Book Title: Jain Sahityama Vikar Thavathi Thayeli Hani
Author(s): Bechardas Doshi
Publisher: Bechardas Doshi
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005117/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina sAhityamAM vikAra thavAthI thayelI hAnI. 2 lekhaka ane prakAzaka paM. becaradAsa jIvarAja. mUlya 1) rUpie. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nimitimitimimimittcici * 3m 55555555555555555555555 jaina sAhityamAM vikAra 2ji i becaradAsa jIvarAja. ttttttttmimittmimimimimimimimil nitmimittmillltllltllltmillli Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bee GEE EEEEEEDDSEEEDS-CEE933600 zrI Adarza prInTIMga presamAM paDiMta vADIlAla DAhyAbhAie chApyuM. The. pAMcakuvA navAdaravAjA-amadAva DOGGERE SEER DOLEERDE GEC331666 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arpaNa .. mana parama pUjya jagama tIrthasvarUpa zrI- vijayAnaMda sUrIzvarajI (AtmArAmajI) mahArAja ! Apane akSaradeha jovAthI mane pratIti thaI che ke, Apa eka uddhAraka purUSa hatA- je Apa A vartamAna 20 mA saikAmAM hota to jarUra A TIpAelA lehAne ghATa ghaDyA vagara na raheta ! Apa bhAvAcArya che, hatA ane raheze. mAre mATe to Apa sarvathA parokSa rahyA che chatAM ApanA akSaradehamAM lubdha thaele huM mArI A vicAronI mALA Apane samaDuM chuM-- D Cos C. . carasevaka, RahArAja %22%29 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sudhArIne vAMcazeAjI. pAne 28 me pakti AThamI ane navamIne badale nIcenuM lakhANu samajavuM:-- " te nirjIva thatA jaineAnI upekSA kare che ane je tIrthoMpavitra sthaLeA-pavitra ane zAMta vAtAvaraNane lIdhe AtmapavitratAnAM sAdhana che. tene ja mata mAnamAM kalezanA sAdhana nAvI te mATe te sarakAra-darabAra-mAM pharIyAdA maDAve che. ' vinati. vAMcanAra mahArAyA ! huM koI lekhaka nathI tema hajI joIe teTaluM huM jANI ke vicArI zakayA nathI. A te phakta eka abhyAsa karanArA vidyAA jema peAtAnA vicArAne dAkhalA dalIlethI TAMkI batAve che tema meM mane je jAya che te dAkhalA dalIlothI TAMkI batAvyuM che-emAM mArI apUrNatAnA ayA bhrAMti heAvAnA saMmatra che ethI ja e dvArA kAi jAtanuM vidhAna thaI zakatuM nathI. e te rakta vizuddha carcAne mATe me' lakhyuM che-jaNAvyuM che ane prakAzamAM ANyuM che. lakhatAM meM kALajI te, ghaNI rAkhI che chatAM kayAMya mArI apUrNatAne lIdhe bhUlacUka rahI gai hAya, mArI pAyattine lIdhe kayAMya kaSAyavALu' lakhANu AvI gayuM hAla to Apa mahAzayeA, te tarapha durlakSya karaze! ane phakta niLa evI carcAmAM ja rasa leze! Apa jAgeA che ke, '' gacchataH skhalanaM kvApi bhavatyeva pramAdataH " sevaka ecara. tA-kAi maha zaya, mArI bhRcuka mate vyAjabI rIte jaNAvaze te huM temane upakRta thaiza. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina sAhityamAM vikAra thavAthI thayelI hAnI. vastunI mULa sthiti samajyA sivAya tenI vikAravAnI sthitine samajatAM ke samajAvatAM vizeSa Aka paDe che-jene pitAnI pUrva sthitinI tAjI smRti hoya, te ja manuSya (pitAnI ) vartamAna sthitimAM thayela pheraphAra samajI zake che. zArIrika vikArane samajavA mATe prathama pUrNa nIroga sthitine abhyAsa karavAnI jarUra paDe che. vaidhyanI bibhISikAmAMthI ugaravA mATe sindaryanA sAgarane vizeSa avagAha paDe che. tema sAhityanI virupa sthitinI samajUtI ApatAM pahelAM tenI vizuddha sthitine paNuM samajAvavI Avazyaka che. * A bhASaNa gata jAnyuArI mAsanI 21 mI tArikhe zrIyuta motIcaMdabhAI giradharalAlanA pramukhapaNuM nIce apAeluM hatuM ane tenI sabhAjanA vakatavakaLA pracAraka sabhAnA sekreTarIe karI hatIbecaradAsa Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAhitya, kAMI ApaNI peThe bolatuM cAlatuM ke jIvatuM jAgatuM prANI nathI. tethI ja tenI vizuddhatA ke vikRtatAne bhAra ApaNe tenA pUrva karmane seMpI zakatA nathI. sAhitya bIjA padArthonI peThe utpAdya padArtha che. mATe tenI vizuddhi ke vikRtine javAbadAra tene utpAdaka lekhAya che. putranA guNadoSe pitA upara DhaLAya che. vRkSanuM sAruM ke narasuM bhaviSya tenA bIjamAM chupAIne rahe che tema sAhityanI vizuddhatA ke vikRtatAne vizeSa AdhAra tenA racavitAnI sthitine ja avalaMbe che. bhASAmAM sAhitya zabda be traNa arthane sUcave che? sAhitya eTale upakaraNe ke sAdhane thAya che. sAhitya eTale rasazAstra (kAvyaprakAza, kAvyAnuzAsana ke sAhitya darpaNa vigere.) thAya che ane sAhitya eTale ke paNa prakAranuM zAstra ( bauddha sAhitya, vaidika sAhitya ke sAMkhyasAhitya vigere ) paNa thAya che. prastuta carcAmAM tenA aMtima arthane vizeSa sthAna maLI zake tema che. sAhitya vicArAtmaka ane zabdAtmaka ema bane pe hoya che. te jyAM sudhI hRdayagata haya, prakAzamAM na AvyuM hoya tyAM sudhI tene vicArAtmaka sAhitya kahevAya ane jyAre te mukha dvArA zabdanAM bhAtabhAtanAM vastromAM, kalpanAnA, atizayanA ke ujhekSA vigerenA alaMkAmAM saja thaI gagana maMDaLamAM bahAra Ave tyAre (te) zabdAtmaka sAhitya lekhAya, A ja zabdAtmaka sAhitya jyAre kAgaLa upara lipibaddha thAya che, tyAre enuM bIjuM nAma zAstra paDe che. huM ahIM je vi Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAra ke vizuddhi batAvavAne huM tene vizeSa saMbaMdha AnavA lipibaddha jainasAhitya-zAstro sAthe che. jainazAstranI pUrNa uttaradAyitA tenA mULajanaka, tenA mULa graMthaka (graMthaka eTale geThavanAra ) ane tenA mULa lekhaka (lekhaka eTile prathama cepaDe caDAvanAra ) upara avasthita che. A hakIkatane pUrNapaNe samajavA mATe ApaNe e traNe mahApurUne ItihAsa, temanA samayanI sthiti ane temanI jIvanadazAne vicAravA ghaTe che. saMpradAyanI mamatvamathI raSTie kadAca jainazAstra anAdinAM manAtAM hoya, akRtrima jevAM sadhAtAM hoya ane aparivartita rahetAM hoya te bhale. e hakIkata sAthe mArA vizeSa saMbaMdha nathI. e vAta aitihAsika che ke temAM sAMpradAyikatAvALuM asatyAmRbAnuM tava bhaLeluM hoya tenI sAthe mAre kAMI levuM devuM nathI. te paNa huM jANuM chuM te pramANe zAstronI zAzvatatA sAdhanAra saMpradAya paNa eTaluM te svIkAravAnI himmata kare che ke, je je tIrthaMkarane samaye temanA vicAre zabdabaddha thAya che. tyAre temAM pUrvakALanI sthiti ane nA * saMpradAyanI to evI paNa IcchA hoya ke, amArAM ja zAstro anAdimAM anAdinAM che eTale amArI peDhI ane amArA copaDA pRthvInI sAthe ja ugelA che. paraMtu vardhamAnane nAme caDelA pravacanamAM ThekaThekANe tenA samayanI paristhiti, tene paMcayAmI AcAra, tenA samayanA manuSyanA ulekhe ane teonI svAdhyAyacarcA, tenA samasamayI jamAlI, gozAlaka, hastitApasa ane buddhadeva jevA mahAvAdionA khaMDanamaMDanAtmaka saMvAda, tathA sakaMda, sudharmA, jaMbu, Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ meAne badale vamAna kALanI sthitine ane nAmeAne dAkhala karavAmAM Ave che. e draSTie zAstra vaiSaya che, parivartita che ane anitya che. A mAnyatAnA dhAraNa upara mArA sAhitya-vikArane lagatA prastuta prazna yukta gaNAya kharA. e praznane vistArapUrvaka samajAvavA mATe vartamAna zAsananA adhIzvara zrIvamAnanA itihAsa,, temanI jIvanadazA ane temanA samayanuM vAtAvaraNu e badhAnA ullekhane huM sauthI prathama prastuta samaju chuM. je samAjane mAre prakRta viSayanuM bhAna karAvavuM che te samAja vamAnanAM nAmathI, rupathI, guNathI, ane temanA sthUla jIvanathI suparicita che. tenI vadhu mAna prati eTalI badhI bhakti che ke pratyeka varSe samAjanAM gaitama; zreNika, cillA; keANika, dhAriNI; siddhArtha, trizalA; jayantI, mRgAvatI, sudaCna, udAyI, AnaMda, kAmadeva ane culanIpitA vigere vardhamAnanA samasamI sattA dharAvanArA puruSe!nA nAmagrAha nirdeze| maLavAthI saMpradAyane vA tenA vahIvaTadArAne peAtAnA anAdritAnA bacAvanI khAtara ja upayukta upAya te paNa achUTake levA paDaceA che ane tenI noMdha sUtrakRtAMga sUtranI TIkAmAM zIlAMkasUrie ane vyAkhyAprajJaptinI TIkAmAM abhayadevasUrie lIdhI paNa che. ( jUe sUtra. pR0 386 ane bhagavatI pR0 165 bAbunuM ) jo A sabaMdhe itihAsane pUvAmAM Ave teA te, e viSe spaSTa ane sapramANa jaNAvI zake tema che ke, jevuM vAtsyAyana sUtra anAdhyui heAi zake che tevuM ja A pravacana paNu anAdinuM sa MbhavI zake che.-lekhaka. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bALake suddhAM pitAnA pUjya purUSanA jIvanane eka vAra sAMbhaLavAnuM te vIsaratAM nathI. tenA nAmanI khAtara lAkha rUpiyAne hema thAya che, tenI sthApanA (bhUti) ne vAste kare rUpiyA kharcAyA che, ane te kharca vartamAnamAM paNa cAlu ja che. evA zrI vardhamAnane jaina samAja vacce jaNavavA ke parakhAvavA te mAtA pAse mosALanAM vakhANa karavA jevI punarUkti mAtra che. je ke jaina samAja vardhamAna sAthe ATale gADha paricaya dharAve che te paNa huM eTaluM himmata pUrvaka jaNAvI zakuM chuM ke vartamAna zraddhALu varga te mahApurUSanA aMtargata jIvanathI ke vAstavika jIvanathI ghaNe thaDa paricaya dharAve che. ema hovAthI ja vardhamAnanI mUrti mATe aDhaLaka dhana kharcanArA-zrImate ke upadezake (sAdhu) temanuM yathArita jIvana deravA ke derAvavA A yugamAM paNa azakta rahyA che. jeone dharathI purANI daMtakathAo, mizra kathAo ke mATI meTI baDAInI banAvaTI vAta sAMbhaLavAne svabhAva paDe che ane jeonA viDile taraphathI paNa te svabhAvane ja piSaNa maLe jAya che teo bhAgye ja koI paNa etihAsika satyayathArtha satya tarapha lakSya karatA dekhAyA che. jena samAja vizeSa karIne vyApArI samAja hevAthI tenI najara dhArmika ItihAsa tarapha bhAgye ja vaLe che. vyApAra ane nirvAhanI pravRttinI tIvratAne lIdhe ane temAM vizeSa sAvadhAnI rAkhavAnI jarUra hovAthI niravakAza evA jenene satyAgaveSaNa mATe ghaNuM ja ocho samaya maLe che. satya Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaveSaNa te ghare rahyuM, paNa teo pitAnI jAtanA Arogya mATe, pitAnAM vahAlAM sagAonA svAstha mATe, pitAnAM saMtAnanI keLavaNI mATe ane pitAnuM jIvana ghaDavA mATe ghaDI bhara vicAravAne navarA jaNAtA nathI. Ama hevAthI ja teonuM rASTrIya jIvana paNa khIleluM jaNAtuM nathI. A hakIkatane lIdhe teonA dhArmika-jIvana ke vyavahAra jIvananA baMdhAraNane AdhAra jaina samAjanA dharmopadezake. (sAdhuo)-jeone samAja pitAnA sarvasvanA bhege paze che,-nI dezanA upara rahelo che. je te upadezaka vizuddha mArga batAve te ja A samAja te mArga tarapha jhukI zake tema che. anyathA nadI pravAhanI peThe tenI gati gatAnugatika cAlI rahI che. tema ja cAlyA karavAnI che. na bhUlatA hauM te jyAM sudhI huM jANI zakaye chuM tyAM sudhI meM e nisvArthI upadezaka bhAgye ja je che, je catura vaidyanI peThe samAjanI cAlu nADInA dhabakArA tarapha daSTi rAkhI pravRtti karate hoya. A sthitimAM samAja-zrI vardhamAnane ananya upAsaka samAja-vardhamAnanA yathAsthita jIvanathI ajA rahe, e banavA joga che. ene mATenuM saMpUrNa uttaradAyitva dharmAdAyajIvI upadezake upara che. A sthaLe vardhamAnanuM yathAvat jIvana jaNAvavA jatAM bIjI Avazyaka vAtane TUMkI karavI paDe tema hovAthI ane te jIvanane ItihAsa vizeSa gaMbhIra hovAthI te viSenA ullekhane bIjA khAsa nibaMdhamAM carcavAnuM rAkhI vardhamAnanA samayanI paristhitinA khAsa abhyAsI keTalAka Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidvAnoe te viSe je jaNAvyuM che tene nIcenA lakhANamAM jaNAvuM chaG- " mahAvIre DiDima nAdathI e mokSane saMdeza hiMdamAM vistAryo ke, dharma e mAtra sAmAjika ruDhI nahi paNuM vAstavika satya che-mokSa e sAMpradAyika bAhA kriyA. kAMDa pALavAthI maLatuM nathI paNa satya dharmanA svarupamAM Azraya levAthI prApta thAya che, ane dharmamAM manuSya ane manuSya vacceno bheda sthAyI rahI zakto nathI"-sAhitya samrA zrI ravIndranAtha ThAkura (mahAvIra jIvana vistAra pR0 12) " 2500 varSa pahelAM AryAvartanI sthiti AvI hatIH- dharmanI yathArtha bhAvanAne nAza thaI tenuM sthAna arthahIna AcAra-vicAre lIdhuM hatuM. uttama sAmAjIka ane naitika niyame, duSTa jJAtibhedathI ane brAhmaNe mATe khAsa haka ane zadro mATe ghAtakI dhArAothI, vikRta thayA hatA. AvA jJAtijanya vizeSa adhikArathI brAhmaNanI sthiti ulaTI bagaDavA pAmI. AkhA samAja tarIke teo eTalI hade bhI ane lAlacu, ajJAna ane abhimAnI banI gayA ke brAhmaNa sUtrakArane paNa A vastusthitinI ghaNuM sapta bhASAmAM jhATakaNI kADhavI paddha hatI. zuddho ke jeoe AryadharmanA chatra taLe Azraya lIdhe hatA temane mATe dhAmika zikSaNa ane takriyAne niSedha hate. sAmAjika sanmAna temane mATe mudala nahotuM. je samAjamAM teo vasatA hatA temanA taraphathI tiraskAra ane dhikkAra pAma Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAthI teo kAMIka parivartana mATe AturatAthI rAha jotA hatA "--dasa mahAzaya. (mahAvIra jIvana vistAra pR. 9-10) zrIuttarAdhyayana sUtramAM AvelA "yaNIya ane "harikezIya adhyayana,uparanI hakIkatanuM samarthana kare che. te adhyayanamAM brAhmaNanAM lakSaNe darzAvyAM che ane sAthe e hakIkata spaSTapaNe jaNAvI che ke, brAhmaNa, kSatriya, vaizya ane zuddha e kaI prakAranI jAta nathI, paNa e upanAme mAtra kriyajanya che-(juo-uttarA0 25muM ane 12 muM adhyayana) vardhamAnanI jIvana dazA ane temanA samayanI paristhiti uparathI ApaNe temanuM lakSya ke dhyeya sahajamAM ja samajI zakIe chIe. nIcenA ekaja vAkyamAM temanuM saMpUrNa dhyeya samAI jAya che. AcArAMga sUtramAM, vardhamAnanA saMdezavAhI sudharmAe vardhamAnane DhaDhare A pramANe jaNAvyuM che - - "savve pANA piyAuyA. suhasAyA, dukkhapaDikUlA, appiyavahA, piyajIviNo, jIviukAmA " " savvegi bapi pize ? arthAta " badhA ja AyuSyane ane sukhane cAhe che. duHkha ane vadha (maraNa ) saine apriya che. sarve kaI priya AvI che. ane jIvavAnI vRttivALA che. " " jIvavuM ba. dhAne vahAluM lAge che. " (AcArAMga, morabIpR. 21) Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paramavI vardhamAna svabhAve dayALu na hatA tema adayALu paNa na hatA. teonI dazA "vicare udaya praga" nI jevI hatI. teo atyaMta mitabhASI (vAcaMyama) hatA. teoe pitAnA cAritryamAM yathAkhyAta mArgane ja avalakhyuM hata-Apadhdharmane nAme paNa pitAnI rakSA mATe teoe eka paNa bArI rAkhI na hatI. zarIra, vacana ane mana e traNe temanA dAsa hatAM-jema eka yaMtrakAra, yaMtra upara pitAnI sattA calAvI zake che ane IcchAnusAra yaMtrane pheravI zake che tema vardhamAne zarIra, vacana ane mana pAse potAnuM dhAryuM ja karAvyuM hatuM-teo zarIranA keI bhAgamAM khaMjavALa Ave te khaMjavALatA paNa nahIM. zarIra uparanA melane paNa dUra karavAnI vRtti rAkhatA nahIM. Akhe bane teTalI minimeSa rAkhatA ane saMpUrNa nagna bhAva dhAraNa karI teoe kalejA jItavAne ugra prayana sevyuM hatuM. A dazAne pahoMcavA mATe teo AraNyaka thayA hatA ane ghaNA lAMbA samaya sudhI teoe AkarAmAM AkarI TADha, tApa, bhUkha ane tRSA sahyA karI hatI. teoe dIkSita thatAM ja loka pravAhanuM anusaraNa cheDayuM hatuM ane pitAnA anuyAyione jaNAvyuM hatuM ke, Lo Dhora care eTale lekeSaNune-lakavAdane-anusaraze nahIM-duniAnI dekhAdekhI karaze nahIM (AcA morapR. 84). dIrghatapasvI vardhamAna ane buddha ane samasAmayika mahAtmAo hatA, ane nivaNavAdI mahApurUSa Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 hatA ane te bannenu lakSya eka ja hatuM, paraMtu lakSya sAdhavAnI te bannenI pravRtti tadna judI judI hatI--buddha. madhyama mArganA upAsaka hatA, vamAna tIvra mArganA himAyatI hatA. budhdha peAtAnI mArga vyavasthAmAM lekazreyane prathama sthAna ApyuM hatuM, vardhamAne lekanA saspa suddhAM cheDayA hatA. vamAna raheNI kaheNImAM eka ja hatA. temane evA Agrahe hateA ja nahIM ke, ' huM kahuM te ja kharUM ane bIjAnuM kahevuM khATu' te A vAtane khAsa mAnatA hatA ke, eka ja lakSyane sAdhavAnA aneka sAdhanA saMbhavI zake che, ethI sAdhanabhedyamAM virAdhanA gaMdha paNa hotA nathI. temanA samayamAM temane anuyAyI varga ekalakSI hatA, paNa te badhAnA mAge judA judA hatA. kAI mumukSu nirAhArI rahetA, koi leAjana paNa karate, koI sarvathA nagna bhAve rahetA, koI savastra paNa rahetA, kAi svAdhyAyI hatA, kAi vinayI hatA ane koI dhyAnI hatA. ema AtmAne svastha karavAnA mAgeryAM aneka hatA, paNu lakSya badhAnuM eka ja (AtmasvAsthya) hatuM. prati prANI zarIranI, vacananI ane mananI sthiti bhinna bhinna hAvAthI sA kAI pAtAne anukUla ane prakRtisAmyavALA mArgone avalaMbatu. AjanI peThe koinI eka hradyu sattA na hatI, jethI sAkAine ekaja pravAhe vaLavuM paDe. mumukSu jema jema vizeSa cAgyatA meLavatA tema tema adhikAdhika ucca sAdhanane avalakhatA. koI upara phAI jAtanuM amaryAdita dabANu na hatuM. temanA anuyAyI Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vargane A proSa hatuM ke, " dho saMvAda hiMsA rasaMgo to " arthAt ahiMsA, saMyama ane tapapa dharma utkRSTa maMgaLa che. " ( dazavaikAlika-prAraMbha ) A prajamAM kyAMya ekadezIyatAne gaMdha paNa nathI. ATalA uparathI vardhamAnanI jIvana dazA, temanA samayanI paristhiti ane temanuM dhyeya e badhuM ApaNA samajavAmAM AvI zake tema che. have ApaNe emanuM zAstrasAhityatenI mULa sthiti ane vartamAnamAM jaNatI vikRta sthiti saMbaMdhe vicAravuM ghaTe che. ahIM A viSe vizeSa carcAmAM utaratAM pahelAM mAre mULa sthiti ane vikRta sthitinA saMbaMdhamAM A pramANe khulAso karavAno cheH--je mahApurUSa, mAnA dherI che, temanuM laya ane sAdhane jemAM yathAsthita rIte anAgrahipaNe goThavavAmAM AvyAM hoya te racanA zilI mULa sthitinI che ane je racanA zailImAM lakSya tarapha durlakSya karI mAtra sAdhananI takarArane ghaMghATa jaNane hoya te, vikRta sthitinI che. A nibaMdha pUre thatAM sudhI mAruM A lakSaNa vAcakoe barAbara dhyAnamAM rAkhavAnuM che. have huM vardhamAnanA samayanI racanA zilI tarapha Apa saunuM dhyAna kheMce chaG- AjathI 2500 varSa pahelAM jyAre vardhamAna pite. hayAta hatA, tyAre AjanI peThe upadeza pracAravAne pUratAM sAdhano na hatAM. jo ke lakhavAnI kaLA te te vakhate paNa hatI, paraMtu tene upaga vizeSa karIne vyavahAra vibhAgamAM cAlu hatuM. mumukSu zramaNe pAsake (zrAvake) ane zrama Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAM satsaMganI pravRtti cAlu hatI. jyAre teo vardhamAna pAse yA bIjA koI vaDila zramaNa pAse jatA tyAre te mahAtmAo, zrotAnI regyatA pramANe tenA hitanI be cAra vAte vidheya rIte ( Ama kare ja ema nahIM, paNuM, Ama karavuM joIe e rIte ) darzAvatA ane zrotAo tene pitAnA nAmanI peThe yAda karI letA. je vAtamAM pitAnuM khAsa hita samAyuM che te vAtane pAMdaDAM ke kAgaLa upara para TapakAvavA karatAM maMtranI peThe hRdayamAM katarI rAkhavI vadhAre ucita che ema samajIne paNa e upadeza na lakhAtA hoya te saMbhavita che. vardhamAnanA mukhya ziSyoe pitAnA anuyAyione zIkhavavA mATe vardhamAnanA te te upadezone saMkSepamAM goThavI rAkhyA hatA ane te paNa kaMThAgra ja 2hetA hatA, jyAre prasaMga Avato tyAre "vardhamAne Ama kahyuM che? vA "vardhamAna pAsethI Ama sAMbhaLyuM che" evI zarUAtathI te upadezenuM vivecana ke vyAkhyAna thatuM hatuM. e badhA upadeze te samayanI lekabhASAmAM-mAgadhI mizrita prAkRta bhASAmAM (pAlI bhASAnI jevI bhASAmAM) thatA hovAthI AbALagopALane samajavA sugama ane sulabha thatA, ane sA keIna-zramaNe pAsaka zramaNe pAsikA, zramaNa ke zramaNa-zakita pramANe ochA vadhatA kaMThastha rahetA, vartamAnamAM jene ApaNe ekAdazAMga sUtranuM nAma ApIe chIe, tenuM mULa e upadeze hatA. e mULa upadeze ane vartamAna "ekAdazAMga sUtrae emAM kALe karIne bhASASTie ane arthadaSTie keTaluM pari vartana thavA pAmyuM che te vize ane tema thavAnAM kAraNe Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 viSe meM eka khAsa jUda nibaMdha lakhe che, tene keTaleka khAsa upagI bhAga nIce TippaNamAM ApuM chuM. haju e viSe mATe prayAsa cAlu che. ane samaya Avye te prayAsanuM pariNAma "jinazrutanA nAme paNa prakaTa thaze. ' jaina darzana nityAnityavastuvAdanuM samarthana kare che, tenI daSTie vastunuM mULa kAyama rahe che ane te mULanA paristhiti pramANe aneka ghATe badalAyA kare che. e parivartana vyavahArU che ane upagI paNa che. kiMtu "AkAza mUrtarUpa dhAraNuM kare ane jaDa cetana pe pariName, evA sarvathA mithyAvAdane jaina darzana prabala virodha kare che, enuM kAraNa e che ke e siddhAMtamAM mULa padAtha svarupathI * je aMge sAhitya atyAre vidyamAna che te aneka parivartane pAmatuM pAmatuM kaI kaI sthitiomAMthI pasAra thaI ApaNI pAse AveluM che, te bAbata nIcenI hakikata uparathI jANI zakAzeH parama zramaNa zrI mahAvIranuM vatana ja eka mopadezakanI garaja sAre tevuM hovAthI ane temanA tathA temanA zramaNanA AcAra eTalA badhA nivRttiparAyaNa hatA ke jethI Atma-niSTha evA temanAmAMnA koIne, gurU taraphathI prApta thaelA AtmajJAnane saMkSipta paraMtu gaMbhIra upadezAtmaka vAkya-samUhane lipibaddha karavAnI jarA paNa jarUra hatI nahIM. eTale teo te upadezAtmaka vAkya-samUhane pitAnI AtmajAgRti mATe jevAne tevA kaMThastha rAkhatA hatA. ane e upadezo bahu ja TuMkAM vAkayamAM samAelA hovAthI te sUtra evA nAme prasiddha thayA hatA ane e ja kAraNathI atyAre upalabdha thatA te sUtronA vizAla vistAranuM paNa sUtra evuM ja nAma prasiddha thaI rahyuM che. arthAta je sUtra zabda, te gaNadhara mahAzayenA samaye pitAnI (sUcanAta sUtrama vALI) kharI vyutpattine caritArtha karato hato, te ja satra zabda, atyAre pitAnI te vyutpattine kore mUkI, jenA Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpradAyanI Dhine vaza thaI, pramANamAM lAkho loko jeTalA gaNatA(0) graMthone paNuM potAnA bhAvamAM samAvavA lAge che ! kahevAnI jarUra nathI ke, jyAM sudhI gaNadharanA anantara ziSya evA sthavira mahAzAe te saMkSipta sUtrane kaThastha rAkhyAM hatAM tyAM sudhI te tenI ardhamAgadhI jarA paNa parivartana nahIM pAmI hoya. paNa jyAre te sUtro ziSya paraMparAmAM pracAra pAmyAM haze ane te ziSya paraMparA bhinna bhinna dezomAM vihAra karatI haze, tyAre saMbhava che ke jarUra te sUtronI mULa bhASA-ardhamAgadhI bhASA-bhinna bhinna dezanA saMsargane lIdhe, smRtibhraMzane lIdhe ane uccArabhedane lIdhe parivartana pAmavA lAgI heya. vadhAre AgaLa na jatAM parama zramaNa mahAvIranA bIja saMkAnI ja vAta tarapha lakSya karatAM jaNAya che ke jyAre Arya zrIsthUlabhadra vidhamAna hatA tyAre dezamAM (bhagadhamAM?) eka sAthe uparAupara mahAbhISaNa bAra dukALI paDI hatI te samaye sAdhuone saMdha pitAnA nirvAha mATe samudra kAMThAnA pradezamAM rahevA gayo hato. tyAM sAdhuo pitAnA nirvAhanI pIDAne lIdhe kaMTharatha rahela zratane gaNI zakatA na hatA. ane tethI te mRta visarAvA lAgyuM. A rIte annanA dukALanI asara pavitra zruta upara paNa eka sarakhI paDavAthI eka dukALiyAnA jevA ja te zrutane paNa hAlahavAla thayA. jyAre te bhISaNa dukALa maTI sukALa thayo tyAre pATalIputramAM (paTaNamAM ) zrIsaMgha bhege maLe ane je jene yAda hatuM te badhuM ekaThuM karAyuM. A rIte mAMDamAMDa agiAra aMge saMdhAyAM. paNa dRSTivAda nAmanuM bAramuM aMga to samULaguM nAza pAmyA jevuM ja thaI gayuM hatuM. kAraNa ke, te sa. mace A bhadrabAhu ekalA ja daSTivAdanA abhyAsI hatA. A mA uparathI jANI zakAya che ke, zrIvIranA bIjA saikAthI ja zratanI 1 juo rupaparibhASA. 2 juo-pariziSTaparva-( aSTama sarga, . 193 tathA navama saga le. 55-58 ) - - Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 chinna bhinnatA-zrutanI bhASAmAM ane bhAvAmAM parivartana-nyanAdhikatA nI zarUAta thavA lAgI. ApaNA kamabhAgye A zarUAta eTalethI ja aTakI nahIM, paNa uttarAttara vizeSa vadhatI gai. eTale ke te 6kALI utaryAM pachI AgaLa AvatAM lagabhaga traNase cArase varSe vIra nirvANuthI pAMcamA chaThThA saikAmAM-A zrI-dila ane ravasvAminI nikaTanA samayamAM tevI ja eka bIjI bhISaNa bAra dukALA A deze pAra karI hatI. te hakikatanuM varNana ApatAM jaNAvavAmAM Ave che ke-8 Ara varSanA bhayaMkara kALa paDaye sAdhue annane mATe jude jude sthale hiMDatA haiAvAthI tanu grahaNa, guNana ane ciMtana na karI zakyA. ethI te zruta vipranaSTa thayuM, ane jyAre pharI vAra sukALa thayA tyAre mathurAmAM zrIka dila cA pramukha sathe moTA sAdhusamudAya bhegA rI je jene sAMbharyuM te badhuM kAlikazruta saTita karyuM. " A dukALe te mAMDa mAMDa bacI rahela te zrutanI zreNI vizeSa ha:nI karI. A ddvAra zUrasena dezanApa pATanagara mathurAmAM thaela hovAthI te zrutamAM rausenI bhASAnuM ghaNuM mizraNa thavA sAthe temAM judAM judAM aneka pAdAMtA paNa vadhavA lAgyAM. 1-2. jIe merUtugasUrinI vicArazreNI. 3. jue, hiMda, li. pR. 4 4. kAlizrRta mATe jIA naditra. 5 juo-prajJApanA, A dezavicAra. 6 bahu pADabhedathI muMjhAtA zrI abhayadevasUrijI jaNAve che ke-- ajJA vayaM zAstramidaM gabhIraM prAyossya kUTAni ca pustakAni / " praznavyAkaraNavRttiprArambhe. " kimapi sphuTIkRtamiha sphuTe'pyarthataH sakaSTamatidezato vividhavAcanAto'pi yat "" jJAtAdharmakathAvRttiprAnte. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have to kheda sAthe jaNAvavuM paDe che ke, te viSama duHkhane prasaMga vItyA pachI paNa prakRti devInI akRpAthI pAchI tevI ja bAra dukALIe zrIvIrAta 10 mA saikAmAM deza upara potAne paMje calAvyA ane te vakhate te ghaNuM bahuzrutenuM avasAna thavA sAthe je jIrNa zaNuM zruta raheluM hatuM te paNa bahu ja chinnabhinna thaI gayuM. AthI te samayanA aMga sAhityanI sthiti sAthe zrIvIranA samayanA aMga sAhityanI tulanA karanArane, be oramAna bhAI vacce jeTaluM aMtara hoya teTaluM aMtara, te be vartha lAge e sarvathA saMghaTitakalpa che. e viSama samayanI sthiti darzAvatAM jaNAvavAmAM Ave che ke - __ " zrIdevardhigaNikSamAzramaNena zrIvIrAd azItyadhikana varAra (180) varSa nAte zivaUMfzavarAtra vadura sAdhuvyApattA bahuzrutAvAcchatto ca jAtAyAM + + + bhaviSyad bhavyalokopakArAya, zrutabhaktaye ca zrIsaMghAgrahAd mRtAvaziSTatadAkAlInasarvasAdhUna valabhyAmAkArya tanmukhAd vicchinnAvaziSTAn nyUnAdhikAna truTitA-'truTitAn AgamAlApakAn anu. krameNa svamatyA saMkalayya pustakArUDhAH kRtAH / tato mUlato gaNagharabhASitAnAmapi tatsaMkalanAnantaraM sarveSAmapi AgamAnAM kartA zrIdevardhigaNikSamAzramaNa eva jAtaH," ( samayasundaragaNIracitasAmAcArIzatake.) arthAta "zrIdevardhigaNi kSamAzramaNe, bAra dukALIne lIdhe ghaNuM sAdhuene nAza thaye ane aneka bahuzruta viccheda thaye, zruta bhaktithI prerAI bhAvI prajAnA ( ApaNA ) upakAra mATe zrIvIrAta 880 varSa zrIsaMghanA AgrahathI te kALe bacelA sAdhuone valabhIpuramAM bolAvI teonA mukhathI avazeSa rahela e, chA vadhatA, truTita ane atruTita Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 ja bhraSTa thavA jAya che. A uparathI ApaNe ema jANuM zakIe chIe ke, mULa padArthane kAyama rAkhI, sagAnusAra tenuM parivartana jenadarzanane saMmata che paNa mULa 5dArthane svarupabhraMza te sarvathA asahya ane aniSTa che. jenadarzanane A siddhAMta tattvavAda tema AcAravAdamAM sarvavyApI hovAthI tenuM bIjuM nAma "anekAMta darzana paDayuM che. tene A siddhAMta prakRtinA baMdhAraNane anusarata che. prakRtinI evI racanA che ke, saMcagavaze vA je ghanamAM ghana ane gurutama padArtha paNa narama theMza je thaI jAya che ane narama rAba je pravAhI padArtha vajA je ghana ane kaThora bane che.-A hakIkta vyavahArU che, anubhava pratIta che ane prayogazALA jenArane pratyakSa siddha che te pachI vardhamAnanA samayanA upadeze, AcAra, vicAre, ke tatvavAda parivartita thAya emAM kAMI navAI jevuM nathI. AgamanA pAThone anukrame pitAnI buddhithI sAMkaLI pustakADha kya. AvI rIte mULamAM sUtro gaNadharanAM gu thelAM hovA chatAM devardhi gaNie tenuM punaH saMkalana kareluM hovAthI te badhA AgamanA kartA zrIdevadhigaNi kSamAzramaNa ja kahevAya che. " uparanI hakitathI samajI zakAze ke gaNadharee guMthelAM sU ( aMge) upara kevA kevA yuga prasaryA che. je sAhitya upara kudarata taraphathI ja A bhISaNa prApa thAya te sAhitya, paraMparAmAM eka sarakhuM ja utarI Ave, e vAta mArI kalpanAmAM te baMdha besatI nathI AvatI. kiMtu je aMge sAhitya atyAre vidyamAna che te dukALanA bhISaNa prahArene lIdhe-kALa, rUDhi, spardhA ane svAdhinAM asahya jakhamothI jakhamAelI sthitimAM ApaNI pAse hayAtI dharAve che. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vartamAna samaye vardhamAnanI jevAM zarIre, vRtti, vastro, ghare, vaibhave ke manuSya, emAMnuM kazuM sthira-ekarUpe rahyuM nathI, tema paraMparAe ekAkAre cAlatuM AvyuM nathI. eTaluM ja nahi paNa temAM eTale badhe pheraphAra thaI gaye che ke, vardhamAnanA samayane kaI kSatriyakuMDana rahevAzI Aje AvIne potAnuM gAma jue te te turata te ema na samajI zake che, te A ja kSatriyakuMDa che jemAM huM 2hete hate. rAtadivasanI peThe A parivartanakama jeTalo anivArya che teTale ja upayogI che. A parivartananI prathA zarU na hota to ApaNI jevA nitya navI rUcivALA manuSyone A saMsAramAM goThata ke kema A eka prazna che. A sthaLe vAcake mane jarUra pUchaze ke, je A parivartanakama vastu mAtrane sarakho lAgu paDe che te jaina sAhityane paNa lAgu paDe temAM tene vikAra zAne ? ane vaLI te vikArathI hAnI zAnI? mAre namratApUrvaka jaNAvavuM joIe ke, parivartananI be jAta che, jemAnuM eka parivartana vikAsa gaNAya che ane bIjuM vikAra gaNAya che-eka manuSya niyamita pathya AhArane niraMtara lete hoya, tenuM jaThara tene pacAvI temAMnA sArabhAgane leharUpezukarUpe ke pittAdhirUpe pariNumAvatuM hoya ane te dvArA tenA avayave puSTa thatA hovAthI tenA mukha upara lAlimA AvavAthI te parivartananuM nAma zArIrika vikAsa kahevAya che. ane aniyamita apathya A Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAra lenAranA zarIramAM je phIkAza Ave che, zarIra kulI jAya che vA zarIra upara je sejhA caDe che tenuM nAma zArIrika vikAra kahevAya che-e vikAsa ane vikAra bane parivartananI dRSTie te sarakhA che paNa temAMnuM eka, ApaNane vizeSa ISTa che ane bIjuM, taddana aniSTa che. te ja prakAre je sAhityanI racanA zilIne paristhiti pramANe pheravavAmAM AvatI hoya vA apUrNa racanA zailIne samaya ane saMgAnusAre vadhArI ghaTADI puSTa banAvavAmAM Ava-tI hoya te parivartana sAhityavikAsanI keTinuM che, paraMtu je racanA zilIne vAchaMgha durAgraha, gRDhatA ke lekeSaNA vigere apaccanAkupadhdhanA-saMsargathI phIkI karavAmAM AvI hoya, zAhita karavAmAM AvI hoya ane DhelanI peThe pha. lAvI devAmAM AvI hoya te parivartanane "sAhitya-vikAra' nI saMjJA barAbara ghaTatI Ave che. A be parivartanamAM prathamanuM ApaNuM hitakara ane kalyANakara che, bIjuM ApaNuM ahitakara ane amaMgaLakara che. ke deza, samAja ke dharma je pragati ke pracAra pa'pe hoya te prathama parivartanathI ja ane kaI deza, samAja ke dharma je adhaHpAta ke hAsa pAmyuM hoya te A bIjA parivartanathI ja. vartamAna bhArata, enI prajA ane tene dharma je avadazA anubhave che te saghaLe AbhAra e bIjA parivartanane ja che. keI paNa dharma kalahane piSati nathI, prajAnA vikAsane aTakAvatA nathI, prajAnAM vikAsakara vyavahAra baMdhAraNamAM hastaprakSepa karatA nathI chatAM vartamAna Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 yuganA dhami dharmane AgaLa karIne jANe pote ja dharma nA rakSaka na hoya tema dharmane nAme kalaha kare che, prajA baLane kSINa kare che, yuvakanA vikAsane aTakAve che ane jAgatI prajAne dharmanA hAuthI bIvazavI uMghADavAne prayatna karI rahyA che--e badhAnuM mULa e bIjuM ja parivartana che. vAcake samajI zakyA haze ke, dezakAlAnusArI pari vatana jeTaluM upayegI nIvaDe che, viparIta parivartana teTaluM ja bhayaMkara nIvaDe che. mArA samajavA pramANe jaina sAhityamAM ISTa ane aniSTa e bane jAtanAM parivartana thaelAM che. temAMnAM ISTa parivartanane Adara Apa ghI che ane aniSTa parivartanane dUra karavA ghaTe che. mAre ahI carcAne mukhya viSaya A che ke, te ana niSTa parivartane zAthI thayAM ? koNe karyA ? ane tenI vigata zI che ? sarvathA satya-khulluM satya-zuddha satya-eka evI bhAre rasAyana che ke, tene manuSyamAtra jIravI zakatuM nathI jema ghaNe prakAza vizALa netravALAne paNa AMjI nAMkhI tenI darzana zakitane zedha kare che, tema kevaLa zuddha satyane upadeza lakika manuSyane muMjhavaNanA vamaLamAM gothAM khavarAve che-zuddha satyanI dRSTie puNyapApanAM paDa TakatAM nathI zuddha satyanI daSTie sArAsAra TakatuM nathI, zuddha satyanI dRSTie jAti ajAti raktI nathI. je kAMI paNa TakatuM che te te mAtra eka svA -siddhavedya svAcya-ja TakI Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 che. jo ke nirbheLa satya pizAca jevuM bIhAmaNuM lAge che. te paNa parama zAMti te temAM ja rahelI che. vikAsanI pirAkASThAe pahoMcanAra manuSyamAtre je di te di tene ja zeAdhavAno che, e anirvacanIya ane ageya hovAthI keIthI nirbheLa rIte kahevAyuM nathI, gavAyuM nathI paNa zodhyuM che badhAe. vartamAnamAM ene kaI kahI zake tema nathI, bhaviSyamAM paNa te kahevAya tevuM nathI. manuSya janmazrI ja kRtrima satyeno saMsagI che tethI enI pAse nirbheLa satyane sIdhe upadeza zI rIte devAya ? e ja eka kAraNathI mAnavanI avanatinI AzakAthI-Aja anaMtakALathI te, chupuM ja rahyuM che ane have pachI paNa te hamezAne mATe chuJ rahevAnuM che. paraMtu te ja sarvanuM dhyeya ane aMtima lakSya hovAthI sarva kaI jANyA ajANyA tenI ja upAsanA karI rahyA che-sAMsArika vyavahAramAM nipubhaNatA meLavavA mATe jema zarUAtamAM kRtrima sAdhanane ane kRtrima vyavahArane upayoga karavAmAM Ave che tema e parama satyane meLavavA mATe paNa kRtrima satya ane kalpita vyavahAranI cejanA karAelI che. e kalpita satya vA sabhyasa ane kalpita vyavahArane huM ISTa pari. vartananI kaTimAM mukuM chuM-te kRtrima satye ane vyavahAramAM samayane anusAre, samAjane anusAre ane paristhitine anusAre aneka parivartane thaI cUkyAM che, thayAM kare che, ane thayAM karaze. paraMtu jyAre te parivartaninI samajamAM upadezake ke upAsake bhUla kare che, Agraha kare che, johukamI calAve che ane pitAne sikko jamA Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 vavA samaya, samAja ke paristhitinI avagaNanA karavAnu paNa cUkatA nathI, tyAre ja te dRSTa parivartanamAM aniSTa parivatanA bhaLI jAya che ane pachI peDhI parapeDhImAM thanArA upadezake ke upAsake te ja aniSTa parivartanAne puSTa kare che, zAstramAM bheLave che ane peAtAnA Dilene ( va mAnAdine nAme pazu caDAvI tene vajralepa jevAM daDha kare che. jyAre samAja varSonA varSoM sudhI e ja aniSTa piravata nAmAM TevAI jAya che tyAre tenA dharma, siddhAMta ane kartavya te aniSTa parivatane ja mane che ane tenA kula rUpe zAMtine badale kleza, AreAgyane khale maMdavADa, zeDhAIne badale kaMgAlIyata, svAtatryane badale gulAmagiri vigere naraka karatAM paNa bhayaMkara yAtanAo sahavI paDe che--Azcaya tA e che ke, vartamAna jaina samAja te prastuta sthitine anubhavI rahyA che te paNa uMcI AMkha karIne jarI jotA nathI ke vicAratA paNa nathI ke A zuM ? athavA pUrvAtinuM jANe prAyazcitta na karatA hoya tema te madhu' muMge moDhe sahye jAya che--eka daratine koI vadha kAgavaze karIne tamAku khAvAnI anumati ApI tyAre zarUAtamAM te te daradine tamAkunA gaMdha sahe paNa duSkara thaI paDacA, paraMtu tene khAccethI ja chuTako hAvAthI te rAgI. Aste Aste tamAkunA havAye tha gaye, te taraphanI tenI ghRNA jatI rahI ane te have khuzInI sAthe tamAkunuM prAzana karavA lAgyA-tamAku te mahAdevane paNa vahAlI che ema kahI peAtAnI nirdoSatA Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 sthApita karavA sAthe tamAkunI devapriyatA paNa varNavavA lAgyuM. tenA pariNAmamAM tene rega te nAbuda thaye paNa tamAkune kADhavAmAM asahRAtA jaNAI. tamAkune ciMdhanAra vaidya ja jaNAvyuM ke have tamAre tamAku khAvAnI jarUra nathI, kiMtu pauSTika dravya-malAI vigerene-khAvAnI agatya che. A tamAkunA bhaktane te kAMI rUgyuM nahIM, tene mana te tamAku e ja malAI ane mAre dekhA. chevaTa tamAku tarapha ghaNu karanAra te manuSya tamAkune eTale badhA upAsaka thayuM ke jyAre juo tyAre tenA mukhakamalamAM tamAku lakSamI virAjyAM ja hoya, tenAM hAthanAM taLIyAM cunA sAthe tamAkune ceLI coLIne kalpAM thayAM, tenA gharanI bhI te tamAkunA rasathI raMgAI gaI ane chevaTe te bhAIe dukhomAM dahADA gALI deha cheDaye paNa tamAku te che ja nahIM. e ja rIte keTalAMka ISTa parivartane paNa te tamAkunI jevAM ja che, siA keIne parama satya sAthe sakhIpaNuM karavA mATe zarUAtamAM te parivartanene Azraya le paDe ja-paDe che, tene Azraya lIdhA vinA ApaNe AtmavikAsa thaI zakatuM nathI. vyavahAramAM paNa anubhavAya che ke, keI kaLAmAM pAraMgata thavA mATe zarUAtamAM kalpita, banAvaTI vA eThAM jevAM sAdhanane sahavAsa rAkhavuM paDe che-ApaNAM baccAM hiMgalA patIyAnI ramatathI gRha vyavahAra ane kuTuMba saMbaMdha zIkhe che vAMcanamALAmAM AvatI kalpita ( cakalA cakalInI) vAtethI ApaNuM jIvana ghaDAya che ane eka advitIya bhaugolika thavA Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mATe ApaNe banAvaTI pRthvInA goLA tarapha tAkyA karavuM paDe che. banAvaTI nadIo, banAvaTI samudro, banAvaTI pahADe ane banAvaTI nagara vigere tarapha sAvadhAnatApUrvaka joyAM karavuM paDe che. evAM aneka udAharaNe spaSTa pratIta che. paraMtu jyAre ApaNe paripakava vacanA thaIe chIe tyAre evAM artha kriyAzUnya hiMgalA patiyAne aDatA paNa nathI, cittavRtti keLavAyA pachI kalpita vAte karatAM vyavahArU vAte vizeSa lAbha kare che ane bhegelika paMDita kAMI niraMtara ja pitAnA gajavAmAM nakazAone thekaDe rAkhI mUkatuM nathI. je ApaNe bAlyAvasthAmAMthI paripakava thatAM sudhI upara jaNAvyA pramANe kAMI pheraphAra na karIe ane bAlakanI DhigalA pitIyAnI ramatane ja custa zraddhApUrvaka vaLagI 2hIe te tema cAle kharUM? ATalA vizALa saMsAramAM e eka paNa manuSya dekhAya che je pitAnI bAlakatAne ja pUrNa paNe jALavI rahyo hoya? huM te mAnuM chuM ke A paNa pratyeka sAmagrIone paristhiti pramANe ApaNe pheravyA karIe te ja ApaNe vikAsa AgaLa vadhI zake che-sAmagrIomAM pheraphAra kare emAM kAMI ApaNuM vaDilonuM ApaNe apamAna karatA nathI, ulaTuM te vaDilenA lakSya sudhI pahoMcavA mATe ja jema ApaNe gulAbanA choDanI kalame karIe chIe tema ApaNuM pAraMparika sAmagrIenI kalame karavI Avazyaka che. keTalAka te prasaMge ja evA Ave che ke jemAM kudarata ja ApaNane pheravI nAMkhe che. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa jyAre ApaNe kudaratanI sAme thaI aMdhazraddhALuM banI bolIe chIe tyAre nahi pheravelAM pAnanI peThe ApaNumAM saDa vadhyA kare che, nahi pheravelA ghoDAnI peThe ApaNI gati rokAI jAya che, ane chevaTa nahiM pheravelI roTalInI peThe ApaNe nAza (dAha) tha paNa zarU thAya che e rIte thatAM thatAM pariNAmamAM ApaNe "bApa tevA beTAnI " kahevatane beTI pAne e purAtana zrIvardhamAna jevA vaDilene paNa AcAre ane vicAre ApaNI jevA mAnIe chIe-e zuM A che aviveka che, ochI sthiti che? - sAdhAraNa lokahita tarapha lakSya na karatAM mAtra hupadI vArthI ane lolupa banelA brAhmaNee vaidika prAcIna satyamAM aneka goTALA karI ane paristhiti pramANe parivartanIya vaidika paddhatimAM parivartana na karI, vartamAna vaidika dharmane ApaNu vardhamAna ane buddhine samaye e bhISaNa banAvyo hatuM ke, jANe lekavikAsanA saMhAra mATe kaI pizAca na AvyuM hoya !!! te samaye " fthata sarvabhUtAni " alya ratnAzrutama deg ityAdi satyane upadezatA vaidikadharmo pazuvadha ane naravane paNa dharma svIkAryo hate. Amavata sapu 'nA siddhAMtane uSatA vaidikamate jANe brAhmaNa sivAya, bIjAo manuSya ja na hoya tema badhA hakka brAhmaNane seMpI bIjAone tethI vaMcita rAkhyA hatA ane "satya vares nAtRta' nA niyama upara racAelA vaidika darzane te samayanA manuSya Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAjanA pagamAM beDIo paherAvI hatI, sAthaLane DAMlyA hatuM ane hAthane jakaDayA hatA, tethI ja te samayanuM samAjanuM mukha piSaNavihIna thavAthI kRza banyuM hatuM ane vinAzanI aNI upara AvI tenI rAha joI rahyuM hatuM. A rIte "he gudAH karIne te DAhyAmAM DAhyA brAhmaNa gurUee paNa evI bhayaMkara bhUla karI hatI ke, jene pariNAme vartamAna bhArata, ajJAnanA cIkaNuM kIcaDamAM kheMcI gayuM che ane pAtaMtryanI viSama yAtanA sahI rahyuM che-te bhalA. brAhaNee te samayanA bheLA samAjane Ama ciMdhyuM hatuM ke-ame kahIe te ja sAcuM che, amArI vAtamAM koIne zaka lAvavAnuM ke pUchaparachane adhikAra nathI. amAre pheMsale te IzvarI phesale che, ame IzvaranA pratinidhi chIe-za ) nIcamAM nIca hovAthI teone nagaramAM ke gAmamAM rahevAne haka nathI, je teo niyata karelA samaya sivAya gAmamAM ke nagaramAM Ave te teone vadha kara e rAjAnI pharaja che, tema nahi karate rAjA, garbhapAtanA pApane bhAgI bane che-cakone gharabA 1. kAra trAhmaMAM vastra + + + kSe krurIyu prarvAhaNe malAnyapakraSya bahirapohayati / grAmAda bahirdare svajAtIyairnivaset / madhyAhnAt paraM grAme na vizatyayam, vizecced rAjJA vadhyaH,anyathA bhrUNahatyAmavApnotiH-(vaikhAnasadharmaprazna pR. 48) * * 2 nyAyI kahevAtA rAjA rAmacaMdra pitAnA brAhmaNa gurUnI AjJAthI mAtra saMnyAsI thavAnA aparAdhane lIdhe zudraka rAjAne jIva lIdhe hate-( juo sItAnATaka) Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27: ranI ja jALa cheDhI izvaranuM nAma levAnA-parabrahmApAsanAnA--paNu adhikAra nathI. kSatriye ane vaizyA paNa amArAthI halakA che-dhamanA vidhividhA namAM teonA khaDabaDATa ame sAMbhaLavAnA nathI, teoe mame kahIe tema ja karavAnuM che, veDhAne bhaNavAne te haidAra nathI-ame ja IzvaranA putrA hovAthI veDhAnA vArasa chIe. ame kahIe te ja sau koie svIkAravAnu --sA koIe sAMbhaLavAnu che. hu vadhAre zuM lakhuM ? jema vata mAnamAM gArAMgA, cAmAMgA upara jeTalI kaDakAI vApare che teTalIja kaDakAI te brAhmaNu guruoe vAparI hatI. hu na bhUlatA hAuM" tA mArI mAnyatA pramANe ema thavAnu kAraNa A che--te vaidika saMpradAyanA bhRpura gurUe mAtra potAnA vilAsa tarapha ja draSTi rAkhI hatI ane dhamane, tenA khAsa sAdhana banAvye hatA ethI tee paristhiti, lAkahita ke AtmavikAsa; e badhu bhUlI gayA hatA. vaizvika satyamAM je gATALA parApUrvathI utarI AvyA hatA ane je viziSTa sAdhanA lokahita mATe umerAyAM hatAM tenuM te pRthakkaraNa na karI zakayA hatA ane chevaTe te vaizvika satya, eTaluM adhu' sojI gayuM ke, pariNAmamAM upaniSadonA prahArathI tene bhUzAyI thavu paDayuM. AvA ja hAla pApadhanA che. e dharma atyAre pApalIlAne nAme saaiAdyAya e ene mATe AchI zarama che. ? phrI phrIne mAre e ja kahevAnu` che ke, paristhitine ane leAkahitane cUkavAthI dharmamAM aniSTa goTALA ubhA thAya che ane thaelA che, je sAdhanA leAkahitakara che. te paNa .. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 paristhitinA virodhI pravAhamAM vahatA hovAthI keTalAkanA AtmAne jakaDavAne mATe deraDAnuM kAma sAre che-ha jouM chauM tema vartamAnamAM vADa cIbhaDAne cere che, dhAraNa karanAra dharma tenA Azritane nIce paTake che ane mAtApitArUpa guruone pitAnAM baccAMnI hAyavoya, rokakaLa ane yAtanAo tarapha daSTipAta karavAne paNa avakAza maLatuM nathI-teo jIvaMtajIne tarapha AMkha mIMcAmaNa karI pitAnI vaMza vRddhinI ciMtA kare che, teo nijIva thatA jenenI upekSA karIne pelA pASANunA DhagalAo mATe sarakAra-darabAramAM pharI Ade. maMDAve che, teo nidhana ane niHsava thatA jene tarapha dhyAna na ApI suMdaramAM suMdara choDa ane teraNanA samavasaraNamAM besI tenuM ja samarthana karyA kare che, teo nirudyamI thatA jainAnI paravA na karI moTI mATI yAtrAonA yajJamAM lAkhanA hema karAve che, strIo ne jema vAjAM vahAlAM che tema teone sAmaiyAM ghaNAM priya lAge che, strIo jema gItaghelI che, tema teo gahelIghelA che, strIone jema jamAI vahAlo lAge che tema teone celAe ghaNuM priya lAge che. mAre ahIM A saMbaMdhe kahevAnuM sthAna nathI, tema e viSe vizeSa kahI mArA AtmAne kaluSita karavAnI mArI vRtti nathI. bhale mArI bhUla thatI hoya, te paNa chevaTamAM eTaluM te jaNAvavAnuM rokI zakAtuM nathI ke, pUjya guruo badalAnI nItine paNa sAcavI zakatA nathI ane tema karatAM zuM teone anyAyArjita na kahevAya ? ha te teone "page paDIne prANuM chuM ke, have te teoe kAM to badalAnI Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 nItine sAcavIne potAnI vyavasthA ghaDavI joIe, kAM te pUrva munienI jema zrAvakeAnA saMsaga cheDI vanavAsI thavuM joie, paraMtu zrAvakAnA hitane khAne tene lagatAM khAtAMo khAlI ane tenA pratyeka vyavahAramAM mAthuM mArI sarakArI pAlisInI jema temAM phATaphUTa vadhArI zA mATe have tene vadhAre rIkhavavA joIe. A tA parivartana, iSTaparivartana ane aniSTaparivatananI sthiti darzAvatAM temAM vacce aspaSTapaNe tenAM praraNA paNa AvI gayAM. paNa have mAre e ja vAtane vizeSa spaSTa karIne batAvavI che ane temAM nAmavAra jaNAvavuM che ke, vartamAna jainadharmamAM evA kayAM kayAM parivatanA thavA pAmyAM che je ISTaparivartana ane aniSTa parivartananI kemiAM AvI zake che ane te badhAM mULa. jainadhama nI sAthe keTalA sabaMdha dharAve che tathA tevAM umeraNA kayA kayA samayathI cAlu thayAM cheH-manuSya jAti eTalI badhI apUrNa ane parataMtra che ke, pratyeka pravRttimAM tene nAyakanI vyavasthA karavI paDe che-nAyaka vinA vyavasthita pravRtti thaI zakatI nathI gharanI, bahAranI, lAki ke pAralaiAkika-badhI pravRttiomAM maLatI phatehanA aDadhe AdhAra nAyakanI hAka upara che. huM' pAte paNa evA chau ke, samajavA chatAM nAcakanI ( gharanAM viDila mAtuzrI vigenI ) hAka sivAya pUrUM Agya paNa sAcavI zakatA nathI-samaju' chauM* ke. AMgaLInA mULamAM caLa Ave te paNa khaMjavALavuM nahi, tema karatAM eka vedanAne zAMta Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karatAM-bhaviSyamAM bIjI vedanAne saMbhave che, te chatAM caLane vaza thaIne hasate hasate khaMjavALavA mAMDuM chauM ane kaI vAre tyAre ja aTakuM chauM. mArI jevI sthiti meM seMkaDe sthaLe anubhavI che ethI saMsAramAM mArA jevAnI bahulatA che ane AtmAvalaMbI te kaI dvivyA haze-evI mArI kalpanAne Apa kaI anucita mAnaze nahi. AvI sAdhAraNa ane sudramAM kSudra hAnikara pravRttithI aTakavA mATe paNa ApaNane vaDilanI hAkanI jarUra paDe che, te je ajJAta paMtha upara ApaNe jIvana vikAsa avalabele. che te mArgamAM ja javAya ane tethI viparItatA tarapha ApaNuM dhyAna na jAya mATe ApaNane keI eka mArga darzakanI jarUra hoya te svAbhAvika che-A dharaNane anusarIne ja gharamAM, kuTuMbamAM, nAtamAM, jAtamAM, cerAmAM, bajAramAM, gAmamAM, paragaNumAM, jIllAmAM, prAMtamAM ane dezamAM ema saghaLe ThekANe sarva vyApAra (yiA) mAM eka eka nAyakanI yojanA karavAmAM AvelI che-ke eka pUchavAnuM ThekANuM ka9yA sivAya ApaNane nirAMta vaLatI nathI-mukhI, paTela, thANadAra, nyAyAdhIza, nagarazeTha, maMtrI ane rAjAnI yejanA paNa ApaNI apUrNatAne ja A bhArI che. eTaluM ja nahi paNa IzvaravAda suMddhAnuM mULa, mAnavInI apUrNatA ja che-yugalikenAM lAMbA lAMbA vaNuMnemAMthI je kAMI sAra nIkaLatuM hoya te A che keeka samaye manuSya saMsAramAM kaI rAjA na hate, kaI uparI na hatuM, ke kaI gurU na hate chatAM yugalika manu Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 vyo tipitAnI maryAdAmAM rahI mAtra khetI upara ja gujAre karatA hatA, paraspara vyAmoha ke kalahanuM nAma nizAna paNa na hatuM ane sau koI svayameva pUrNa nI rega rahI e svargaprada vyavahAra calAvatA je, atyAre mAtra ApaNuM pustakamAM ja dharmane nAme zebhI rahe che. junalikane jaMgalI kahIne ApaNe hasIzuM, paNa vartamAna zikSita ane sudharelA samAjanI parataMtratA mATe kaI jarI zaramAze paNa nahi, atu chevaTa cukAda e Ave che ke, manuSyanI apUrNa sthiti sudhI, pUrI svataMtratAne jhIravavAnI zakti maLe tyAM sudhI ApaNuM sarva vyavahAramAM nAyakanA tattvanI apekSA Avazyaka che jema ApaNe bIjA dhimya vyavahAre ApaNuM vikAsamAM nimittarUpa che tema dhArmika vyavahAra paNa ApaNe mATe parama paththarUpa che, te vyavahArane maryAdita rAkhavA mATe, tene paristhiti pramANe pheravavA mATe ane temAM aniSTatAnuM umeraNa na thAya enI saMbhALa rAkhavA mATe ApaNane eka gurU saMsthAnI AvazyakatA hovI paddhatisara che. pravartamAna jaina saMghanA baMdhAraNanI sthApanA bhale game tyAre thaI hoya, vartamAna ratnatrayanI (deva, gurU ane dharmanI ) pejanA bhale game teNe karI hoya, kiMtu emAMne upadezaka bhAga -uparanA muddA upara prajAelo che, ema huM mAnuM chuM. zrI vardhamAna paramanivRttinA upAsaka hatA, bhale ApaNe, emanA upara savI jIva karUM zAsanarasI" ne Arepa karIe, paNa teo evA Apane pAtra na hatA, tene mana ApaNuM Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 kalpita hita, ahita anne sarakhAM hatAM, te parama satya sudhI pahAMcelA hatA, tethI jo teAmAM koi vRtti nira'tara jAgatI hatI te te eka upekSA ja hatI-paramamAsthyahatuM. je sthiti upekSAnI parAkASThAe pahoMcelA manuSyanI hAya te sthiti zrIvaddhamAnanI hatI, tenI kriyAmAtra Ayika hatI--jene dhaNI jhuMpaDInA pULA khAtI gAyane aTakAvatAM peAtAnA mAdhyasthyane bhaMga samaje tenA upara lAkakalyANakaranA AreApa mAtra tenA covaka che-zrIvamAnanI A paristhiti AcArAMgasUtranA ( jue navamu* adhyayana ) ane sUtrakRtAMga sUtranA ( juo vIstutinAmaka prakaraNa ) anADambarI lakhANa uparathI tAravI zakAya che. evA zrIvaddhamAnane haste ja ApaNu' dharma adhAraNa ke sa dhama dhAraNa thavuM mane te sarvathA azakaya lAge che. te samaye vamAne je kAMI lokajAgRti karI hatI te badhI tenA munivrataneja AbhArI hatI--vamAnamAM maharSi gAMdhInI jema temaNe kahevA karatAM adhu' karI dekhADIne ja da...bhI brAhmaNAnA baLane narama pADavAnI saiAkika nimittatA meLavI hatI. emanA madhyastha jIvanane uddeza lokajAgRtine na hatA, e te anuTThiSTa meghavaSaNuthI thatI khetInI jema . 1. pAramparyeNa kevalajJAnasya tAvat phalamaudAsInya || 4 ||H----ttAdharAvatArikA thai ri-hevuM. * AdAsInya ' zabdanA vadhu vivecana mATe e sUtranI TI joi levI. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 cAritryanA prabhAvathI phAlI nIkaLI hatI, emanuM jIvana ane AcaraNa mArI jevA ke ghuMTanAra manuSya mATe anirvacanIya che. emanA samayamAM emanA satyane anusaranArA je nirca the hatA, temAMnA keTalAka te emanI vRttine maLatA hatA ane je mumukSuo emanI vRttine pahoMcI zakavA samartha na hatA teo mATe vardhamAnanA keTalAka aMtevAsioe (pAribhASika bhASAmAM-gaNudharAe) keTalAMka baMdhAraNe bAMdhyAM hatAM. huM dhAruM chuM tyAM sudhI te nAnA moTA badhA nicenuM laya paramamAya bhaNI hatuM, jene zrI vardhamAne AcAramAM AryuM hatuM. te laya. ne pahoMcI vaLavA mATe te samayanA sthavirAe je niyame ghaDyA hatA, temAM zrIvardhamAnane sahaga paNa Adayika draSTie rahyo hoya te te sthAnasthita che. kALa ane kudarato e niyama che ke, koI jAtanuM baMdhAraNa niyaMtraNa sivAya sthira rahI zakatuM nathI. je ke baMdhAraNa mAtra pheraphArane pAtra te che, te paNa niyaMtraNane lIdhe te, pitenA mULasvarUpathI bhraSTa thatuM nathI. sthaviree je baMdhAraNe bAMdhyAM hatAM, te mAtra nirca mATe hatAM, asala (nirvikArI, ane apavAdI ) svarUpa nIce pramANe che - 1 kaI mumukSue jIva jatAM sudhI keI jIvane kaI A prakAranuM duHkha thAya tevI pravRtti karavI nahi, karA vavI nahi ane temAM sammati paNa ApavI nahi, 2 keI mumukSue jIva jatAM sudhI e belivuM ja nahi, belAvavuM nahi ane temAM anumati paNa ApavI nahi. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 3 koi mumukSue jIva jatAM sudhI aNudIdhuM levuM nahi. levarAvavu' nahi ane temAM peAtAnI icchA paNu jAvavI nahi. 4 kAI mumukSue jIva jatAM sudhI abrahma sevavu' nahi, sevarAvavu nahi ane tema karavA paiAtAnA mata paNa ApavA nahi. mu 5AI mumukSue jIva jatAM sudhI kyAMya leza mAtra mamatva rAkhavu* nahi, rakhAvavuM nahi ane tema karavA peAtAnI sammati pazu darzAvavI nahi. e pAMce mahA pratijJAone pahoMcI vaLavA ane te pratyekanuM pUrepUrU pAlana karavA te virA araNyamAM, AgamAM, udyAnamAM, gAma bahAranI vasatiemAM ke kharuMzamAM rahetA hatA. anI zake teTaluM vadhAre tapa tapatA hatA. AhAra levA paDatA tA taddana sukA, lUkhA, kasa vinAnA, TharelA, zAka vigere vyaMjana vinAnA, parimita ane nirdoSa joIne letA hatA. ghI, dUdha vagere pauSTika padArthone teo bhAgyeja letA hatA. gRhasthA jamIne uThe tyAre--bhapAra pachI-nirdoSa AhArane meLavavAnA samaya anukULa gaNAtA hatA. sAmAnya niyama pramANe te nizahArI rahevu ja uttama gaNAtuM hatuM ane AhAranuM grahaNa ApavAdika manAtuM hatuM. kAMI badhA mumukSue pAtra rAkhatA na hatA-keTalAka mAtra karapAtra hatA tyAre keTalAka tema karavAne asamartha mumukSuo mAtra eka vA e ja pAtra Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa rAkhatA hatA te paNa tyAganI dRSTie mATInu pAtra hoya OM vizeSa ThIka manAtuM hatuM. nagna rahevAmAM ja vizeSa tyAga samAyA hatA. ghaNA kharA sAdhue nagna rahetA hatA. chatAM e lajjAne jItI zakyA na hatA teo mAtra ekaja vajra ( kAchaDI ) ne dhAraNu karatA hatA. (yAda rAkhavu joie ke, te samayanA Adaza gRhasthA pazu mAtra e ja kapaDAM (eka khesa ane bIjI dhAtIyuM) paheratA hatA. gAma vaccenA nivAsa ane leAkeAnA vizeSa grahannAsa sayamane pratikULa manAtA hatA. nava vADAne pALavA tarapha vizeSa lakSya apAtu hatuM ( vamAnamAM te evA koI sAdhu bhAgyeja haze je nava vADAne sAcavavA mATe lakSya karatA hoya !!! ) ane vizeSa bAlavA karatAM munibhAvanI pradhAnatA zreyarUpa manAtI hatI. te mumukSu sthavirI pAtAnI pratijJAone jarA paNa khAMDI thavA detA na hatA ane e pratijJAone pahAMcI vaLavA koi aMtanA ApavAnA paNa Azraya letA na hatA, zrIvamAna, e jAtanA samartha manuSyAmAMnA eka vIra-nara hatA. teoe jIvatAM sudhI e pAMce pratijJAone aNIzuddha rIte sA jUe sUtrakRtAMga sUtra, upasargAdhyayana gAyA-9-10 (samiti) pR. 81 2 nannattha egeNa khomajuyaleNaM, avasesaM vattha vihiM pcckAmi" arthAt AnaMda zrAvaka kSeAmayugala (taranAM e kapaDAM ) sivAya vadhAre vajra na vAparavAnA niyama kare che. mammI -upAsaka dazAMga sUtra pR. 3 ( samiti. ) Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 AvI hatI, te mATe ja muMDa thayA hatA, nagna rahyA hatA, pANipAtra banyA hatA ane te mATe ja teoe pAzavavRtti taraphathI AvatAM saMkaTa harSabhera sahyAM hatAM. e ja prakAre je mumukSue vardhamAnanI keTinuM sAmarthya dharAvatA hatA teo paNa vardhamAnanI carcAne anusaratA hatA, paraMtu je mumukSue vardhamAnanI zALAnA abhyAsI hatA, jemAM "prANa paDe paNa pratijJA na paDe" evI vRtti AvavAne vilaMba hatuM, jemAM parvata jevI akaMpa sarvasahatA sudhI pahoMcyA na hatA paNa tenA umedavAra ane tIvra abhilASI hatA, teo mAtra pitAnA dhyeyane pahethatAM sudhI ja keTalIka chUTa paNa letA hatA-te chUTa paNa bIjI kAMI nahi, kiMtu mAtra ekAda be pAtra rAkhavAnI ane ekAda vastra-te paNa gRhasthanuM utareluM-paheravAnI hatI. te chUTa letAM paNa teonuM lakSya evuM rahetuM hatuM ke, ame kyAre lajajA jItIne sarvathA yathAgata thaIe ane pAtranI paNa garaja rAkhyA vinA ja saMyamane nirvAha karI zakIe-phTa lenArA chUTanuM samarthana karatA na hatA. paraMtu sthavira vaidyanI anumatithI rogI jema auSadhanuM sevana kare tema tenuM sevana karatA hatA ane evA samacanI ghaNuM AturatAthI rAha jotA hatA ke, zIdhra Arogya maLe ane A auSadhanI lapa chuTe. e teone AcAra hite ane raheNa paNe teonI evI ja hatI. ahIM huM eonA AcAra saMbaMdhe ghaNuM DuM lakhI zake chauM. paraMtu te bAbatane paripUrNa rIte samajavA mATe pratyeka Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 yuvaka--vAcakane bhalAmaNa karU' chauM ke, teoe AcArAMga sUtra (gUjarAtI bhASAMtara) ne athathI iti sudhI mananapUrvaka vAMcI javuM. uparyukta AcAra, atyAre vidyamAna AcArAMga sUtramAM paNa noMdhAelA che. dhArU cha tyAM sudhI tyAganA pAvadI AcArcIe e nAMdhanA mULa bhAgamAM bahu ochA pheraphAra thavA dIdhA che. agasUtreAmAM me' sAdhuonA AcAra saMbaMdhe ghaNu vAMcyuM che, temAM te dIkSA lenArAo mAtra e ja upakaraNA ( eka pAtra ane bIjI rajoharaNa) rAkhatA jaNAyA--vaNuM vAyA che. huM tA mAnu' chauM" ke, e upakaraNeA hAya vA ekAda be khIjA vadhAre hoya, temAM kAMI vizeSa vicAravAnuM nathI, kAraNa ke, te upakaraNAnA upayega kRta auSadhInI peThe thatA hatA ane nirUpakaraNu rahevA mATe ja enI jarUra jaNAtI hatI. upara jaNAvyA pramANe zrIvamAna tenA anucAya virA ane tenuM pravacana--e badhAMnI eka sa rakhI anAgrahI ane syAdvAdamayI sthiti haiAvA chatAM vata mAnamAM vadhu mAnanA zAsanamAM eka pakSa nagnatAne ja poSe che. koi mumukSuthI prAraMbhamAM nagnatA na sahI zakAtI hAya tA tenI sunitAneA niSedha kare che. mArA joyA pramANe temanA sAhityamAM ( digakhara graMthAmAM ) AdAna samiti ane pArikApanikAsamitinI vihitatA hovA chatAM paNa teo kAraNika vajrapAtravAdane evA kaDaka niSedha kare che ke, jene pariNAme tene vamAnamAM muni Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 mAnA leApa sahevA paDe che. jema kAI manuSya potAnA putrane ema sUcave ke, bhAI ! tAre paDitaparIkSA pAsa karavAnI che paNa tuM yAda rAkhaje ke, tAre ekaDA agaDhA chuTavA mATe pa DayA pAse javAnu nathI-pelI bIjI ke trIjI ema kramavAra geThavAela pustakA paNa zIkhavAnAM nathI--paraMtu parakhAyuM" ja pa MDita thavAnu che. A sUcanA jevI ja te pakSanI vajrapAtravAdanA niSedha mATe prakhaLa Agraha dazA che, e samAja A prakAre nagnatAneA pASaka hAvA chatAM 1 mUtivAdane svIkAre che ane te mATe vamAnamAM meTAM dhiMgANAM karavAnuM paNa cukatA nathI-A sthiti vartamAna digaMbara samAjanI che. eka bIjo zvetAMara pakSa che te vajrapAtravAdane ja avalaMbe che. upara jaNAvyA pramANe tenA sUtra graMthAmAM spaSTapaNe acelakatAnuM vidhAna che, chatAM acelaka zabdane 'anudarA kanyA ' nI jevA pAtAne anukULa atha kare che ane jene pariNAme Aja e samAjanA sAdhue vajrapAtranA peTalA rAkhatA thaI gayA che. A samAjamAMnA mA saMpradAya ( mUrti pUjaka mAga ) mUrti-vAdyane ja svIkAre che ane te eTale sudhI ke, mUrtine nAme meATI meTI peDhIe rAkhI lAkhAnu dhana jame karavAmAM ja IMdrAsanA (?) lAbha joi rahyA che. 1. 13 mA saikAnA eka digambara paMDita ( zrI AzAdhara jIe ) jaNAvyuM che ke A paMcama kALa dhikkArane pAtra che. kAraNa ke, A kALamAM zAstrAbhyAsiene paNa maMdira ke mUrti e sivA cAlatuM nathI. >> 36-aa sAgAradharmAmRta 50-43, Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 mUrtine nAme videzI nyAyAlayamAM jaIne samAjanI lAkhanI saMpatti upara pANI pheravI rahyA che. te saMpradAya kaderAvALI mUrtine ja pasaMda kare che-mekSanuM kAraNa mAne che. vItarAga-saMnyAsI-phakIranI pratimAne eka bALaka upara jema ghareNuM lAde tema zaNagArI tenI zebhAmAM vadhAre thaye samaje che ane vardhamAna vA Itara jinanI mUrtine videzI pioSAka ( jAkITa, kalara, ghIALa vigere ) paherAvI tenuM ramakaDAM jeTaluM sAMdarya paNa naSTa karI nAkhI ulaTabharyA janmane lAhe lIdhe jAya che. A samAjanA kulagurUoe pitAne pasaMda paDelA vastrapAtravAdanA samarthana mATe pUrvanA mahApurUSane paNa cIvaradhArI banAvyA che ane vardhamAna mahAzramaNanI nagnatA na dekhAya te paNa prayatna karyo che. vaLI e viSayanA aneka graMthe lakhI vastrApAtravAdane ja sajajaDa karavAne teo mathI rahyA che. teone mATe ApavAdika manAle vastrApAtravAdane mArga vartamAnamAM Atmagika mArga je thai gai che. teo tyAM sudhInuM paNa mAMDe che ke, game tevA agamya jaMgalamAM, game tevI bhISaNa guhAmAM ke game te parvatanA durgama zikhara upara bhAvanA bhAvatAM kevaLajJAna pAmelA purUSa yA strIne jenI dIkSA mATe zAsana deva (B) vastra paherAve che ! ! ! ane je vastra vinA- 1 "kurmA putra nAmanA sAdhu, kevaLI thayA pachI vicAre che ke, je huM cAritra lauM te putrazokanA viyogane lIdhe mArAM mAbApanuM maraNa thAya. " 15. " koI tIrthakarane Ide pUchyuM che, Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 nA kevaLine amahAvratI tathA acAritrI kahetAM paNa acakAtA nathI-teonA manamAM koI navatru rahe te gamatuM nathI-jANe vastrApAtra vinA keIne Are ja na hoya ke jhADAnA daradIne vaidhe aphINuM khAvAnuM cIyuM hoya ane pachI te daradI jema niraMtarane mATe aphINiye-- aphINane kharIdAela ane aphiNane gulAma banI jAya che tema e pakSanA sAdhuo AhAra, vastra ane pAtranA ApavAdika vidhAnane paNa e ja rIte vaLagI rahI tenA gulAma banI gaelA jovAmAM Ave che. eTalethI ja aTakayuM nathI, paraMtu dina 5ra dina teonI hAjate-jarUriyate-eTalI badhI vadhI gaI che ke samAja tene pahecatAM pahoMcatAM nIcevAI gaye che-nIvAte jAya che. vartamAnamAM AdarzamAM Adarza sagRhastha je mitatA sAcavatA dekhAya che tenI sarakhAmaNuM karatAM e acalaka vardhamAnanA () sAdhuonuM palluM taddana nIcuM name che huM mAnuM chauM tema teo pitAnI A jAtanI pravRttithI mahAzramaNa vardhamAna ane tenA pravacananI AzAtanA karatA hoya ema jaNAya che. teo e jAtane bhISaNa mUtivAda svIkAre che ke temAM, vartamAnamAM te ahiMsA devI paNa mAI gayAM che, teo jJAnanI pUjAe bhaNAve che, jJAna pAse lADavAnA, patAsAnA ane paisAnA DhagalA ke e kurmA putra kevaLI mahAvatI kayAre thaze ? " 175--kuputra caritra. A uparathI Apa samajI zakazo ke, jaina graMthakAre phakta vastra vinAnA kevaLine paNa mahAvatI nathI mAnatA-jenathAnu- " ganI A vicitratA jevA jevI che. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 kare che--karAve che, paraMtu temanAM saMtAne vidyAvihIna thatAM jAya che, temanu sAhitya bhaDArAmAM badhakhAraNe sAtu jAya che-jJAnanA pUjArI ( pUjA--ari ) te pakSe jJAna bhaMDArA upara khabhAtI tALAM mArI tene peAtAnu kedI manAvI dIdhu che. jJAna mATe brAhmaNa-sapradAyamAM jema veDhAnA ijArA brAhmaNAe ja rAkhyA che tema A pakSanA sAdhuo ( pachI bhale, te mArA jevA gRhasthA pAse bhaNelA hAya ) kahe che ke, sUtreA vAMcavAnA ha tA amArA ja zrAvakAnA nathI. temanI dhArmika sapattimAM parama nigraMthatA, Adarza zrAvakatA, ucca jIvana, anAgrahI jIvana, parama ahi'sakatA, prAmANikapaNu, mArgAnusAritAe badhAMne badale vilAsI sAdhutA, nAmanI zrAvakatA, celAonI vRddhi, pustakonI mamatA, ayukta padavIone mithyA ADaMbara, guNI ane guNa taraph irSyAthutA, meTAM moTAM devAlA, acelaka ane parama tapavI tIrthaMkaronAM lAkhAnAM ghareNAM tathA AdrinAthanA savAlakhA mukuTa che. ane mArA samAjanI AvI kaphoDI sthiti ciMtaratAM ghaNuM lAgI Ave che. huM mAnuM cha' tema jee pAtAnA varDaDhAnAM vacanAne anukULatA pramANe upaaAga karavA che tenI AthI paNa vadhAre kaphoDI sthiti thAya e zakya che--suzakya che. A zvetAMbara pakSamAM vaLI eka paMtha che, jenuM nAma 'sthAnakavAsI" che. A saMpradAya smRtivAdane svIkAratA nathI ja. tenA sAdhuemAM kyAMya kyAMya tyAganI bhAvanA dekhAya che, paNa have teA tenuM pazu lakSya zAkhIna thavA upara gayuM jaNAya che. mArA mata jAya Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 pramANe mUrtivAdane sarvathA avidheya TharAva te paNa anucita che, tema karavAthI ghaNuMnuM kalyANuM mAryuM jAya che. thayuM " kare te bhagave ane vAve tevuM laNe. " mane te badhA karatAM vizeSa vAta e lAge che ke, A traNe pakSavALAoe pitapotAnAM anukULa maMtavya bhale judAM judAM TharAvyAM, paNa te badhAMne te traNe jaNAe vardhamAnane nAme caDAvavAnuM je sAhasa karyuM che tene huM bhayaMkara pApa- aparAdha-anyAya-mAnuM chauM ane te karatAM teoe gaThavelA pitApitAnA maMtavyanuM ekAMta samarthana ane paraspara Itarane tiraskAra, tene mahAbhISaNa pApa mAnuM chau ane A ja bAbatane huM tamastaraNanI bahena gaNuM chauM. have vAMcakane prazna thaze ke, Ama rajamAMthI gaja thavAnuM zuM kAraNa? talamAMthI tADa thavAne zuM hatuM ? tenA javAbamAM mAre atyaMta namratA pUrvaka jaNAvavuM paDe che ke, te badhAne hetu- jena sAhityamAM thaelo vikAra che. sAhityamAM samaye samaye parivartana thavuM svAbhAvika che, paNa je parivartana aniSTa AkAramAM thAya che tenuM pariNAma samAjanA hitane badale nAzamAM Ave che. zarIramAM je caDa e eka bhISaNa vyAdhi che tema sAhitya upara caDele ekAMtatAne ane anukUlatAne 1 svAchinDane) seja paNa te ane teTale ja bhayaMkara che. sAhityanA A sejAne utAravA mATe je kaMI rAmaA upAya hoya te te tene tathya itihAsa che. ahI Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 Are vAcako samakSa sAhityane lagatI badhI aitihAsika sthitine kahevAnu sthAna nathI, teA paNa mArA bhAraNanA je keTalAka muddAo che tenu mAre pRthakkaraNapUrvaka vigatavAra vivecana karavAnu che. te muddAonA krama me' A rIte gADhaLyA che.--1zvetAMbara-digaMbaravAda, 2 caityavAda - devadravyavAda ane 4 AgamavAda. huM dhAruM tyAM sudhI te A cAra muddAomAMja mArUM AkhuM bhASa purU thAya che. 1 lA muddAmAM mAre zvetAMmara Tviga mAnA aitihAsane prakAzita karavAnA che. temAM te ane matAnA. mULa kAraNu sabadhe vizeSa UhApeAhapUrvaka vicAra karavAnA che. ane sAthe e paNa vicAravAnuM che ke aMgasutromAM e viSe zuM zuM jaNAvyuM che tathA zvetAMbara dvigaarAnA taphA paDacA pachI jainazAsana kevI kevI kharAkhI vacce pasAra thayuM che, e hakIkata paNa samAvavAnI che. 2 jA muddAmAM mAre caityavAdane carcavAne che, temAM mukhyapaNe aneka pramANeA sAthe caityazabdanA mULa arthAM samAvavAnA che ane e paNa batAvavAnuM che ke aMgasUtrAmAM caitya zabda kyAM kyAM kevA kevA arthamAM vaparAya. che tathA caityanI upaceAgitA ane tenA mUrtipUjAnA chaeN. tihAsa sAthenA saMbadha paNa spaSTa karavAnA che. vaLI A bIjA muddAmAM mUrti pUjAnI AvazyakatA jaNAvyA pachI ti kevI hAvI neIe ? tene kyAM rAkhavI joie ? te .3 nagna hAvI joIe ke kArAvALI hAvI joIe ? ItyAdi. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 smRtiviSayaka aneka prazna te paNa pramANapUrvaka spuTa karavAnA che. 3 jA muddAmAM dhruvadravya saMbaMdhe vicAravAnu che, te kalpita che ke ahiMsA vigerenI peThe aparivatanIya tatva che ? agatrAmAM tenuM vidhAna vA ullekha che ke nahIM ? tenI zaruAta kyArathI thaI ? koNe karI ? zA mATe karI ? e viSe vigatavAra vicAra karyAM pachI devadravyanI vartamAna sthiti ane utpati sabadhe paNa yathAmati jaNAvavAnu che. vacce vacce devadravyane lagatI keTalIka kathAonI zAstrIya asagatatA jaNAvI jainakathAnuyAga viSe paNa e be zabda lakhavAnA che. 4 thA muddAmAM e vAta jaNAvavAnI che ke, zuM sA dhue ja AgamA vAMcI zake ? vAMcavAnA hakka zrAvakAnA nathI ja ! AgamA vAMcavA mATe vartamAnamAM je upadhAnanI prathA pracalita che te kyArathI zaru thaI? zA mATe zaru thai? sAdhuone ja AgamA vAMcavAnA paTTA koNe lakhI ApyA che ? te viSe sAdhuonA AcArasUtramAM ke anya graMthAmAM zuM zuM jAgyuM che ? A prakAre e cAre muddAAne anukramapUrvaka cI te carcAne aMge Ava mArA nirNaya samAjane sUcita karavAnA che, 1 zvetAMbara-digaMbaravAda. zvetAMbara ane dvigakhara e banne zabde jaina sapradAcanA zramaNApAsakAne ( zrAvakAne ) te lAgu paDI zakatA - mAMDala mA na Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 nathI. jo kadAca lAgu pADavAmAM Ave te te anne zabdana pravRttikAraNa temAM ghaTatuM na hovAthI te mATe te ane zabde nirarthaka jevA che. temAM zvetAMbaratA ke Tvi jhaMkharatAne sUcavatI eka paNa nizAnI na hAvAthI teonI zvetAMkhara ane diga Mbara sattA kIDAne indragApara (IndranuM pAlana karanAra ) kahevA kharAkhara pAra'parika, rUDha ane a zUnya che. jo te zramaNeApAsako mAtra dheALAM vastra paheratA krAya vA taddana nagna rahetA DAya te ja tene mATe A zabdo vAparI zakAya evA vyutpattizAstranA mata che--mA uparathI evI aTakaLa kADhI zaku chauM ke, game tyAre A zabdonI pravRtti thaI hoya paNa tenuM mULa kAraNu mApaNA gurUpuruSA (?) ja hAvA joie. A zabdonA mULa pravaka tarIke sAdhuone, vartamAna sarakAre vizeSa dhanyavAda A pA ghaTe che, ke jene pariNAme te korTa dvArA banne samAja pAsethI lAkhA rupiyA kamAI rahI che. zvetAMbara naMga khara sa'jJAnA sabaMdha sAdhucaryAM sAthe ja che ethI bIjI paNa eka khAkhata tarI Ave che ke, te bannenA zramaNApAsakanI carcAmAM kaze bheda nahI' hAya-vata mAnamAM je bheda ApaNe anubhavIe chIe te te te tAdhanAnA durAgraharupI tADhanA rasa che ke jeoe sAdhAraNa-prakAra-bhedane paNa eka mArupe pakaDI rAkhyA haze. A vAta ApaNane tyAre ja sUjhe tema che, jyAre ApaNane caDeluM te rasanuM ghena utarI zake. zvetAMbarAnAM sUtro kahe che ke, va ane pAtra Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAkhavAM paNa joIe. te sivAya nabaLA, sukumAra ane gio mATe saMyama duzarAdhya che-je sAdhuo vacce na rAkhe te kaDakaDatI TADhamAM asahanazIla sAdhuonuM zuM thAya ? tApa saLagAvIne tApaNuM karatAM je hiMsA thAya che te karatAM vastro rAkhavAmAM eTalI hiMsAne saMbhava nathI. sAdhuone vizeSa karIne jaMgalamAM rahevAnuM hovAthI tyAM DAMsa maccha2 vigere jaMtunA upadrava thavAne vizeSa saMbhava che mATe je sAdhu eTaluM duHkha sahI zakatuM nathI, te je vasa ne rAkhe te tene vinA kAraNe saMyama pALatAM pAchA paDavuM paDe che. vaLI je sAdhue lajajAne jItI nathI tene paNa vastra rAkhavAnI jarUra che. kAraNa ke, te (sAdhu) phATela tUTela vA jUnuM, meluM ke keInuM UtareluM vApatAnI keDa upara vIMTIne lajAne jItavAno prayAsa karI zake che-jyAre tene jarA paNa leka lajAne bhaya hete nathI tyAre te va na rAkhe te paNa cAlI zake che. e prakAre pAtra rAkhavAmAM paNa saMyamanI ja sAdhanA samAelI che. jamatI vakhate mArA hAthamAM laIne rina ane dUta (kavavALe) AhAra karavAthI tene keTalAka bhaNa nI paNa paDe che ane te dvArA kalpita harie jIvahiMsAne vizeSa saMbhava che. (huM dhAruM chuM ke, caNA ane cALA jevA zuSka padArtho te nirdoSa rIte mAtra hAthamAM paNuM ( pAtranI sahAyatA vinA ) khAI zakAya che. vaLI je sAdhu bimAra hAya, pathArImAMthI uThavAnI jenI zakti na hoya tene paNa pAtra sivAya Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 cAlI zakatuM nathI. je pAtra hoya te tene mATe bIje sAdhu pAtra dvArA taducita AhAra lAvI zake che. tema pAtra vAya te ja tenAM kharacu pANuM rItasara thaI zake che. je sApuo vastra-pAtra sivAya paNa nirdoSa saMyama pALI zake che teo mATe vastra-pAtra rAkhavAnI kAMI rAjAjJA nathI. che vikramanA 7 mA 8 sikA sudhI te sAdhue kAraNe ja vasa rAkhatA, te paNa mAtra eka kaTIvasa (kAchI ja ) ane kaTIvastra paNa je akAraNe paheravAmAM AvatuM te te sAdhu, kusAdhu gaNate. A hakIkatane zrIharibhadrasUrie pitAnA saMbaMdha prakaraNamAM A rIte jaNAvI che - "kIvo na kuNai loya, lajjai paDimAI jlmuvnnei|| sobAhaNo ya hiMDai baMdhai kddipttttymkjje"|| - ( saMbodhaprakaraNa, pR. 14. ) - pitAnA samayanA musAdhuonuM svarUpa darzAvatAM maharibhadrasUrijIe upalI gAthAmAM jaNAvyuM che ke, " kalaba-dubaLa-(zramaNa) keca kaztA nathI, pratimAnuM vahana karatAM lAje che, zarIrane mela ukheDe che, jeDA paherIne hiMDe che ane kArya vinA (projana vinA) kaTipa (kaTivastra-kAchI) ne bAMdhe che. A rIte sAdhuone mAtra eka kaTiva rAkhavAnuM ja 24 thAya che. ane te paNa sUtra sAhityanI saMkalanA thayA pachInA graMthathI eTale ke avaoNcIna graMthathI. "A saMba AcArAMga-sUtramAM nIce pramANe jaNAvyuM che - - 1 " je muni acela ( vastra rahita ) rahe che tene AvI ciMtA nathI rahetI ke, mArAM vastra phATI gayAM Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che, (bI) vaja che, (bI) vastra mAgavuM paDaze, sUtara mAgavuM paDaze, 1 sAya mAgavI paDaze, (vastrane) sAMdhavuM paDaze, sIvavuM paDaze, sIva paze. pana karIne moTuM karavuM paDaze, UtaraDavuM paDaze, paheravuM paDaze ke vIMTALavuM paDaze. vaLI-" (360) - " vastra rahita rahetAM tevA munione kadAca vAraMvAra taNakhalAM ke kAMTA bharAyA kare, TADha vAe, tApa lAge, DAMsa ane macchare karaDe; vigere jAta jAtanA sahavA paDe. ema karyAthI lAghava (alpaciMtA-nirapAdhipaNuM) prApta thAya che ane tapa paNa prApta thAya che. " (361) mATe jema bhagavAne kahyuM che tene ja samajI jema ane tema badhe ThekANe samapaNuM jANatAM rahevuM.x x x "(36) AcArAMga sUtranA uparyukta ullekhathI A vAta sApha jaNAya che ke, samartha ane sahanazIla munie taddana nagna rahetA ane bhagavAne jaNAvelI samatAne bane tyAM sudhI jALavavAno prayatna karatA. te sUtramAM Ave ke eka ja ullekha nathI, kiMtu tevA bIjA aneka ulekhe che. temAM bIjA zrutaskaMdha bhAgamAM vaaiSaNa" nAmanuM eka prakaraNa che jemAM munie "va kevAM ane kema levAM? e viSe. vigatavAra hevAla Ape che. temAM jaNAvyuM che ke- 2 " trIjI pratijJA-sAdhu athavA sAdhvIe, je vastra gRhastha aMdara paherIne vApareluM vA upara paherIne vApareluM hoya tevuM vastra pate mAgI levuM vA gRhastha ApavA mAMDatAM nirdoSa jaNAtAM grahaNa karavuM. e trIjI pratijJA " (813) Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49 " ceAthI pratijJAmuni athavA AryAe pheMkI devA lAyaka vasra mAgavAM eTale ke je vastra khIjA koi paNa zramaNa, musAphara, rAMka ke bhIkhArI cAhe nahi tevAM peAte mAgI levAM vA gRhasthe potAnI meLe ApatAM nirdoSa jaNAtAM grahaNa karavAM. e ceAthI pratijJA. " (824) te sUtramAM vajra rAkhavAnuM kAraNa jaNAvatAM jaNuAvyuM che ke, 3 "je sAdhu vasrarahita ( nagna ) hoya tene evuM thAya ke, hu. ghAsaneA ke kAMTAne sparza khamI zaku chu, TADha, tApa ane DAMsa tathA maccharonA upadravane sahI zaku chu, tathA bIjA paNa anukULa pratikULa parISA khamI zaku chu, paraMtu nagna rahetAM lajjA-parISaha khamI zakatA nathI, te sAdhue kaTibaMdhana ( kaTibadha vastra ) rAkhavuM, "--(433) hA jo lajjA jItI zakAtI hAya teA acela ( nagna-diga'bara ) ja rahevuM, tema rahetAM tRNuspa, TADha, tApa, DAMsa, macchara tathA khIjA paNa aneka parISaheA Ave te sahana karavA. ema karyothI anupAdhipaNuM (lAghava ) prApta thAya che. ane tapa paNa prApta thAya che. mATe jema bhagavAne kahyu che tene ja samajI jema mane tema badhe ThekANe samapaNuM jANatAM rahevuM. " (434) vaLI keTalAka munie eka vastra ane eka pAtra rAkhatA vA e vajra ane eka pAtra rAkhatA te viSe nIce pramANe jaNAvyuM che. "" je sAdhu pAse pAtra sAthe mAtra eka ja vastra hoya Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 tene ema ciMtA nahi thavAnI ke, huM bIjuM vajra mAgIza. te muni niravadya vajra yAce ane jevuM maLe tevuM pahere. yAvat unALA AvatAM te parijINuM vastra paraDhavI ghe, athavA te eka vastra pahere. paNa aMte chAMDI karIne vasrarahita thaI nizcita thAya. ema karyAMthI tene tapa prApta thAya che. mATe jema bhagavAne bhAkhyuM che tene ja samajI jema mane tema satra samapaNuM samajatA rahevuM. "--(429) '' je sAdhu pAse pAtra sAthe e vajra hAya tene evA irAdo nahi thAya ke, huM trIjuM vajra mAgIza. jo e vasra hAya tA yathAgya vajra mAgI AvavAM ane jevAM maLe tevAM ja paheravAM. e rIte te sAdhunA AcAra che. "--(424) " have jo muni ema mAne ke zIyALA vItI gayA che ane unALA beThA che te teNe te parijINuM vastro paraDhavI devAM, vA vakhatasara ( kAraNe ) paheravAM, vA ochAM karavAM eTale ke eka vaSa rAkhavuM ane aMte te paNa cheADI vastrarahita diga khara thaI nizcita anavuM. Ama karatAM tapa prApta thAya che. mATe jema bhagavAne bhAkhyuM che tene samajI jema ane tema satra samapaNu samajavuM."--(425) je munio sahanazIlatAne abhAve vA lAlupaNAne lIdhe eka vA e vastAne rAkhe che tevA vaadhArio viSe te AcArAMga sUtramAM nIce pramANe jaNAvyuM cheH---- 5 " bhikSu vA bhikSuNIe eSaNIya vastrAne yAcavAM, jevAM maLe tevAM paheravAM kiMtu tene sudhAravAM karavAM nahi, Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 51 , , , ; ' 5 - tathA chevAM ke raMgavAM nahi, je dhAelAM ke raMgelAM hoya te paheravo nahi, ane prAmAntare jatAM te a5vastrI munie tene saMtADavAM nahi. vastradhArI munine e ja AcAra che." -( 832) sthAnAMga sUtramAM paNa vastra rAkhavAnAM e ja kAraNe darzAvyAM che. jemake- ( 6 "A traNa kAraNa hoya te sAdhuoe "(vo eka vastrane dhAraNa karavuM-lajajA, dhraNa ane parISaha arthAt je sAdhu lajajAne ane ghaNane jItI zakya nathI, ane saMkaTane sahI zakatuM nathI, teNe vastrane (eka vastrane) dhAraNa karavuM... , vastra rAkhavAnAM je kAraNe upara jaNAvyAM che, pAtra rAkhavAmAM paNa tevAM ja kAraNe satragraMthamAM seMdhAelAM che. te viSe AcArAMga satranA "pAraiSaNa" nAmanA prakaraNamAM nIce pramANe tAvyuM che - | 7 "muni vA AryAe jyAre pAtra joItuM hoya tyAre bI pAtra vA mATInuM pAtra athavA evI ja tarehanuM bIjuM koI paNa pAtra levuM. ane je muni yuvAna ane majabUta badhAne hoya teNe mAtra eka ja pAtra rAkhavuM, bIjuM nahi." "8 trIjI pratijJA-suni athavA AryA, gRhastha vApareluM vA gRhasthanA vaparAtA be traNa pAtromAMnuM eka pAtra mAgyAthI vA pitAnI meLe gRhastha ApatAM grahaNa kare, e trIjI pratijJa."--(849) Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para " ethI pratijJA-muni athavA Aryo je pAtra pheMkI devA jevuM hoya ane tethI jene bIjA keI bhikSuka, brAhANa ke bhIkhArI leka le nahi tevuM pAtra mAgyAthI vA pitAnI meLe gRhastha ApatAM grahaNa kare. e jethI pratijJA."(850) uparanI ja hakIktane sthAnAMga sUtrane nIce ullekha. vizeSa daDha kare che - "nircantha vA nigraMthIo traNa jAtanAM pAtrone vAparI zake che,-tuMbIpAtra, kAkapAtra ane mRttikApAtra." A pAtra rAkhavAnAM kAraNe jaNAvatAM sthAnAMga sUtranI 12 mA saikAnI TIkAmAM paNa nIce pramANe jaNAvyuM che - ( 10 "azakata, bAla, vRddha, zikSa ( na dIkSita thaele bhikSu), atithi, guru ane asahana zIlavarga, e badhA mATe pAtra rAkhavAnI jarUra che. tathA sAmAnya sAdhu samudAya mATe ane je sAdhu, pAtra sivAya niravadya rIte jamI zaktA nathI te mATe paNa pAtranI jarura che." 1. "je acele parikhusie, tassa NaM bhikkhussa No evaM bhavai:-parijinne me vatthe, vatthe jAissAmi, suttaM jAissAmi, muI jAissAmi, saMdhissAmi, sIvissAmi, ukkasissAmi vokasissAmi, pariharissAmi, pAuNissAmi." (360) "aduvA tattha parakkamaMtaM bhujjo acelaM taNaphAsA phusaMti, sIyaphAsA phusaMti, teuphAsA phusaMti, daMsa-masagaphAsA phusaMti, egayare, annayare vikhvarUve phAse ahiyAseti / acele lAghavaM AgamamANe, tave se abhisamaNNAgae bhavati" (361) Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 133 53 " jaheyaM bhagavatA paveditaM tameva abhisameccA savvato suvvatara samattameva samabhijANiyA. " (362) 44 2 ahAvarA taccA paDimA - se bhikkhU vA bhikkhuNI vA, se jaM puNa vatthaM jANejjA / taM jahA - aMtarijjagaM vA uttarijjagaM vA, tahappAraM vatthaM sayaM vA NaM jANejjA, jAva- paDiggahejjA / taccA paDimA " (813) . ahAvarA cautthA paDimA se bhikkhU vA bhikkhuNI vA ummiyaM vatthaM jAijjA / jaM ca'NNe bahave samaNa - mAhaNaatihi-kivaNa-vaNImagA NAvakaMkhaMti / tahappagAraM ujjhiyadhammiyaM vatthaM sayaM vANaM jANejjA, paro vA se dekhanA, phAsuyaM jAva paDiggahejjA / cautthA paDimA " (814) * 3. je bhikkhU acele parivasite, tassa NaM evaM bhavati, cAma ahaM taNaphAsa ahiyAsittae, sIyaphAsaM ahiyAsittae, uphAsaM ahiyAsittae, daMsa-maMsagaphAsa ahiyAsittae, egayare, anatare viruvaruye phAse ahiyAsittae; hiripaDicchAdaNaM ca No saMcArami ahiyAsittae, evaM se kappati kaDibaMdhaNaM dhAritara " (433) 44 aduvA tattha parakamaMta bhujjo acelaM taNaphAsA phusaMti, sIyaphAsA phusaMti, te phAsA phusaMti, daMsa-masaga phAsA phusaMti, egayare, annayare virUvarUve phAse ahiyAseti / acele lAghaviyaM AgamamANe tave se abhisamannAgae bhavati / jahetaM bhaga Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa4 .. . kyA pavediyaM tameva abhisameccA savvao savvattAe samattameva samabhijANiyA." (434) 4. "je bhikkhU egeNa vattheNa parisite pAyabitieNa, tassa No evaM bhavai-bitiyaM vatthaM jAissAmi / se ahesaNijjaM batthaM jAejjA, ahApariggahiyaM vA vatthaM dhArejjA-jAva gimhe paDibanne, ahAparijunnaM vatthaM parihavejjA / aduvA egasADe, aduvA acele lAghaviyaM AgamamANe tave se abhisamannAgae bhavai / jaheyaM bhagavayA paveiyaM tameva abhisamecA savvao savvattAe samattameva samabhijANiyA. " (429) " se bhikkhU dohiM vatthehiM parivusite pAtatatiehiM, tassa ' NaM No evaM bhavati, tatiyaM vatthaM jAissAmi / se ahesaNijjAI vasthAI jAejjA jAva-evaM khalu tassa bhikkhassa sAma* ggiyaM. " (424) __ " aha puNa evaM jANejjA, uvakte khalu hemaMte, gimhe paDivanne, ahAparijunnAI vatthAI pariTThavejjA, aduvA saMtarutare, aduvA omacelae, aduvA egasADe, aduvA acele lAyaviyaM AgamamANe, tave se abhisamaNNAgae bhavati / jaheyaM bhagavatA pavedita tameva abhisameccA savvato savattAe samattameva abhi jANiyA." (425) 5. "se bhikkhU vA bhikkhuNI vA ahesaNijjAiM vatthAI jAejjA, ahApariggahAI vatthAI dhArejjA, No dhoejjA, No Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa raMgejjA, No dhoya-rattAI vatthAI dhArejjA, apaliuMcamANe gAmaMtaresu omacelie / etaM khalu vatthadhArissa sAmaggiyaM" (832) 6. " tIhi ThANehiM vatthaM dharejjA, taMjahA - hiripattitaM durguchApattiyaM, parIsahavattiyaM. " (171) 7. se bhikkhU vA bhikkhuNI vA abhikakhejjA pAyaM esittae / se jaM puNa pAye jANejjA, taMjahA - alAupAya vA, dArupAyaM vA, maTTiyApAyaM vA, tahappagAraM pAyaM / je niggaMthe taruNe jAva thirasaMghayaNe, se egaM pAyaM dhArejjA, jo bIyaM" (841) " 8. ahAvarA taccA paDimA - se bhikkhU vA bhikkhuNI vA se jaM puNa pAdaM jANejjA saMgatiyaM vA vejayaMtiyaM vA tahapagAraM pAyaM sayaM vA jAva - paDiggahejjA / taccA paDimA 1 (849) ahAvarA cautthA paDimA se bhikkhU vA bhikkhuNI vA ujjhayadhammiyaM pAdaM jAejjA, jaM ca'NNe bahave samaNa - mAhaNA jAva - vaNImagA NAvakaM khaMti, tahappagAraM pAdaM sayaM vA NaM jAva paDiggahejjA / cautthA paDimA " ( 850) | 46 9, kappara NiggaMthANa vA NiggaMthINa vA tato tato pAyAI dhAritate vA, pariharitate vA, taMjahA - lAuyapAde vA, dArupAde vA, maTTiyApAde vA. " (170) Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . e rIte kavetAMbaranA e prAmANika graMthamAM mane te kyAMya ema lAgatuM nathI ke, vastra-pAtra mATe ja vizeSa Agraha karA hoya, vA te sivAya saMcama nathI ja, te sivAya mukti ja nathI, te sivAya kalyANa nathI ja, ema paNa kahevAyuM hoya. temAM te ema sApha sApha jaNAvyuM che ke, je sAdhue vastra-pAtra vinA paNa nirdoSa saMyama pALI zakatA hoya, teone mATe te vastra-pAtranI jarura nathI ane je sAdhuo te vinA saMyamane pALI zakavA jeTalA samartha na hoya teo vasa pAtrane (eka vA be vastrane ane ekAda pAtrane ) rAkhe te paNa harakata nathI-bannenuM dhyeya saMyama che, tyAga che ane Atmazreya che. vastra-pAtra rAkhanAre tenA gulAma banavAnuM nathI ane nama rahenAre namratAnA gulAma banavAnuM nathI. tAtparya e ke, koI paNa sthitinA dAsa na banatAM, keI jAtane ekAMta durAgraha na hatA jeTalI jaruriyAte (upAdhio) ochI thAya tema karavAne prayatna karavAnuM che. e ja prayatnavALo mArga va"mAne Acarele che ane A graMthamAM seMdhAelo che. 20. "atAMta-vADhayu - sNa guNa gAvajo sArIvAdAddhizALA pALa tu." (g0238) 1, pR. 24-5. 29 g0 186-185. 2vR0 82, 4.0 81-6-80. 5. pR0 121, 6 kathAnAMja 30 0 128, 7. 194 AcAsaMga sUtra (rA. ravajIbhAIvALu mUla bhane bhASAMtara) 8. 11-111. 6, dAnasa0 g0 128, - 7 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 57 te ja mArgamAM tyAga che, AtmavAtamya che, DhiyAnA sAra paNa temAM ja che. ane gharabAra huM... dhAruM chuM tyAM sudhI A sabadhe digaMbara-ga'thAne upara jaNAvyA karatAM vadhAre jaNAvavAnA-kahevAne-avakAza rahetA nathI. zuM ema mAnI zakAya kharUM ke, te mathAmAM AvuM lakhyuM hoya-sAdhu mAMa paDayA hoya-maratA DhAya te bhale, paNa teNe kapaDAnA kakaDAne paNa aDavuM nahi, tenAM kharacupANI pathArImAM ja thatAM hoya te bhale, paNa teNe mATInI TImane paNa hAtha lagADavA nahi. ugra saya*manA pASaka digaMbara prathAe paNa jema sAdhuone khAvAnI chUTa ApI che tema sayama nimitte ja vastra-pAtranI paNa chUTa ApavI joIe-jo te grathAmAM te . jAtanu vidhAna na hAya tA huM mAnuM chuM ke, te tenA racanAranI khAmI che. abhyAsI ane umedavAra manuSya mATe evI kAi sthiti bhAgye ja che, jemAM ekAda khArI rAkhyA sivAya tenuM nabhI zake vA tee calAvI zake-manatAM sudhI AtmasamatAne jALavI jALavIne cAlavuM e kharuM, paNa jyAre te samatA ja guma thavAnI nAkhata Ave tyAre mAtra tene sthira rAkhavA mATe ASaSanI peThe vasa-pAtra rAkhavAnI manAIkAI AcAra-sAhityamAM sabhavI zakatI nathI. dveigabharAnA rAjavAtika ane jJAnAva vigere graMthamAM dAnasamiti ane pArikApanikA samitinAM nAme jovAmAM Ave che tathA te upara thaeluM vivecana paNa temAM jaNAya che. mATe vastra-pAtra saMbadhe digabarAnI mAnyatA Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSe meM je uparanI aTakaLa bAMdhI che te mArA dhAravA pramANe beTI jaNAtI nathI.-rAjavArtikamAM ra71 meM pRSTha te viSe A pramANe jaNAvyuM che - va-manori--mAna-nikSepaNasamiti- kAzita pAna-moranAni paMca" | 8 | athata ahiMsArUpa mahAudyAnanI rakSA karanAre tenI pharatI pAMca vADe bAMdhavAnI che. te A pramANe -vANIne saMyama,manane saMyama,jatAM AvatAM sAvadhAnatA, letAM mUkatAM (eTale upakaraNene letAM mUkatAM sAvadhAnatA ane Alekita khAnapAnamAM sAvadhAnatA. A ulalekhamAM khAnapAnanI sAvadhAnatAne jUDe ullekha karela hovAthI AdAnanikSepaNamAM tene saMbaMdha jaNAtuM nathI tethI e cothI vADane saMbaMdha ninAM upakaraNe (vastra pAtra vigere) sAthe ghaTAvA - saMgata ane ucita jaNAya che, jJAnANuMvamAM 190 meM pRthya e ja hakIkatane A pramANe jaNAvI che - -ssNano-TdhAnAni zAstroparani pUrva samyak samAlocya pratilikhya punaH punH|| 12 // gRhaNato'sya prayatnena kSipato kA dharAtale / maryAvihA sAdhopAnasamitiH skara" | zarU . ' arthAt "zayyA, Asana, ozikuM, zAstrane sAcavavAnAM upakaraNe; e badhAne barAbara joI, vAraMvAra tapAsI lete mUkate sAdhu avikalapaNe AdAna samitine sAcavI Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 59 zake che." temAM A ja prakaraNamAM vyutsargasamitine, (nikSepaNasamitine) paNa ullekha che. uparane jJAnANuMvane upakaraNane lagate ullekha zAstrapakaraNane paNa nideza kare che te te, zarIrapakaraNe-te paNa auSadhavata vaparAtAM vastra-pAtrane ekAMtika niSedha zI rIte kare? vaLI vardhamAnane nAme cAlatA pravacanamAM, temAM paNa nirdoSa bAhyasAmagrImAM kyAMya ekAMta saMbhavI zakatuM nathI. kAraNa ke, te pravacananuM nAma ja anekAMtika darzana che. chatAM je vardhamAnane nAme cAlatA cepaDAmAM tenA munimeM AvI bAhya sAmagrImAM paNa kyAMya ekAMtane AMkaDo pADayo hoya te huM te te cepaDAne vahivaTa vardhamAnAnugAmI che evuM kadI paNa mAnI zakuM nahi, svIkArI zakuM nahi, pachI bhale te kavetAMbarene hoya vA digaMbarene hAya. astu. A uparathI vAMcake samajI zakaze ke, zvetAMbaratA. ane digaMbaratAnI bhIta kevaLa AgrahanA ja pAyA upara caNAelI che. banne saMpradAyanA prAcIna graMthane vastra-pAtra. mATe eka sarakhe abhiprAya che chatAM vartamAnamAM te viSe je bhISaNa matabheda jaNAya che tenuM mULa kAraNa bane saMpradAyanA pUrvanA gurUone ane vartamAna kulagurUone durAgraha, svAcchagha, zithilya ane mumukSutAne abhAva, e sivAya bIjuM kAMI hoI zakatuM nathI-eka taTastha vidvAnane. (jene kahetAMbara digaMbarane gaMdha paNa nathI) banne saMpradAyanA prAcIna graMthomAM jaNAvelA AcAra-vibhAgane vAMcavAnuM kahevAmAM Ave te te bhAgye ja ema jANI zakaze Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke, A graMtha zvetAMbarone che ane A graMtha digaMbarane che. zuM koI sAmAnya buddhine mANasa paNa ema kahI zakaze ke, je krizcIyana charI-kAMTAvatI jame che te ane je krizcIyana hAthathI jame che te ane judA judA dharmavALA che vA eka hasta matane krazcIyana che ane bIje kAMTAbhejI matane kIzcIyana che. je A banne krizcIyane - jUdA jUdA thaI zakatA hoya te ja tAMbara ane digabare paNa judA judA thaI zake che anyathA teonI jAdAI te dUra rahI, paNa teonAM te te nAme paNa saMbhavatAM nathI. have ApaNe te zvetAMbaratA ane digabaratAnA mULa tarapha najara karIe ke, je AjathI 2000-2200 varSo pahelAM vavAeluM che ane tyArathI ja te upara Agrahane rasa reDha revane tene puSTa ane daDha karavAmAM AveluM che - A hakIkata te ApaNe sAMbhaLIe chIe ke, vaDila varSamAnanA samaye bhagavaMta pArzvanAthanA sAdhuo paNa hatA, jene ApaNe jajumANa tarIke jANIe chIe. mArA dhAravA pramANe sabhya saMsAramAM evuM saMbhavatuM nathI ke, je vivekI ane sarala hoya te jaDa ane vakra karatAM vadhAre ArAma bhogave vA vadhAre chUTa le. huM te dhAruM chuM ke, jaDa ane vakra karatA vivekI ane saraLa manuSya upara vadhAre javAbadArI che. je jAtanuM AcaraNa teo Acaraze te ja AcaraNa tarapha vakra ane jaDanI pravRtti thaze-vakra ane jaDene te kahevAnI chUTa che ke, vivekI kare ema amAre karavuM, e ja amAre mATe hitaruSa che. Ama Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAtAthI vivedI ane saraLa manuSyae te pitAne AcAra AvA sudaDha ane apavAda vinAne rAkhavuM joIe ke bipI teonI pAchaLa cAlanAre varga paNa sudaDha ane ni pavAlI AcArone pALI zake. AvI vastusthiti hevA komAM ApaNuM sAMbhaLavAmAM ema Ave che ke, Rju ane. sAra sAdhuo karatAM vaka ane jaDa sAdhuone AcAra vizeSa kaThina ane dussaha karavAmAM AvyuM che -Aju majJa sAdhuo paMcaraMgI vastra, rezamI vastro vA bahumUlya para paherI paNa zake ane vakra jaDa sAdhuoe te zakyatAnusAre acela (vastra rahita vA ekavaccI ke hivatrI, te paNa vasa junuM, mela, phATeluM, gRhastha vApareluM vA. javuM maLe tevuM sudhAryA vinAnuM kAraNe ja vaparAya che ja zahevuM joIe. samudAyane uddezIne kareluM khAnapAna ajumA laI zake ane te ja khAnapAna, vyaktinI daSTie paNa vakra jaDe mATe duSita gaNAya. ajuprA rAjapiMDa paNa laI zake ane vakra jaDethI te tene levAya ja nahi. teo pratikramaNanI kriyA mATe kAmacArI hoI zake ane. vaDAe te te kriyA niraMtara ane niyamita karavI jeIe. teo zayyAtaranA gharanuM jamI zake ane vakra jaDethI tenA gharane AhAra levAya ja nahi, tathA vihAra, ceka kanikanI vyavasthA ane vaMdanAdi vyavahAra mATe RjuprAse niraMkuza rahe ane te ja kAryo mATe vakra jaDene gunI. parataMtratA rAkhavI paDe, AmAMne niraMkuza AcAra bhAgavata pArzvanAthanA prAjJa sAdhuone che, ane sAMkuza Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - AcAra bhagavaMta vardhamAnanA vakra jaDa sAdhuone che. ahIM hu vAcakane pitAne ja pUchuM chuM ke, uparyukta be jAtanA AcAramAM kayA AcAramAM vizeSa tyAga jaNAya che, kenA AcAramAM vizeSa kaTI jaNAya che ane kaye AcAra vizeSa maryAdita jaNAya che? mArI dhAraNA pramANe te vAcakane vardhamAnanA ja AcAramAM tyAga kasoTI ane maryAdA jaNAvAM joIe je tyAgane artha jarUriyAta ochI karavAne haya, je tyAgano artha niraMkuzatAne rokavAne hoya, je tyAgane artha sahana karavAne hoya ane je tyAgane artha maryAdAmAM rahevAne hoya to sA kaI eka avAje kabula karaze ke, vardhamAna- nA ja AcAramAM tyAga, munitA ane vairAgya bharapUra bharyo che ane ajuprAjJa purUnA te te AcAramAM anukULatA, ArAma, yathecchavartitA ane amaryAdA taravarI rahI che. kadAca pArzvanAtha svAminI hayAtimAM temanA ziSyomAM A jAtanuM sukhazIla vartana nahi hoya paraMtu teonuM nirvANa thayA pachI te be (pArzvanAtha ane vardhamAna) dharmAcAryonA 25 varSanA vacagALAnA koI paNuM vakhate pArzvanAthanA saMtAno upara te samayanI AcArahIne brAhmaNa-gurUonI asara thaI haiye ane tene laIne teoe pitAnA AcAramAMthI kaDakapaNuM kADhI nAkhI, ghaNu narama ane sukara AcAre banAvI lIdho hoya e saMbhavatuM ane ghaTatuM che. dhAre ke, ApaNe keI pAMDezI hamezA nAte te hoya, khAte pIte hoya, - managamatAM vastro paNa paherI hoya ane tenI AvI rIta Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 63 la bhAta hovA chatAM paNa te eka sAdhu vA bhikSu, gurU tarIke potAnI pratiSThA vA pUchyatA jALavI zakatA hAya te huM. nathI SAratA ke, tenA khIje tyAgI pADAzI tenA AcaraNane anusaravAmAM vadhAre valama karI zake. AcArAne pALavAmAM, lajjAne jItavAmAM, zarIrane vaza rAkhavAmAM ane evI khIjI paNa aneka tyAganI AAkhatAmAM mAnava prANI mULathI ja DhIlA rahelA jovAya che. ethI te jyAMsudhI peAtAnI sagavaDatA sacavAya tevA AcArane, tevA niyamAne vA tevI kriyAone pALatAM jo dharmAcaraNa karI zakate hoya te tevA sukara niyamA tarapha jhaTa vaLI jAya che ane jyAM bhUkhyA rahevAnuM kahevAmAM AvatuM hoya, acela rahevAnA AcAra paLAtA hAya tathA jyAM zarIranI pratyeka sagavaDatAne rAdhavAmAM AvatI hoya te Ajue te, javalle ja vaLe che, vaLatAM chatAM bhAgye ja nirvighne pAra pahoMce che-a'ga-sUtra-graMthAmAM huM joI zakyA che tema vadhamAna jevA samatha cegI puruSanI pAse paNa, namra thavAmAM pArzvanAthanAM satAnA acakAyAM che. teoe vadhu mAnanI parIkSA -mAtra sUkI vAparIkSA-levA keTalAka prano pUchayA che ane jyAre temanI pAsethI tenAM managamatAM samAdhAne tene maLyAM, temAM pArzvanAthanI sAkSI bhaLI tyAre ja te e vamAnane paNa mAthuM namAvyuM che. sUtreAmAM jyAM jyAM vadhu mAna ane temanA nigraMthAnA samAgama thaelA che nigraMthAe temane pradakSiNA dai ane vaMdana zrI peAtAnA vaktabdha vA pravyanI zaruAta karelI che evI sakalanA tyAM adhe ThekANe 4 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaDI Ave che eTaluM ja nahi paNa skaMda jevA anyamatI. tApase paNa vardhamAnane maLatAM ja jena nigraMthAne chAje te temane satkAra kare che evI paNa meM bhagavatI sUtranA bIjA zatakamAM mojUda che. paraMtu jyAM jyAM pApanI vAta Ave che tyAM sarvatra teoe vardhamAna vA temanA stha virone maLatAM ja sAdhAraNa satkAra karyAne paNa ullekha maLatuM nathI. kiMtu teoe vardhamAna vA tenA vize pAse jaI ane teonI sAthe vAtacIta karI temane oLakhyAne, temane vaMdanAdi karyA ane temane dharma svIkAryAne ullekha maLI Ave che. sUtromAM te AvA aneka ullekha vidyamAna che. temAMnA ekAda be tevA ullekhe tarapha ahIM huM vAcakenuM dhyAna kheMcuM chuM. bhagavatI sUtranA navamA zatakanA batrIzamA udezakamAM gAMgeya nAmanA eka pArthApatyanI kathA Ave che. temAM ema jaNAveluM che ke, 1 "eka samaye vardhamAna, vANijyagrAmanA dUti palAza nAmanA caityamAM padhAryA hatA. tyAM temane upadeza sAMbhaLavA tyAMne samAja mA hato ane te sadupadezanuM zravaNa karIne te leka-samUha pAche pita pitAne ThekANe cAlyo gayo hate. te gAmamAM vardhamAnane gAMgeya nAme pArthApatya anagAra maLyA hatA. teo vardhamAnanI pAse gayA hatA ane temanI najIkamAM besI teoe vardhamAnane keTalAka prazane. pUchayA hatA. pitAnA pUchelA praznanA javAba maLyA tyArathI ja te pArzvapatya gAMgeya anagAre vardhamAnane sarvajJa ane sarvadazI tarIke oLakhyA hatA. pachI tene vaMdanAdi karI Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 65 teNe potAnA caturyAma dhama mUkI vakrajAnA pacayAma mAga svIkArI pAtAnuM zreya sAdhyuM hatuM. A ja RnuprANa (1) gAMgeye vadhumAnanI parIkSA lIdhI hatI ane te arthe teNe, temane aneka pakSa prazna paNa pUchyA hatA. A pramANe zrIjA * kAlAyavezika pArzvapatye vamAnanA ratha 1 " te NaM kAle NaM, te NaM samae NaM vANiyagAme NAmaM Nayare hotyA. vaNNao, duipalAse ceie, sAmI samosaDhe, parisA girAyA, dhammo kahio, parisA paDigayA. te NaM kAle NaM, te NaM samae NaM pAsAvaccijjA gAMgeye NAmaM aNagAre jeNeva samaNe bhagavaM mahAvIre teNeva uvAgacchara, uvAgacchattA samaNassa bhagavao mahAvIrassa adUrasAmaMte ThicA samaNaM bhagavaM mahAvIraM evaM vayAsI: " (1 2 tabhiIcaNaM se (sAvaccijje) gaMge ye aNagAre samaNaM bhagavaM mahAvIraM paJcabhijANai - savvaSNU saccadarisI / tae NaM se gaMgeye aNagAre samaNa bhagavaM mahAvIraM tivakhutto AyAhiNapayAhiNaM karaMda, baMdaI, NamaMsai, vaMdittA, NamaMsittA evaM vayAsI- icchAmi bhaMte! tubhe aMtie cAujjAmAo dhammAo paMcamahavvaiyaM, evaM jahA kAlAsavesiyaputte aNagAre taheva bhANiyavvaM jAva0 saccadukkha pahINe / " - ( bhagavatI0 bA0 pR0 738- 739-787) *" te NaM kAle NaM, te NaM samae NaM pAsAvaccijje kAlA 5 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vire sAthe samAgama thatAM koI jAtane sAmAnya vinaya paNa dAkhavyo nathI, paraMtu te samAgamane pariNAme tene vakrajanI TeLImAM bhaLavuM paDayuM hatuM." e kevI raju prAtA ! ane kevI vakajaDatA ! A banne pArzvapane lagate je ullekha maLI Ave che temane upayegI bhAga nIce TIpamAM ApuM chuM. te viSe savistara jenAre te te bane AkhAM prakaraNe jevAM joIe. haju ane prANa purUSane te e eka svAbhAvika niyama che ke, teo kyAMya AgrahI hatA nathI, guNanA premI hoya che ane juo pUjJAsthAne guNipu rahi vacaH jevI saktione teo ja caritArtha kare che. teo evA te namra hoya che ke, tadana ajANyA paNa guNa vA tapasvI mAnavane maLatAM ja ucita Adara karavAnuM cUkatA nathI. have ApaNe samIkSaNa karIe ke, jaju prANanI A sthiti kyAM ane ApaNA prANanI vardhamAna jevA daI tapasvInI parIkSA levAnI te paNa anamra vRtti kyAM ? A hetuthI ane AvAM bIjAM paNa aneka pramANethI huM evuM avadhArI zakuM khare ke, vardhamAnane vakhate, pArzvanAthanI prajA sukhazIla thaI gaI hatI ane te tyAM sudhI ke, vardhamAna jevA mahAtmAne oLakhI zakavA jeTalI sthitivALI paNa te na rahI hatI. bhagavatI sUtramAM tene saMkalana karanAre eka savesiyaputte NAma aNagAre jeNeva therA bhagavaMto teNeva uvAgacchai, uvAgacchadattA there bhagavaMte evaM vayAsIH " (mam0 vAgR0 222). Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 . Snosine MARAT pArthApatyIya kalAsyavezI anagAranA mukhe varSakAnanA nircathe sAthe sAmAyika viSe carcA karAvI che. te svaryone chevaTe te pArthApatyaya sAdhu, e vAtane kabUla kare che ke, "he ni ! jevuM tame sAmAyikanuM svarUpa ane tAvyuM che tevuM meM sAMbhaLyuM nathI, tema tevuM mane koIe ja nathI" ItyAdi. e viSe bhagavatI sUtramAM A pramANe mAdhAmecha:[ "A avasare pArthApatya kalAsyavezika putra ana- * " etya NaM se (pAsAvaJcijje ) kAlAsavesiyaputte gaNagAre saMbuddhe there bhagavaMte vaMdai, NamaMsai; vaMdittA, NamaMsittA racaM vayAsI-eesi gaM bhaMte ! payANaM puTviM aNNANayAe, asavaNayAe, abohiyAe, aNabhigameNaM, adivANaM, assuyANaM, asuyANa, aviNNAyANaM, abbogaDANa, avvocchiNNANaM, aNijjUDhANa, aNuvadhAriyANaM, eyamaDhe No sahahie, No pattiira, No roie; iyANi bhaMte ! eesi Na payANa jANaNAe, savaNayAe, bohiyAe, abhigameNaM, diTThANaM, suyANaM, viNAyANaM, vogaDANaM, vocchiNNANaM, NijjUDhANaM uvadhAriyANaM eyamuTuM sahahAmi, pattiyAmi, roemi, evameyaM se jaheyaM tubbhe cayaha / tae Na te therA bhagavaMto kAlAsavesiyaputtaM aNagAraM evaM vayAsI-saddahAhi ajjo !, pattiyAhi ajjo !, roehi ajjo ! se jaheyaM amhe vayAmo / tae Na kAlAsavesiyaputte aNagAre. there bhagavaMte baMdai. namasai: vaMdittA, NamaMsittA evaM Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAra buddha thayA-dha pAmyA arthAt sAmAyikAdinA svarupathI mAhitagAra thayA, ane temane vardhamAnanA (vakajaDa) sthavirAne vaMdana, namana karI A pramANe kahyuM ke-he bhagavate ! tame je pada kahyAM che enA parvanA ajANapaNAthI, pUrve ene nahi sAMbhaLavAthI, ene lagate bedhilAbha na maLavAthI athavA mArAmAM jAte vicAra karavAnI buddhi na havAthI, ene vigatavAra bAdha na thaele hovAthI, te padone meM jAte na jeelAM hovAthI, na sAMbhaLelAM hovAthI, te pademArI smRtimAM na AvatA hovAthI, tene meM viDazeSTapaNe na jANelAM hovAthI, gurue tene vizeSatApUrvaka na kahelAM hevAthI, te pade vipakSathI apRthagabhUta hevAthI, gurue tene koI moTA graMthathI TuMkAM karIne na uTharelAM hovAthI ane e ja hetuthI te pade anavadhArita rahelAM hevAthI Ape kahelA A arthane meM sadda na hatuM, te te artha upara mane vizvAsa ke rUci paNa na hatAM. paraMtu he bhagavaMte! hamaNuM meM ApanI pAsethI e padene jANyAM, che, sAMbhaLyAM che ane yAvat avadhAryo che tethI karIne mane Ape kahelI hakIkatamAM zraddhA, vizvAsa ane rUci thayAM che ane tame je A kahe che te, e pramANe che. A rIte payAsI-icchAmi NaM bhaMte ! tubbhe aMtie cAujjAmAo sammAo paMcamahanvaiyaM sapaDikkamaNaM dhammaM uvasaMpajjittA NaM viharittae / ahAsuhaM devANuppiyA ! mA paDibaMdhaM kareha" ityAdi. (mawvatra, vAvUvA, 50 rU4-236 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka prANa saMpradAyanA muninI vANI sAMbhaLI vardhamAnanA (vakrajaDa) sthavirAe tene kahyuM ke, he Arya ! je ame kahIe chIe temAM zraddhA dhare, vizvAsa kare ane rUci rAkho. tyAra pachI te RjuprAsa kAlAspezika munie, te sthavirene ema kahyuM ke, he bhagavaMte ! mArI evI vRtti che ke, huM mAre caturyAma dharma mUkI, ApanA pratikramaNa sahita paMcayAma dharmane svIkArI viharUM. tenA javAbamAM te viree vizeSa kamaLatAthI kahyuM ke, he devapriya ! sukha thAya tema karo ane tema karavAmAM DhIla na kare" (bhagavatIsUtra, bAbuvALuM, pR 134-135) A ulekhamAM vardhamAnanA vakrajaDa ziSya pAsethI juprAjJa pArdhApatye taddana nahi jANeluM jANyuM, nahi sAMbhageluM sAMbhaLyuM-ane tema karI teNe pitAne parApUrvathI cAlyo Avata caturyAma mArga mUke ane vakajaDene paMcayAma sapratikramaNa mArga svIkArI pitAnuM zreya sAdhyuM. A hakIkata paNa mArA uparanA avadhAraNane Teko ApatI hoya tema mane lAge che. A uparAMta mArga badalavA saMbaMdhe vartamAna aMgagraMthamAM bIjA paNa pArthApatyane lagatA evA aneka ullekhe maLI Ave che ke je mArI mAnyatAnA samarthananI tarapheNa karatA hoya ema mane jaNAya che; A viSe huM "pArzvanAtha ane vardhamAna "nA mathALA nIce eka jude ja savistara nibaMdha lakhavAne chuM. ahIM te te viSe vadhAre lakhavuM asthAne hovAthI ane prastuta nibaMdhanI kAyAmAM nakAme vadhAre thAya tevuM hovAthI te viSayane jAte Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karamAI gayA ja kava tene sukha hatuM. vAcaka kerI pADo mArI prastuta carcA upara ja AvuM chuM. upara jaNAvelI mArI badhI dalIle A eka vAtane spaSTapaNe sUcita kare che ke, vardhamAnanA samayamAM pArzvanAthanI vADI karamAI gayA jevI hatI, te uttama tyAganA pavitra pANIthI siMcAtI na hatI, kiMtu tene sukha zIlatAnuM kiMpAkanA rasa jevuM ApAtamadhura pANuM maLe jatuM hatuM. vAcakoe yAda rAkhavuM joIe ke huM kahetAMbaratA ane digaMbaratAnA mULanI zodha karI rahyo chuM ane mane te mArA yathAmatijanya manana pachI pAzvIpanI suzIlatAmAM te mULa samAyuM jaNAya che. vardhamAnanI AsapAsanAM pAndhapatyanI sukhazIlatAmAM mane te mInamekha jevuM jaNAtuM nathI, tema teonI jutA ane prANatAmAM paNa mAre jarA ya mata bheda nathI. mAre matabheda eTalo ja che ke, teo kAMI te jAtanA sukhazIla AcArene lIdhe RjuprAjJa na hatA, paNa jyAre teone vardhamAna taraphathI ke tenA nirca taraphathI jyAre kAMI samajAvavAmAM AvatuM tyAre teo te bAbatane zIdhra samajI letA ane zIvra svIkArI laI pitAnA vata. namAM ghaTate pheraphAra paNa karI letA-zarUAtamAM pote vIkArelI sukhazIlatAnI custatAne lIdhe vA bIjA koI kAra thI teoe vardhamAna vA tenA nirca the sAthe eka bhinna yama jevuM vartana bhale calAvyuM hoya, paNa jyAre te badhA. paraspara vizeSa samAgamamAM AvyA tyAre samAgamamAM AvanAra te pratyeka pAdhaupatya vardhamAnane kaDaka tyAga mArga anuso che, te vAta satramAM AvelA pApa nA pratyeka Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ullekhane cheDe ghaNuM saraLa ane nikhAlasa zabdamAM TaMkAelI Aja paNa jovAmAM Ave che. e zabda ja, te pAzvIpanI RjutA ane prAjJatAne sAdhavA pUratA che, paNa teonA te bane guNene, te sukhazIla AcAra sAthe kaze saMbaMdha hoya ema mane bhAtuM nathI. pArzvanAtha pachI dIrgha--tapasvI vardhamAna thayA, emaNe, emanuM AcaraNa eTaluM badhuM kaDaka ane durasaha rAkhyuM hatuM ke, huM na bhUlate heluM che tevuM AcaraNa bIjA koI dharmAcArye AcaryuM hoya, evI noMdha Aja sudhInA ItihAsamAM te maLI jaNAtI nathI. jema paradezinI, paradezI padArthonI ane paradezI rItabhAtenI gulAmImAM jaDakAelI vartamAna-bhArata prajAne bane teTalI sAdAInI jarUra che. bane teTaluM svadezimaya banavAnI jarura che ane bane teTalI jarUriyAtane ochI karI, sukhazIlapaNane jatuM karI Adarza puruSa paramasatyamUrti mahAtmA gAMdhIjIne pagale cAlavAnI jarUra che. temAM te samaye AjathI lagabhaga aDhI hajAra varSa pahelAM-guruomAM pesI gaelA vilAsanA pizAcane kADhavA mATe, ArAmanI gulAmIne dUra karavA mATe ane guruoe nAkhelA prajA uparanA bejAne hala karavA mATe AdarzamAM Adarza tyAga, A tmabhAva ane paramasatyanA saMdezanI jarUra hatI, tethI varSamAne potAnI bharajuvAnImAM paNa saMyamI thaI potAnA A caraNane eTaluM badhuM kaDaka karyuM hatuM ke, je kaDakAInI kalpamAne paNa vartamAna mAnava pahoMcI zakate nathI-e ja Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaDakAInA prabhAve te samayanA guruomAM pAchA pharIvAra tyAgane saMcAra thaye ane teo nigraMthanA nAmane kharekhara zobhAvavA lAgyA. tathA je navA nirca thatA hatA teo te bane teTaluM vardhamAnanuM ja anusaraNa karatA hatA. A rIte ekavAra pharI paNa bhAratamAM tyAgane dharma parAkASThAe pahoMcI cUkyo hate. gADAMnAM paiDAM jema uMcA nIcAM thayAM kare che, prakAza pachI aMdhAruM AvyA kare che, ane taDake chAMye ryA kare che tema bhAratamAM te samayanI tyAganI jhaLahaLatI ati amAvAsyAnI kALarAtrInA timiramAM lIna thaI gaI hatI-bujhAI gaI hatI ane pAcho bhAvi timirasaMcaraNanI saMdhyAe pitAne raMga prakA hate. "rti vicArAyaNa' e ukti bhAratanI prajAne barAbara lAgu paDatI AvI che-senA pUraje samAM laDatI hoya ane vijayamALa varavAne mAtra pAMca dasa ja paLa bAkI hoya tevAmAM je nAyaka paDayAnI khabara saMbhaLAya te bhAratanI senA kivI kivI karatA kAgaDAonI peThe nAzI jAya che ane pitAnA kSatriyavaTane lAMchita kare che, te rIta, bhAratanA dharmakSetramAM ke bIjA badhA vyavahAramAM atyAra sudhI sarakhI lAgu paDelI che. vardhamAnanuM nirvANa thayuM eTale paramatyAga mArganA cakavatanuM tirAdhAna thayuM ane ema thavAthI tenA tyAvi-nirca vinayaka jevA thaI gayA. te paNa huM mAnuM chuM ke, varSamAnanA pratApathI tyAra pachInI be peDhIo sudhI vardhamAnane kaDaka tyAga-mArga ThIka ThIka cAlyo hato. jo ke je su Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 73 khazIe te tyAga-mArgane svIkAryo hato teo mATe keTalIka chUTachATa paNa mUkavAmAM AvI hatI ane teone RjuprAjJanA saMbaMdhanathI prasanna rAkhavAmAM AvyA hatA. te paNa mArA dhAravA pramANe teo A kaDakAIne sahI zakavAne asamartha nIvaDayA hatA ane vardhamAna, sudharmA tathA jaMbU jevA samartha tyAganI chAyAmAM teo evA dabAI gayA hatA ke, cUMcAM na karatAM game te rIte chuTa laIne paNa vardhamAnanA mArgane anusaratA hatA. paNa have te vadhamAna, sudharmA ke, jaMbU-kaI pratApI nara mAthe na hevAthI teoe zIdhra kahI nAkhyuM ke, jinane AcAra jinanA nirvANanI sAthe ja nirvANane pAme che-jinanI je saMyama pALavAne joItuM zarIrabaLa ke manobaLa have rahyAM nathI, tema uccakeTine AtmavikAsa ane parAkASThAne tyAga-mArga paNa have lepAye che. mATe have te vadhamAnanA samaye je chUTa levAtI hatI temAM paNa saMyamanI sagavaDatAnI khAtara (1) vadhAre karavAnI jarUra jaNAya che. mArA dhAravA pramANe te A saMkrAMti kALamAM ja hatAMba2tA ane digaMbaratAnuM bIja vavAyuM che ane jabUsvAminA nirvANa pachI ene (e bIjane) ja piSaNa maLyA karyuM hoya ema mane lAge che. A hakIkata kAMI narI mArI kalpanA nathI. paraMtu te bAbatane vartamAna graMthe paNa Teke ApI rahyA hoya ema mane lAge che. vartamAna sUtragraMthamAM ane bIjA paNa keTalAka graMthamAM prasaMga Avye evuM jaNAvyuM che ke - Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * maLa-parodi-puruApJAAna-vaga--vara kappe / saMjama tiya- kevali- sijjhaNA ya jaMbummi bucchiNNA 1 // 2513 s 44 arthAt " jaburavAminA nirvANa pachI nIce NAvyA pramANe daza vAnAMne lepa thayA che: 1 manaH5vajJAna, 2. paramAvidha, 3. pulAkalabdhi, 4. AhArakazarIra, 5. kSepakazreNI, 7. jinakalpa, 8. sayamatrika ( yathAkhyAta sayama, parihAravizuddhika sayama ane sUkSmasa'parAya saMcama) 9. kevalajJAna ane siddhigamana. " A hakIkatathI ATalI vAta te spaSTa thAya che ke, ja asvAmI pachI jinakalpane lepa thayAnu jaNAvIne have pachI jinakalpanI AcaraNAne adha karavI ane te rIte AcaranArAAnA utsAha ke vairAgya naSTa karavA. e ullekhamAM e sivAya khIo uddeza te mane * * vizeSAvazyaka bhASya. ( 40 x0 rR0 1031 ) vizeSAvazyakanA A ullekhane bhASyakAra zrIjinabhajIe tI'kara vacana (jiSNuvayaNu ) karyu che ane TIkAkAra zrImaladhArI hemacaMdrajIe . paNa mAkhI upara mAkhI karIne te ja vAtane daDha karI che. zraddhAMdhatAnI balIhArI che. gAthAmAM lakhyuM che ke, "ja ane samaye ATalAMvAnAM vicchinna thayAM che " O A rItanA ullekha te te ja manuSya karI zake, je ja khUsvAminI pachI thaye! heya. tA huM vAyakAne pUSu chu ke jakhUsvAmI pachI 25 mA e! kANu tIthaeN kara-jina-thai gayA che ke, jemanA vacanarUpa A ullekha hAI zake. A ane AvA sakhyAbaMdha ullekhA te pavitra jiMnene nAme ApaNA kulagurUoe caDAvI dIdhA che, jene lIdhe ApaNe kazuM vivekapUrvaka vicArI zakatA nathI-A kAMi enDru tamastaraNa che !!! Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 75 samajAtuM nathI. huM te mAtra "jinaka5" lepa thayAne graMthapATha jaNAvI zakuM chuM, paraMtu te pATha kyArane che ? ane kene racele che? e viSe kAMI kahI zakatA nathI, te paNa e pAThane devarSigaNinA samaya sudhIne gaNavAmAM kaze bAdha hoya ema mane jaNAtuM nathI arthAta e pAThane Azaya paraMparAe cA AvatA hoya tene laIne sUtragraMthamAM paNa tene gaNizrIe umeryo heya-samA hAya-. te saMbhavatuM che-jaMbUsvAminA nirvANa pachI jinakalpa vicchinna thayAne je vajalepa karavAmAM Avelo che ane tenI AcaraNa karanArane jinAjJAbAhya samajavAnI svAthI ekataraphI ane daMbhI dhamakIne DhaDhare paNa je pITAele che temAM ja tAMbaratA ane digaMbaratAnA viSavRkSanuM bIja samAeluM che ane te bIjAnA samAraMbhane (2) paNa te. ja samaya che ke je samaya ja bUsavAminA nirvANane che. A uparAMta e samaye e mULa nakhAyAnAM bIjA paNa aneka pramANe che. jemAMnuM eka boddhagraMthamAMthI ane bIjuM digaMbarAnI paTTAvalI uparathI huM tAravI zakyo chuM. buddhadharmAnusArI sUtrapiTakanA "majhimanikAya' nAmanA graMthamAM eka evI 1 evaM me sutaM-ekaM samayaM bhagavA sakesu viharati sAmagAme. tena kho pana samayena nigaMTho nAtaputto xxx hoti. tassa maminA nikA vijJAtA, manAtA, chaThThA vivAdApannA aamaJbaM mukhasattIhi vitudaMtA viharati " arthAt "meM evuM sAMbhaLyuM che ke, eka samaye bhAga Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 "e "" : matalabanA ullekha maLI Ave che ke, sAtaputranA ( varSamAnanA) nigraMthAmAM matabheda thaye hateA. " uparanI gAthAmAM jinakalpa vicchinna thayAnA je ullekha karelA che tenA matalakha A che ke--ja'bRsvAmI pachI arthAt vadha mAnanA nirvANa bAda 64 varSe temanA nigraMthamAM e taDa paDayAM hatAM, jemAMnu eka narama taDa ema kahetuM hatuM ke have jinakalpa vicchinna thai gayA che ethI ApaNe tene AcarI zakIe ja nahi, tyAre mIjI garama taDa te jinakalpanuM pakSapAtI hatu ane tenI AcaraNAnI paNa himAyata karatuM hatuM. A e taDAnA matabhedanA ja ullekha, e baddha grathAmAM thaelA hAya tema A gAthAnA (vRmi vRSThiA ' 54 uparathI ApaNe ghaNI saralatAthI avadhArI zakIe chIe. A hakIkatane DhagarAnI paTTAvalI paNa puSTa karatI lAge che. zvetAMbarAnI ane digabAnI paTTAvalImAM vadhu mAna, sudharmA tathA jamunAM nAma te eka sarakhI rIte ane eka ja kramathI noMdhAelAM che. para`tu tyAra pachI AvatAM nAmeAmAM tadna jUdAI jaNAya che ane te eTalI badhI ke, jamUsvAmI pachI temAMnuM eka paNa nAma sarakhuM jaNAtu' nathI. vAna ( yuddha ), zAkya ( deza ) mAM zyAmagAmamAM viharatA hatA. te vakhate jJAtaputra nigraMtha paNa hatA. A jJAtaputranA nigraMthAmAM dvaidhIbhAva (dAI) thayA hatA, teonu` bhAMDaNuM thayuM hatuM ane teomAM kalaha thayA hatA-te judA thaelA nirga the paraspara akavAda karatA viharatA hatA majhi "" nikAya-pR0-243--245 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 77 A prakAre bUsvAmI pachIthI ja A paTTAvalIo tadda jUdI jUdI gaNavA lAgI tenuM je kaMI paNa kAraNa hoya te te A eka ja che ke, je samayathI taddana judA judA paTTadharanAM nAmanI ejanA AraMbhAI te ja samaye-jaMbusvAminA nivaNa bAda-e vardhamAnanA sAdhuomAM taphA paDI gayuM hatuM. te paDI gaele bheda, dhIre dhIre dveSa vA. viranA rUpamAM pracchannapaNe badalyuM jatuM hatuM. e samaye je purUSe jAte mumukSu hatA, teo te pitAthI bane zake teTaluM ucca tyAgAcaraNa sevatA hatA. ane jeo pahelAM sukhazIlatAthI ja TevAyA hatA teo thI paNa maryAdita Ta laIne parAkASThAnA tyAganI bhAvanAvALA rahetA hatA. arthAt jaMbusvAmI pachI paNa te mumukSuomAMnA keTalAka te vardhamAnanA kaDaka tyAga mArgane ja anusaranArA hatA ane keTalAka, jeoe mita chuTa lIdhI hatI teo kadAca athavA niraMtara ekAda vastra (kaTivastra) rAkhatA haze, pAtra paNa rAkhatA haze ane niraMtara zUnya samazAne tathA aramAM nahi rahetAM kadAca kadAca vasatiomAM paNa rahetA haze. mane kAMI te samayanuM pratyakSa jJAna nathI te paNa zrIharibhadranI AgaLa jaNAvelI gAthA uparathI ane mArI buddhithI eTaluM te kalpI zakuM chuM ke, mumukSu purUSa saMyama-nirvAha mATe AthI vadhAre chuTa le tema huM mAnI zakti nathI. A mumukSuomAM je vacale varga hate arthAta je pUre mumukSu na hatuM paNa atyAranI jema mahAgrahI hate te kaI rIte pitAnI hastIne AcaMdrAka. sthApavAne Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Icchate hatuM eTale temAM eka pakSa vastrapAtravAdamAM ja mukti jete hatuM ane bIjo pakSa nagnatAmAM ja mukti mAnate hate-have tyAgane AcAramAM mUkavAnI vAte dUra rahI, paNa pitA potAnA pakSane vardhamAnane nAme caDAvavAnA tAnamAM teo evA eka samayanI rAha jotA hatA ke, je samaye jAheramAM hohA ke kajiye kyA sivAya te bane chuTA paDI jAya. vIranirvANa pachIne A samagra dezanI prajA mATe ghaNe bhISaNa hate. magadhamAM-jyAM vardhamAnanuM sAmrAjya hatuM-kALanAM vAdaLAM gherAyAM hatAM ane haju vInirvANune pUrAM base varSa nahi vItyAM hoya teTalAmAM te eka sAthe bAra dUkALI paDI hatI. e dakALane pasAra karI pAche deza ThIka ThIka thaye eTalAmAM te eTale vIranirvANa pachI pAMcamA chaThThA saikAmAM pharIne te bAra varSanA bhayaMkara dUkALa rAse magadhane pitAnI dADhamAM lIdhA hatA. AvA bhISaNa samaye tyAgaonAM tape paNa DolyAM hatAM, AcAre paNa pharI rAyA hatA, ane annanA abhAve dinaparahina ramRti zaktine nAza thatuM hovAthI je paraMparAgata kaMThastha vidyA cAlI AvatI hatI te paNa bhUlAI javA lAgI hatI-tene mATe bhAga vismRta paNa thaI gaye hatA. paraMtu have je yAda hatuM tene jALavI rAkhavuM evI bhAvanAthI sukALanA samaye. mathurAmAM Arya zrI kaMdilAcAryuM bAkI rahelA badhA zratadharane lAvyA hatA. temAM jeo matAgrahI, suzIla ane narama taDanA hatA teo paNa AvyA hatA. jene jene je je yAda hatuM te badhuM teo utarAvavA lAgyA, paNa AmAM ja mata Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bheda thaye ke, nigraMthonA AcAro mATe zuM lakhavuM ?-zuM nagnatAnuM ja vidhAna karavuM ke vastrApAtravAdanuM ja vidhAna karavuM-eka kahe ke, nagnatAnuM ja vidhAna karavuM tyAre bIje kahe ke, vajapAtravAdanuM ja vidhAna karavuM. AvI takarAra hovA chatAM paNa dIrghadaza skaMdila munie ane tyAra pachInA uddhAraka devadhi gaNie sUtramAM te kayAMya nagnatAnuM ja ke jyAMya vastrApAtravAdanuM ja vidhAna karyuM nathI. paraMtu yathA gya te banne bAbatone nyAya Ape che. mAthurIvAcanAnA mULa purUSa ane valabhI vAcanAnA mULa purUSa e bane mahAtmAone huM hRdayapUrvaka kaTiza abhivaMdana karuM chuM ke, teoe te te samayanA keI jAtanA vAtAvaraNamAM na AvI AcArapradhAna AcArAMgasUtramAM sAdhuonA AcAranI saMkalanA karatAM mAtra sAdhAraNapaNe ja bhikSu ane bhikSuNInA A cAre jaNAvyA che-temAM kayAMya jinaka95 ke vikalpa tathA zvetAMbara ke digaMbaranuM nAma paNa AvavA dIdhuM nathI. dhanya che te anAgrahI mahApurUSane, dhanya che tenI mumukSatAne ane dhanya che teonI jananIne. jeo AcArAMga satramAM jaNAvelA bhikSuo ane bhikSuNIonA AcArane kadAgraha sivAya mAtra eka ja vAra vAMcI jaze, teone, meM je vAta upara jaNAvelI che temAM kAMI kahevA jevuM raheze nahi. mArI dhAraNA che ane te ghaNe bhAge karI che ke, A mAdhurI vAcanAnA samaye ja te sAdhuomAM spaSTa rupe be pakSo paDayA hatA. zvetAMbaremAM digaMbara viSe je daMtakathA che te, vIrAta 609 mAM digaMbaranI utpatti jaNAve. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * che. te te daMtakathAmAM jaNAvelA samaya ane mAdhurIva canAne samaya lagabhaga pAse pAsenA hAvAthI upara jaNAvelI mArI kalpanAne Teko maLavAnA sa'bhava che. khasa, huve eka maganI be phADa thaI, tala tArA ane maga mArA thayA, eka pitAnA e putrAe potAnA majhiyArA vaheMcI laI pitAnA ghara vacce eka mATI bhIMta caNuvI zarU karI-khanne putrAne vadhAna upara mamatva hovAthI te bannee pAtapeAtAnA siddhAMtane vamAnane nAme caDAvI AgrahanA AvezathI anekAMtamAga ane apekSAvAdanA vamAnanA mULa niyamane teADI paraspara zabdAzabdInuM mahAbhArata mAMDayuM. eke ekane meTika ( eDiyA ) kahyA, nitra kahyA; tyAre khIjAe tenA javAba bhraSTa ane zithila zabdomAM vALyeane pakSAe jhapATAmadha potapotAnA pakSane pramA karavA peAtAnI anucita ane ekAMtika kalpanAne paNa vamAnane nAme caDAvI te jAtanAM zAstra ( zastrA ? ) paNa ghaDI ( nAkhyAM ane temAM paNa tenI je sthiti thaI hatI te huM mArA zabdomAM na jaNAvatAM Aya zrI siddhasenanA ja zabdomAM TAMkuM chuM * grAmAntarAvatayAre miSasaMnatamaso syAt saiAkhyamapi zunorbhrAtrorapi vAdineArna syAt || -yAdvAtriMziyA-k teo banne madhue AvezamAM ne AvezamAM A vAta paNa vIsarI gayA ke, muktatAne vizeSa saMbadha AtmA Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 81 ane tenI vRttio sAthe che ke vajrapAtra ane namra ! sAthe che. te anne pakSe, bhaviSyanI prajAne pAtapAtAnA pakSamAM ja muktinA paTTAnA dastAveja maLI zakavAnI achAjatI ane mAliza vAta paNa kahI nAkhI che, jenA pariNAme vatamAna prajA kharekhara muktine ( zAMtithI muktine ) meLavI rahI che, evuM hu te pratyakSapaNe anubhavu chuM'. pANImAM taravAnuM zIkhanAra eka khAlaka paNa samajI zake che ke, taravAnI kaLAnA abhyAsa thatAM sudhI tukhaDuM ke heraDuM rAkhavuM. paDe che, para Mtu te abhyAsa pUrA thayA pachI ane taravAmAM pUrI rIte niSNutA meLavyA pachI tumaDuM ke doraDuM bhArarUpa thAya che. paNa je abhyAsI te kaLAmAM kAcA pAkA che ane sa'zayazIla che tene tA peAtAnA pUrA vizvAsa thayA sivAya tuMbaDuM' ke deraDu' salAmatI mATe rAkhavuM paDe che. AvI saraLa ane mALasukheAdha bAbatamAM koI ema kahe ke, nahi, pratyeka taranAre niraMtara Dha uvA tuMbaDuM rAkhavu' ja joie, te sivAya tenI mukti nathI. ane bIjo koI ema kahe ke, dareka taranAre peAtAnA AtmamaLa upara vizvAsa rAkhIne ja pAdharA phUvAmAM bhUsakA mAravA joie ane doraDA ke tuMbaDAnA sparza paNa karavA nahi. e rakhene taravAnAM phAI upakaraNanA sparza thaI gayA te temAM sArAvATa nathI--A ane mata evA che ke, mALako paNa tene hasI kADhe che tema zvetAMbaratA ane hiMga kharatAnA Agraha paNa evA ja mumukSuo mATe hAsyapAtra che. huM mAnu chuM ke, jo teoe koI jAtanA Agraha na rAkhatAM mAtra sUtragraMthAne anusAra ! Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 ja pAtapeAtAnA pakSa mAMDayeA hota ane lakhyuM hota ke, * bhikSuoe ane teTalI jarUriyAtA AchI rAkhavI ane na chUTake mAtra sacama nirvAha mATe kAMI chUTa levI paDe te te ghaNI ja AchI levI? ATalA ja akSarezamAM te ane pakSAnA Azaya AvI jAya che. saghaLu samAdhAna thaI jAya che ane emAMthI eke pakSa jarA paNa khAMya thatA nathI. paraMtu jeo Agrahane ghoDe caDhayA hAya tenA cittamAM AvI madhyasthatA ke RjutA kyAMthI Ave, jyAM huMsAtuMsInI nAkhatA vAgatI hoya tyAM apakSatAnI tatI kANu sAMbhaLe ? teoe pakSA te paNa akATatra pakSe mAMDayA ane bhalene prajAnA AdhyAtmika maLanuM khedAnamedAna thai jAya, mAnasika khaLanuM satyAnAza vaLI jAya te paNa'tenuM pataye 'ane * jAya sAthe 'nI rIte teoe peAtAnuM viziSTa khaLa A raste ja kharcavA mAMDayuM. ane je vAta vamAne nahAtI kahI, je vAta vamAnanA pravacanamAM tenA sAMkaLanArAoe nahAtI caDAvI te ja vAtane teoe vadhumAnane nAme ca DAvI aneka graMtha lakhavA mAMDayA ane sAhityarupI apUrNa nirAgI zizune, te vamAnane nAme caDAvAtA umerAonI khaTAza pAI pAIne eTaluM badhuM zaikita ( sUjhela ) karI IdhuM ke, vartamAnamAM, te, tenA sAjha che vA vAstavika rakta che te paNa kaLI zakavuM kaheNu thaI paDayuM che--eka tarapha AcAya, zrIjinabhadrajIe evA pradhASa karyAM ke, 'jinakalpa, vicchinna thai gayA che' ema zrIjane (!) kahyuM che. A jAtanA khATI rIte jinane nAme caDelA pravAdane anusarIne ane te rIte cAlatA saMpradAyane Adara ApIne Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 83 AcArAMga satranA TIkAkAra zrI zIlAMkasUrijIe te AcArapradhAna graMthamAM jyAM jyAM vastrapAtrane lagatA niyamo naMdhAyA che tyAM ghaNe ThekANe e ullekha karyo che ke, "A te jinakaspine AcAra che" "A sUtra jinakaspine udezIne lakhAyuM che" ane "A vAta te jinakaspine ghaTe tema che" huM dhAruM chuM tyAM sudhI TIkAkAranA e ullekha taddana mULAsparze che. kAraNa ke, je tema nAmanA vibhAga vAra ja AcArenuM baMdhAraNa heta te mULamAM ja te ulekha zAmATe na beMdhAta. mULamAM te mAtra vizeSatA vinAnA "bhikSu" ane "bhikSaNa' zabdothI ja AcAra lakhavAne AraMbha thaele che. sAthe sAthe ahIM mAre ema paNa batAvI devuM joIe ke, TIkAkArazrI e jAtane mULAspazI artha karatAM keTaleka ThekANe te pitAnA saMpradAyathI paNa viruddha gayA che ane tema karI keTaleka ThekANe te cikakhI rIte khalita thayA che -AcArAMga sUtramAM pR0 113 meM papa6 mI kalamamAM, pRSTha 190 meM 824 mI kalamamAM ane pR. 194 meM 841 mI kalamamAM eka sarakhI rIte bhikSu ane bhikSaNInA AcAre neMdhAyA che. chatAM TIkAkArazrIe e kalamonA bhAvane jinakalpione mATe ghaTAvavAnuM sAhasa karI spaSTapaNe pitAnA sAMpradAyika siddhAMtane bAdha karyo che. kAraNa ke, zvetAMbara saMpradAyamAM jinakalpanA adhikArI tarIke purUSane ja gaNelo che, paNa strIne nathI gaNI. te je AcAra, eka sarakhI 1. rA. ravajIbhAIvALuM AcArAMgasUtra. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' * rIte bhikSu ane bhikSuNI mATe noMdhAelA hAya tene jina kalpinA AcAra zI rIte kahevAya ? kadAca TIkAkAranA mAnanI khAtara tene jinakalpinA AcAra mAnIe te pachI temAM AvelA ' bhikSuNI ' zabdanA ane zI rIte saMgata karavA. vaLI je jinakalpa vicchinna thayAnA durdubhI jina bhadrajIe zrIjinane nAme vagADayeA che tene jo ucita ane prAmANika mAnIe tA tene lagatA AcArAnI noMdha sUtrama tema khIjA graMthAmAM zI rIte hAI zake ? A rIte peAtAnA samayanA sapradAyanI rakSA karavA jatAM hripiMcA thI na dok " [ arthAt strI, jinakalpI hAI zakatI nathI e jAtanA sAMpradAyika siddhAMtane TIkAkArazrIe bAdhita kace che. e hakIkata, teo mATe 'bananivAse naCverA: ' jevI thaI che. A prakAre mAtra sapraTThAya mAhune lIdhe ja AvAM pravacananAM aneka vyApaka sUtro paNa viparyAsane pAmyAM che paraMtu saMpradAya mAhu eTalA badhA amUlya che ke, tenI rakSA mATe AvA aneka viparyAMsAnA hisAba gaNAtA nathI ApaNA mAnyatama ane dhanyatama vaDIleAnI A sthitine ja huM tamastaraNuM kahuM chuM ane A hukIkatane ja sAhityamAM thaelA vikAra kahuM chuM. A sthaLe vAMca spaSTapaNe samajI zakyA haze ke, jainasAhityamAM vikAra tha vAthI thaelI hAninu prathama kaLatA A zvetAMbaratA ane Tviga'kharatAnI nirarthaka paNa bhISaNa laDAI che. mAre A * parihArya mImAMsA-munizrI Ana'dasAgarajI ane munizrI ne vijayajI racita--(rA. ravajIbhAivALA AcArAMganI prastAvanA) Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 sabadhe ahIM vizeSa lakhavAnuM prasa gaprApta che, paNa bahu rabhANu thavAnI khIkathI A mAkhatane ATalethI ja mAre paDatI mUkavI paDe che. chevaTe mAre eTalu tA kahevuM joIe ke, huM upara jaNAvI gayA chuM te pramANe A jhaghaDA paraspara sAdhuonA ja hatA ane che. paNa teoe zrAvakAnI cApaddhatimAM paNa te aghaDAne umerI te ( pavitra paddhati ) ne lAMchita karavAnI cUka karI nathI. ane tema karI, zrAvakonI ekatAmAM bha'gANu pADI tene paNa peAtAnI jevA lahI ane jappI manAvavAnA prayAsa kaceryAM che. tethI vartumAna zvetAMbara digabaranA mahAsamarAMgaNunuM senApatya paNa tene ane tenAM vartamAna satAnAne ja chAje che, emAM kahevAmAM koI mAnanA bhUkhyA . paNa manuSya e mata rAkhatA hoya ema jaNAtuM nathI. A viSe mAre 'caityavAda' nA bIjA muddAmAM vizeSa jaNAvavAnu che teA paNa saMkSepamAM eTaluM tA jaNAvavAnI jarura che ke, bApadAdAoe vAvelA e jhADa upara Aja sudhImAM keTalAM ane kevAM kevAM mIThAM mukhya kaLA pAkatAM AvyAM cheH 1. zvetAMbara spaSTapaNe jUdA paDacA pachI vIrAt 882 varSe teomAMnA ghaNA bhAga ' caityavAsI' thai gayA. 2. vIrazat 886 varSe temAM ' brahmaDhIpika 'nAmanA navA sapradAyanI zaruAta thaI. 3. vIrAt 1464 varSe ' vaTagaccha 'nI sthApanA thaI. 4. vikramAt 1139 varSe SakalyANukavAda nAme navA mata zaru thaye. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 12 5. , 1204 varSe kharatara saMpradAyane Arala thae, 6. , 1213 varSe AMcalika matanI zaruAta thaI. 1636 varSe sAparNimIyaka mata nIkaLe. 1250 varSe Agamika matane prAraMbha thaye. 1285 varSe tapAgacchane pAye repace. , 1508 varSe laMkAmatanuM bIja vavANuM ane 1533 varSe temane sAdhusaMgha sthapAye. 11. , 1562 varSe kahukamata sthapAye. 1570 varSo vIjAmata nIkaLe ane 13. , 15Dara varSe pArdhacaMdrasUrie pitAne pakSa sthApavA viramagAmamAM kamara kasI. A uparAMta e ja vRkSamAMthI DhaMDhIyA, terApaMthI, bhIkhamapaMthI, traNAIvALA ane vidhi pakSI vigere aneka zAkhAo paNa kAlIpulI che. tathA cotha pAMcamane jhagaDe, adhika mahinAne jhagaDe, vaidaza pUnamane jhagaDe, upadhAnane jhagaDA,zrAvake pratiSThA kare ke nahi? tene jhagaDe vigere vigere aneka avAMtara leze paNa cAlu thayA che ane te te jhagaDAne samarzita karavA mATe keTalAka graMtha paNa lakhAI cUkyA che-tathA vartana mAnamAM paNa ApaNuM vaDila kulagurUoe tevA graMthe banAvI bhAviprajAne sazastra banAvavAnI pravRtti zarU rAkhI che, te mATe teone keTalo badhe dhanyavAda !!!!! A parivatane vacce evA paNa mahApurU thaI gayA che ke, jeoe A Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDatA samAjane bacAvI lIdhA che ane kriyA dvAra karI pAchA yathAsthAne ANavA prabaLa prayatna paNa sevyuM che. tema keTalAka evA paNa mahApurUSe (I) thaI gayA che ke jeoe paDatA samAja tarapha lakSya na karatAM mAtra pitAnI sattAne jamAvavAne ja prayatna sevyA che-vikramasaMvata 1302 mAM kidhAraka jagacaMdrasUrinA sukhazIla gurabhAI vijyacaMdrasUrie nIce pramANenI udghoSaNA karI pitAnI sattAne acaLa banAvI hatI. 6 1. gItA varunI piTalIo rAkhI zake. 2. , hamezAM ghI dUdha vigere khAI zake. , kapaDAM dhoI zake. 4. , phaLa ane zAka laI zake. 5. , sAdhvIe ANele AhAra vAparI zake ane zrAvakane Avarjita karavA (khuzI karavA pitAnA pakSamAM meLavavA) teonI sAthe besIne pratikramaNa paNa karI zake. ityAdi-(dharmasAgaranI zedhita paTTA vijayacaMdrasUrie A uddaghoSaNAo mAtra gItArtho mATe karelI che ema paTTAvalInA ulekha uparathI spaSTapaNe kaLI zakAya che. paraMtu vartamAnamAM te evo koI sAdhu bhAgye ja haze ke, je, e pratyeka udheASaNanI tAmila na karato hoya athavA vartamAnamAM vatatA sAdhu mAtra gItArtha hoya e paNa saMbhavita che-ema heyA sivAya ghare ghare AcAryo, brAhmaNIyA zAstravizArada, nyAyavizArada, upaselA upAdhyAya, gaNio ane paM. nyAse kIDIonI peThe kayAMthI ubharAya(pacamakAla !!!) Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAtha, jULavavA jevuM karIne zA hatA valI, 45 mA devendrasUrinuM prakaraNa.) AvA zrI pArzvanAtha svAminA juprAjJa ziSyanA AcAra jevA sukhazIla AcArane ane te paNa eka AcArya dvArA mukita thaIne uSita thatA AcArene joIne kaye gItArtha tyAga tarapha lakSaya kare, kaye gItArtha ghI dUdha na khAya, ye gItArtha phaLa zAka na khAya, kaye gItArtha gocarI javAnI tastI le ane kaye gItArtha zrAvakenuM mAkhaNa na le. huM dhAruM chuM ke, pUjya jagacaMdrasUrie kriyeThadhAra karI je ugra tyAganI sthApanA karavAne prayAsa karyo hate, te upara A sAhebe pANI pheravavA jevuM karIne nicenA vizuddha AcArone dhULamAM meLavavAno prayAsa karyo hato ane tema thavuM paNa ucita hatuM. kAraNa ke-vivAdAnA mavati vinipAtaH zataguNa e vAtanI prAkRtika UjadArImAMthI e ke baLavaMta che ke je bacI zake. A ja prakAre digaMbaremAM paNa nAnA moTA aneka paMthe pI gayA hatA ane paDi gayA che-drAviDasaMdha, yApanIya saMgha, kAkAsaMgha, mAthurasaMgha, bhillaka saMgha, terApaMtha, vIsapaMtha, tAraNapatha ane bhaTTArakaprathA vigere. pariNAmamAM banne pakSane mATI khATa gaI che ane te e ke, je AcAre cAritrane ujavala karIne AtmAne baLavaMta banAvatA hatA tene saravALe vartamAnamAM bannemAM abhAva-sarvathA abhAva-thaI gayuM che. ane dharma, mAtra eka nirvAhanA sAdhana jevo thaI jaDa che zrAvakemAM dhArmika (?) vaira khUba jozathI vadhe jAya che, ane dina paradina kalahanI sAmagrIomAM thato vadhAre aTakAvI zakAtuM nathI. ke ji vina ja digaga gayA Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 89 ahIM huM Icchu chuM ke, upara jaNAvelA pratyeka matanA savistara itihAsa ApuM, paNa lakhatI vakhate mArI pAse teTalA samaya, tema teTalI sAmagrI na hovAthI te mAmatane mAre bIjA prasa ga upara cheDavI paDe che. mArA namra mata pramANe jyAre gurUe caityavAsI thayA tyAre sAdhuonA pavitra khadhAraNAne ghaNuM ja nukazAna lAgyuM che ane te eTaluM adhuM che ke atyAra sudhImAM paNa tenA pratIkAra thavA tana azakya thai paDaceA che-caityavAsa thayA pachI ghaNA mahApurUSoe tene pratIkAra karavA aneka aneka bhagIratha prayatnA sevyA che, paNa teAthI te caityavAsanI viSamayI asaranu samUla unmUlana teA thaI zakayuM nathI, e eka ApaNAM durbhAgyanI ja nizAnI che. IcchA hatI ke, A caityavAsane vigatavAra hevAla ApuM, paraMtu mAre tene TuMkA karyAM sivAya cAle tema nathI. je utAvaLathI te viSe vigata jANavA IcchatA hoya teone mAtra eka sadhapaTTaka joI javAnI bhalAmaNa karUM chuM. A samayanA hevAla ApatAM ' > saedha prakaraNa ' mAM (pR0 13-18 ) zrI haribhadrasUrijI* . * zrI haribhadrasUrijI pe,te paNa caityavAsI 'saMpradAyanA hatA. mAtra temanAmAM phera TalA hatA ke, teo sadAcArI, zAstrabyAsI ane suvihitAnusArI hatA ane te samayanA temanA sapradAyanI sthiti tA upara lakhyA pramANe vahye jatI hatI. e sthiti viparIta lAgavAthI temane A rIte lakhavuM paDayuM che. ethI ja ema kaLAya che ke, te hareDa caityavAsI na hatA, paNu te saMpradAyanA hatA. vartamAna yuti saMpradAyamAM paNa evuM dekhAI Ave che ke, tenA Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaNAve che ke, "A leke caityamAM ane maThamAM rahe che, pUjA karavAno AraMbha kare che, pitAnI jAta mATe devadravyaghaNo moTo bhAga anAdaraNIya koTine che, te paNa keTalAka (bhale ne be traNa) yatio sadAcArI ane suvihitAnusArI dekhAI Ave che. zrI haribhadrasUrijI viSe " zatAthI" nAmanA graMthamAM hemacaMdrAcAryanA samasamI semaprabhasUri jaNAve che ke- "haribhadrasUri, saMdhyA samaye duHsthita eTale duHkhI vA rAMka lekone bhojana ApatA hatA " somaprabhAyA pitAnI satAthamAM haribhadrane "kAmada' vizeSaNa ApIne uparano artha jaNAvyuM che. "kAmada zabdanI TIkA karatAM teoe A pramANe jaNAvyuM che - "kAmada !-zaGkhavAdanapurassaraM prAtarlokAnAM sva-para. zAstra-saMzayacchedanarUpAn madhyAhe dusthitAnAM yathAbhISTabhojana prAptirUpAn , aparAhe prativAdinAM vAdavinodarUpAMzca (kAmAn ) rAti-ti (Ama!) (rAtArthI-0i 0 28) haribhakanI mAtra A eka dAna devAnA (baddha sAdhuonI jevA) AcAra uparathI temane cetyavAsI saMpradAyanA kahevAnI mArI himmata cAle che. anyathA teonA graMthe te gaNudharAnI () vANIne paNa bhUlAve tevA che. A dAna devAnI hakIkatane upAdhyAyajI zrIyazovijayajI mahArAje paNa pitAnA graMthamAM ( kAtri zikAmAM) yAda karI che. A viSe mAre namra mata evo che ke, jyAM sudhI A zatAthavALa ullekha aprAmANika na Thare tyAM sudhI zodhako temane cetyavAsI saMpradAyanA kahe e ayukta nathI. ema kahevAmAM ApaNe kAMI teonuM apamAna karatA nathI, e viSe vizeSa gaSaNa karI che tathA jaNAze tene prakaTa karavAnI mArI vRtti che. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ne upacAga kare che, jinamaMdira ane zALA caNAve che, emAMnA koI leke ema kahe che ke, zrAvakenI pAse sakSama vAta kahevI nahi, teo muddoM kADhI de che, nimitto batAve che ane bhabhUtI paNa nAkhe che. teo vividha raMganAM sugaMdhita tathA dhUpita vastro pahere che, strIonI sAme gAya che, sAdhvIoe lAveluM vApare che, tIrthanA paMDayA lekanI jema adharmathI dhanane saMcaya kare che, be traNa vAra khAya che, tAMbUla vigerene vApare che, ghI, dUdha, vigerane gaLace che, phaLa, phula, ane sacitta pANIne paNa upayoga kare che, jamaNavAranA prasaMge miSTa AhArane meLave che, AhAra mATe khuzAmata kare che, pUchatAM chatAM paNa satya dharmane batAvatA nathI. 1. vartamAnamAM sAdhuo moTI saMsthAo (1ThazALAo) vigerene sthApe che ane tenA vahivaTamAM paNa mAthAM mArI saMsthAonI durdazA karI rahyA che te se koIne pratyakSa che. A rIta zALAo caNavavA karatAM paNa bhUMDI che. zrAvakone Agamo nahi vAMcavA devAnI hakIkatanuM mULa A ulekhamAM samAeluM che. 2. pitAne bhaktone sado karavAnI salAha detA, saTTo karavA bahAra gAma ekalatA ane khuda pite paNa loTarI ke saTTAmAM bhakatane lAbha maLe te arthe jApa karatA keTalAka sAdhuone (!) meM pratyakSa jeelA che. 3 jeone saMtAna na thatAM hoya evI strIone te khAsa gurUjIne haLave hAthe vAsakSepa nakhAte se koI najare jUe che-vAsakSepa. bhabhUtIne bhAI che. 4 atyAre paNa A rIte prati ddha che. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - savAre sUrya UgatAM ja khAya che. vAraMvAra khAya che, vAraMvAra vigaIone khAya che. loca karatA nathI. zarIra uparane mela utAre che. sAdhuonI pratimA dharatAM lAje che. cheDA zakhe che. ane kAraNa sivAya paNa keDa upara kapaDuM vIMTe che. pite bhraSTa chatAM bIjAone AlecanA Ape che, dha upAdhinuM paNa paDilehaNa karatA nathI. vastra, zayyA, hA, vAhana, Ayudha ane tAMbA vigerenAM pAtro rAkhe che, nAya che, tela caLAve che, zRMgAra saje che, attara phulela lagAve che. amuka gAma mAruM ane amuka kula mA ema mamatva kare che. strIone prasaMga rAkhe che. zrAvakane kahe che ke, "mRtakAya (kAraja) vakhate jinapUjA karo ane te mRtakanuM dhana, jinadAnamAM ApI de. paisAne mATe aMgAdi 1. pAlItANuM ane amadAvAda jevA sAdhuonA akhADAvALA sthaLamAM A rItane anubhava thavo zakya jaNAya che. je vartamAna gurUe? te A pratimAne dharatA lAjatA nathI, paNa teone ThAmuke viracheda thaya ja batAve che! ! ! ane ema kahI pUjya zrIharibhadrasUrijIne apamAnita karatA jaNAya che! 2. vinA kAraNe keda upara vastra vIMTavAnI rItane anAcAra kahevAmAM Avyo che te vartamAnamAM piTaliyA ( vastranI piTalI rAkhanArA) sAdhuone haribhadrasUrijI kayA zabdothI vibhUSita kareta? 3. A rIta atyAre spaSTapaNe cAlu che. 4. upadhAnAdi tapa () jemAM vizeSa karIne strIo ja bhAga le che, te jyAM pravartatAM hoya tyAMnA prasaMga sAthe A prasaMgane sarakhAvo. 5 vartamAnamAM maraNa pAchaLa derAsaramAM pUja ( pUjAnI sAmagrI ) melavAnI, snAtra bhaNAvavAnI ane aThAI utsavo karavAnI je dhamAla cAlI rahI che te caityavAsionA ja che. 6. vartamAnamAM jyAre bhagavatI sUtra ke kalpasUtra vaMcAya Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sane zrAvakenI sAme vAMce che. zALAmAM ke gRhinA gharamAM khAjA vigerane pAka karAve che. nAMda maMDAve che pitAnA hInAvAravALA mRtagurUonAM dAhasthaLa upara pITha caNAve che. bali kare che. teonA vyAkhyAnamAM strIo temanA (gurUjInA ) guNa gAya che. mAtra strIonI samakSa paNa teo vyAkhyAna Ape che ane sAdhvIo mAtra purUSanI samakSa paNa vyAkhyAna Ape che. bhikSA mATe 1deghiMDatA nathI. maMDaLImAM besIne jojana paNa karatA nathI. AkhI rAta suve che. guNavaMta jana tarapha vaiSa rAkhe che. kayavijaya kare che. pravacanane bAne vikathAo kare che. paisA ApIne nAnA bAlakane celA karavA mATe vecAtA le che. mugdha che tyAre zrAvakane potAnA gajavAmAM hAtha nAkhavo paDe che, e vAta zrotAjanothI jANItI che. A rItamAM eTalo sudhAro thayo che ke khullI rIte te paisA gurUjI letA nathI. 7. nAMda maMDAvavAnI cAlu prathAmAM caityavAsinI kamANI hatI, kamANI to atyAre paNa che, kiMtu tene gurUjI letA nathI-A prathA caityavAsioe karelI che. 8. jema lamamAM phaTANAM gAya che tema apAsarAmAM " gurUchane joie rUpAnA kAMThA " ItyAdi madhura dhvanithI strIo gurUjInI gammata uThAve cheA rIta niMdanIya che ane caityavAsionI che mATe anAcaraNIya che. che. vartamAnamAM A rIta paNa keTaleka ThekANe pravartI rahI che. 10 nirdoSa bhikSA levA jevA agatyanA kAma mATe zrIgotama pite ja padhAratA hatA tyAre vartamAna AcAryo che to te ane mukone aTakAve che. jANe ke te kAma majUronuM na hoya-jyAM sAdhuo mATe ja raDAM khullAM mUkAya tyAM vaLI bhikSAnI nirdoSatA zI? (paMcama Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 * janAne Thage che. jinapratimAAne vece che ane kharI? che. uccATana vagere paNa kare che 1 vahu kare che. jataramaMtara kare che, dvArAdhAgA kare che. 13zAsananI prabhAvanAne khAne laDAlaDI kare che. suvihita sAdhuonI pAse zrAvakane javAnI manAI kare che. zApa vigere dekhAvane laya dekhADe che. dravya ApIne aApya ziSyAne paNa vecAtA le che. vyAjavaTu' kare che. dhIradhAra kare che. 14mavihita anuSThAnamAM prabhAvanA haiAvAnu` jaNAve che. 1papravacanamAM nahi jaNAvelA tapanI prarUpaNA karI tenAM ujamAM karAve che. peAtAne mATe vastra, pAtra, upakaraNA ane dravya pAtAnA gRhasthAna ghare bhegu karAve che. pravacanane saMbhaLAvIne gRhasthA pAsethI paisAnI kAMkSA rAkhe che. jJAnakozanI vRddhine mATe dhanane legu kare che ane karAve che. te badhAmAM koinA samudAya paraspara maLatA nathI. paraspara badhAmAM visa'vAda che. pAta potAnI aDhAI karIne sAmAcArIne virodha kare che. aSA lAko vizeSe karIne strIone ja upadeza Ape che. yathArcyA? varte che. dhamAdhamI kare che. bhaktanA sarasava jeTalA guNane pazu merU jevaDA gAI khatAve che. khAnAMAne batAvIne vadhAre upakaraNA rAkhe che. ghare dhare jaine dhama kathAone kahetA kahetA bhame che. badhA ahamidra che. potAnI garaja paDhaye mRdu thAya che ane garaja sare matsara dhare che, gRhasthAnu kALa) 11-12 A banne rIta vamAnamAM yatiomAM che. 13-14-15 vartamAnamAM A rItAnI hayAtI mATe kazuM pramANu ApavAnI jarUra nathI. e rIteA Thera Thera pracalita che. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bahu mAna kare che. gRhasthane saMyamanA sakhA kahe che. 1.2 " caMdavA puThIyAne vadhAre kare jAya che. nAMdanI jI AvakamAM paNa vadhAro kara cUkatA nathI teo gRhasthAnI pAse svAdhyAya kare che ane paraspara te ja che tathA celAo mATe paraspara laDI mare che. " chevaTamAM teozrI jaNAve che ke-" A sAdhuo nathI paNa piTabharAonuM piDuM che. " "jeo ema kahe che ke, teo tIrthaMkarane veza pahere che mATe vaMdanIya che, te mATe haribhadra sUrijI jaNAve che ke, e vAta dhikkArane pAtra che-A ziraLanI vAtane pikAra kenI pAse karIe" A rIte zrI haribhadrasUrijIe pitAnA saMpradAyanI-cayavAsanI-sthiti mATe ghaNuM savistara lakhIne enI sakhata TIkA karI che ane e sAdhuone nirlaja amaryAda krUra vigere aneka vizeSaNathI navAjyA paNa che. A hakIkatane maLatI keTalIka hakIkata mahAnizItha sUtramAM paNa meM joI che. paraMtu tene ahIM ApI punarUkti karavAnI jarUra jaNAtI nathI. A uparAMta A saMbaMdhe ane bIjI keTalIka upayegI bAbate viSe "zatapadI" (gujarAtI bhASAMtara) nAmanA graMthamAM paNa ghaNuM savistara jaNAveluM meM vAMcyuM che. paraMtu te mATe te graMthe joI levAnI bhalAmaNa karyA sivAya ahIM hu temAMnuM kazuM lakhI zakuM tema nathI. cityavAsionA je AcAro upara jaNAvelA che temAMnA keTalAka AcAre te atyAre paNa tevA ja pravarte che ane keTalAka AcAramAM cheDe sudhAre paNa thAya jaNAya che. A saMbaMdhe nIce je TipaNe ApyAM che te Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 tarapha vAcakonu' khAsa dhyAna kheMcu chuM. huM te mAnu chuM ke, je roga hADAhATa vyApI gayeA hAya tenuM zIghra unmUlana thavuM ghaNuM kaThaNa paDe che tema je caityavAsanI asara sAdhuonA mULa AcArA upara thaI gaI che te zIghra maTavI ghaNI muzkela lAge che. tA paNa mahAtmA gAMdhIjI jevA koI purUSane jaina samAja utpanna kare teA, te rAga, eka kSaNa paNa TakI zake nahi. ApaNI jema gabarAne paNa mATI kSati thai che, te A ke, temAM vamAnamAM sAdhue rahyA ja nathI. ane je bhaTTAro rahyA che, te badhA nagna rahevAnA DALa karyA chatAM eTalA badhA parigrahI manI gayA che ke, eka paNa hInAcAramAM ApaNAthI utaratA nathI. ATalu lakhIne ane A lakhANamAM vetAMbara dvigaarane lagatA itihAsa tathA te be pakSanA pariNAme thaelI cAritranI hAnine jaNAvIne mArA prathama muddAnI carcAne ahI* samApta karI, have ' caityavAda 'nA khIjA muddAnI carcA tarapha mAre vaLavAnuM che. tA te tarapha vAMcako paNa peAtAnuM lakSya karaze, evI AzA rAkhI ahIM huM... prastuta muddAne ja upakrama karavAnI rajA lauM chuM.. caityavAda. jema upara jaNAvyA pramANe eka puTanA pariNAme ApaNA vizuddha jinakalpa ane sthavikalpa naSTa thaye ane tene badale para parAkalpa tathA ruDhikalpa dAkhala thaye te rIte caityapUjAnA saMbadhamAM paNa manavA pAmyuM che. ema huM mAnuM chuM. A bAbatane ApanI samakSa mUkatAM pahelAM mAre Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "caitya nA itihAsane lagate keTaleka Avazyaka ullekha karavAne che ane te A pramANe che -mAtra jaina zabdakezanuM pramANa ApIne kahevAmAM Ave che ke-"ratye jinavA, tAm "( hemacaMdra.) arthAt "citya" zabdane artha "jinagRha" ane "jinabisma" thAya che. kezanuM A pramANa, huM paNa svIkAruM chuM. paraMtu saMskRta sAhityamAM evA zabda saMkhyAbaMdha che ke, jeone artha vAtAvaraNane vaze pharyA kare che. ApaNe carcAspada "cetya" zabda paNa te ja zabdomAMnuM eka che. jyAre jyAre aitihAsikemAM zabdonA ItihAsanI pRcchA thAya che tyAre teo, tenA vAtAvaraNujanya artha tarapha lakSya na karatAM tenI mULa utpatti, vyutpatti ane pravRtti tarapha lakSya kare che. A rIte ja "caitya" zabdanI mULa utpatti, vyutpatti ane pravRtti tarapha laya karavAmAM Ave te ja tene khare artha ApaNAthI kaLI zakAya tema che. "citA" "citi," "citya ane "cityA" e cAra zabdomAM "citya" zabdanuM mULa jI Ave che. e cAre zabdano artha eka sarakhe che ane te "e" thAya che arthAt "ce"nuM saMbaMdhI eTale enA upara baneluM ke te nimitte baneluM vA tenI ja kaI bIjA AkAre rahelI sattA-vAdagirI-tene "caitya" kahevAmAM Ave che-je sthaLe mRtakane agnizAyI karavAmAM Ave che tyAM tenI khAkha upara ja kAMi nizAna karavAmAM Ave che tene ja "caitya" kahevAmAM Ave che-"caitya' zabdane e artha mULa artha che, mukhya artha che ane prAcInamAM prAcIna artha che. mArA bhASaNane samaye paNuM meM tene A Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 ja artha jaNAvyeA hatA. kadAca A rItaneA artha karavAmAM huM' bhUlatA hAu" te te mATe vAcaka mahAzaye nIcenAM pramANA taraph dRSTi karavA cUkaze nahiM. sasAra prasiddha iMgrejI vizvakezamAM ( Encyclopaedia-ensAikale pIDIAmAM ) caitya'zabda mATe nIce pramANe jaNAvyuM che.-- * Chaitya:-( Sanskrit, an adjective form "" derived from Chita a funeral pile )-In accordance with its etymology the word might denote originally anything Connected with a funeral pile e. g. The bimulus raised over the ashes of the dead person, or a tree marking the spot. Such seems to have been its earlier use in Indian literature, whether Brahamanical, Buddhist, or jain; but. as the custom of erecting Monuments over the ashes or over the relics of departed saints prevaited chiefly among the Buddhists and the jains, the word (or one of the Prakrit equivalents, Pali chaitya, etc.) is especially Characteristic of their literature. In this sense it is practically synonymous with stupa, 'tope,' in India (though stupa is rasker archiecture and chaitya the religious, term) and has various equivalents in the countries of Asia to which the custom extended with the spread of Buddhism- At a later period chaitya was used more generally to denote any shrine, reliquary Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ or sacred tree. This is clear not only from the references in the literature, but also from the express statement in a Sanskrit dictionary of synonymous, the Vi va pravasa of Mahesvara kavi (A, D. 1111), quoted by the commentary of Mallinatha, (14th Century A. D.Jon Kalidas's Meghaduta, verse 23. Encyclopaedia of Religion and Ethics Vol 3. page 335 "tya. (saM. citA zabdamAMthI niSpanna thaeluM vizeSaNa) tenI vyutpatti anusAra A zabdane mULa artha 'citAnA saMbaMdhI keI? e thAya. udAharaNa tarIke marI gaelA mANasanI ramyA upara ubhe karele stupa ( tumulus) agara te sthAnanA ci rUpe ropavAmAM AveluM jhADa. A zabdano prAcInamAM prAcIna artha A ja prakArane bhAratIya sAhityamAM-pachI te sAhitya brAhmaNa he. baddha che agara te jaina he-ele jovAmAM Ave che. paraMtu svargavAsI mahAtmAonAM avaziSTa evAM asthi agara bhasma upara A prakAranAM smArake bAMdhavAne rIvAja mukhyatve karIne bAddha ane jemAM ja pravarte hevAthI A zabda (jenuM eka prAkRta bhASAnuM-pAlInuM rUpa cetiya, ItyAdi thAya che) temanA ja sAhityane khAsa pAribhASika zabda che. A arthamAM te vastutaH bhAratavarSamAM maLI Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 AvatA tupa' zabdanA paryAya ane che. stupa ane caityamAM pharaka eTaleA che ke, stupa zabda te zilpazAane lagatA che tyAre caitya e zabda dharmazAstrane lagatA che. eziA khaMDamAM buddha dharmanA phelAvA sAthe je je dezomAM te rIvAja pracalita thatA gayeA tema tema te te dezanI bhASAmAM te zabdanA aneka paryAya zabda utpanna thatA gayA. " pAchaLanA samayamAM A caitya zabda vadhAre sAmAnya rIte koi paNa madira, avaziSTASAra-bhAjana agara pavitra vRkSanA vAcaka tarIke upayogamAM levAvA lAgyA hatA. A khAkhata jeTalI sAhityamAM maLI AvatA tenA ullekhA dvArA siddha thAya che teTalI ja paryAyadaka sAMskRta koSa uparathI, u. ta. kAlidAsa kavi racita meghadUtanA 23 mA zloka uparanI mahinAthanI ( i. sa. nI 14 zatAbdI ) TIkAmAM ullikhita karelA mahezvara kavi ( I. sa. 1111 ) nA 'vizvapravAsa' uparathI paNa joi zakAya che. ensAikale pIDiA oNfa rIliana enDa ethiksa2. banArasathI prakTa thatI nAgarI pracAraNIpatrikAmAM 'dhruvakula ' viSenA lekhamAM caitya ' A pramANe ullekha cheH zabda samaye 66 devapUjA kA pitRpUjA se baDA saMbaMdha hai / devapUjA, pitRpUjA se hI calI hai| maMdira ke liye sabase purAnA nAma caitya haiM, nisA artha vitA (vAsthAna ) parvanA duza smAraka hai / zatapatha brAhmaNameM ullekha hai ki zarIrako bhasma Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 101 karake dhAtuo meM hiraNyakA TukaDA milA kara una para stUpakA cayana (cunanA) kiyA jAtA thA / buddha ke zarIra-dhAtuoM ke vibhAga tathA unapara sthAna sthAnapara stUpa banane kI kathA prasiddha hI hai / bauddhoM tathA jainoM ke stUpa aura caitya pahale A vida the, ri jUtha do apa" (paMDita caMdradhara zarmA gulerI, bI-e, ajamera) 3. samitivALA AcArAMga sUtramAM te viSe nIce pramANe jaNAvyuM che -bAtharaNu" (pR. 328) "cA" (pR. 366-367 ) "varNa vA veca' "dhUma thA - ya " (pR. 382) ane makathapUmicAku la " mahA hu rA" (pR. 420) e rIte ane eTale sthale AcArAMga sUtramAM "caya" zabdane upayoga thaele che. sUtromAM jyAM jyAM "catya' zabdane upayoga thayo che tyAM tyAM vadhAremAM vadhAre rIte tene artha "vaMtarAyatana karavAmAM AvyuM che. A vyaMtarAyatana, te bIjuM kazuM nahi paNa ramazAnamAM, ujajaDa jagyAmAM, khaMDerAmAM ke gRhasthAnI rahevAnI hadanA ke bhAgamAM bALelAM ke dATelAM mRtazarIre upara jaNAvelA cetarA, stupa ke kabara che-vizeSe karIne mRtakanAM bALavA ke daphanAvavAnAM ThekANAmAM ja vyaMtarone nivAsa leka pratIta che mATe te sthaLe caNelA 1. cityasthAnIya-citAnuM smAraka-vRkSa. 2. catyasthAnIya sUpa 3. mRtakonI stupikA-nAnA nAnA stUpa. 4. mRtakonAM "caitya (citA sUcaka smArake.) Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10ra catarA, stUpa ke kabare, jene ApaNe "caitya" zabdathI sadhIe chIe, tene vyaMtarAyatana ( vyaMtaranuM raheThANa) nI saMjJA paNa ghaTatI Ave che. vaLI " he va - karDa' 'thUbhaM vA ceiyakarDa : 'maDayadhUbhiyAsumaDayaceiesu' (mRtakaceSa ) e badhA ullekho te te ja arthane. daDha kare che, je arthane ApaNe uparanA pramANathI nirvivAda samajelA chIe. A rIte AcArAMga sUtra, "citya zabdanA uparanA pramANita arthane ja Teke Ape che. 4 A uparAMta sUtrakRtAMga, sthAnAMga, samavAyAMga, vyAkhyAprajJapti (bhagavatI), jJAtadharmakathA, upAsakadazA, aMtakRdazA, anuttarapapAtikadazA, praznavyAkaraNa ane vipAkahyuta; e badhAM satramAM paNa jyAM jyAM mAtra A "caitya zabda vaparAye che tyAM tene artha "vyaMtarAyatana" ja karela che ane e aMgomAM mAtra be cAra ThekANuM ja evAM che jyAM ApaNe "caitya' zabdathI "jinacaitya" (jinanI citA upara caNeluM smAraka ci) samajavAnuM che tathA jyAM "arihaMtacaitya" e spaSTa pATha jaNAya che tyAM te te artha (arihaMtanI citA upara caNeluM smAraka ci) anAyAsa siddha ja che. (yadyapi TIkAkAe jinacaitya" vA "arihaMta caitya ane artha jinapratimA vA jinamaMdira karyo che te khare che. paraMtu aMge mAM A velA "catya " zabdane e rIte artha karatAM teoe je viSama bhUla karI che tene huM have pachI jaNAvavAne chuM) upara jaNAvelAM sUtrakRtAMga vigere aMgamAM jyAM jyAM Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 103 6 caitya zabda vaparAyeA che. te adhAM sthalenA sUtrapATha " A pramANe cheH---- > (2) sUtrakRtAMga----<(1) maMjI teya ca vanuvAsati" -( nAlaMdIyaadhyayana, sa0 pR0 425) aMgasUtrAmAM jyAM jyAM amuka purUSa, amuka vyaktinA Adara kare che evA ullekha Ave che tyAM sarvAM ThekANe A (maMganuM phevarSa cepa vastuvAti ) ullekha nAMdhAele che. AnA A atha che- je upAsaka che te potAnA ' upAsya 'nI magalanI peThe vA mAMgalika rIte ane devatAnI peThe tathA ' caitya 'nI peThe vA devanA 'caitya'nI peThe paryuMpAsanA kare che. arthAt jema dharmavIra ane karmavIra purUSAnAM caityadeva thayA pachI teenI citA upara caNAelAM smAraka pasupAcya che tema e upAsya paNa te upAsakane paryuM pAsya che. (3) sthAnAMga-- (1) mairuM tevata vRtitaM najIvAtettA (sa. pR0 108) A ullekhanA atha upara pramANe che. (203) ( " maMnaja vayaM vairya vastuvAsana. ' ) (sa0 pR. 142 ane 244) AvA ullekhamAM AvelA * caitya nA atha upara jaNAvAi gayA che. 44 (4) ( " tAsi NaM x uvari cattAri, cattAri cetitadhUbhA x x x tesi NaM cetitathUbhANaM purato cattAri maNipeDhi - Ao, tAsi NaM x uvariM cattAri cetitarukkhA " > Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 ' (sa0 229-230 naMdIzvara-vicAra !) A ullekhamAM * caityapa ' zabda vaparAelA che, enA artha paNa upara jaNAvyA pramANe ja samajavAnA che, anyathA te zabdanA A prakaraNamAM samanvaya thavA sabhavatA nathI. : (4) samavAyAM!-() ( ''mummANa samApa mALava ceiyakkhaMbhe xxx baharAmaesa golavaTTasa muggaesu jinnsaddAmo '') (sa0 pR0' 63) A sthaLe vaparAelA 'catyana stambha" zabda, te ja ane sUcave che, caityanA je prAcInatama ane prAna atha che. TIkAkAra mahAzaya paNu ahI te mukhya arthane ja anusaryA che. ( mudharmasamAmadhye TTiyezananamAno mANavako nAma caityastaMbho'sti, tatra vajramayeSu golavad vRttA vartulA: ye samudrakA bhAjana vizeSA:, teSu jinasakthIni + + + tIrthakarANAM x asthIni prajJaptAni " ) (sa0 pR. 64 ) rthAt sudhasabhAnI vacce eka caityasta bha che, temAM vajAmaya gALAkAra bhAjanamAM tIrthaMkaranoM hADakAM rAkhelAM jaNAvyAM che" A stambhanI uMcAI TIkAkAre 60 ceAjana jaNAvI che, tenI sAmu vAcakoe jovAnuM nathI. kAraNa ke e divya staMbha che. hu tA tene 60 ne badale 60000 yAjana uMcA mAnavAne paNa taiyAra chuM (?) (2) " sa. (pR0 116) (3) uvAsagadasAsu NaM uvAsagANaM raphtAr ( sa0 pR0 119 ) (4) xmaMtabhaDALa xx NaH cAcammarAmuLa khAyALuM xxx regA'' 46 XXX Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105 (1) x > racArUM '(sa0 pR0 121 ) ( 1 ) " anurovavAcALa raDyArUM '--( sa0 pR0 122 ) tathA ( 6 ) huniyAmALa raDyArUM, munivALALa gheADuM -( sa0 pR0 125 ) e pAMca sthaLe ' caitya " zabdanA upayoga thaelA che. samavAyAMga sUtramAM eka evuM prakaraNa che, jemAM mAre aMgamAM AvelA viSayeAnI neAMdha karelI che. te sthaLe upa2nA pAMca ullekhA AvelA che. temAM jaNAvyuM che ke, " jJAtAdhama kathA sUtramAM jJAtAnAM caitya, upAsakadazA sUtramAM upAsakanAM caitya, atakRdazA sUtramAM aMtakRtAnAM caitya, anuttara papAtikadazAmAM anuttIpapAtikAnAM caitya ane vipAkamAM du:kha vipAkavALAnAM ane sukha vipAkavALAnAM caitye kahelAM che. " A ullekhAmAM paNa ' caitya ' nA te pradhAna artha 'citA upara caNeluM smAraka ja ghaTI zake che. arthAt jo ' jJAta ' zabdane TIkAkAre karelA ' udAharaNa ? atha ApaNe kabUla rAkhIe tA ' jJAtAnAM caityA' ne artha A pramANe thAya cheH-- jJAtA. ' sUtramAM jenAM jenAM udAharaNA darzAvyAM che tenAM ' caityeA ' paNa temAM varNavelAM che ane A caityo ' te citA upara caNelAM smAraka sivAya bIjA sa'bhavatAM nathI. e ja rIte-upAsakadazA sUtramAM nirUpAelA upAsakonAM caityo, 'takRdazA sUtramAM jaNAvelA aMtagaDha purUSAnAM cetyA, anuttIpapAtika dazA sUtramAM sUcavAelA anuttaravimAnagAminAM caityA ane vipAka sUtramAM noMdhAelA te te duHkhI ane sukhI purUSAnAM caitye e badhA ullekhAnA samanvaya paNa 'jJAtAnAM , C X Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 103 caityo " peThe ja thaI zake che. ane samanvayane A ja prakAra tathya ane iSTa paNa che. TIkAkAre tA e ullekhamAMnA caitya' zabdane vyatarAyatana-vAcI kahyo che, je ApaNI vyAkhyAne te anukULa thAya che. ( jUe sa0 pR0 117-119-121 162-126) paraMtu te aM, A prakaraNamAM saMgata thaI zakatA nathI. vAcako pAte ja vicArI zakaze ke, jJAtAnAM vyaMtarAyatanA, upAsakonAM vya'tarAyatanA, aMtakRtAnAM vyatarAyatanA ane anuttaravimAnAminAM vya'tAyatanA ItyAdi vAgyeAnA atha zA thaI zakatA nathI. ane ema karavA jatAM asaMgati jevuM lAge che. tethI ahIM TIkAkAranA e ane upekSI ApaNe te prasiddha arthane ja ghaTAvavAnA che, smA (7) " eesi NaM caunnIsAe ditthagarANaM x custrIsa vaiyAvA maniEti ''-( sa0 pR. 154 ) arthAt " e cAvIzuM tIrthaMkarAnAM cAvIza caityavRkSa thaze A sthaLe vaparAelA ' caityavRkSa ' zabda paNa peAtAnA raka vA nizAna tarIkenA arthane ja sUcave che. TIkAkAra zrIe paNa ahIMtA e ja ane Teko ApyA che, teo jaNAve che ke " vecavA dvITavrukSA, vezamadhara vaivAni utpannAni ti "-( sa0 pR. 156) eTale je vRkSanI nIce pITha badhAelu che-cAtAM vigere caNAela che tevA ane jenI nIce tIrthaMkarAne kevaLa edha pedA thaelA che te vRkSAne ahIM 8 caityavakSA ? kahelA che-tIrthaMkarAne pedA thaelA kevaLa AdhanA smArakarupa pIbaddha vRkSo ja ahIM caityavRkSA che. e pramANe sUtrakRtAMga, sthAnAMga ane Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 samavAyAMganA "caitya " zabdane lagatA badhA ulekhe tenA te pradhAna ane prAcIna arthane ja saMvAda kare che. tathA. bAkInAM "bhagavatI' vigere aMge paNa e viSe e ja abhiprAya darzAve che. te A pramANe che (5) vyAkhyAprajJapti (bhagavatI) satramAM caitya zabdane upayoga je je ThekANe thaele che, tenI hakIkata A pramANe che -(1) "kumArapALo x samAi sunmANa mAi-- vae ceie khaMbhe vairAmaesu golavaTTasamuggaesu bhuuoniurNAgo virAmo niti"--bA pR. 877) A ullekha, samavAyAMga sUtranA pelA ullekhane maLate che ane tene artha paNa te ja che-ahIM paNa zrI jinanAM hADakAMo vajAmaya goLa DabbAmAM bharIne e cityastambhamAM rAkhelAM che, e ja bAbatane ullekha che ane caityastambhanA A bhAvamAM TIkAkAra paNa Teke Ape che tethI ahIM jAelo " caityastambha " zabda pitAnA mULa ane prAcIna ane sUcave che e nirvivAda che. tathA (2) "veThyAre raMtu"(bA) pR. 150-1508-1509) (3) " tAni vA " (bA. pR. 246- 256) () "va ra " (bATa pR151-218877-1246) (5) "vai " (bApR799) A cAre ullekhamAM paNa "caitya" zabdanA te ja bhAvane samanvaya kara samucita jaNAya che je tene mukhya ane prAcIna bhAva che. A uparAMta nIcene badhe ThekANe "caitya* Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 ,, ( zabdanA upayAga vyaMtarAyatana ( vyaMtaranuM raheThANu) atha mAM caele cheH-(6) 'muLavip naiDyuM" (mA0 pR. 5-148- 182-191-192-509-511-512-514-622-13051381-1404-1414. (7) " ttavajAsatADyuM " (pR0 153-164 ) ( 8 ) " pukhtava eDve " ( pR0 182186-187-189 190-192-836 ) (9) naMdaNe pa " (pR0 211-225) (10) " kuLamare cepa ' (pR0 30-838-842-1124-1127) (11) mALimanuM vaiz " (pR0 713) (12) " TUpAse ce'' " (pR 738-870-934-1422) (13) bahusAlae ceie " t (6 44 17 ceie "" 4 66. 2 pR0787788-793-599-800-802-804-831834-837 ) (14) " ekar sep " (pR0 838-842977-78-1200-1233-1236-1250-1253-1265) (15) " savavo pa ( yo es0-974) (16) ravottarAyane cepa " (pR0 987) (17) hinnuati " (pR0 1242) (18) ceie caMdoyaraNaMsi cepa " ( pR0 1242 ) (19) " triyAyanatti ' (pR0 1243) (20) "jJAjodayad nai"(50 1265-1266 -1268-1270 ) (21) " navu varSa " ( pR. 1610-1313 ) TIkAkAre paNa te badhe ThekANe ' caitya ' zaauMthI nyatarAyatana ' samajavAnA ja Agraha karyAM che. te < 66 viSe teoe jaNAvyuM che ke vitemAM: meM nA caityam, (6 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tacceha vyantarAyatanam , natu bhagavatAmahatAmAyatanam " (pR. 5) prasiddha kezakAra zrI hemacaMdrajI jaNAve che ke - "niti-uttarA-vitAtulyA" (-maryakADa-390-citi, cityA ane citA, e traNe zabda samAnArthaka che ane te traNene artha "ce thAya che. upara jaNAvelA TIkAnA ullekhamAM TIkAkArazrIe A "citi" zabdane ja upayoga karyo che ane tema karI A sthaLe te "catya' zabdanI utpatti, vyutpatti, pravRtti ane artha; e badhuM prAcIna ane pradhAna jaNAvyuM che arthAt e prakAre A ulekhe "caya" nA pradhAna ane cigika arthane ja draDhIbhUta karI "citya" zabdane lekapravAhathI mukta karI svataMtra karyo che. jJAtAdharma kathA sUtramAM ane bAkInAM bIjAM aMgamAM paNa jyAM jyAM "caitya zabdano upayoga thayo che tyAM tene vizeSa karIne vyaMtarAyatana" artha kare che- te te sUtromAM je je ThekANe te zabda jAye che te ThekANAM A che - (6) jJAtAdharmakathAsatra-(1) "punama - ( sa pR0-3--193-222-252 ) (2) "pusijha 5" (sa. pR0 11-39-46-55-71-78-241246-247-251 ) (3) "eNvasAjhiva vaiw( sa pR. 248) (4) "jo " (sa. pR. 21 ) (5) " mahAvo " ( sapR. 251 ) ane (6) "tevAM vaidya pannuvAnane "(sa0 pR0 245), (7) upAsakadazA-(1) "ToLamade " (satra Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 "" pa " ' pru. 1-19 ) (2) dUipalAsa e ceie ( sa0 pR. 1-13-18 ) (3) " hoTalsepa " ( sa0 pR0 3134-53 ) (4) " musitte, zaiN " ( sa0 pR0 48 ) A sAtamA aMgamAM A cAre ullekhAmAM vaparAelA 6 caitya zabda vyatarAyatana" ne sUcave che ane have 5chInA A e ullekhAmAM te zabdanA anukrame sAmAnya caitya, ane 'arihaMtacaitya' atha che. te ullekha A cheH vayaM vaica" ( sa0 pR0 40 ) (6) arihaMtavaivALi vA " ( sa0 pR0 12) arthAt A aMganA eka paNa ullekha ' caitya ' zabdanA mukhya ane prAcIna ane vyabhicaratA nathI. -44 66 tr 2) (8) aMtakRddazA--(1) "tuLama, naitik " ( bhAMDA. la. 1079 pR0 1-16-18) (2) ''zuhaMsate vRtine' ( pR0 13-14-16 ) ( 3 ) kAmamahAvaNe cetie ( pu0 16 ) A ullekhA paNa 'vyaMtarAyatana" nA artha - ne TekA de che. :: (9) anuttarauvAtitagA (1) "musirud naitika ( bhAMDA. li. 120 pR0 27-29) A ullekha paNa e ja jAtanA che. (10) praznavyAkaraNa--(1) "kuLamare ce" ( sa0 pR0 1 ) (2) " manana-dhar-saraLa--hena--gAvaLa--kRtiyadaivajI cittasamA--vavA--gAyataLa--Avasad-bhUmivar--maMDa* vALa ya o ". sa0 pR. 93) A prakaraNamAM je je Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 111 ' ', nimittothI hiMsA thAya che te badhAnA nAmanirdeza karele che. temAM khIja nAmeA sAthe * caitya nA paNa ullekha karelA che ane sAthe ' devakula ' nA ullekha karelA hAvAthI ahIMnA caitya ? zabda citA upara caNelA smArakane ja sUcave che. A uparAMta (2) aitiyAni" ( sa0 pR. 93) ane (3) " tavasti-Tu-muLa-saMgha-ceDhe " ( sa0 pR0 122 ) AvA paNa e ullekha maLe che. temAM prathamanA ullekhamAM ' caityAne ' devAnA parigraharupe sUcavyA che. svarkIMmAM paNa zrIjinanAM asthie pahoMcelAM che ? eTale tyAM temanu ramAraka caitya ' hAya e sabhavita che. khIjo ullekha ' caitya ' nI rakSA karavAnI sUcanA kare che--e rIte e banne ullekhA koI dharmavIranA smAraka cihna sivAya koi khInna ane sUcavI zake tema nathI. ' 6 602 (11) vipa!kasatra--(1) ( " kuLamadde zaipha '- (pR0 1) (2) ( musirupa cel ) (pR0 103 ) A ane ullekhAmAM AvelA ' caitya ' zabda paNa te ja ctarAyatana ne sacave che, je viSe atyAra sudhImAM ghaNuM lakhAI cUkayuM che. A rIte agyAre agAmAM vaparAele ' caitya ' zabda, tenA prAcIna ane pradhAna ane sUcavavAmAM kyAMya pachAta rahetA hoya vA, tenA te a kyAMya asa'gata thatA hoya ema mane teA jaNAtuM nathI. bhAratanA prAcIna vAstuzAstrI zrIvarAhamihira potAnI bRhatsaMhitAnA para mA vAstuvidyA nAmanA adhyAyamAM evuM " caitye bhayaM grahakRtam ?? jaNAvyuM che ke ( grahA bhUtAni 66 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 ' (50 687) arthAt jo koI gRhastha ' caitya ' nI pAse peAtAnuM ghara caNAve te tene bhautika bhaya thavAnA sa'bhava che. AthI A vAta vizeSa dRDha thAya che ke, caityanI java gyAe bhUtAne vAse sabhavita che ane te uparathI tenu sAmIpsajanya : vya'tarAyatana 'nu abhiyAna, je mUtramAM kaiMka TeMkANe jaNAeluM che tenI yuktatAmAM vivAda jevuM jaNAtuM nathI. ane tenA caityanA-prAcIna tathA pradhAna ane-citA upara caNelA stUparupa-ane paNa kaze mAdha lAgatA nathI. have mAre 'caitya 'nA te prAcIna ane ja vizeSa DhIbhUta karavA mATe keTalAka prasiddha prasiddha kAzAnAM paNa pramANA ApavAnAM che te A pramANe che:-~~ > 5. pAlIbhASAnA suprasiddha kozamAM ' caitya zabda viSe nIce pramANe jaNAvyuM cheH Chaityam-A religious Building or shrine, a temple, a thupa or Buddhist relie Shrine, a sacred tree, a tomb [ AE] --Dictionary of The Pali Language by Childers. P. 102. 6 'caitya binaujA, tantrim ' lakhanArA zrIhemaca'dra sUri paNa ' caitya ' zabda viSe nIce pramANe jaNAvI gaelA cheH- vitya mRta tve svAt '- aneAya0 dvisva20 366) A ullekhamAM emaNe 'mRtakacaitya ' ( maDAMonuM kr Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 113 caitya ) zabda vAparI "caitya " zabdanA te ja arthane upaga karyo che, je tene pradhAna ane prAcIna artha che. 7 " vAcaspatya-abhidhAna " nAmanA vizAlakAya kezamAM A zabda viSe nIce pramANe jaNAvyuM che -"caitya na0 cityAyA idam 4 aN. "setu-vlmiik-nimnaasthivaizaikSitA -(cAvavA ) 8 " zabda kalpadruma " nAmanA vikRta kezamAM "caitya zabda viSe nIcene ullekha maLI Ave cheH "cityana, putra cityasya idam " yatra yUpA maNimayAzcaityAzcApi hirnnmrA: -( mahAbhArata ) 9 " baMgalA bhASAra abhidhAna " nAmanA baMgALI kezamAM "caya ' zabdane artha A pramANe karavAmAM A che - citya-(caita) smRtistaMbha, citA (phamazAna)+ ca (Idamartha yatu) pu. 2khyA (gujarAtI-rAkha) kiMvA smazAna pArzvastha baddhagaNera (gU0 gaNunuM) pUjyavRkSa, ramazAnata, citA saMbandhIya. A rIte "caitya" zabdane je artha meM jaNAvyuM che, temAM huM dhAruM chuM te pramANe vAcakene kaI rIte saMzaya, viparyaya ke bhrama thavAne avakAza rahetuM nathI-jena satroe ane bIjA bIjA prAmANika kezae e ja arthane pradhAna bhAve svIkAryo che. hajI paNa mArA zraddhALa jaina Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 X x bhavaNavai titthagaraciigAe, bhAIe e sakhape e jAtanA sazaya karI zake che ke, jaina dharmamAM A rItanA stUpe karavAne rIvAja pracalita hateA ke nahi tenI zI khAtrI che ?-adha zraddhA, vivecaka dRSTi pAse saMzaya karyo jAya che ane te dRSTi, dhIme dhIme tenA saMzaye chedatI jAya che--hu' tevI khAtrI karI ApavAne paNa adhAelA chuM ane te mATe eka karatAM vadhAre ullekhene te paNa sUtragraMthAnA ullekhAne nIce pramANe raju karUM chuM:1. 4yUdrIya prajJapti - [ 0 50 140-147 ] 46 tae NaM se sake deviMde devarAyA x vANamaMtara - joisa - mANie deve evaM vayAsI -x tao ciigAo raeha gaNahara cir3agAe, aNagAraciigAe agaNikAyaM viuvvaha / khIrodageNaM NivvAde x ta NaM sakke bhagavao x dAhiNaM sakahaM geNhai ( ityAdi . ) tae NaM se sake x mANie deve jahAriyaM evaM vayAsI - x bho devANupiyA ! savvarayaNAmaye mahae mahAlaye, tao ceiyathUbhe karaha - egaM bhagavao titthagarassa ci igAe, egaM gaNahara ciigAe, egaM avasesANaM aNagArANaM ciigAe x tae NaM te kareMti x tae NaM jeNeva sAI sAI bhavaNANi x sagA sagA mANavagA ceiyakkhaMbhA, teNeva uvAgacchittA vairAmaesa golasamuggaesu jiNasakahAo pakkhivaMti" A ullekhamAM zrIjinanA nirvANu--prasaMga varNavyA che, temAM bhAv che haiM, " 'deveMdra devarAna rADe, devAne udhu jaNAvyuM ke, 1vendra zake, kahyuM 1 sUtrakArA ane TIkAkArAnA evA khyAla che ke, mahAvIranI x 11 66 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 ke, tame traNa citikA--ce-manAvA-eka tIrthaMkaranI, khIjI gaNadharanI ane trIjI sarva sAdhuonI, temAM Aga pragaTAvA ane pachI tene jalasekathI TADhI pADA. pachI te zakrAdi devAe yathAcita rIte te pavitra bhasmamAMthI zrI jinanAM asthio vINI lIdhAM." [ ityAdi ] tyAra bAda zazne Aya rIta pramANe devAne kahyu ke, huM devA ! tame meTAmAM meATA ane ratnamaya traNa caityastUpe racA eka tIrthaMkaranI citA upara, khIjo gaNadharanI citA upara ane trIjo sAdhuonI citA upara. devAe zakranA vacana pramANe tyAM traNa stUpe karyAM ane pachI te badhA devA potapeAtAne ThekANe gayA- pAta pAtAne ThekANe jaI, te asthiAne vAmaya gALa DabbAmAM mUkI teoe te DakhkhAone pAta peAtAnA caityasta'bheAmAM rAkhyA." TIkAkAro paNa e ja abhiprAyanuM samana kare cheH--- satitkrAniAvanAranu mAvatastIrthaE x X sakthi zakro gRhNAti vidyAdharAzcitAbhasma zeSAmiva gRhNanti bhasmani gRhIte akhAtAyAmeva gartAyAM jAtAyAM mA bhUt tatra pAmarajanakRtAzatinAmasaGgaH, x x pratyeka kriyA pradhAnapaNe deveza kare temAM ja tenI vizeSa meTApta che, tema dhArI tee mahAvIranAM hADa suddhAM paNu svargamAM mekalAvI dIdhAM che. A khyAlanuM evuM bhISaNa pariNAma AvyuM che ke, vamAnamAM manuSyA mAnava jAtimAM thaelA mahAvIrane paNu ALakhI zakatA nathI-huM teA pratyakSa joi rahyo chuM ke, mahAvIrane kAi sva - vAsI bhAi, kharI rIte ALakhatA heAya te bhale, paraMtu amane te temanI kharI meLakha kAie karAvI nathI. Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 sAtatyena tIrthapravRttizca syAditi stUpavidhimAha- zrIn caityastUpAn - kuruta citAtrayakSitiSu ityarthaH "(bA0 pR0 14-147) je bhAva, uparyukta mULa pAThamAM jaNAvyuM che te ja bhAvane akSarAnuvAda TIkAkAre karelo che. vizeSamAM eTaluM jaNAvyuM che ke, bhagavaMtanA dAhasthaLanI AzAtanA na thAya ane niraMtara tIrthapravRtti thAya e kAraNathI tyAM-citAnI jagyAe-zaityastUpe karavAmAM Ave che. A rIte temaNe "caitya" nA pradhAna arthanI pUjyatA paNa darzAvI che. A eka bIje ullekha "jJAtA " aMga-sUtranI TIkAmAM paNa che. tene jonArAe samitivALA te sUtranuM pR0 155 muM jovuM ane A hakIkatane nakakI karI levI. have te vAcakanAM mana ThaMDAM thayAM haze ane teo caitya" zabdanA pradhAna artha vize ane tema karavAnI jainI paddhati viSe paNa uparyukta aneka pramANethI samajI zakyA haze. te have mAre teone spaSTapaNe jaNAvI devAnI jarUra che ke, e 'caitya' zabdanA pradhAna arthamAM ja mUti pUjAnuM mULa samAeluM che-mUrtine mULa itihAsa e caitya ja che ane mUrtine prathama AkAra paNa te ja chevartamAnamAM je je mUrtio dekhAya che te, utkrAMtinI - STie vikAsa pAmelI eka jAtanI zilpakaLAne namUne che-je mUrtio, zvetAMbara jainene tAbe che teonuM sauMdarya ane zilpa teoe TIlAM, cagadAM ane banAvaTI AMkhe cIne tathA e prakAranAM bIjA ziSTAsaMmata ane azA Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 117 strIya AcaraNe AcarIne ane keTalIka kRtrimatAo karIne naSTa bhraSTa karI nAkhyuM che, chatAM teo, mUrti-pUjakatAne dA kare che ene huM dharmadanma ke Dhaga sivAya bIjuM mAnI zakatuM nathI. pUjyanI mUrtine putaLInI peThe mana gamatI rIte nacAvatAM paNa tenI pUjakatAnuM saibhAgya A samAje ja prApta karyuM che !!!!A sthitithI te eka mUrtipUjaka tarIke mane paNa duHkha thAya che. - huM AgaLanA eka pramANamAM jaNAvI gaye chuM ke, ApaNA pUrvajoe caityane pUjavA mATe nahi, paNa te te maranAra mahApuruSanI yAdagIrI rAkhavA mATe banAvyAM hatAM. paraMtu pAchaLathI tenI pUjA zaru thaI hatI ane te Aja sudhI paNa cAlI AvI che. je bhAI, eka padArthanA vikAsakramane ItihAsa samajI zake che, te ja bhAI uparanI bAbatene sahajamAM samajI zakaze. paraMtu je bhAInA manamAM vartamAna dharma, tenA vartamAna niyamo ane temAM parApUvathI pesI gaelI keTalIka asaMgata ruDhio tathA vartamAna mUrtipUjA vigere anAdinuM bhAsatuM haze--rAjA bharatanA samayanuM lAgatuM haze-te baMdhune huM jAte zAstro vAMcavAnI bhalAmaNa karyA sivAya bIjuM kAMI samajAvI zakatuM nathI. Apa sai kaI jANe che ke, vaDanuM bI keTaluM badhuM sUkSma ane halakuM hoya che, paNa te dahADe aneka jAtanA anukULa saMgo maLavAthI te ja bI evuM rUpa dhAraNa kare che ke, jenI kalpanA paNa ApaNane AvI zakatI nathI. A ja prakAre paddhati mAtra, jenI zaruAta taddana sAdI, a85 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11. ane amuka hetu upara avala khelI hoya che te, jate dahAra evuM mehu* ane vicitra rupa dhAraNa kare che ke, jethI ApaNane tenI prAra'bhika sthitinA khyAla AvavA ke ApaveA paNa kaThaNa thaI paDe che--je caitcA mAtra cAdagIrI mATe hatAM, te pachIthI pUjAvA lAgyAM, krame krame te sthaLe devakulikAo thavA lAgI, temAM caraNapAdukAo sthapAvA lAgI ane pachI bhaktAnI hoMzathI (?) te ja jagyAe meTAM meTAM devAlA ane mATI mATI mUrti paNa virAjavA lAgI. A sthiti ATalethI ja na aTakI, paNa have tA gAme gAma ane eka gAmamAM paNa zerIe zerIe tevAM aneka devAlace badhAI gayAM che ane dhAtAM jAya che. Ama thavAthI mArI samaja pramANe 'atiSiyAjJavajJA thaI che. kAraNa ke, have teA devAlaya baMdhAvanArA koi bhakta jyAM devAlaya khaMdhAyuM che vA adhAya che tyAMnA sthAnasAMda ke vAtAvaraNa sAMda tarapha jarA paNu lakSya ApatA jaNAta nathI. meM evAM paNa devAlaye joelAM che, je gIcavastInI vacce bhAre kAlAhalamAM ubhelAM che tathA jenI sAmAsAma bhakatAnAM pAyakhAnAM ane mUtrIe zeAlI rahI che. muMkhamAM te me' evuM joyuM ke, gADIjImahArAjanA madiranI tadna lagelAga ApaNA gAtamAvatArI (?) nAM pAyakhAnAM ane mUtrI virAjI rahI che. je jagyAe ubhA rahetAM paNa nirogInuM ArAgya bagaDe te jagyAe madirA AMdhI-adhAvI jinabhakti karanArAonu sAhasa avaNuMnIya che-- AvI jinabhakti tA iMdrAe paNa nahi karI hAya. thayuM, Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je bhAIone "ca" ne AkAra je hoya teone kAla ane berIvalInI guphAo jovAnI jarUra che. jema jema caityanA AkAre badalAtA gayA tema tema tenA arthe paNa badalAtA gayA-prArabhane "cetya" zabda anvartha hine ane havene "caitya" zabda rUDha che-kAraNa ke, tene, tene mULa artha cheDI lokenI IcchA pramANe cAlavuM paDe che-A zabdanI jevA bIjA paNa aneka zabda, sAhityamAM vadhI gayA che ke, jeo mULa anvartha hAI pAchaLathI ruDhi vaza thaI gayA che--jemake, brAhmaNa, zrAvaka, jatI, gurujI (gorajI) ane kSatriya vigere. "caitya zabdane prAraMbhika artha "citA upara caNeluM smAraka-cinha- hato, jyAre te sthaLe te smArakane jALavI rAkhavA ke - LakhAvavA pASANukhaMDa vA zilAlekha mUkavAmAM AvatuM tyAre "caitya" ne artha pASANukhaMDa vA zilAlekha paNa thaye, jyAre e smAraka cinhane badale vA smAraka cinha upara keI jhADane ropavAmAM AvatuM tyAre "caitya" ne artha "vRkSa- "caityavRkSa paNa thayuM. jyAre te smAraka cinha pAse yajJAdi pavitra kriyAo karavAmAM AvatI tyAre "caitya ne artha yajJasthAna paNa thayo. (jUo-sa, papAtika TIkAmAM caityanuM varNana tathA amarakezavALe ' zabda), jyAre te smAraka cinhane devakulikAnA (devaLInA) ghATamAM banAvavAmAM AvatuM tyAre, "caitya ne artha "devaLI" paNa thaye. jyAre te sthaLe caNelI devaLImAM pAdukAone padharAvavAmAM AvatI tyAre "caitya no artha pAdukA sameta devaLI ke mAtra Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 pAdukA' thaye, jyAre te sthaLe moTuM bhavya devAlaya caNavAmAM AvatuM ane temAM mUrtie padharAvavAmAM AvatI tyAre "caitya ne artha devAlaya ke mUrti thaye-atyAra sudhI catya' zabda anvartha rahyA, paraMtu jyAre citAdAha sivAcanA sthalAMtare devAla caNAyAM ke temAM mUrtio sthapAI tyAre te ruDha thaye, "DiW' nI peThe saMjJAzabda thaye ane AraMbhamAM mAtra sArazyathI ane have te kevaLa laikika saMketathI "caitya ne artha maMdira vA mUrti thaye-thAya che. A rIte paristhiti pramANe caitya" zabdanA aneka artho palaTAyA che, te badhAne saravALe karatAM tenA ekaMdara sAta artho thAya che ane te A pramANe che - 1. caitya--citA uparanuM smAraka cinha, citAnI rAkha. 2. ,, -citA uparane pASANukhaMDa, DhekuM ke zilAlekha. 3. ,, -citA uparanuM pIpaLAnuM ke tulasI vigerene pavitra vRkSa ( juo, meghadUta, pUrva megha, zla0 23) 4. i -citA upara caNelA smArakanI pAsenuM yajJasthAna nA hemakuMDa. 5. , -citA uparanuM derInA ghATanuM caNatara- sAmAnyarI, 6. , -citA uparanI pagalAMvALI derI ke caraNapAdukA. 7. , -citA uparanuM devaLa ke vizAlakAya mUrti. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 121 caityanA A cAra arthe tenI vyutpatine chAje tevA che. ane tene ruTijanya AThamA tathA navama artha, tenI vyutpattithI ghaNe dUra rahe che eTale, te lAkSaNika che, ruDha che. ane zabdAnugAmI na hovAthI nirarthaka je che, huM mAnuM chuM te pramANe eka eka arthane sarvavyApI pracAra thatAM ane eka eka ane sarvavyApI nAza thatAM se so ke base base varSo te lAgyAM haze. "aiya "zabdane pracalita devAlaya ke mUrti artha AThame navame hevAthI tadana chevaTane-Adhunika che. ema ApaNe uparanA pramANethI samajI zakyA chIe. tethI AcArya haribhadranA ullekhathI ke AcArya hemacaMdranA keza 1. " jevako ane kiri ristha hi"(saMdha prakaraNa, devasvarUpa, la0 328 pR0 dara) arthAta "catya' zabdane "niMdrapratimA " saDha artha che. haribhadrasUrie pitAnI lalitavistarAmAM (pR. 76-77 ) caitya" zabdanI vyutpatti karatAM jaNAvyuM che ke, citta-tArAma, tarA mAgha pArka vA ( varNadRDhAdilakSaNe vyaji kRte ) caityaM bhavati " paraMtu A prakAranI vyutpatti, zabdazAstranI dRSTie ghaTatI nathI. kAraNa ke, "vairA" zabdamAM bevaDe ta arthAta "" saMbhavita nathI (teo pote paNa "ratve mavati' ne ullekha karatAM eka tavALo ja catya zabda lakhe che.) ane A haribhadrIya vyutpatti pramANe to bevaDA tavALe arthAta "rA' zabda bane che. je kadAca caitya" zabdane bevaDA "ta" vALa-batta" vALo ja mAnIe to hemacaMdranA " ce" | 8 2aa 22 sUtramAM tenuM varjana saMbhavatuM nathI. kAraNa ke, te sUtra ekavaDAta" vALA " tya"no ja "ca" karatuM hovAthI 2 "jarca ninAda, tagi " Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 uparathI "cetya" zabdanuM chelluM chevaTa AvI zakatuM nathI. teo te pitAnA samayanA pracalita arthane ja pitAnA graMthamAM lakhI zake-AthI huM kAMI ema jaNAvate nathI ke, teoe jaNAvele artha cheTe che, ane te bIjA arthonI jema te artha paNa mAnya che. paraMtu te viSe mAre eTaluM ja kahevAnuM ke, pracalita divAlaya ke mUti e kAMI " caitya" zabdane pradhAna artha ke mULa artha nathI. eTaluM ja nahi paNa te bane arthe taddana pachInA ane DhinA karelA che. atrenA TIkAkAe paNa sUtramAM AvelA "cetya" zabdanI vyutpatti (viviH sarSa vA) te barAbara jaNAvI che, paNa jyAM "arihaMtANuM" vA ekaluM " " Ave che tyAM teo tene vyutpattijanya vAstavika ane pradhAna artha na karatAM kevaLa pitAnA samayanI leka ruDhine anusaryA heya, ema mane lAge che. ane ema hovAthI "canA " bevaDA "ta' ne-"sa" ne "ca" nI prApti ja nathI. tethI hemacaMdranI sAkSIe "citta" uparathI "citya nI banAvaTa rItasara nathI. tathA koI kozamAM A jAtanI vyutpatti jaNAtI nathI. vaLI e vyutpattine artha paNa "maityanA pracalita arthamAM ghaTata nathI. keTalAka to nittam kAti tatva caityaY? ema vyutpatti karIne vyutpattine anukULa artha meLave che, paNa "citta" zabda uparathI "citya " zabda banato nathI e to hamaNAM ja jaNAvAI gayuM che-abhayadeva sarie ane jaMbudIpa prAptinA TIkAkAre keTaleka ThekANe, (jAo0 sa0 sthAnAMga TIkA pR. 232 ane jaMbudvIpaTI. pR 140-47) A vyutpatti karIne zabdazAmane virAdhyuM che. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 113 kalahe. 8 caitya ' nA AThamA, navamA ane jaNAvIne ja cAlatA thayA che. teoe * caitya " nA artha karatAM ghaNe ThekANe jaNAvyuM che ke, " saMjJAAtvAt tevavizvam, tAzrayasvAt saddavicaitya ( khA. bhaga, pR. 5-mA. rAyapa0 pR04) arthAt 'caitya' zabda saMjJAzabda che tethI tenA artha vyutpatti anusAra na karatAM ruDhi anusAre levAne che ane te devavikha*kha ' ke * devagRhe ' che. TIkAkArAnA A ullekhathI ' vAcakA samajI zakaze ke, temaNe karelA atha, te AThama, navame che ane te, parApUrvathI cAlye AvelA temanA samayanA ruDha artha che. A rIte atha karavAnA prakAra, te paNa eka jAtanA sAhitya vikAra che, ema huM mAnuM chuM ane vamAnamAM cAlatA mUrtivAdane nAme calA paNa A vikArane ja AbhArI hoya ema mane spaSTa jaNAya che. mArUM mAnavuM che ke, kAI paNa TIkAkAre mULanA Azayane mULanA samayanA vAtAvaraNane ja dhyAnamAM laine spaSTa karavA joie. A rIte TIkA karanArA hoya te ja pare TIkAkAra hAI zake che. paratu mULanA artha karatI vakhate maulika samacanA vAtAvaraNanA khyAla na karatAM te ApaNe paristhatine ja anusarIe te! te mULanI TIkA nathI, paNa mULanuM mUsaLa karavA jevu' che. huM trAnI TIkA sArI rIte joI gaye chuM, paraMtu temAM mane ghaNe ThekANe mULanuM mUsaLa karavA jevuM lAgyuM che ane tethI mane ghaNuM duHkha thayuM che. A sabadhe ahIM vizeSa lakhavuM aprastuta che, te paNa samaya Avye * sutrA ane tenI TIkAo ' e viSe huM vigatavAra hevAla Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja ApavAnu mAruM kanya cUkIza nahi. teA paNa AgaLa jAvelA, zrIzIlAMkasUrie karelA, AcArAMganA keTalAka pAThAnA avaLA arthA uparathI ane A caitya ' zabdanA atha uparathI Apa sau koI joI zakyA hazeA ke, TIkAkArAe aneM karavAmAM peAtAnA samayane ja sAme rAkhI keTaluM badhuM jokhama kheDayuM che. huM A khAmatane paNa svIkArUM chuM ke, jo maherabAna TIkAkAra mahAzayee mULanA a mULanA samaya pramANe ja karyAM hota tA jainazAsanamAM 1tamAnamAM je matamatAMtarA jovAmAM Ave che te ghaNAM ochAM hAta ane dharmane nAme AvuM amAsanu adhArUM paNa ghaNuM ochu. vyApata.klezamAM satra Agraha ja rANeA hoya che ane tethI sAhityanAM mULa satye, dhULamAM maLI gaelAM che-maLatAM jAya che, paNa kAnA bhAra che ke, te sAhityavikArane aTakAvI mULane kharAkhara kAyama rAkhI zake ? hA ! ! ! huM bhUsuM chuM ke, mULa te hamezAM dhULamAM ja rahe che, mATe te tadna saDI javA cegya che ane temAMthI prakRtidevI suMdara vRkSane ugADe che tema ApaNAM bhAgye koI suMdara vRkSanI utpatti mATe ja ApaNAM ( jIvatAM jAgatAM ) mULA pazu saDatAM DAya te te sa'bhavatuM ane ghaTatuM che. mArI A khIjA muddAnI carcAthI Apane e khAmata dhyAnamAM AvI haze ke, caitya ane tenA prAcIna ane pradhAna arthanuM svarUpa zuM che? temAM paristhiti pramANe je je pheraphAro thayA che ane chevaTa je vikAra thayA che te paNa ApanA dhyAnamAM AvyA haze. ATalA uparathI je Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa Apa sAhityavikAra janya ApanA mUrtipUjAnA anAdivAdanA ekAMtane kAMIka DhIlA karaze ane vadhumAnanA anekAMta mArga upara dRSTi rAkhI amUrti pujAnI sAthe premathI vartaze tA huM mArI A nibaMdha mATe thaelA ujAgarAone pazu. lekhe lAgyA gaNavAnI vyAjabI kAmanA karI zakIza. devadravyavAda. have mArA trIjo muddA nAme 'devadravya ' vAda che, tenI vigatavAra zarUAta mAre ahIthI karavAnI che. * caityavAda nA muddA sAthe A mudde ghaNA viziSTa sabaMdha dharAve che tethI ja me' prathama caityavAdane cauM che ane tyArabAda turata ja A muddAne carcavA ucita mA che--jeo ema mAne che ke, jyAM mUrti hoya tyAM devadravya hAvuM ja jeIe, tenuM A mata mArA mata pramANe ayukta che chatAM ghaDIbharane mATe ApaNe tene mAnI laIe, tA paNa je kAraNeAthI devadravyanI avihitatA ane arvAcIna kalpanA TharI zake che te kAraNeA A che.--upara pramANe jaNAvelI caityavAdavALI carcAthI Apa sA koI jANI zakayA hazeA ke, mUti vAda, caityavAda pachInA che eTale tene caityavAda jeTalA prAcIna mAnavAne ApaNI pAse eka paNa evu majabUta pramANu nathI ke, je zAstrIya ( sUtravidhi niSpanna ) hAya vA aitihAsika haiAya. Ama te ApaNe ane ApaNA kulAcArlse suddhAM mUrtivAdane anAdinA TharAvavAnI tathA vamAna bhASita jaNAvavAnI khaNugAM phuMkavA jevI vAtA karyAM karIe chIe, paNa jyAre te vArtAne siddha karavA Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 mATe kAi aitihAsika pramANu vA aMgasUtranuM vidhivAsya mAMgavAmAM Ave che tyAre ApaNI pravAhavAhI para parAnI DhAlane AgaLa dharIe chIe ane bacAva mATe ApaNA viDalAne AgaLa karIe chIe-me ghaNI kozIza karI tA paNa paraparA ane khAvA vAkaya pramANu sivAya mUrti vAdane sthApita karavA mATe mane eka paNa pramANu vA vidhAna maLI zakyuM nathI. vamAna kALamAM mUrtipUjAnA samarthanamAM keTalIka kathAone (cAraNamuninI, dropadInI kathA, sUryAbhanI kathA ane vijayadevanI kathA) paNa AgaLa karavAmAM Ave che. kiMtu vAcakoe A mAmata, khAsa lakSyamAM levAnI che ke, vidhithAmAM darzAvAtA nidhi-AcAra graMthAmAM darzAvAtuM AcAravidhAna--khAsa zabdomAM ja darzAvavAmAM Ave che, paNu kAInI kathAomAMthI ke koInAM eThAM laIne amuka amuka vidhAna vA AcAra upajAvI zakAtA nathI eka kathAmAM tenA nAyake je amuka jAtanuM AcaraNa karyuM hoya te badhAne mATe vidheya ke siddhAMtarUpa hoI zakatu nathI--te labdhidhArI sAdhuoe ke khIjA koi pAtrAe caityAne vAMdhA ke jinagRhe jaIne pUjA karI, te uparathI ApaNe eve sarva sAdhAraNa siddhAMta upajAvIe ke, te samayanA badhA leAke te jAtanuM AcaraNa karatA hatA, e tadna asaMgata che thADIeka vyaktionA AcAra, kAI jAtanA vidhAna vinA sarva sAdhAraNa AcAra thaI zakatA nathI. je vyaktinAM AcaraNeA uparathI ja AcAranuM vidhAna darzAvAtuM hoya teA pachI AcAranA ke vidhinA graMthane spaSTa Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 127 juThThA racavAnI zI jarUra che?-kathAnuyAgathI ja madhAM vidhi vidhAnA tAravI zakAtAM hoya te caraNakaraNAnuyAganA vadhArA karavA vyartha jevA che. sArAM ke narasAM AcaraNA karanArAnI kathA uparathI je te te AcArAtu baMdhAraNa baMdhAtu hAta tA nItinA graMthA ke kAyadAnA graMthAnI jarUra zA mATe paDe? mArUM teA ema mAnavuM che ke, jyAre AcAranA graMthA jUdA ja racavAmAM AvyA che Ave che ane temAM pratyeka nAnA me!TA AcArAnuM vidhAna karavAmAM AvyuM che -Ave che, te chatAM temAM je vidhAnane gaMdha paNa na jAte hAya te vidhAnanA samarthanamATe ApaNe kathAonAM eThAM laie ke koInAM udAharaNA ApIe te bAbatane huM tamastaraNa sivAya bIjA zabdathI kahI zakatA nathI-hu himmata pUrvaka kahI zakuM chauM ke, meM sAdhue tema zrAvaka mATe devadana ke devapUjananuM vidhAna koI agatrAmAM joyuM nathI,--vAMcyuM nathI. eTaluM ja nahi paNa bhagavatI vigere sUtreAmAM keTalAka zrAvakonI kathAe Ave che, temAM tenI carcAnI paNa nAMdha che, paraMtu temAM eka paNa zabda evA jaNAte nathI ke, je uparathI ApaNe ApaNI ubhI karelI devapUjananI ane tAzrita devadravyanI mAnya tAne TakAvI zakIe. huM' ApaNA samAjanA radhAne namratApUrvaka vi nati karuM chuM ke, te, mane te viSenuM eka paNa pramANa vA prAcIna vidhAna--vidhivAya--khatAvaze te huM tenA ghaNA ja RNI thaiza. kadAca A uparathI ApamAMnA phAI Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 mahAzaye ema samajI le ke, A lakhanAra te mUti vAdane virodhI jaNAya che, te A samajane beTI pADavA mATe huM AgaLa jaNAvI gaye chuM ane ahIM paNa jaNAvuM chuM ke, huM te vAda virodhI nathI, paraMtu jaruriyAta pUrato tene vidhAyaka chuM ane kAmacAriNe satsaMga, zAstrAdhyayana, tapa, zIla vigerenI jema taratamatAe mUrtivAdamAM paNa AtmavikAsanI nimittatA joI rahyo chuM, mAnI rahyo chuM ane jaNAvI rahyo chuM-vartamAna upadezakamAM ane mArAmAM mAtra phera eTale ja che ke, teo te vAdanuM ekAMtapUrvaka vidhAna kare che ane te vidhAnane puSTa karavA tene vardhamAna vA tenA aMgapravacanane nAme caDAve che tathA te arthe evI ja keTalIka kathAonuM paNa AlaMbana le che, tyAre te vAda mATe huM ema spaSTa zabdomAM jaNAvuM chuM ke, bhale te vAda vardhamAne na kahe haya, bhale tene lagatuM vidhivAkaya aMgamAM na maLI zakatuM hoya, te paNa te, lekanA pravAhavAhI bhAgane zarUAtamAM AtmAnI mULa sthitinuM bhAna karAvavA eka darpaNa samAna che mATe tenuM maryAdita sevana teone ghaNuM upayogI che-tenA sevana karanArAe A vAta khAsa lakSyamAM rAkhavAnI che ke, te sevana, aphINanA baMdhANa jevuM na thavuM joIe, paNa te sevanathI kAlakrame-dhIre-dhIre-sevakemAM pavitra - 1"jamhA jiNANa paDimA appapariNAmadaMsanimittaM / AyaMsamaMDalAmA suhA'suhajjhANadiTThIe-" (saMzodhakaraNa-Ro40 pR0 2) Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 129 AcAre, pavitra vicAre, pavitra jIvana, vizuddha nIti, ane akhaMDa prAmANikatA jevA mANasAIne chAjatA guNNA te AvavA ja joIe. kadaca ApaNe azuddha saMskAranA bhISaNu dabANathI kramAelA hAIe te paNa e vAdyanA vivekapUrvaka AzrayathI huM mAnuM chuM ke game teve azuddha gaNAtA manuSya paNa velA meADA vizuddha thayA sivAya rahI zake ja nahi. maharSi devacadrajInA zabdamAM kahuM te!-- "nAme do prakhyu nAme prastuta raMga, ThaNA ho prabhu ThavaNA dIThe ullasejI / guNa AsvAda ho prabhu guNa AsvAda abhaMga, tanmaya jo mu tanmayatAN ne dhonI " // 6 // paraMtu jo ApaNe tema na karIe ane jema eka mazIna kriyA karye jAya che tema pratyeka kriyA kaye jaie te mUtivAda te zuM paNa sAkSAt vardhamAna paNa ApaNuM zreya karI zake nahi. mahAzaye ! ahIM hu AMtavya cheM. kAi vAcaka mahAzaya mArA viSe gerasamajutI na karI jAya te arthe mAre viSayAMtara karIne paNa smRtivAda sabadhe mArA sakSipta abhiprAya jaNAvavA paDayA che. te viSe hu prasaMga vaze mArA vizeSa vicAreAne paNa ApanI samakSa rajI karavAnI kAmanA karI pAche prastuta viSaya upara AvuM dhyuM. upara jaNAvyA pramANe je smRtivAdane lagatuM kAI purAtana aitihAsika pramANu vA aMganuM vidhivAkya nathI maLI zakatuM te tene avala khelA ullekha teA maLe ja kyAMthI ? devadravyane vadhu mAnabhASita " devadravya ' nA sAdhaka Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 rupe vA tene aMgavihitarupe jaNAvanAre siMthI pahelAM mUrtivAdanI vardhamAnabhASitatA ane aMgavihitatA sAbIta karavI joIe. ema kahyA ke karyA sivAya "devadravya anAdinuM che" "devadravya zAstramAM lakheluM che ane amuka AcArya (8) ke amuka paM. nyAsa (3) devadravyane zAstrAgAkta tarIke batAvI rahyA che e badhuM araNya-rudana samAna che-pralapita prAya che. mAre ahIM eka vAra A viSe pharI paNa jaNAvavuM paDe che ke, vartamAna vidyamAna agamAM "devadravya" zabda ke te viSene eka paNa ullekha maLI zakatuM nathI-tenuM vidhAna maLatuM nathI tema aMgamAM AvelI kaI kathAomAM suddhAM tene ullekha maLI zaktA nathI-Apa ema na samajaze ke, te ullekha karavAne prasaMga sUtragraMthamAM nahi AvyA hiya, sUtramAM ghaNI jagyAe puNyabaMdha ane pApabaMdhane lagatI tathA devagatinAM ane narakagatinAM kAraNene lagatI aneka kathAo ane aneka bAbate AvI rahI che, paNa temAM kyAMya pAchalA sAhityanI peThe kuto niLa titthayarattaM lahai jIvo" " rakkheto jiNadavvaM parittasaMsArio bhaNio" bhakkhato jiNadavvaM aNaMtasaMsArio bhaNio" " "jiNadhaNamuvikkhamANo dullahabohiM kuNai nIvo" ""soheto dizaM tulaM " 1. jinadravyane vadhArate jIva tIrthaMkara paNuM pAme che. 2. jinadravyane sAcavate jIva, alpa saMsArI thAya che. jinadravyane khAte jIva, anaMta saMsArI thAya che. nidhananI upekSA karate jIva, durlabhadha thAya che. 5. jinadravyane dhraha karanAra chava, durgati pAme che. --saMbadha prakaraNa Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 131 A eka paNa ullekha mane maLI zake nathI. tethI ja vartamAna AcAryonA? ane nagarazeThanA vahAlAmAM vahAlA devadravyanA siddhAMta mATe mAre upara pramANe abhiprAya jaNAvavuM paDe che-paDe che. je vAta aMgenA mULa pAThamAM nathI, te vAta tenAM upAMgamAM, niyuktiomAM, bhAkhyAmAM cUrNimAM, avacUrNi emAM ane TIkAomAM zI rIte hoI zake? upAMge, niyuMpaktie, bhALe, cUrNi, avacUrNio ane TIkAo e badhA che eTalA mATe ja lakhAya che-lakhAyA che ke, keI prakAre mULanI vastu spaSTa thAya. nahi ke, mULamAM rahelI kaI jAtanI apUrNatAne te graMze pUrI kare. huM mAnuM chuM tyAM sudhI mULanA vyAkhyAnarUpe lakhAelA te graMthamAM, jeno mULamAM gaMdha nathI te "devadravya zabda ke tene lagatI hakIkata koI prakAre AvavI saMbhavatI nathI, chatAM je te te graMthakAroe pitapitAnA vAtAvaraNa ane paristhitine anusarIne mULane lagatA te te graMthamAM kayAMya A nirmaLa ullekha karyo hoya te "caitya" zabdanA jinagRha vA jinabimba arthanI peThe tenI prAcInatA ke vidheyatA siddha thaI zakatI nathI. paraMtu te ullekha, paristhitijanya thatAthaelA-keTalAka umerAemAMne eka umero-vadhAre-gaNI zakAya khare, huM te tyAM sudhI mAnuM chuM ke, zramaNa graMthakAre, jeo pAMca mahAvratanA pAlaka che, sarvathA hiMsAne karatA nathI, karAvatA nathI ane temAM sammati paNa ApatA nathI, jeo mATe kaI jAtane dravyastava vidheya rUpe hoI zakatA nathI teo Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13ra hiMsAmUlaka A mUrtivAdanA vidhAnane ane tadavalaMbI devadravyanA vidhAno ullekha zI rIte kare? meM joyuM che te prakAre zrIharibhadra sUrinA ghaNA kharA graMthamAM A mUtivAdanA vidhAnane lagate ane devadravyanI vRddhine lagatA upadeza apAele che, te uparAMta teoe devadravyanA bhakSakane, devadravyanA upekSakane ane jinAjJA sivAya anucita rIte devadravyanI vRddhi karanArAne saMsAra samudramAM DubatA paNuM, jaNAvyA che. haribhadrasUrine samaya vikramane AThamo sake sthira thaele che ane ApaNuM sUtragraMthanuM chelluM saMskaraNa, je devardhigaNie valabhImAM (vaLAmAM) kayuM hatuM tene samaya vIrAta 982 eTale vikamAt 510 ne zAstranizcita che. ane varAt 882 eTale vikamAtra 412 varSe nigrAe caityavAsa zarU karyAnI hakIkata upara jaNAvAI gaI che. te A 412-510 ane vikamane AThamA saike, e eka sadI ane be traNa sadInA vacagALAnA samayamAM evI kaI sthiti AvI gaI hoya che, jene laIne je bAbatane tAjA ja saMskArita thaelA sUtragraMthamAM na jotAM chatAM paNa zrIharibhadrasUrine pitAnA ghaNA graMthamAM carcavI paDI hoya ane vihita paNa karavI paDI heya. haribhadrasUri pachInA je je graMthamAM A mUrtivAda ane devadravyavAda carcA che ane vihita paNa thaele che te badhAnuM mULa te haribhadrasUri che ema huM mAnuM chuM, paraMtu e haribhadranA graMthamAM te vAta kyAMthI AvI? te prazna khAsa vicAraNIya che. arvAcIna sUrione jema huM matAgrahI kahIne prazaMsu chuM tema A Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 133 A mahApurUSa mATe kahI zakAya tema nathI-temanA graMthAmAM je madhyasthatA, gabhIratA ane satyapriyatA me joI che, tyAra pachInA graMthAmAM te lekhanapaddhati mane bhAgye ja maLI zakI che. have ApaNe A prastuta vivAdanA nikAla tyAre ja lAvI zakIe, jyAre haribhadranA graMthAmAM AvelA mUrti vAda ane devadravyanI hakIkatanuM mULa zodhI zakIe. jo ke eka aitihAsika prazna ghaNA jaTila che teA paNa tenI guMcane nive ApaNe A rIte lAvI zakIe chIe.-AcArAMga satramAM AvelI vadhemAnanI carcA uparathI mAlUma paDe che ke, temanA tyAga ghaNA ja kaDaka hatA ane vadhumAM kahIe tA tevA tyAgane jALavI rAkhavA mAtra tevA ja purUSA samatha hoya che ane teo ghaNA virala hAya che-- ja khu svAmI pachI jinakalpa vicchinna thavAnI je 'takathA pracali che te dvArA ja vamAnanA tyAganI kaDakAI spaSTa thai jAya che.'vardhamAnanuM nirvANu thayA pachI ja'bhusvAmI sudhInA samayamAM-vIranirvANanA prathama saikAmAM-mahAtmA buddhanA madhyama mArge ghaNI lAkapriyatA meLavI lIdhI hatI. temanA mAnA e uddeza hatA ke, zarIrane vizeSa na satAvatAM evI pravRtti karavAnI jarUra che ke, je dvArA mana sthitaprajJa rahe ane leA kopakAra paNa thAya-khuda vardhamAna kAyadaDavAdI hatA ane mahAtmA zuddha maneAdaDavAdI hatA. A madhyama mArga vadhatAM vadhatAM eTale badhA vadhI gayeA ke; samrAT azekanA samayamAM te te lagabhaga sarvavyApI thaI zamyA hatA. vIrAta khIjA ane trIjA saikAnI vaccenA samaya madhyama Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 mArga mATe ghaNA ja anukuLa hatA. te samaya te ja hatA je samaye mahArAjA zAkanuM dharmarAjya pravartatuM hatuM. A samaye saMsAranI caukha'Da dharatImAM cAre tarapha mauddha maThA sthapAyA hatA jemAM rahIne te sAdhue banI zake teTalI leAkasevA karavAne sajja rahetA hatA ane samrATa azoka tathA tenI prajA tene sevA karavAnI sAmagrI ( dhanAdi sAdhana) pUrI pADatA hatA--te bhikSuo daradiAne auSadha ApatA hatA,. dIna du:khione sahAya ApatA hatA, daradI pazu ane 5kSionI paNa cikitsA karatA hatA, vidyArthIone vidyAdAna detA hatA, ArAgyasamitinA kAmamAM paNa sahAya karavAne cUkatA na hatA tathA ghavAyelA dhADupADAnI sevA zuzruSA karI teone paNa paramayALu banAvatA hatA. ( jUe zramaNunArada. ) A rIte te auddha bhikSuo kaI paNa prakAre leAkAnI vyavahArU sevAmAM ja peAtAnuM jIvana gALatA hatA ane te dvArA koI jAtanA khaDabaDATa karyo sivAya ja mudde pravacanane sarvavyApI banAvI rahyA hatA. e rIte A madhyama mArganI paristhitI jeTalI leAkeApayeAgI hatI teTalI ja prajAsevaka mumukSuo mATe saraLa ane suMdara hatI. huM mAnuM chuM ke, te kALanA vamAnanA kaDaka tyAgathI kaTALelA jaina bhikSue upara AdronI A saraLa ane upaceAgI madhyama mArganI asara thAya te savita che ane ghaTatuM paNa che. ja mrUsvAmInA nirvANabAda te jaina bhikSumAM jinakalpane aMge je kAMi caDabhaDATa cAlyA hatA te cAlaDArTane zamAvavA A eka ja upAya hatA ke, teo pAtAthI Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 135 dusAdhya evA kaDaka tyAganA mAgane badalI A madhyama mArga jevA saraLa ane upayogI mArgane Azraya lai pitAnuM Atma kalyANa sAdhe ane loka kalyANa paNa sAdhe. te vakhate je bhikSuo vaccapAtravAdanA sakhata virodhI hatA. ane vardhamAnanA kaDaka tyAganA anuyAyio hatA, teo upara A madhyama mArga kadAca asara na karI zake, paraMtu je bhikSuo vaccapAtravAdane paNa svIkAra karatA hatA tema svakalyANa ane parakalyANanA AkAMkSI hatA teone A madhyama mArga game temAM jarAya navAI jevuM nathI. paNa A hakIkata saMbhavita che ke, teo kaI rIte pitAnI vardhamAna pratinI bhaktine-zraddhAne-ochI karavA cAhatA na hatA tethI buddhanA madhyama mArgane anusaratAM pitAnuM vardhamAnAnuyAyitva gumAvavuM paDe evA bhayathI teoe pitAnA vaDilane mArga dIpAvavA eka eve A madhyama mArga jevo saraLa ane upagI mArga kADha dhAryo hate-kADhaye hate-ke, je dvArA teo baddha bhikSuonI peThe leka sevA karI zake ane pitAnuM AtmasvAthya paNa sAcavI-meLavI-zake. A madhyama mArgane anusaranArA jaina bhikSuoe pitAnA te mArganuM kaI khAsa vizeSa nAma ApyuM hoya ema jaNAtuM nathI. ane te mArganuM juduM nAma heya te saMbhavatuM paNa nathI. kAraNa ke, te jaina bhikSuoe mAtra vardhamAnanA kaDaka AcArene ceDA narama karyA hatA, maThavAsane vA vasativAsane svIkAryuM hatuM, vastrapAtranI upayogitA teone sammata hatI, upadeza dvArA, graMtharacanAdvArA, maMtra taMtradvArA Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 ane nimitta jJAna dvArA teo nirIhu bhAve leAkeAnI nirdoSa sevA karavAne Icchuka hatA ane tema karI buddhanA mArganI peThe vardhamAnanA mArga phelAvAnI tenI kAmanA hatI. A saraLa mArgamAM tattvavAdane lagatA kAI khAsa bheda hatA nahiM, paraMtu mAtra AcArAnI ja saraLatA hatI tethI keI khAsa vizeSatA vinAnA te saraLa mArgane jUThThuM' nAma ApI te samayanA caDabhaDATavALA bhikSu-saghamAM vizeSa pura pADavI teone anucita lAgI hoya ane tethI ja teoe te mArgane keAi jUdA nAme na prakaTa karyAM hoya e saMbhavatu che. huM A vAtane paNa svIkArU' chuM ke, sAdhAraNa rIte thAya che tema A mArgamAM paNa krame krame pakSApakSa thatA rahyA haze, matAgraha cAlu rahyA haze ane haThavAda paNa vadhatA rahyo haze ane Akhare tenA pariNAmamAM ve tAMbara digaMmaranI jema najIvA bhedane lIdhe paNa A nanAmA mArgane khIjA mArganI peThe tadna jUThThuM thavuM paDayuM haze. have jo ApaNe ema kalpIe ke, vIrAt mIA saikAthI nAma vinAnA A saraLa mArga pracalita thayA hAya ane tyAra pachInA 5-6 saikAo vItatAM sudhI pakSApakSI, matAgraha ane haThavAdanuM rasAyana khAIne puSTa thayA hoya ane chevaTa vIrAt 882 varSe caityavAsane nAme sa`sAramAM prakaTa thaye hoya te te sabhavatu che-vIzat 882 varSe prakaTa thaelA caityavAsanuM mULa, mane e saraLa mArgamAM ja bhAsatu hovAthI me ahIM A jAtanA ullekha karyAM che. koi paNa dhArmikasthitinI zarUAta ghaNI sAdI hoya Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 137 che, kalyANakAra hoya che ane janatAne lAbha pahoMcADanArI hoya che. paraMtu jyAre temAM Agraha, aMdhatA ane avivekanuM mizraNa thAya che tyAre tene eka jUdA paMtha vA saMpradAyarUpe gaNavAmAM Ave che. ane jyAre temAM svAskaMdha, svArtha ane vilAsanI mAtrA vadhI jAya che tyAre ApoApa tene aMtakALa Ave che ane te eka ja mArganI AMtakALanI sthitimAM ane prAraMbhanI sthitimAM eTaluM badhuM aMtara jaNAya che, jeTaluM aMtara nara ane kharamAM hoya che. zrI haribhadra sUrie je sAdhuone duHkhajanaka citAra pitAnA graMthamAM Ave che, te sthitine huM A saraLa mArganuM chevaTanuM taddana vikRta svarUpa mAnuM chuM-kahevAya che ke, vIrAt bIjA saikAmAM thaelA bhadrabAhu svAmIe marakIne upadrava nivAravA mATe ane saMghamAM zAMti thavA mATe 'ravasadara staMtra banAvyuM hatuM. vIrAtuM pAMcamA saikAmAM thaelA vidyAsiddha AryakhapuTAcArye pitAnI vidyAnA camatkArathI ghaNe sthaLe saMghapagI kAryo karyA hatAM. vIrA chaTThA sakAmAM thaelA vajasvAmie pitAnI gaganagAminI vidyAthI eka dezamAMthI bIjA dezamAM laI jaIne dukALanA bhISaNa paMjAmAMthI jaina saMghane surakSita rAkhyuM hatuM ane varAt 11-12 mA sekA vacce thaelA haribhadrasUrI ghaNuM duHkhI janone bhejana ApIne teonuM poSaNa karatA hatA A hakIkate vardhamAnanA kaDaka mArgI bhikSuone ghaTI zakatI nathI. paraMtu upara jaNAvelA madhyama mArganA avalaMbaka bhikSuone ja ghaTI zake che. e rIte saraLa ane lekepa Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 cAgI madhyama mArgane lagatA mArA uparanA ullekhane A AcAryonI jIvanaghaTanA, mArA mata pramANe Teke Ape che. A ja bAbatane lakSyamAM rAkhIne, je ApaNe vadhAre vicAra karIe te ApaNane A ItihAsamAM ja mUtivAdanuM ane devadravyanuM mULa maLI zake tema che. mArI IcchA hatI ke, huM A sthaLe te samayanA bIjA paNa aneka AcAryonA vRttAntane darzAvI upara jaNAvelA maMtavyane vizeSa dRDha karuM, paNa dIlagIra chuM ke, te saMbaMdhe huM kAMI vizeSa jaNAvI zakatA nathI. tenuM kAraNa e che ke, varAt 1000 sudhInA ItihAsane ghaNe khare bhAga haju sudhI vizeSa aMdhArAmAM che. temAMnuM je kAMI maLI Ave che temAM keTalAMka nAmonI ane tene lagatI upayogI daMtakathAvALI thI 4 hakIkatanI mAtra yAdIo che, je, paraMparAne AdhAre vartamAna paTTAvalIomAM seMdhAelI che. A te buddhanA te samacanA pravardhamAna mAganI paristhiti uparathI ane ApaNuM ItihAsamAM maLI AvatA caityavAsanA ullekha uparathI te (cityavAsa ) nA mULane zodhavAne mATe upalaka prayAsa mAtra che. A viSe huM daDhatApUrvaka eTaluM jaNAvI zakuM chuM ane AgaLa jaNAvI cUkyo chuM ke, je mRtivAdanuM vidhAna ane devadravyane gaMdha sUtra (aMga) graMthamAM maLato nathI tene samarthanapUrvaka ullekha haribhadrasUrI kare che tenuM mULa zuM hovuM joIe? e praznane uttara te pite ja Ape Apa eka evI paraMparAne zedhI kADhe che ke, je mUrtivAdanI ane devadravyanI mAnanArI hatI are jenuM zAstravikRta Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 139 nAma caityavAsa-paraparA hatuM. A uparathI mUrtivAda ane devadravyane lagatA haribhadranA ulekhenA mULa rUpe ApaNe paNa te ja paraMparAne svIkAravAnI che-jene ApaNe hamaNAM ja zAstrazruta paraMparA kahI che. A paraMparA kAMI bIlInA TepanI jema vIrAt 882 varSe zIdhra ja nahi ugI nIkaLI hoya, paraMtu eka ghaTAdAra vRkSanI jema tene paNa Aste Aste vikAsa thaye haze ane chevaTe temAM vikAra thayA pachI ja tene bhUzAyI paNa thavuM paDayuM haze. eka sAdhAraNa AMbAne pedA thatAM, phAlatAM, khulatAM ane prAte mRtyunA mukhamAM paDatAM paNa ghaNuM samaya lAge che-apekSita che. te eka moTI saMpradAyaparaMparAne pedA thatAM, pracalita thatAM, daDha banatAM ane eka navIna mArgarUpe cirakALa sudhI TakIne nAza pAmatAM je pAMca cha saikAo ke tethI thoDe ghaNe vadhAre samaya lAge te te kamavikAsanI draSTie sarvathA saMbhavatuM che-A ja prakAre bIjA saMpradAne zarUAtathI nAza thatAM sudhIne ItihAsa vAMcatAM paNa eTalA ja samayanI pratIti thavI zakaya lAge che ane meM paNa A ja daSTie upara jaNAvyuM che ke, A cityavAsa paraMparAnuM mULa buddhanA madhyama mArganA raNa upara te ja samaye repaNuM che, je samaye vIra, sudharmA ke jaMbU jevA kaDaka tyAganA zekhIne abhAva hatuM, je tevA kaDaka tyAgao hatA te ghaNuM ja ochA hatA ane jeonI saMkhyA vizeSa hatI teonuM lakSya buddhanA madhyama mArga jevA saraLa mArga upara cUiMTI cUkayuM hatuM arthAt vIra pachI bIjA saikAmAM ja A Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 paraMparAnuM ghaNuM. gUDha mULa ropAyuM hatuM, je dvArA vetAMba ratA ane kiMga kharatAnA viSavRkSane paNa poSaNa maLyuM hatu ane chevaTa je jatu' jatu. vIra pachI huM saikAmAM prakaTa thayuM, te paNa evI saDelI rIte prakaTayuM ke, vIra pachI 11 mA saikAmAM thaelA AcAya haribhadrane, peAtAnA saMpradAya nA paNa te mULanI upara tIkSNa kuThAra calAvI tene bheAMbhegu karavAnA prayAsa peAtAnA graMthAmAM karavA paDayA hatA, je Aja ApaNane pratyakSa che. A rIte haribhadre karelA smRti vAdanA ullekha, devadravyanA ullekha ane A paraparA sAme karelA temanA virodhanA ullekha, e traNe mArI A kramika vikAsanI kalpanAne Teko ApavA mATe mane pUratA jaNAya che. have mAre ahIM e vAtane jarA vadhAre spaSTa karavAnI jarUra che ke, caityavAsanI A para'parA sAthe mUrtivAda ane devadravyanA kaI jAtanA sabadha che ? jo huM A praznane uttara rItasara ApI zake te ja A prastuta muddAne rItasara carcI zakuM' tema chuM. atyAra sudhImAM evuM eka paNa pramANa maLatu nathI, jethI evuM sAmIta thAya ke, vadhu mAnanA samaye mUrtivAda vartamAna kALanI peThe eka mA rUpe pracalita thayA hoya tathA vIrAt 980 varSe sakalita thaelu sAhitya paNa e khAmata mATe koI jAtanA vidhAyaka prakAza pADI zakatuM nathI, ke, je mUtivAda sAthe pradhAna paNe vizeSa sabaMdha dharAvatA heAya. A uparathI ApaNe eTalA sAdA satyane upajAvI zakIe chIe ke, vIrAt 980 varSa sudhInA vA vikramAt 510 varSa sudhInA samayamAM eka pravAhI mArga Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 141 rUpe mUrtivAdane utkaTa gaMdha jaNAte, nathI. te paNa mAre A vAta kabUla rAkhavI paDe che ke, lekasvabhAvane lIdhe vInirvANa pachI ja tene gaMdha, kadAca kayAMya kayAMya prakaTa paNa thaye hoya. bhAratavarSamAM mUtivAdane prAraMbha ane prAbalya zI rIte thayAM te viSe eka vidvAna jaNAve che ke " mUrtipUjAkI utpatti yA to yahIM kI basI hui jaMgalI jAtiyoMkI nakala karake hui hogI yA usa samayakI bAhara se pAvA karanevAlI jAtiyoMkI dekhAdekhI sIkhI gai hogI x buddha ke jIvana meM zAyada una ke lie koi maMdira nahIM banA thA, paraMtu unakI mRtyu ke uparAMta bahuta se maMdira bana gaye jinameM unakI mUrtiyAM rakkhI gai x jaba tAMtrika bauddha mata kA pracAra baDhA taba bahutase maMdira banAye jAne lage x tAMtrika mata ke anusAra bauddha, vaiSNava aura zaiva matoM kA mela ho kara asA dharma nikalA jisameM devatA aura devIkI pUjA sAtha sAtha hone lagI / zakti yA prakRti kI pUjA pAMcavIM yA chaThI zatAdvI se zuru hui / tAMtrika mata hI ke bAda se mUrtipUjanane jora pakaDA" (sarasvatI, 1919 julAi, devottarakA itihAsa pR07-20) A paMDita mUrtipUjAnI prabaLatAne pAMcame yA cha seMke nepele che, ane tene AraMbha buddhanA nirvANa pachI TharAvela che. buddhanI hayAtImAM ja jJAtaputranuMvardhamAnanuM nirvANa thaeluM hovAthI ApaNe ema kalpI zakIe ke, jJAtaputranA nirvANa pachI lagabhaga aDadhe Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 ke vItyA bAda e madhyama mArganA saMsthApakanA samaraNa cihane rUpe buddhanAM maMdira ane mUtio banI hoya. e samaye vardhamAnanA bhikSue sarvathA nispRha, lekaeNSaNanI upekSA karanArA ane kaDaka tyAgao hevAthI buddhanAM e maMdire ane mUrtio jotAM ja DhIlA paDI zake tema nahotA-teone DhIlA paDavAne mATe thoDA samayanI ane thoDI niraMkuzatAnI jarUra hatI. jyAre vIranirvANanI lagabhaga piNI sadI pUrI thavA AvI (vIrani. 64) ane teone jaMbusvAmI je baliSTha senApati evA tyAre-have-teoe dhIre dhIre e kaDaka mArgane che pitAnA mAnela, sarala ane upayogI madhyama mArgane Azraya levAnI zarUAta karI hatI-jeo kaDaka hatA teo te kaDaka ja rahyA hatA paNa jeo e kaDakAIne sahI zakatA na hatA teoe A madhyama mArgane vIrabhASita mAnIne Azrita karyo hate. madhyama mArganI zarUAta ghaNI ja suMdara ane upayogI hatI. temAM teo, lekene mATe baddhabhikSuonI jema pitAne ghaNe bhega ApatA hatA ane banI zake te rIte e jenabhikSuo nirdoSapaNe lokeAyegI thayA hatA. huM dhAruM chuM ke, jene A madhyama mAga jema jema vizeSa lekepagI banyA haze tema tema teone pitAnI keTalIka pravRttio pheravavI paDI haze ane keTalIka evI navI pravRttio svIkAravA paDI haze ke, je pakSa rIte vA paraMparAe saMyamanI bAdhaka thatI hoya-teoe lekanA hita mATe ema upadezya hAya. ke, satparUnA smArakanI ApaNI samakSa yAgirI rAkha Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 143 vAnI vizeSa jarUra che ke, jenI smRtithI Aste Aste ApaNA vikAsa thavA zakya ane sulabha bane tema che. A jAtanA upadezathI vardhamAnanA smArakanI zarUAta karavI te, ahisApradhAna sacamanA bIjA ane trIjA ( karAvavuM ane karanArane anumedana ApavuM) bhAMgAnI bAMdhaka gaNAya che te paNa te khAdhaka pravRttine leke pacegI gaNIne te samayanI vamAna paristhiti jotAM teoe nirdoSa mAnI vhAya ema sabhave che. e ja rIte teoe dAnazALAo, satrAgArA ane pAThazALA vigere leAkahitanAM kAryoMmAM paNa peAtAnA hAtha ghAlyA hoya te paNa sthAna prApta che ane e adhAM kArTInI rItasara byavasthA karavA lAkA taraphathI e sAdhue ja nimAyA hoya te temAM paNu kAMi asa'gatI nathI. A badhAM kAryAMne pahoMcI vaLavA ane rItasara pAra utAravA teone leAke taraphathI dhanAdinI sAmagrI purI paDatI hoya te emAM paNa kAMI vikalpa karavAnA nathI. A bhikSue AcAre pavitra hatA, vicAre vizuddha hatA, mAtra tene tyAganI parAkASThA ja asahya lAgatI hatI, tethI teo je rIte leAkApayegI thaIne vadhamAnanA mArganA pracAraka thAya ane peAtAnA tathA pArakAnA kalyANa sAdhaka thAya e rItinA A ApavAhika mArgane anusaryA hatA. leAka peAtAnI vA te samayanA peAtAnA samAjanI pragati mATe je dhanAdi sAmagrI, te bhikSuone soMpatA hatA tenuM nAma ma'galadravya, zAvatadravya ke nidhidravya rAkhavAmAM AvyuM hatuM. ahI mAre prasa...prapAtta A paNa eka mAmatane jaNAvI devAnI jarUra Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 che ke, je nigraMthe dhanane sparza paNa karatA na hatA, je nigraMtha sahyA tyAganA ane AtmakalyANanA abhilASI hatA. ane je nirca the pitAnI saMyama-paddhatine lekahitanA rUpamAM pheravI nAkhI vardhamAnane mArga dIpAvavAne Atura hatA teo te madhyama mArga upara ArUDha thatAMnI sAthe ja kAMI leke pagI sarva prakAranA AraMbhane paNa karavA maMDayA hatA tema mAnavuM zakya jaNAtuM nathI. A eka sAdhAraNuM cheraNa che ke, jema manuSyane caDatAM vAra lAge che tema UtaratAM paNa vakhata lAge che, te dheraNa pramANe ApaNuM e nigraMtha mahAnubhAvoe game te saraLa mArga svIkAryo hate te paNa upadezataraMgiNInA A lekamAM varNavela. teone AcAra lagabhaga abAdhita rahyo hate - "munnI iva mai zartha vA vIdiA zayImahi mahIpIThe kurvImahi kimIzvaraiH // 145 // 1049 "2padbhyAmadhvani saMcareya virasaM bhujjIya bhaikSaM sakRj jIrNa siga nivasIya bhUmivalaye rAtrau zayIya kSaNam / 1 "bhikSA mAgIne bhojana karavuM, zIrNa (phATela tUTela ) vastro paheravAM. jamIna upara sUvuM. 2 page pravAsa karavo, ekavAra nIrasa AhAra le, jINuM vastra paheravuM, jamIna upara sUvuM, rAte kSaNavAra savuM, niHsaMga rahevuM, sarvatra sama rahevuM, paramatinuM dhyAna karavuM. 