAro-II. 95. ru-IV. 396. kauhA-I. 21. kauha-I. 225. kaNiThyaro-II. 17). kaiavaM-I. 1. kaNerU-II. 116. kauravA-I.1. kaNTao, kaMTao-I. 30. kaMsaM-I. 29, 70. kaThi-IV. 420, 444, 446. kaMsAlo-II. 92. kaNDaM, kaDaM-I.30. kaMsio-I. 70. kaNDaliA-II. 38. kakucha-II. 174. kaDuai-I. 121. kaMkoDo-I. 26. kaNNaDai-IV. 432, 433. kaNNahaMkaMkhai-IV. 192. __IV 340. kaMguhe-IV. 367. kaNNiAro-I. 168; II. 95. kaccu-IV. 329. kaNNero-I 168. kacchA -II. 17. kaNho-II.75,110. kaccho -II. 17. katasinA-IV. 322. kRjja-IV. 266, 406. kajja-I. kattaro-II. 30. 1773 II.24. kattA-III. 48. kattAra-III. 40. kajju-IV. 343. kajje-IV. 367. kattAro-III. 48. kajje-II.180. kattio-II. 30. kaMcaNa-IV. 396. kathaya , kahai-I. 187; IV. 2. kadhedi, kaMcuiA, kaJcuiA-IV. 263, 302. ____ kahadi-IV. 267. kadhehi-IV. kaMcuo-I. 25, 30. kaJcuo-I. 30. 302. kadhidu-IV. 396. kadhitUna
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ INDEX OF WORDS. IV. 312. katthai-I. 187, IV. kamme - IV. 110. 249. kahijjai - IV. 219. kamhA - See ka. kattha - II. 161; III. 65, 71. katthai - II. 174. ( See kathay ). kadha - IV. 267, 323. kaMtappo - IV. 325. kaMti - IV. 396. katie - IV. 349. kaMtu - IV. 345, 351, 357, 358, 364, 383, 418, 434. katassuIV. 445. kataho - IV. 379, 389, 395, 416, 429. kathA - I. 187. kaMduTTha-II. 174. kaMdo - II. 5. kappatarU - II. 89. kappijjai - IV. 357. kappahala-II. 77. kamaDho - I. 199. kamavo - I. 239. kamalaM-II. 182; IV. 308. kamalu - IV. 332, 397, 414. kamalaIIV. 353, kamalA, kamalAI - I. 33. kamalAo - III 23. kamalassa - III. 23. kamaleNa - III. 24. kamalamuhI - III. 87. kamalavaNa - II. 183 kamalasarA - II. 209. kamavasai - IV. 146. kamo - II. 106. kampU, kaMpai - I. 30, 231. kampai - I. 30. kaMpei - IV. 46. kaMpitA - IV. 326 with aNu, aNukamparNAAIV. 260. kambhArA - II 60. kammai - IV. 72. kammavai-IV. 111. kammasaM - II. 79. kammAha-IV. 299. 300. kammAha~-IV. 193 kamhArA - I. 100 II. 60, 74 kaya- See ( kar ). kayako - III. 73. kayaggaho - I. 177, 180. kaNaM - I. 217. kayaNNU - I. 56. kayaMte - IV. 302 kayadho- I. 239. kayapaNAmo - III. 105. kayabo-I. 222. kayacu-IV. 387. kayaro - I. 209. kayare - III. 58, IV. 287. kayalaM-I. 167. kayalI - I. 167, 220. kar-karemi -I 29; II. 190; III. 105; IV. 265. kalemi IV. 287. karei - IV. 337, 114, 420, 422, 22. karai - IV. 65,234, 239, 338 karadi - IV. 360. karaMti - IV. 376, 445 karahiMIV. 382, 414. karu - IV. 330. karahi - IV. 385, 418. kare - IV. 387. karesu - II. 201. karahu - IV. 346, 427 karedha - IV. 260. karase, karae - III. 145. karissidiIV. 275. karIsu - IV. 396. kI su - IV. 389. kahauM - IV. 385. kAhaM-III. 170; IV. 265. kAhimi - III. 170. kAhii - I. 5; III. 166; IV. 214. kAhI - I. 5. kAsI, kAhI, kAhIa - III. 162; II. 191; IV. 214. kijjai - I. 97. kijjadi, kijadeIV. 274. karijjai - IV. 250. kIrai - IV. 250. kIrate - IV. 316. kijjauM - IV. 338, 385, 389, 411, 445. kArei - III. 149,
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ 191 INDEX OF WORDS. 153. karAvai - III. 149. karAve - III. 149. kArAvei - III. 153. kArAvI, karAvijjai - III. 152, 153. kArIAi, kArijjai - III. 152, 153. kAu - IV. 214. karau - IV. 370. karaNa - IV. 441. kari-IV. 357. karia - I. 27; IV. 272. kadua - IV. 272, 302. karidUNa - IV. 272. kAUNaI. 27; II. 146; III. 157; IV. 214. kAUNaM - I. 27. kAuANaM, kAuANa - I. 27. kalia - IV. 302 karevi - IV. 340. kareppiNu - IV. 396. kayavaM - IV. 265. kaya - III. 73, 105. kayauIV. 429. kayaM - I. 126, 209; II. 114; III. 16, 23, 24, 27, 29, 30, 51, 55, 56, 70, 77, 109, 110, 118, 119, 124, 129; IV. 422, 10. kayA - II. 204; III. 7. kata - IV. 323. kadaM-IV. 290. kidu - IV. 446. kiauM-IV.371,378. akiA - IV. 396. karaNijjaM - I. 24; II. 209. karaNIaM - I. 248; IV. 277. kAyavvaM - IV. 214. karievvau - IV. 438. karata - IV. 431. karataho - IV. 400. kAriaM - III. 152, 153. karAviaM - III. 152, 153. karAviA - IV. 423. cfr. kuNai. kar--with ala. alaMkiA - III. 135. - with prati. paDhikarai - I. 206. kara ( hand )-IV. 418, 439, (388? 395? ). aft-IV. 354, 387; IV. 395. karahiM - IV. 349. karagga-IV. 422, 15. karaMjai - IV. 106. karayala - III. 70. kararuhaM, ho - I. 34. karalI - I. 220. karavAla - IV. karasI - II. 174. karAliau - IV. 415, 4.9. kari - IV. 353. kariNI - III. 32. karisai - IV. 187, 235. kariso - I. 101. karIso - I. 101. kareNU - II. kalai - IV. 59. kalao - I. 67. kalakiahaM - IV. 428. kalamagovI - II. 217. kalavA - I. kalayalo - IV. 302. 116. 354, 379, 387. 0 kalambo - I 30, 222. 220. kalayale - IV. kalahiau - IV. 424. kalAvo - I. 231. kalijuga - IV. 338, 375, 410. kalihi- IV. 341. kalI - IV. 287. kaluNo-I. 254. kale-IV. 288. kallaM - II 186. kalhAra-II. 76. kavai-IV. 233. ( ku )kavaTTio-I. 224; II. 29. kabaDDo-II. 36. kavaNa - IV. 350, 367. kavaNu - IV. 395. kavaNeNa - IV. 367. kavaNahe - IV. 425. kavari - IV. 382. kavala - IV. 387. kavale - IV. 289. kaeNvalu-IV. 397. ka~vali - IV. 395. kavAlaM - I. 231. kavAla - IV. 387. kavilaM - I. 231.
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ INDEX OF WORDS. 195 kavoli-III. 395. kAyamaNI-I. 180. kavva-III. 142. kavvaM-II. 79. kAyara-IV.376. kAvvaitto-II 159. kAlao-I. 67. kas with vi, viasai-IV.195. kAlakkheva-IV.357. viasati-II:09. vihasaMti-IV. kAlA-III.65. 365. viasia-I.91. viasia- kAlA-III. 32. II.15. kAlAyasaM-I.269. kasaTa-IV.314 kAlAsaM-I. 269. kasaNa-I. 236; II. 75; kasaNo-II. kAlI-III.32. 110. kAlI-IV.299. kasapphasi-(?) IV. 422. 15. kAlo-I. 177. kAleNaM-III. 137. kasarakkhehiM-IV. 423. kAli-IV. 415, 422, 18, kasavaTTai-IV. 330. 424. kasAya-IV. 440. kasAo-I. 260. kAvAlia-IV. 387. kasiNa-II. 75. kasiNo-II. kAsai-I. 43. 104, 110. kAsao-I. 43. kasTa-IV. 289. kAsaM-I. 29. kaha-I. 29: II. 161, 199, 204, kAsavo-I. 43. kAsavA, kAsava-III. 208; III. 56. kaha vi-IV.370, 38. __436. kAsA-I. 127. kaha-I. 29, 41; IV. 267. kaham-I. kAha-See kar. 41. kAhalo-L214,254. kahatihu-IV. 415, 416. kAhAvaNo-II. 71. kahAM-IV.355. kahAvaNo-II. 71,93. kAhIaDee kara. kahi-II. 161. kAhe-III. 65. kahiM-III. 60, 65%; IV. 302, kiau-See kara. 357, 422, 8. kahiM pi-IV. kiA-II. 104. 422,6. kiI-1.128. kAi~-IV. 349,357, 367, 370, kisuaM-I. 29, 86. 383, 418, 421, 422, 428, kiccA-I.128. 434. kiccI-II. 12, 89. kA~uo-I. 178. kiccaM-I. 128. kAcca-IV.329. kijjai, kijau, See kara. kAThaM-IV. 325. kiDI-I. 251. kAmaho-IV.446. kAmiNINa-II. 184. kiNai-IV.52. kAmei-IV. 44. kiNA-III. 69 See ka, kiNo, ka. kAya-IV.350. kiNo-II.216. 13 kAhii See kara:
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ 196 kIlai - I. 202. kIladi - IV. 442. ( krID ) kIsa - ( ka ) kIsu-kar kuUhala-I. 117. kinnau - IV. 329. kukkai - IV. 76. kiM - See ka. kuMkuma-II. 164. kira-I. 88; II. 186; IV. 349, kucchI - I. 35; II. 17. kucchIe - III. 46. INDEX OF WORDS. ki- taissaM kittahimi III. 169 (kIrta kitti - IV. 335, 347, 400, 418. kittI - II. 30. kidha - IV. 401. 419. kirAya - I. 183. kiriA - II. 104. kiritaTaM - IV. 325. kila-II. 186; IV. 292. kilata - II. 106. kilammai - II. 106. kilikiMcai - IV. 168. farag-II. 106. kilitta-I. 145. kilinna - I. 145. kilinnau - IV, 329. kilinna - II. 105, 106. kileso - II. 106. kiMva-IV. 401, 422. kivaNu-IV. 419. kivA - I. 128. kivANaM - I. 128. kiviNo - I. 46, 128. kisaraM - I. 146. kisarA - I. 128. kisalaM - I. 269. kisalayaM - I. 269. far-I. 127. kisANU-I. 128. kisio-I. 128. kiso - I. 128. kissA - ( ka ) kiha - IV. 401. kihe - IV. 356. kIa, A, kI, kIe, See ( ka ) kIrai See kar. 161; II. 17. kuccheayaM-I. kujjaya - I. 181. kujjhai - IV. 135, 217. kuMjara - IV. 387. kuMjaro - I. 66. kuMjarU - IV. 422, 9. kuTuMbaka--IV. 311. kuchRNu - IV. 438. kuDIrai - IV. 354. kuDubauM-IV. 422, 14. kuDuklI - IV. 422, 14, 429, 431. 1) kuDDa - IV. 396. kuDDa-II. 174. 2) kuDDa--II. 78. kuDhAro - I. 199. kuNai - IV. 65. kuNati - I. 8; III. 130. kuNavaM-I. 231. kuTuMbaka - IV. 311. kudo-I. 37. kuppai - IV. 230. kuppAso - I. 72. kuppisa - I. 72. kumaro - I. 67. kumArI - III. " kumAro - I 67. 32; IV. 362. kumAle - IV. 293, 302. kumuaM-II. 182. kuMpalaM-I. 26; II. 52. kumbha - IV. 447. kuMbhe - IV. 299. kubhaI - IV. 345, 445. kuMbhayaDiIV. 406.
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ INDEX OF WORDS. 197 kubhaAro-I.8. kesakalAu-IV.414. kubhAro-I. 8. kesabhAro-III. 131. kuMbhilA-IV. 302. kesara-I.146. kumhANo-II.74. kesari-IV. 335, 420,20. kurala-IV.382. kesahiM-IV. 370. kurucarA-carI-III.31. kosiM-See ka. kula-I. 33; III. 80; IV. 308. kesuaM-I. 29, 86. kulo-I. 33. kulu-IV. 361. kehau-IV. 402. kullA-II. 79. kehi-IV. 425. kuviA-III. 105. koAsai-IV. 195. kusuma-I. 91, 145, 322,444. kouhalaM-II. 99. kusumadAma-IV. 446. kouddalaM-I. 117, 171; II. 99. kusumapayaro-kusumappayaro-II.97. koUhala-I. 117. kusumAuha-IV. 264. kokai-IV. 76. kuso-I. 260. koccheayaM-I. 161. kuhai-IV. 365. koMco-I. 159. kUra-II. 129. koTTarai-IV. 422, 2. kRdataho-IV. 370. koTTima-I. 116. keDhavo-I. 148, 196, 240. koTTamai-IV. 168. kettiaM-II. 157. kettiu-IV.383. koDDiNa-IV. 422, 9. kattilaM-II. 157. koMTho-I. 116. kettulo-IV. 408, 435. koDaM-I 202. ketthu vi-IV. 404, 405. kotthuho-I. 159. keha-II. 157. kodaDu-IV. 446. kemva-IV.418. koMto-I. 116. kotu-IV.422, 15. kero-I 246; II. 147, 148. kerau / kopparaM-I. 124. IV.359. karaM-II.99. kerauM- komaI-I. 159. IV. 373. kereM-IV. 422, 20. * kereM-IV.422, 20. kosio-I. 159. keravaM-I. 152. kosabI-I. 159. keriso-I. 105, 142. kosTAgAlaM-IV.290. kelaM-I. 167. kohaNDI-I.124; II.73. kelAyai-IV.95. kohalaM-I. 171. kelAso-I. 148, 152. keli-IV. 157. kohalie-I.171. kelI-I. 167, 220. kohalI-I. 124; II. 73. keva-IV. 343, 401. kevaDa-IV. karaM-II. 99. ____390, 396, 398. kkhaM Da-II.97. kevaTTo-II. 30. kevaDu-IV. 408.
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ 198 U. . khao-II. 3. INDES OF WORDS. khara-II. 186: IV. 344. khaio-I. 193. khala-IV. 340, 367, 406, 418. kharaM-I.67. khalAi-IV.334; khalu-IV. 337, khaurai-IV.154. 422, 1. khalapu-III. 42, 43. khalapuM-III. khagga-IV. 330, 386, 411. khaggaM 124. khalapuNA III. 24, 43. I. 34. khaggu-IV. 357. khaggo- khalapuNo-III. 43. I.34, 202,II. 77. khagge-IV. khalio-II. 77. 357. khalo-I. 187. khacai-IV.89. khallihaDau-IV. 389. khaTTA-I. 195. khallIDo-I. 74. khaDDai-IV. 126 khasiaM-I. 181. khaNijjaiTHDAA khasio-I. 193. IV. 244 ( khan ). khaNihida khAai-IV. 228. khAi-IV. 229, khaNo-11. 20. khaNu-IV. 446. 419. khAdaMti-IV. 228. khaMti khaNeNa-IV. 371. khaNeM-IV. 419. -IV. 445. khAhi-IV. 422, khaMDaI-IV. 367, 428. khaMDio-L 4, 16. khAhii-IV. 228. khajjai 53. khaMDiu-IV. 418. -IV. 423. khAo-II.90; IV. khaMDa-II. 97. khaMDa-IV. 444. 228. (khAda ) khaMDaI-IV. 340. khAI-IV. 424. khaMDI-IV. 423. khAiraM-I. 67. khaNNU-II.99. khANiA-III. 57. khattiANA . 185. khANU-II. 7, 99. khati-IV. 372. See also (khAai) khAmiaM-III 152, 153. khAmijjaikhaMdo-II. 5. ___III. 153. khAmIai-III. 153. khaMdhAvAro-II. 4. khAmei-III. 153. (kSam ) khaMdho II. 4. khAsi-I. 181. khaMdhassu-IV. 445. khijjai-IV. 132, 224. khappara-I. 181. khittaM-II. 127. khamA-II. 18. khirai-IV. 173. khamAvia-III. 152. khivai-IV. 143 (bhip) khamAsamaNa-No-III. 38. khINaM-II.B. khaMbho-I. 187; II. 8. 89. khaMbhi- khIra-II. 17. IV. 399. khIroo-II. 182. khIlao-I. 181. sammihi / khu-II. 198; IV. 30.30 khammo-IV. 325. khujjo-I.181. khaya-IV. 296. khuTTai-IV. 116. khayagAli-IV. 377, 401. khuDai-IV. 116. khammai IV. 244 ( kham )
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ INDEX OF WORDS. khuDio - 1. 53. khuDukai-IV. 395. khuDDuo-II. 174. khupa - IV 101. khucbhai-IV. 154. khe-I. 187; III. 142. kheDao [ veTaka and spheTaka ] II. 6. kheDio-II. 6. kheDDai-IV. 168. kheDa-II. 174. kheDa - IV. 422, 10. khelaMti - IV. 382. khoDao [eater and sphoTaka ] II 6. khoDi-IV. 419. ga gai-IV. 367, 406; gaI-II. 195; III. 85. gaIe-II. 184. gauA - I. 54, 158; III. 35. gauo - I. 54. 158; II. 174. gauDo - I. 162, 202. gaurakhaM - I. 163. gauri - I. 163. gao-I. 177. ( cfr. gaya ) gaggaraM - I. 219. gaga - IV. 442. gaMgA - IV. 399, 419. gajjai - IV. 98. gajjaMti - I. 187. gajjate-III 142. gajjahiM - IV. 367. gajju - IV. 418. cfr. yadi (ga) gaMjiu - IV. 409. gaDDhaho-II. 37. gaDDhA - I. 35; II. 35. gaDDo - I. 35; II. 35. gaDhai - IV. 112. gaNai - IV. 358. gaNaMti - IV. 414. gaNeti - IV. 353. gaNaMtie - IV. 333. gaThai - IV. 120.. gaThI - I. 35; IV. 120. maMDatthali - IV. 357. DAi - IV. 353. gatI - IV. 327. gadua - See ( gam ) gaddaho - II. 37. gana - IV. 306. gaMdhauDI - I. 8. 199 gadhI - I. 177. gabhiNo - I. 208. gam gacchai-I. 187; IV. 162, 215. gacchati, gacchate - IV. 319. gacchadi, gacchade - IV. 274. gacchaIV. 295. gacchissidi - IV. 275. gamihI - IV. 330, gaccheIII. 171. cfr. III. 172. gammai, gamijjai - IV. 249, gammifts, gamihis - IV. 249. gacchia, gacchiNa - IV. 272. gaMtUna - IV. 312. ger-IV. 272, 302. gappi, gaMppiNu, gameppi, gameppiNuIV. 442. gao - I. 209. gauIV. 442. gauM - IV. 426. gayaIII. 147; IV. 352 gayau - IV. 422, 20 gayA - IV. 376. gayaM - I. 97; III. 156. gayahiMIV. 370, 377. gato - IV. 322. gaMde - IV. 302. gado - IV. 379, 380. - with ava, avagayaM - I. 172, - with A, Agacchai - IV. 163. 287. Agazcadi - IV. 302. AgacchamAno - IV. 323. Ao - I. 268. Agao - I. 209, 268; III. 16, 23, 29, 0, 50, 52, 55, 97. 111, 118, 119, 124, 126, 136. Agado - IV. 355, 372, 373. Agade - IV. 292, AgadaM - IV. 270. - with abhyA,
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 INDEX OF WORDS. 3TEHNTEES-IV. 165. - with Thesi See Tha pratyA, paccAgacchai-IV. 166. - gahiraM-I.101. with uda, uggaya-1.12.-with gahIriaM-II. 107. upa, uvagayammi-III. 57. -with gahIrima-IV. 419. nis , niggau-IV. 331. -with gA, gAi, gAai-IV. 6. giyyate-IV. sam , saMgacchai-IV.164. saMgacchaM- 315. III 171.saMgAmei-III.153. gAI-I.158. gamira-II 145. gAo-I. 158. gamesai-IV.189. gANa-IV.6. gaMbhIria-II. 107. gAma-III. 142. gAme-III. 135. gaya [gaja 1-IV. 335, 345, 383, gAmahaM-IV. 407. 395, 418, 439, 445. gAmaNi-III. 42, 43. gAmaNi-III. gaya [gata ] See gam 124. gAmaNiNA-III. 24, 43. gayaNaM-11. 164. gayaNe-I. 8 gayaNi- gAmaNiNo-III. 43. IV.395. gayaNayammi-II.164. gAmiliA-II.163. gayaNayalu-IV.376. gAravaM-I. 163. gayA-I. 177, 180. gAvA-III. 58. gayyadi-IV. 292. (garja, Seegajadi) gAvANo-III. 56. garimA-I.35. gAvI, gAvIo-II. 174. garihA-II. 104. gijjhai-IV. 217. ( gaI ) garuAai, garuAi-III. 138. giTTI-I. 26. garuo-I. 109. garuA-IV. 340. giMThI-I. 26, 128. garuI-I. 107. giddhI-I. 128. garuvI-II.113. gimbho-IV.412. garulo-I 202. gimha-IV. 289. gimho-II. 74. gal-galai-IV. 418. galaMti-IV. gimhu-IV. 357. 406. agalia-IV.332.-with giyyate See gA. vi, vigalai-IV. 175. girA-I 16. galatthai-IV.143. giri-IV. 337, 445. giri-I. 23. gali-IV. 423. girihe-IV.341. Declination galoI-1. 107,124. III. 16, 18, 19, 22, 23, 24, gavakkhehi-IV. 423. 124. gavesai-IV. 189,444. gilaNamaNu-IV. 445. gaviro-II. 159. gilAi-II. 106. gazca-See gam.. gilANaM-II. 106. gasai-IV.204. (gras) giligali-IV. 396. gaha-IV. 385. gaho-II. 79. gilijjai-IV. 370. (gara ) gahanaM-IV. 323. gilI-IV. 287. gahavaI-II. 144. gujjhaM-II. 26, 124.
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ INDEX OF WORDS. guMcha - I. 26. gujai-IV. 196. gujulai - IV. 202. gujoi - IV. 202. guTTha-IV. 416. guDo - I. 202. guNa - III. 87; IV. 292, 338, 372, 414. guNu - IV. 395. guNA - I. 11, 34; III. 65, 81. guNAII. 34. guNahiM - IV. 335, 347, 400, 418. guNai-IV. 422, 15. guMThai-IV. 29. gu-to-II. ( gup ) guna - IV. 306. gunena - IV. 306. gup, govai-I. 231; IV. 338. s - IV. 150. gutto - II. 77. jugucchai - II. 21; IV. 4. juucchai-IV. 4. -- with vi, viguttAi-IV. 421. gupphaM - II. 90. gubhai - I. 236. ( guph ) gumai-IV. 161. guphai - I. 236. gummai - IV. 207. gummaDai-IV. 207 guyhaM-II. 124. guru - IV. 444. guru - I. 109. dechination III. 38,124. gurullAvA-I. 84. gulaguMchai-IV. 36, 144. gulalai-IV. 73. gulo-I. 202. guhai - I. 236 . ( guph ) guhA - I.42. II. 6. gRhai etc. See grabh. gejjhaM See grabh gaNhai etc See prabhU. geMduaM-I. 57, 182. goama- mA - III. 38. goAvarI - II. 174. goDA - IV. 423. goNI - II. 174. 201 gothI - II. 77. goraDI - IV. 395, 420, 431, 436. gori - IV. 329, 383. gorI - III. 32; IV. 396, 401, 418. gori - IV. 395. gorIA, gArIo - III. 28. goriahi - IV. 414. gorihara Or gohara - I. 4. golA - II. 147. gole - II. 194. golI - IV. 326. ggAmi-II. 15. grabh geNhai - II. 217, gRha - IV. 336. 341.-II. 197; III. 26. gehIa - III. 163. gheppai - IV. 256, 341. gheppaMti - I. 261; III. 65; IV. 335. geNDijaiIV. 256. ger-IV. 210. ghetRRNa-II. 146; IV. 210. gRheppiNu - IV. 394, 438. ghetaM - gheNa, ghettavva - IV. 210. gahiaI. 101. gejjhaM - I, 78. with sa, sagahiA-II. 198. gha. IV. 209. gRhaMti - IV. ghaiM-IV. 424. ghaMghalai - IV 422, 2. ghaT ghaDai-I. 195; IV. 112. ghaDadi - IV. 404. ghaDei - IV. 50. ghaDAvai - IV. 340, 411. ghaDia - IV.. 414. ghaDiau - IV. 331. with ud, ugghADai - IV. 33. with sa, saMghaDai-IV. 113. ghar3A-II. 174. gho - I. 126..
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202 ghaDa - IV. 395, 439. ghaDo - I. 195. ghaDaNa - IV. 357. INDEX OF WORDS. ghaNa - [ ghRNA ] IV. 350, 367. ghaNa [ ghana ]- IV. 387, 414, 438. ghaNA-IV. 422, 23; IV. 439. ghaNo - I. 172, 187. ghaTA - I. 195. ghatta - IV. 414. ghattai - IV. 143, 189. IV. 328. ghayaM - I. 126. ghara-IV. 364. gharu - IV. 341, 343, 351, 367, 422, 14. gharo - II. 144. ghari - IV. 423, 436. gharahiM - IV. 422, 15. gharasAmI - II. 144. ghariNi - IV. 370. ghaes - IV IV. 422, 3. ghAu - IV. 346. ghAyaNo - II. 174. faun-I. 128. ghisai - IV. 204. dugdhau - IV. 423. Dukkara - IV. 395. ghuDuka - IV. 299. ghuTe - IV. 423. ghummai - IV. 117. ghulai-IV. 117. ghusalai - IV 121. ghusaNa-I. 128. ghetUna etc See prabh. gheppai etc See prabh. ghora - IV. 10. ater-IV. ghola - IV. 117 ghosa - I. 260. ca. ca-I. 24; III. 70, 142; IV. 265, 321, 322, 323. ca [ eva ]- IV. 386, 426. ( ? ) caitta - I. 151; II. 13. caitto - I. 152. cau-I. 171; IV. 331. caUo, cauo, caUhi, cauhi, caUsu, causu - III. 17. cauNha-III. 123 334, 422, 9 gha Mti- cauro - III. 122. 330, 344, 363. cauguNo-I. 171. cauTTo - II 33. cauttho - I. 171; II. 33. cautthII. 171. cauddasI-I. 171. cauddaha - I. 171 219. caumuhu-IV 331. cauvasiM - III. 137. cauvvAro - I. 171. caeja I. See cayai. caeppiNu cakka - II. 79. cakke - IV. 444. cakammara IV 161. cakkAo - I. 8. cakkhiaM - IV. 258. cakkhU, cakkhuiM - I. 33. caccaraM - IV. 325. caccaraM-II. 12. cacikaM - II. 174. caccuppai - IV. 39. cacchai-IV. 194. caMcalu - IV. 418. I caDhai - IV. 206. caDiau - IV. 331. caDiA - IV. 445. II caDhai - IV. 421. caDhakka-IV. 406. caDhAhuM-IV. 439. caDU - I. 67.
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ INDEX OF WORDS. 203 I 985-IV. 110. cAu-IV.396. II caDDai-IV. 126. cA~uDA-I. 178. III caTTai-IV. 185. cAuraMta-I. 44. catta--See cayai. cADu-I. 67. cattAro, cattAri-III. 122 cAmaro-I. 67. cadurike-IV. 281. cArahaDI-IV.396. cadulike-IV.302. ci-ciNai-IV. 238,241. cuNaicadao-II. 164. IV. 238. ciNijjai-IV. 242, cadaNaM-II. 182 243. cimmai-IV. 243. ciNicadimA-I. 185%;-mae-IV.349. hiDa, cimmihii-IV. 243. civvai cando-I. 30. cado-I. 30; II. 80, civvihii-IV.242,243. with ___165. ud, ucciNai, uccei-IV.241. cadro-II. 80. cia-II. 99,184, 187. capphalayA-III. 38. ciicchai-II. 21: IV.210. camaDhai-IV 110. cikkhallo-III. 142. camaro-I 67. ciMca-II. 129. caMpaya-IV. 444. ciMcaai-IV.115. caMpAvaNNI-IV.330. ciMcai-IV. 115. caMpijjai-IV. 395. ciMcillai-IV. 115. camma-I. 32. ciNDa-II. 50. I cayai-IV. 86. caya-IV. 422, cint ciMtai-IV. 422, 15. ciMtedi 10. caejja-IV.418. caeppiNu- -IV. 265. ciMtayato-IV. 322. IV. 441. catta-IV. 345, citayamANI-IV. 310. ciMtatAhaM383. IV.362. ciMtijjai-IV. 396, II. cayai-IV. 86. 410. ciMtiaM-II. 190. ciMtitaMcaraNa-1.254 IV.320. cari-IV. 387. ciMtA-I 85. calai-IV. 231. ciMdha-II 50. calaNa-IV. 399. calaNo-I.254. calaNe-II. 180. cimmiAhii / caladi-IV.283. cirassa-III. 134. calana-IV.326. cilAo-I. 183, 254. calehiM-IV. 422, 18. callai-IV. 231. cibihii / I cavai-IV. 2. cihuro-I. 186. II cavai-IV.233. cImato-IV.325. cavidA-I. 146, 198. cIvadaNaM-I.151. cavilA-I. 198. caveDa-IV.406. caveDA-I.146. cukkai-IV.177. cimmai -See ci. civvai -See ci. cuai-II. 77.
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204 INDEX OF WORDS. cucchaM-I. 204. chaNo-II. 20. cuNai-IV.238. chaha-III. 123. cuNNa-II. 34. chattavaNNo-I. 49. cuNNI-IV. 395, 430. chattivaNNo-I. 49,265. cuNNo-I. 84. chaddI-II. 36. cuMbai-IV. 239. cubivi-IV. 439. chaDaDa-IV. 422, 14. caluculai-IV.127. chada-I. 33. caDulaDa-IV.395,430. chado-I. 33. cUru-IV. 337. chappao-I. 2653; II. 77. cea-I. 73; II. 99, 184, 209. chamA-II. 18, 101. ceai-IV.396. chamI-I. 265. ceiaM-I. 151; II. 107. chamma-II. 112. cetto-I. 152. chamuhu-IV. 331. chaMmuho-I.25, 265. cogguNo-I. 171. chaya-II. 17. cottho-I. 171. cotthI I. 171. chAilo-II. 159. codasI-I. 171. chAyai-IV. 21. codaha-I. 171. chAyA-I. 249; III. 34; IV. 370, coppaDai-IV. 191. 387. coria-I. 35; II. 107. chAyAittiAe-II. 203. coriA-I. 35. chAru-IV. 365. chAro-II. 17. coro-I. 177. coreNa-III. 136. chAlI-I. 191. __ corassa-III. 134. chAle-IV. 295. covvAro-I. 171. chAlo-I 191. ca-II. 184. chAvo-I. 265. ccia-I.8; II. 99, 184, 195, chAhI-I. 2493 III. 7,34. 197; III. 85, 180; IV. 63, chikko-II. 138. 365. chi chi-II. 174. cea-II. 99, 184. chichaI-II. 174. chittaM-II.204.. chittaM-IV. 258. chaiaM-II.17 chid , chiMdai-IV. 124, 216. chijjai chailla-IV.412. IV. 357, 434. chiNNu-IV. chaumaM-II. 112. 444. checchaM-III.171. chaccharo-IV.325. with A, acchidai-IV. 125. chajjai-IV. 100. acchinna-II. 198. chaTo I. 265; II. 77. chaTThI-1. chippai-IV. 257 . 265. chirA-1. 266. chaDai-II. 36; IV. 91. chaDDahi-IV. chivai-IV. 182.chivijjai-JV.257. 387. chaDeviNu-IV. 422, 3. chihai-IV.182.
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ chahA - I. 128; II. 23. chIa - I. 112; II. 17. chINa - II. 3. chIraM - II. 17. chuccha-I. 204. chuDu - IV. Na - II. 17. chuto - II. 138. chuDai-IV. 160. chuppai - IV. churo - II. 17. chuvijjai - IV. 249. chuhai - IV. 143. 259. INDEX OF WORDS. 385, 401, 422, 19. hA - I 17, 265; II. 17. chUDho - II. 92. chUDha - II. 19, 127. cheau-IV. 390. checcha-See chid. chettaM - II. 17. chollijjaMtu-IV. 395. ja. jaaDai, aDato - IV. 170. jai - I. 40; II. 204; III. 179, 180; IV. 343, 351, 356, 364, 365, 367, 370, 371, 379, 384, 390, 391, 395, 396, 398, 399, 401, 417, 418, 419, 422, 6, 9, 438, 439. jaiA-III. 65. jaimA - I. 40. jaiso - IV. 403, 404. jaihaM-I. 40. jaI - I. 177. ja~uNA-I. 178. - NayaDaM - I. 4. jao-I. 209; IV. 419. jakkhA - II. 89, 90. jagu - IV. 343, jagi- IV, 404, 405. jaggai - IV. 80. jaggevA - IV. 438. janariAu - IV. 333, 348. jajjo - II. 24. jA - II. 30. jaDAlo - II. 159. 205 jaDilo - I. 194. jada - IV. 258. jadara - I. 254. jabala - I. 254. jaNa - IV. 364, 376. jaNu - IV. 336, 337, 339, 406, 418. jaNI - III. 153. jaNA - II. 114; IV. 372. GOTOT-IV. 371. jaNastu - IV. 119. jaNaNI - IV. 282, 302. jaNa mahiA - II. 204. jaNi - IV. 444. jaNu - IV. 401, 414. jahU - II. 75. gAyaDaM - I. 4. jabhAi - IV. 157, 240. jammai - IV. 136. jammaNaM - II. 174. jatta-IV. 404. jatto - II. 160. jattha - II. 161. jado - II. 160. jadhA - IV. 260. jaMtau - IV. 420. jaM See jo. jama - IV. 370, 442. jamo - I. 245. jamaho - IV. 419. jamala-II. 173. jaMpai - IV. 2. jaMpi - IV. 442. japiaM - III. 94. jaMpiro - II. 145. jaMpirahe - IV. 350. jabhAai - IV. 157, 240. jammo - I. 11, 32, II. 61. jammUIV. 396, 397, 422, 4.
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ 206 INDEX OF WORDS. jamhA -III. 66. See jo jAi~ See jo. jaya-IV.370. jAiThiae-IV. 422, 23. jayaspu-IV. 440. jAIsaraiM-IV. 365. jayA-IV. 283. jAu-IV. 332, 420, 426. See jara-I. 103; IV. 423. jo. jarai-IV. 234. jarinai, jIrai- jAu-IV. 406. IV.250. ( jAe-(See jo). jala-III. 16. jala-I. 23; IV. jAeM-IV. 395. 287. jaLa-IV. 308. jalu-IV. jAo-See jo. 395, 419, 420, 422, 20. jAgarai-IV. 80. jali-IV. 383, 414. jale-IV. jANa See jo. 365. jaleNa-I. 155. jalahu-IV. jANaNaM-IV. 7. 415. jANa-II. 83. jalai-IV.365. jANami jANAmi Se0 jJA. jalacaro-I. 177. jANiai-IV. 330. jalaNo-IV. 365. jalaNi-IV. 444. jAma-IV. 387, 406. jalayaro-I. 177. jAmaillo-II. 159. jalaharo-II. 198. jAmahiM-IV. 406. javai-IV. 40. javaNijjaM, javaNIaM- jAmAuo-I. 131. ___I. 248. jAmAuNo-III. 44. jasu See jo. FTATIT-III. 48. Declin.-III.44, jaso-I. 11, 32, 245. 47, 48. jassa See jo. jAyA-IV. 350,367. jaha-I. 67%; II. 204; IV. 419. jAriso-I. 142. jaha-II. 161. jAro-I. 177. jahaNaM-I. 187. jAla-IV. 395, 415, 429. jAlujahA-I. 67. IV. 439. jahAM-IV. 355. jAlA-I.209; III. 65. jahi-II. 161. jAva-I. 11, 271; IV. 278. jahiDilo-I.96, 107. jA~va-IV. 395. jahiM-IV. 349, 357, 383, jAvei-IV. 40. (yA). 422, 6. jAsa, jAsu-See jo. jahuThilo-I. 96, 107, 254. jAhaM See jo. jahe See jo. jAhiM-III. 60. jA See jo. jAhe-III. 65. jAai-IV. 136. jAaMti-III. 65. ji-IV. 341, 387, 406, 414, jAi [ jAti -III. 38. ___419, 420, 422, 15, 423, jAi | yAti of yA]-I. 245; IV. 429. 350, 441,444. ji, jayai-III.158; IV. 241.
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ INDEX OF WORDS. 207 jiNai-IV. 241. jiNijjai-IV. jIva-IV. 444. jIvo-IV. 9. 242. jivvaI-IV. 242 jeppi- jIvaha-IV.406. IV.440, 441 jiNepi-IV. jIviaM-I.271. 442.jia-III.38.jeUNa-IV. jIviu-IV.358,418. 237, 241. jaNiUNa-IV. 241. jIse-See jo. -with nis , nijia-II.164. jAhai-IV.103. nijiau-IV.401. - with jIhA-I.92; II.57. vinis, viNijiau-IV. 396. nu-See jo. jiai, jiau See jIva. nuajua-IV. 422, 14. jieMdie-IV. 287. jualu-IV.114. jiNa-IV.444. juI-II. 24. jiNadhammo-I. 187. juucchai-IV. 4. jiNavarA-III.137. jugucchai-II. 21; IV. 4. jiNA-See jo. sugga-II. 62,78. jiNNe-1. 102. nujjai-IV.109. jiNha-II.75. jujjhai-IV.217. jittiaM-II.156. nujjhe-IV. 386, 426. jibbhA-II. 57. jujai-IV. 109. jibhidiu-IV.427. juNNa-I.102. jim , jimai, jemai-IV. 110. jema- jutto IV. 306. juttau-IV. 340. III. 26. jimmai-IV.230 juttaM-I.42; IV.279. jiva-IV. 330.336.347.364 juppaDa-IV.109. * 376, 385, 395, 396, 397, jummaM II 62. 422,2,23. jiva jiva-IV. jumhada deg-I. 246. 344,367,401. juvaiaNo-I. 4. jivvai-See ji. nuvadijaNo-IV.286. jissA-See jo. juvA-III. 56 jiha-IV.377,401. javANajaNo-III 56. jihaM-IV.337. juvANo-III. 56, jIa, jIA, jIi, jIu, jIe- jUrai-IV. 132, 135. jUrihii-II. See jo. 204. jUraMtIe-II. 193. jIaM-I. 271; II. 204. jUravai-IV.93. jIA-II. 115. jUraNe-II. 193. jIu-IV. 439. z2e See jo. jImato-V.327. je-II. 117. jIrai-See jarai. jeTTayaro-II.172. . jIv , jIvai-IV.367. jIai-I. jeNa-See jo. 101.jiai-I. 101. jiau-I. jettiaM-II.I57, 101. jIvaMta-IV. 282, 302. . jettilaM-II. 157.
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 jettalo - IV. 407,435. jetthu - IV. 422, 14. jethu vi - IV. 404, 405. jeddahaM - II. 157. ne See jo. INDEX OF WORDS. jaiva - IV. 397, 401. jevaDu - IV. 407. jesi - See jo. jehau - IV. 422, 1. jehiM - See jo. jehu - IV. 402. jo - IV. 330, 332, 338, 343, 370, 383, 401, 422, 7, 15, 22, 428, 442, 445. ju - IV. 345, 350, 351, 354, 360, 367, 389, 411, 418. jA I. 271; III. 33; IV 395. - I. 24, 42; II. 184, 206; III. 33, 146, IV. 365, 371, 378, 388, 390, 396, 420, 426, 429, 434, 438, 446. jaM jaM- III. 143. jeNa - I. 36; II. 183; III. 69; IV. 414, 422, 4 jiNA - III. 69. je - IV. 350, 421. jassa - III. 63. jAsa - III 63. jasu IV. 368, 370, 389, 422, 20, 427 jAsu - IV. 358, 396, 420. jissA - III. 64. jIse - III. 64. after, aften, ofis, afg-III. 64. jahe - IV. 359. jAo, jamhAIII. 66. jahiM-III. 60; IV. 386, 411, 426. jehiM - IV. 439. jAhiM, jIe, jAe - III. 60. je-II. 217; III. 58, 147, IV. 333, 350, 367, 376, 387, 395, 409, 412, 422, 3, 5, 18, 430. jIu jAu - III. 33. jAi~ - III. 26. jANa - III. 33, 61, 134, 141. jesi - III. 61. jAha - IV. 353, 409. Cfr. jao, jatta, jatto, jado, jahAM, jahi, jahiM. jAhiM jAhe. joaNa - IV. 332. joedi - IV. 422, 6. joi - IV. 364, 368. joijjau- IV. 356, jo ati - IV. 332. joaMtAhaM, IV. 409. joo-II. 24 johA - II. 75. joha - IV. 376. jo hAlo - II. 159. jovvaNaM - I. 159, II. 98. jovvaNiIV. 422, 7. ji - IV. 423. jJA, jANami jANAmi, -III. 154. jANai - IV. 7, 401, 419 yANadi - IV. 292. jANahaIV. 369 Navvai, Najjai, jANijjai jAijjai - IV. 252. aNAjjai IV. 252 jANauM - IV. 391, 439. jANiuM - IV. 377, 401, 423. jaccA - II. 15. jANiruNa pAUNa - IV. 7. jANiaM NAya - IV. 7. jANAvei - III. 149. - with samaNu, samaNujANAmi samaNujANenAIII.177. - withA, ANavedu - IV. 277. ANatta - IV. 283. -wtih vi, viNNAyaM - II. 199. viNNava - IV. 38. jha. jhao - II. 27. jhakhai - IV. 140, 148, 156, 201, 259, 379, 422, 13. jhaccharo - IV. 327. jhaDa - IV. 423. jhaDai - IV. 130. jhaDappaDhahiM - IV. 388. jhaDilo - I. 194.
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ INDEX OF WORDS. 209 ThANa-IV. 16. ThANu-IV. 362. ThINa-I.74 II.33. jhaMiTa-IV.161. jhatti-I. 42. jhaMpai-IV.161. jharai-IV.74,173. jhalakiau-IV. 395. jhAai-IV. 6,240. jhAi-IV 6, 240.jhAivi-IV.331.jhAya-III. 156 (dhyA) jhAe-IV. 440. jhANa-II. 26; IV.6. jhijjai-II.3; IV. 20. jhijauM- IV.425. jhINaM-II. 3. jhujjhaMtaho-IV.379. jhuNai-IV. 4. jhuNi-IV. 432, 433. jhuNI-I. 52. jhupaDA-IV. 416, 418. jhUrai-IV.74. jhosiaM-IV. 258. Dako-II. 2.89. DaDA-I. 217. Dattho-I. 217. Daddho-I. 217. Dabho-I 217. Damaruko-IV. 327. DavaraI-IV.420. Dabho-I.217. Darai-IV.198. Daro-I.217. Dallai-IV. 10. Dasai-I. 218. DasaNaM-I. 217. Dahai-I. 218; IV. 208. Dahihii IV. 246. Dajjhai-IV. 216, 365. Dajjhihii-IV. 246. See. dadda. mAna-IV. 303. Takko-I. 195. Tagaro-I. 205. Tamaruko-IV. 325. Tasaro-I 205. TiriTillai-IV. 161. TiviDikkai-IV. 115. TUvaro-I. 205. DAlai-IV.445. DAho-I. 217. Dibha-IV.382. DiMbho-I. 202. DiMbhai-IV.197. DoMgara-IV. 422, 2. DugarihiM-IV. 445. DolA-I.217. Dohalo-I.217. ThakkA-IV. 325. ThaDo-II. 39. ThaMbho-II. 9. Thavai-IV. 357. (sthA) ThAi-etc. Cfr. sthA. ThAu-IV.332. Dhasai-IV. 118. Dhakka-IV.406, DhakkA-IV.327. Dhakkai-IV.21. Dhakkari-IV. 422,12. DhaMDhallai-IV. 161. DhaMDholai-IV.189. Dhikkai-IV.99. dumai-IV.161.
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210 INDEX OF WORDS. duDulai-IV. 161, 189. dusai-IV. 161. Dhola-IV. 425; DhollA-IV. 330. N. B. See also under na Na-II. 180, 198; IV. 299. Nai-II. 184. NaI-I 229. Nao-II. 180. ( nam) NaMgalaM-I. 256. gaMgUla-I 256. NaJcA-See jJA. Najjai-See jJA. NaDai-IV. 150. NaDaM-I. 202. gaDAlaM-I. 47, 2573; II. 123. NaM [iva -IV. 382. NaM / enaM etc.7-III. 70, 77. NaM mAM-III. 107. Na [ nanu -IV. 302. Naro-I. 229; III. 3, NalaM-I. 202. NalADa-II 123. Navai-IV. 158,2263; See nam Navara-II. 187, 188, 198. NavaraM-II. 198,204. Navari-II. 188. Navi-II. 178; IV. 340, 358, 438. Navvai-See jJA. NAI-II. 190. NAe-III. 70. NADI-I. 202. NANaM-II. 42, 83; IV. 7. NAdho-IV. 267. NAmukkasiaM-II.174. NAlI-I. 202. NAhalo-I.256. NAhi-III. 70. NAho-IV. 267. NiaMba-I. 4, NiArai-IV. 66. NiuDDai-IV. 101. Niccalai-IV. 173. Nicchallai-IV. 124. gijjharai-IV. 20. NijjhAi-IV.6. NijjhoDai-IV.124. NiTTaai-IV. 173. Nihai-IV. 175. Nihai-IV. 67. NiDAla-I. 47, 257. Nimai-IV. 199. Nima-IV. 279, 302. Nimmahai-IV. 162. NiraNAsai-IV. 178. Nirigghai-IV. 55. NiriNajjai-IV 185. NiriNAsai-IV. 162, 185. Niru-IV. 344. Nilijjai, NilIai-IV. 55. ( lI ___with ni) Nilukkai-IV. 55, 116. jillajja-I. 119, 202. pillasai-IV. 202. NilaMchai-IV. 91. Nillarai-IV. 124. Nivahai-IV. 162, 178, 185. NivAzI-IV. 301. NivvaDai-IV. 62. NivvaDaMti-II. __187. Nivarai-IV. 3, 124. Nivvalei-IV. 92 NibvAi-IV. 159. Nivvolai-IV. 69.
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ forge-IV 158. himmai - IV. 162. hAlahi - IV. 376. Nihi - IV. 414. NihI - IV. 287. Nihuvai - IV. 44. hiiss - IV. 22. uffg-IV. 162. offors-IV. 162. gIravara - IV 5, 145. luka - IV. 162. gIluchai - IV. 71. grIsaraha - IV. 168. offer-II 179. himmai - IV. 162. NIharai - IV. 79, 131. mai - IV. 21, 199. -I. 94; IV. 123. NumaNNo - I. 94. 174. gulai-IV. 143. gubbai - IV. 45. INDEX OF WORDS. mai - IV. 21. -III. 77, 87, 107, 108, 109, 110, 114. aM - II. 193. -II. 99. Na - III. 70, 77. -IV. 279. Nelaccho- II. 174. goha-III 70, 77. of-III. 114. gola - IV. 143. h| i - IV. 14 (snA ) hANu - IV. 399, 419. hAvio-I. 230. ta --IV. 36. (mas. )-I. 7; IV. 326, 343, 426 (Fem.) 14 211 -II. 198; III. 33; IV. 320. (Neu & adv.) I. 24, 41; II. 99, (176), 184, 198; III. 86; IV. 350, 356,360, 365, 371, 388, 395, 414, 418, 419, 420, 422, 14, 429, 446. -I. 33; II. 183, 186, 204; III. 69, 105, 160; IV. 365. a-III 137. tiNA - III. 69. te - IV. 339, 343, 379, 414, 417. tathA - IV. 283. tAe - IV. 370. arg-II. 193. IV. 321, 323. - 186; III. 63, 81; IV. 260. tassu - IV. 419 ta -IV. 338, 343, 375, 389, 396, 397, 410, 428 tAsaIII. 63. -IV. 358, 401. taho - IV. 356, 426, 482. tAe -III. 63; IV. 322. fatarIII. 64, 134 tAsa - III. 63. tIse, tIa, tIA, tIi, tIe - III. 64. -IV. 350, 354, 359, 382, 404, 411. tamhA - III. 66, 67. tAo - III. 66. toIII 67. tIu, tAu - III. 33. taM tammi - III. 11. tahiM - III. 60; IV. 357, 386, 419. afg-III. 60. arg-III. 60. tAhi - III. 60. - I. 269; II. 184; III. 58, 65, 86, 147, 148; IV. 353, 371, 376, 406, 409, 412 414,. - IV. 30, 344,. 363. areIII. 86. a IV. 336, 387. aft-IV. 370 a-IV. 422, 18. a-III. 61, 81; IV. 333. -III. 61, 81, 134. tAha - IV. 350, 367, 409. tAha~
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ 212 - IV. 300. taha - IV. 422, 3, 14. tANa - III. 33. tersi - III. 61, 62. tAsa - III. 62. tesu - III. 135. tIsu - III. 118. tai See tu. tA~ See tu. taia - I. 101. taiA - III. 65. taijjI - IV. taitto - See tu. iso - IV. tau See tu. tae See tu tao - I. 209. taMsane - IV. 316. taMsaM-I. 26; II. 92. takaro - II. 4. taki - IV. 370. takkhai-IV. 194. takkhA - III. 56. takkhANo - III. 56. taraguNA - I. 11. tacca-II 21. tacchai-II. 194. taTAkaM - IV. 325. ag-II. 136. taDai - IV. 137. taDatti - IV. 352, 357. taDaphaDa - IV. 366. taDi-IV 422, 3. taDI-I. 202. tai-IV. 137. 'taDavai - IV. 137. 339, 111. INDEX OF WORDS. 103. *taNa-III. 37, taNu - IV. 329, 334. taNa - I. 126; III. 25. taNahaM - IV. 339,411 [ tRNa]. taNai - IV. 137. 380, 417, 422, 21. tIsA - I. 28, 92. tIhi tarhito - See tiNi. tu - III. 99, 100. See III. 90-103. mu~hu - IV. 330, 368, 370, 387, 402, 421, 425, 439. tumaM - III. 146, 148, 164. tai~ - IV. 370, 422, 18. tuma ( ? ) - IV. 388. teI. 33; III. 80, 143; IV. 439. tuha - II. 180; III. 80; IV. 361. 370, 383. - II. 193 tujJju - IV. 367, 370, 372, 377. tau - IV. 367, 372, 425 441. tudhaIV. 372. tumAto, tumAtu - IV. 307, 321. tume - II. 204. tumhe - III. 148; IV. 369. tumhaI - IV. 369. tumhe hiM-IV. 371, 378. tumha-I. 246; II. 147. tumhAMIV. 373. tumhAha~- IV. 300. tumhAsu - IV. 374. tuccha - IV. 350, tucchaM-I. 204. tucchauM - IV. 350, 354, 411, tucchayara-IV. 350. tujjha-etc. See tu. tui - IV. 116, 230. tuu - IV. 355. (truT.) tuDai - IV. 116. tuDi - IV. 390. tumhao-II. 99. - II. 99. tupaM - I. 200. tubbha-etc See tu. tuma-etc See a tubiNihe - IV. 427. tumha-etc See tu. tumhA riso - I. 142, 246. tumhezcayaM-II. 149. taNau - IV. 447 [ tanaya ] . taNauM-IV. 361.Le taNA - IV. 379, turaMto, turio-etc See tvar -
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150. INDEX OF WORDS. 213 tulai-IV 25. 395,398, 404, 417, 418, tulia-IV. 382. 419, 422, 6, 423, 439, tuhAreNa-IV.434. 445. tRNaM-I.125. toDai-IV. 116. tui-to See tvara . toNaM-I.125. turaM-11. 63. toNIraM-I.124. turAtu, tarAto-IV. 321, 323. toMDaM-I. 166. tRsai-IV. 236. tosaviaM-III. 150. tUha-I. 104; II. 72. tosia-IV. 331. tosiaM-III. tRNu-IV. 329 tRNAi-IV.422, 20. te-See ta and tu. tti-I. 42, 91; II. 103; IV. teaNaM-IV. 104. 302, 352, 357, 423. teavai-IV. 152. tthu-See asa. taAlIsA-II. 174. naM-IV.360. teo-I.2. tvara, tuvarai-IV. 170. tUrai-IV. tettahe-IV.436. 171. tuvarAmo, mu, ma-III. tettio-IV.395. tettiaM-II. 157. 144. tuvarae, tuvarase-III. 145. tettilaM-II. 157. tuvarAmo-III. 176. tuvaraha-III. tettIsA-I. 165. 176. tuvaraMto-IV. 170. 'tutettalo-IV. 407, 435. III. 176. turaMto-IV. 171. tatthuvi-IV.404,405. turaMto-IV. 172. turio-IV. teha-II. 157. 172. tuvareja-jA-III. 178. temba-IV. 418. teraha-I. 165,262. teloka-I.148; II.97. thakkai-IV. 16, 87, 259. thakkeitella-I. 200 tella-II. 98, 155. IV.370. telloka-II. 97. thaNa-I. 84; IV. 350,367. thaNayateva-IV. 343, 397, 401. tevai- III. 130 thaNahaM-IV.390. IV.439. thaNaharo-I. 187. tevaDu-IV. 395, 407. thaNahAru-IV. 414. tevaNNA-II.174. thaMbho-II. 8,9. tevaro-IV.324. thalaM-IV. 326 tevIsA-I.165. thali-IV. 330,344, 363. tehai-IV. 357. thavo-II. 46. tehiM-IV. 425. thAu-IV. 358. tehu-IV. 402. thANa-IV 16. to-See ta. thANuNo-II. 7. to-III. 70, 180; IV. 336,341. thAma-IV. 267. 343, 365, 367, 379, 391, thAha-IV. 444.
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ 214 INDEX OF WORDS. thiNNa-I. 74 II. 99. thippai-IT 138,175. thirattaNa u-IV. 422, 7. thI-II. 130. thINaM-I. 74: II. 33,99. thuI-II. 45. thullo-II. 99. thuvao-I.75. thuvvai-IV. 242. (stu). yU-II. 200. thUNo-I. 147. dhUNA-I. 125. thUlabhaddo-I. 255. thUlI-IV. 325. theo-IV. 267. theNo-I. 147. taNu-IV. 401, 2, 428. taNu-IV. 401, 3. taNuvI-II. 113. taNeNa-IV. 366, 425, 437. tattasmu-IV. 440. tattille-II. 203. tattu-IV. 404. tatto See tu. tatto-II. 160. tatto-See tapa. tattha-II. 161. IV. 322. tattha-II. 136. tado-II. 160. tado-IV. 260. taddiasadeg-II 174. tadhA-IV. 260. tanu-IV.326. taMtu-I 238. tapa tavai-I. 231. IV.377.401. tavio, tatto-II. 105. with saM, saMtappai-IV. 140. tappanesuM-IV. 326. taM-See ta and tu. taM-II. 176. tamADai IV. 30. . tamo-I. 11, 32. tamba-I. 84; II. 56. tambira-II. 56. taMbo-II. 45. tabolaM-I. 124. tayANi-I.101. tar tarai-IV. 86; IV. 234. tari -IT. 198. tIrai, tarijjai-IV. 250. -with ava, avayarai-I. 172. -with ut uttarai-IV. 339. taraNI-I. 31. tarala-I. 7. taru-IV. 370. Declined III.16, 18, 19, 22, 23, 24. tarU-I. 177. taruhe-IV. 341. taruhaMIV. 411. taruha-IV. 340, 341, 411. taruarahiM (tasvaraiH) IV 422,9. taruNaho-IV. 346, 350, 367. taruNiho-IV.346. talaaTai-IV.161. talaveNTa-I.67. talavoTaM-I.67. talAya-I. 203. tali, tale-IV. 334. tavassi-IV. 263. tavio-See tap. tavu-IV. 441. tavo-II. 46. tasai-IV. 198. tasasu-IV. 326. taha-II. 161. tahA-I.67. tahAM-IV.355. tahi-II. 161. tahiMto-See tu. tahi-IV. 357. tA-I. 271; IV. 278, 302, 370. tAuM-IV. 406, 423.
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ INDEX OF WORDS. tAo - I. 209. tAThA - IV. 325. tADei - IV. 27. tAtiso - IV. 317. tApasavesa - IV. 323. tAma - IV. 406. tAmarasa - I. 6. tAmahiM - IV. 406. tAmotaro - IV. 307, 325. tArisa - I. 142, tArise - IV. 287. tAlavedaM - I. 67; II. 31. tAlavoMTa - I. 67. tAlA - III. 65. tAliaTa - IV. 30. tAva [ tApa] - IV 422, 23. tAva [ tAvat ] - I. 11, 271; II. 196; IV. 262, 321, 323. tA~va - IV. 395. ar-III. 65. fa-See a. fa-I. 42. tiaDA - III. 70. tiasa - II. 176. tiasIso - I. 10. tikkhaM - II 82. tikkhA - IV. 395. tikkhei-IV. 344. tigicchi - II. 174. tiggaM - II. 62. fat-IV 314, 321, 323. tiNa - IV. 358. tiNu - IV. 329. tiNNi - III. 121. tiNha - III. 123. tiNhaM - III. 118, 123. tisuIII. 135. faft-IV. 347. tIhi - III. 118. tIhiMto - III. 118. fave [after 1-II. 75, 82. tittiaM - II. 156. tittiro - I. 90. * titthagaro - I. 177. tittha-I. 84, 104; II. 72, 00; IV. 264, 111. tinthayaro - I. 177, 180. tidasa - IV. 442. taMtuvANu - IV. 431. tippa - I. 128. 215 timira - IV. 382. timbai - IV 4118. timma - II 62. tiriA - II. 143. tiricchi-II. 113, IV. 295, 420. cchI- IV. 414. tirizci - IV. 295. tila - IV. 106. tilaha - IV. 106 tilavaNi- IV. 357. tilatAru - IV. 356. tilattaNu - IV. 106. tiva~- IV. 376, 395, 397, 422, 2. fa fa-IV. 311, 367, 401. tisahe - IV. 395. tisu - See tiNi. afg-See a. tarii - IV. 86 cfr. tar theriaM - II. 107. thero - I. 166: II. 89. thevaM - II. 125. thoaM - II. 45, 125. thokka-II. 125. thoNA - I. 125. thotta-II. 45. thoro - II. 99. thora - I. 124, 255. thovaM - II. 125; thovA - IV. 376. da. daiu - IV. 340, 411, 414. daieIV. 333, 342. daicco-I. 151. dainnaM - I. 151. daivajjo - II. 83. daivaNNu-II. 83.
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ "105. 216 INDEX OF WORDS. daivaM-I. 153; IT. 99. daiveNa-IV. divA-IV. 422, 18. tihA-IV* 389. daive-IV. 331. 314, 321, 323. atiha-IV* daivaya-I. 151. 323. dahra-II. 146; IV. 213. daivva-I. 153; II. 99. daTThaNa-IV. 213. taThThana-IV. 313, daMsai-See darza. dasaNa-IV 401. f-I. 26; II. 320. tatthUna-IV. 313, 323. davva-IV. 213. caus. darisaidakkhavai-See. darza III. 149, IV. 32. dakkhavai IV.32. dasai-IV. 32. dasijjaMtudakkhiNo-I. 45; II. 72. dacchaM-See. darza IV. 418. dAvai-IV. 32. daccho -II. 17. dalai-IV. 176. dalati-II. 204. dalia-I.217. daTTa-IV.422,6. daha-etc See darza. daliddAi-I. 254. daliddo-I. 254. daho-I. 217; II. 40. davaggI -I.67. daDavaDa-IV. 330; Dau-IV.422, 18. davo-I. 177. dabo-I. 217; II. 40. dasa-I. 219, 260,262. daNuavaho-I. 267. dasaNa-I. 146. f-I. 217. daNuiMda-I. 6. dasaNha-III. 123. daNuvaho-I. 267. dasabalo-I. 262. daMDa-I. 7. daMDo-I. 217. dasamuho-I. 262. dappullo-II. 159. dasaraho-I. 262. dabmo-I. 217. dasAro-II. 85: damadamAai, degmAi-III. 138. daha-dahijjai-IV.246. daDa-IV.365. daMbho-I. 217. dammu-IV, 422, 11. daho-II. 40. daDhA-IV. 343, dayAlU-I 177, 1803; II. 159. See Dahai with vi, viaDDo-II. dara-I. 2173; II. 215. daro-I. 217. 40. daria-II.96. dario-I. 144.. daha-I. 262. darisaNa-II. 105. dahabalo-I. 262. darza-dacchaM-III. 171. dIsai-III. dahamuho-I. 262; hu IV. 331. 161. diThTha-I. 84; IV. 432, daharaho-I. 262. 433. divAra-TV. 362 398 dahi-declined-III. 16, 19, 20. 429. diTha-IV. 401. dicho-III. 22, 23, 24, 25 26, 37, 124, 128. 90. diThThA-III. 105. dichI-IV. dahiIsaro-I. 5. 431. dilu-I. 42, 148. diThThauM- dahIsaro-I. 5. IV. 371. diDheM-IV. 423. dii daho-II. 80, 120. -IV. 365. dive-IV. 396, dA, demi-II. 206. desi-IV. 425.
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ C 217 INDEX OF WORDS. dei-II. 206: III. 131: IV. diahaDA-IV. 333, 387. diahA238,406, 420, 422,15,22, IV.388,418. 423. dedi-IV.273. teti-IV. diggho-II.91. 318.deti-IV.414. dehi, dema- dijjai-See dA. III. 174. deha-IV. 381. diSTri-IV. 330. detaho-IV. 379. detihi-IV. dichI-I. 128; II. 34; IV. 431. 419. dAha, dAhimi-III. 170. diTriA-II. 104. deppiNa-IV. 440. dejahi-IV. diNayaru-II.377,401. 383.dejahi-IV. 428. diyyate- diNu-IV.401. IV, 315. dijjai-IV. 438. diNNa-See dA. datto-I 46. digNa-I. 463 II. dippai-See dIpa. 43. diNNI-IV. 330, 401. dirao-I.94. diNNe-IV. 302. diNNA-IV. divaso-I. 263. divasANa-IIT. 123. 333. divaho-I. 263. dAgho-I.264. dive dive-IV. 399, 419. divehidADima-I. 202. IV. 492, 4,16. dADhA-II. 139. divbai-IV. 418 dANa-III. 16. divvaMtaraM-IV. 442. dANavo-I. 177. disA-I. 19. dANi-I.29. disihaM-IV.340. dANi-I. 29; IV. 277, 302. dihA-I. 97. dAma-I. 32. dihI-I. 209; II. 131. dAmotaro-IV.327. dIpa, dhippai, dippai-I. 223.-with dAya, dAyAra-III. 39. pra, palIvei I.221. palIvai-IV. dAraMtu-IV.345,445. 152. paliviaM-I. 101. palittaMdAraM-I. 79; II. 79, 112. I.221. dAlidaM-I. 254. dIhara-IV. 414, 444. dAlima-I. 202. diharaM-II. 171.1 dAlu-IV. 289. dIhAuso-I. 20. dAva-IV. 262, 302, 323. dIhAU-I. 20. dAvai-IV. 32. See darza. dIho-II 91. dIha-II. 171. dIhAdAvaggI-I.67. IV. 330. dAso-II. 206. duallaM-I. 119. dAhiNo-I. 45; II. 72. duAI-1.94; II. 79. dAho-I. 217. duAraM-I. 79. di-III 94,99. duio-I. 94, 209. dui -I. 101. dia-III. 16. dio-I. 94; II. duucchai-IV. 4. 79. duuNo-I.94. diara-II. 205. diaro-I. 146. duuMcchai-IV. 4. NEELATTTTTTTTTETTEETE
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 INDEX OF WORDS. dugullaM-I. 119. duUla-I. 119. III. 29. dukaDaM-I. 206. duhao-I. 115, 192. dukkara -II. 4 dukkaru-IV. 414, 441. duha-II. 72. dukarayAraya-II. 204. duhA-I.97. dukkha -IV 357. dukkha-II.72,77. duhAia-I. 97, 126. dukkhe-II. 72. dukkhA, dukkhAI-I. duhAvai-IV. 124. duhiae-II. 164. dukkhasahe-IV. 287. duhiA-II. 126; III. 35. dukkhio-I. 13 dakkhiA-II. 72. _dAhaAhei-duhiAnu. dugucchai-IV. 4,240. III 35. dugucchai-IV. 1. duhu-IV. 340. dUADau-IV 419. duggAevI-I.270. dUi-IV.367. duggAvI-I. 270. dUmei-1V. 23. dUmia-IV. 24. dujaNa-IV. 418 dUra-IV. 422, 8. dUru-IV. 353. duha-IV. 401. dUrAdo, "du-IV. 276 duNNi-III. 120.. dUre-IV. 349,367. dubhai-etc See duha dUruDDANe-IV. 337. dubhikkheM-IV. 386. dUsai-IV. 236. dUsei-III. 153. dumai-IV. 24. dUmaho-I. 13, 115. dumatto-I.94. dUmAsaNo-I. 43. gu-IV.391. duyyaNe-IV. 292. dUhayo-I. 115, 192. duravagAhaM-I. 14. dUhio-I.13. duruttara-I. 14. de-II. 196. dureho-I. 94. de-III. 91, 99. dulahaho-IV. 38, 375. 410. dearo-I. 180. duvayaNa-I. 94. deula-I. 271. duvAraM-II. 112. dekhai-IV. 181, 349, 367,3763 duvArio-I. 160. dekhiu-IV. 357. dekkhi -IV. duvAlasaMge-I. 254. 434. dekkhu-IV. 345, 361. duviho-I. 94. dekkhivi-IV. 354. duve-III. 120, 130. dejahi-See dA. duvvavazidega-IV. 302. deraM-I. 79; II. 112. duvvavasideNa-IV. 282. deva-I. 79; III. 38. devo-I. 177; dusaho-I. 115. III. 38. devassa-III. 131, dussaho-I. 13, 115. 132. devAya-IIT. 132. devANaduha, duhijjai, dubbhai-IV. 245. III. 131, 132. duhihii, dubbhihii IV. devaulaM-I 271. 245. duddhaM-II. 77, 89. devatthuI-II. 97.
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ 220 INDEX OF WORDS. dhA, dhAi, dhAai-IV.240. dhUlaDiyA IV. 432, 433. with ni, nihitto, nihio, II. gheNU, declined, III. 16, 18, 19, 99. nihittau-IV. 395. 20, 21, 23, 24,27, 29,124 with vi, vihidu-IV. 446. dhru-IV. 360, 438. with zrad, saddahai, saddahamANo-IV. dhruvu-IV. 418. 9. saddahia-I. 12. dhAi-See dhA and dhAv. na. dhAI-II. 81. N. B. See also under Na. dhADai-IV. 79. na-I. 6.42; II. 180, 193,198 dhAra-IV. 383. dhArA-I. 145. 199, 203, 204, 205, 206, dhArI-II. 81. 217; III. 105, 135, 141, dhAv, dhAi-IV. 228, 436, dhAvai- 142, 160, 177, 180; IV. IV.228, 238.dhuvai-IV. 238. 63,299, 332, 335, 340, dhAvati-IV. 228. dhAhii, dhAo- 341, 347, 349, 350, 358, IV. 228. 360, 365, 367, 370, 376, dhAha-II. 192. 383,386,390,396, 401, dhiI-I. 128; II. 131. 406, 414, 416, 418, 419, dhijaM-II. 64. 420, 421, 422, 423, 426, dhiTho-I. 130. 432, 433, 434, 436, 441, dhippai-See dIpa. 444, 445. dhiratyu-II. 174. nai-III. 42; IV. 422. 2. naIdhIra-1.155, II. 64. I 229. naiM-III. 36. dhIriaM-II. 107. naigAmo-naiggAmo-II. 97. dhavile-IV. 301, 302. naisottaM, naIsotta-I. 4. thuNai, See dhU. nau-IV. 423,444. yuttimA-I. 35. na uNA, na uNa, na uNAi, na uNo-I. dhutto-I. 1773; II. 30. dhuttA-II. 65. nao-I. 177. thudhduai-IV. 395. nakaraM-IV. 325, 328. dhurA-I. 16. nakaMcaro-I. 177. dhurudharahi-IV. 421. nakkhA -II. 90,99. thuvai-See dhAv or dhU. nakha-IV. 326. dhuvvai-See . naggo-II. 78,89. dha, dhuNai-IV. 59, 241. dhuvasi- naccai-etc. See. na II. 216. dhuvai-IV. 59. dhuNi- najjhai-II. 26. ( naha) jai, dhubvai-IV. 242. naTa-naTTai IV. 230. naDau-IV. dhUA-II. 126; III. 73. 385. naDijjai-IV. 370. dhUmavaDalo-II. 198. nahaI-II. 30. dhamu IV. 415, 416. naDo-I, 195. 204.
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ naNaMdA - III. 35. nattio - I. 137. natuo-I. 137. nadau - IV. 422, 14. nabha - I. 187. naM- IV. 283. naM - IV. 396. naM- IV. 444. nam - vai - IV. 158, 226. navahiM - IV. 367. namimo - I. 183. namahu - IV. 446. namatha - IV. 326. navaMtAhaM - IV. 399. o - II.180) naviaM, nayaM - III. 156. with ud. unnama - III. 105. unnayaM - I. 12. unnAbhAi - IV. 36, unnAmia--III, 70. INDEX OF WORDS. -IV. 396. navai, navai See nama navakhI - IV. 420, 422, 17. navaNha - III. 123. - with pra. panamatha - IV. 326. paNavaha-II. 195. namira - II. 145. namila - IV. 28s. namo-III. 46, 131; IV. 283. namokkAro - I. 62. II. 4. nammo - I. 32. nayaNa - IV. 414, 444. nayaNaM - I. 177, 180, 228. nayA - I. 33; III. 130; IV. 422, 6. nayaNAi - I. 33. nayaNehiM -IV. 423. nayaraM - I. 177, 180. nayare - III. 135. nara-IV.412,442. naro - I. 229. naru -IV. 362. narAo - I. 67. nariMdo - I. 84. na naccai - IV. 225. naccatassa IV. 326. naccAviu - IV. 420. naccAviAI - I. 33. naliMdA - IV. 300. nale- IV. 288. nava-IV. 401; navo- II. 165; navai navara - IV. 377, 401, 423. navallo - II. 165. 221 navi - IV. 330, 339, 356, 395, 402, 411, 422, 11. nag nassai - IV. 178, 230. natthUna, nahana - IV. 313. nAsai - IV. 31. 238. nAsaMtaaho - IV. 432. nAsavai - IV. 31. - with s, paNaTTa -I.187.paNaTTai-IV. 406, 418. - with vi; viNaTTaDa - IV. 427. vinAsiA - IV. 418. naha - I 6.7. nahaM - I. 32, 187. naheNa - IV. 333, 348. nahA - II. 90, 99. nahayale - II. 203. nAi - IV. 330, 444. nAuM - IV. 426. nAe-IV. 322. nAo - I. 229. nADaya - IV. 270. ari-II. 104. nAma - II. 217. nAyagu - IV. 427. nAraio-I. 79. nArAo - I. 67. nArAyaNu - IV. 402. nAlau - IV. 422, 15. nAva - IV. 423. nAvA - I. 164. nAvai - IV. 331, 444. nAvio - I. 230. nAsavai-See naz. nAhi - IV. 419, 422, 1. nAho - I. 187, nAhu - IV. 360,390, 423.
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2-22 INDEX OF WORDS. 38. nia-IV. 282. 302, 349. ninao-I. 180. niai-IV. 181; niei-III. 56. ninneha-IV. 367. niata-IV 431. nippaho-II. 53. niacchai-IV. 181. nippiho-II. 23. niabiNi-IV. 411 nippusaNa-II. 53. niaya-IV. 341, 354, 401, 441. niSphaMdA-II. 211. niua-I. 131. See vara uith ni. nipphAvo-II. 53. niura-I. 123. nipphaso-II. 53. nikao-II. 4. nibharo-II.90. nikapa-II. 4. nimia-IV. 258. nikkha-II. 4. niMbo-I. 230. niggau-IV. 331. See gam with nimmala-I. 38. nis. nimmavai-IV. 19. nigghiNa-IV. 383. nigghiNayA-III. nimmANai-IV. 19. nimmoo-II. 182. nica-IV.395. niyocitaM-IV. 325. nica-IV. 422, 7. niyojitaM-IV. 327. nizcala-II. 211: IV. 436. lo- nirakkhai-IV. 418. ___ II. 21.77. niratara-I. 14. nizcitai-IV. 422,20. nirappai-IV. 16. nicindo-IV. 261. niravasesa-I. 14. nicchai-IV. 357. nirAmai-IV. 414. nicchayaM-IV. 422, 10. nitvama-IV. 401,444. niccharo-IV. 325. niruvArai-IV. 209. nicchUTa-IV. 268. nirUvia-II 40. nijjiu-IV. 371. 'nilayAe-I. 42. nijjharo-I.98; II.90. nilaja-II 197. jo-II. 200. nijjhAai-IV. 181. nillajjimA-I. 35. niharo-I. 254; IT. 77; III. 146. nivaTTAhaM-IV. 332. ( va with ni) niThulo-I. 254. nivaDaNa-IV. 444. nivattao-II. 30. niNNao-I. 93. nivattaNa-II. 30. niNNaM-II. 42. nivANu-IV. 419. niNhavai-IV. 233. nidda-IV. 418. niddae-IV. 330. nivAraNu-IV.395. degNAya-IV. 448. nivAzI-IV. 302. niddaDI-IV.418. nivAsahe-IV. 350. niddAi-IV. 12. niviDaM-I. 202. 'niddhaNo-II. 90. nivo-I. 128. niddhaM-II. 109. nivvattao-II. 30.
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ INDEX OF WORDS. 223 200 nivvalai-IV.128. nalii-IN.79. nivvuI-I. 131. nIlA, nIlI-III. 32 nisaso-I. 260. nIluppala-II. 182. laM-I. 84. nisaku-IV. 396, 401. nIvI-I.250. nisaDho-I. 226. vo-I. 234. nisamaNa-I.269. nIsarahi-IT. 439.(sara with nim) nisAaro-I. 8. nisAyaro-I. 72. nasiho-I. P.nIsaha-I. 13. nisiaro-I. 8, 72. nIsAmannahi-II. 21:). nisiA-IV.330. na saoNvanu-IV. 341. nisirai-IV.229. namiAsamAmA-I.10. nisIDho-I.216. nIsAso-I. 93, II. 92. nisIho-I. 216. nasAsa-IN.130. nisuTTo-IV. 258. nAso-I. 43. nisahai-IV.134. nu-II. 193, 204; IV. 302. nisphalaM-IV. 289. bhUura-I. 123. nissahaM-I. 13. nissahAi-I.93. nUNa, bhUNaM-I.29. nihaThTha-II. 174. nUmai-IV 23. nihavai-IV.233. neura-I.121. nihaso-I 186,260. nehu~-I. 106. nihi-IV.422,3. nihI-I. 35. nettA, nettAi-I.33. nihiM-III. 19. nena-IV. 322. nihio-II. 99. See dhA with ni. nihitta, nihittau-See dhA with ni. neha-IV. 332,4063; neho-II. 77. nihuauM-IV 401. 102. nehu-IV. 422, 8. nehahonihaaM-I. 131. IV.426. neha-IV. 422, 6. nihelaNaM-II. 174. nehi-IV.406. nI, neI-IV. 237. nedi-IV. nehaDA-IV.366. 273,274. neti-IV. 318, nehAlU-II. 159. 319. neti-IV.237.neUNa, nIo nomAliA-I. 170. -IV.237. -with anu, aNa- nohaliA-I. 170. Nei-IV. 414. -with A, ANahi-IV. 343. ANiai-IV. 419. ANiaM-I. 101.-with pai-IV. 414. pai pai-IV. 406. up, uvaNi uvaNIo-I. 101. paa-IV. 357, 370, 377, 421, nIcaaM-I 154. 422, 1, 12. nIDaM-1. 106, 202; II. 99. TEE-See feet with s. nImo-I.234. paiTTA-I. 38,206. nImI-I.259. paiThThANa-I. 206. nariMjai-IV.106. paiTi-IV. 330. ( viz with pra.
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ 224 paTTi - See paiNNA - I. 206. paisamayaM - I. 206. paiharaM - I. 4. paI - I. 5. paI - I. 206. paIvo - I. 231. paharaM - I. 4. para- IV. 442. pauTTo - I. pauNo- I. 180. pattI - I. 131. sthA with prati. 156. See varS with pra. pauma-1. 61; II. 112. paurajaNo - I. 162. paraM - I. 180 INDEX OF WORDS. parisaM - I. 111, 162. pauro - I. 162. paulai-IV. 90. pao - I. 32. 420. paMsaNo- 1. 70. paMsuli-II. 179. paMsU - I. 26, 29, 70. pakuppita-IV. 326. pakka - IV. 340. pakkaM - I. 47; II. 79. pakkA - II. 129. pakkalo - II. 174. pa ka-IV. 302. paoo - I. 245. pacchimaM-II. 21. paohara - IV. 395 paoharahaM - IV, pacchekammaM - I. 79. pakkhAladu-IV. 288. pakkhAvaDiuM - IV. 401. pakkhoDai - IV. 42, 130. pakai - IV. III 26. paDko, paMko - I. 30. pariga~va - IV. 414. pagai-1V. 200. paguraNa-I 175. pacao-II. 13. paccaDai - IV. 173. paJcaDDUi - IV. 162. pacaDiA - II. 174. pacaliu - IV. 420. pacArai IV. 156. paccUso -II. 14. paccUho II. 14. pacchai--IV. 362, 420 pacchaMdai-IV. 162. pacchaM-II. 21. pacchA [ payyA ] - II. 21. pacchA [ pazcAt ] - II. 21. pacchAyAvaDA - IV. 424. pacchi - IV. 388. pacchittAi - V. 428. pacchitteM - IV. 428. 357. paMkayAI, paMkayANi pakkha-II. 164. pakkho - II. 106, pajjharai - IV. 173 147. pajata - See Apa with pari. pajjato - I. 58; II. 65. pajjarai - IV. 2. pajjalido - IV. 265. pajjA - II. 83. pajjAulo - IV. 266. pajjAo - II. 24. pajjie - III. 41. pajjuNNo - II. 42. paMcahaM - IV. 422, 14. paMcahi - IV. 422, 14, 429, 431. paJcAvaNNA - II. 174. paJcAle - IV. 293. paJcA - IV. 303. paJcAvizAle - IV. 293. paTimA - IV. 325. paTTai - IV. 10.
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ INDEX OF WORDS. 225 paTTaNa-JV.107. degNa-II. 29. paddhama-I. 55. par3havai, hAvai-IV. 37. See sthA paNaeNa-IV.446. with s. paNavaNNA -II.174. pahi-IV. 329. paThThI-I. 129; II. paNavaha-See nam with pra. 90. paNAmai-IV.39. paTha, paDhai-I. 199, 231; III. 177. paMcaNha-III. 123. paDheja, nA-III.177. paDhihii- paMDhao-I. 70. III. 177. paDhIai, paDhijjai-III. paNNai-IV.427. 160. paDhiyyate IV.315 paDhia, paNNarasaNDa-III. 123. paDhidUNa, paDhittA-IV. 271. paDhi- paNNaraha-II. 43. tana-IV.312. paDhiaM-III. 156. paNNA -II.42,83. pADhia-III. 156. paNNAsA-II. 43. paDai etc See pat. paNNo-I. 56. paDasuA-I. 26,88, 206 paNhA -I.35. paDahau-IV.443. paNhuo-II. 75. paDAyA-I.206. paNho-I. 35; IT 75. paDAyANaM-I.252. pat, paDai-IV. 219,422,4, 18. paDiagAi-IV. 107. paDati-IV 422, 20. paDahiM-IV. paDikUla-II. 97. 388. paDia-IV. 337. paDiu'paDikalaM-II.97. IV. 337. paDiA-II.80. paDipaDicchira-II. 174. Ai-IV. 358, pADai-III. paDiNNeNa-IV. 260. 153. pADei-IV. 22. pADiu-IV. paDipphaddhI-I. 44; II. 53. 420. paDibiMbi-IV.439. - with ni, nivaDai-I 94: IV, paDimA-I. 206. 406. nipatati-IV.326.-with paDivaNNaM-I. 206. sama , saMpaDia-IV. 423. paDivayA-I 44,206. patAkA-IV.307. paDivAlai-IV.259. pativiMbaM-IV.326. paDisAi-IV. 167, 178. pateso-IV.307. paDisAro-I. 206. pattattaNaM-IV.370. paDisiddhI-I. 44: II. 174. pattaM-II. 173. pattehi-IV. 370. paDisoo-II. 98 pattANaM-IV.370. paDihAi-III. 80: IV. 441. pattala-II. 173. lu-IV. 387. paDihAro-I. 206. patta-See Apa with pra. paDihAso-I.206. pattea-II. 210. pattharo-II. 45. 'ri-IV. 344. paDDahai-IV. 154. patthavA, patthAvo-I. 68. paDha-IV. 394. patthivANa-III. 85. paDhamo-I 215. maM-L55. pad, pAei-III. 149.
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ 226 INDEX OF WORDS. * with A, Avanna - IV. 295. - with ud, uppajjate - III. 142. -- with nis, nippajjai-IV. 128. - with sam, saMpajjai - IV. 224. saMpAiavaM - IV. 265. sapannA - IV. 285, 302. padaai-IV 162. padaM - IV. 270. panaya - IV. 326. paMtI - I. 6, 25. paMtha, pantho - I. 30. pathaM - I. 88. qeff-IV. 429. paMthavo - IV. 325. paMthiahiM - IV. 429. pannADai - IV. 126. papphulliau - IV. 396. pabbAlai - IV. 21, 41. paramANu - IV. 399, 419, 438. pamA kiloza - IV 302. payAI - II 138. payAgajala - I. 177. payAro - I. 68. payArahiM - IV. 367. pAvaI - I. 177, 180. payAsai - IV. 357. payAsei - IV. 45. payAsu-IV. 396. payyAkulIkada - IV. 266. 1 par, pUrai - IV. 169. pUria - IV. 383. pUrida - IV. 260. apUraiIV. 422, 18. 2 para, pArai - IV. 86. pArijjai - II. 208. paDa - I. 44, deg DA - IV. 338. payaM - IV. 422 10. patrayaM - I. 67. payarai - IV. 74. payarakkha - IV. 418. payaraNaM - I. 246. payaro - I. 68. payalai - IV. 70, 77. 3 par with vyA, vAvarei - IV. 81. para-II. 72, 87; IV. 335, 347, 379, 395, 396, 397, 400, 406, 414, 418, 420, 422, 3, 438, 441. parassu - IV. 338, 354. parai - IV. 161. pamukka -II. 97. See muc with parauho - I. 179. pammukkaM pra. parama - IV. 414, 442. paramatthu-IV. 422, 9. paramho - I. 25. paravaso - IV. 266, 307. pahau - IV. 396. pahalA - II. 74. panhAI - II. 74. pamhuTTa-III. 105. pamhuTTho - IV. 258 parahuo - I. 131. pamhusai - IV. 75, 184 pamhuhai - IV. 74. paya - IV. 420. payaI - IV. 395. payai-IV. 90. ( pac. ) payaTTai - II. 30. See vart with pra. payo - II. 29. parAI - IV. 350, 367. cfr. parAyA. parAmariso - II. 105. parAmho - I. 131. parAyA - IV. 376. cfr. parAI . parAvahiM - IV. 442. pari - IV. 366, 437, 438. pariaDhAi - IV. 220. ( varS with pari.) pariattA - IV. 395. pariatai - IV. 190. parialai - IV. 162. parialai - IV 162. pariAi - IV. 51. parigha - II 174. pariThThA - 1. 38.
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ 227 sthA with prati. 206. yaha - IV. 268. H INDEX OF WORDS. pallANa - I. 252; II. 68. palhatthai - IV. 26, 200. palhatthaM - IV. 258. padAo - II. 76. pavaTTho - I. 156. pavattao-II. 30. pavattaNaM - II. 30. pavaya - IV. 220. paho - I. 68. pavAsaahaM - IV. 395. pavAsU-I. 44. pavAho - I. 68. pavAheNa - I. 82. pavirajai - IV. 106. qat-II. 106. pavvatI - IV. 307. pavvAyai - IV. 18. pazAdAya - IV. 302. pazcAdo - IV. 299. pasaDhila - I. 89. pasattho - II. 45. dIpU with pra. pasaro - IV. 157. pasAu - IV. 430. pasia - See sad with pra. pasiDhila - I. 89. pasiddhI - I. 44. pasTe - IV. 290. pra. paha - IV. 422, 10. -Seefy with pahammai - IV. 162. paharo - I. 68. pahalai - IV. 117. pahA - I. 6. pahAu - IV. 341. pahAro - I. 68. pahio - II, 152, pahiu - IV. 415, 429, 445. pahiA - IV. 376, 431. paridviaM - See pariNAmo - IV. parittAyadha, parihasai - IV. 197. parivADei - IV. 50. parisAmai - IV. 167. parihai - IV. 126. parihRNu - IV. 341. parihava - III. 180. parihAsaDI - IV. 425. parihINa - IV. 60. parIi - IV. 143, 161. parokkhaho - IV. 418. paropparaM - I. 62; II. 53. paroho - I. 44. palakkho - II. 103. palaya - I. 187. palassa - IV. 302. palahI - II. 174. palAvai - IV. 31. paliaMko-II. 68. paliaM - I. 212. paliggahe - IV. 302. palittaM - See palilaM - I. 212. paliviaM palIva, palIvei palu - IV. 395. pahA - IV. 422, 6. paloesu-II. 181. poi - IV. paloTTaM -IV. 258. pallaMko-II. 68. pallaTTai - IV. 200. pallaTTo - II. 47. - II. 68. pallattho - II. 47. 'tthaM - II. 68. pallava - IV. 336. deg vaha - IV. 420. *fafe-IV. 418. 166, 200, 230. pallavilleNa - II. 164. 15 pahu-III. 38. pahuca - IV. 390, 419. pahuDa - I. 131, 206.
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ 228 INDEX OF WORDS. pahappai-IV. 63. paDuppire-III. 142. pArai-IV. 86. pahU-III. 38. pArao-I. 271. paho-I.88. pArakera-I. 44; II. 148. 1 pA, piai-IV. 10,419. piyai- pArakkaDA-IV. 379, 398, 417. I. 180. piaMti IV. 419,420. pArakaM-I. 44; II. 148. piahu-IV. 422, 20. pijjai- pAraddhI-I. 235. IV. 10, 423. piavi-IV. pArAvao-I. 80. 401, 444. pIu-IV. 439. pieM pArevao-I 80. IV. 434. pAro-I. 268. 2 pA, pAi, pAai-IV. 240. pAroho-I. 44. pAi-IV.445. pAlako-IV. 325. pAiko-II. 138. pAlaMbu-IV. 446. pAu-I. 5. pAlevi-IV.441. pAuo-I. 131. (var with prA.) pAvai-See ApU with pra. pAuraNa-I. 175. pAvaDaNaM-I. 270. pAuso-I. 19, 31, 131. IT. Er. pAva-I. 177, 231. pAgasAsaNe-IV. 265. pAvayaNaM-I.44. pADaliutte-II. 150. pAvaraNaM-I. 175. pADiekaM -II. 210. pAvArao-I. 271. pADikaM-II. 210. pAvAsuo-I. 95. pADipphaddhI-I. 44, 206. pAvAsU-I. 44. pADivaA, pADivayA-I. 15, 44. pAvIDha-I. 270. pADisiddhI-I.44: II. 174. pAvIsu-See Apa with pra. pANi-I. 101, II. 194. pANiuM- pAvei-IV. 41. ( from plu.) IV. 396. pANieNa-IV. 434. pAsaha-I. 43. IV. 181. pANieM-IV.418. pAsaM-II. 92. pANiNIA-II.147. pAsANo-I. 262. pANIaM-I. 101. pAsAyA-II. 150. pAtagga-IV. 322. pAsiddhI-I. 44. pAtukkhevena-IV. 326. pAsU-I. 29,70. pApa-IV. 324. pAhANo-I. 262. pAyaDaM-I.44. pAhuDaM-I. 131, 206. pAyaMti-III. 134. (pAdAnte.) pi-1.41; II. 198, 204, 2183 pAyayaM-I.67. ____III. 137; IV. 302. pAyavaDaNaM-I. 270. pia-See piA. pAyavIDhaM-I. 270. pAyA-III. 130. pia-II. 168; IV. 332, 350, 386,387, 396, 418, 425, pAyAro-I. 268. 434, 436. pio-I. 42, 913; pAyAlaM-I. 180. III. 86. piu-IV. 343,352,
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ 383, 396, 398, 401, 414, 418, 420, 424, 4:0, 432, 438. pieM-IV. 401, 423, 444. piassa - III. 10. piassu IV. 354. piaho - IV. 418, 419. pie - IV. 365, 396, 422, 12. feng-II. 187. cfr. pria. piaraM etc, See piA. piavayaMso - II. 186. piavayassassa - IV. 285, 302. fterfa-See 1 ch. fen- Declined. III. 39, 40, 44, 47, 48. piAsa - IV. 434. piuo-I. 131. INDEX OF WORDS. piucchA - II. 142; III. 41. piuNo-etc. See piA. piullao - II. 164. piuvaI - I. 134. piuvaNaM - I. 134. piusiA - I. 134; II. 142. piuharaM - I. 134. pikkaM--I. 47; II. 79. picchai - IV. 295. pijjai-See 1 pA. piMjarayaM - II. 164. piThThe ( pRSTha ) - I. 35. ( piSTa ) - I. 85. piTThi-I. 129; IV. 329. piThThI - I. 35, 129. piThThIe - III. 134. piDharo - I. 201. fqus-I. 85. pidhaM-I. 188. fagg-II. 106. piloso - II. 106. piva - II. 182. pazcile - IV. 295. fat-I. 193. fi-I. 193. pisAjI - I. 177. pisuNai - IV. 2. pichaDo - L. 201. piMhaM - I. 24, 137, 188. -I. 213; II. 173. pIalaM - I. 213; II. 173. pIDatu - IV. 385. pIDiaM - I. 203. pIDhaM - I 106. pINattaNaM - II. 154. -II. 154. pINadA - II. 154. pINayA - II. 154. pINimA - II. 154. pIvala - I. 213; II. 173. pIsai - IV. 185. 105. 97. pucchaha - IV. 364. puMsai - IV. pucchai - IV. gus-IV. 102. puMjA - I. 166. picchI - I. 128; II. 15. iM- II. puJJakammo - IV. 305. 15. gi-IV. 293. god-IV. 293. goal-IV. 293, 305. puTThi - IV. 329. -IV. 422, 9. puMchai - IV. 105. go-I. 26. 229 puTTho - II. 34. pracchU. puTTho - I. 131. sparza. puDhamaM - I. 55. gaat-I. 88, 216. 934-1. 55; IV. 283. g-IV. 343, 349, 358, 370, 383, 391, 422, 9, 15, 425, 426, 428, 438, 439, 445. puNo ( ? ) - II. 174.
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ 230 puNai - See pU. puNaruttaM - II. 179. puNA - I. 65. puNNamaMto-II. 159. gfa-IV. 330. putteM - IV. 395. g-I. 188. puthuma - IV. 316. punnamAI - I. 190. pupphattaNaM-II. 154. puphattaM - II 154. INDEX OF WORDS. pupphaM - I. 236; II. 53, 90. pupphavaIhiM-IV. 438. pupphimA - II. 154. purao-I. 37; IV. 228. puraMdaro- I. 177. purakhaM-1V. 323. purA - I. 16. purimaM -II. 135. purilla - II. 163. purillA - II. 164. puraso - I. 4291, 111; II. 185; III. 86, 87, 88. purisaho - IV. 400. purisA - II. 202. purekammaM - I. 57. putraho - I. 67. puzcadi - IV. 295. pusai - IV. 105. puhuvI - I. 131, II. 113. pU, puNai - IV. 241 puNijjai, puvvai IV. 242. pUjito - IV. 322. pUsai - IV. 236. puhaI - I. 88, 131; III. 135. puha-I. 137, 188. puhavI - I. 216. havIso - I. 6. pUsA-III. 56. pUsANo - III. 56. pUso - I. 43. peA - I. 248. peUsa - I 105. pekkha, peskadi - IV. 295, 297. peskiDhuM-IV. 302. pekkhu - IV. 419. pekkhevi - IV. 340. pekkheviNu - IV. 444. pekkhavi - IV. 430 pulaAai - IV. 202. pula ei - IV. 181. pulaa - II. 211. pejA - I. 248. peTha- I. 85. pulize - IV. 287, 288. puloei-IV. 181. puloma-I. 160. puvvai - See. pU. goqual-I. 67; II. 75. puvvaM-II. 135. - with prati, paDipekkhai - IV. 349. pecchU, pecchasi-II. 205. pecchai - II. 143; III. 20; IV. 181, 369, 447. peccha-I. 23; III. 4, 5, 14, 16, 18, 21, 22, 26, 28, 36, 50, 52, 53, 55, 56, 70, 79, 93, 107, 108, 120, 121, 122, 124, 129; IV. 363 pecchasu, pecchau, pecchA - III. 173. pecchaMtANa - IV. 348. peDhaM - I. 106. peNDaM - I. 85. peMDavai - IV. 37. pemma-IV. 423. pemmaM - II. 98; III. 25. pemmu - IV. 395. pemmassaIII. 10. perato - I 58; II. 65. deg taM - II. 93. pelavANaM - I. 238. pellai-IV. 143. peso - II. 92. poka - IV. 76. pokkharaM - I. 116; II. 4.
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ INDEX OF WORDS. ___ 231 pokkhariNI-II. 4. poggalaM-I. 116. potthao-I. 116. popphalaM-I 170. popphalI-I. 170. pomma-I. 61: II. 112. porANaM-IV.287. poro-I.170. ppaNAmo-III. 105. ppatAnana-IV. 322. pphalaiM-IV.445. praMgaNai-IV.420.praMgaNi-IV.3 pramANiau-IV. 422, 1. prayAvadI-IV. 404. prassadi-IV. 393. prAiva, prAvi-IV.414. prAu-IV.414. pria-IV. 370, 377, 401. prieNa IV. 379, 398, 417. phAsai-IV.182. phAso-II.92. phiTTai-IV. 177, 370. phiTTa-IV. ___406. phiDai-IV. 177. phukkijjata-IV. 422, 3. phuTai-IV. 177. See sphuT. phuTaNaeNa-IV. 422, 23. phuDai-IV.177. phuDaM-IV.258.. phumai-IV. 161. phuphulai-II.174. phulai-IV. 387 phullati-III. 26. phusai-IV. 105,161. pheDai-IV.358. phoDeti-See sphuTa - va phaMsai-IV. 129, 182. phakavatI-IV. 325. phaDAlo-II. 159. phaNaso-I. 232. phaNI-I. 236. phaMdai-IV. 127. phaMdaNaM-II. 53. pharisai-IV.182. pharuso-I. 232. phala-IV. 335. phalaM-1. 23. phalu- IV. 341. phalaI-IV. 336. phalAI-IV.340. phalihA-I. 232, 254. phaliho [ sphaTika ]-I. 186, 197. phaliho [parigha ]-I. 232, 254. phADei-I. 198, 232. phAlihaddo-I. 232, 254. phAlei-I. 198, 232. N. B.See also under va. baiThThau-IV.444. vailla-IV. 412. baillo-II. 174. bajjai-IV. 198. bajjhai-See banda. baDavANala-IV. 419. lassu-IV. 365. baDisaM-I.202. baDDayara-II. 174. baddhaphalo, phalo-II.97. baMdi-II. 176. baMdINaM-I.142. badra-I.533; II. 79. bandh , baMdhai-I. 187. baMdheDa-I. 181. bandhijjai, bandhihii, bajjhai, bajjhihii-IV. 247. baddha-IV.399. -- with anu, aNubaddhaM-II. 184, - with A, AbadhaMtIe-I.7. bandha-IV.382.baMdho-I.187. bandhavo, baMdhavo-I. 30. bappIkI-IV.395. bappIhA-IV.383.
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ 232 INDEX OF WORDS. balayA -I. 67. bappuDA-IV. 387. bahuvI-II. 113. bappho -II. 70. baheDao-I. 88, 105, 206. baMbha-IV. 412. bAmhaNo-I 67. baMbhaNassa-IV. 280. bAra-I. 79; II. 79, 112. bArIbaMbhaceraM-II. 74. IV. 436. bamhacariaM-II. 63, 107. bAraha I. 219, 262. bamhaceraM-I.59; II. 63, 74,93. bAlako-IV. 327. bamhaNo-I.67; II. 74. degNe-IV. bAlo-bAlA- III. 25. bAlahe- IV. 302. 350,367, bAli-IV. 422, 18. bamhA-II.74; III. 56. bAha- I.82; IV. 395,439.bAhobamhANo-III. 56. II. 70. barihiNu-IV. 422, 8. bAha (arm)- IV. 329, 430. cf bariho-II. 104. bAhA. balai-IV. 47, 259. bAhai-I. 187. bAhA-IV. 329. bAhAe- I. 36. balAyA / of bAha. bali-IV. 384, 402. bAhi-II. 140. bali-IV. 338, 385, 389, 411. bAhira-II. 140. 445. bAhu-IV. 329, 430. bAhU-I. 36. balisaM-I. 202. biio-I.5, 94. balu-IV. 354, 440. biijjo-I. 248. balallaDau-IV. 430. degDA-IV. 430. biuNo-I 94; II. 79. bale-II.185. bimhio-I. 128. bahappaI-II. 137. biTTIe-II, 330. bahapphaI-I. 138; II. 69, 137. biNNi-III. 120. cf. binni, be, bahalA-II. 177. bihi, biMduNo, biMduI-I. 34 bini bahassaI-II. 137. -IV. 418. bahi-(3) IV. 357. bimbAhari-IV. 401. bahiddhA-II. 174. bisa-I. 7,238. bahiNi- IV. 351. 434.-degNI. II. bisI-I. 128. 126. bihappaI-II. 137. bahiNue-IV. 422, 14. bihapphaI-I. 138; II. 137. bahiro-I. 187. bihassaI-II. 69,137. bahu-II. 164; III. 141. bihi-IV. 367. bahua-IV.371,376. aM-II:164. bihaM-IV 383. bahuayaM-II. 164. bihami-I. 169. bihei - IV, 238. bahuaro-I. 177. ___cf bIhai. bahulu- IV. 387. bIo-I.5,248: II. 79. bahuvallaha-II. 202. bIhai-III. 134, 136; IV. 53,
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ INDEX OF WORDS. 233 bIhaMte-III. 142. bIhiaM-IV.53.: bhaiNI-II 126. bukkai-IV.98. bhairavo-I. 151. bujjhai-IV.217. bhao-I.187.bhaeNa-IV.444. bujjhA -II.15.. bhae-II. 193. buDi-IV.101. vuDDIsu-IV.423. bhakavatI-IV.327. buDDavi-IV.415. bhagadatta-IV.299. budraM-1. 53. bhagavatI-IV. 307. tIe-IV.323. buddhaDI-IV.424. bhagava-IV.323.. buddhI- III. 19; IV. 422, 14. bhaMgi-IV. 399, 411. Declined. III. 16, 18, 19, bhajjA-II. 24. 20, 23, 24,27,29, 58,124. bhaGg, bhaMjai- IV. 106. bhajiu.budha-1.26. III. 395. 439. bhaggA -IV. buhappaI-II.53.137. 351, 379, 380, 398, 417, buhapphaI-I. 138: ] 422,21. bhaggauM-IV.354. buhaspadI-IV. 289. bhaggAi-IV. 386. buhassaI-II. 137. bhahio-II.174. buhukkhai-IV. 5. ( form bhuj ). bhaDo-I. 195. bhaDu-IV. 420. bhaDabe-III. 120; IV. 379, 395, IV. 357. 429,439. beNNi-III. 120. behi, bhaNa, bhaNAmi-III. 41. bhaNai IV. bahito, besu-III. 119. behi-IV. 239,399. bhaNAmo-III. 106, 370, 377. beNha- III.119. 155.bhaNamo,bhaNimoete, III.155, cfr.bipiNa. bhaNaMti-IV.376.bhaNa-IV.367. bemi (2)-IV. 238. 370,404,425. bhaNu-IV.401. beso-II. 92. bhaNavi-IV. 383. bhaNNae, bhaNibojjai-IV. 198. jae-IV.249.bhaNia, IV.330. boDia-IV.335. bhaNiau-IV. 402. bhaNiaM-II. boraM-I. 170. 193, 199: III. 70. bhaNieborI-I. 170. III. 41. bhaNiA-II.186. bollai-IV. 2. bolliai-IV. 360. bhagirI-II. 180. bolliu-IV. 422, 12. bollie- IV. bhaDaya-IV. 422, 12. 383. bhattaM-IV.60. bolaNau-IV.443. bhattA-declined. III. 44, 45. bohi-IV.277. bhattAu-IV. 422, 10. brU bruvaha- IV. 391. abbavI-III. bhattivaMto-II. 159. 162. broppi- IV.391 broppiNu- bhattuNo etc. See bhattA. IV. 391. bhaI-II.80. bhaddavau-IV.357. bhadraM-II.80.
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ 234 INDEX OF WORDS. bhaMti-See bhU. bhasThiNI-IV. 290. bhate-IV. 287. bhasso -II. 51. bhappo-II. 51. bhAi, bhAiaM-IV. 53. bhamaDai-See bhram. bhAIrahi-IV. 347. bhamayA-II. 167. bhAuo-I. 131. bhamara-I.6; II. 183. bhamaro-I. 244, bhAgulAyaNAdo-IV. 302. 245. bhamaru-IV. 368, 397. bhANaM-I. 267. bhamarA-IV. 387. bhAmiNI-I. 190. bhamaraula-IV. 382. bhAmei-See bhram. bhamADai-Dei, veI See bhram. bhAyaNa-I. 267. NA, NAI-I. 33. bhamiro-II. 145. ru-IV. 422,15. bhAyA-Declined. III. 47, 48. bhammaDai-See bhrama. bhArai-IV. 347. bhayakaru-IV.331. bhAraha-IV. 399. bhayappaI-II. 69, 137. bhAriA-II. 24, 107. bhayava-IV. 264. vaM-IV. 264, bhAriyA-IV. 314. 265, 302. bhAlake-IV.447. bhayassaI-II. 69, 137. bhAvai-IV.420. bharai-III. 1373; IV. 74. bharimo- bhAsai-IV. 203. III. 134. bhAsA-I. 211, 287. bharaho-I. 214. bhiuDI-I. 110. bhariu-IV. 444. bhariai-IV. 383. bhiU-I. 128. bharu-IV. 340, 371, 421. bhiMgAro-I. 128. bhalai-IV. 74. bhiMgo-I.128. bhali-IV.353. bhiccu-IV. 341. bhallA-IV.351. bhiMDivAlo-II 38, 89. bhalli-IV. 330. bhiMdai-IV. 216. bhaivai-See bhram. bhipko-II. 54. bhavao-I. 37. bhibbhalo II. 58,90. bhavaNaM-III. 29. bhimoro-II. 174. bhavaMto-II. 174. bhisai-IV. 203. bhavaM-IV. 266, 283, 284, 302. bhisao-I. 18. bhavaMto-I. 37. bhisiNI-I. 238. bhavaru-IV.397. bhIo-IV. 53. bhIAe-II. 193. bhavAriso-I. 142. bhImazeNazza-IV. 299. bhavio-II. 107. bhua-IV.414. bhasai-IV. 186. bhuayaMta-bhuA-I. 4. bhasaNau-IV.443. bhuI-I. 131. bhasalo-L 244, 254.lu-IV. 444. bhukkai-IV. 186. bhasTAlikA-IV. 290. bhuj, muMjai-IV. 110. a~ti-IV.
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ INDEX OF WORDS. 335. bhujjai, bhujijjai - IV. 249. bhuMjaNahaM. bhuMjaNahi - IV. 441. bhoccA -II. 15. bhottA - IV. 271. bhotUNa, bhoktuM bhoktavva - IV. 212 bhutta--II. 77, 89; III. 95. bhoccha - III. 171. buhukkhar3a - IV. 5. - with upa, uvahuMjai - IV. 111. bhui - IV. 161. bhumayA - I. 121; II. 167. bhumhaDI - IV. 395. bhulai - IV. 177. bhuvaNa - IV. 331 degNe- IV. 441. bhU bhomi - IV. 260. hosi - III.145. hoi - I. 9; II. 206. III. 145; 178; IV. 60, 61, 330, 343, 362, 367, 377, 395, 401, 402, 420, 422, 8, 423, 421, 430, 438. hodi - IV. 269, 273. bhodi - IV. 273, 274, 302. bhoti - IV. 318, 319. havai-IV. 60, 287. hubai, bhavai-IV. 60. da- IV. 269. bhavadi, hutradi, bhuvadi - IV. 269. homo - III. 155. hoti - IV. 61, 422, 11. huti - III. 26; IV. 61. havaMti, huvati - IV. 60. bhaMti - IV. 365, 416. hRti( ? ) IV. 406. hosu - III. 175. hou-III. 178; IV. 420. hotuIV. 307. ho, hoha - IV. 268. huveyya - IV. 320, 323. hojai, hojAi, hojja, hojA etc. Conjug III. 178. hojahii etc. hojjau etc. III. 178. hojja - III. 159, 165, 177, 179; IV. 370. hojA - III. 159, 178, 179. huja - II. 180. hojjai - III. 165. hossaM, hohimi, 235 honAmi, hohAmi - III. 169, cfr. III. 166, 167. hohii - IV. BSS. hohI - II. 180. hojjassAmi, hojjassaM, honahAmi - III. 17S. hosa - IV. 38, 418. bhavissidi - IV. 275, 802. hojjAhida, etc. III. 178. huvI - III. 163. hoIai hoijjai - III. 160. bhAve - III. 140 hotoIII. 180. huto - IV. 61. homANI - III. 180. hUaM - IV. 64. hUA - IV. 381. huA - IV. 351. bhavia, havia, bhodUNa, hoiNa, hottA -IV. 271. hoUNa, hoaUNa - IV, 210. cfr. hotao. - with anu. aNuaM - IV. 61. - with pari paribhavai - IV. 60. parihavia IV. 401. - with pra, prabhavai - IV. 60. pahuccai - IV. 390. pabhavei - IV. 63. pahuppire - III. 142 pahUaMIV. 61. bahuttaM - I. 233, II. 98. -with_sam, saMbhavai - IV. 60. saMbhAvai - IV. 35. asaMbhAvida IV. 260. bhUmisu - III. 16. - III. 91, 93, 91, 95, 100, 106. bhecchaM - III. 171 ( bhid ) * bhedo - I. 251. bhettuANa - II. 146. ( bhid ) bho - IV. 265, 264, 285, 302 bhoaNa - I. 81, 102. bhogaM - IV. 389. bhocA, bhocchaM- See bhuj - bhottA etc. See bhuj. bhraza, bhaMsai - IV. 177. - with. pra, pabbhaTTha -IV. 436. bhratri - IV. 360. bhram bhamai - IV. 161, 239. bha~vai -
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ 236 INDEX OF WORDS. IV. 401. bhamaMti-IV. 422. 3. 115. mai-III. 115, 135. bhameja- IV. 418. bhamia- I. mamAi, maae,me-III. 115. mamammi 146. Caus. bhAmei-III. 151; mahambhi, majjhammi-III. 116. IV. 30. bhamAvai-III. 151. mamesu, mahasu, majjhesu, mamasu, mahasu, bhamAvei-III. 151; IV. 30. bhama- majjhasu-III. 117. Dai-IV.161.bhamADai-III. 151; maaMko-1. 130. IV. 161. bhamADei-III. 151; mailaM-II. 138. IV.30.bhammaDai-IV. 161-with maIa-II. 147. pari, parinbhamato-IV. 323. mauattayAi-II. 172. mauaM-I. 127. mauDa-I 107. ma-IV. 346, 365, 368, 379, mauNa-I. 162. mauttaNa-I. 127. 4,7 (2), 442. maura-I. 107. ma-mmi-III. 105. mo-III. 106. maulaNa-II. 184. ma-III.107; IV. 323.mama, mi, maulaM-I. 107. mimaM, mamha - III. 107. mi, me, mauliAhe-IV. 365. mamaM, mamae mamaI, mai, mayAi- maulI-I. 162. III. 109. mae-II. 199, 201, maulo-I. 107. 203, III. 109, 160. mai~- mauvI-II. 113. IV. 330, 346, 356, 370, maUro-I. 171. 377,396, 401,402, I, 414, maUho-I. 171. 418, 420, 421, 422, 423, mao-I. 126. 438. maitto,mamatto, mahatto, majjhatto, meza-IV. 447. matto -III. 111. mamAto, 'tu- masaM-I. 29, 70. IV-307, 321. mamatto, mamA- maMsalaM-I. 29. hiMto, mamAsuMto, mamesuto-III. 112. maMsulo-II. 159. me-III. 113; IV. 282, 283. maMsU-I. 26; II. 86. 302. mai-III. 113. mama -III. makaraketU-IV. 324. 1133; IV. 280,288, 302. makaraddhajo-IV.323. maha-II. 164; III. 113. mahu- makkaDu-IV. 423. IV. 333,370, 379, 383, makkano-IV. 325, 328. 391, 395, 416, 418, 422, makkhai-IV. 191. 12, 423, 429, 438. mahaM-III. maggai-IV. 230 ( maga ). 113. majjha-III. 113; IV. 23. maggao-I. 37. majjhu- IV. 367, 379, 398, maggaMti-I. 34. maggahu- IV. 384 401, 417. majjha-III. 113. (mArga ) majjha, majjhANa, Na, mamANa, degNaM, maggaNu-IV. 402. mahANaM, NaM-III. 114. mi-III. maggasiru-IV. 357.
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ INDEX OF WORDS. 237 maggui-IV. 357, 431. maggahi-IV. maNayaM-II. 169. 347. maNasilA-I.26: IV. 286. maggU-II.77. maNassi-IV. 263. maghavaM-IV.265. maNahara-I. 156. maghoNo-II.174. maNA-II. 169. maccai-IV.215. maNAu-IV. 418,426. macca-I. 130. maNAsilA-I. 26, 43. macchara-IV. 444. ro-II. 21. maNi-IV. 422, 15. macchalo-II 21. maNiaDA-IV. 414, 423. macchiA-II. 17. maNia-II. 169. macchu, macche-IV. 370. maNu-IV. 350, 401, 421, 422, majja, majjai-IV.101. majjati-IV. 9,441. 339.-with ni, gumajjai-I.94;- maNuatta-I.8. IV. 123. NumaNNo-I. 94, 174. maNUso-I. 43. majjai-IV. 105. (maj ). maNe-II. 207. majja-II.24. maNojjaM-II. 83. majjAyA-II.24. maNoNNa-II. 83. majjAro-I.26. II. 132. maNoradhA-IV. 285, 302. majjhaNho-II. 84. maNoraha-IV. 362, 388, 401. majjhanno-II. 84. haiM-IV. 414. majjhaM-II. 90. majjhahe-IV. 350. maNosilA-I. 26. __ majjhe-IV. 406.mAjjhi-IV.444. maNohara-I. 156. majjhimo-I. 48. maMtalaM-IV. 325. maMjaro-II. 182. maMDalaggaM, 'laggo-I. 34. maMjAro-I. 26. maMDukko-II. 98. maMjiThThae-IV. 438. matana-IV. 307. 'no-IV. 325. mahiA-II. 29. naM IV. 324. maThaM-I. 128. mattahaM-IV. 383, 406. mahA-II. 174. matte-I.102. maDapphara-II.174. matto-IV. 260. maDaya-I. 206. mathuraM-IV. 325. maDahasariA-II. 201. madi-IV.372. maDai-IV.126. man, manne-I. 171. mANiai-IV. mahio-II. 36. 388. mANio-II. 180. maDhai-IV.126. with-sam. saMmANei-IV.334. maDho-I. 199. maMtido-IV.260. maNai-IV.7. maMtra-II. 44. maNAMsilA-I. 26. maMthai-IV. 121. maNaMsI, deg siNI-I. 44. maMdarayaDa-II.174.
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ 238 INDEX OF WORDS. maMdAla-IV. 288. masaNaM-I. 130. manna-II. 25,44. masANaM-II. 86. mabhIsaDI-IV. 422, 22. masiNaM-I. 130. maM-IV. 385, 418. maskalI-IV. 289. mama-etc.-See ma. massa-II. 86. mammaNaM-II 61. mahai-I.5; IV. 192. mahae-I. 5. mammo -I.32. mahati-IV. 353. mayagalo-I. 182. mayagalaha-IV.406. mahaNNava-1.269. mayako-I. 177, 180. 'ka-TV.396. mahaddama-IV. 445. mu-IV. 336. mayacchi -II. 193. mahaMto-II. 174. mayaNo-I. 177, 180, 228. gu- mahando-IV. 261. degde-IV. 302. IV.397. mahapuMDarie-II. 120. mayaraddhaya-IV. 422, 18. mahamahai-IV. 78. 'hia-I. 146. mayaraharu-IV. 422, 8. mahavvaya-IV. 440. mayya-IV. 292. mahAdahaho-IV. 444. mara marai-IV. 234, 420.marahi-IV. mahAdhana-IV. 323. 368. marAhu-IV. 439.marievvauM- mahArau-IV. 358, rA-IV. 351, IV. 438 mArai-III. 153IV. 434. 330. mArei-IV. 337. mAri- mahArisi-IV. 399. IV. 439. mAriaDeNa-IV. 379, mahAvIre-IV. 265. 417. mAriA-IV. 351. muia- mahAvIle -IV. 302. IV. 367, 419.muau-IV.442 mahiala-IV. 357. mueNa-IV. 395. muA-IV.442. mahimaDali-IV. 372. mAledha-IV. 302. maragaya-IV. 349. yaM-I. 182. mahimA-I. 35. mara- IV. 422, 7. mahilA-I. 146; III. 86, 87. deglemaraNu-IV. 370, 418, degNA-I. 103. III. 41. deglAo-III. 86. maraM-III, 141. mahivaThaM-I.129. marahaTTho-I.69. ThaM-I. 69; II. 119. mahivAlo-I. 231. marisai-IV. 235. mahI-III. 85. mahihi-IV. 352. 'malai-IV. 126. mahu-III. 25, 37.Declined. III. malaya-II. 97. *16, 19, 20, 21, 22, 23, 24, malayakeda-IV. 302. 25. 26,124,128. malia-I.7. mahuaM-I. 122. maliAI-III. 135. mahumahaNu-IV. 384. maliNaM-II. 138. mahuravva-II. 150. mahulaThThI-I. 247. malajujjhu-IV. 382, 444. mahUaM-I. 122. malaM-II. 79. mahelA-I. 146.
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ INDEX OF WORDS. -II. 201; IV. 330, 357 (?), 418, 422, 10. mA, mAi - IV. 350, 421.-with upa, uvabhiAi - IV. 418. - with vinis, viNimmavidu - IV. 446. mAA - Declined. III. 46. mAigaNo-III. 46. mAidevo-III. 46. mAiM-II. 191. mAiharaM - I. 135. mAI - III. 46. - I. 135. mAuaM - II. 99. mAuA - I. 131. mAukkaM-I. 127; II. 2, 99. mAucchA - II. 142; III. 41. mAuttaNaM - II. 2. mAumaMDala - I. 134. mAuluMga-I. 214. mANassa - II. 195. mAhe - IV. 282, 302. mANu - IV. 330, 387, 396, 410, 418. mANi - IV. 418. mANeNaIV. 278. 239 mAlA - II. 182; III. SS, 124. Declined. III. 27, 30, 36, 41 SS, 124, 126, 127, 129.. mAlassa - I. 4. mANuza - IV. 447. - IV. 396. sahaM - IV. 341. mANusamAmi - II. 105, 195. mAyaMdo - II. 174. mAyahe-IV. 399. mAraNau - IV. 443. mArutaNao - III. 87. mArudiNA - IV. 260. mAlai - IV. 368. mAlaI - IV. 78. mAsaM - I. 29, TO. mAmala-I. 29. mAsu-II. 86. mAha - IV. 357. mAhappo, mAhappaM- I. 33. mAhuliMgaM-I. 214. mAhA - I. 187. mi-See ma. miaMko - I. 130. 'ku-IV. 377, mAusa - I. 134; II. 142. mAuharaM - I. 134, 135. mAUe - III. 46. mANai - I. 228. mANaitto - II. 159. mANaMsI - I. 26, 44. deg siNI - I. 26, milAi - II. 106; IV. 18, 240. milAai-IV. 240. ( mlA. ) 44. milANaM - II. 106. miliccho-I. 84. bhiva - II. 182. missai-IV. 28. fagui-I. 187. mIla, malii - IV. 232. melavi - IV. 429. - with ud, ummilai - IV. 232, 354. ummIlAi - IV. 2323. ummIlati - III. 26. * with ni, nimilai, nirmAlai - IV. 232. - - with pra. pamilai, pamIlAi - IV. 232. 401. miigo - I. 137. micca - I. 130. micchA - II. 21. miThTha - I. 128. bhittaDA - IV. 422, 1. miria - I. 46. mila milai - IV. 332. milijaiIV. 434. milia - IV. 382. miliau - IV. 332.
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ 240 INDEX OF WORDS. - with sam , saMmillai, saMmIlai- mutto-II. 30. IV. 232. mudda-IV. 401. muhUM-IV. 302. mIsaM-I. 43; II. 170. muddha-I. 166; IV 349, 422, 23. masAliaM-. 170. muddhA-III. 29, 86. Declined. muiMgo-I. 46, 137. III. 29. muddhi-IV. 376, 395. mukka-See muca. muddhae-IV. 423. muddhahe-IV.357. mukko-II. 99. muddhAi, muddhAe-I. 5. muddhaM-II. 77. mukkho -II. 89,112. muddhaDahe-IV. 350. mugghaDA-IV. 409. muddhA-II. 41, III. 56. muc , muai-IV. 91. muMca-III. 26. muddhANo-III. 56. mocchaM-III. 171. muccai-II. 206. muddhiAa, degAe, Ai-III. 29. mAttuM-II. 146: IV. 212. mottaNa murai-IV. 114. -IV. 212, 237. mukko-II. 2. muradale-II. 194. mukkA-III. 134. mukkAhaM-IV. murukkho -II. 174. 370. mutto-II. 2. mottavvaM-IV. musai-IV.239. 212. musalaM-I. 113. - with pra, pammuk, pamukaM-II. 97. musA-I. 136. mucchA -II. 90. musAvAo-I. 136. mujjhai-IV. 207,217. musumurai-IV. 106. muMja-IV. 439. muha-1.249; IV. 332, 349, muMjAyaNo-I. 160.. 357, 382, 395, 401, 414. muTThI-II. 34. muhu-IV. 444. muhaM-II. 164; muN , muNasi-II. 209. muNai-IV. 7. III. 43; IV. 300. muhassa-III. muNaMti-II. 204. amuNati-II. 134. muhahuM-IV. 422, 20. 190. muNijjai-IV. 252. muNiu muhalo-I. 254. -IV. 346 muNiA-II. 199. muhI-III. 70. muNAlaM-I. 130. muhutto-II. 30. muNAliahe-IV. 444. muhallaM-II. 164. muNi-IV.341, 414. muNissa, muNINa mUo-II. 99. *-III. 131. sUrai-IV. 106. muNiMdo-I. 84. mali-IV. 427. muNIsima-IV. 330. masao-I. 88. muMD, muMDai-IV. 115. muMDiauM-IV. mUsala-I. 113. 389. mUsA-I. 136. muMDimAlie-IV. 446. mUsAvAo-I. 136. muMDhA-I. 263; II. 41. me-See ma. muttAhalaM-I. 236. mekho-IV. 325. muttI-II. 30. meDhI-I. 215. mutto-See muc. metta-I. 81.
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ INDEX OF WORDS. 241 merA-I. 87. melavai-IV.28. melavi-See mila. mella-III. 134. mellai-IV. 91, 430. melli-IV. 387. mellavi-IV.353. melleppiNa. IV.341. mellaMtihe- IV. 370. mellaMtaho-IV.370,377. meze-IV. 287. mehe-IV. 367, 418, 419, 420. meho-I. 187. mehu-IV. 395, 422, 8. mehA-I. 187; III 142. mehalA-I. 187. mo-See ma. mokkalaDeNa-IV. 366. mokkha-II. 176. moggaro-I. 116; II. 77. moTTAyai-IV.168. moDati-IV.445. moDaM-I. 116.202. mottuM etc See muc. motthA-I. 116. moraullA-II. 214. moro-I. 171. mollaM-I.124. mosA-I. 136. mosAvAo-I. 136. moho-I. 171; III. 87. mmi-See ma. mha, mhi, mho, See as. yam yacchai-IV.215.-with ni niaya-IV.287. -with pra. payacchase-IV.323. yaMbAla-I7.288. yalahalA-IV.296. ya ke-IV.296. yA-jAmi-II. 201, III. 134. yAdi-IV.292. jAi-IV.240, 350, 445. jAai-IV. 240. jaMti- IV. 388,395, 439. jAhi-I7.422; I. 439. jAhuMIV. 386. jAijai-IV. 419. jAvei-IV.40. yANadi-IV.292. yANavattaM IV.292. yAtiso-IV.317. yAva-IV. 302. yuge-IV. 288. yuttaM-IV. 302. yumhAtiso-IV,317. ye-IV. 302. vyeva-IV. 276, 280, 283, 302, 316,321, 323. ra. ra-II. 217. raaNIaro-I.8. rai-IV.422.15. raIo, raIDa, raIhito-III. 29. rakkhasANa-III. 142. rakSa, rakkhai-IV. 439. rakkhejjahu-IV. 350,367. raMkholai-IV. 48. raggo-II. 10,89. raca raai-IV.94.raccasi-IV.422 23. -with samA, samArayai- IV. 95. ___-with vi. viraemi-II. 203. raMjei-IV. 49. ya-II. 184; III. 57, 141; IV. 326, 396. yaNavade-IV. 292. yati-IV.323. yadi-IV.292. yadhAzalUvaM-IV.292.
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ 242 INDEX OF WORDS. rajA-IV. 304, 320. rajo-IV. ravi-IV. 444. ravI-I. 172. 304. See rAyA. rasa-II. 164. rasu-IV. 401, 444. raha (2)- IV. 422, 7. rasAyala-I. 177, 180. raDaMtau-IV. 445. rasAlo-II. 159. raNa-IV. 370, 377, 386; raNi rassI-I. 35; II. 74, 78. IV. 360. rahavari-IV. 331. raNNaDai-IV. 368. rahassaM-II 198, 204. raNaM-I.66. rahu-IV. 447. raNNA etc. See rAyA. rahuvaI-III. 70. 0vaiNA-II. 188. rattaDI-IV. 330. rAika-II. 148. rattI-II. 79, 88. ratti-III. 157. rAiNA-etc. See rAyA. ratto-II. 10. rAI-II. 88. radie-IV. 446. rAIvaM-I. 180. rAulaM-I.267. rannu-IV. 341. rAo-I.68. raphaso-IV. 325. rAcA-IV. 325. rAcinA, rAcinorabhu, with A, Arabhai-IV. 155. IV. 304. ADhatto, Araddho-II. 138. rAjapadho paho--IV. 267 ram, ramai-I. 202; IV. 168.ramadiIV. 274, ramati-IV. 319. ramade rAjA-IV. 304. rAja-IV.323. -IV. 274. ramate-IV. 319. rAma-II. 164. rAmahaM-IV. 407. ramata-IV. 307.ramiuM-III.136.. rAya-IV. 350. ramia-II. 1463; IV. 271. rAyai-IV. 100. raMtUNa-IV. 312. raMdUNa, rattA-IV. rAyaulaM-I. 267. 211. ramiyyate-IV. 315. rami rAyakaraM-II.148. jjati-III. 142. rAyavayaM-II. 30. rAyaharaM-II. 144. raMpai-IV.194. raMphai-IV. 194. rAyA-III. 136. Declined; III. raMphA-IV. 325. 49, 55, IV. 304,320, 323, 325. rAya-IV. 402. rAya-IV. raMbhai-IV. 162. rayaNa-IV. 401, 422, 3. degNaM-II. 264. rAiNo-IV. 260. 101. degNAI-III. 142. TV rAyANo-III. 56. 334. rAvaNa-IV. 407. rayaNiare-IV. 447. rAvei-IV. 49. rayaNI-IV. 401. rAha-IV 420. rAhI-IV. 422, 6. rayada-I. 209. rAhu-III. 180; IV. 382, 396, rayayaM-I. 177, 180, 209. ravai-IV. 233. ri-II. 217; TV. 390. (1) ravaNNA-IV. 422, 11. riai-IV. 183. 444.
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ INDEX or WORDS. 213 riu (ripu) IT.376, 410. rija- nanada, manajihiDa, saMmadhinnai, I. 177,231. marudhiviha-IVIS. riu (2)-IT.393. samipI--II.52 rija (Rtu ). I. 141.209. kamI-II.2.60. rikkho-II.19. rikkha-II 19. vanaDa See . riggai-IV. 250. rumaDa See ru. riccho-I. 140; II. 19. riccha- svai-IN.57. (Tum ru) See II. 19. ___alko ru. rijjU I. 141. rubvai-See ruda riNaM-I. 141. rupa, mahaIV.236,358. samu-IV. riddhI-I. 128,110, II. 41.riddhihiM 114. siu-III. 141. sasijjai -.418. __IT-118. rudrI-IT.411. rimaho-I. 141. ruhira-I.6.2-IN.416. risI-I 141. rUau-IV.122.15. rIDai-IV. 115. aDau-IT.419. rIrai-IV.100. bbA-I 112. vega-II. 151 rua-II. 183. basaNA-IV 418. skkha-II. 19. rukkho -II 127. re-II. 201.rere-III. 38. rukkhAi, rukkhA -I.31. raavaIT.91. ruccai-IV.341. raMbho-I. 236. rujjhai-See ruSa resi, resiM-IN.425. rujai-IV.57. rehai-IV. 100. rehati-III. 22, ruNujhaNi-IV.368. 124. ruTai-IV. 57. ( 161 ?) gehA-II. 7. rud, ruasi IV. 383, ahi-IV. rehiM-IV. 421. 383, ruvai-IV. 226, 238. rehiro-II. 159. rAvai-IV. 226,238. roi-IV. roi-See rud. 368. geccha-III. 171. rottu, roityA-III 143. rottaNa, rAttavva-IV.212. ruvai- roccha-See rud. ruvijai-IV. 249. ruNNa-I. 209 roMci-IV. 165. ruddo-II.00. gemaMthai-IV.14. rudro-II. 80 romAvalihe-IV.350. rudh, ruMdhai-IV. 133,218,239. rovai-See rud. rubhai, rujjhai-IV. 218. bhai- roviro-II.145. rudhijjai-IV. 245. ruddhI-IV. rosaM-II. 190,191. rosu-IV. 139. 422, 14, 429, 431. -Twith rosANai-IV. 105. anu, aNurujjhai, aNurudhijjai-IV. 248. -with upa, uvarujjhai, uvarudhijjai-IV. 248. -with sam, lau-IV. 414. 16
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ 244 INDEX OF WORDS. lakkhaNa - II. 174. * Na-II. 3. lakkha-IV. 332. lakkhehiM - IV. 335. lag, laggai-IV. 230, 420, 422, 7. laggivi - IV. 339. lagga - IV. 326. laggo - II. 78. laggA - IV. 445. - with vi, vilaggI - IV. 445. laMgalaM - I. 256. 256. laMgUla - I laDGghaNaM, laMgha0 - I. 30. lacchi - IV. 436. lacchI-II. 17. lachaNa - I. 25, 30. laJcha0 - I. 30. lajj, lajjai -IV.130. lajjijjai - IV. 419. lajjijjatu - IV. 351. lajjAluA-II. 159. lajjAluiNI-II. 174. lajjiro - II. 145. laJcA - IV. 302. laThThI - I. 247, II. 34. laDhai-IV. 74. lahaM-II. 77. lapUlapati, 0te - IV. 319. lapitaM - IV. 304, 324. - with vi, vilavaiIV. 148. labh-lahaddi - IV. 383. lahai - IV. 335. lahahu - IV 386, 411. lahimu - IV. 386. lahati - IV. 341, 414. lahahiM - IV. 367, 440. lahatu - IV. 395. alahaMtiahe - IV. 350. laheja-lahijjejaIII. 160. labbhai - I. 187. IV. 249, 419. lahijjai - IV. 249. laddho - III. 134. laddhaM - III. 23. licchai-II. 21. lallakka - II. 174. lavaNa - I. 171. lahaza-IV. 288. lahu-III. 134. lahuaM - II. 122. lahuvI - II. 113. lahuI - IV. 348. lahuAi - III. 87. la kaze - IV. 296. *zaM - IV. 302. lAiva - IV. 331, 376. lAu - I. 66. lAU - I. 66. lAyaNNa - IV. 414. NNa - I. 177, 180, IV. 220. lAya, lAyANo - IV. 302. lAyida - IV. 288. lAlasa = - IV. 401 lAsa - II. 92 lAhai-I. 187. lAhalo - I. 256. lAhu-1V. 390. lAhu - IV. 386, 426. likkai - IV. 55. likha, lihAmi, lihami - III. 154. lihai - I. 187. licchai-See labh. litto - I. 6. libbhai - IV. 245. liMpai - IV. 149. liMbaDai - IV. 387. liMbo - I. 230. lisai - IV. 146. liha - IV. 329. lihiA - IV. 335. lihijjai - IV. 245. lIlA - IV. 326. lIha - IV. 329. lua- III. 156; IV. 258. lukkai-IV. 55, 116. lukko - I. 254; II. 2. luku - IV. 401. luggo-II. 2; IV. 228. luchai - IV. 105. luddhaM -IV 326. lubbhai - IV. 153. luhai - IV. 105.
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ INDEX OF WORDS. 215 luhilappie-IN. 302. vaiAlio-I. 152. la, luNai-IV.241. luNijjai, lubvai- vaiAlIa- I.151. IV.212. vaieso-I.151. lagi-IV. 124. vaieho-I 151. lei-I7.238. vaDajavaNo-I. 151. lekhaDau-IV.122.7. vaidabbho I.151. leviNu-IV. 370, 404, 405. vairaM-I.6; II. 105 ( vajra ). levi-IV. 395,440. vaira-I. 152 (vaira) leviNu-IV. 441. vaisapAyaNo-I. 152. leha IV. 329. vaisAvaNo-I. 152. lehi-IV.387. vaisAlo-I.1.31. lehiNa-II. 189. vaisAhA-I 151 loa-IV. 264. loo-I. 177: vaimia-I. 152. II. 200. lou-IV. 366, 420, vaissANaro-I. 151. 422.22,442,443. loassa- vasio-I.70. I. 180. loe-III. 38. loI- vaso-I 260. IV.438. loaMho-IV.365. vaka [ vAkya-II. 174. loaDI-IV. 423. vakkala-II. 19. 'lu- IV. 341, loaNa-IV. 414. loaNA-I. 411. II. 74. loaNAi-I. 33. lo- vakkhANa-II.90. aNai-IV. 365. loaNehiM-IV. vakkho IV.325 422, 18. loaNahiM-IV. 356. vagga-IV.330. vaggo-I.177: II. loaNANaM-II.184.loaNahaM-IV. 79. vagga I.6. 344,401. vaggolai-IV 43. loke (2)-IV.323. vaggho-II. 90. logassa-I.177. vaMka-I.26. vakI-IV.330. vaMkAloNa-I. 171. loNu- IV. 418, IV.412. vaMkahi-IV.366. 444. vaMkima-IV. 344, 401. loTTai-IV. 146. vaMkuDau-IV.418. loddhao-I. 116: II. 79. vaca, vocchaM- III. 171. vottuM-II. lohiAi, lohiAai-III. 138. 217: IV. 211. vottaNa, vottavvalohe-IV. 422, 23. IV 211. vuccai- III. 161. lhaMsai-IV.197. lhAsiuM-IV.445. vAieNa-II. 189. lhakkai-IV.55. vacanaM-IV.324. lhiko-IV. 258. I. vaccai-IV. 192. II. vaJcai-IV.225. vaccha-II.17.( vakSasa.) -va-I. 67. vacchA -IV.282( vatsA). va-II. 34, 182; IV. 436. vaccho-II. 17, 127. vacchaM-I. 23.
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ 246 vacchama-I. 249. bacchAo - I. 5 vaccheNa, vacchega vacchesu, vacchesu - I. 27. baccha - IV. 336 vacchahuIV. 336 Declmed. III. 2, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 18, 20, 21, 22, 26, 27, 29; III. 147 (vRkSa) - I vajai-IV, 181. II vajjaDa IV. 106. (vad ). vajjaNau-IV. 443. vajja-I. 177; II. 105. bajjarai - IV. 2. vajjAreo, vajjariUNa vajarato, vajjaria - IV. 2. vajjaraNaM - IV. 2. vajjaiva - IV. 395. vajjei - IV 336. vajjhae-II. 26. ( vadhU ). vacai - IV. 93 INDEX OF WORDS. vacayara - IV. 412. vaciu - IV. 395. vaJjaro - II. 132. vanadi -- IV. 294, vA-II. 30. vaTTI - II. 30. vaGgulaM-II. 30. ar-II. 29. degbaTu-I. 84, 129. vaDavaDai-IV. 148. baDDauM *IV 371. vahuttaNu - IV. 367. bahvRttaNauM - IV. 384. battaNaho - IV. 366, 425, 437. vaDho - II. 174. vaNapphaI - II. 69. vaNa - I. 172; III. S7, SS. vaNammi, varNAmi - 1. 23. vaNa - IV. 340, 411. vanAi, vaNANi - III. 8S. bagerhi--IV. 422, 11. vaNavAyu - IV. 396. vaNassaI-II. 69. vaNiA - II. 128. vaNu - IV. 101. -II 206. vaNolI - II. 177. vaTho - IV. 447. vaNNaNijjo - III. 179. vaNNiai - IV. 345. vaNNo - I. 142, 177. vahI - II. 75. vatanaka--II. 164; IV. 307. deg keII. 164. vattaDI - IV. 432. vatta I. 145. vatta.-II. 30. vatiA - II. 30. vattio - II. 30. vaddalI--IV. 401. vandaM dAna - I. 6; III. 92. vaMde-I. 24; IIT, 46, 134. vadittu, ttA - II 146. vade - IV. 423. vadArayA - I. 132. mAlaI - IV. 102. bamphaI - I. 30. baphai - I. 30, IV.176, 192, 259. vamma- IV. 264. vaDDappaNu - IV. 366, 437. baDDA, vaDDAI - IV. 364. - IV. 362, 402, 422, 4, 11, vammio - I. 101. vaDha - 16. aDharo - I. 254. vaDhalo-I. 254. mhalo - II. 174. vayaMsiahu-IV. 351. vayaMso - I. 26. bammaha - IV. 350 ho - I. 242; II. 61. -IV. 344, 401.
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ INDEX OF TORDS. 247 vayaNa-I7. 396. 'T IT. 350. vartha, vai-mA. 220. vidva-I. (vaDhana ) vayaNa-I. 228, IIL 29. vAzu-IT. 1:2S I. 40. buvA-I. 131; II. 367. kyaNA-I 33. 'NAi-I.33. 10.00. IV.340. NAI-III.0. -Tith pari, pAreaTTai-IT. 2210. vaya-III. 106. varSa , vagmiDa-IT. 23.5. viThTho, buTTe:vaya-I. 32. [ vayana. I. 137. vadiyade-IV.202 -with pra. paTo-I.131. var, vagi-IN. 234. vAriA-I7. I vala-JN. 170. valanoha-IN. 330, 438. 122, 1S. -with prA, pAuo-I. 131. II balai-IN. 200. - with ni, nivArai-IV.22. valaggai-IN.26. niua-I.131. valaNa-IT.203. -with nim, nivvua-I 131. valaNAi-II. 422, 2. nivvuo-I.209. valAne-IN.116. vAliu-IT.118. -with vi, viua-I. 131. valaya-IV. 441. yA-IV. 352. -Twith sam, sabarai-IV. 82. valayAgalo-I. 177. saMvarevi-IV. 422,6. savaa-I. valayAmaha-I. 202. valI-I.35. vara-IV. 370. vara-IV. 323. varaho valuNo-I. 25+. -IV. 444. varehi-IV. 422, valaha-17. +44. vahahara-II. 358, 11. 426. ballahai-IT.383. varahADai-IV.79. kalI-I. 58. vari-IV.340. vavasAu-IV. 385, 422, 19. variaM-II. 107 kza-IV.266. varisa-IV. 332, 418 sa-II. vazAhe -IV. 147. ____105. degsA-II. 105. varisasayaM- vazcale-IV. 295. II. 105 vazcA-I7.302. vat, vittaM-I. 128. vaTTo-II. 29. vas , vasAmi -III. 135. vasati-IV. -with ni. niattai-IV. 395. 339. niattasu-II. 196. nivRtta, niatta -with ni, nivasaMtehi-IV. 422, -I. 132. nivaDAhaM-IV. 332. 11. - with pratini, paDiniatta-I. -with pra. pavasai-IV. 259. 206. pavasateNa-IV. 333, 342, 419. - with pra. payaTTai-II. 30; IV. pavasaMte-IV.422,12. 347. pavatteha-IV. 264. payo- vasa-IV. 423, 15. vasiNa-IV. II. 29. 387, 390. vasi-IV.427. -vith vi, vivai-IV. 118. vasaI-I. 214. with- sam , saMvaTiaM-II. 30. vasate-I. 190. 131.
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ 248 INDEX OF WORDS. vasahI-I. 214. vAraNe-II. 193. vasaho-I. 126, 133. vArimaI, vArI -I. 1. vasuAi-III. 145; IV. 11. vasu- vAlai-IV. 330. Ati-IV. 318. vasuAdi-IV. vAliu-IV. 418. See valati. 274. vasuAsi-III. 145. vAvaDo-I. 206. vasuthA-IV. 326. vAvaphai-IV.68. vah , vahasi-II. 194. vahai-I. 38; vAvarei-IV. 81. IV. 401. vahijjai-IV. 245. vAvei-IV. 141. See Apa with vi. vubhai-IV.245.vAhiu-IV.365. vAzale-IV. 289. -with ud, See mubahai. vAsaisI, vAsesI-I.5 -Tith nis , nivvahai-IV. 360. vAsasayaM-II.105. vahassa, vahAi, vahAya-III. 133. vAsAratti-IV. 395. vahi (?)-IV. 357. vAsu-IV. 130. vahila IV. 422, 1. vAseNa-IV.399. vaha-I. 6, III. 42; IV. 401. vAso-I. 43. vAsa - II. 105. vAsA Declined. III. 27, 29, 36, I. 43; II. 105. 42, 124. vahuAi-I. 6. vAharai-IV. 76. vahutta-See bhU with pra. vAhio-II. 99. vahumuha, bahU -I. 4. vAhitto-II. 99. taM-I. 128. vA-I. 67; II. 189 (3), IV. 302. vAhippai-IV. 253. vAi-IV. 18. vAho [ vyAdha]-I. 187. vAho vAhaya-II. 78. vi-I. 6, 33, 41, 97; II. 193, vAulo-I. 121, II. 99. 195, II. 218; III 85, 142; vAulo-II. 99. IV. 332, 334 335, 336, vAU-I. 180. Declined. III. 19, 337, 341, 343, 347, 349, 20, 125, 129. 358,365, 366, 367, 370, vAejjA-III. 177. 376, 377, 383, 335, 387, vAeM-IV. 343. 389, 395, 399, 401, 406, vANArasI-II. 116. sihi-IV. 411, 414, 418, 419, 422, 442. 423, 432. 433, 441, 445. vANia-III. 73. via-II. 182. vAmearo-I. 36. viaila-I. 166. vAyau- ao See vAU. viaTTai-IV. 129. vAyaraNaM-I. 268. vAyasu-IV. 352. viaDa-I. 146. vAyAvejA-III. 177. viaDDi-III. 57. viaDDI-II. 36. vAra-IV. 383,422,12. viaDo-II. 40. vAraNaM-I. 268. viaNaM-I. 46. vAuNoM / -See vAU. vAuM /-dee vAU.
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ viaNA - I. 146. viabhai - IV. 157. viaya - IV. 261. vialida - IV. 288. viANa - I. 177. viArulo-II. 159. viAro - III. 23. viAlI - IV. 377, 401, 424. viiNNu - IV. 444 fas-I 128. viuaM - See bar with vi. viueM - IV. 419. viuDai - IV. 31. visaggo - II 174. viusA II. 174. viuho - I. 177. vioo - I. 177. vioi - IV. 368. vikAsa - I. 43. vikiNai IV. 52. vikosai - IV 42. vikko - II. 79. vikei - IV. 240. INDEX OF WORDS. faf-IV. 350, 421. vicchaDo - II. 36. vicchuhire-III. 142. biccholai - IV. 46. vicchAharu - IV. 396. vicchoDavi - IV. 439. vijaNa - I 177. vijayasenena - IV. 324. vijjaM - II. 15 vijju - III. II. - I. 33. 137. vijjU - I. 15; 173. vijjuNA-I. 33. vijjUe II. 16, 89. vioi - I. 26: II. 16. vijjulA - II. 173. vijjejja - III. 160. 249 vijJa - I. 42.jho - I. 25; II. 26, 92. viJmANa - IV. 303. viMta - I. 139. viSNANaM - II. 42, 83. 52, 240. vikeai - IV. viNhU - I. S5; II. 75. vittI- I 128. vidyAlu - IV. 422, 3. viTTI - I. 137. fasass - IV. 94. viDA - II. 98. viDira - II 174 vitta - IV. 122, 4, 16. vidvattaIV. 2.58. viduppai - IV. 251. viDavas - IV. 251. viNao - I. 245. viNAsaho - IV. 121. fag-IV. 357, 386, 421, 426, 440, 411. viNoa - I. 116. vitthAru - IV 395. fagi-I. 177. viddavai - IV. 419. viddAo - I. 107. viddha - See varS. farauit-IV. 282, 302. vinnAsiA - IV. 418. vippagAla - IV. 31. vippo - II 106. vippia - IV. 423. vippiaArau - IV. 343. vippo - I. 177. vibbhalo - II. 58. vibhaMtaDhI - IV. 414. vijjhAi - II. 28. vimala - IV. 383. viMcuo-I. 128; II. 16. viJcuo- bimhao - II. 74. hai - IV. 420. 10s. viDavina - IV.
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ 250 vimhaNija vimhayaNIa -- I. 248. bimharai-See smar with vi. viyyAhale - IV. 202 virai - IV. 106, 150. viramAlai - IV. 193. virala - IV 341. IV. 412. viralas - IV. 137. virasaM - I. 7. INDEX OF WORDS. viraha - IV. 415, 429, 444 IV. 423 IV. 432. virahaggI - I. 84. ho - I. 115. hu haho visases - IV. 129. visagaThi - IV. 420, 422, 17. visa - IV. 176. ciso - I. 241 * lA - II. 72; visama - IV. 350 367. visamo - I. 241, IV. 309, visamI - IV. 406 visamA-IV. 395. virahi aha - IV. 377, 401. virAi - IV. 56. vireai-IV. 26. virolai-IV. 121. bilavu - IV. 387. vilayA-II. 128. vilAsiNIu - IV. 348. vilia - I. 46, 101. vilijjai - IV. vilupai - IV. 192. viloi - IV. 129. 6. 418. far-I. 85. faq-II. 182. vivai - IV 400. vivai - IV. 118. vivarIrI - IV. 424. viz visai-I. 260.-with ni, nive - santo - III. 180. nivesiANa - I 60. - with pari, pariviThThA - IV. 409. - with pra, pavisAmi - IV. 278. pavizAmi - IV. 302. pavi - sai-IV. 183.pavizadu - IV. 302 parvAsai - IV. 444 paisIsu - IV. 396. paTTa - IV. 340,432,433. paiThThau - IV. 444. paTTi - IV. 330 visakula - IV. 436. *la - II. 32. visatavo - I. 177. visamaAyavo - I. 5. visamaio - I 50. visamao - I. 50, visamAyo - I. 5. visaya - II. 209. vihAriNI - IV. 439. visAo - I 155. 'Au - IV. 385, 418. visANo - IV. 309. visAhiu - IV. 386, 411. visudveNa-III. 38. visUras - IV. 132, 340. rahi - IV. 422, 2. viseso-I 260. visnu- IV. 289. vismaye--IV. 289. vissosia - II. 98. vihao - III. 29. vihaDaphaDa - II. 174. vihatthI - I. 214. vihalia - IV. 364. vihalo - II 58, 93. vihavo - IV. 60. vihave - IV. 422, 7. vihavi - IV. 418. vihavehiM - I. 34. vihasati - IV. 365. vihANu - IV. 330, 362, 420. vihi-II 206; IV. 385. 387, 414. vihI - I. 35. vihArai - IV. 193.
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ INDEX OF WORDS. 251 vidu-III 10. vihUNo-See hA Irith vi. vihAMDai-IV.27. bIi-I.. vIi-IV.5. vINa-IV. 320. vIria-II. 107. vIlayiNa-IV.288 vIsa-IV.123. vIsamo-1.13. vImaraha-IV. 75.426. dAsA-I.2892. vIsANo-I. 43. vIsAmo-I.13. vIsAlai-IV.28. dhIsAso-I. 43 vIsu-I. 24, 43, 52. vujai, buSi , buleppiNu-IV. 392. vuTTI-I. 137. buDI-I 131, II. 40. buTTo-See vardha. vuttau-IV. 421. vuttatA-I. 131. vudaM-I. 181. vudArayA-I. 132. budAvaNo-I. 131. vunnAu-IV. 421. veaDai-IV. 89. veaNA-I, 146. veaso-I. 207. veAlio-I.152. vailla-I. 166: II.98. vau-IV.438. vaikuTho-I. 199. veggalA-IV.370. peccai-IV. 419. veccha-III. 171. veja-III. 160. veno-I.11S.II 21. baDimo-I.46 207. bakula-II 133. vedai- IT. 221. veDei-IN. 51. vahijaDa-IN.221. vaNa-IN.329. vaNulaTI-I. 2-17. veNa-1.203. veNTa-I. 130 II. 31. vaNDa-I.S.. taso IT. 307. vepa, vevaDa-IV. 147. con]. III. 139-113. 115, 151, 152. vemayaha-IN.105. vemi-IN.238. vara-I. 152. veri-I.G. varia-IN.130. varulia-II. 133. velavai-IV.93,156. valuvaNa-I. 4. velU-I. 203. velavaNa-I.4. vellai-IV. 168. vela to-I.66. vella-I. 85. velI-I.5S. veviro-II.145. vevirIe III. 135. vevva II. 194. vevve-II. 193, 194. vesa-IV. 385. vesaMpAyaNA-I. 152. vesatraNo-I. 152. vesia-I 152. vehavai-IV.93. vahavva-I.148. vo-III. 100. vokai-IV. 38. vAvaMta-I. 116.
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ 252 INDEX OF WORDS. za. voccha- See vac. zi-See asa. vojai-IV.5. zila-IV. 288. voTa-I. 139. ziS, sIsai-IV. 236.-Tith vi votta-See vaca. visiTu-IV. 358. vodraha-II. 80. hI-II.80. zuda- See zru. volaDa-IV. 162. ' zupaligaDhide-IV. 302. volINo-IV. 258 zubha, sobhati IV. 309. sohai I. vosaTTai-IV. 196. 187, 260, IV. 444. vAsaTTo-IV, 258. zummilAe-IV 302. vosirai, vosirAmi-IV. 229. zula-IV. 288 vosiraNa-II. 174. zuS-sUsaiIV.236, sUsare-III.142. vratu-IV. 394. sosau-IV. 365. sosiaM sosavila vAsu-IV. 399. - III. 150. vva-I. 6, 66; II. 129. 150, zuSka-IV. 289, 182. zustide-IV. 291. zastu-IV.290. ze-IV.302. zak, sakkai-IV. 86, 230,422, 6, zoke-IV. 299. 441. sikkhei- IV. 344. zoNidAha-IV. 299. sikkhaMti-IV. 372 sikkhu-IV. zobhaNaM-IV. 288. Ne-IV. 302. 404, 405. sikkhatu-II. 80. zram-with pari. palissatA IV. 262. zakkAvadAlatista-IV. 301, 302. 03zadeg- IV. 302. -with vi zacide-IV.447. vIsamai-I. 43, IV. 159. zada-IV. 447. zru-sugai- IV. 58, 241. suNadhi, zama samai-IV. 167. -with upa, muNau, muNAu, III. 158. zu uvasamai-IV.239. uvazamadi- IV. 302. sohIa- IV. 447. IV.299. uvasAmei, uvasamAvai, subai. suNijjai IV. 242. zuNIuvasamAvei-III. 149. ade-IV. 302. suNiUNa- IV. zamaNe-IV. 302. 241. souNa-IV. 237,241. zayaNAha-IV.300. souANa-II. 146. socA-II. zayalaM-IV. 288. 15. zudaM-IV. 288.-sua II. zalizaM-IV.302. 174; IV. 432. suo-I. 209. zavane-IV. 293. soccha-III. 171. conj. III. zastavAhe-IV.291 172. zaspa-IV.289. zliS , sile sai-IV. 190. siliTazahadha-IV. 447. II. 106. -with A, AleddhazAmajagaNe-IV.293. zAmI-IV. 302. 124; II. 164. Aleddha-II. zAlaze-IV. 288. 164. Aliddho-II. 49,96. zadeg- TV and TOTA. O01, 302.
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ INDEX OF WORDS. 253 sa. zvam-with ud Usasai-I. 114. 260. -with nisa, nIsasai-IV. 201. sakAlo-I. 254. -with vi, pIsasai I. 43. sako-II. 2, IV. 309. sakkha-I.24. sakkhiNo-II. 174. sa-II. 184; IIT, 3. IV. 370, sagaraputta-IV. 324. 406, 414,429. saMkaDu-IV. 395. saahi-IV. 345. saMkaro-I. 177. ru-IV. 331. sai-[ sakRt ] I. 128. sakala-I. 189. sai-[ sadA] I.72 sakhAi-etc. See styA -with sam. sai-svaya ] IV. 395, 430. saMkhuDDai-IV. 168, sainna-I. 151. sakho-I. 30; I. 187; IV. 309. saI-IV. 339, 402. saGkho-. 30. sakhaha-IV.422,3. sairaM-I. 151. saga-I. 130. saiLA-IV. 326. saMgamo-I. 177. degmi-IV. 418. saI-I. 177. saMgara-IV. 345. sauNi-IV. 391. sauNihaM-IV.340. sagalai-IV. 113. sauNo-I. 180. sauNAha-IV.445. sagahiA-See abha with sama. sautale-IV.260. saMgaho-IV. 434. saurA-1.162. saghai-IV.2. sauhaM-I. 162. saghAro-I. 264. saNa-IV.332. saMgho-I. 187. savaccharo. lo-II.21. sacAvaM-I. 177. savahia-II. 30. sacca-II. 13. saMvattao-II. 30. saccavai-IV. 181. saMvattaNaM-II 30. sacchAyaM-I.249. savaro-I. 177. sacchAha-I 249. savalia-IV. 439. sajjaNo-I. 11. degNu-IV. 422, 22. saMvuDo-I. 177. NahaM-IV.422.8. saMvalai-IV.222. sajjo-II. 77. saMsai-IV. 197. ( From sras) sajjha-II. 26. saMsao-I. 30. sajjhasaM-II. 26. saMsiddhio-I. 70. sajjhAo-II. 26. sahAro-I. 264. sajjho-II. 26, 124. sajjhu- IV. sakaNNI-IV. 330. 370. sakkai-See zaka. saMci-IV. 422, 4. sakka-III. 141. sajattio-I. 70. sakya -I. 28; II. 4. sajamo-I. 245. sakAro-I. 28; II. 4. raM- IV. sajA II. 83.
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2.51 INDEX OF TONDS. saMjogo-I.245. saddhA-I. 12. II. 41. saMjhA-I. 6,25, 30, II. 92. saJjhA . sati-IV.441. ___I 30. sato-See as. saJcA-IV. 303. sadaTTI-II. 34. saDai-See sad sadANai-IV.67. saGka- II. 41. sadisai-IV 180. saDA-I 196. sadumai-IV. 152 sadila-I. 80. saMdesaDA-IV. 419. sado-I. 199. sadase-IV. 434. saNia-II. 168. sadhihiM-IV.430. saNiccharo I 149. sadhukkai-IV. 152. saNiddha-II. 109. sannAmei-IV. 83. saNeho-II 102. sannumai-IV 21. saTho-IV.325. sapAva-I. 177. saDo-I. 260. sapivAso-II. 97. saDho-saNDo-I. 30. sappivAso-II. 97. saNNA-II. 42, 83. sappha-II. 53. saNhaM-zlakSNa ] II. 75, 79. sapphala-II. 204. saNha-sUkSma ]. I. 118, II. 75. sabadhu-IV 396. satana-IV 307. sabbhAva-II. 197. sata-IV.307. sabharI-I 236. sataNha III. 123. sabhalau-IV. 396,397. laI. 236. sattarI-I.210. sabhikkhU-I. 11. sattAvIsA-I. 4. samaeNa-III. 137 satto-II. 2. samaNa-III. 123. samaNe-IV. 265. sattha svastha]- 1V. 396, 422,22. samaNi-III. 42. satthari-IV. 357. samatta-See Apa with sam. satyahiM [ zAstraH] IV. 358. samatto-II. 45. satthi -]I. 45. samAnnia-III. 46. samappai-See Ap with sam. sad saDai-IV. 219. --with ava, samappetna See ara with sama. osiaMta-I. 101. -with ni. sama-II.201. samA-I. 269. nisaNNo, numaNNo I. 174. samara-IV. 371. -with pra,pasia-I.101,II.196. samaragaNai-IV. 395. sadosu-IV. 401. samaro-I. 258. saddahai etc-See dhA with zrad. samAuleNa-IV. 444. saddahaNa-hANaM-IV.238. samANai-IV.110, 142. saddAlo-II. 159. samANu-IV. 418, 438. saddo-I. 260; II. 79. samArai-IV.95. sattho [ sArtha ] I.97
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ INDEX OF WORDS. samAvei-See Ap IIth sam. I.172. -Trith samapa, samosara-II. samijjhAi-II. 28. 197. -Twith ud, Usarai-I.114. samiddhI-I. 44, 128, III. 23. UsArio-II 21. -Trith nis. samIpa-IV. 322. nAsarai-I 93. IV. 79. nIsasamuhA-IV. 326. rahi-IV. 139.-Tith pra. pasaraisamuddo-II. 80. samudro-II. 80. IV.77,78.pasariau-IV.354. samuha-I 29. sara-( saras ) IV. 422. 11. sarosamosara-See sara Tith rAmapa. ___I.91. sare saramsi sarasi-IV.448. sAA-I. 15. sara (zara).-IV. 341, 401, 414. sapai-(saprati ) I. 206. marau-IV. 357. saru. sareM-IV. saMpai-( sapad) IV. 372,585,400. 357. sapaya-IV. 335, 347, 400, 418, sarai-IV. 74. See smara. yA-I 15. sarao-I. 18, 31. sapaya-I. 209. sararuha-I.156. sapAiava See padU with sam. saralA-IV. 387. saphAso-1.43. sarAvi-IV.396. sabhavaho-IV. 395. sari-I. 142. sabhAvai-IV. 153. sariA-I.15. samaDio-II. 36. sariAhe-IV. 300. samaDo-II.3b. sariccho-I. 44, 142; II. 17. samma - ( sambhaka)-I.21. sariyA I. 15. samma-( zarman ) I. 32, III. 56. sarisa-II. 195. sariso-1 142. sarisa sammAna-IV. 316. -IV.279. samuha-IV. 395, 414. ha-I. 29. sarisava-I. 187. saya-II. 158; IV. 422, 12. saya- sarisima-IV. 395. ___II. 105. saeNa-IV. 332. sayAI sarihiM-IV. 422, 11. -IV. 357, 418. saahiM-IV. sareNa-IV. 441. 345. sarahiM-IV.422. 11 sayaDho-J 196. 'Dha-I. 177, 180. saro-II 74, 78. sayaNo-II. 114. saroruha-I. 156 saya-II 209. sarpa with upa, uvasappai-IV. 139. sayala-IV.264.441. laM II.15. uvazappa A-IV.302. sayavAru-IV.356. salajja-IV.430. sayA-I. 72. salahai-IV. 89. sayho -II.124. sAlahA-II. 101. sara sarai-IV 234.-with apa, osa- salila-I. 82; IV. 395. saLiLaM rai, avasara3-I. 172. ozaladha- IV. 308. IV. 302. osAriaM, avasAriaM- salilavasaNa-IV. 197.
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ 256 INDEX OF WORDS. 10 - TI 147 DETOT - 367. saloNI-IV.420. saloNu-IV.444. saharI-I 236. sallAiu-IV. 387. aiha-IV.422, 567. aiha-IV.422, sahala-I.236 9. sahasa-II. 158, IV.352. sava-IV.358. sahassasiro-II. 198. savai-I. 33. sahA-I. 187. savalo-I. 237. sahAo-III 85. savaho-I 179, 231. sahAva-IV. 422, 23. degvA-I.187. savva-IV. 422,6. Declined. III. sahi-II 195%; IV. 332, 379, 58, 59, 60, 61. savvu-IV. 390, 398, 401, 414, 417, 366.438, savvaM-I. 177, II. 444. Declined III. 27, 29, 79. savvassa-III. 85; IV. 36, 124. sahie-IV. 358, III. 85. savvahiM-IV. 429. sahiA-I. 269. sahiaehi-I. 269. savvao-I. 373 II. 160. III. 65. savvaga-IV. 24,412. savaMgeM-IV. saha-IV.356,419. 396. savvagAo-IV.348. sA-I. 33, II. 204, III. 33, savvagio-II. 151. 86: IV 439. savvajjo-I 56; II. 83. sA-(zvan ) I. 52; III. 56. savvaJyo-IV.303. sAaTThai-IV. 187. savvaNNU-I.56%B II. 83. sAuuaya-I.5. savvatto-II. 160. sAUaya-I. 5. savvattha-III 59, 60. sANo-I. 52; III. 56. savvado-II. 160. sAdisi-IV. 368. savvAsaNa-( ? ) 17. 395. sAmao-I. 71. sasaNehI-IV.367. sAmaggai-IV. 190. sasarIro-IV. 323. sAmaccha-II 22. sasaharu-IV. 422, 8. harassa-III. sAmattha-11.22. 85. sAmannu-IV.418. sasA-III. 35. sAmayai-IV 193. sasi-IV. 382, 395, 418, 444, sAmalA-IV. 330. sasI-IV.309. sAmalI-IV. 344. lIe-III.153. sasireha-IV. 354. sAmA-I. 260; II. 78. saha sahai-I. 6. sahesai-IV. 422, sAmi-IV. 334, 430. sAmiu-IV. 23. sahevvauM-IV. 438. sahato- 409. sAmia-IV. 422, 10. 180. sAmiaho-IV. 340. sAmihuM-IV. saha-IV.339. 341. sahai-IV. 100. sahahiM-IV. 382. sAmiddhI-I. 44. sahakAro-I. 177. sAyaro-II. 182. ru-IV. 334. sahayAro-I. 177. raho-IV. 395, 419. re-III.
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ 258 miri - IV. 370, 401. mirI - II 104. far, farig-II. 198. sirimato - II 189. siriso - I. 101. siroviaNA - I. 156. sila - I. 4; IV. 337. silAyaDa - IV. 311. siliTaM - II 106 See lip silimho - II. 55, 106. silesai - IV. 190. sileso - II. 106. siloo-II. 106. sivatittha - IV. 442. siviNo- I. 16, 259, II. 10S suo-See . INDEX OF WORDS. sihikaDhaNu - IV. 438. afat-I. 184. sivie - II. 186. sivu - IV. 440. sivvai - IV. 230. suo ( suta) - III. 35, 43. sukaDa - I. 206. sukamma-IV. 264. tisira - IV. 415. 0ru - IV. 357. sukammANe, 0No - III. 56. sihai - IV. 34, 192. sihara-II. 97. sIalattaNaM - III. 10. sIbharo - I. 184. sImA - IV. 430. sImAvarasa - III. 134. sIyA - II 86. sahiro - I. 184. su-IV 367, 383, 414, 418, 422, 20. gua- See zra. suai - IV. 146. ahiM - IV. 376, 427 ( svap ). suaNu - IV. 336, 406. suaNassu - IV. 338, 385, 389, 411. ahi- IV 422, 11. itara - IV. 434. sukriu - IV. 329. sukidu - IV. 329. sukila-II. 106. sukumAlo - I. 171. sIala-IV. 415. - IV. 343. sukusuma - I. 177. *lA - IV. 343. sukRdu-IV. 329. suila--II. 106 suisatthu - IV. 399. suriyo - I. 8, 177. rsAso - I. 43; IV. 265. sIha-IV. 406. sAho - I. 29, 92, 264; II. 185. sIhu- IV. 418. sIheNa - I. 144; II. 96. sahihoIV. 418. suka - zukla ) - II. 106. sukaM - II. 11. sukka - ( zulka ) - II. 5. sukahi- IV. 427. sukkha - I1. 5. sukkhu - IV. 340. sugao - I. 177. sugadhattaNa-I 160. sughe - IV. 396, 410. sali-IV. 428. 0la - III. 81. 0LaM IV. 308. sIleNa - II. 184. sIsai-IV. 2. sIsaM - II. 92. sIsu - IV. 389. sIsi muGga- II. 11. -IV. 146 sujjo - II. 64, IV. 314. muhu - IV. 422, 6. suNao - I. 52. suNahau - IV. 443. gist-I. 160.
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ INDEX OF WORDS. 259 suNhaM-I. 118. suNhA-(sAsnA)-I. 75. suNhA [snuSA ]-I. 261. sutAra-I 177. sutta-IV. 287. suttI-II. 138. mutto-See svap. sudasaNo-II. 105. sudarisaNo-II. 105. suddha-I. 260. saddhoaNI-I. 160. sunusA-IV. 314. sudara-IV. 348 sudari-II. 196. suMdaria-I. 160; II 107. muMdara-I. 57, 160; II. 63, 93. supaligaDhido-IV. 284. supahAya-II. 204. mupurisa-IV. 367,422, 2. sA II. 184. suppai-See svapa. suppaNahA-hI-III. 32. subba-II. 79. mubhicca-IV. 334. sumaNa-I 32. sumarai-See smara. sumaraNu-IV. 426. sumiNo-I. 46. summilAe-IV. 284. sumhA-II. 74. suyyo-IV. 266. surau-IV. 332, 420. surahA-II. 34. suravahU-I 97. surahi-II. 155. surA-I. 102. saruggha-II. 113. suvaMsaha-IV. 419. muvaNNa -I. 26. suvaNNareha-IV. 330. 17 suvaNio-I. 160. muMvarahi-IV. 387. suve [ sve]-II. 114. suve [zvaH ]-II. 114. suvvai-See zru. susA-I. 261. sasANaM-II. 86. suhao-I. 113, 177, 192. suhakaro-I. 177. suhacchaDI-IV. 423. suhacchI-IV. 357. 'cchiahi-IV. 376,427. suhado-I.177. suhaM-I. 187; III. 26, 29, 30. muhama-II. 101. suhaya-IV. 419. sahayaro-I. 177. suhAsiu-IV. 391. suhiA-IV 263. suhu-IV. 370, 441. suhumaM-I. 118; II. 113. suheNa-I. 231. sU, savai-IV. 233. -with pra, pasavai--IV. 230. pasUNa-I. 166. NaM I. 181. sUDai-IV. 106. sUra-IV. 448. sUro-II. 64, 207. sUrai-IV. 106. sario-II. 107. sUriso-I. 8. sUsaire-See zuS. sUsAso-I. 157. sahavo-I. 113, 192. se-II. 188; III. 81; IV. 287. seaM-I. 32. sejjA-I. 57; II. 24. sendUraM-I. 85. senna-I 150. sepho-II. 55.
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ 260 INDEX OF WORDS. sebhAliA-I.236. seraM-II. 78. selA-I.148. sela-IV. 387. sevai-IV. 396. sevA-II.99. sevvA-II. 99. seso-I. 260. sesassa-I. 182. sasaho-IV. 401. sehai-IV. 178. seharu-IV. 446. sehAliA-I. 236. so-I. 17, 1773; II. 99, 180; III. 3, 56, 86, 148, 1643; IV 280, 322, 23, : 32, 340, 367, 370, 384, 390, 395,401, 420, 422, 4, 7, 15, 22, 429, 438, 442, soai-III. 70. soamalla-I. 107; II. 68. soi-IV. 401. 445. sohIa-See zru. saumaria-I.1. skhalU, khalia-I 4. lio-II.77. liaM-II. 89. - with pra, paskhaladi-IV. 289. stambha thaMbhijjai, Thabhi-II. 9. stu, thuNai-IV. 241. thuvvai, thuNijjai IV. 242. styA-with sam , saMkhAi-IV. 15. khAya-I. 74; IV. 15. sthA, ciThThai-I. 199, 236%; III. 79; IV. 16. ciTThAde-IV. 360. ciSThadi-IV. 208, 447. ThAsiIII. 145. ThAi-I. 199; III. 145; IV. 16, 436. ThAmo-III 155. ciThThaha-III 91. nitiIII 2026, 28,50,52, 55, 56, 122, 124. Thati-IV. 395. ThAsI, ThAhI, ThAhIa-III. 162. ThAhi-III. 175. Thiu-1V. 391, 401. Thiau-IV. 415. hiuIV 439. hia-III. 70; IV. 448. ThiaM-III. 16, 29, 30, 101, 115, 116, 118, 119, 129; IV. 374, 381. Thiaho IV. 416. ThiA-III. 120. 121. ThiAha-IV. 422, 8. Thido-IV. 404. Thia-IV. 16. ciTThiUNa, ThAUNa-IV. 16. ThavaiIV. 357. Thavio, ThAvio-I.67 -with ud, uThai-IV. 17. uThio, utthio-IV. 16. uThiau-IV. 415, 416. uThAvioIV. 16. -with upa, uvastideIV. 291. -with pra, paThio, patthiA-IV. 16. paThThavai, paTThAvaiIV. 37. paThAviai-IV. 422, 7. paThThAvio-IV. 16. -with prati, pariThiaM paidvia-I. 38. souANa -See zru. soUNa zu* soena See svapa sokkhahaM IV. 332. socA See zra. soMDIraM-II. 63. sotta-JI.98. sobhanaM-IV.309. somaggahaNu-IV. 396. somAlo-I. 171, 254. soriaM-II. 107. sollai-IV. 90, 143. sovai-See svapU. sosau-See zuSa. soha-IV. 382. sohallo-II.159.
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ INDEX OF WORDS. 261 * LD. pariThavio-chA-I. 67. via-I. 9. hatthe-IV. 366. hatyA-II. 129.-with sam , saMThavio, degThA 164; III. 130. hatyahi-IV. -I.67. 358. hatthuNNAmia0-III. 70. sphuTa, phuTTai-IV. 177, 231. phuDai- haddhI-I. 192. IV. 231. phoDaMti-IV. 422, haNa, haNai-IV. 418. hammai-IV. 5, 430. phoDeMti-IV. 350, 244. haNijjai, haNihii, hammai, / 367. phuTisa-IV. 422. 12. hammihii, haMtavvaM, taNa, hao-IV. phuTTa-IV.352. phuTTi-IV.357. 244. hayaM-I. 209; II. 104. smara, sarai, samarai-IV. 74. mumAra- -with ni, nihao-I. 180. IV. 387. suvarahi-IV. 387. haMti-IV. 406. See bhU. sumarijjai-IV. 426 -withvi, haMda-II 181. vimharai-IV. 74, 75. vimharimo haMdi II. 180, 181. II. 193. haM-I. 40; III. 105. svapa, muai-IV.146. sovai, suvai- hammai-See han . I.64. saahiM-IV. 376, 427. hammai-IV.162. soevA-IV.438 suppai-II.179. hayavihi-IV.357. sutto-II.77. -with pra, pAsatto, hayAsa-IV. 383. .so-I. 209. pasutto-I. 44. sassa-II. 195.. hara, harai-I. 155%; IV. 209,234, "239. harati-II. 204. harijai, ha-I. 67. hIrai-IV. 250. harAviA-IV. hau-(?)-IV. 357. 409. hia-I.128.-with anu hauM-IV. 338, 340. 370.375. aNuharai-IV. 259, 418. degharahiM 379, 391, 410, 411, 420, -IV.367. -withava, oharai 422, 423, 425, 439. -I. 172. avahaDaM-I. 206. haMze IV. 288. -with A, Aharai-IV. 259. haMso-II. 182 AiDa-I. 206. -with vyA, haMho-II. 217. vAharai-IV. 76, 259. vAharijai hakkai-IV. 134. -IV. 253. vAhittaM-I. 128. hakkhavai-IV. 144. vAhitto, vAhiA-II.99 -with hage-1V. 282, 299, 301, 302. upa, uvaharai-IV.259. -with haje-IV. 281,302. nisa, nIharai-IV.259. -with haNai-IV.58. pari, parihagi-IV. 259 334. haNumaMto-I. 121: II-159. 389.-with pra, paharai-IV. 84, haNumA-II. 159. 259. -with prati, paDiharai-IV. hatthaDau-IV. 445. DA-IV. 439. 259. -with vi, viharai-IV. hathi-IV.443. 259. -with sam , saMharai-I.30. hatthullA-II. 164 IV.259. hattho-II. 45,90. hatthu-IV. 422, hara-I. 183, harassa-I. 158.
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ 262 INDEX OF WORDS. harae-II. 120. -with upa Uhasi, ohasia. harakkhaMdA-II. 97. uvahAsiaM-I. 173. harakhadA-II. 97. hasiro-II. 145. haraDaI-I 99, 206. hastI-IV. 289. haraM-I. 134, 135. hAhANa-III. 129. hari-III. 38; IV. 391, 420, hA-I. 67: II. 192.. __422,6. rI-III.38. hA-hINo-I. 103. hINa-II. 104. hariado-II. 87. haNo-I. 103. -with pra, pahINahariAlo-II. 121. I. 103. -with vi, vihINo, hariNAiIV. 422, 20. vihaNo-I. 103. hariNAhivaM-III. 180. hAravai-IV.31. harisai-IV. 235. hAlio-I. 67. hariso-II 105. hAvaNe-II. 178. hare-II. 202. hAsahe-IV. 350. haro-I. 51. hAhA-II. 217. haladdA-I. 88. III. 34. hi-IV. 422, 14. haladdI-I. 88; III. 34. hiaaM-I. 128. hiayaM-I. 2693; II. hala-IV. 326 204; IV. 23. hiaya-II. 2015 halA-II. 195%; IV. 260. III. 142; IV. 439. hiauMhali-IV. 332,358. IV. 370. hiaeNa-III. 87. haliAro II. 121. hiayae- II. 164. hiai-IV. halio-I. 67. 330, 395. 420. hiae-I. haliddo-I. 254. halihA-I. 88. 199. hiao-II. 186.hiassa- haliddI-I. 88, 254. I. 269. hiA-IV. 422, 2. haluaM-II. 122. hiaDau-IV. 350, 367, 422, 5, hale-II. 195. 430. hiaDA IV. 357, 422, hallaphala-II. 174. ___12, 23,439. hallohaleNa-IV. 396. hiaM-See har. havai-See bha. hiaya-See hiaa. havai-IV. 238. hiDiMbAe-IV. 299. isa conj. III. 28, 32, 36:139- hiMDIadi-IV. 299. 145, 149, 152, 153, 154, hitapaka, ke IV. 310. 156, 157, 158; 159, 160, hittha-II 136. 166-169, 173, 175-178, hidaeNa-IV. 265. 181, 182. hasai-II. 198; hira-II. 186. III. 87%BIV. 196, 239. hasatu- hirio-II. 104. IV. 383. hasitUna-IV. 312. hirI-II. 104. hassai, hasijjai-IV. 249.hasiu- hivaiIV. 238. IV. 396. hAsiA-III. 105. hI-II. 217; IV. 282, 302.
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ INDEX OF WORDS. 263 Tha hI hI-IV. 285, 302. hunvai-IV. 242. harii-See hara. huhuru-IV.423. hIro-I. 51. huau-IV.422, 15. hIsamaNa-IV.258. hua-[ hUta ]-II. 99; III. 156. ha-II. 198.IV.390. huaM-[bhUtaM ] See bhU. hu-huNai- IV. 241. huNijjai-IV. huA-See bhU. 242. hUNo-See hA. huA--See bhU. he-II 217. huMkAraDaeM-IN. 422, 20. heTa-IV. 448. herTa-II. 141. hunja-See bhU. hutta-II. 99. ( From vhe ). heTrila-II. 163. huttaM-[kRtvas ]-II. 158. helli-IV. 379, 422, 13. huttaM [ abhimukha ]-II. 158. ___ ho-II. 217. hudavaha-IV. 264. hoi See bhU. hudAsaNo-IV. 265. hoja See bhU. huti-huto See bhU. hotaMo-IV.355,372, 373. tauhu-II. 197. ___IV. 379. 380. hulai-IV. 105,143. huvai-See bha. hohI - bhU. hosai -See bhU.
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ INDEX OF DHATVADESAS. N. B.-The Arabic figure indicates the number of the Sutra in iv; the Sanskrit root according to Hemacandra is given immediately after the Adesa. aiccha-gam 162. avayajjha-dRza 181. aI-gam 162. avaha-raca 94 akasa-gam 162. avahara-gam 162. akkha-dRz-181. avahara-naz 178. akkhoDa-kRS 188. avahAva-kRp 151. agdha-rAja 100. avaheDa-muca 91. aMguma-pUr 169. avaseha-gam 162. agghADa-pUr 169. avaseha-naz 178. agghava-pUra 169. avukka-vi+jJap 38. accha-Asa 215. aliva-arpi 39. aJca-kRS 187. allia - upa+sRpa 139. aTTa-kvath 119. allattha-ut+kSip 144. aTTa-aTa 230. allI-A+lI 54. aDDakkha-kSip 143. ahiUla-dah 208. aNaccha-kRS 187. ahipaJcaa-A+gam 163. aNha-bhuja 110. ahipaJcaa-graha 209. aNuvajja-gam 162. ahirema-pUr 169. appAha-saM+diz 180. ahilaMkha-kAkSa 192. abhiDa-saM+gam 164. ahilagha-kAMkS 192. abbhutta-pra+ dIpa 152. abbhutta-snA 14. AaDDa-vi+A pR. 81. ayaMcha-kRS 187. Aiggha-A+ghrA 13. avaakkha-dRz 181. *Aiccha-kRS 187. avaaccha-hAd 122. AuDDa-majj 101. avaAsa-dRz 181. avakkha-dRz 181. ADhappa-A+ram 254. avajjasa-gam 162. Ayajjha-ve 147. avayaccha-dRz 181. * Ayamba-vep 147. avayAsa-zliS 190. Aroa-ud+las 202.
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ 266 Arola-puJja 102. Avie a 182. Alekha - spRz 182. AluMkha-dah 208. Ah-kAMkS 192. AhoDa-taD 27. AsaMgha-saM+bhAvi 35. icch-iS 215. ukkasa-gam 162. ukkhaDa-tuD 116. ugga-ud+ghaT 33. uggaha-rac 94. ugghusa - mRj 105. uMgha - ni+drA 12. utthaMgha- ud+nam 36. utthaMgha-ud+kSip 144. utthagha - ru 133. utthAra - A + kram 160. utthala- ud+zal 174. uddAla- A + chin 125. udghumA-pUr 169. uppAla-kath 2 uppela - ud+nam 36. ubbhAva-ram 168. ubbhuttha-ud+kSip 144. umaccha-vaJc 93. INDEX OF DHATVADESAS. ummattha-abhi+A+gam 165. ullAla-ud+nam 36. ullukka-tuD 116. ullaMDa-vi+ric 26. ullara-tuD 116. uvahattha-sam+A+rac 95. uvviva- ud + vij 227. uvveDha-ud+ceST 223. ubvella-ud+veST 223. ubbela-pra+sR 77. ustikka - ud+kSip 114. ussikka--muc 91. Usala--ud+las 202. Usubha-ud+las 202. oakkha-dRz 181. oagga - vi+Apa 141. oada- A+chid 125. oggAla - romanth 43. omvAla - chad 21. ombAla - hAvi 41. orasa- ava + 85. orummA - ud+trA 11. oluDa - vi + rica 26. oha-ava+tR 85. ohama-tul 25. ohAva - A + kram 160. ohIra - nidrA 12. osukka-tij 104. ka-kRS 187. kaDha - kath 220. kattha-kath 249 kamavasa - svapa 146. kamma - 72. kamma-bhuj 110. kammava - upa+bhuj 111. karaMja-bhaJja 106. kA - kR 214. kiNa - krI 52. kilikiMca-ram 168. kIra - kR 250. "kukkara - ud+sthA 17. 9 kujjha - kudhU 217. kuNa-kR 65. kuppa - kup 230.
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ kelAya - sam+A+raca 95. koAsa-vi+kas 195. kokka - vi + A + 76. koDama - rama 168. V-fa+ 52. khaura-kSubha 154. khaDDa-mRd 126. khamma - khaJju, 244. khAsa+styai 15. khA-khAd 228. khijja - khid 224. khira-kSara 173. khuTTa--tuD 116. khuDDatuD116. khuppa-majjU, 101. khaDDa-ram 168. INDEX OF DHATVADESAS. ghatta-gavep 189. ghisa - grasa 204. gaccha-gam 215. gaDha-ghaT 112. 43-120. gamma- gam 249. gamesa-gaveS 189. gala-saM+ghaT 113. galattha-kSip 143. gA- 6. gijjha - gRdhU 217. guMja-dasa 196. gujola-ud+las 202. guMTha-ud+dhUl 29. guma-bhram 161. gumma - muh 207. gummaDa - muh 207. gulala-kR 73. gulagucha- kSip 144. gulugaMcha-ud+nam 36. gaNha - graha 209. ghatta - kSip 143. ghumma-cUrNa 117. ghula-varNa 117. ghusala-math 121. ghoTa-pA 10. ghola ghUrNa 117. - 256. ghetta-pra 210. cakamma-bhram 161. cuppa - arpi 39. caccha-takSa, 194. caDa - A+ruh 206. caSTu-mRd 126. caDDa-piS 185. caDhDha-bhuj 110. camaDha-bhuj 110. caya-zak 86. cala cal 231. cava - kath 2. cimma - ci 243.* ciMca - maNDay 115. ciMcaa - maNDayU 115. cicila - maNDay 115. ciThTha-sthA 16. ciNa-ci 241. cimma - ci 243.x civva-ci 242. cakka - bhraMza 177. calucula-spand 127. coppaDa--mrukSU, 191. chajja - rAjU 100. chaDDa-muc 91. chiMda-chid 216. chippa-spRh 257. chiva-spRha 182. chiha-spRh 182. --> 267
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ 268 INDEX OF DEATVADESAS. jhura-smR74. chaMda-A+kram 160. 'chuppa-chup 249. chuha-kSip 143. TiriTilla-bhram 161. TiviDikka-maNDayu 115. Tha-uda+sthA 17. ThA-sthA 16. Dajjha-daha 246. Dara-tras 198. Dalla-pA 10. Dimma-sas 197. jaaDa-tvar 170. jagga-jAgR80. jaccha-yam 215. 'jampa-kath 2. jambhA-ava+jRmbha 157. jamma-jan 136. java-yApi 40. jA-jana 136. jANa-jJA 7. jiNa-ji 241. jima-bhujU 110. jimma-bhuj 230. 'jivva-ji242. jIra-jU 250. jIha-lajja 103. jujja-yuj 109. jujjha-yudh 217. *juJja-yuja 109. juppa-yaj 109. jUra-khid 132. jUra-krudh 135. jUrava-vaJca 93. jema-bhuj 110. Dhakka chadU 21. DhaNDhola-gaveS 189. DhaNDhalla-bhram 161. Dhava-rabhU 155. DhaNdulla-gaveS 189. DhaMsa-vi+vRt 118. Dhikka-garja 99. DhuNdulla-bhram 161. duma-bhram 161. dus-bhram 161. jhaDa-zad 130. jhampa-bhram 161. jhara-smR74. jhara-kSar 173. jhaMkha-vi+lapa 148. jhakha-saM+tap 140. jhaMkha-upa+A+lambhaya 156. jhaMkha-nis+zvas 201. jhaMTa-bhram 161. jhA-dhyai 6. jhuNa-jugups 4. Najja-jJA 252. NaDa-gup 150. Navva-jJA 252. NiAra-kR 66. NiuDDa-majja 101. NiJcala-kSara 173. Niccara-katha 3. Nicchalla-chida 124. Nijjhara-kSi 20. NijjhoDa-chidU 124. NiTua-kSara 173. "NiThThaa-vi+gala 175. "NiThThaa-kR 67. Nima-ni+as 199.
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ INDEX OF DHATVADESAS. 269 taDa-tan 137. taDDa-tan 137. taDDava-tan 137. tamADa-bhrama 30. talaaNa-bhram 161. tara-zakU 66. tAliaNTa-bhram 30. tIra-tR 250. tIra-zakU 86. tu:-tuD 116. "tuTTa-tuTa 230. tura-tvara 172. tuvara-tvara 170. tUra-tvara 171. teava-pra+dIpa 152. toDa-tuD 116. Nimmaha-gam 162. NiraNAsa-naz 178. NiriNajja-piSa 185. Niriggha-ni+lI 55. NiriNAsa-piS 185. NiriNAsa-gam 162. Nilsa-udR+lasa 202. NilIya-ni+lI 55. Niluka-ni+lI 55. Nilukka-tuD 116. MNiDhuMcha-muca 91. pillUra-chid 124. Nivaha-naz 178. Nivaha-gam 162. Nivaha-piS 185. Nivvala-muc 92. NivvaDa-bhU 62. Nivvara-chidU 124. NivvA-vi+zram 159. NivbAla-kR 69. Nihuva-kam 44. NihoDa-ni+pat 22. NihoDa-ni+vR22. NisuDha-nam 158. NI-pAm 162. NINa-gam 162. NIrava-AkSipU 145. pariva-bubhukS 5. NIlukka-gam 162. NIluMcha-kR 71. NIhara-A+kanda 131. NIhara-nira+sR79. NIsara-ram 168. Numa-nI+as 199. guma-chudU 21. Nuvva-pra+kAza 45. golla-kSip 143. thakka-sthA 16. thakka-phakka 87. thippa-vi+gal 175. thippa-tRpa 138. thuNa-stu 14-211 thuvva-stu 242. dakkhava-dRz 32. dajjha-dah 246. daThTha-dRza213. daha-dhA 9. dasa-dRz 32. dAva-dRz 32. duguccha-jugupsa 4. dugucha-jugups 4. dubba-duh 245. duma-dhavala 24. duhAva-chid 124. dUma-dU 23. dekkha-dRz 181. taccha-takSu 194. dhaMsADa-muc 91.
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ 270 dhA-dhAv 228. dhADa - nir+sR 79. - 241. thumA - ud+dhmA 8. yuva-va 59. vva- 242. nazcca-nRt 225. naTa-naT 230. nava-nam 226. naksa -nazU 230. nAsava - naz 21. 31 - 181. niaccha-dRz 181. nimmava - nir+ mA 19. nimmANa- nira + mA 19. nirappa-sthA 16. niruvAra - graha 209. nIraMja-bhaJj 106. nIla--nir+sR 79. nUma-chad 21. paula - pac 90. pakkhoDa-zada 130. pakkhoDa - vi + koza, 42. 'paccaDa-kSara 173. 'paJcaDDa-gam 162. INDEX OF DHATVADESAS. pahuha-kSubh 154. paNAma- arpi 39. padaa-gam 162. pannAGa--mRd 126. pamhusa - vi+smR 75. pamhuha-smR 74. paMga-graha 200. pacAra - upa+A+lambhay 156. pacchanda - gam 162. pajja -pada 224. pajjara-kadhU 2. pajjhara -kSara 173. paTTa - pA 10. paThava-pra+sthApayU 37. paDa-pat 219. paDiagga-anu + vraj 107. paDasA-naz 178. paDasA-zam 167. 'pIDasAma - zam 167. payara - smR 74. payala - kR 70. payalla-pra+sR 77. para-tram 161. pariakka--gam 162. pariala-gam 162. parianta-zliS 190. pariAla - veST 51. parivADa - ghaT 50. parihaTTa - mRd 126. parI-bhram 161. parI-kSip 143. palAva - nazU 31. palaTTa-pari+as 200. palhRttha-pari+as 200. palhattha - vi+ric 26. palloTa-pari+as 200: palloTa - prati + A + gam 166. pavvAya-mlai 18. pavvAla - plAvay 41. pavvAlA-chad 21. pavirajja - bhajjU 106. pahala - ghUrNa 117. pAra - zak 86. pAsa-dRz 181. pijja -pA 10. pisuNa-kath 2. puccha-pracch 97. puMcha--mRj 105. puNa-pU 241. pulaa-dRz 181.
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ INDEX OF DEATVADESAS. 271 pulaAa-u+lasa 202. pulloa-dRz 181. puvva-pU 242. pusa-mRj 105. puMsa-mRj 105. poka-vi+A+ha 76. peccha-dRz 181. peNDava-pra+sthApay 37. pella-kSipa 143. phasa-spRz 182. pharisa-spRz 182. phasa-vi+sa+vad 129. phAsa-spRza 162. phiTTa-bhraMza 177. phiDa-bhraMza 177. phuTa-bhraMz - 177. phuTa-sphuTa 231. phuDa-sphuTa 231. phuDa-bhraz 177. phuma-bhram 161. phusa-bhram 161. phusa-mRj 105. bhinna-bhid 216. bhisa-bhAs 203. "bhukka-bhaS 186. bhuja-bhuj 110. bhuta-bhujja 212. bhuma-bhram 161. bhulla-bhraz 177. magga-mArga 230. macca-mad 225. majja-nira+sad 123. maDDa-mRd 126. maDha-mRd 126. mala-mRda 126. maha-kAz 192. mahamaha-pra+mR 78. milla- mali 232. mujjha-muha 217. muNa-jJA 7. "muta-muc 212. mura-ghaTa-214. mumumara-bhaja 106. mUra-bhaJja 106. moTTAya-ram 168. melava-mizra 28. mella-muc 91. mhusa-pra+mRj 184. mhusa-pra+muS 184. bajjha-bandha 247. bIha-bhI 53. bukka-garja 98. bujjha-budh 217. Vboja-tras 198. boja-bIja 5. bolla-kath 2. bhaNNa-bhaN 249. bhamaDa-bhram 161. bhamADa-bhram 161. bhammaDa-bhram 161. bhara-smR 74. bhala-smR 74. bhA-bhI 53. "rampa-takS 194. 'rampha-takS 194. rambha-mA+ram 155. rambha-gam 162. raMkhola-dol 48. rAbha-raJja 49. ria-pra+viz 183. rIDa-maND 115. rIra-rAj 100 rujjha-rudha 218.
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ 272 INDEX OF DAATVADESAS. ruJja-ru 57. ruNTa-5 57. rundha-rudh 218. rubha-rudh 245. ruvva-rud 226. rota-rud 212. roJca-piS 185. rosANa-maja 105. reava muc 91. reha-rAja 100. lagga-laga 230. laDha smR74. labbha-lam 249. lhasa-sas 197. likka-nI+lI 55. lhika-nI+lI 55. lippa-lip 149. libma-liha 245. lisa-svam 146. lukka-lI 55. luka-tuD 116. luMcha-maja 105. luNa-lU 241. luvva-lU 242. luha-mRj 105. lUra-chid 124. "loha-luTa 230. lAha-svap 146. vamAla-puJja 102 Vvampha-kAkSa 192. 'vampha-vala 176. varahADa-nI+sU 79. vala-nImpad 128. vala-graha 209. vala-A+ropay 47. valagga-A+ruG 206. vasuA-ud+vA 11. vA-mlai ke 18 vAvampha-kR 68. vAsa-ava+kAz 179. vAha-ava+gAh 205. vAhippa-vI+A+ha 253. via-ba 129. viuDa-nA 31. vikka-vi+kI 52. vicchola-kampay 46. viDaviDa-rac 94. viDhappa-arja 251. viDhava-arja 208. vippagAla-naz 31. vimhara-vi+yU 75., vira-bhaJja 106. vira-gura 150. virala-san 137.tana viramAla-prati+IkS 193. virA-vi+lI 56. virola-manth 121. vilumpa-kAMkSa 192. viloha-vi+sas+vath 129vada visaTTa dala 1767 visUra-khid 132. vihIra-prati+IkS 193. 3. vihoDha-taD 27. vaggola - romanya 43. vacca-kAkSa 192. vacca-vaja 225. vajja-tras 198. 'vaja-dRz 181. vajjara-kath 2. vaDavaDa-vi+lap 148. vaDha-vRdha 220. vabbha-vaha 245. nahora-vi+ 5. vIsAla-mitha 28. 'vuDDa-majja 101. bubbha-vaha 245.
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ veaDa - khac 89. ceTa-veST 221. vemaya-bhaJja 106. velava- upa + A + lambhU 156 velava-vaJca 93. cala-rama 168. vehavaJca 93. coka - vi+jJapaya 38. voja - vIj 5. navac 211. cola-gam 162. vosaTTa-vi+kas 195. cosira - ava + sRjU 229. sakka- zak 230. saDa - sad 219. sanduma-pra+dIp 152. sandANa-kR 67. saMdhuka - pra+dIpa 152. sannAma - A + 83. sannuma - chaDU 21. samANa-sam +Ap 142. rAmAga-bhuj 110. -samAra--sam+A+rac 95. saMkhuDDa-ram 168. saMgha - kath 2. saMbhAva-lum 153. saMvela - sa+veST 222. 88. sulaha-lAghU savvava-dazU 181 saha-rAj 100. INDEX OF DHATVADESAS. sAaDa--kRS 157. sAmagga - zliS 190. sAmaya-prati+IkS 193. sAra-pra+hR 84. sArava-sam+A+rac 95. sAha-kath 2. sAhadR-sam+vR 82. sAhara - sam + vR 82. sijja - svid 224. sijjha - sidhU 217. siJca-sic 96. sippa - sneha + sica 255. - sabhya - sidhU 217. sivva-sIvyU 230. siMha - pRr3ha 34. siMha-kAMM 192. sIsa - katha 2. suNa- 241. sumara - smR 74. 'suvva- 243. sUDa-bhaJj 106. sUra-bhaJja 106. seha-naz 178. sola-pac 90. sola-kSip 143. hakka- nI+si hakkhua- ud+kSipU 144. hRNa-. 58. khuTTa hamma - hanU 244. hara-prahU 209. hava-bhU 60. hassa - has 249. hArava -naz 31. hIra - hR 250. hu-bhU 61. hu hu 241. huppa-bhU 63. hula-mRj 105. hula-kSi 143. huva-bhU 60. huvahu 242. hU- 64. - 60. 273
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ Notes VIII. i. I. The word step in this has two meanings; it means * after ' or ' now,' 1. e. after giving a complete treatment of Sanskrit grammar; it also indicates the opening of a new topic, viz, Prakrit. Hemacandra's system of grammar consists of eight chapters, the first seven deal with Sanskrit grammar and the last chapter with six dialects of Prakrit, viz., ATEITIE", TITETTI, Flora, izrai, aisa tai and STAT. The word Prakrit is derived from sea which, according to the auther, means Sanskrit. Hennracai a.... Hemacandra classifies Prakrit word into 75T, 7h and Safi. He would not speak of acaa as he has already treated of them in the preceding chapters. He does not speak of gari words here, but discusses only tadbhava words of both types, siddha and sAdhyaA1a. Prakrit does not use 75, , 2, , 34, 3, 27, 37, 9, fahri, 197, consonant without vowel, dual and Dative plural. 2. grecs means ' generally', there being many execptions to every rule in Prakrit. 3. The Prakrit of the wigs is called to which also generally follows these rules. By 3 Hemacandra understands ardhamAgadhI. 4. vRtti means samAsa or compound where as short vowel takes the place of a long vowel and vice versa. areas, sk. aflhfa, water-like sense, and a gia: @ HFFSETS3 ISHT SEAT, sk. Faaraitalealaati harSF. 5. Giast, sk. Antia; Qafla, sk. saqarah. 6. asvavarNa is dissimilar vowel. na verivagge vi avayAso, the whole verse from unknown source stands thus:-HITTTTTIINA paiNNamasiNo tuhAdhirUDhasya / manne saMkAvihure na verivagge vi avayAso // sk. bhIta
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ NOTES-VIII. i. 7-30. paritrANamayI pratijJA aseH tavAdhirUDhasya / manye zaGkAvithure na vairivarge'pyavakAzaH. daNuindaruhira, sk. danujendrarudhiraliptaH zobhate upendro nakhaprabhAvallyaruNaH / sandhyAvadhUpagUDho navavAridhara iva vidyutpratibhinnaH. These verses illustrate the rule that i or u followed by a dissimilar vowel do not form a sadhi, gUDhoara, sk. gUDhodaratAmarasAnusAriNI bhramarapaGktiriva.. 7. c and si followed by vowels do not form afh.263113.etc. sk. vadhvA nakhollekhane AbadhnatyA kaJcukamaGge / makaradhvajazaradhoraNidhArAchedA iva dRzyante / The next verse is an illustration for o followed by a vowel, Alakkhimo eNhi. uvamAsu a etc., sk. upamAsu ca paryAptabhadantAvabhAsamuruyugam / tadeva mRditabisadaNDavirasamAlakSayAmaha idAnIm. acchari# is Azcaryam. The next verse shows that other vowels may form a tira, e.g., attha + AloaNa = atthAloaNa. The sk. rendering of the verse is arthAlocanataralA itarakavInAM bhramanti vuddhayaH / arthA eva nirArambha yanti hRdayaM kavIndrANAm. 8. udvRttasvara is here defind as a vowel which is left when its consonant is dropped. Such a vowel does not form are with the preceding one, e. g., gandhauDi = gandhakuTIm. The verse is not quite clear in its meaning. sAlAhaNa is zAtavAhana; cakkAo IS cakravAkaH where the udvRtta vowel does form sadhi. 11. samAse tu etc., in a compound word the ending consonant of the first member may or may not be regarded as final. Thus, from sadbhikSu we may have sabhikkhu by dropping d or sajjaNo, by retaining it. 24. AleDua 15 AzleSTum with a termination by svArthe kazca vA, VIII ii. 164. 27. ktvA becomes UNa as in kAUNa when an anusvAra as an Agama is possible, but when it becomes ia as in karia, there is no place for 375Fate as there is no o. or as declensional termination is possible in the Instrumental sing, Gen. plu., and y in Loc. plu. 30. pratyAsatti is sAMnidhya or sAmIpya. Thus, e. g. anusvAra followed by a letter from of would be changed into z; and so forth.
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ NOTES-VIII. i. 31-66. 31-36. These six Sutras give genders of certain words in Prakrit. Normally the gender of a word in Prakrit is determined by the gender of its corresponding word in Sanskrit. Daviations from this alone are to be mentioned here. arco in sk. is both mas. and fem., but by this rule it is always mas. in Prakrit. 32. Herh etc., Neuter words ending in and a become mas. in Prakrit; e. g. E from and jammo from janman. 33. ajja vi sA savai te acchI = adyApi sA zapati te akSiNI, where acchI is Mas. Nom. Plu. naccAviyAi teNamha acchIhiM = nartitAni tenAsmAkamakSANi, where acchIi has kept its orginal gender. FET.... d aca fhgh it appears that according to that the words aa and are mas. even in sk. and so they need not be included in the galleriu. 34. fagare Tu H a = laha: Ju: mRgyante. 35. imeti tantreNa etc., the termination iman stands for tva of the abstract noun as also for a possessive termination. 36 bAhAe jeNa dhario ekAe = bAhunA yena dhRta ekena. 37. Arbaar is the grammar ( T ) of the sk. language. ct is really sit; the #17 indicates that the vowel preceding this sii is to be dropped. 43. When one member of the conjunct is dropped the preceding short vowel is to be lengthened to keep the quantity of the word. Thus qzasa first becomes qehs, and when 7 is dropped the preceding 37 is lengthened. Similarly 349 = 699 = Tha. See also VIII. 11. 89 and 92. The conjuncts in question enumerated here are 74, , 1, 4, FRI, 67, , 67, 69, FT, ET, F and F. 44-66. These Sutras describe the several changes that 37, first or second in the word undergoes. Thus er is changed to 31 as in Hihet; to gas in talqot or feft, to 375 as in aaia; to I as in hIra for hara; to u as in jhuNi for dhvani; to e as in sejjA for zayyA; to o as in pomma for padma; it is dropped in words 3701q and styy
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ NOTES-VIII. 1. 67-91. 67-83. These Sutras describe the several changes that 37T in Sanskrit words undergoes. 67. garoff and granti do not come under this rule but are to be traced to care and start both of which exist in Sanskrit. cagrat qarTuhaa TAT:. 68. ga is one of the car terminations which requires the gre of the first 37, this 341 after the die becomes under the present rule 37 in Prakrit. 70. The rule should have rather been: A long vowel followed by 315691T is shortened; which is one of the fundamental rules in Prakrit. If however the part is dropped by VIII. 1. 29, the long vowel will naturally remain intact. 77. 174f has several meanings; when it means motherin law it is changed to 3455. Similarly 3tasi in 83 below. 84. This is one of the fundamental rules in Prakrit: A long vowel followed by a conjunct consonant is shortened. falsequat is CEFF7797. gta , if one of the conjuncts is dropped or if there be no conjunct at all the vowel would remain as it is. 3711 standt for 3*137 where 3ft cannot be shortened. In fat and 599 which stand for fat and get the conjunct is dropped and hence the original long vowel remains in fat while in 5579 the short vowel is lengthened. 85-98. Changes of s. 85. In Prakrit g as well as 37 are pronounced long as well as short. 5 and 3 thus become g and zit, the quantity of the word however is not changed when they are followed by conjuncts. Compare 116 bellow. 88. According to this rule qera is changed into qe; how is then grei for grear to be explained ? Hemacandra proposes that cu may in sk., be a synonym of qfare from which Gry Acc. may be had. 91. gra is changed to <37 if the word occurs at the beginning of a sentence.
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ NOTES-VIII. 1. 93-145. 5 93. This rule appears to us superfluous when we remember that nissarai and nissAsa can become nIsarai and nIsAsa after dropping a member of the conjunct. 94. duAI 1s dvijAti in sk. 97. duhA vi so suravahasattho in sk. Is dvivApi sa suravadhUsArtha'. 99-106. These rules describe the changes of I. 104. Compare 11. 72 belor. 107-117. These rules describe the changes of 3. 114. Usuo Is ucchuka: in sk. which is explained as udgatAH zukAH yasmAt. 115. Compare i. 93 abore. 116. Compare 1. 85 abore. 118-125. These rules describe the changes of U. 126-144. These rules describe the changes of R. 129. anuttarapade, Then not as a second member of a compound. Thus, re can have piTThI and paTTI; piTTiparivia when pRSTha is the first member of a compound; but mahivaDha, mahIpRSTham when pRSTha second member of a compound. 133. vena saha, 1. e. the whole syllable a becomes u. 134. gauNAntyasya 1. e. of the ending R of aa rord which is subordinate (i.e. first member in a negau) in a compound, e.g., mAtRmaNDala becomes mAumaNDala and so forth. mAusiA and piusiA stand respectively for mAtRSvasA and pitR vasA. See belor ii. 142. piuvai is pitRpati, 1.e. god of death. 142. The three kRdanta terminations, vip , Tak and sak added to ay after a pronoun or # respectively form indefinite pronouns ending in dRz , dRza and dRkSa; e.g., IdRz, IdRza and IdRkSa. The R of dRza in such forms becomes ri. 144. dariasIheNa i.e. dRtasiMhena. - 145. This rule describes the change of la. kilittakusumovayAresu, i.e. kuptakupumopacAreSu. dhArAkilinnavatta AsurahikasAyakesaraddhantaM / pariNamai bandhaNucciyaparijaraDhaM jUhiAkusumaM // The sk. of this verse is dhArAklinnapatraM AsurabhikaSAyakesara vAntam / pariNamati bandhanocitaparijaraTha yUthikAkusumam /
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ NOTES-VIII. i. 146-177. 146-147. These rules speak of the changes of g. facasiviNoA IS vikaTacapeTAvinodA. mahamahia 15 prasRta; see iv. 78 below. 148-155. These rules describe the changes of . 155. dhIra harai visAo, 1.2. dhairya harati viSAdaH . 6 156-158. These rules describe the changes of art. 156. in words etc. is optionally changed to, and ka and ta occurring in words prakoSTha and Atodya are then changed to va. Thus prakoSTha becomes pavag and Atodya becomes Avajja. 159-164. These rules speak of the changes of . 165-175. This group of rules describes miscellaneous changes that take place in sk. words when they are turned into Prakrit. Thus in the first vowel i.e. a, together with the whole of the following syllable (consonant and vowel) is changed to g, and it is in this way that we get terasa . In the same manner sthavira becomes thera and so forth. 166. vicakila according to this rule becomes veila, but the form biaila is also found; eg . muddhaviaillapasUNapuJjA ( karpUramaJjarI, I.19) i. e. mugdhavica kilaprasUnapuJjA: * 170. The word gay is unknown to sk. language. fi explains it as adhama: jalajanturvA . 173. UjjhAo, as the Adeza mentioned has U it cannot be shortened even when it is followed by a conjunct. 176-271. These rules describe changes that consonants undergo in Prakrit. 176. This is an and each of the three words (consonant) after a vowel, age, of a non-conjunct, and : non-initial, are to be borrowed in interpreting each subsequent Sutra. 177. The eight non-conjunct, non-initial consonants, ,, etc. occurring after a vowel, are generally dropped. This is one of the fundamental rules of Prakrit phonetics with farreaching consequences. etc., in a compound the first syllable of the second word may be regarded, at will and
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ NOTES-VIII. i. 180-187. according to instances found in literature, as initial or noninitial. Thus, , et etc., may or may not be dropped in the first syllable of the second member of a compound word; e.g., suhakara or suhayara from sk. zubhakara or sukhakara; or suhada suhaa from sk. Jeg. in Jain Prakrit and Ardha-Magadhi is often changed to a; e. g. 9a, 1TT, TTTTT, TTT etc., Hemacandra, however, tries to explain the change of # to - by iv. 447. 180. When 7, 77, 7, e etc, are dropped the remaining stauf i.e. 37 or 31, if preceded by 37 or 341, is pronounced like a lightly articulate (laghuprayatnatara) ya. Thus nagara becomes nayara; kAcamaNi becomes kAyamaNi; pAtAla becomes pAyAla and dayAlu, after first dropping its natural y , becomes dayAlU with a laghuprayatnatarayakArazruti. This yazruti is possible only after avarNa according to Flemacandra. Thus TFT according to him would be TBTFT and not see. The Jain manuscripts however have this Jata in instances like atzea and also after , , s; and in some cases even after 3. The rule as given by A1064 seems to be better: 371CT Sticni quit grocent #19 i sta 970fema, i.e. non initial 37 and should be pronounced like . He adds further: prAyograhaNatazcAtra kaizcitprAkRtakovidaH / yatra nazyati saubhAgyaM tatra lopo na Hitat ll HAHSET II 2. 181-186. These rules describe changes of in sk words. 181. gah has two meanings; a dwarf and a kind of flower. shout becomes go when it does not mean a flower. 183. leta when it means a hunter and also a kind of melical herb ( Marathi cirAIta or kADhekirAIta) changes its n to 9. If the arta be a hunter in disguise is not changed to 7. Thus we have THT ETT GOTT, we salute god a disguised as a hunter ( to fight with Stefa). 187. This is one of the fundamental rules of Prakrit. The five hard and soft aspirates, kha, gha, tha, dha and bha are regarded as conjuncts of ka, ga, ta, da and ba with the aspirate ha.
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ NOTES-VIII. i. 188-209. These letters retain only the aspirate a while # portion etc., is dropped. 14 a, for explanation see under 1. 177 above. 188. The change of 27 to a in the should have been mentioned after i. 208. Here the sutra seems to be out of place. 189. The change of a to which is an exception to the general rule 1. 187 is instanced in eo which becomes #95. Of course e in this word could not be changed to as it comes after an anusvAra. 190-192. These rules describe the changes of 37. 192.
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9 NOTES-VIII. i. 211-231. 211. sAlAhaNa, after dropping va and having saMdhi by i. 8. sAlAhaNI bhAsA, 1. e. Prakrit dialect peculiar to sAtavAhana, dialect of gAthAsaptazatI. 213 pIta changes its ta to va when & svArthe la termination is added. 215-216. These rules speak of the changes of tha, which form an exception to the fundamental rule i. 187. 217-225. These rules speak of the changes of when it is not dropped by 1. 177. 217. changes its to when it means fear'; but da when it means ISat as in daradalia it remams unchanged. 220. kadalI meaning a flag on the head of an elephant ( hastipatAkA ) changes its da to ra. 226-227. These rules speak of the changes of when by i. 187 it is not changed to . 228-230. These rules speak of the changes of . 228. Non-initial is invariably changed to according to this rule, which is one of the fundamental rules in Prakrit. mANai stands for sk mAnayati. In the ArSa prAkRta, i. e. Ardhamagadhi even non-initial a is optionally changed to . 229. The initial a in Prakrit is optionally changed to T. The practice of the later Jains is to prefer initial and to put or non-initial, is not however, uniform. The Eastern school of grammarians advocates the change of a to indiscriminately, whether is initial or non-initial. 231-235. These rules describe changes of q in Sanskrit pa words. 231. q is usually changed to a according to this rule. See also i. 177 and 179. prAya ityeva etc. kai stands for kapi. Here q is not changed to a by this rule, as in that case there would be a confusion of sense in kapi and kavi. etena pakArasya etc. See note on i. 180.
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 NOTES-VIII. i. 236-254. 236. By this rule 4 is changed to # or to z. See note on i. 187. 237-239. These rules speak of the changes of 2. 237. The change of a to a is natural and normal in Prakrit. 238. afifufaceria etc., fatetat ( f ) changes its a to 7. But fete ( n ) does not. 240.27 in 2H is changed to a against i. 187. 241-244. These rules describe the changes of #. 245-250. These rules speak of the changes of 7. 245. The initial is changed to 4, even in words beginning with ya preceded by a preposition, e.g. saMjamo for saMyamaH, TTT for FTT:. 371 etc, in Amg, initial 7 is dropped, especially in the word yathA; thus yathAkhyAtaM becomes ahakkhAya. 246. 27afat means in its full natural sense of a pronoun in the second person, and so we cannot have to sae chanlg ed to a by this rule, in the expression OSHEEHEEFCUTA which means the topic of the declension of words of yuSmad and asmad. 248. Bisite and cle are the terminations of the potential terminations of the potential passive participle as also ya. This ya is here called kRdya 1.e. kRdanta a, and is to be distinguished from another t. 249. 972t changes its a to when it does not mean complexion ( 377014771 ); thus the shade of the tree would be TEJFT ZIET. But the complexion or the expression on the face would be her. 250. gre is a termination in which 3 siginifies that the preceding vowel is to be dropped. So in other terminations which contain . 251-254. These rules speak of the changes of T. 252. In the word qapiot, is substituted by , so the word becomes 467217. 254 aro meaning foot is changed to aan, ( 91972anda ) but in other senses it does not change its ra to la. bhramare sasaMni
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ NOTES-VIII. i. 255-271. 11 yoge eva, in bhramara ra is changed to la only when ma is changed to sa by i. 244. 255-257. These rules speak of the changes of . 255. The word changes its to by this rule, which then becomes . See 1. 124. How are we to explain then thUlabhaddo ? hemacaMdra proposes that in thUlabhadda the first member is not but with the change of to by i. 254. 257. for stands for e. See also 11. 123 below. 258-259. These rules speak of the changes of a. 258. In, is changed to . In the natural order of alphabet we expect a here instead of . This could be explained by the fact that and are often confounded. va 260. This is one of the fundamental rules of Prakrit. Thus there is only one sibilant and it is in Prakrit. 269. kArAkrAntaH haH is a conjunct of Na as first member and as second member. 264. anusvAra is regarded in this grammar as a consonant and so the mention of rare comes after all letters of alphabet. Thus f becomes fa by this rule. 267-271. These rules speak of the dropping of a whole syllable. 269. mahaNNavasamA sahiA is mahArNavasamAH sahRdayA: . jAlA te, the whole verse is: tAlA jAyanti guNA jAlA te sahiaei gheppanti / ravikiraNAnuggahiAI honti kamalAi kamalAI // Sk. tatra jAyante guNAH yatra te sahRdayaiH gRhyate / ravikiraNAnugRhItAni bhavanti kamalAni kamalAni // nisamaNuppi ahiassa stands for nizamanArpitahRdayasya. Synopsis of the contents of the First Pada. 1-4. General and introductory. 5-10. Rules of f. 11-25. Rules about words ending in consonants.
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 NOTES-VIII. ii. 4-1. 26-30. Rules about area. 31-36. Rules about the gender of word.. 37. About faf. 38-43. Miscellaneous. 44-175.Vowel changes. 177-271. Consonant changes. VII. 11. This q treats of the changes that conjunct consonants undergo in Prakrit. The fundamental rules above the changes of conjuncts are: (a) Conjuncts with dissimilar members, e.g. 9, a,, etc., undergo a process of assimilaka tion, i.e. one of the members assimilates the other. The grammarian however says that once member of the conjunct is dropped and the other is then doubled (11. 89). (b) If the second or the fourth letter of a af is doubled, e.g., or a, the conjunct would not be or a but a or a, 1.e., the second letter is substituted by the first and the fourth by the third letter, of the same f. (11. 90 ). (c) The quantity of the word is maintained as before either by lengthening the preceding vowel if a member of the conjunct is dropped or by shortening a long vowel in case the conjunct is kept intact. 1-88. These rules give various substitutes for conjunct The rules are arranged not according to conjunct but according to the substitute, etc. Whenever a conjunct is substituted by a letter, it is doubled according to the fundamental rules, viz., ii. 89 and ii. 90. 1. This is an af and runs up to ii. 115. 4. and in a substantive are changed to, but in adjectives by .
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ NOTES-VIII. u: 7-78. 13 7. sthANu meaning a post or pillar is changed to khANu but when it means god faia it is changed to 419. 8-9. FIFH meaning piller is changed to compare Marathi ara ) but meaning stupifaction or want of motion ( 37E9F7 ) it becomes qFH or UFH. 15. #1 Ta etc., sk. Far Asi guait fait gaaT 377777gAmi / tyaktvA tamaH kRtvA zAntyA prAptaH ziva paramam ( kumArapAlacarita ). 24 #tara, see 11. 107. #5517 stands for waiat. 25. abhimanyu becomes ahimaJjU and ahimajjU, but manyu becomes FT. 30. rAyavadhyaM stands for rAjavArtika, a commentary on the tattvArthAvigamasUtra. 43. a changes its conjunct to our; 34 in 7 is changed to by i. 46. 61. The conjunct A becomes FH. TACITITATE:,-see ii. 78. 68.975 comes from sk. quem by dropping of a by ii. 78 and doubling of s. 71. katha kahAvaNo, the sk. word is kArSApaNa which changes its conjunct to a; thus the normal form would be FIETCUTT and not kahAvaNo. Hemacandra explains kahAvaNo as shortening its first vowel by 1. 84 and then changing the conjunct into T, or from Fint. This word however is unknown in sk. 75. Tagad a etc., see ii. 110. 77-79. These three rules are fundamental rules in the treatment of conjunct consonants as also 11. 89-93. 77. , 7 etc., as first members of conjuncts are dropped fearf followed by or a and q or 4 is respectively called jihvAmUlIya and upadhmAnIya and Written as ka aus in du kha and y as in 316TUTTET. 78. #, and I as second members of conjuncts are dropped.
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 NOTES-VIII. ii. 79-125. 79. Excepting the conjunct in a, a, a (and a) and <, whether first or second members of conjuncts are dropped. asgai etc., in conjunct like, the dropping of by ii. 77 and of a by ii. 79 is allowed, in such cases one or the other, according to instances found, is to be dropped. 80. hradazadvasya etc., for sthitiparivRtti ( metathesis) see below ii. 116-124. vodraha m. and vodrahI f. are dezI words meaning a young man and woman. sikkhantu vodrahIo, sk. zikSantA taruNyaH, vohamma patitA, sk. taruNahUde patitA. 89-93. These are fundamental rules about the treatment of conjunct and their importance has already been emphasised in the introductory note to this . 92. lAkSaNika dIrgha or anusvAra is that which comes in on account of a grammatical rule, eg. nIsAsa from nizvAsa and taMsa from tryazra. alAkSaNika is natural or original. 93. rephaH zeSo nAsti, because of ii. 79. 100-115. This group of rules treats of a philological change called for for anaptixis. The general principle underlying anaptixis in Prakrit is that whenever a member of the conjunct contains a nasal or a semivowel, these two members are separated by an insertion of a vowal, p, or and in one instance by . 116-124. This group of rules treats of the philological .change called vyatyaya or sthitiparivRtti or metathesis. The list of words undergoing this change is not complete as words like upAnahU, dhRti, dIrgha etc., are not even mentioned. For dIrgha on the contrary see i. 171. 118. acalapura becomes alacapura, modern Ellichpur. 125-144. This group of rules treats of miscellaneous words which, according to Hemacandra, are substituted by others. Many of so-called as can be explained under some
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ NOTES-VIII. ii. 129-217. 15 recognised principle of philology, while others are altogether new words, probably aset, 129. TOTEE when subordinate in a compound. 130.5cef for asi by the philological principle called prothesis. 142. ATSLETT, compare Marathi Atari. 145-173. This group of rules speaks of the aiga terminations of Sanskrit grammar. 158. kathaM priyAbhimukha piyahuttaM here hutta is not a substitute for the termination kRtvas , but for the word abhimukha. 164. This termination # is added in Prakrit to any form, even an infinitive like a s which becomes BTTSETSI. naft: #: compare quotia. V. 4. 29. 174. The word viror etc., are mentioned as substitutes for T etc., without mentioning their gala,379 and other changes. Some of the words mentioned under this sutra may be traced to Sanskrit words but there are others which in reality are cari or sy words. 175-218. This group of sutras give the list of indeclinables ( 347 ) with their senses. The instances given are mostly from the attaRent. 211. 337 Tags etc; Sk. 957 fastelaagrat lamaica Tiga 997771 farfesh(Alligataisat teyitista i Hala. V. 4. 217. STFRITET i.e. efft (Marathi Be), ff (1.e. T) and a which are vocative particles. Synopsis of the second Pada. 1-76. Rules about conjuncts in specified words according to the order of the letters of stieers. 77-88. General rules about the dropping of one member or other of conjuncts with exceptions. 89-99. Rules about the doubling of the certain letters.
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 NOTES-VIII. iii. 1-2. 100-115. Instances of ETHIEh or lost or anaptixis. 116-124. Instances of 09777 or Theatrezig or metathesis. 125-144. Various substitutes for sk words or stqas. 145-173. Various terminations in Prakrit. 174. Unspecified substitutes. 175-218. Indeclinables or 33775. VIII 11 si am I aice is a word that is repeated, e. g. The when the word 5# is repeated. The rule means that whenever a word is so repeated, the Nom termination of the first word becomes 7 or in other words A is inserted between the two if the word has an initial vowel, e. g. 1 345AT etc. - 2-15. These sutras describe the declension of masculine words ending in 37. To facilitate the understanding of rules I give below the technical names of declensional terminations. Sing. Plural Nom. Voc TF ( 347 ) Acc. RTE ( 347 ) Inst. EI ( 311 ) bhis Dative. bhyas Abl. STE ( 37 ) Genitive (377) Am Locative is (3) These terminations undergo changes according to the ending and gender of words; it would not serve any useful purpose in explaining in these sutras the technicalities of grammar which would be understood only by a specialist. I am therefore giving only the results in an intelligible form to the beginner. bhyas 61
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ NOTES-VIII. iii. 8-26. 17 17 Gen. Masculine words ending in a. vaccha, Sk. vRkSa. Case Sing. Plural Nom. vaccho vacchA Acc. vacchaM vacche-vacchA Inst. vacchaNa-vaccheNaM vacchehi, vacchehi, vacchehi Abl. vacchA, vacchatto, vacchAo, vacchattA, vacchAbho, vacchAu, vacchAu, vacchAdi, vacchA- vacchehi, vacchAhito, vacchehito, vacchAhito, vacchAguto saMto, vacchesuMto. vacchassa vacchANa-NaM. Loc. vacche, vacchammi vacchesu, vacchemuM. Voc. vaccha, vacchA, vaccho vacchA . In Sutras 8 and 9 there are two terminations et and which in the principal Prakrit become o and 3; in zaurasenI they retain their dakAra. 16-24. These Sutras give the declension of masculine words ending in 5 and 3. giri tara 'Nom. girI girI, girao, girau, tarU tarU, taravo, taragiriNo o, tarau, taruNo. Acc. giri girI giriNo taru tarU, taruNo. Inst. giriNA girIhi-hiM-hi. taruNA tarUhi-hi-hi. Abl. giriNo,giritto, giritto, girIo, girIu, taruNo, tarutto, tarutto, tarUo, girIo,girIu, girIhito-muMto tarubho, taruu, tarUu, taruhitogirIhito tarUhito suto. Gen. giriNo, girissa girINa-NaM taruNo, tarussa tarUNa-gaM. Loc. girismi girIsu-su tarummi tarUsu-su. Voc. giri, girI giriNo, girao, girau, taru, tarU tarU, taruNo, taragirI vo, tarau,tarao. 25-26. These Sutras give the declension of neuter nouns. dahi Nom. & Acc. vaNaM vaNANi, vagAi, vaNAI dahiM dahINi, dahIiM-i. vaNa " " " " " vaNa Voc.
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 The rest like fift mahu, n. is declined like dahi. 27-30; 36 and 41-42. These Sutras give the declension of feminine nouns ending in A, i, I, u and U. ( 1 ) mAlA. mAlA, mAlAo, mAnAu. Nom. mAlA mAla Acc. Inst. Abl. The rest like vaccha Gen. Loc. Voc. mAle, mAlA NOTES-VIII. ii. 27-48. mAlAa, mAlAi, mAlAe mAlAbha, mAlAi, mAlAe mAlatto, mAlAo, mAlAu, mAlAhito mAlAa, mAlAi, mAlAe Gen. Loc. Voc. " Nom. buddhI Acc. buddhi 33 " Inst. buddhIa, buddhIA, buddhIi, buddhIe buddhIa, buddhIA, buddhitto, Abl. buddhI, buddhIe, buddhIo-u-hiMto buddhIa A i - e " 33 3 " 33 mAlAhi - hiM-hiM. mAlatto, mAlAo, mAlAu, mAlAhito suMto. ( 2 ) buddhi. mAlANaNaM. mAlAsu-su. mAlA, mAlAo, mAlAu. " buddhI, buddhIo, buddhIu 22 31 33 buddhIhi -hi-hi. buddhitto, buddhIo - u-hiMto- suMto buddhINa - NaM. buddhI - suM. buddhI, buddhIo, buddhIu. " buddha, buddha veNu, sahI and bahU are declined exactly like buddhi. 28. Words ending in add err in Nom. Sing. and Nom. and Acc. plural; eg . hasantIA, gorIA etc. 31-32. I (GI ) which is added to masculine nouns as termination of the feminine is optional in Prakrit except in case of class names ( ajAte: ) which nouns take I or A as in Sk. 39-40; 44-48. These Sutras give the declension of words. ending in. Masculine words ending in are of two kinds, substantives ( nouns) and adjectives. Excepting in Nom.
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ NOTES-VIII. iii. 46-55. and Acc. sing. both nouns and adjectives change their ending syllable to optionally. Nouns change their ending syllable to ara and adjectives to Ara. Nouns have their Voc. sing. in araM. Both nouns and adjectives have their Voc. sing. in a; eg pia, dAya etc. The bases ending in ara and Ara are declined like and those ending in like a. Thus : Nom. pibhA, piaro Acc. piaraM Inst. piareNa Na, piuNA etc. Voc. pia, piaraM [1] piu, piara ( pitR ) Nom. dAyA, dAyAro Acc. dAyAraM Inst. dAyAreNa NaM, dAuNA etc. like Nom. [2] dAu, dAyAra ( dAtR ) Nom. rAyA piarA, piuNo, piavo, piao, piau, piU. pibhare, piarA, piDaNo, piU. piarehi - hiM-hi, piUhiM-hi-hi etc. Voc. dAya, dAyAra like Nom. 46. The word has, according to this Sutra two bases, mAA and mAarA ( mAyarA ). Hemacandra says that these two bases have got different senses, are meaning mother and meaning goddess. We can have two more bases from this word, mAu by III. 44 and mAi by I. 135. Of these mAA and mAarA are declined like mAlA; mAu hike veNu and mAi like buddhi. 49-55. These Sutras give the declension of rAjan. rAyANo, rAiNo. rAyarAi rANA, raNNA, rAyeNa NaM raNNo, rAiNo, rAyatto etc. Acc. Inst. Abl. Gen. raNNo, rAiNo, rAyassa Loc. rAye, rAyammi, rAimmi Voc. rAyA, rAya 19 dAyArA, dAuNo, dAyavo, dAyao, dAyau, dAU. dAyAre, dAyArA, dAuNo, dAU dAyArehi- hiM-hi, dAUhi-hi-hi etc. rAyA, rAye, rAyA, rAyANo, rAiNo. rAyehi - hiM-hi, rAIhi - hiM-hi". rAyatto etc. rAitto etc. rAINaNaM, rAyANa-NaM. rAIsu-suM, rAyesu-suM. like Nom.
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ NOTES-VIII. iii. 56-86. 56-57. These two Sutras give the declension of Atman which in its base as er is declined like and in its base as appANa like deva or vaccha. All words ending in in Sk. are similarly declined. in the Inst. sing. has got two more forms, appaNiA and appaNaiA. 58-86. These Sutras give the declension of pronouns sarva, yad, tad, kim, etad and idam I give first the normal declenand then give only additional forms for other sion of pronouns. 20 Nom. sabo Acc. savva Inst. Abl. Gen. savvassa Loc. savvassi, savvammi, savvA, savtrattha savveNa-gaM savvatto etc. Nom. sa, so Acc. taM, Na Inst. teNa, peNa, tiNA Abl tamhA Gren tahasa, tAsa Loc. savva, m. savve. savve, savvA. savvehi-hi-hi. savvatto etc. savvesiM, savvANa - NaM. savvesu-suM. tad m. teNe. tA,,. regular. regular. tAsa, tesiM. tesu, su etc. tAhe, tAlA, taiA yad becomes ja ( jA and in some cases jI in f . ) and ki becomes ka ( kA and sometimes kI in f. ), idaM becomes ima and enad becomes eya or ea. They are declined almost alike kim has in Abl. kiNo and kIsa. idam m; has bhayaM in Nom. sing. as also imo; in feminine it has imibhA as also imA; in Acc. iNaM, imaM, in Gen. assa, imassa, in Loc. assi, imassi, iha etc. This word also has the defective forms from the base as in the case of tad in Acc. sing. and plu. Inst. sing. and plu.; eg . NaM, Ne, NeNa, NehiM. idam, tad and etad have in their Gen. sing. se and Gen. plu. ft.
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 NOTES-VIII. 1i. 138-148. 138. kyaG and kyaS are the two terminations which make denominatives, verbs from nouns. In Sk. T is retained but in Prakrit this is to be dropped. qaga is a kind of kettle drum from which we have the denominative TAAIE or damadamAai. 139-145. These Sutras give the scheme of terminations of the Present tense. It is to be noted that the consonant ending roots in Sk. take ay and thus become at ending in Prakrit. There is no distinction of the CFATT and 3TTERETE as also of the ten tots as in Sk. The 37 ending base changes its 31 to T optionally before the terimations of the Persent, Iuaparative and Optative. There are only three tenses ( Present, Past and Future ) and three moods, Imparative, Optative and Conditional, called respectively qamrat, pat and Hiasanii, and cutti, gar and FTATIF. The Present serves the purpose of all the tenses, optative of all tenses and moods. In literature however the forms of definite verbs are rarely used, the past passive participle with the auxiliary verb serving their purpose. Present. 1st person A I, 9, H. 2nd person E, 21, E. 3rd person 5, fa, , si. Of these terminations a could be added only to verbs ending in 27. (1) Before the ending 37 of the root is optionally changed to 311. ( 2 ) Before HI, H, the ending 37 of the root is optionally changed to str and s. ( 3 ) The ending 37 of the root is optionally changed to g before all terminations. Thus from a we have in the 1st person, cah, GAIA, and even a (see III. 141.) and so on. . 146-148. Conjugation of the auxiliary verb , to be, in the Present.
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ NOTES-VIII. iii. 149-164. 23 1st. mhi, asthi FET, FE, . 2nd. si, asthi 319. 3rd. atthi Bi. In fact the root is in a way defective, there being no forms for the 2nd and 3rd person plural. BTS serves the purpose irrespective of person or number. 149-153. The Causal forms. The normal terminations to make the causal form from the primitive are 37, 8, 3114 and sha; e. g. fiths, FITE, #7198 and (Tas, (xitat also, see III. 153 below.) sala is the termination of the Causal if the first vowel is a long vowel, e.g sosavia from zoSitam , tosavisaM for allogg. The Causal termination is either dropped or changed to stile before the termination (a) of the past passive participle and terminations of the passive ( see III. 160 below ); e. g. Flat, llast, Firews, STUTETT. 156. Before (a), the termination of the past passive participle, the ending 3 of the root is changed to g; e. g. EZT, TIT37 etc. 157. Before FEIT (of the Absolutive , gt (of the Infinitive ), gou (of the Potential passive participle ) and terminations of the Future, the endings of the root is changed to as well as , e. g. EidsvT, EN5501 etc. 159. w and wr are really speaking terminations of the Optative; they are however generalised (see III. 177 below ) and used to denote, Persent, Future and Imparative. They serve all persons and all numbers. Before them the ending 37 of the root is changed to g. 160-161. These two Sutras speak of the passive forms. Falgaufrat etc., see IV. 241 and the following Sutras. The ya of the passive is changd to Ia and ijja; e.g., hasIai, hasijjai. From er and ae we get respectively fa and qe as passive bases. 162-164. The Past tense. Roots ending in vowels like
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 NOTES-VIII. ii. 165-176. hu, ThA etc. have sI, hI, hIbha as terminations of the Past tense, and roots ending in consonants like have @t34 for the same tense. These terminations seem to be those of the 3rd person sing., though the rule does not specifically mention it. In literature we get for the 3rd person plu. isa and aMsu, e.g, gaJchisu and gacchasu and also abbavI etc. from Sk. In the case of 374 we have sig and here for all persons and numbers. 165. The Optative. In the Optative the base is formed by adding wat after which the terminations of the Present tense are to be added. We can thus have hojjai, hojjei and BISIT etc. 166-172. The Future. The terminations are: 1st. FH, FAITA, ETTA, TETA FATAI, ETAT, IEHT, FATH, ETH, FA, FIA, TH, fe, fe FFT, PECAT. 2nd. PeA, PELE PETETT, 3rd. Pa, leg E. g., TIESI, ETA etc. 170. The roots x and at have in addition te and TE in the 1st person sing. of the Future. 171-172. The ten roots etc. have the corresponding ten substitutes for Future 1st sing. e. g., ales etc. To has etc. we can add the terminations of the Future and have socchimi, socchihimi, socchissAmi, socchihAmi, socchissa and soccha and so forth. 173-176. The Imparative. Prakrit grammarians make hardly any distinction between Imparative, Potential, Optative and Conditional. The proper terminations of the Imparative however are the following: - AT. 2nd 0, 3, as, sale, se, pa &. 3rd 1st
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ NOTES-VIII, ii. 177-182 25 We thus get 19, EA, ETA, Eh etc. The 2nd person terminations are dropped after bases ending in 37. 177, and for all persons and numbers are, according to this Sutra, the terminations of the Present and the Future. anye tvanyAsAmapIcchanti, according to some grammarians these terminations serve for all tenses and moods. So EST, ETETT stand for Hala, HAI, H3, maa, 70, babhUtra, bhUyAt , bhavitA, bhaviSyati and abhaviSyat. 178. In the case of vowel ending roots of and w are prefixed to all terminations of conjugation. e. g. Cat, TETTE, EISITE, IGIE, ET=3, TTS13 etc. 179-180. For the Conditional mood ( faqat we have the same forms as for optative in and F. The present participle in 7 and it coupled with the auxiliary * also serves the purpose of the conditional; e. g. groTETOT etc. Sk. ETCUTETIT TROTTE EROTITETT FJARIFTOT: ( fatal Rh ), FTARETTET 57 azT TIETICHAT 3TFT dg: (lit. pra:.) Had, O moon ( EROTIE ), you placed lion (Eriopa) in place of the deer, you would not have suffered defeat from the eclipsing planet(te! A FAT3tate presents a difficulty. The is called $4, the son of frient and might have been frightened by the lion on the disc of the moon if the moon had been siMhAka. - 181-182. Present participles. te and nay, termina tions of the Present participle in Sk. become and ator in Prakrit. In the feminine form we have s, i and aront ( also ATOTT ); e. g. ah, cemi, prof. Synopsis of the third Pada. 1- 57. Declension of nouns and adjectives. 58_124. Declension of pronouns. 125--130. Miscellaneous about Declension. - 131-137. Syntax. 138--182. Conjugation. -X
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 NOTES-VIII. iv. 1-259. VIII. iv. The fourth qre treats from 1 to 259 of the various socalled substitutes for some specific Sanskrit roots. This section of traicis is not arranged in any systematic way, but gives roots and their substitutes at random. Some of these substitutes are pure dai roots while others could be derived from the original Sk. by applying rules in VIII. i and 1. I have arranged these substitutes alphabetically and given them in appendix II. ir George Grierson in, his monograph on the Prakrit Dhatvadesas ( Memoirs of the Asiatic Society of Bengal, Vol. VIII, No 2, 1924 ) says that Prakrit roots may be looked upon as falling into four classes, viz. :-"1) Those which are identical with the corresponding Sanskrit roots; such a roots is 7f which 18 identical in both languages. (2) Those which are regularly derived, according to the ordinary phonetic rules, from the corresponding Sanskrit forms. Thus, under the phonetic rule that Sanskrit medial 5 becomes Prakrit , the Sanskrit root are becomes fra in Prakrit. Such a root cannot be called an pict, substitute, as there is no substitution, but only development. (3) Those which cannot be connected with any corresponding Sanskrit roots by any admitted phonetic rule. Thus, an strat for the sanskrit root aes is ze with the doubled, so that the anskrit gefa may be represented by as well as by Tag. These are all true ETIS, and a great number of them are borrowed 549768 and cannot be referred to Sanskrit at all. (4) Those which are regularly derived from Sanskrit roots, but which have changed their meaning, and which are therefore, by Prakrit grammarians equated with and substituted for some other Sanskrit root which has a meaning more nearly akin to the acquired meaning of the Prakrit word. Being substitutes they are also zigzTS." In my opinion words change their
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ NOTES-VIII. iv. 260-275. 27 meaning pretty often leaving a history behind them and therefore these Parkrit roots which can show even a remote relation in form to Sanskrit roots should not be called 31116 but only those that cannot show such similarity I have, however indexed all the roots and their originals as they are given by Hemacandra. 260-286. Thess Sutras describe the characteristics of Riitat. 260. The change of a to is the chief characteristic of this dialect. Non-initial, non-conjunct a is changed to according to this rule. There are a few instances in which ta as member of a conjunct is changed to da; e.g. saundalA mahanda, nicinda and andeura. An initial ta in tAvat is also optionally changed to . 263-265. These three rules speak of the declentional peculiarities of the dialect. Words ending in a in Sanskrit optionally get A in Voc. sing. as also anusvAra; e.g. kaJcuiA for ogroh, great for ret; fri for 157, fq39978 for langaniaz. Of these instances 595341 and gihi may be explained as vocative forms after the addition of a # termination, while in the other instances the final z is changed into a FrT; the same may be side of #77 (present participle ) and Hiraa, but in these cases the ster is found in Nom. sing. also. 266. f is optionally changed to 17, the other alterna tive being ja as in mahArASTrI. 267. The change of a to a forms one of the fundamental rules of the dialect. 271. In the authal dialect Fral of the Absolutive is changed to 57 or ; thus we have fai and Hique from , 9TH, gitau from 95, as also the usual forms HET, IST etc 272. In the case of roots x and oth we have 937 and 1937 as additional forms of the Absolutive. 273-275. These three rules speak of the conjugational
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 NOTES-VIII. iv. 276-287. peculiarities of the sitthat. Of these the first two refer to the 3rd per. sing. termination fa and a which are in stiegant to be changed to and &. The third rule lays down that the Future tense in chat will show fe and not fe, for of HERIET. Thus we have afaitare, afegie etc. in te. 276: and to as Ablative sing. forms from the base ending in 34. * 277-285. These Sutras give the indeclinables and particles of THAT. 286. This Sutra means that the base of siltaat is hele Tree or the principal Prakrit, and only special characteris tics of this dialect are mentioned here from 260 to 285. In brief these special characteristics of Thai are : (a) The change of a in Sanskrit words to 7, and of 4, to s. See Sutras 260-262; 273-274; 276 and 267-268. (b) The change of to tz and retention of w in the root 4. See 266; 269. (c) Some peculiar forms of declention of words ending in consonants. See 263-265. (d) Forms of the Absolutive in t and put in addition tottA and kaDubha and gaDubha from the roots kR and gam. See 271-272. (e) The future tense having fan in stead of le, fa or . See 275. (f) A few additional particles such as, citot, al, 119, 9T ETAM, ET, 37FRE and eret. See 277-285. 287-302. These Sutras describe the characteristics of mAgadhI. This dialect retains all the characteristics of zaurasenI which is as it were the base of mAgadhI. 287. The Nom. sing. form of masculine words ending in z is obtained in arreft by changing the ar to g; e. g. ge, for eSaH, meze for meSaH etc. yadapi etc.; there is an old saying "porANamaddhamAgahaHieraai 89% TT," "the old Sutras of the sacred canon of the Jains are writuen in the dialect called afara. Now
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ NOTES-VIII. iv. 288-295. Hemacanda asks, what is that dialect ? and replies that that dialect is obtained by the application of this rule and not the next rule. The meaning is that in terrat" Nom. sing. ends in 5 as in atrast, but and are not changed to a and 37 as is required by the next rule nor any other phonetic change described later. Thus in stani we have it for ati, e anda for # dret: and not ad, et animat etc. 288. Tanda are respectively changed to 3 and 7 in FriTaft. This also is one of the fundamental rules of this dialect. zAlaze stands for sArasaH and pulize for puruSaH lahazavaza etc.; the Sanskrit rendering of the verse is : THTH-TR7-275-59-later-fames HETT-TT Station: vIrajinaH prakSAlayatu mama sakala mavadyajambAlam // " May are, the Conqueror, wash away all dirt (FRA) of sinful deeds, -- the Conqueror, whose pair of feet are decked by #rete flowers dropped down (famia ) from heads of gods bent ( before him ) in haste. " This verse ilustrates all the characteristics of the dialect, namely, the change of T, 7, 2, 7, 9 to 3, ?, ?, 4, 54 and Nom. sing. ing. 289-298. These Sutras describe the changes that conjuncts undergo in arrat. From these rules it will be seen that the operation of the process of assimilation is suspended in traff. Thus we can have in IT conjuncts like Fa, F9, FT, FE, F, 27, F5 and a which are not found in other Prakrit dialects. It may be remarked here that the Atiraf passages found in dramas do not always observe these rules about conjuncts probably because copyists did not know them. 292. ja, dya and ya become ya in mAgadhI. In mahArASTrI ya is changed to g, but in this dialect it is not allowed. Initial also is changed to ; e. g. quee for wate: 1937 is T4177544 and yANavatta 15 yAnapAtra, a boat. 295. Non-initial 3 is changd to a; e. g., 72 for 1709.
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 NOTES-VIII. iv. 296-307. 296. Non-initial p is substituted by i.e. formaata. 299-300. The Gen. sing. termination for words ending in t is Aha and the plural Ahe in mAgadhI; e.g. elizAha for Izasya, zoNidAha for zoNitasya; zayyaNAhU~ for sajjanAnAm etc. The usual forms in Prakrit are also found; e. g. HATTF, alasator for A etc. 301. ahaM and vayaM are substituted by hage in mAgadhI. 302. In other particulars the aurai dialect follows the rules of zaurasenI. The zaurasenI dialect is the base of mAgadhI of which following are the special characteristics : (a ) , # and are respectively changed to , st and a; and q is not changed to . (b) A conjunct of which # or q is a member retains a (i. e. in conjuncts a is not changed to st; e. g. HIHETOTEA and not HATTEST. ) (C) and g are changed to fz; FT and to Fl; a to 77; nya, Nya, jJa and r to Ja; ccha to zca kSa to 4ka (to ska in prekS and 277977.) (d) tiSTha is changed to ciSTha. (e) In case of nouns ending in 37, the Nom. sing. ends in g; Gen. sing. in ti or Fg; and Gen. pulral in 2e or 07. (f) ahaM and vayaM are substituted by hage. 303-324. These Sutras describe the characteristics of STIET. 303. g in garai is ehanged to 54; e. g., 959 for asr etc. 304. p in the declensional forms of 152 is changed optionally to faa, e. g. Triant, difat for visi and 715.. 305. F and og are changed to 5a; e. g. 45957, 9794FHT for kanyakA, puNyakarmA. 306. In aantat, a is changed to a; it means there cannot be o in qenet, or, in other words, i. 228 and 229 are not applicable to paizAcI. 307. In dazt, a is not dropped nor changed to as
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ NOTES-VIII. it. 308-320. 31 in ithat; a on the hand is changed to a. Thus we have aga for #cal, achat for graer. 308. In qat, is changed to a 309. and a are changed to # in ustiat as in other Prakrits. This is given here as a rule because in iv. 324 it is said that Sutras from i. 177 to 1. 265 are not applicable to astrai; these rules include i. 260 ( TTT: #: ) and so iordinarily it would not be applicable to a strai; now that a separate qa is given in this section, and a would become u in this dialect. 310. ya in hRdaya is changed to pa. kiM pi etc., kimapi kimapi hRdaye'rtha cintayantI. 311. & is changed to g in this dialect. 995945 for kuTumbakam. 312-313. ktvA of the Absolutive is changed to tUna as in 777a; when this car is changed to gat it is changed toga and tthana as in nadUna and natthUna for nadhdA from nah and tadUna and tatyUna for seat. 314. f, Fi and in some places are changed to fit, fea and . Really speaking these conjuncts admit the nsertion a vowel ( i or a) as in svarabhakti. 315. 27 of the passive voice is changed to get; e. g. giyyate for gIyate. 317. & in words Tien etc., is changed to fa; e. g., taHT, tAtiso etc. 318-19. As in strai a is retained, the 3rd person sing, terminations la and a of Sanskrit remain unchanged. The anat dialect adds fa and a after roots ending in 37 whether the root is SICHa TGT or TEFTIR. 320. The Future in silat has 954 in place of fff of zaurasenI. Really speaking paizAcI does not retain the proper Future forms, but serves the purpose by the Optative. a gera etc. at erat a TIT T Serracefa (or Haq).
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 NOTES-VIII. iv. 321-326. 321. The Ablative sing. termination of words ending in t is Ato and Atu as ta is substituted for da in paizAcI, tUrAto standing for IT. 322. The Inst. sing. of ag and get is an in the Mas culine gender and ang in the ferninine gender. qaga is pAdAprakusuma or pratyagrakusuma, the second seems to yield good sense. 323. gidh etc. Seri hazye werai agar. 324. In gerai, rules beginning with i. 177 and ending in i. 265 are not applicable. These rules prescribe the dropping of certain consonants and changes in others. The principal characteristics of this dialect may be summarised as under : ( a ) Consonants as a general rule are not dropped ; they remain as in Sanskrit. (b) is changed to a; o to 7; is to m; 27 and a to a. (c) Of conjuncts T, - and oy are changed to 574; in rAjan to ciJ. (d)q in any is changed to 9; & to , T in Test etc. to sa. (e) Fat of the Absolutive is changed to ga, but gar to ca and 147. (f) The passive form is indicated by 554. (g) The Future form is indicated by get of the Optative. (h) The Ablative sing. of words ending in a has strai and ana as terminations. 325-328. These rules describe the characteristics of afs#altai which in reality is a sub-dialect of ear, the only additions being: (a) the third and fourth letters of a class are substituted by first and second; and (b) is optionally changed to la; e.g, nakara for nagara and mekha for megha. 326. THT etc. SOTAT STOTT-917 - -019--SINFIFTH 1 dazasa nakhadarpaNeSu ekAdaza-tanu-dharaM rudram //
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ NOTES-VIII. iv. 326-330. 38 nRnyatazca lIlApAdotkSeNa kampitA vasudhA / ucchalanti samudrAH zailA nipatanti taM haraM namata / / " Salute god who assumes the eleventh formwhen his figure is reflected in ten mirror-like nails in kneeling before gaurI, angry in love." "While dancing, the earth shakes by the graceful tossing of his ( rudra's) feet; oceans rise up and the mountains fall; bow down to such hara, god ziva. 329-446. These Sutras describe the characteristics of apabhraMza, which is the predecessor of modern Indian vernaculars, such as marAThI, gujarAthI, hiMdI, baMgAlI etc. 329. In apabhraMza one vowel may generally be substituted for another vowel. kaccu and kAca st.und for kAccat ; veNa and vINa for veNo; bAha, bAhA, bAhu for bAhuH paThi, piTTi, puThi for pRTa; taNu, tiNu, tRNu for tRga; sukidu, mukiu, mukRdu for sukRtam ; kina u, kilina u for klina ; liha, lIha, leha for lekhA; and gaurI, gorI for gaurI. The word prAyaH indicates that even where a specific rule is given, the Prakrit and ithaf forms may be used. 330. The ending vowel of words is shortened or lengthened before declensional terminations in apabhraza. In Nominative we have the following illustration:- DholA etc. viTaH zyAmala: dhanyA campakavarNA / iva suvarNarekhA kaSapaTTake dattA // " Dark is the man and the four one (dhanyA priyA) has the complexion of a 4576 flower; she seems to be a streak of gold on the ( black ) touch-stone." Here Dhola and mAmala have their ending vowel lengthened, and dhaNa and suvaNNareha have their long vowel shortened. cia is rendered by commertators either as viTa or nAyaka. dhaNa is Sk. dhanyA; the com. says :priyAyA: dhaNa Adeza: NAi or NAI in the sense of iva; see iv. 444. (2) In Vocative we have DholA maI etc. viTa mayA tvaM vAritaH mA kuru dIrgha maanm| nidrayA gamiSyati rAtriH zIghraM ( daDavaDa ) bhavati,vibhAtam // "Man ( Friend ) I warned you not to be proud ( not to hold out ) for a long time; the night would pass away!
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 NOTES-VIII. iv. 330-332. the long vowel; dIhA Acc. dezI zabda meaning zIghram Cf. feminine gender we have. in sleep, and it will dawn quickly. Here is Voc with For rattaDI see iv. 431. daDavaDa is & jhaTapaTa in Marathi . ( 3 ) In this 39 putra (biTTI) mayA bhaNitA tvaM mA kuru vakra dRSTim / putra karNA bhalliyathA mArayati hRdaye praviSTA // ' CC O girl, I told you: do not send side-glances (f); for these glances entering into the heart (of others) kill them as a spear with sharp edge having a bend. " for fast compare, er in Marathi. [4] In Nom. plural we have: ete te azvAH (ghoDA) eSA sthalI ete te nizitAH khaDgAH / atra manuSyatva ( pauruSaM ) jJAyate yaH nApi valgAM vAlayati // 22 "Here are the horses; here is the battle field; here are the sharp swords, manliness or valour is tested here when one does not turn the reins (of horses) back (but still fights on the field). Here is has its final vowel lengthened in Nom. plu. 331. In the ending a of a word becomes before Nom. and Acc. sing. terminations (f and $? ). darzamukhaH bhuvanabhayaMkaraH toSitazakaraH nirgataH rathavare ( Or rathopari ) ArUDhaH (caDia ) / caturmukhaM SaNmukhaM dhyAtvA ekasmin ( rAvaNe ) lagitvA iva daivena ghaTitaH // "The ten-mouthed demon, terrible to the world, got into his excellent chariot after having propitiated god ; he was fashoned by deities as if by thinking of god Brahma (who has four mouths) and (who has six) and by putting these two deities into one (ra, who thus gets ten mouths)." Here we have, Hus, #6, fam etc. in Nom. sing. and 3 and in Acc. sing. with the ending. 332. In the masculine nouns ending in a change their ar to an optionally; agalita snehanivRttAnAM yojanalakSamapi jAyatAm / varSazatenApi yaH milati sakhi saukhyAnAM sa sthAnam // "Let there be a distance of a lac of yojanas between
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ NOTES-VIII. iv. 332-335. 35 those that stand separated without the loss of affection ( otros ); for, O friend, he is the source ( store ) of joy who meets [ with unchanged affection ] once in hundred years." Here we have i and it in Nom. sing. with it. In the neuter gender however we shall have 3 only. ajhaiH aGgana milita adhareNa adharaH na prAptaH / priyasya pazyantyAH mukhakamala eva murata samAptam // "My body ( limbs) did not come in contact with his; my lip did not touch bis; friend, our love-sport came to . an end when I was only looking at the lotus-like face of my lover" Here we have sig in neuter Nom. sing. and EFAS in Acc. sing, we cannot have 371 here. 1737-is Gen. sing.. See 345 below. 333. In 39s the ending 3 becomes g in the Instrumental. ye mama dattAH divamAH dayitena pravasatA / tAn gaNayantyAH ( mama ) agulyaH jarjaritA: nakhena // 6 My fingers are shattered ( wounded ) by nails while I was ( engaged in ) counting the days that were given tome by my lover when he started (on journey.)" Here we have daie (daieM ) and naheNa as Inst. sing. forms. tANa though Gen. plu. in form has the sense of Acc. according to Sanskrit idiom. 334. In 1797 the ending 37 becomes & and c in Loc. sing. mAgaraH upari tRNAni dharati tale kSiAti (ghallai ) ratnAni / svAmI subhRtyamapi pariharati samAnayati khalAn // The ocean keeps grass on the surface and puts the gems at the bottom; the master despises the good servant but honour's the wicked." We have here alos or as in the Loc. sing. 335. In qa the endug 37 of words is optionally changed to e before bhis;
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 NOTES-VIII. iv. 335-339. guNaiH na sapat kIrtiH paraM ( janAH ) likhitAni phalAni bhuJjanti / kesarI kapardikAmapi ( boDDia) na labhate gajAH lakSaiH gRhyante // " By virtues (one can get ) only fame but not wealth; peop'e get fruit which is written ( on their forehead by destiny ); a lion is not worth even a cowrie but elephants cost lacs." Here we get guns and a tere to illustrate the rule. 336. In apabhraMza the Ablative sing. termination after. a ending words is he or hu. ___vRkSAt gRhNAti phalAni janaH kaTumallavAn varjayati / tathApi mahAdrumaH sujana itra tAn utsaGge dharati // " People take fruits from a tree but neglect the bitter leaves ; and yet the great tree, like a good man. places them on its lap." Here we have vaccha, or vacchahu. 337. In apabhraza, the Ablative plural termination after' a ending words is g. dUroDDAnena patitaH khalaH AtmAnaM jana (ca) mArayati / yathA girizRGgebhyaH patitA zilA anyadapi cUrNIkaroti // " A wicked man, by taking a long jump, kills himself and other people; a stone fallen from the mountain-top: powders others along with itself. " giresiMgahu is Ablative phural. . 338. The Gen. sing. termination of a ending words, is su, ho, ssu. yaH guNAn gopayati AtmIyAn prakaTAn karoni prsy| tasya aha kaliyuge durlabhasya baliM karomi sujanatya // "I offer my salutation to the good man, rare in this Kali-age, who conceals his own virtues and manifests those *of others." We get here paramsu, tasu, dulahaho as Genitives. 339. The Genitive plural terminations after 3 ending words is haM. tRNAnAM tRtIyA bhagI nApi (=naiva); tAni avaTanaTe vasanti / atha janaH lagitvA uttarati atha saha svaya majjanti // " There is no third possible course for grass; it grows on therislops of a ditch; either men eross (the ditch)
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ NOTES-VIII. iv. 339-341. 37 by holding it or sink along with them." The coinmentator adds: 3771 sf T: FERET DI HAFS # la Tarita Ternati TETTET HITTA ET TAI FTUA Tema: Here we have Jure as Gen. plu. saI stands for svayaM, i.e. AtmanA saha. 340. After words ending in s and 3, the Gen. phu. termination is in addition to E. devaH ghaTayati vane tarUNAM zakanInAM kRte) pkkphlaani| tadbara saukhya praviSTAni nApi karNayoH khalavacanAni // "God has created ripe fruits on trees in the forest for birds; it is better to have that pleasure but not words of the wicked people falling on our ears." Here Jane and wine are the Gen. plu. forms. Haft , here the word TET n, is used in the mas, gender. See iv. 445 below can also be used for the Loc. plural. dhavalaH khidyati (visaraha) svAminaH guruM bhAra prekSya / ahaM kina yuktaH druthordizoH khaNDe dve kRtvA // "The white (bull ) sinks (feels sorry) for seeing the very heavy load of his master, ( and says to itself ): "Why am I not yoked at two ends of the yoke doing me into two pieces ?" We have here og in the Loc. plural. fyrala and tila, the absolutive forms from set with g and . See iv. 440. 341. After words ending in and 3, , and fe are respectively the Abl. sing. and plu. and Loc. sing. terminations. gireH zilAtalaM taroH phala gRhyate niHsAmAnyam / ___ gRha muktvA manuSyANAM tathApi na rocate araNyam // "One can get without any distinction a slab of stone from the mountain and fruit from tree; and still men donot like the forest on their leaving home." Here we have girihe and taruhe as Abl. sing. forms nAsIvannu is niHsAmAnyam ; takes the commentator takes it to be *:; but in this case we have to interpret acue as coisa; in my opinion the commentator is not correct.
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ NOTES-VIII. iv. 341-344. tarubhyaH api valkalaM phala munayaH api paridhAna azana labhante / svAmibhyaH iyat adhikaM ( aggalu ) Adara bhRtyAH gRhNanti // "Even ascetics get from trees barks to wear and fruits to eat; The servants get from their masters only courtesy (or have to show courtesy to their masters) over and above these (clothes and food)." Here we have and sAmihu as Abl. plu. agalauM from agra+la+ka. Compare AgaLA in Marathi. 38 atha viralaprabhAvaH eva kalau dharmaH 1 " Indeed piety has very little power left in this Kaliage." Here we have affe as Loc. sing. 342. After words ending in a, Inst. sing. termination' gets and anusvAra; we have thus dai from dayita and pavasanteNa om pavasanta ( Pres. parts from pra+vas ). The illustration is ex. "plained under 333. 343. The Instrumental sing. after words ending in i and u is eM as well as Na and anusvAra ; agninA uSNaM bhavati jagat vAtena zItala tathA / yaH punaH agninA zItalaH tasya uSNatva katham // "The world feels warm by fire and cold by wind; how can heat affect him who feels cold by fire?" Here we have aggieM, vAeM ending in eM and agi ending in anusvAra. vipriyakArakaH yadyapi priyaH tadapi taM Anaya Arye ( Or adya ) | agninA dagghaM yadyapi gRhaM tathApi tena agninA kAryam // "Friend (Arya), bring me (back ) my lover though he has given me offence; for, one has to do with fire even though it has burnt one's house." Here we have an in "; teM in g and aggiM in anusvAra. e 344. In apabhraMza 'the Nom and Acc. terminations, both sing. and plu. are ( generally ) dropped. ei ti ghoDA is given under 330. yathA yathA vakrimANaM locanayoH nitarAM zyAmalA zikSate / tathA tathA manmathaH nijakazarAn kharaprastare takSNiyati // " The 'more the dark ( young woman = zyAmalA) learn
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ NOTES-VIII, 1v. 344-349. 39 the crookedness ( side glances) of the eyes, the more the god of love sharpens his arrows on a sharp ( hard ) stone." Here we have af.a in Acc sing. Also in Nom. sing. and fa377at (F37Th is a misprint) in Acc. plu. 345. The Genitive terminations are generally dropped in 379327. saMgarazateSu yo varNyate pazya asmAkaM kAntam / atimattAnAM tyaktAda kuzAnAM gajAnAM kumbhAra dArayantam // "Behold my lover who is mentioned in hundreds of battles (as ) breaking open temples of elephants excessively maddened and ungovernable by goads." Here se stands for TF11. 346. In Voc. plural el is added to nouns in 1957. ETT:, 9734: ( 2 ), JIS AT BTTHA: qa AT FETIY young men and women, I have got the true ) knowled; do not ruin yourselves." 347. fha and g are substituted by fe in 345, Teine or #7 is explained under 335. HITITETT TETT Ha fag arig' sada, " as the Ganges in this land of a proceeds in three ways." Hati fare is Loc. pul. 348. Nom. and Acc. plu. terminations of feminine words (irrespective of, the ending vowel) are 3 and 21t. This rule is an exception to 344. 311es3 etc. is explained under 333. Fuaini: laastigati: AYATTRIH. " of ( young men ) looking at lovely women having all beautiful limbs." 349. The Inst. sing of feminine words is g. nijamukhakaraiH api mugdhA karaM andhakAre pratiprekSate / zazimaNDalacandrikayA punaH kiM na dUre pazyati // << The pretty lady sees her hand in darkness by the help of the rays of her (moon-like ) face; why should she not see the object at a distance ( when she has ) the light of the full-moon ? Pischel reads fort in place of or in the first line which in better. $is 12 and not 74 as the com. takes it. We get here candimae Inst. sing. jahiM etc. yatra marakatakAntyA saMva
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 NOTES-VIII. 1v. 349-351. foran," where ( an object ) surrounded by the lustre of emerald." Here we have alocare Inst. sing. 350. The Abl. and Gen. Sing of feminine nouns have . tucchamadhyAyAH tucchajalpanazilAyAH / tucchAccharomAvalyA: tuccharAgAyAH tucchatarahAsAyAH / priyavacanamalabhamAnAyAH tucchakAyamanmathanivAsAyAH // anyadU yattucchaM tasyAH dhanyAyAH tadAkhyAtu na yAti / Azcarya stanAntaraM mugdhAyAH yena mano vartmani na mAti // " It is impossible to mention what is small (702) or insignificant or low of that fair lady who has slender waist, who talks little, who has a small and pretty lino of hair ( on her belly), who has but little affection and very faint smile, who has slender forin as she did not hear any news of her lover; and ( wonder, the space between her breasts is so small that (even ) mind or spirit ( that occupies very little spacc ) is not contained in the way (1.e., the space between her breasts ). The Com. takes 31 as Vocative meaning the lover who shows but scant courtesy to his sweat-heart. Fast or Fift is a particle expressing sense of surprise at the fact that the mind which is atomic in size has 110 space between her breasts. a means apsila; see under 421. Here all words in & ar@ Gen. sing. forms. sphoTayataH yau hRdaya AtmIya tayoH parakIyA (paraviSaye ) kA ghRNA / rakSata lokAH AtmAnaM bAlAyAH, jAtau viSalo stanau // "What compassion can those breasts have on others when they burst outcoine out by bursting) their own heart; young people, keep yourself away from the young woman (ajor); (for) her breasts have now become full (faqa ), heartrending." As the auother takes area as Ablative sing, I am forced to construe the verse as above against the Com. The word cu is used in a double sense, heart and breast. . 351. The Abl. and Gen. plu. of fominine nouns have E as termination.
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ NOTES-VIII. iv. 351-354. bhavya ( = sAdhu) bhUtaM yanmAritaH bhagini asmadIyaH kAntaH / alajjiSya tu vayasyAbhyaH yadi bhagnaH gRha aiSyat // "It was well, O sister, that my husband was killed ( (in battle): I would have been put to shame in the presence of my friends if he had returned home defeated.", compare bhaleM Marathi, bhalA Hindi; mahArA and hamArA Compare hamArA Hindi. is the present participle used as conditional form. See uuder 11. 180. a is either Abl. or Gen. plural. 352. The Loc. sing. of faininine nouns has fas termi nation. vAyasaM uDDApayantyA priyaH dRSTaH sahaseti / ani yAni mayA gatAni ardhAni sphuTitAni taTiti // 41 "As the husband was all of a sudden sighted by a lady who was driving away the crowing crows, half of her brace. lets dropped down on the earth and the (rest) half cracked with a noise." There is a common belief that the crowing of a crow indicates the coming of a guest. The lady on hearing this sound of the crow was probably disappointed and wanted to frighten the crow. In doing so she saw her husband suddenly. The result is that from her emaciated hand dropped down some bangles before the husband was sighted, but after he was seen the lady became fat with joy and so the rest of the bangles cracked. There an the description. He is Loc. sing. in 353. In the neutor gender the Nom. and Acc. pluhave as the termination. kamalAni muktvA alikulAni karigaNDAn kAMkSanti / asulabha eTaM yeSA nirbandha : (bhala) te nApi (= naiva ) dUraM gaNayanti // 'Swarms of bees leave the lotuses and desire (to go to) the temples of elephants; those that insist on getting what is difficult, do not mind the distance.", and are Nom. and Acc. plu. forms. 354. Before the Nom. and Acc. sing. terminations the
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 NOTES-VIII. iv. 354. 37 of neuter words with # ending is changed to 3; e. g., 7793 for tucchaka, bhaggau for bhagnaka, pasariau for prasRtaka, etc. bhanaka dRSTvA nijakaM bala bala prasRtaka prsy| unmIlati zazilekhA yathA kare karavAla: priyasya / ___" On seeing his own army routed and the enemy's army spreading, the sword in the hand of my husband flashes like the crescent moon." We may here take a resume of the declension of nouns in 379533t according to Hemacandra : Masculine nouns ending in 34. deva, devA, devu, devo deva, devA deva, devA, devu deva, devA deve, deveM, devega ( deviNa ) devahiM, devehiM deva, devahu devahu deva, devasu, devassu. devaho deva, devahaM deve, devi devahiM deve, devA, devu, devo deva, devA, devaho ___Masculine nouns ending in i. giri, girI giAre, girI giri, girI giri, girI girie, giriNa, giri girihiM girihaM giri giri, giriha, girihu giri hi girihuM giri, girI giri, girI, giraho Masculine nouns ending in 3 are declined exactly like fit. Neuter nouns. Nom. Acc. kamala, kamalA kamala, kamalA, kamalai, kamalAI vAri, vArI vAri, vArI, vArii, vArIiM mahu, mahU __ mahu, mahU, mahuI, mahUI The rest like masculine words. Nenter nouns ending in ka, e.g. tucchaka. Nom. Acc. sing. tucchau, The rest like kamala. girihe
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ NOTES-VIII. iv. 354-357. Feminine nouns irrespective of ending vowel. ( mugdhA, mati, taruNI, vadhU ). muddha, muddhA muddha, mudrA muddhae muddha muhe muhi muddhAu, mudrAo muddhAu, muddhAo muddhahiM muddhahu muddhahu muddhahiM 43 muddha, muddhA muddha, muddhA, muddhaho, muddha ho Fem. words ending in i, I, u, U are declined alike. 355. Pronouns ending in a have hAM as Abl sing. terminaton yasmAt ; bhavAn AgataH, kasmAt tasmAt etc. hontau is bhavAn from Pres. part. of ho ( bhU ). 356. The Abl. sing. Mas of kim has kihe. yadi tasya truTa snehaH mayA saha tilatAraH ( ? ) / tat kasmAd vakrAbhyAM locanAmyAM dRzye ( ahaM ) zatavAram // " If his intense (tilatAra, hterally: in which the pupil of the eye is full of love like the sesamum) love for me is lost, why am I looked at hundred times with side glances ?" taho is tasya and not taba as understood by the Com. joijjau is 1st sing. pass. of jova. Compare jovo in Gujrati. 357. Pronouns ending in a have hi as Loc. sing. ter-mination. aa Or yasmin kalpyate zaraNa zara: chidyate khaGgena khaGgaH / tasmin tAdRze bhaTaghaTA nivahe kAntaH prakAzayati mArgam // "My husband shows the way ( to other warriors ) in. the midst of a host where an arrow is cut (met) by an an arrow and sword is cut by sword." sing. forms. and afe are Loc.. ekasmin akSiNa zrAvaNa: anyasmin bhAdrapadaH / mAdhava: ( or mAgha : ) mahItalasrastare gaNDasthale zarat / aGgeSu grISmaH sukhAsikAtilavane mArgazIrSaH / tasyAH mugdhAyAH mukhapakaje AvAsitaH ziziraH // This verse describes the condition of a lady in seperation..
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ NOTES - VIII. iv. 357-358. "In one eye of the fair lady the month of has settled while in another the month of H. On her couch the spring (as the bed was made of tender leaves); on her cheeks the autumn, on her limbs the summer and if in the field *of sesamum of mukhAsikA ( sitting at ease ), the winter ( zizira ) on her lotus-like face." The meaning is that the lady is shedding tears profusely like the rain in the months of and bhAdrapada she got a bed of leaves as in the spring; her cheeks are pale as the clouds (or flower) in the autumn; her limbs a e warm as in summer; her sitting at ease is all shattered like the field of sesamum in the month of mA 'zIrSa and her face is withered like the lotus in winter. The commentary on this passage is interesting and runs thus : - anayorarthaH / tasyAH mugdhAyA ekasminnagi zrAvaNa : anyasmin akSiNa bhAdrapadaH / ko bhAvaH / yathA enau dvau mAsau strAviNau tathAkSidrayamapyazrujalalA vitvAnmAsadvayatulyam / mahItalasrastare mAdhavo vasantaH / palavamayatvAt / gaNDasthale zarat / tasyAH kAzakusumAni pANDuttrAt / aGgeSu grISmaH tApabAhulyAt / sukhAsikAtilavane mArgazIrSaH / yathA mArgazIrSe tilavanAnAmucchedaH syAttathA sukhAvasthAnasyocchedaH / mukhapaGkaje ziziraH AvAsitaH / yathA zizire paGkajAnAM mlAnatvaM tathA mukhapaGkajasyApi strINAM viyogAvasthAyAM etAni cihnAni syuH / Here in this verse we have ekkahiM and annarhi as Loc. sing. forms. 44 hRdaya sphuTa Titi ( zabda ) kRtvA kAlakSeNa kim / pazyAmi hatavidhiH kva sthApayati tvayA vinA duHkhazatAni // " 0 heart, burst with noise; why delay ? I shall see at what place (other than thyself) would the ill luck keep these hundreds of miseries (that thou art experiencing at present.)" We get here as Loc. sing. 358. The pronouns yat, tat and kim ending in a have Asu as Gen. sing. termination. kAntaH asmadIyaH halA sakhike nizcayena ruSyati yasya ( = yasmai ) | astraiH zastraiH hastairapi sthAnamapi sphoTayati tasya // "" My husband, when certainly angry with some one, O friend, breaks even the place the enemy occupies by means
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ NOTES-VIII. iv. 38-364, 45. of weapons, missiles and even by hand." We have here jAsu and tAsu as Gen. sing. forms. jIvitaM kasya na vallabhaka dhana panaH kasya neTama / dve api avasaranipatite tRNasame gaNayati viziSTaH / / " To whom is life not dear? Who does not wish for wealth? But a good man counts them as straw at hours of difficulty." We have here #19 as Gen. sing. 359. The pronouns yat, tat and kim have ahe ( Dahe ) as the Gen. sing. termination in the feminine gender. jahe kerau i. e. yasyAH kRte etc. 36). The Nom. and Acc. sing. of yat and tat have respectively y and 7 optionally. prAgage tiSThati nAthaH yat tad raNe karoti na bhrAntim / " As my husband stands in the courtyard, he does not wander on the battle-field.' The Com, takes tira to mean saMdeha. I take it to mean bhramaNa. tat jalpyate yanirvahati " That is uttered (said ) which he accomplishes." 331. The Nom. and Acc. sing. of iim, n. is imu , imu kulu is ida kuTham. 862. The Nom. and Acc. sing. of etad is eha, f.; eho, m., and e',n. epA kumArI eSa ( ahaM ) naraH etanmanorathasthAnam / / ___ etAni murkhANAM cintamAnAnAM pazcAd bhavati vibhAtam // ~ This is the young maid, and here ( I am ) the man; this is the seat of my cherished desire; when the fools are thus thinking ( without trying to satiate their love ) the dawu follows immediately after." 363. The Nom. and Acc. plu. of etad is ei. For illustration sce iv. 330. 36+. The Nom. and Acc. plu. of adas is oi. yadi pRccha / mahanti ( vaDhAI ) gRhANi tad mahanti gRhANi amani / pihAlenajanAbhyuddharaNa kAntaM kuTIrake pazya // " If you inquire about big houses, then here they are
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 NOTES-VIII. iv. 364-367. but behold my lover who helps people in distress in the hut here." 365. The pronoun idam becomes Aya for declensional purposes. imAni lokasya locanAni jAtiM smaranti na bhrAntiH / apriye dRSTe mukulanti priye dRSTe vikasanti // "There is no doubt that these eyes of the people recollect their previous birth (incidents of the previous birth) (for) they are closed when they see things they do not like ( apriya ), and they dilate when they see things or persons they like. " zuSyatu mA zupyatu eva (= vA) udadhi: vaDavAnalasya kiM tena / 'jvalati jale jvalana: etenApi kiM na paryAptam // yad " What does it matter to the vaDavAnala, the sub-marine fire, whether the ocean is dried up or not? Is it not enough that fire is ablaze in water ? " asya dagdhakalevarasya yad vAhita ( = labdha ) tatsAram / yadi AcchAdyate tatkuthyati yadi dahyate tatkSAraH // "Whatever is obtained of this wretched body is its best; if it is covered it stinks, if it burnt it becomes ashes." 366. The pronoun sarva is optionally substituted by sAhU in apabhraMza. sarvo'pi lokaH praspandate ( taDaphaDai ) mahattvasya kRte / mahattvaM punaH prApyate hastena muktena // " The whole world is striving for greatness; but greatness is obtained only by hand that is freely distributing charities." taDaphaDai is explained by the com as capalAyate, prayatate ityartha: mokkalaDeNa is rendered as mutkalena which word is unknown in Sk. I have rendered it as . We have in vernaculars phrases like muktahasta dAnAdiguNaiH is the meaning of the Ap. word. 367. The pronoun kim is optionally substituted by kAI and kavaNa in apabhraMza.
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ NOTES-VIII. iv. 367-368 yadi na sa AyAti dati gRhaM kiM adho mukhaM tava / vacanaM yaH khaNDayati tava sakhike sa priyo bhavati na mama // The lady asks her messenger : "O messenger, if he does not come bome, why is your face downcast? My dear friend ( sAkhake ), he who disrespects your words cannot be dear to me." kAI na dUre dekkhar3a, see under iv. 349. 1. phoDenije hiyaDa, see under 17.350.2. supuruSaH kaGgoH anuDarati bhaga kAryeNa kena / yathA yathA mahattvaM labhate tathA tathA namati ziramA // " Please tell me for: what reason 3. noble person imi-tates the plant; .for the more it grows the more it bends." The verse illustrates the substitute kavaga for kim. yadi sasnehA tanmRtA atha jIvati nimnahA / dvAbhyAmapi prakArAbhyA gatikA (-gatA) dhanyA kiM garjasi khala megh|| A lover away from his beloved is here addressing the *cloud. "If she loved me she must have been dead; if she is alive she does not love me, in either case that fair one is lost to me, why, O wicked cloud, are you thundering ( in vain )" 368-381. This group of the sutras gives declension of yuSmad and asmad which is tabulated below :-- yuSmad asmad Nom. tuhu tumhe, tumhaiM hau amhe, amhaI Acc. paii, taha tumhe, tumhaI amhe, amhaI Inst. pai, tai tumhehi amhehiM Abl. tau,tujjha,tudha, (nuhu) tumhahaM mahu, majjhu amhahaM Gen. tau,tujjha,tudha tumhaha mahu, majjhu amhaha Loc. paI, taI tumhAsu mai amhAsu 368. bhramara mA ruNajhuguzabdaM kuru tAM diza vilokaya mAM rudihi / sA mAlatI dezAntaritA yasyAHtva mriyase viyoge // " O bee, do not make this humming sound; look at that direction or quarter; do not weep. That Ares flower sA mAlatA
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ NOTES-VIII. iv. 368-371. at the separation of which you are dying is away from you at a distance. " 48 tvayA muktAnAmapi he varataro vinazyati (phiDa) na patratva patrANAm // tava punaH chAyA yadi bhavet kathamani tadA taiH pataiH (eva) // "0 good tree, the leaves do not lose the state of their being leaves because they are separated from you. If however you are to have your shade, you can have it only with those leaves." mama hRdayaM tvayA, tayA tvaM sApi anyena vinATyate / triya kiM karomyaha kiM tvaM matsyena matsyaH gilyate // The commentator says, kAcit nAyikA anyAsaktaM patiM vakti. "My heart is captured by you, she has captured you and she is harassed by another; my lover, what shall I do? What will you ? for a fish is swallowing another fish. vi nai is rendered by the Com. as vinATyane, vibhidyate and vinAne; I think this is a dezI root. Compare nANe, naDaNeM in Marath.. tvamA dvayorapi raNagatayoH ko jayazriya tarkayati / gRhiNI bhaNa sukhaM kastiSThAta // "When you and I both are on the battle-field, who ( else ) would expect to gain victory? Say who would have happiness by pulling the Yama's wife in her hair?" The word takkei is explained as abhilaSati. The speaker suggests that a combination of the great heros would be too strong for the enemy. tvamuJcantyAH mama maraNaM mAM muJcatastava / sArama : (yathA ) yasya dUre (vegaLA ) sa kRtAntasya sAdhyaH // Com: strI kathayati / tvAM muJcantyAH mama saraNaM mA sucanastava mrnnm|| yathA sArasaH pakSI yasya yo dUre vartate so'pi kRtAntasya sAdhyo bhavati saraga prAna tyarthaH. * If I leave yo.1 (if would be ) my death; if you leave me it would be yours, like a sArasa bird, for whoever ( of the pur ) stands separated ( veLA) becomes a victim of death. vegaLA vegaLA in Marathi and has the sense of separation. 371 yuSmAbhiH asmAbhiH yat kRtaM dRSTaM bahukajanane / tat (= tadA) tAvanmAtaH samarabhara : nirjitaH ekakSaNena // (
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ NOTES-VIII. iv. 371-379. "What yourselves and ourselves had performed has been witnessed by many people; for, we hare won (nirjita;) so great a battle in a moment." tevauM is tevaDhA in Marathi. 372. tava guNasaMpadaM tava matiM tava anuttarAM kSAntim / / yadi utpadya anyajanAH mahImaNDale zikSante // << How I wish that other men born on this globe of earth learn (from you) your numerous virtues, your intellect and your uncomparable forbearance." 576. vayaM stokA: ripavaH bahavaH kAtarAH evaM bhaNanti / mugdhe nibhAlaya gaganatala kati janAH jyotsnAM kurvanti // The warrior is consoling his wife when out to go on the battle field. "We are few and the enemies numerous, so say the timid ones; but O fair one, look at the sky (and see ) how many ( are there that ) give the moon-light." The Com. remarks: ekazcandra evetyarthaH. amlatvaM lAgayitvA ye gatAH pathikAH parakIyAH ke'pi / avazyaM na svapanti sukhAsikAyA yathA vayaM tathA te pi // Those other travellers who have left this place or home having left their love (amlatva-sneha) will certainly not sleep at ease like us " It speaks of wanderers who have left their lady love at home. 377. mayA jJAtaM priya virahitAnAM kApi dharA bhavati vikaale| ___kevala (=para) mRgAko pi tathA tapati yathA dinakaraH kSayakAle // "My dear, I thought that there was some support (consolation, alliviation of pain) to separated lovers at sun set ( vikAle-saMdhyAyA); but at the close ( of the day ) the mootorments ( me ) as much as the sun during the day." dharA=AdhAraH avalambana vA. 379. mama kAntasya dvau doSo sakhi mA jalpa alIkam / dadataH paraM ahaM urvaritA yudhyamAnasya karavAla: // My lover has ( only ) two flaws ; my friend, do not tell a lie; when he makes gifts, I alone am left; when he fights, the sword alone." dosaDA, see, iv. 429. Alu-mithyA, alIkaM, anarthakam ; compare ALa in Marathi.
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 NOTES-VIII. iv. 397-383. yadi bhagnAH parakIyAH tatsakhi mama priyeNa / atha bhagnA asmadIyAH tattena mAritena // "If the enemies are routed, then, my friend, they must have been so by my, lover; if our men are routed, then it must have been so by his being killed." 382-388. Rules about the conjugation of verbs. The system of conjugation in the a is almost the same as in the principal Prakrit with a few additional forms in the Present, in the Imperative second person sing. and in the Future. The additional terminations in the Present are: 1st person 2nd person 3rd person 205 05* The additional terminations for the Imperative are:2nd person sing. 3, 3, 5. In addition to the Future forms: with , etc., we have in apabhraMza sa as well. 382. getizzat aren: qui aca: nanu mallayuddhaM zazirAhU kurutaH / tasyAH zobhante kuralA : bhramarakulatulitAH nanu bhramaraDimbhAH krIDanti militAH // "Her face and the braid of hair (rolling on it) bear (respectively) the beauty of the moon and Rahu engaged in fight as it were; her curly locks of hair, comparable to swarms of bees, look beautiful as if children of darkness having gathered together, are playing." 383. cAtaka, " piu piu" [ pibAmi pibAmi and priyaH priyaH ] bhaNitvA kiyadrodiSi hatAza / tava jale mama punarvallabhe dvayorapi na pUritA AzA // "Oh, with your desire unfulfilled, how long will, you cry: I shall drink (water), I shall drink?' your longing for water and mine for my lover, longings of us both are never fulfilled. bappIha means cAtaka. piu piu has a double meaning as given in the Sanskrit rendering. 37 t
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ NOTES-VIII. iv. 383-387. 51 cAtaka ki kathanena nighRNa vAraMvAram / sAgare bhRte vimalajalena labhase na ekAmapi dhArAm // . "0 ruthless ca taka, what is the use of repeatedly telling you that you *will not get a single drop (lit. dhArA-shower) even though the ocean is full of clear water. " asmin janmani anyasminnapi gauri taM dadyAH kAntam / gajAnAM mattAnAM tyaktAMkuzAnAM yaH sagacchate haman // " O Gauri, may you give me in this life and also in another such a husband, who smilingly meets mad elephants uninanageable ( even ) by means of goads." 384. bale: abhyarthane madhumayano labukIbhUtaH so'pi / yadi icchaya mahattvaM ( vahuttaNauM) datta mA mArgayata kamapi // " Even that Madhumathana, God Vishnu, became a dwarf while begging (alms ) from Bali; if therefore you desire greatness, give ( to others ) but do not beg of any 'one." 385. vidhivinATayatu grahAH pIDayantu mA dhanye viSAdaM kuru / saMpadaM karSAmi veSamiva yadi arghati (=syAt) vyavasAyaH // "Let my luck be unfavourable; let the stars trouble me; O fair one, do not be depressed. I shall drag money like, my dress if only I can get work." Note that y means yadi, if, see iv. 422. 386. khaDgavisAdhitaM yatra labhAmahe tatra deze yAmaH / raNadurbhikSaNa bhannAH vinA yuddhena na valAmahe // "We shall go to that country where we shall get some 'work for our sword, destitute as we are by the famine of fight, we cannot live in happiness without fight." 387. kunjara smara mA sallakIH saralAn zvAsAn mA mucca / kavalAH ye prAptAH vidhivazena tAMzcara mAnaM mA muJca // "o elephant, do not think of the sallakI plants ; do not breathe heavy (longstraight) sighs, eat only those morsels whick luck brings you, do not give up your self-respect." Here sumari, melli and cari are the Imperative forms. bhramara atrApi nimbe kati (cit ) divasAn vilambasva / ghanapatravAn chAyAbahulo phullati yAvatkadambaH //
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ NOTES-VIII. iv. 387-391. 66 O bee, please wait for a few days even on this Nimba tree until the Kadamba tree, having plenty of foliage and shade, bears blossom." Here fag is the Imperative form. priya evameva kuru bhalaM kare tyaja tvaM karavAlam / yena kApAlikA varAkA : lAnti abhanaM kapAlam // 52 My lover, please keep this spear in hand as at persent;. throw away thesword; so that the poor will have at least their begging boul ( kapAla, an earthen pot ) unbroken. " Here is the Imperative form. 388. divasA yAnti vagai: ( = jhaDappaDahiM ) patanti manorathAH pazcAt / yadasti tanmAnyate bhaviSyati ( iti ) kurvan mA Assva // "The days pass away quickly; the cherished desires lag behind; whatever is ( in possession ) is to berespected ( accepted; ) do not sit idle saying ' it will come to me. For jhaDapaDahiM compare jhaTapaTa in Marathi. , 389. sato bhogAn yaH pariharati tasya kAntasya baliM kriye / tasya daivenaiva muNDitaM yasya khalvATaM zIrSam // "I offer my homage to that husband who rejects enjoyments offered (for) he who has bald head, is shaved by his fate." The meaning is that there is no question of restraint if there is no possibility of one's getting the enjoyments. Com. yasya bhogA na santi sa tu svayameva tyajatItyarthaH / 390. atituGgatva yatstanayoH sa cchedaH na khalu lAbhaH / sakhi yadi kathamapi truTivazena aghare prabhavati nAthaH // "Too much fullness of breasts is indeed not a gain but a loss; as my lord can reach the lip with great difficulty and much delay. cheau 18 chedaka, i. e. hAni pahuccai stands for prabhavati. 88 391. dd iyat uktvA zakuniH sthitaH punarduHzAsana uktvA / tadA ahaM jAnAmi eSa hariH yadi mamAgrataH uktvA // Duryodhana says:-"Having said this much ga stopped again duHzAsana stopped having said that much ; then I realised that it was hari ( zrIkRSNa ) who stood before me having said (what he had to say). duryodhana was so over 27
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ NOTES-VIII. iv. 391-395. powered by the presence of that he was not at all in his senses during the speech; he however came round when he heard two more speeches. The verse illustrate the various forms of brU in apabhraza. 395. This sutra states that 53 and other rootare synonymous witb az and others and gives a few illuss trations. yathA tathA tIkSNAn karAn lAtvA zazI atakSiSyata / tadA jagati gauryA mukhakamalena sadRzatAM kAmapi alapsyata // "Had the moon been deprived of his sharp rays (dark spots etc.) and been chiselled, he then would have attained some resemblance in the world with the lolus-like face of the fair one." Some mss. read sara in place of kara, ie. zarAn the meaning would be; If the moon had been scratched with sharp arrows. kaGkaNaM cUrNIbhaviSyati mugdhe kapole nihitam / zvAsAnalajvAlA satata bASpajalasaMsitam // 72 "O fair one, your bangles placed on your cheeks would be reduced to powder when heated by the flames of your hot breaths and sprinkled over with the water of your tears. The glass bangles heated and then dipped in water become brittle; the lady is therefore asked not to rest her "cheeks on her palm For cUDulla and jhaLakvia compare cuDA and jhaLa, jhALaNe etc. anugamya dve pade prema nivartate yAvat / sarvAzanaripusaMbhavasya karAH parivRttAH tAvat // "As the beloved (,) having gone two steps, returns, the rays of the moon (the offspring of the enemy [ water ] of all devouring fire) began to set. "artis is an Abselutive (see 439 below) from gam with anbhaDa i.e. sam or anu which is a ft form. hRdaye zalyAyate gaurI gagane garjati meghaH / varSArAtre pravAsikAnAM viSamaM saMkaTametat // "'The fair one strikes (pains) at heart; the cloud
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ NOTES-VIII. iv. 395-396. thunders in the sky; it is (thus) a great hardship to those who intend to leave their home on the evening of a rainy season. Here khuDukkai and ghuTukkas are dezI forms which are approximately rendered into sk as zalyAyate and garjati. ayodharau vajramaya nityaM yau saMmukhau tiSThataH / mama kAntasya samarAGgaNake gajaghaTAH bhaktvA yAtaH // 54 " O mother, my breasts are adamantine as they always stand in front of my husband and meet him after having broken the array of elephants on the battle field. " bhajjiu, an Absolutive, see 439 below. putreNa jAtena ko guNaH apaguNaH kaH mRtena / yad paitRkI (bappIkI) bhUmi: Akramyate'pareNa // "What is the gain by the birth of a son? what is the loss if he dies ? when the ancestral property ( land ) is being appropriated by another. " Here bappIkI and caMpijjai are of dezI origin; compare bApa and cApaNeM, copaNeM in Marathi. tat tAvat jalaM sAgarasya sa tAvAn vistAraH / tRSaH nivAraNaM palamapi naiva para zahvAyate asAraH // "" " So much water the ocean has; so vast is its extent ; thirst however, is not even a little ( palamapi ) quenched ; only it thunders for nothing. thui OF ghudui is dhvaniM karoti. com - pare : niHsArasya padArthasya prAyeNADambaro mahAn / na suvarNe dhvanistAdRg yAdRkkAsye prajAyate // 396-399 and 410-412. These sutras treat of the phonetic changes in the apabhraMza. 396. In apabhraMza non-conjunct and non-initial ka, kha, ta, tha, pa, pha, occurring after a vowel are repectively changed to ga, gha, da, dha, ba, bha. 9 ka = ga. yad dRSTaM somagrahaNamasatIbhiH hasitaM niHzaMkam / priyamanuSyavikSobhakaraM gila gila rAho mRgAGgam // "When the unchaste women saw the eclipse of the moon, they laughed fearlessly, (and said, ) o Rahu, do, do swallow the moon that agitates the beloved person." Here vicchoharu stands for vikSobhakaraM.
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ NOTES-VIII. iv. 396-399. amba svasthAvathaiH sukhaM cintyate mAnaH / priye dRSTe vyAkulatvena ( hallohala ) katayati AtmAnam // " O mother, people at ease ( svasthAsvastha ) can very well think of becoming haughty; when however, the lover is seen, who, on account of the rising emotion ( hallohala, rabhasa ) is conscious of himself ? " Here mukha becomes sugha. kha= gha. ta=da; tha=dha; paba pha=bha. zapatha kRtvA kathitaM mayA tasya paraM saphalaM janma / yasya na tyAgaH na ca ArabhaTI na ca prasRSTaH dharmaH // "On oath I tell you: His life alone is fruitful who does not lose generosity, nor volour nor piety." Here sabadhu kadhidu and sabhalau illustrate the rule. yadi kathacit prApsyAmi priya akRtaM kautukaM kariSyAmi / pAnIya navake zarAve yathA sarvAGgeNa pravekSyAmi // 55 "If somehow I meet my lover I shall do something wonderful never done before, I shall enter into him with all my body as water pervades the new earthen pot." This verse and the following illustrate the fact that the changes prescribed by this sutra may not take place as an effect of prAyosdhikAra. pazya karNikAraH praphullitakaH kAJcanakAntiprakAzaH / gaurIvadanavinirjitaH nanu sevate vanavAsam // "See the f in full blossom bearing the beauty of gold; indeed, being put into background ( lit. defeated ) by the face of the fair maid, it has taken to forest residence. > 397. In apabhraMza non-inutial non-conjunct ma. is changed to nasalised a. Thus we have kava~chu, bhavaru from kamala, bhramara; jivaeN tiva~ from jima, tima etc. 398. repha as second member of a conjunct is optionally dropped in apabhraMza. jai i =iv. 396. jai bhaggA=1v. 379. 399. repha is substituted for a member of the conjunct in some cases; eg., trAsa and vAsa for vyAsa.: *
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ NOTES-VIII. iv. 399-401. vyAsaH maharSiH etad bhaNati - yadi zrutizAstraM pramANam / mAtRNAM caraNau namatAM divase divase gaGgAsnAnam // Vyasa, the great sage says thus: If the Veda and the Satara are to be regarded as authoritative, then those who salute the feet of their mother get the merit of bathing in the Ganges every day. ' vyAsanopi bhAratastambhe baddham / " Vyasa also has said this in the Bharata books. " The other reading gives vyAsenApi bhArataM stambhe baddham. For want of context the meaning of the line is uncertain. 400. The da of Apad, sapad and vipad is changed to i in apabhraMza. 56 88 anaya kurvanaH puruSasya Apad AyAti / " Calamity befalls a person who does wrong deed. " guNahiM na saMpa=iv. 335. katha, yathA and tathA have kaima ( keva ) kima, ( kiva~ ) ki, 401 kidha; jema jima, jiha, jidha; tema, tima, tiha, tigha, in apabhraMza. kathaM samApyatAM duSTaM dinaM katha rAtriH yadi ( chuDu ) bhavati / navavaghudarzanalAlasakaH vahati manorathAn so'pi // "How will this wicked (tedious) day come to an end? when will the night come ? ( so) he who is eager to meet his bride cherishes longings. "" "o gaurImukhanirjitaka: vArdale nilInaH mRgAGkaH / anyo'pi yaH paribhUtatanuH sakatha bhramati niHzaGkam // " I think ( o sUcanAyAm ), the moon hides himself in the mass of clouds ( baddala = vAdaLa in Marathi) being defeated by the face of the fair maid; how can he whoever is thus defeated, wander fearlessly ?" lukka is nilInaH, cf. lapaNe, lukaNe in Marathi. bimbAdhare tanvyAH radanaRRNaH kathaM sthitaH zrIAnanda / nirupamarasaM priyeNa pItveva zeSasya dattA mudrA // " 0 Ananda, how does the tooth-mark on the bimbalike nether lip of the fair one stand ? ( the reply is ): her lover has drunk its excellent juice () and has put as it were a seal to it (so that no other should taste it)."
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ NOTES-VIII. iv. 401-406. 57 bhaNa sakhi nibhRtakaM tathA mayi yadi priyaH dRSTaH saroSaH ( sdossH)| yathA na jAnAti mama manaH pakSApatitaM tasya // "O friend, tell me in secret if you saw my lover angry with me, tell me in such a manner that my husband ( as distinguished from the lover would not know that I am now partical to my lover." ji jivaM vakima -iv. 344. maI jANi uM priya -1v.377 402. yAdRz , tAdRz , kIdRz , and Ir become jehu, tehu, kehu, and 'ehu in apabhraMza. mayA bhaNita: balirAja tva kIdRz mArgaNaH eSaH / / yAdRknAga nApi bhavati murkha svayaM nArAyaNa : IdRk // "0 balirAja, I told you of what sort this begger is ; he is not an ordinary begger but arrot in person." 403. yAdRza etc. when ending in a become jaisa, taisa, kaisa and aisa. 404. yatra becomes jetthu and jattu; tatra becomes tetyu and tattu in apabhraMza. yadi sa ghaTayati prajApatiH kutrApi lAtvA zikSAm / yatrApi tatrApi atra jagati bhaNa tadA tasyAH sadRkSIm // "If the creater fasbions persons after having learnt the art from somewhere, then he may fashion in this world a person similar to her." 406. yAvat becomes jAma, jAuM, jAmahiM; tAvat becomes tAma, tAuM, tAmahiM. yAvat na nipatati kumbhataTe siNhcpettaacttaatkaarH| tAvat samastAnAM madakalAnAM (gajAnAM ) pade pade vAdyate DhakkA // " As long as the slab of the claws of a lion does not strike the temples, so long is beaten the drum at every sted of all maddened elephants." tilAnAM tilatvaM tAvat paraM yAvat na nehAH galanti / snehe pranaSTe te eva tilAH tilAH bhraSTA khalAH bhavanti // " Sesamum can be so called so long as the oil (seha) is not pressed out; but when it is pressed out, the same
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 NOTES-VIII. iv. 406-414. sesamum, loses its quality of being a sesamum and becomes khala (oil-cake, wicked )." yAvad viSamA kAryagatiH jIvAnAM madhye AyAti / ___ tAvaDU AstAmitaraH janaH sujano'yantaraM dadAti // " When evil destiny befalls men, even a good man would back out; let us not speak of an ordinary man." 407. yAvat becomes jevaDa, jettula; tAvat becomes tevaDa, tettula. yAvad antara rAvaNarAmayoH * tAvad antaraM pttttnngraamyoH| There is as much difference between a town and a village as there is between rAvaNa any rAma." 409. te mudgAH hAritA. ya pariviSTAH teSAm / parasparaM yudhyamAnAnAM svAmI pIDitaH yeSAm // " The eatables (e. g., mudga's) served to them fighting with one another, are lost if their master is in distress." gajiu is pIDina; cf. gAMjaNe in Marathi. 410-411. In apabhraza, e, o are pronounced as short; and u and hu, hiM huM, standing at the end of a metrical foot are pronounced short. This is an important rule with reference to the apabhraza dialect. 412. brahman te viralAH ke'pi narAH ye sarvAGgacchekAH / ye vakrAH te vaJca (ka) tarAH ye RjavaH te balIvaH // "O Brahmin, rare are those persons who are good or clever in all respects. Those who are crooked greatly deceive ( others), those the that are straight forward are bulls ( dull )." 414. anye te dA locane anyat tad bhujayugalam / anyaH sa ghanastanabhAraH tadanyadeva mukhakamalam / anya eva kezakalApaH saH anya eva prAyo vidhiH| yena nitambinI ghaTitA sA guNalAvaNyanidhiH // " Uncommon are her long eyes; uncommon her pair of arms; uncommon are her firm and heavy breasts; uncommon indeed is her lotus-like face; indescribable are ber profuse hair; the creator also is altogether different
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ NOTES-VIII. iv. 414-418. who fashioned this lady having heavy hips and a store of virtues and beauty. " prAyo munInAmapi bhrAntiH te maNIn gaNayanti / akSaye nirAmaye paramapade adyApi layaM na labhante // Probably even the sages are wrong, they ( simply ) count the beads, they do not yet become merged in that. highest seat which is free from danger and is imperishable. " 66 59. azrujalena prAyaH gauryAH sakhi udvRtte nayanasarasI / te samukhe sapreSite dattaH tiryag ghAtaM param // " O friend, I think, the ponds of the eyes of the fair maid are overflowing, hence when directed towards (others) they give a side-long stroke." eSyati priyaH roSiSyAmi aha ruSTAM mAmanunayati / prAyaH etAn manorathAn duSkaraH dathitaH kArayati // " My lover will come; I shall get angry with him ; he will soothe me when I am angry, so the cruel lover makes ( his beloved ) cherish such hopes " 415. virahAnalajvAlAkarAlitaH pathikaH ko'pi makkA sthitaH / anyathA zizirakAle zItalajalAt dhUmaH kutaH utthitaH // " A certain traveller, enflamed by the fire of separation, must have taken plunge into waters; how otherwise can smoke rise up from cold water in this season of winter?" 416. ma kAntasya goSThasthitasya kunaH kuTIrakAgi jvalanti / atha ripurudhireNa Ardrayati ( com.vidhyApayati) atha AtmanA na bhrAntiH // " How are huts on fire when my lover is at home (goSTa ) ? He will certainly extinguish them either by the blood of his enemy or of his own." 417. 418. jai bhaggA pArakkar3A = iv. 379. priyasaMgame kathaM nidrA priyasya parIkSe katham / mayA dve api vinAzite nidrA naivaM na tathA // "How can I get sleep when in company of my lover? How can I have it when he is away? To me both (kinds of sleep) are lost; I shall not have sleep this way or that. way."
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ .60 NOTES-VIII. iv. 418-419. guNahiM na saMpaya = iv. 335. kAntaH yat siMhena upamIyate tanmama khaNDitaH mAnaH / siMhaH nIrakSakAn gajAn hanti priyaH padarakSeH samam // "It puts down my pride (I am ashamed to see) that my lover is compared to a lion; for a lion kills elephants without watchman, while my lover kills them with watch men." caJcalaM jIvitaM dhruvaM maraNaM priya ruSyate katham / bhaviSyanti divasA roSayuktAH (rUsaNA) divyAni varSazatAni // " Life is fickle ; death is certain ; my lover, how can one afford to be angry? For days on which one is angry, will appear ( long like ) hundred years of gods." ma dhaNi karahi visAu = 1V. 385. mAne pranaSTe yadi na tanuH tat dezaH tyajyate / mA durjanakarapallavaiH dIma naH bhrameH // ___" When respect is lost, the pravince:should be abandoned, if not the body; you should not however wander in that country when being pointed out by the fingers of wicked persons." lavaNaM vilIyate pAnIyena are khala megha mA grj| jvAlitaM galati tatkuTorakaM gorI timyati adya // " Salt (beauty ) is melted by water ; O wicked cloud, do not thunder; for the hut which is burnt, would trinkle and the lady inside may get wet today." vibhave pranaSTe vakraH Rdvau janasAmAnyaH / kimapi manAk mama priyasya zazI anuharati nAnyaH // "The moon and none else imitates a little of my lover as he (the moon ) is crooked (crescent ) while in adversily and normal ( ordinary = JAHTATTY: in prosperity." 419. kila na khAdati na pibati na vidravati dharme na vyayati rUpakam / iha kRpaNo na jAnAti yathA yamasya kSagena dUtaH prabhavati // "The miser neither eats por drinks nor does he spend : 2 rupee in pious gifts; he does not know that the messenger of Death would overcome him in a moment."
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ NOTES-VIII. iv. 419-420. 61. athavA na suvaMzAnAmeSa doSaH / Note that the word khoDI, khoDa in Marathi, is dezI. yAyate ( gamyate ) tasmit deze labhyate priyasya pramANam / yadi Agacchati tadA Anayite athavA tatraiva nirvANam // "I shall go to that region where I shall get trace (FATOT) of my lover ; if he comes I shall bring him, or I shall put an end (to my life) in that very p'ace." dividivi gaMgANhANu = 1V. 399. yatpravasatA saha na gatA na mRtA viyogena tasya / lajyate sadezAn dadatIbhiH ( asmAbhiH ) subhagajanasya // "In as much as I did not accompany him when he went on his journey, nor did I die in his absence, I am ashamed to send messages to my lover." itaH meghAH pibanti jala itaH vaDavAnala: Avartate / prekSasva gabhIrimANaM sAgarasya ekApi kaNikA na hi apabhrazyate // "Here clouds drink water ; here the sub-marine fire is agitating, behold the depth of the ocean; not a drop 18 lessened." 420. pacchai hoi vihANu = 17. 362. emvai surau samattu = iv. 332. yAtu, mA yAntaM pallavata, drakSyAmi kati padAni dadAti / hRdaye tirazcInA ahameva paraM priyaH ADambarANi karoti // " Let hirn go; do not call him back; I shall see how many steps he goes; I am crossways at his heart, but my lover is only making a show (of going)." hariH nartitaH prAgaNe vismaye pAtitaH lokaH / idAnIM rAdhApayodharayoH yat ( prati )bhAti tad bhavatu // " Hari was made to dance in the courtyard; the people were struck with amazement; may anything now befall the breasts of rAdhA." sarvasalAvaNyA gaurI navA kApi viSagranthiH / bhaTaH pratyuta sa mriyate yasya na lagati kaNThe // " The fair maid is all beautiful like fresh viSagranthi (a poisonous bulb called bacanAga); but the young man ( bhaTa:)) would die if she does embrace him.".
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ 62 NOTES - VIII. iv. 420-422.4 etta meha pinti jalu = iv. 419. 421. mayA uktaM, tvaM dhuraM ghara, galivRSabhaiH ( kasara ) vinATitA: / tvayA vinA dhavala nArohati bharaH, idAnIM viSaNNaH kim // " I said ; O white bull, hold the yoke; we are teased by the wicked bulls; the load cannot be carried without 'you ; why are you now depressed ? " jaM maNu vicci na mAi = Iv. 350. 422. There are a number of words for which sk. equivalents are proposed in this sutra. ( 1 ) zIghra = vahila. eka kadApi nAgacchasi anyat zIghra yAsi / mayA mitra pramANita: tvayA yAdRzaH khalaH na hi // "Sometimes ( ekaM ) you do not come; at other times you go away quickly; I know, O friend, that there is no wicked person like you. " ( 2 ) jhakaTa = ghaghala. yathA satpuruSaH tathA kalahAH yathA nadyaH tathA valanAni / yathA parvatAH tathA koTarANi hRdaya khidyase kim // "Just as there are many good men so there are many struggles; there are rivers and there are turnings; there are hills and there are hollows; O heart, why - are you depressed ? " jhakaTa is not a pure sk. word. Compere jhagaDA in Marathi. ( 3 ) asmRzya saMsarga = vidyAla. ye muktvA ratnanidhi AtmAnaM taTe kSipanti / teSAM zaMkhAnA saMsargaH kevalaM phUtkriyamANAH bhramanti // 88 "" They wander blowing off the contact with conchs tbat cast away themselves on the shore after having abandoned the store of gems-the ocean. For want of context the exact meaning of the verse cannot be as* certained. ( 4 ) bhaya = dravakka. 'divasai: arjita khAda mUrkha sacinu mA ekamapi drammam / kimapi bhayaM tat patati yena samApyate janma // " O fool, enjoy what you earn per day ; do not hoard even a pice; for there comes a danger from unknown source ( kimapi ) which puts an end to your life."
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ NOTES-VIII. iv. 422.5-11. 63 (5) AtmIya appaNa. phoDonta je hiyaDauM = iv 350. (6) dRSTi dehi. ekaikaM yadyapi pazyati hariH suSTu sarvAdareNa / tathApi dRSTiH yatra vApi raadhaa| kaH zaknoti saMvarItu nayane nahena paryaste // "Although Hari regards each and every object well and with all respect, still his eyes fixed where tar stands. Who is able to check eyes overflowing with love?" (7) gADha-nicaTTa. vibhave kasya sthiratva yauvane kasya garvaH / sa lekhaH prasthApyate yaH lagati gADham // " Who is firm in prosperity? Who can have pride ( maraTTa ) in youth ? (so) such a letter should be sent as would stick fast ( appeal most )." (8) sAdhAraNa saGkala. ___ kutra zazadharaH kutra makaradharaH kutra bahIM kutra meghaH / dUrasthitAnAmapi sajjanAnAM bhavati asAdhAraNaH snehaH / " What a great distance between the moon and the ocean and between the peacock and the cloud ? There is uncommon friendship of the good persons however distenced they are.' (9) kautuka = koDDa or kuDDa. kunjaraH anyeSu taruvareSu kautukena gharSati hastam / manaH punaH eka syAM salakyAM yadi pRcchata paramArtham // " The elephant passes his trunk on other trees ( only) out of curiosity; but if you ask the truth his heart is fixed on the i plant alone." (10) krIDA = kheDDa. krIDA kRDA asmAbhiH nizcayaM kiM prajalpata / anuraktAH bhaktAH asmAn mA tyaja svAmin // "Sir, we only played; why do you therefore say this ? Please do not leave us who are attached and devoted to you." (11) ramya = ravaNNa. saridbhiH na sarobhiH na sarovaraiH nApi udyAnavanaiH / dezAH ramyAH bhavanti mUrkha nivasadbhiH sujaneH //
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ NOTES-VIII. iv. 422. 12-20. " 0 fool, countries are rendered beautiful not by rivers, not by lakes or ponds nor by gardens and forests, but by the stay of the good." ( 12 ) adbhuta : = Dhakkari. 64 hRdaya tvayA etad ukta mama agrataH zatavAram / sphuTiSyAmi priyeNa pravasatA ( saha ) aha bhaNDa adbhutasAra // " 0 heart, rogue, of wonderfully strong structure, you told me hundred times before me: I shall burst forth with the lover going away on a journey. " ( 13 ) he sAkha = helli. helli ma jhakhahi Alu=iv. 379. ( 14 ) pRthak pRthak = juaMjua. ekA kuTI paJcabhiH ruddhA teSAM paJcAnAmapi pRthakpRthaga buddhiH / bhagini tad gRhaM kathaya kathaM nandatu yatra kuTumbaM Atmacchandakam // " A simple hut is possessed by five ( organs ); all thesefive think differently, O sister, how can such a house live well where the whole family follows its own whim ? " kuDalI, compare 3 in Marathi. ( 15 ) mUDha = nAlia. yaH punaH manasyeva vyAkulIbhUtaH cintayati dadAti na drammaM na rUpakam / rativazabhramaNazIlaH karAgrollalitaM gRhe eva kuntaM gaNayati sa mUDhaH // " He is a fool who, agitated in mind, thinks but does not give a pice or a rupee; he also is a fool who, wandering. at will, brandishes his spear only at home. " divehiM viDhattau khAi vaDha= Iv. 422-4 above. navakhI kavi visagaThI=iv. 420 above. ( 16 ) mUDha = vaDha. ( 17 ) nava = navakha ( 18 ) avaskanda = daDavaDa. calAbhyA valamAnAbhyAM locanAbhyAM ye tvayA dRSTAH bAle / teSu makaradhvajAvaskandaH patati apUrNa kAle // " O young girl, those that are seen by you with your quick side glances, are attacked by the god of love even before they ars young ( apUrai kAli ) . " ( 10 ) yadi = chuDu. chuDu agghai vavasAo=iv. 385. ( 20 ) saMbandhi = kera. gataH sa kesarI pibata jalaM nizcitaM hariNAH / yasya saMbandhinA huMkAreNa mukhebhyaH patanti tRNAni // .
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ NOTES-VIII. iv. 422-428. 65 "O dear, the lion is gone; drink water without any fear, the lion at whose rozring grass drops down from your mouths." (21) saMbandhi-taNa. aha bhaggA amhahaM taNA=iv. 379. (22) mA bhaiSIH = mabbhIsA. svasthAvasthAnAmAlambanaM sarvo'pi lokaH karoti / ___ ArtAnAM mA bhaiSIH iti yaH sujanaH sa dadAti // << Every one talks consoling words to those that are at ease; it is only the good man who promises.help by saying: "Do not be afraid' to those in distress." ( 23 ) yadyad dRSTa tattat = jAiTiA. yadi rajyase yadyad dRSTa tasmin hRdaya mugdhasvabhAva / lohena sphuTatA yathA ghanaH (= tApaH) sahiSyate tAvat // "If o foolish heart, you feel affection to whatever you see, you will have to bear torrents as iron beaten bears the hammer ___423. huhuru and ghuggha etc. are dezI words imitating the sound and'action. mayA jJAta makSyAmi ahaM premahade huhuruzabdaM kRtvA / kevalaM acintitA saMpatitA vipriyanauH jhaTiti // " I thought I would be drowned in the pond of love with a sound; but all of a sudden came to me the boat-the news of separation." khAdyate na kasaratkazaddhaM kRtvA, pIyate na ghuTazaddhaM kRtvA / evamapi bhavati sukhAsikA priye dRSTe nayanAbhyAm // "When the lover is seen one ( the beloved) is not devoured nor is.one drunk with a gulp; and yet there is pleasure and happiness." kasarakkhehiM in the verse is a puzzale. We do not know what sound is represented by this word. kasaratkazabdaM kurvANA bhakSayanti is the explanation found in one com, trivikrama renders the word as kaTAkSa, and though it would nake good sense it cannot be word to denote zabdAnukaraNa. ghuTa is au sound which one makes in drinking quickly. Compare ghuTakana piNe, ghuTaghuTa, ghaTaghaTA pyAlA in Marathi.
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ NOTES-III. iv. 423-427. adyApi nAthaH mamaiva gRhe siddhArthAn vandate / tAvadeva virahaH gavAkSeSu markaTaceSTAM dadAti // My husband is still in the house saluting the holy images of Jinas ( has not yet gone out on a journey ), and still separation acts like monkey (peeps inside like a monkey) through the windows." 66 88 zirasi jarAkhaNDitA lomapuTI ( kambalaM ) gale maNayaH na viMzatiH / tathApi goSTasthAH kAritAH mugvayA utthAnopavezanam // "The pretty one made the members of the assembly rise and sit although she had rags on her head and hardly twenty pieces of glass-balls on her neck. " uTubaIsa in Marathi uThabasa, uThabazA etc. 424. amba pazcAttApaH priyaH kalahAyitaH vikAle / ( nUnaM ) viparItA buddhi: bhava te vinAzasya kAle // " O mother, I repent that I made my lover angry in the evening. Indeed, one thinks wrongly at the time of his ruin." 425-437. These sutras describe the terminations peculiar to apabhraMza. 425. nAyaka eSa parihAsaH atibhAna: ( atyadbhutaH ) kasmin deze / ahaM kSINA tava kRte priya tvaM punaH anyasyAH kRte // " 0 lover, tell me in what country this extraordinary joke ( is played ); that I languish for your sake and you for :some one else." vattaNaho taNeNa = iv. 366. 426. smaryate tad vallabhaM yad vismaryate manAk / yasya punaH smaraNaM jAtaM gataM tasya snehasya kiM nAma // "That is called dear which is remembered though it may have been forgotten for a while; but what can that affection be called the recollection of which comes and goes away quickly?" viNu jujjheM na valAhuM = iv. 386. 427. jihendriyaM nAyakaM vaze kuruta yasya adhInAni anyAni / mUle vinaSTe tumbinyAH avazyaM zuSkANi parNAni //
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ NOTES-III. iv. 427-431. 67 "Keep under control the sense organ called tongue which is the head and under which all others live; when the root of tumbinI ( dudhyA bhopaLA in Marathi ) is completely killed, the leaves will certainly dry up." avasa na suahiM suacchiahiM = iv 386. 428. ekazaH zIlakalaGkitAnAM dIyante prAyazcittAni / ___ yaH punaH khaNDayati anudivasaM tasya prAyazcittena kim // " Atonements can be prescribed for those whose character is spoiled only once; what is the use of expiation for him who spoils his character (breaks his promise) every day?" 429. virahAnalajvAlAkarAlitaH pathikaH pathi yad dRSTaH / ___ tad militvA sarvaiH pathikaiH sa eva kRtaH agniSTaH // " When a traveller was seen on the way as surrounded by flames of the fire of separation, all other travellers gathered and consigned him to fire ( as he was dead )." mahu kantaho be dosaDA = iv. 379. eka kuDullI pacahiM ruddhI = iv. 422. 14. 430. phoDenti je hiaDau = iv. 350. cakulla u cuNIhoimai = iv. 395. svAmiprasAda salajja priyaM sImAsadhau vAsam / prekSya bAhubala dhanyA muJcati nizvAsam // " The happy one ( fair maid ) breathes a heavy sigh on seeing the favour of the master ( to her lover ), a bashful lover, a residence on the frontier and the strength of the arm ( of the lover )." 431. pathika dRSTA gaurI ? dRSTA maargmvlokyntii| ____ azrUcchrAsaiH kaJcuka timitodvAnaM (ArdrazuSkaM ) kurvatI // One traveller is asking another about his beloved: "O traveller, did you see my beloved, the fair maid? (The other replies ), Yes I saw her looking to your path and making her 459EUR, bodice, wet by tears and dry by hot breaths."
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ 68 NOTES-VIII. iv. 431-438. eka kuDullI pacahiM rudvI = iv. 422. 14. 432. priyaH AyAtaH, zrutA vArtA, dhvaniH karNe praviSTaH / tasya virahasya nazyataH dhUlirapi na dRSTA // " The lover has returned ; (so ) I heard the news ; his voice has fallen on my ears; I do not now see even the dust ( ashes) of the separation that is disappearing, dying." 434. sadezena kiM yuSpadIyena yatsagAya na milyate / svapnAntare pItena pAnIyena priya pipAsA ki chiyate // "What is the use of your messages when you do not give me your company? Can thurst be quenched by water drunk in a dream?" dikkhi amhArA katu = 1V. 345. bahiNi mahArA katu = iv. 351. 436. atra tatra dvAre gRhe lakSmIH vimaSTulA bhavati / priyaprabhraSTeva gaurI nizcalA kvApi na tiSThati // " Fortune is fickle and runs here, there, at the door, in the house, and does not stay firm at any place like the fair maid away from her lover." 438. The jou termination of the potential passive participle becomes ievvau, evvau and evA. etad gRhItvA yanmayA yadi priyaH uddhAryate (tyjyte)| mama kartavya kimapi nApi martavya para dayite // The commentator says : kenApi siddhapuruSeNa vidyAsiddhaye nAyikA prati dhanAdikaM datvA bhartari prArthite nAyikAyA uktiriyam. " If I am to give up my lover by accepting this (money), then I have nothing else left except death." dezoccATana zikhikkathana ghanakuTTanaM yad loke / ___ maMjiSThayA atiraktayA sarva sADhavyaM bhavati // * The Hagt plant which is excessively red ( very much in love ) must bear all this in the world such as being uprooted-form the region, boiling over fire and being crushed by hammer. " svapitavyaM paraM vAritaM puSpavatIbhiH samAnam / jAgaritavyaM punaH kaH bibharti yadi sa vedaHpramANam / /
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ NOTES-VIII. iv. 438-441. 69 The sense is too obscene to be explained. 439. The ktvA of the Absolutive is substituted by i, iu, ivi, avi, eppi, eppiNu, evi and eviNu. hRdaya yadi vairiNo ghanAH tat kiM abhre ( AkAze ) ArohAmaH / asmAkaM dvau hastau yadi punaH mArayitvA mriyAmahe // "O heart, if our enemies are numerous, are we to scale heavens to kill them? We have two arms; if we are to die we shall die after killing them." gayaghaDa bhaji u janti=iv. 395. rakSati sA viSahAriNI to karau cumbitvA jiivm| pratibimbita majAla jala yAbhyAmanavagAhita pItam // " That lady bringing water (fa) preserves her life by kissing those hands that have drunk water with the reflection of mukha (a person-grass) without plunging into it." Dohiu comes from Doha from which we have DubaNe, DubaNe in Marathi. ' bAha vicchoTya yAhi tva, bhavatu tathA ko dossH| hRdayasthitaH yadi niHsarasi jAnAmi mukha sa rossH|| "0 muja, you may go throwing off my arms; let it be so; what harm is there? I shall consider that to be anger it you go out from my heart." The references to ye in the above two verses are regarded by some to the famous king of Malwar ; by others to the minister munja of a king of the Calukya dynasty. 44D. jitvA azeSa kaSAyabala dattvA abhayaM jgtH| . lAtvA mahAvrataM zivaM labhante dhyAtvA tttvm|| " Having conquered the whole army of passions, having offered protection to the world, having taken the great vow and having meditated upon the highest truth, of the sages ) attain bliss." . 441. The Infinitive tum in apabhraMza has the following eight substitutes: viz ; evaM, aNa, aNaha, aNahiM, eppi, eppiNu, evi, and eviNu. dAtuM duSkaraM nijakadhanaM, kartu na tapaH pratibhAti / evaM sukhe bhoktuM manaH; paraM bhoktuM na yAti // .
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ NOTES-VIII. iv. 441-444. " It is difficult to give away one's money; it does not. occur ( to any one ) to perform ansterities ; the mind desires to enjoy happiness but is unable to do so." ___jetuM tyaktu sakalAM dharAM lAtu tapaH pAlayitum / vinA zAntinA tIrthezvareNa kaH zAknoti bhuvane'pi // "Who except the aieffat surfa is able in this world to conquer and then abandon the whole earth, to take the vow and observe it?" 442. gatvA vArANasI narAH atha ujjayinI gatvA / mRtAH prApnuvanti parama pada divyAntarANi mA jalpa // "By going to Benares and then visiting Ujjain men. attain the highest place after their death; do not speak of other holy places." gaGgAM gatvA yaH niyate yaH zivatIrya gatvA / krIDati tridazAvAsagataH sa yamaloka jitvA / "He who dies after having visited the Ganges and Benares (zivatIrtha) conquers yamaloka and enjoys the sport in heaven. 443. hastI mArayitA lokaH kathayitA / paTahaH vAdayitA zunakaH bhaSitA // " Elephant is in the habit of killing, people in the habit in the habit of barking." 444. na mallajujjhu-iv. 382. ravyastamane samAkulena kaNThe vitarNiH na chinnH| cakreNa khaNDaH mRNAlikAyAH nanu jIvArgalaH dttH|| ed ( at the soparation from his mate) and did not eat the piece of the lotus-fibre though he had put it into his mouth; it was as if put there as a bar ( so that his life should not depart)." valayAvalInipatanabhayena dhanyA UrzvabhujA yAti / vallahavirahamahAdasya stAghaM gaveSatIva // "On account of the fear of dropping down her brace