3 pagamAM joDA na paheravA, yAnayAyI na thavuM. 4 keza utAravA, thoDuM thoDuM khAvuM, vyaMjana vinAnuM ( zAkAdi vinAnuM ) bhojana karavuM, divase na sUvuM, nAna ane bhojanano tyAga karo ane saMskRta (saMskAreluM) pANuM pIvuM." Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 145 freeGgatvamadhiyeya samatAmullAsayeyA'nizaM 5deg685 jyotistat paramaM dadhIya hRdaye kurvIya kiM bhUbhujA ? // 168 // | padbhyAM galadupAnadbhyAM saMcarante'tra ye divA | cAritriNasta eva syurna pare yAnayAyinaH || 161 // 4zottAraNa malpamalpamazanaM nirvyaJjanaM bhojanaM nidrAvarjanamahi majjanavidhityAgazca bhogazca na / pAnaM saMskRtapAthasAmavirataM yeSAM kiletthaM kriyA teSAM karmamayAmayaH sphuTamayaM spaSTo'pi hi kSIyate / 170 / pR0 57 jyAre A madhyama mArganA prArabhanA samaya huze tyAre te nigraMthe upadeza dvArA ane graMtharacanA dvArA leAkopakAra karatA haze-zarUAtamAM te bane teTalI nirdoSatA sAcavIne ja A mAga vijayavata karavAnuM teenuM dhyeya haze, paNa jema jema samaya vItyA tema tema teoe keTalAka vizeSa apavAdone svIkArIne paNa leAka zreyanuM kAma mAthe lIdhu' haze ane tee dhIre dhIre moDhAnA maDhavAsanI samIpamAM AvyA haze-je huM hamaNAM ja dhanAdi sAmagro viSe ullekha karI gayA te kAMI mAre kalpita vicAra nathI, paraMtu te samaye maDhavAsanI nikaTa AvatA jainAcAcIne, jaina rAjAe dhanadAna ApyAnA ane te kALanI jaina prajAe sAmAjika zubha kAma mATe dhana sAMcyAnA aneka udyakhe maLI Ave che: AcAya siddhasenane rAjA 44 1 zrIsiddhasena sUrizvAnyadA bAhyabhutri vrajan / dRSTaH zrIvikramArkeNa rAjJA rAjAdhvagena saH // 61 // 10 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 vikramAditye eka keDa rUpiyA ApavA mAMDayA hatA ane te rUpiyA vikamanA cepaDAmAM zrI siddhasenane nAme paNa lakhAyA hatA. paraMtu akiMcana siddhasene tene levAnI pitAnI arUci jaNAvI hatI ane tene upayoga vikramane yathArUci karavAnuM jaNAvyuM hatuM tethI vikrame, te siddhasenane ApeluM dhana, duHkhI sAdharmika ane cenA uddhAramAM vAparyuM hatuM. AcArya jIvasUrine lalla nAmanA eka tasya dakSatayA tuSTaH prItidAne dadau nRpH| koTi hATakaTaGkAnAM lekhakaM patrake'likhat / / 62 // tadyathA-dharmalAbha iti prokte dUrAduddhRtapANaye / sUraye siddhasenAya dadau koTi narAdhipaH // 64 // uvAca siddho no'smAkaM yathAruci tathA kuru // 65 // tena dravyeNa cakre'sau sAdhAraNasamudkam / duHsthasAdharmikastoma-caityoddhArAdihetave " // 66 // (prabhAvakaca. pR0 95) 2 yayau lallaH prabhoH pArzve cakre dharmAnuyojanam // 97 // 4 zrutveti sa prapede'tha sasamyaktvAM vratAvalIm / / 101 // dravyalakSasya saMkalpo vihitaH sUryaparvaNi // 102 // kathama gayA zeSaM vyayanIyaM tadAdiza / / 103 // mama cetasi pUjyAnAM dattaM bahuphalaM bhavet / tad gRNIta prabho ! yUyaM yathecchaM datta vaa''draat||104|| (prabhA0 pR0 85.) Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 147 nA kAraNane lI kAraNane lIdhe jaina gRhastha pacAsa hajAra rUpiyA arpaNa karavAnI IcchA -vyakta karI hatI ane kahyuM hatuM ke, "je A5 A dhana - te mane ghaNe lAbha thaze, Apa A dhana laIne catheccha dAna daI zakaze ? paraMtu te AcAryo paNa siddhasenanI jema te ja kAraNane lIdhe ( sAdhutAmAM bAdha AvavAnA kAraNane lIdhe ) te dhanane svIkAra na karatAM laa zeTha dvArA ja eka ramya nAlaya baMdhAvavAmAM tene kharca karAvyuM hatuM. ahIM ApaNe eka jana gRhastha, eka jaina munine rUpiyA ApavAnI vAta kahe che, te bAbata khAsa vizeSa dhyAnamAM rAkhavAnI che-jo ke tyAgamUti munijIe te dhanane svIkAravAmAM pitAne dharma na mAne paNa eka jana gRhastha-te paNa jaina dharmanA jANakAra gRhastha-tyAgI cagIne dhana ApavAnI vAta kahe, e eka navAI jevI bAbata nathI? vartamAnamAM paNa sAdhuo game tevA zithila thai gayA che, keTalAka te pitAnA nAmanAM khAtAM kholIne dharma prabhAvanAnI (?) pravRtti karI rahyA che, mAse mAse jeone mATe hajArene kharca thaye jAya che, jeo pAse calaNI neTe jevI jathAbaMdha pisTanI TIkITa rahyA kare che ane jeo mAtra pustakanA parvatanA rakhavALa che tevA A sAdhuone paNa kaiI jaina gRhastha ema kadI paNa kahI zake nahi ke, mahArAja ! A dhana lyA ane Apa ene yatheccha vApare" jaina gRhastha samaje che ke, sAdhuone dhana levAne AcAra nathI ane sAdhuone dhana devAne ApaNe dharma paNa Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 nathI, A hetuthI ja teo, jaga jAhera rIte sAdhuone rekaDa paisA ApI zaktA nathI, tema teo te prakAre lai paNa zakatA nathI. te pachI jaina gRhastha lalla zeTha, jIvasurine pacAsa hajAra rUpiyA levAnI kahelI bAbata ane rAjA vikramAditya siddhasenane nAme rUpiyA caDAvyAnI je hakIkta ApaNane sapramANa maLe che, tene samanvaya ApaNe zI rIte karIzuM ? mane te A baMne prabhAvakenI hakIkta uparathI ema spaSTa jaNAya che ke, e samayanA sAdhuomAM sAmAnya rIte dhana levA devAne vyavahAra zarU thaI cUkyA haze, paNa keTalAka vi2la mahAtmAo dhanane paNa sparza nahi karatA hoya-je A rIvAja sAdhAraNa na thayuM hoya te eka jena gRhasthanI ke saMnyAsinA AcArathI paricita eka rAjAnI evI pravRtti kadI paNa na saMbhavI zake ke teo eka Akacana sAdhune pisA levAnI vAta paNa karI zake. sAdhuo mAtra upadeza ane grantha racanA jevI nirdoSa pravRttithI lekakalyANane sAdhatA hatA teo have A sama (vikrama ane laThTha zeThane samaye ) samAja pAsethI dhana laIne paNa lokakalyANanI pravRttimAM paDayA hatA, maMtra taMtra karatA hatA, vaiduM karatA hatA ane maMdire paNa baMdhAvatA hatA. prabhAvaka caritramAM siddhasena saMbaMdhe je ullekha maLe che temAM ema jaNAvyuM che ke, temaNe suvarNa siddhi ane sarSa 5 vidyA dvArA kamaranagaranA rAjA devapAlane ane bhRgupuranA rAjA dhanaMjaya ( balamitranA 1 juo prabhAvaka caritra 50 85, 75 thI 86. 2. jUo prabhAvaka caritra pR. 102, 0 165 thI 168. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 149 putra ) ne ema be rAjAone laDAImAM sainyanI ane puSkaLa dhananI sahAya karI hatI ane e prakAre rASTrasevAmAM paNa bhAga lIdho hato. e ja graMthamAM eka prabaMdha vijayasiMha sUrine Ave che, temAM teone "guTikAsidha" nA mAMtrika vizeSaNathI prazaMsavAmAM AvyA che. A vijayasiMha sUrie pitAnA mukhamAM guTikA rAkhIne eka madira mATe rUpiAne kharaDe karyo hate. jemAM keTalAka brAhmaNoe paNa (keIe pacAsa, se, base e rIte ) rUpiyA bharyA hatA ane te rIte te kharaDAmAM kula pAMca hajAra rUpiyA thayA hatA. te rUpIyA dvArA te AcAryo eka vardhaka ratnanI ( sArA sUtAranI ) sahAyathI kASTanuM jinasadana samarAvyuM hatuM. A uparAMta AcArya AryakhapuTa. AcArya pAdalipta, AcArya jarUdradeva sUri ane AcArya nAgArjuna vigerenI paNa e prakAratnI pravRtti, te te prabaM 3 jUo prabhAvaka cavijayasiMhasUripabaMdha pR. 60-78. 4 jUo prabhAvaka ca0 pR0 pa6 thI 61- -146 thI 232.5 jUo prabhAvaka ca0 pAdaliptaprabaMdha, pR. 47 thI 68. 6 jUo prabhAvakaca0 pR. 2455. 7 jUo prabhAvapR. 62 thI 66- 0 248 thI 306. A uparAMta prabhAvaka caritamAM varNavAelA pratyeka prabaMdhamAM AvI AvI saMkhyAbaMdha hakIkto maLe che ane A jAtanI asara cityavAsa nAbuda thayA pachI paNa atyAra sudhI cAlI AvI che-mAnadevasUri, munisuMdarasUri, 46 mA padhara dharmaghoSa sUri, hemAcAya che, malayagirijI, abhayadevasU rejI, vAdivetAlazAMtisUri ane vAdidevasUrijI prakRti aneka AcAryonA jIvanamAM AvI aneka ghaTanAonI Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 dhomAM, te graMthamAM varNavAelI che. A badhI hakIktA jotAM e vAta spaSTa mAluma paDe che ke, samAja pAsethI dhana laIne kArya karanArA nispRha AcAryone vaMza dhIre. dhIre saspRha thaye heya ane pitAnI pAse paNa paisA rAkhI pitAnA vaDilene mArga TakAvI rahyA heya. saMghapaTTakamAM varNavAelA cityavAsanI zaruAtanA itihAsamAM jaNAvavAmAM AvyuM che ke, " jyAre zrAvake dhArmika kAryo tarapha durlakSya karavA lAgyA ane keTalIka dhArmika pravRtti e ke, je zrAvakane karavA gya hatI, te baMdha paDavA. lAgI te samaye e badhI pravRttione cAlu rAkhavA mATe ane e dhArmika kAryone saMbhALavA mATe nirgatha sAdhuone paNa pitAnA saMcamane bhega Apa paDaye hate- maMdirAdinI vyavasthA karavI paDI hatI ane te mATe paisA. vigerene saMparka, tene hisAba ane levaDadevaDa vigere paNa ghaNuM karavuM paDatuM hatuM.' ' je upara jaNAvyuM che ke, A mAdhyama mArga tarapha vaLe sAdhu-saMgha. dharmanI rakSA mATe dhIre dhIre dhanAdi prapaMca tarapha paNa vanya hatuM, te hukakatane e cityavAsanA prAraMbhane ItihAsa paNa puSTi Ape che. nedha thaelI joI zakAya che. rAjA kumArapAla jinamaMdiramAM vAravadhu (vesthA) e dvArA AratI karAvato hato, e paNa atyavAsanI asara che. "nisi nivisiUNa paTTe Arattiya-maMgalAI kaarvi| vAravahanivaheNaM maaghaanngijjmaanngunno| ( kumArapAlanA smsajA soma.) Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 151 e samayanA kuzaLa AcAryo bahu pavitratApUrvaka rahIne ane sAMyamika apavAdane sevIne paNa dharmakArya karatA haze, tathA temanI pAse je dhana ekaThuM thatuM haze te dhanane teo pitAne arthe na vAparatAM zrIsaMghanA hita athe ja vAparatA haze ane tethI ja te dhanane, teo maMgaLadravya, zAzvatadravya ke nidhidravyanA nAmathI vyavahAratA haze. haribhadrasUrie potAnA saMbaMdha prakaraNamAM " jinadravya ' nA paryAya tarIke A traNa zabdone paNa mUkayA che. zabdazAstranA niyama pramANe paryAyavAcaka zabdane athe eka sarakhe ja hoya che jemake, ghaTa, kalaza ane kuSNa e traNe zabdanI vyutpatti bhinna bhinna hovA chatAM, tenA arthavyavahAramAM jarA paNa aMtara jaNAtuM nathI-manuSya, mAnava ane manuja e traNe paryAya zabda eka ja bhAvane sUcave che tema ahIM paNa zAzvatadravya, maMgaladravya, nidhidravya ane jinadravya e cAre zabda ekAWka hevAthI te pratyekanA bhAvamAM leza paNa aMtara saMbhavatuM nathI-je bhAva, zAzvatadravya zabdathI levAya che te ja bhAvane jinadravya zabda paNa sUcave che arthAt zAvatadravya zabdamAM jeTalI atha-vyApakatA samAelI che teTalI ja artha--vyApakatA 1. "pavaraguNa-harisajaNaya pahANapurisehiM jaM tayAiNNaM / egANegehiM kayaM dhIrA taM biti jiNadavvaM // 95 / / maMgaladavvaM nihidavvaM sAsayadavvaM ca savyamegaTThA / AsAyaNaparihArA jayaNAe taM khu ThAyavvaM" // 96 // Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15ra jinadravya" zabdamAM hoya te ja te, tene paryAya hAI zake che. A saMbaMdhe vadhumAM zrI haribhadrasUrijI jaNAve che ke-e maMgaladravya, zAzvatadravya, nidhidravya ane jinadravya zabdathI vyavaharatuM dravya, jJAna ane darzananuM prabhAvaka che ane jina pravacanane pracAranAruM che arthAt je saMghamAM vidyAnI khAmI hoya te te arthe e dravyane upa ga thaI zake che, je saMghamAM samyakatvanI nyUnatA hoya te tenI vRddhi ane puSTi mATe e maMgaladravyane upaga thaI zake che ane je saMghamAM jinapravacanane pracAra e che hoya to tene adhika pracAra karavA paNa e kathanI va5rAza zAstrAnumata che arthAt saMghanAM dhArmika aMge ke, jenuM mULa, zarIrasvAcya, vidyAne pracAra, AtmajJAnanI vRddhi ane jinapravacanane pracAra che, te arthe e dravyane. upaga karavAmAM Ave te e keNa mUDha ke mamavI hoya che, je tene niSedha kare. zrIharibhadrajInA e bane ullekha uparathI ema nizcita thAya che ke, e samayanA kuzaLa sUrioe, samAja pAsethI sAmAjika kArya mATe je dravya malatuM hatuM te mATe ja e cAre zabdane jyA hatA-che. tathA te zabdonA artha uparathI paNa te ja vAta nIkaLI zake che. atyAre paNa dharmAdAyanI peDhImAM kaI tIrthaMkaranuM nAma na calAvatAM je ANaMdajI kalyANajI vA 2. jiNapavayaNavuddhikaraM pabhAvagaM nANa-dasaNaguNANaM / vuDato jiNadavvaM titthayarattaM lahai jIvo (pR. 4) // 9 // Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 153 DAsAbhAi abheca'nuM nAma calAvavAmAM Ave che tethI paNa spaSTa thAya che ke, e peDhInA vahIvaTa ane dhana e badhu magaladravya, zAzrvatadravya ke nidhidravya che. ane jyAre jarUra paDe tyAre saMdhanA hita arthe tene lagatA game te kSetramAM tenA upayeAma karatAM kai jAtane dveSa AvatA hoya evuM zAstrathI, itihAsathI ane upara jaNAvelI hukIkata uparathI paNa jANI zakAtuM nathI. atyAra sudhInA mArA prastuta ullekhamAM haribhadranA graMthomAM AvatA mUtivAdanuM ane devadravyavAdanuM mULa atAvavAnI meM je kAzIza karI che, temAM mArA mata pramANe te pramANikatApUrvaka A vAtane huM jaNAvI zakayA chuM ke, pUrve jaNAvelA madhyama mArganA anuyAyioe, jenuM vidhAna--vidhivAya--agagraMthAmAM maLatuM nathI tevA mUrtivAne mAtra eka sAdhAraNa ane pravAhI janahita arthe ceAjele che ane pachI te khIjA aneka dharmonI dekhAdekhIthI vadhatA gayA che ane chevaTa upara jaNAvyA pramANe pAMcamI ane chaThThI zatAbdInA tAMtrika matanI pramaLatA thayA pachI te te, ApaNA samAjamAM eka vajAlepa jevA ane ekAMta vidheya jevA paNa thaI gaye che, eTalu ja nahi paNa have te te, kalezanu mULa khanI gayA che, tene laine jainasamAjanI praza'sA Aje vakile mAM, AriSTamAM ane adAlatemAM paNa gavAI rahI che ane samAja, divase divase rAjayakSmAthI gherAelA rAginI peThe nAzanA paMjAmAM paDatA jAya che, chatAM e sAmAjika vyasanathI samAja, maryAditapaNe mUkAvA tA dUra rahyA, kaM'tu samA Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 janA AgevAna sUrie (? ) sAdhue (?) ane zrImate e vAdanI ekAMtatAmAM ja siddhazilAne paTTo lakhAvI rahyA che. mane kheda mAtra eTalA ja thAya che ke, je pavitra nigraMthAe A vAdyane leAkahitanI draSTie cAntyA hatA te ja vAda atyAre ApaNane grasI rahyo che ahe! ! ! ! kevuM bhISaNa parivartana ! kevA pazAcika vikAra ! ane syAdvAdi AnI chApavALAonA paNa kevA bhayaMkara ekAMtavAda ! 1 have huM mAtra eka TukI hakIkatane jaNAvIne mArA A muddAne ahIM pUrA karI nAkhavAnI taiyArImAM chuM, mATe Apa mahAzaye adhIra na thatAM nIcenI hakIkatane paNa sAvadhAnatApUrvaka vAMcI levAnI kRpA karaze!-je drazyanA ullekha sUtra aMga-graMthamAM kyAMya kaLAtA nathI, mAtra haribhadranA graMthA uparathI ApaNe tene zAzvatadravya, magaLadravya, nidhidravya ke jinadravya evAM ekAka nAmethI eLakhI gayA chIe ane jenI vaparAzane sadha-hita mATe zAstrAnumata TharAvI gayA chIe, te dravyane lagatA 'zAzvata dravya' jevA vyApaka athavALA jinadravya ke devadravya zabda nA vyApaka arthamAM sakAca zAmATe karavAmAM AvyA ? kyAre karavAmAM Avce ? ane tenI kayA prakAranI vaparAza sAme bhayakara pApAne samanvita karavAmAM AvyAM? je mahAzaye e uparanA ItihAsane mananapUrvaka vAMcyA haze tee tA A praznanA uttara meLavI zakyA haze, tepaNa mAre vizeSa spaSTatAnI khAtara jaNAvavAnI jarUra che ke, jyAre te madhyamamAganuM chellu rUpa utpanna thayuM Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 155 ane te nidhidravya, jinadravya, zAzvatadravya ke maMgaladravyanI vyavasthA karanArA sAdhuo haribhadranA zabdomAM varNavyA pramANe svachaMdI, vilAsI ane daMbhI thayA tyAre te mahAza (?) pitAnA mamatvAspada e sAmAjika ane pavitra dhananA vArasa thayA, hakkadAra thayA ane kahevA lAgyA ke, e dravyane upayoga te ame ja karI zakIe, emAM bIjA kSetrane jarA paNa hakka nathI, bhale bIjA kSetre sadAya. vaLI teo e dravyamAM potAnuM ja svAmitva jaNAvavA mATe Ama paNa kahevA lAgyA ke, e te jinadravya che-devadravya che. ene upayoga te ame pote ja karI zakIe. devanI, deva-maMdiranI vA devane lagatAM bIjA kAryonI vyavasthA ame karIe chIe mATe amArA sivAya bIjA keI kSetrane haka A dravya upara saMbhava nathI, saMbhavaze nahi ane. saMbhava vyAjabI paNa nathI. A uparAMta e azaTha () sAdhue, jina, jinanuM zAsana, jinanuM pravacana, jinanI mUrti ane jinane dharma; e badhAne nAme vadhAre vadhAre dhana bheguM karavA lAgyA ane mahArAjA lAIbala kesanA mahaMtanI jema keTalAka te nitya navI rAsa krIDA jevI dharma rUDhio paNa racavA lAgyA-teoe, te dravyane vadhAravA ane tenI niyamita Avaka karavA samaye samaye te samayanA saMghamAM aneka navAM navAM lAkaDAM paNa pasAryA. te samayane saMgha bicAre zuM kare, te, te durvAsA =Si jevA te raSionA (?) zApanA bhayathI dhrujate dhrujate teo je tene ja tahatti karavA lAgyA ane teonA lAgA Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 pramANe teone dhana paNa ApavA lAgyA-teoe pUjAmAM ane tapamAM lAgI nAkhyA, zAstrane bhaNAvavA mATe tema saMbhaLAvavA mATe paNa pisA levAnA lAgA nAkhyA. aneka jAtanAM navAM navAM tape ubhAM karIne ( te nidhidravyane ) vadhAravAnI pravRtti zarU rAkhI ane chevaTe teo pite eka ajena ane prAmANika gRhasthanI pAyarIthI paNa eTalA -badhA nIce UtarI gayA che, je teonI e sthiti vadhAre samaya cAlu rahetA te temanuM manuSyatva paNa guma thAta e prasaMga AvI paDaye hatuM. A samaye teonA ja saMpradAcanA paNa sudhAraka caityavAsI sAdhu zrIharibhakke kamara kasIne teone samajAvavAnI zarUAta karI ane te samacanA ane bhaviSyanA jaina samAjane prabuddha karavA mATe te viSenA aneka graMthe paNa teoe taiyAra karyA-e graMthamAM e caityavAsionI sAme thavA mATe je ullekha karyo che temAM Ama paNa lakhyuM che ke, jinane nAme, jinanA tIrthane nAme ane jinanA pravacanane nAme vA devane nAme, devanAM tIrthane nAme ane devanA pravacanane nAme je dravya saMgRhIta thayuM che te kaI khAsa eka vyakti ke samAja pitAnA vilAsanA kAmamAM vAparI zake nahi, pitAnA svArthamAM cejI zake nahi ane tene kaI rIte durUpayoga karI zake nahi. je te dravyane upaga samyakatvanI vRddhi mATe, jJAnanA pracAra mATe ane pravacananA pracAra mATe na karavAmAM Ave ane mAtra vyakti ke samAjanA vilAsa athe ja tene upayoga karavAmAM Ave vA e. dhananA vyavasthApaka Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 157 pitAnI svecchAe game tyAM tene upaga kare te te upaciga karanAra aprAmANika che, duSTa che ane narakanAM duHkhane. bhAgI thAya che. eTaluM ja nahi, paNa je te pavitra dravyane aneka avihita upAthI vadhAravAmAM Ave te paNa te vadhAranAra eTalA ja aparAdhane pAtra bane che. mATe te. zAzvatadravya, nidhidravya, jinadravya ke maMgaLadravyane upacega eve mArge kare joIe, je mAge tenI jJAna-darzanaprabhAvaktA ane pravacanapracArakatA saphaLa thAya. te vizudha. dravyane durUpaga thate jotAM paNa je na aTakAve tene paNa pApiNDanI kaTimAM mUkavAmAM AvyuM che. A rIte te dravyabhejI cityavAsione haThAvavA mATe haribhadra sUrijIe ghaNuM ghaNuM lakhyuM che, paNa teoe evuM te kyAMya jaNAvyuM nathI, ke, je e dravyane upaga jJAnanA pracAramAM, pravacananA pracAramAM ane samyakatvanI vRddhi mATe vA saMghanA hitArthe karavAmAM Ave to te upaga karanAre pApI bane che-narakvAmI bane che. ulaTuM teoe te e dravyane jJAnadarzanaprabhAvaka ane pravacanavRzvikaranAM vizeSaNe ApIne te te mArgamAM tene upayoga karavAnuM suvihita vihita darzAvyuM che-ziSTasaMmata jaNAvyuM che. pachI ApaNe je kadAgrahathI vA svachaMdatAthI temanI AjJA na mAnIe ane svacchede vartIe temAM ApaNA sivAya bIjA koIne 1"jiNavara ANA rahiyaM vaddhAraMtA vi ke vi jiNadatvaM / . buDaMti bhavasamudde mUDhA moheNa annANI // 102 // pR0 4. Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 ApaNe zI rIte kRSita gaNI zakIe. tenA A ulle khAthI ema mAluma paDe che ke, A ja arasAmAM zAzrvata dravya ke jinadravya zabdanI vyAkhyA te banne pakSAe peAta potAnA bacAva mATe jUdI jUdI karI hatI-eke tene saku cita karI hatI ane khIjAe tene vizALa karI hatI caityavAsanI himAyata karanAra pakSe phlu ke, A jinadravya amArI paitRkasaMpatti che, enA ame vArasa chIe ane ame pote ja devanI,devanI mUrtinI,devanA ma MdiranI,ane devanA pravacananI saghaLI vyavasthA karIe chIe mATe e dravyanA amArA sivAya bIjuM kAI upacAga karI zake niha. bIjA nirIha ane zAsanahitaiSI pakSe kahyuM ke, sAdhuone AcAra nathI ke, teo dravyaneA sparza paNa kare vA madirAnI vyavasthA kare. teonI pAse je dravya che, te maMgaLadravya che, jinadra che, zAzvatadravya che ane niSidravya che mATe tenA upayAga koI eka vyakti vA samaSTi peAtAnA nirvAha ke vilAsa arthe kadI paNa karI zake ja nahi, tenA upayAga tA evA mAge karavA joie ke, je mArge jinanA pravacananI vRddhi thAya, jinanA jJAnanA pracAra thAya ane leAkeAnI pravRtti jainadhama tarapha vadhAre vaLe arthAt ekaMdara jainasadhanA hita arthe te dravya vaparAvuM joIe-e hakIkata savathA prAmANika, zAstrathI akhASita ane suvihitavihita che. paraM'tu mAre kheda sAthe jaNAvavuM paDe che ke, vartamAnamAM A sthiti tA dUra rahI, paraMtu te pavitra nidhidravya, je saMghahita mATe ceAjAcuM che tenA upayega mAtra eka sa'kucita kSetramAM ja Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 thaI rahyo che, te paNa te dravyanA vyavasthApanA svaccha ja thaI rahyuM che ane vyavasthApake jANe te dravya pitAnuM bAkuM na hoya tema te tarapha mamatvapaNe rAcI rahyA che tethI ja bIjAM dhArmika kSetre, ( je kSetronI puSTinI vartamAnamAM vizeSa jarUra che ) mATe te dravya zakivat aspRzya jevuM thaI gayuM che ane te badhAM sUkAI rahyAM che. vartamAnamAM je je kAraNothI te dravyanI vRddhi thaI rahI che temAMnA keTalAMka te sarvathA avihita che ane keTalAMka te gammata Ape tevAM che. tathA vyavasthApakenI sattAthI tene upayoga keTalAMka evAM kAryomAM thaI rahyo che ke, jeo mahAhiMsAnAM mULa che ane temAM saTTA je jugArane paNa samAveza thaI jAya che-je pravRtti zrI jine niSedhelI che te dvArA jinadravyanI vRddhi karavI vA temAM jinadravyane upaga kare te, zrIjinanA anuyAyione keTaluM badhuM chAje tevuM che ! ! ! ane teonA "jaina" nAmane sArthaka kare tevuM che! ! ! kalpanA karo ke, ApaNu deva vardhamAna atyAre hayAta heta te atyAranA hareDa sakate jarUra temane paNa dravya caDAvata-sonA rUpAnA pule vadhAvata ane temanI pAse e rIte aDhaLaka dhananA DhagalA thAta, te zuM te dravyane, te nagna deva pitAnA bAmAM laIne pharata vA tene pitAnI mAlikInuM gaNIne keIne tyAM khAtuM paDAvIne jame karAvata ? huM te A praznano uttara nakAramAM Avate samajIne eTaluM jaNAvuM chuM ke, te dravyane upaga vIrane nAme cAlatA "mahAvIra Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidyAlaya " jevA samApayegI kAryamAM thAta ane te paNa temanA A ja bhakta karata-A rIte karavAmAM huM te jinadravyanA saMkucita athane paNa bAdha thate jete nathI. e prakAre ApaNe eka sAdI rIte ja jidravya vA devadravyanI bhAvanAne vicArIe to paNa je hakIkata upara jaNAvelI che te ja jaNAI Ave tema che. 16 mA ane 18 mA saikAnA graMthakAre ane vartamAna sUrioe tathA sAdhuoe A vAdane vardhamAnane nAme caDAvIne ema jaNAvyuM che ke, ""mavavI tevazvasa x x x satapaM nirAM naMti paraMvAra ! joyA ! " arthAt vadhamAna kahe che ke- he gautama! devadravyane khAnAra sAta vAra sAtamI narake jAya che mATe keIe devadravya khAvuM nahi" huM mAnuM chuM tyAM sudhI A niSadha haribhadranA niSedhane maLatuM ja che ane caityavAsionA parApUrvathI cAlyA AvatA saMskArone nAza karavA mATe ja karAele che. A vAta to huM paNa svIkAruM chuM ke, je te jinadravya vA maMgaladravyane upaga mAtra vilAsanA ane svacchaMdI anucita tathA anupayogI kAmamAM karavAmAM Ave, tene corI javAmAM Ave, ke aprAmANika rIte khacI nAMkhavAmAM ke uDAvI devAmAM Ave, te mATe ja A niSedha karAele che. paraMtu e dravyane upayoga jJAnanI, darzananI ane pravacananI vRddhi tathA puSTi mATe athavA tenA uddhAra mATe karavAmAM Ave ane te dvArA saMghanA dUbaLAM aMgene puSTa' Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karavAmAM Ave, te te pravRtti sAme kaI zAstra ke kaI sUri ? prAmANika rIte niSedha karI zake tema nathI. vAMcake ema dhAratA haze ke, ApaNe vA ApaNAmane kaI, kadI paNa devadravyane upaga karatA nathI kiMtu huM te pratyakSa joI rahyo chuM ke, jena saMghanAM cAre aMge pitAnA samyakatvanI zuddhi ane vRddhi mATe e dravyane upayoga karI rahyAM che. ahIM huM vAcakone namratA pUrvaka araja karuM chuM ke je te jinamUrtine, jinanA mukuTane, jinanI AkRtine ane jinanI AMgI vigerene devadravyarUpe mAnatA hoya te te badhAMne netra dvArA joIne teo je rasa anubhave che te rasanI utpatti devadravya sivAya bIjA zAthI thAya che tathA teo potAne gharethI devanA saMkalapaMthI je ghI dUdha vigere pUjAnAM upakaraNe laI jAya che ane te upakaraNarUpa jinadravyadvArA ja pratyeka vyakti, jinanI arcA karIne pitapetAnA samyakatvane ajavALavAne pavitra udeza rAkhe che temAM jinadravyanA upaciga sivAya bIjA zAne upaga che? jo A rIte jinadrazyane vyaya karavAthI naraka javAtuM hoya to huM nathI mAnatuM ke, keI jena bacce jinapUjA vA jinadarzana kare. kadAca vAMcake ahIM ema kaheze ke, e upaga te ame amArA svArtha mATe karatA nathI. to huM pharIne teone namrapaNe pUchIza ke, bhAI ! Apa je jinapUjA vA jinadarzana kare che te jinanA hita mATe kare che? ke tamArA hita mATe kare che? je tamArA hita mATe karatA ho te Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e kAmane paNa tamArA ( hitanI peThe) svArthanuM ja gaNavuM joIe. paraMtu Apa ema kaheze ke, e rItane upayoga karatAM ane te dravyane khAI jatA vA uDAvI detA nathI. kiMtu amArA AtmAne ajavALIe chIe. amArA samyakatvanI zuddhi ane vRddhi karIe chIe te mAre eTaluM jaNAvavuM joIe ke, AtmAne ajavALavA mATe jinapUjA vA jinadarzananI jeTalI agatya che tethI paNa vadhAre ane gatya, saMsAramAM jinane paricaya ApavAnI che, te paricayane ApaNe tyAre ja ApI zakIe jyAre darzananI jema jJAnanA ane pravacananA kSetramAM te dravyane upayoga karI te banne kSetrone puSTa banAvIe, sUkAM maTADha lIlAM banAvie ane eka DAhyA kheDutanI peThe svachaMda, Agraha ane mamatvane che daIne samayane oLakhIne kSetramAM dhana vAva vAnI kaLAne hAtha karIe. jina dravyanA samartha samarthaka zrIharibhadrasUri uddagheSaNapUrvaka jaNAve che te rIte jJAnanA prabhAvaka, darzananA prabhAvaka ane pravacananA vRddhikara te maMgaladravya, zAvatadravya, nidhidravya ke jinadravyane, tenAM vizeSa pramANe upayoga karIe te temAM jarApaNu aprAmANikatA nathI, lezamAtra azAstrIyatA nathI ane kaNamAtra dUSaNa paNa nathI. vastu sthiti AvI hovA chatAM je ApaNe pote kapelA ane zrI jina upara ApelA "jinadravya' zabdane ane 1.na hu devANa vi davvaM saMgavimukkANa jujjae kimavi / niyasevagabuddhIe kappiyaM devadavvaM taM // (90) saMbodhama0 pR0 4 Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 163 tenA ayukta saMkucita arthane ja vaLagI rahI ApaNuM Agraha, svaccheda ane sattAne piSIe tathA vartamAnamAM sINa thatAM upayegI kSetrane uvekhIe te "satavArA he! goyamA " ne ullekha ApaNu sivAya kayA bhadra manuSyane ghaTe tema che!!! - AjathI cha varSa pahelAM rA. rA.kuMvarajIbhAIe pite lakhelA "devadravya" nAmanA nibaMdhamAM uparanI ja hakIkatane taddana spaSTatApUrvaka jaNAvI che. teozrI jaNAve che ke - 7 zrAddhavidhi tathA gazAsadIpikA vigere aneka graMthamAM kahyuM che ke, punyavaMta zrAvakoe punya dharmanI vRddhine hite tathA zAsananA utane nimitte derAsare, dharmazA-LAo, pisahazALAo, upAzra, jJAnanA bhaMDAre, prabhunAM AbhUSaNe, prabhu padharAvavAnA rathe, pAlakhIe, iMdradhvaje. cAmare, cityanAM upagaraNe, tathA jJAnanA upagaraNe vigere aneka vastuo pitAnA dravyathI athavA prayAsathI niSpanna thayeluM ke kareluM devadravya ke sAdhAraNa dravya hoya temAMthI nIpajAvavI, nIpajAvIne te sAhityathI zAsananI unnati karI, pAchaLa tenI vyavasthA thAya te baMbasta karI athavA Upaja karI ApI zrIsaMghane saMbhALane athe pavI" (devadravya pR0 5.) jyAre A ullekha dvArA devadravyanA kharce jJAnanA bhaMDAre, dharmazALAo, upAzraye ane jJAnanA upagaraNe karavAnI anumati apAelI che te vartamAnamAM samAjamAM keLavaNIne pracAra karavA mATe ApaNe te ja dravyadvArA Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 rASTrIya zALAo, rASTrIya mahAvidyAlaya ane rASTrIya vizvavidyAlaye sthApIe tathA tenAM sAdhane-chAtrAlaye, chAtravRttio ane pustakAlayamAM te dravyane vyaya karIe ane A uparAMta saMgharakSAnA mukhya mULabhUta saMghanA svAthyanI, rakSA mATe te dravyadvArA Theka ThekANe brahmacaryAzrama, auSadhazALAo, rahevAnI sagavaDa ane vyAyAmazALAo (akheDAo) baMdhAvIe-sthApIe, te temAM kayuM zAkha ADuM Ave che? mArA mata pramANe te te pravRttimAM kulagurUonAM ane vyavasthApakonAM Agraha-kadAgraha-sattA ane svachaMda sivAya bIjuM kazuM ADuM AvatuM hoya tema jaNAtuM nathI. Aja ghaNuM lAMbA samayathI te atyArasudhImAM A paNa darzana (samyakatva) nI zuddhi mATe ane vRddhi mATe te mArgamAM ghaNuM dravya kharcAeluM che ane tene pANInI peThe amaryAda upayoga thaele che. te have te artha ApaNe te mArgamAM eka zataka sudhI dravyane upaga na karIe te paNa te kSetramAM hAnI thAya te saMbhava nathI. to paNa mAre e kSetra mATe eTaluM te jaNAvavuM joIe ke, je jinAlaye jIrNa hAya vA apUrNa hoya te badhAne samarAvavA mATe ane pUrAM karavA mATe e dravyane maryAdita upaga jarUra che. A rIte huM buddhanA madhyamamArganI asarathI zarU thaelA jaina madhyamamArgane ItihAsa ApI, tenI zarUAtanA sUrionI akicanatA jaNAvI, te sUrionI Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajAnI akiMcanatA ane lokahitArthe dhanagrAhitA samajAvI, A muddAmAM tyAra pachInI sAdhuprajAnI dhanalAlupatA. ane svacchatA jaNAvI cukyo chuM ane te dhanalelupa caityaavasi prajAe te dravyanAM zAzvatadravya, jinadravya, maMgala- dravya ane nidhidravya jevAM vizALa arthavALAM ziSTasaMmata nAme upara haDatALa pheravI ane potAnA bacAva mATe teone saMkucita artha UbhuM karI samAjane bharamAvyAnI hakIkata paNa spaSTa karI gaye chuM tathA AcArya haribhake te nAmane jJAnadarzana prabhAvaka ane pravacana-vRddhi-karanAra vizeSaNe ApI, te badhAne vizALa artha tAjo karI ane e arthane ja AgaLa karI te caityavAsIonI khUba jhATakapANI kADhI che te paNa jaNAvI gayo chuM ane tyAra pachInA sAhityamAM je "majaache tevA ne ullekha maLe che tene khare bhAva paNa meM upara TAMkI batApe che, e badhAne sAra e Ave che ke vartamAnamAM mAtra ApaNuM Agraha ane avivekathI ja ApaNe e badhA savaLA ane ziSTa ullekhane avaLe tema ja aziSTa artha karI, teene vikata karIe chIe ane tema karI ApaNe chate sAdhane "ghare kurA:" nI pravRttimAM rAcI rahyA chIe. e prakAre meM yathAmati mUrtivAda ane devadravyavAda, jenA vidhAnane gaMdha paNa aMga-graMthamAM maLatuM nathI, tene sUtra pachInAM sAhityanAM pramANenI ane te samayanA maLatA itihAsanI sahAyathI ApanI samakSa carcAspada rIte raju karyo che. have chevaTamAM "tara chA, ke ta nIce vikimi " kahIne A muddAne ahIM ja samApta karI chuM. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina kathAnuyoga. mArI AgaLanI pratijJA pramANe have ahIMthI cAze Agama-vAcanavAdane muddo carcA joIe. paraMtu te pahelAM jo Apane yAda hoya te meM jainakathAnuyoganI ane zvetAMbara digaMbaranA mUrtivAdanI paNa samAlocanA karavAnuM vacana ApyuM hatuM, tadanusAra te saMbaMdhe DuM lakhI A prastuta muddAne banatI tvarAe carcavAnI vismRti karIza nahi. jemakathAnuganI samAlocanA karavI te eka AMbalInAM pAMdaDAM gaNavA jevuM dIrghasUtrI kAma che, paraMtu sthAlIpulAkanyAe game tevuM dIrghakAya pustaka ke sAhitya paNa samAcI zakAya che ane samAlocaka samAjamAM te jAtanI pravRtti paNa prAmANika manAya che mATe huM paNa prastuta samAcanAmAM te nyAyane anusarIne nIce pramANe jaNavavAnI rajA lauM chuM - ApaNu kathAnuyegamAM AvatAM vRttAMtenA mukhya be prakAra che. eka caritabhAga ane bIjo kapita bhAga. temAM je caritabhAga che te viSe mAre khedapUrvaka jaNAvavuM paDe che ke, te vibhAgamAM caritatA ghaNI ja ochI jaNAya che, paraMtu pirANikatAnI mAtrA eTalI badhI vadhI gaI che vadhArI devAmAM AvI che, jethI tene have caritabhAganuM nAma ApavuM paNa kaThaNa thaI paDayuM che-te bhAgamAM atizayokti te eTalI badhI karavAmAM AvI che, ke jenI maryAdA paNa sacavANuM na hovAthI te, temAM alaMkArarUpe ghaTI-rahI zakatI nathI. bhagavatI sUtramAM jyAM jyAM keInI Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 167 rikSAnI hakIkata Ave che tyAM te dIkSita thanAra rAjA hoya, raMka hAya, brAhmaNa hoya ke vaizya hoya paNa te badhAne mATe eka sarakhe ane eka sAmaTe traNa lAkha rUpiyA) ne kharca batAvyuM che eTale dIkSA lenAre-dIkSA letAM pahelAM eka lAkha te hajAmane ApavA joIe, eka lAkhanuM rajeharaNa levuM joIe ane eka lAkhanuM pAtra levuM joieA ullekha jeTale maryAdA virUddha che teTale ja zAsavirUddha che. kadAca keI zrImate eka lAkhanuM inAma hajAmane ApyuM hoya te saMbhave paNa kharuM, paraMtu eka lAkhanuM rajeharaNa ane eka lAkhanuM pAtra zI rIte saMbhave? je kadAca ema kahevAmAM Ave ke, hIra ratna jaDita rajoharaNa tathA tevuM ja pAtra levAmAM Ave che te hakIkata saMbhave kharI, paNa tema karatAM dIkSA lenAra dIkSA letAM ja jinAjJAne lepa kare che je tene hIrA ane rane rAkhavAM hoya te nircantha thavAnuM kAMI kAraNa nathI-hIrA ane tene rAkhavAthI nigraMthanI nircathatA upara pANI phare che. sUtromAM AvelA carita vibhAgamAM paNa AvAM-atizakitapUrNa varNane ene-sUtranA mULa muddAne-hAni pahoMcADe tevAM che- tevAM varNanathI ApaNe kathAnuga ke dIpI nIkaLe che. te bAbata mArA baMdhuo ane mArA vaDila (pramukha) motIcaMdabhAI paNa jarA vicAra karIne ja mane nyAya ApavAne tatpara thaze. - vardhamAna mATe lakhAyuM che ke, temaNe dIkSA lIdhI tyAre temanI pAse inTe ApeluM devadUSya hatuM, jenuM mUlya Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 pAchaLathI lAkha sAnaiyA jeTalu a AyuM hatuM. huM mIM pRSTha' chuM ke, nigraMthenA nAyaka ane kaDaka tyAganA pravaka vamAna, jemanA mukhya ziSya sudharmAe jene nAme ja khU ne evA sadeza ApyA hatA ke, bhagavata vamAne phrATelu tUTelu ane utareluM vajra te paNa kAraNa pace ja rAkhavAnI anumati darzAvI che, tevA samatha tyAgI jJAtaputranA jIvanamAM e devadRSyavALI hakIkata saMgata thAya kharI ? zI rIte sa Mgata thAya ? mArA ke, teo, te vaane amUI bhAve rAkhatA hatA, paraMtu upara guAvelI anumatine darzAvanArA purUSa te jAtanA vajranA sparze paNa zI rIte ane kayA kAraNe kare ? vartamAnamAM vamAna jevA asahakAranA pramaLa pravartaka mahAtmA gAMdhIjI ne amuka kAraNapUrNAMka ane prajAnA hitane Ane sarakAra sAthe sahAra kare tathA pAte jAte asahakAranA upadeza kare te bAbata jeTalI sagata lAge che teTalI ja vamAnanA lAkha seAnaiyAnA navAnI khAkhata saMgata lAge che. vaLI kahevAmAM Ave che ke, vardhamAne rAjapiDa ke devipaDa levAnA niSedha karyo che ane A sthaLe te te devapiMDane niSedhaka vadhu mAna pAte ja lAkha sAnaiyAnuM devadRSya rAkhe che, e kevIsa*gata ane suzAbhita ghaTanA che te vAcako pAte ja vicArI jozeniSedhaka rAte, je niSedhane na anusaratA hoya ane potAnI niSedhAjJAne pracArita karavA icchatA hoya tenuM vana * maNi anyat 'ane 'vatti anyat' jevuM gaNavAmAM Ave che ane evA mAtra khAlI batAvanArA niSekanA te Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Age atyAre kAI bhAva paNa pUchatuM nathI. ApaNA graMthakArAe AvI AvI aneka vArtA lakhIne keTalIka bAbatAmAM te purANAne paNa pAchAM pADacAM che ane tema karIne jinazAsananI prabhAvanA karI che-kevI suMdara prabhAvanA ane kevA suMdara tenA upAya !!! kahevAya che ke, jyAre vamAna dezanA ApatA tyAre deve dvArA traNa killAe racavAmAM AvatA hatA. te paNa pASANunA nahi, kiMtu, rUpAnA, sAnAnA ane ratananA hatA. kevI vicitra hakIkata eka nirmathane sAdI ane satya vAtane kahevA mATe satrAmAM sthaLe sthaLe vavAelA zilApaTTa ke vRkSanI chAyA pUratI che, tene adale evI sAdI prathAne pasaMda nahi karanArA ApaNA gadhakArAe rupAnA, seAnAnA ane ratananA traNa killAone racavAmAM kevI kuzaLatA vAparI che. hu tA A eka tadna navI ja vAta sAMbhaLu' chu... ke, upadezako paNa killAmAM bharAIne upadeza ApatA haze vA teone koInA DarathI killAmAM besIne upadeza devA paDatA haze. A rIte upadeza ane killAo vacce koI prakAranA sabadha na hovA chatAM je teoe, upadeza vakhate traNa killAo, keTalIka gAve ane keTalAka nATako paNa manAvI dIdhAM che ane khuda vamAnane paNa caturmukha banAvI dIdhA che, tevI teonI zilpitA pAse vizvakarmAne paNa zaramAvA jevuM thayuM che. vamAna savajJa che, e vAtane ApaNe sau svIkArIe chIe tethI ApaNe enI sajJatAnA lAbha lai ApaNA mAnItA ane prasAdya puruSAnA nAmeAllekhA tene meDha banAvaTI rIte Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 karAvIe te keTaluM adhu: anucita che ane varSamAnanI AzAtanA karanAruM che-hu ema kahuM ke, te mahApurUSe peAtAnA pavitra mukhe mArA pitAnuM jIvanacaritra kahyuM hatuM, tame tema kaheA ke, te mahApurUSe amArAM vahAlAM sagAMAne paNa sabhAyAM hatAM ane akSaya kumAranI pAse AApaNA vaDila, dhanA dhArI suzrAvaka kuMvarajIbhAInAM vakhANa karyAM hatAM. e badhuM kAMI RsaMbhavatuM nathI, tema te niSedhya paNa nathI. para`tu ApaNA taraphathI kahevAmAM AvatI evI evI nirmULa hakIkatA ApaNI mUrkhatAne ja sAbIta kare che. AcAya hemacaMdre pAte anAvelA vIra caritramAM () vamAnane zrImukhe rAjA 'kumArapALanI prazaMsA karAvIne tene khuza karavAnA je lAvA lIdhA che te, upara jaNAvelAM vakhANa karatAM ochA utare tema nathI. A jAtanA bIjA aneka kalpita ullekhothI vIraritranI aitihAsikatAmAM keTalI badhI kheATa AvI che? tenA javAba eka aitihAsika sivAya bIjo kANu daI zake? vadhu mAnanuM mAhAtmya vadhAravA mATe tenI nagnatAne badale savasatA kahIe tathA seAnAnA, minA ane hIrAnA trigaDAthI ja vA, devadevIAnI doDAdoDathI ja temanA mAhAtmyanA utkarSa thatA samajIe teA mAhAtmyane samajavAnA e prakAra sarvathA viparIta che ane ADaMbarI sAmagrIdvArA samatha ceAginI ekare parIkSA karavA jevA anucita che. A uparAMta evI 1. vIracaritramAM AvatI kumArapAlatI A hakIkata mAtra hemAcAjInA ja vIracaritramAM che, ethI ja ene hu kalpita mAnu chuM. 66 2. phevALama-namoyAna-2AmATrivitrabhUtaya: ! mAyAviSvapi dRzyante nA'tastvamasi no mahAna / / " Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 171 mIjI paNa ghaNI khAmatA che, jethI ApaNA carita-vibhAga, je aitihAsika gaNAya che, te paNu purANa jevA thaI gayA che, e kAMI ochI dIlagIrInI vAta nathI. A sthaLe prakRta viSayanuM mAtra eka ja udAharaNa ApI, have Apa saiAnuM dhyAna kalpita kathAo tarapha kheMcIza. eka sthaLe iMdranI te RddhinuM vaNna karavAmAM AvyuM che ke, je Rddhine laIne te, rAjA dazANuMnA samaye vadhu mAnane vAMDhavA AvyA hatA. temAM jaNAvyuM che ke te iMdranA 64000 (?) hAthIo hatA, te pratyeka hAthIne ATha ATha dAMta hatA, te pratyeka dAMta upara AThe ATha vAvA hatI,. te pratyeka vAvamAM ATha kamaLA hatA, jeTalAM kamaLa hatAM. teTalI ja karNikAo hatI, te pratyeka kaNikA upara eka eka prAsAda hatA, te pratyeka prAsAdamAM ATha ATha iMdrANI. sAthe eka eka IMdra (zakra) beThA hatA ane te pratyeka IMdranI sanmukha annIza prakAranu nATaka thatuM hatuM, jemAM ekase ATha devakumAre ane ekaseA ATha devakanyAe pATha letI hatI- abhinaya karatI hatI. dr ( juo vRddha RSimaDalastava, AvazyakacuNi ane zrAddhavidhi pR0 50-52 ) A vana pAse teA purANunAM vaNunA paNa phImaM paDe che. AmAM hAthInA dAMtA upara pANInI vAvA hovAnA je ullekha kareleA che te teA asamAMthI sat karavA jevA samagra deza, kAla, zAstra ane rUDhi virUddha che. temAM mukha vigerenI trIjI khIjI sakhyAe paNa vicAraNIya che. Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 paraMtu te tA kalpanAnA viSaya hovAthI kadAca amaryAda atizayAkitamAM khapI zake, paNa dAMtA upara vAvAnu* DAvu' te gammatI ane nigela gampa jaNAya che. vartamAnamAM AvI AvI aneka kathAo dvArA apAzarAmAM besIne rezama, kinakhAba ane jhIkanA trigaDAmAM pATa upara virAjIne ApaNA kulagurU zrotAonAM mAthAM dhUNAvI rahyA che, te joIne mane te 'cArAmAM esIne aphINIyA garAsiyAe pAse gappA mAratA ane hokArA karatA cAraNAnI smRti thaI Ave che. Azcaya tA e thAya che ke, vyApAravidyAmAM niSNAta vaNikA vinA vicArye jI hA, ke tahattanA bArave zI rIte karatA haze? puNyapAka ane pApapAkanI kathAonA tathA bIjI kathAonA mATA bhAgamAM me AvAM AvAM AkhAM kALAM galI jAya tevAM aneka vana joyAM che, tethI e kathAone A vanathI halakI kema kahevAya ? je sAhityamAM caritavibhAga paNa purA dhArANika svarUpanI jevI sthiti bhAgave che tenA kalpita kathA vibhAganuM te kahevuM ja zuM !!! kalpita kathAomAM tenA joDanArAoe sAhityazAstrAnI maryAdAne ane pUrA kA kAraNanI vyavasthAnA paNu khyAla rAkhyA nathI--teo kahe che ka-je parigrahanuM parimANu le che te aDhaLaka dhananA ( parigrahanA ) bhAgI thaze, sAdhuone dAna devAthI dAna denAra cakravatI jevA samrATa thaze, je ahIM brahmacarya pALaze te pachIthI hajArA devIonA cirasagI thaze; A jhukIkatamAM je Apa-vicArazeA te jaNAze ke, je heturUpa Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 173 padArtha che ane phaLarUpa padArtha che te banne vacce keTale badhe virodha rahele che-parigrahanA anicchakane aDhaLaka parigraha zI rIte maLe? dAna denAre cakravartI rAja zI rIte thAya ? ane brahmacaryane saMskArI, sudharele vyabhicArI zI rIte bane? AvI AvI asaMgatie uparAMta keTalIka kalpita kathAe paNa ghaDavAmAM AvI che ke, jemAM vizeSe karIne saMskAra ane mana upara taLAI rahelI karmabaMdhanI vyavasthAne paNa dhakke pahoMce che- rA. kuMvarajIbhAInA devadravyanA nibaMdhamAM Apa sA evI aneka kathAo joI zake che ane te dvArA upara jaNAvelI vAtane svamatithI ja samajI zake tema che. juo naSabhadattanI kathA, pR. 11. A kathAnA nAyake svakAryamAM vyagra thavAthI devadravyane lagatI vismRti karI. hatI, tethI tene pADe karavAmAM AvyuM che. mane te ema yAda che ke, "mAra taitti " arthAt tiryaMcatAne hetu daMbha che, ahIM te kathAkAre vismRtinA pariNAmamAM zeThane pADa banAvyuM. paraMtu, teNe je udhAre paridhApanikA (paherAmaNI) laI jinapUjA karI hatI tenA pariNAmamAM I. pAse tenI pUjA na karAvI, e "valata thAta ? jevuM che. juo sAgaNInI kathA, pR. 13. A kathAnA sAgara zeThe tyadravyathI caityanA kArIgaromAM vyApAra karI mAtra 1. A nibaMdhamAM AThame pAne ApelI be gAthAone artha taddana udhe thaele che. je tene savaLa artha rA. kuMvarajIbhAine hAthe thayA hatA te vartamAnamAM Ave kaleza na thAta. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 1rA rUpiyA na lIdhuM hatuM tene pariNAme te jaLacara tha, vAnI ghaMTImAM cha mAsa sudhI palAye, pachI trIjI narake gaye, maccha tha, cothI narake gaye, pahelIthI sAtamI sudhI anekavAra gaye, pachI hajAravAra bhuMDa, hajAravAra bokaDe, ema hajAra hajAravAra haraNa, sasale, sAbara, zIyALa, bIlADe, uMdara, nALIye, gharALI, gha, sApa, vIMchI, kRmi, pRthivI, pANI, agni, vAyu, vRkSa, zaMkha, jaLe, kIDe, mAkhI, bhamare, macchara, kAca, rAsabha, pADe, aSTApada, khaccara, ghoDe. hAthI, vAgha, ane siMha vigere thaye, eTaluM ja nahi paNa, kathAkAre te tene mAthe AthI paNa vizeSa durdazAne DuMgara mUkyuM che. mArA mAnavA pramANe e sAgara zeThe cityanI je avaitanika sevA karI hatI, tenA adalAmAM kathAkAranI daSTie jarUra te divyapurUSa thave joIe, paraMtu kathAmAM te viSe isAre ( ISakAra) paNa karyo nathI ! ! ! huM mAnuM chuM ke, anyAya karanArA daMDane pAtra che, paraMtu te daMDa, anyAyanA pramANamAM ja ucita lAge che. upara jaNAvelA sAgarazeThane nyAya ApanArI jadArI keTe, tene nyAyAdhIza ane tenI dhArAsabhA mane te mAnaSika lAgatI nathI, pachI te zA kuMvarajIbhAI kahe te mahatta. juo zreSThikathA, pR. 22. A kathAnA zeThane te nyAre ja raMga kathAkAre pUryo che-eka naTe pitAne duHkhI karatA zeThane duHkhI karavA mATe zeThanA caNAtA gharamAM derAsaranI iMTane kaTake, te paNa keIna jANe tema bhIMtamAM caNI dIdhe, A kAmanA pAraNAmamAM, nahi jANate kAmanA Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 ane nahi karate, paNa zeTha te gharamAM rahevAthI nidhana thaI gaye. A kathAmAM te kathA joDanAre koI navI ja kalama lAgu pADI che-jethI aparAdhI mukta thaye ane aparAdhane nahi karanAra tema nahi jANanAra taddana niraparAdhI asIla daMDano bhoga thaye-zI caturAInI vAta !!!! A kathAmAM dhUnamane dhUnamAM kathAkAre akRtAgamanA bhayaMkara dUSaNane paNa jANyuM nahi. ke nyAya ! A saMbaMdhe jema huM vadhAre jaNAvuM chuM tema mane vizeSa kheda thAya che ke, je motIcaMdabhAI purANene upahAsa kare che, te ja bhAI AvI kathAone Adarza kathA tarIke zI rIte mAnatA haze? huM ahIM evI keTalIka kathAone ullekha kare, jyAM ThAka apavAdone bAda karIne A ja jAtanI kathAone mATe sAgara uchaLate hAya-jeone AvI kathAo je. vAnI khAsa IcchA hoya, teoe umacariya, vijayacaMda kevaLicarita, zraddhavidhi, upadezasaptati, dravyasatati ane zrIpALa rAsa vigere mULa graMtha vA tenAM bhASAMtare joI javAM ane te joyA pachI je teone ema mAlama paDe ke, je meM kahyuM che te khoTuM che te mane te viSe jaNAvavA jarura kRpA karavI. kathAo te zuM paNa keTalAka evA graMtha racAyA che, teone te te graMthakAree parabhAryA vardhamAnane nAme ja caDAvI dIdhA che-paumacariyanA kartAe pite raceluM paumariya paNa vardhamAnane nAme DhALyuM che !!! Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavatI sUtranA sAMkaLanArAe pitAnI saMkalanane vadhu mAna ane gautamanA praznomAM gaThavI che!vasudeva hilinA joDanAre pitAnI jehane sudharmA ane vardhamAnanA samayanI jaNAvI chevardhamAna dezanAnA racanAre potAnI manaHpUta dezanAne vardhamAna dezanAnuM nAma ApyuM che. AvI rIta aneka graMthamAM anusarAelI che ane te atyAra sudhInA graMthamAM paNa anusarAya che. 16 mA saikAmAM thaelA ratnazekhara sUrie pite banAvelI zrAddhavidhimAM ema jaNAvyuM che ke, abhayakumAranA praznanA je javAba vardhamAne vALyA hatA, tene huM A zrAddhavidhi nAmanA graMthamAM saMgraha karuM chuM ! kayAM be hajAra varSa pahelAMnA vardhamAna ane abhayakumAra? ane kyAM A paramadivase thaelA ratnazekhara sUri? chatAM kadAca kaI vaghAnA baLe teozrIe siddhazilA (2) pAse (sudhI) pahoMcyA hoya. ane tyAM birAjelA vardhamAna ane abhayakumArane pUchIne temaNe e gratha banAvyuM hoya te, te AvA mahApuruSe mATe susaMbhavita che !!!! AvA AvA aneka graMthe, gAthAo ane have te deharAo suddhAM vartamAnamAM vardhamAnane ja nAme raLI khAya che. chatAM ApaNe eTalA badhA vardhamAnanA bhakta banyA chIe ke, koInI paNuM jeDamAM vadhemAnanuM nAma paDatAM ja vivekane paNa kere mUkI hAjI hA bhaNI 1. samavAyAMga ane naMdI sUtramAM bhagavatImAM Avato viSaya jaNAvyo che temAM vardhamAna ane gAmanA praznottaranA ullekhane gaMdha paDyuM nathI. Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 177 ApaNuM pitAnuM ja phUDuM karIe chIe-ApaNuM caritavibhAganI ane ApaNuM kaDhipata kathA-vibhAganI sthiti eTalo badhI kharAba che ke, je tenuM pRthakkaraNa na karavAmAM Ave ane kalpita kathAone buddhanI jAtaka kathAonI peThe mAnaSika rIte saMbhavatA DhALAmAM na DhALavAmAM Ave te jate dahADe tene keI suMghaze paNa nahi. huM mAnuM chuM ke, grahila bhaktinA Aveze ApaNe kevA kevA anartho karIe (karI nAkhIe ) chIe ane te ja kAraNathI ApaNe deva, iMdra, zaka, zatakratu, puraMdara, maghavA, merU ane zacI vigerenA mULa ane mukhya arthe sudhI na pahoMcatAM tenAM pirANika rUpe ApaNuM sAhityamAM dAkhala karI sAhityane kadarUpuM karIe chIe-karI rahyA chIe ane pUrvanA kathAkAree paNa e ja kAraNathI A vikAra karI sAhityane kadarUpuM karavAmAM kacAza rAkhI nathI-te kathAkArene A eka ja uddeza hatuM ke, kathAomAM game te jAtanAM bhayaMkara bhayane ane A ubhI moTI moTI udhArArUpa lAlane darzAvIne lekene sanmArga upara lAvavA. A dhUnamAMne dhUnamAM teoe mAtra purANanI rItine anusarI ane sAhityazAstranI, dharmazAstranI ane kalpanAnA viSayanI maryAdAne lepa thatAM sudhI paNa pAchuM vALI joyuM nahi. ethI teenA e saduddezane badale vartamAnamAM evuM vicitra pari. NAma AvyuM che ke, leke rekaDa dharmane mUkIne udhAra dharmane paMthe caDI divase divase adhaHsthita thatA jAya che ane ApaNe A adhaHpAta kayAM aTakaze te paNa kaLI 12 Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 zakAtuM nathI. basa. AthI vadhAre A hakIktane laMbAvIne Apane kaMTALo ApavAnI mArI vRtti nathI. huM AgaLa jaNAvI gayuM chuM ke, ApaNA kulagurUe. e potapotAnA mAMhomAMhenA keTalAka matabhedo ApaNAmAM paNa ghusADI dIdhA che ane ApaNane paNa temanA jevA kalahI banAvI pitAne gurUdharma bajAvavAne teo jarA paNa cUkayA nathI-huM mAnuM chuM ke, cityavAsa thayA pachI sAdhuonA chevaTanA traNa cAra uddhAra thayA, chatAM paNa haju teo pitAnA mULa mArga upara AvI zakyA jaNAtA nathIparaMtu dinapratidina nigAnI peThe teo nipravAha vadhe jAya che ane keTalAka jhaghaDAone te vardhamAnane nAme caDAvI ApaNane bharamAvI rahyA che-cethanA zokhIna bhakate (1) kahe che ke "vardhamAna pate kahI gayA che ke, mArI pachI amuka varSe kAlakasUri thaze ane te, pAMcamanI cetha karaze" mATe cAthane sAcavI rAkhI keIe vardhamAna nI AjJA levI nahi. tyAre pAMcamanA zokhIna bhakato kahe che ke, mULa to pAMcama ja hatI mATe tene ja pALavI, A vivAda mATe je ItihAsane pUchavAmAM Ave te te spaSTapaNe jAhera kare che ke, A bAbatamAM je vardhamAnane vacce lAvavAmAM Ave che te taddana nirmULa vAta che ane e mAtra pitAnA pakSane moTAne nAme caDAvela raLI khAvAnI . kaLA sivAya bIjuM kazuM nathI. vaidikene RSipaMcamIne tahevAra jUnAmAM jUne che, te tahevAranA utsava pramANe jenoe paNa sAdhuonI sthAristhitinA (cAturmAsisa , 15 kAda pa - A+ - Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthitinA) AraMbhanI cokakasa maryAdA jaNAvavA mATe tene parva divasarUpe svIkAre che mATe itihAsa te rUDha paraMpAnI darakAra na karatAM paMcamInA parvane svIkAravAmAM ja pitAnI prAmANikatA samaje che. vaLI bIjuM A che ke, -je kAraNathI pAMcamanI cotha karavAmAM AvI hatI te kAraNa kAMI pratyeka varSe raheluM nathI-rahetuM nathI-tethI majabUta kAraNa sivAya pAMcamanI prAcIna paraMparAne lepavI, te paNa eka jAtane maryAdA bhajika Agraha che. digaMbare paNa pitAnA A parvane pAMcamathI zarU karI Aja hakIkatane reke Ape che. chatAM kadAca A yuganA baMdhuo (sAdhuo ane zrAvake) AvA spaSTa ane sAdA satya tarapha na vaLI zakatA hoya te te bhale, paraMtu te mATe kajIyA karI pote vIranA putra tarIkenuM potAnuM vIratva na darzAve eTaluM ja asa che. A rIte adhika mAsane kaleza paNa nirmULa che ane lokika che. jyAre ApaNe lokika parvene svIkArIe. chIe tyAre tenI vyavasthA paNa tenA AdhAre ja karavI joIe. mATe A adhikamAsane phaDa paNa likika rItIe zIdhra AvI zake te hevA chatAM paNa temAM vardhamAnanuM nAma vagevI, tenA pravacanane lAMchita karI A ADaMbarI loke zuM karavA dhAre che te jaNAtuM nathI. A prakAre zvetAMbara ane digaMbaramAM je mUrtipUjAne lagate bhISaNa kajIye cAlI rahyo che tenuM mULa paNa A banne pakSanA kulagurUe ja che. mUti pUjAne uddeza jotAM A vAta saMbhavatI nathI ke, mUrtine kadara ho ja joIe, mUrtine AMkha hevA - Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatAM paNa tenI upara moTI moTI cazmA jevI AMkhe ceTADavI ja joIe ke mUrtine nagna ja rAkhavI joIe. mUrti pUjake mUrtinA kaMdarA uparathI, mUrtinA cazmA uparathI ke mUrtinI nagnatA uparathI kAMI bedha letA hoya te saMbhavatuM nathI, teo te mAtra mUrtinA zAMta mukha maMDala upa2thI vA tenI gimudrA uparathI e jAtane bhAva pedA. kare che ke, AvI zamAvasthA e, AtmAne mULa guNa che ane tene, A AkRti joIne zI rIte meLave tevA prayAsa kare che. nyAyanI daSTie vicAratAM ema jANuM zakAya che ke, upAsyanI je sthiti ApaNane pUjya heya, - priya hoya ke samararNaya hoya te sthitinI ja mUrti hoya ke te vadhAre saMgata che. je upAsyanI saMnyasta sthiti Apa Nane pUjya hoya te tenI saMnyAsInI jevI mUrti ja A daraNIya hoI zake che. tenI sthitine anurUpa mUrti rAkhavA chatAM jo ApaNe tenI pAse vA sAme saMnyAsInA maThanA jevuM vAtAvaraNa na rAkhIe te te upAsyanI pUjA nathI paNa mazkarI che-saMsArane keI ucca saMnyAsI kapaDAM ke ghareNAM paheratA nathI, mAthe lAkaDAne paNa mukuTa rAkhate nathI, tene kuMDala, bAju baMdha, kaDalIo ke kaMdore hete nathI, tenI pAse kulanA DhagalA thatA nathI ane tenA maThamAM nATakazALAmAM thAya teTalA dIvA paNa thatA nathI-mAtra tenI AsapAsanuM vAtAvaraNa zAMta ane nirmaLa hoya che. chatAM je ApaNe ApaNuM saMnyAsIne virUpa sthitimAM rAkhIe te te rItane tenI mazkarI sivAya huM bIjuM kazuM mAnatA jevI mUti che tenI sthiti ' chatAM jo A , ' ' ', ' - pAtra che ke janit 5 A da Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI. kadAca kaI bhAI ema kahe ke, amAre te vardhamAnanI sarva avasthAe upAsya ja che, te tene huM vizeSa suMdara mAnuM chuM. paraMtu te pratyeka avasthAnI taddana judI judI mUrtio hevI joIe. 1 vardhamAnanI krIDA avasthAnI. 2 vardhamAnanI ane yazedAnI gRhasthAvasthAnI. 3 vardhamAnanI dIkSitAvasthAnI. 4 vardhamAnanI paramaNimudrAnI ane 5 vardhamAnanI siddhAvasthAnI ema karyA sivAya mAtra eka egimudrAmAM ja badhuM kalpI zakAya nahi. eka ja mudrAmAM badhI kalpanA karanAra mATe te AkAravALI mUrti karatAM goLamaTeLa pASANu ja pUratuM che. atu. evuM eka paNa prAcIna pramANa maLatuM nathI ke, je tAMaranI ane digaMbaranI mUtinI bhinnatAne sAbIta karatuM hoya. pramANe te tethI pratikULa maLe che ane te badhAM, ane paMthanI, mUtinI ekatAne sUcave che. je gharathI ja te ane paMthanI mUrtio judI judI hota te zvetAMbare ane digaMbare mATe eka ja tIrtha upara AvIne eka ja mUrtinA snAtrAdi vidhi vidhAna karavAnA je ullekho maLe che te zI rIte maLI zakata?-vetAMbara saMghavI pethaDane saMgha ane digaMbara saMghavI pUnacha (pUrNa) agaravAlane saMgha, e ane giranAra upara eka sAthe caDyA hatA ane banne saMghanA lokee zrI neminAthanuM snAtra vigere ghaNuM harSathI karyuM hatuMjuo sukRta sAgara pR. 39-lai0 21-22. je e bane saMghe eka sarakhI ja mUrtine na mAnatA hoya te eka ja mUrtineminAtha-nuM snAtrAdi zI rIte kare? vastupALanA Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghamAM 2000 vetAMbara tapAdhane ane 1100 digabara bhaTTArake gayA hatA, teone rastAmAM devadarzana mATe. maMdiranI jarUra paDe e saMbhavatI vAta che. paraMtu vastu pALe pitAnI saMgha sAmagrImAM eke digaMbara pratimA lIdhI hoya tevo ullekha maLato nathI mATe ema kalpI zakAya. che ke, je maMdire vastupALe sAthe lIdhAM hatAM te dvArA ja te bhaTTArake paNa jinadarzana karatA hatA. AthI ema paNa sAbIta karI zakAya che ke, vastupALa sAthe lIdhelI pratimAo ane maMdira banene (vetAMbara gurUone ane digaMbara bhaTTAkAne) mAnya ane pUjya hovAM joIe. je zvetAMbara digaMbarenuM mUrti sAmya na hoya te tAMbara vastupALanA saMghamAM digaMbara bhaTTArakenI sthiti zI rIte pisAya?-jue upadeza taraMgiNuM pR. 247. A saMbadhe zrIdharmasAgarajI pitAnA pravacanaparIkSA nAmanA graMthamAM nIce pramANe jaNAve che - atha vinA saha saMmatimavivivAminAya lena yat kRtaM tadAhamA paDimANa vivAo hohi ti viciMtiUNa sirisNgho| kAsI pallavaciMdhaM navANa paDimANa payamUle // 67 // taM soUNaM ruTTo duDhe khamaNo vi kAsi nagiNataM / niapaDimANaM jiNavaravigovaNaM so vigayasanno // 68 // teNaM saMpaipamuhappaDimANaM pallavaMkaNaM natthi / atthi puNa saMpaINappaDimANaM vivAyakAlAo // 69 // .. Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 183 puvviM jiNapaDimANaM nagiNattaM neva na vi pallavao / teNaM nA''gAreNaM meo ubhaesi saMbhUo // 70 // pratimAsaMbandhI kalaho mA bhUd ityamunA prakAreNa vicintya paryAlocya, zrIsaMgho navInapratimAnAM adyaprabhRti nirmIyamANAnAM jinapratimAnAM padamUle pAdasamIpe palavacihnaM vastrapaTTalikAlakSaNaM lAJchanamakArSIt - kRtavAn // 67 // atha zrIsaMghakRtyamadhigatya digambaro yad vyadhAt tadAha - tat zrIjinendra pratimAnAM padamUle zrIsaMghakRtaM pallavacihnaM jJAtvA duSTakSapaNako ruSTaH krodhAviSTaH san x nijAnAM svAyattAnAM jinapratimAnAM nagnatvaM dRzyamAnaliGgAdyavayavatvamakArSIt - ayaM bhAvaH - aho ! asmannizritapratimAkArato bhinnatAkaraNAya yadi zrIsaMghena pallavacihnamakAri, kariSyAmastarhi vayamapi zvetAmbaramatimAto bhinnatvakaraNAya kiMcic cihnamiti vicintya matsarabhAvena jinamatimAnAM nagnatvaM vihitam / zvetAmbareNa svayaM vastradhAritvAd vatracihnaM kRtam, digambareNa svayaM nagnatvAt nagnatvameva // 68 // atha mugdhajanapratyAyanAya tacihnamAha-yena kAraNena vivAde samutpanne pallavacihnaM pratimAsu saMvRttaM tenaiva kAraNena saMpratipramukhapratimAnAM vivAdAt pUrvakAlabhAvinInAM trikhaNDAvipatisaMpratinRpaprabhRtinirmApitAnAM jIrNapratimAnAM pallavAGkanaM aJcalacihnaM nAsti na vidyate, asti vidyate punaH sAMpratInapratimAnAM AdhunikajinapratimAnAM pallavacihnamiti sAMpratInaM Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tat x ujjayantagirimAzritya digambaraiH saha vivAdakAlAt // 69 // atha vivAdakAlAt pUrva kimAsIt 1 tadAhapUrva vivAdAt pUrvakAlaM jinapratimAnAM naiva nagnatvaM, nA'pi ca pallavako'zcalacihnam, tena kAraNena jinapratimAnAM ubhayeSAM zvetAmbara-digambarANAM bhedo bhinnatvaM na saMbhUto nAsIt-sadRza gAra zAsIta / 70 che? (kavavanaparIkSA-f40 0 rU-28) " kahevAya che ke, giranAra parvata kenI mAlikIne che te mATe zvetAMbara ane digaMbare vacce ekavAra phalaha thaye hate. te parvata upara maMdira ane mUrtio badhI samAnAkAra hevAthI te dvArA parvatanI mAlikI kenI che te viSe nirNaya tha azakya hate. yAtrA ane pUjA mATe ane saMpradAyanA leke te parvata upara ghaNA samayathI AvatA jatA hovAthI, parvatanuM svAmitva yA saMpradAyanuM che, te zIdhra kahI zakAya tema na hatuM, A durgama nirNaya mATe zvetAMbaranA kAryotsarganA prabhAve zAsana devI prakaTa thaI ane teNe phesalo karyo ? ke, A tIrthanuM svAmitva zvetAMbarenuM che. atyAra sudhI ane saMpradAyanI mUrtine ghATa ane pUjAne prakAra eka sarakhe hevAthI have pachI paNa e kalaha thavAne bhaya hatuM tethI zrI saMghe ( zvetAMbara saMghe ) tyAra pachI banAvavAmAM AvatI pratyeka jinapratimAnA paga pAse vastranI pATalInuM nizAna karyuM-karAvyuM-hatuM. A joIne e ja samayathI digaMbarAe Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa pitAnA tAbAnI pratyeka pratimAone nagnatAnuM eMdhANa karyuM hatuM-zvetAMbare pite vastradhArI hovAthI teoe pratimAone paNa vadhArI banAvI hatI ane digaMbare pite nagnatAnA himAyatI hovAthI teoe pitAnI pratimAone nagna rAkhI hatI. vastranuM ane nagnatAnuM eMdhANa vivAda thaye e samayathI zarU aiyuM hatuM, te paNa mAtra vivAda zamAvavA mATe ja karavAmAM AvyuM hatuM. paraMtu te samaya pahelAnI pratimAomAM koI jAtanuM viziSTa nizAna na hatuM ethI ja je pratimAo rAjA saMpatie bharAvelI kahevAya che, temAM kyAMya e jAtanuM nizAna maLatuM nathI ane je pratimAo te vivAda samaya pachInI che-arvAcIna che, temAM e bane nizAna maLI Ave che arthAta vivAda samaya pahelAM jinapratimAonuM nagnatva na hatuM, tema vastradhAritva paNa na hatuM. tethI e bane saMpradAyanI jinapratimAone AkAra eka sarakhe hate-temAM kayAMya kaze bheda na hate. " ( zrI dharmasAgarajIe e vivAdanA samayane ulekha karyo nathI, te paNa upadezataraMgiNumAM AvelA 248-29 mA pAnA uparanA ullekha uparathI spaSTapaNe jANI zakAya che ke, te vivAda, jUnAgaDhanA rAja kheMgAranA rAjyakALamAM Ama rAjAnA gurU bampaTTi sUrine samaya thayA hatA, je * 1 vardhamAna atyAre hayAta heta te tene zvetAMbare vastra paherAvata ane digaMbaro nagna rahevAne haTha karata. paraMtu sadabhAgye te mahApurUSanuM nirvANa thayuM che, te ja ThIka thayuM che. Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samaya, vikramanA navamA saikAnA prAraMbhane hatA. upara jaNAvelA aneka pramANathI spaSTa thAya che ke, mUrtionI nAtA ane vastra dhAritA pAchaLathI ja banAvavAmAM AvI che, ApaNA ane saMpradAyamAM navamA saikAnI zarUAtamAM ja te bheda dAkhala thayA che. tyAra pahelAM ApaNu banne bhAIonI mUrti ane mUrtipUjA eka sarakhAM ja hatAM, evAM pramANene have TeTa rahyo nathI. AvI vAstavika sthiti chatAM vartamAnamAM ja ApaNe mUtio ane tIrtho mATe paraspara jhera varasAvI rahyA chIe, tenuM kAraNa mane te ApaNuM banenA vaDilenA kadAgraha sivAya bIjuM kazuM jaNAtuM nathI. huM sAMbhaLuM chuM te rIte je zvetAMbara ane digaMbare mUrti pUjA karatA hoya te mArA mata pramANe tevI mUrtipUjA na karavAmAM ja ApaNuM AtmakalyANa che. makSIchamAM () zvetAMbara ane digaMbarAne pUjA karavAne samaya aMgreja bahAdure niyata TharAve che-zvetAMbarAnI pUjA thaI rahyA pachI digaMbara bhAIo padhAre che ane teo mUrtine celAM cakSuo tathA zvetAMbarae karelI pUjAne rada kare che tyAra bAda iMdrapUjya thavAnI AzAmAM malakAtA ApaNA zvetAMbara bhAIone pUjAne vAra AvatAM teo, te mUrti upara pharIvAra cakSu ane TIlAM vigere caTADe che, A jAtane vidhi karyA pachI ja te banne baMdhuo, pita pitAnI pUjAne pUjArUpe mAne che. paNa huM te A rItane tIrthakaranI mazkarI AzAtanA-sivAya bIjuM kazuM mAnate nathI. A te saMsAramAM be bAI vALA bhadra purUSanI je Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 187 sthiti thAya che te ja sthitie ApaNe ApaNuM vItarAgara devane pahoMcADayA che-kevI ApaNI prabhu bhakti !!! ke. jene koI kALe IMdrA paNa karI zaktA nathI. huM te mAnuM chuM ke, je e mUrtimAM caitanya hota te e Apo Apa bA-- sImanI adAlatamAM jaIne tenI A vartamAna sthitimAMthI TA thavAnI apIla karyA sivAya raheta nahi. A mUrtipUjA nahi, paNa tenuM paizAcikasvarUpa che ane tIrthane. lagate kaleza paNa mati pUjAnuM rAkSasI svarUpa che. Agama-vAcanavAda have huM mArA chellA muddAne cacIne A nibaMdha, je dhAryA karatAM vadhAre lAMbe thaI gayela che, tene ATopI laIza. chello muddo AgAma-vAcana vAdane che. te mATe mAre ahI je jaNAvavAnuM che te A pramANe che-sAdhue ApaNane jaNAve che ke, sUtro vAMcavAne tamAre haka nathI. tame te mAtra tene sAMbhaLI ja zake ane te paNa amArI pAsethI ja. vAMcake, Apa joI zake che ke, 20mI sadInA A nigraMtha (?) mahAtamAonI keTalI badhI zeThAI ane zekhI che. teo A bAbata kAMI AjathI je kahetA nathI, A viSe huM ApanI AgaLa haribhadranA zabdomAM jaNAvI gayo chuM ke, " caitya vAsiomAMnA keTalAke, te vakhate ema jaNAvyuM hatuM ke, zrAvakenI pAse sUma vi. 1 " kei bhaNaMti u bhaNNai suhumaviyAro na sAvagANa puro" saMbodha pra. pR0 13 zlo0 26 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cA na kahevA joIe " arthAt jema brAhaNee vedane adhikAra pitA mATe ja rAkhI bIjAone tenA anadhikArI TharAvI pitAnI sattA jamAvI hatI, tema A caityavAsioe paNa Agamane vAMcavAno adhikAra pitA mATe ja rAkhyA hatA ane zrAvakene tenA anadhikArI TharAvyA hatA. je teo zrAvakane paNa vAMcavAnI chUTa Ape te aMgagraMthane vAMcIne je dhana teo upArjavA icchatA hatA -te zI rIte banata? tathA aMgagraMthonA abhyAsI zrAvake teone duSTAcAra joIne zI rIte mAna Apata ? A prakAre zrAvakane Agamo vAMcavAnI chuTa ApatAM pitAnA ja peTa upara pATu AvatI hovAthI ane potAnI badhI pila khullI thatI hovAthI e keNa nikhAlasa hoya ke, -je, te badhe pitAne lAbha ja kare. uparanA haribhadranA ullekha uparathI ema spaSTa jaNAya che ke, zrAvakone AgAme nahi vAMcavA devAnuM mULa bI A cityavAsioe -ja vAvyuM che ane te atyAra sudhI te ja jAtanuM saDeluM pANI pI pIne evaDuM meTuM thaI gayuM che ke, have tene cheda karyA sivAya ApaNe chuTake ja nathI. mAre A chevaTanA muddAne judI judI be daSTie vicAravAne che-eka te bhASA daSTie ane bIjI zAstra daSTie. vaidike taraphathI ApaNA upara e AkSepa mUkavAmAM Ave che ke, saMskRta jevI priDha bhASAne mUkIne jenoe je pitAnA mULa graMthe prAkRtamAM lakhyA che. tenuM kAraNa, teonI saMskRtinI anabhijJatA hevI joIe. paNa e ApanI nimULatA batAvatAM ApaNuM maharSio jaNAve che ke - Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 189 8 ravAjI- zrIla-pUrvAnAM mULAM cAritra kinAm / uccAraNAya tatvajJaiH siddhAntaH prAkRtaH kRtaH " / ( tattva niya prAsAd-pR0 422) A AAka uparathI A vAta spaSTa thAya che ke, khALaka, strI, vRddha ane mUrkha arthAt AmALageApALa aMdhA lAkA vinA prayAse ja vamAnanA pravacananA uccAra karI zake-sArI rIte samajI zake mATe ja tene prAkRta jevI sava dezIya, sarala ane madhura bhASAmAM sAMkaLavAmAM AvyuM che. jo te pravacanane vAMcavAne adhikAra sAdhuAne ja hAta tA te RSione A zloka lakhavAnI zI jarUra hatI ? prabhAvaka caritramAM kahyuM che ke, " code pUrvI saAE-tamAM hatAM, te kALabaLe ucchinna thayAM che, hamaNAM sudhasvAmibhASita ekAdazAMga sUtra che, jene, temaNe mAla,, strI, mUDha ane mUrkha vigerene paNa tene lAbha maLe evI anugrahavatI buddhithI prAkRtamAM racyAM che " 64 2 bAla - strI mUDha - mUrkhANAM nRNAM cAritrakAGgiNAm / anugrahArthaM sarvajJaiH siddhAntaH prAkRtaH kRtaH " dazavaikAlika TIkA tathA dharmabiMdu vRtti. // 3 caturdazA'pi pUrvANi saMskRtAni purA'bhavan // 114 // prajJAtizaya sAdhyAni tAnyucchinnAni kAlataH / adhunaikAdazAGgayasti sudharmasvAmi bhASitA // 115 // Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A ja hakIkatane nIcenI gAthA paNa puSTa kare che - - yata uktamAgamemuttUMNa dihivAyaM kAliya-ukkAliyaMgasiddhataM / thI-bAla-vAyaNatthaM pAimamuiyaM jiNavarehiM // (tattvanirNayaprAsAda-pR0 412) A gAthAmAM te " strI ane bAlakane vAMcavA mATe aMgene-Agamane-prAkRta bhASAmAM DhALavAmAM AvyAM che" e sarvathI spaSTa ullekha che. vaLI vizeSAvazyaka ane tenI maladhArinI TIkAmAM paNa nIce pramANene spaSTa ullekha cha, bhAM spaSTapaNe 'zrAvano' pazu niza reTo cha:. " teSu ca nizzeSamapi vAGmayamavatarati / atazcaturdazapUrvAtmakaM dvAdazamevAGgamastu, kiM zeSAGgaviracanena, aGgabAhyazrutaracanena vA ? xxx tatra yadyapi dRSTivAde sarvasyA'pi vAGmayasyA'vatAro'sti, tathApi durmedhasAM tadavadhAraNAdyayogyAnAM mandamatInAM, tathA zrAvakAdInAM strINAM cAnugrahAya niyUhaNA viracanA zeSazrutasyeti-(vizeSA0 pR0 298-299, gA.551) arthAt je badhAM aMgene sAra bAramA aMgamAM-daSTivAdamAM AvI jatuM hoya te pachI te aMgene judAM racavAnI zI jarUra che ? A praznanA samAdhAnamAM zrI jinabhadrajIe ja bAla-strI-mUDha-mUrkhAdijanAnugrahaNAya sH| prAkRtAM tAmihA'kArSAt xxx // 116 / / (pR0 99) Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 191 << NAvyuM che ke jo ke, dRSTivAdamAM badhuM vADmaya samAI jAya che te paNa je loko dudhasa che tene mATe ane strIone mATe e badhuM zruta racAyuM che. " jinabhadrajInI e gAthAnI upara jaNAvelI TIkAmAM jaNAvyuM che ke-- krame dhasa eTale jeo dRSTivAdane samajavA jeTalI medhAvALA nathI te mATe tathA zrAvakAdi (zrAvaka vigere) mATe ane strIo mATe khAkInuM zruta ( aMgazruta ke bIjI zruta ) racAyuM che. ' upara jaNAvelAM eka karatAM adhika puSTa pramANeAthI e vAta spaSTa thAya che ke AgamAnI bhASA prAkRta, eTalA mATe ja rAkhavAmAM AvI che ke, te dvArA bALageApALa vinA prayAse tene vAMcI zake, uccArI zake ane samajI zake. A rIte ApaNe bhASADhaSTie, te paNa AgamapramANapUrvaka ApaNA Agama vAMcavAnA adhikAra sAmIta karI zakIe chIe. tema narI zAstrIya STi paNa ApaNA e ja hakkane puSTi Ape che. e viSe mArUM e kahevAnuM che ke, jo zrAvakane Agama vAMcavAnA adhikAra na hAta tA te viSenA niSedhAtmaka ullekha kaI sUtra a'ga-gra'thAmAM kema maLI AvatA nathI ?-AcArAMga sUtramAM sAdhuonA aneka jAtanA AcAro vihita karyAM che, temAM kyAMya " bhikSue ke bhikSuNIe zrAvakAne AgamA vacAvavA nahi " evA ullekha kema jaDatA nathI ? kadAca koI 1. jai viya bhUyAvAe savvassa vaomayassa oAro / nijjUhaNA tahAvi hu dummehe pappa itthIya / / 551 // Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19ra ema kahe ke, sUtra graMthamAM zrAvakane labdhArtha, gRhItArtha, pRSTArtha ane vinizcitArtha kahIne saMbodhyA che, tethI teo mAtra arthanA ja adhikArI hoI zake che, paNa satranA adhikArI hoI zakatA nathI. A saMbaMdhe huM kAMI jaNAvyuM te karatAM haribhadrasUrinuM kathana vizeSa nyAye peta gaNaze. jyAre caityavAsioe kahyuM ke, "zrAvakenI sAme sUkSmavicAra bhaNa-kahe nahi" te vAtanI ayuktatA sAbIta karatAM temaNe pitAnA saMbodhaprakaraNanA pR0 13 mAM jaNAvyuM "taM na, jao aMgAisu subbai tavvannaNA evaM // 26 // lahA, gahiyaThA, pucchiyaTA viNicchiyaSThA ya / ahigayajIyAjIvA acAlaNijjA pavayaNAo" // 27 // arthAt caityavAsionuM uparanuM kathana ayukta che, kAraNa ke aMga sUtrAmAM zrAvakene labdhA, gRhItArtha pRSNArtha, vinizcitArtha, jIvAjIvanA jANakAra ane pravacanathI acAlanIya rUpe varNavyA che tethI teo sUkSma vicArIne jANavAnA paNa adhikArI che. je vizeSaNa dvArA zrIharibhadrajI zrAvakone sUkSama vicArIne paNa jANavAnA adhikArI TharAve che teja vizeSaNa dvArA ApaNuM gurUo ApaNane sUtra (vAcana) nA anadhikArI TharAve che, je sugamAM taddana sAdI ane sarala vAte vaNAelI che satromAM e viSaya bhAgye ja Ave che je guhya, sUkama ke pya heya. A saMbaMdhe huM AgaLa jaNAvI gayuM chuM ke jyAre A saMbodhane ( vizeSaNa ) Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 193 zrAvakane apAyAM hatAM tyAre sUtrathA lipibaddha thayA na hatA, ethI zrAvako e araNyavAsI zramaNA pAse jaIne vIranu' pravacana sAMbhaLatA hatA ane te sAMbhaLelA pravacanane peAtAnA nAmanI peThe kaThastha rAkhatA hatA--sAdhue paNu ema ja karatA hatA. samavAyAMgasUtramAM upAsakadazAMga sUtranA viSayanA ullekha karatAM upAsakonA zrutaparigrahezrutAbhyAse:-paNu varNavAyA che--upAsakeAnA te zrutaparigrahe A vAtane spaSTa kare che ke, zrAvaka vamAnanA pravacanane kaMTharatha rAkhatA hatA, jo teone tema karavAne adhikArI na gaNavAmAM AvatA hAta tA te samaye evuM bIju karyu zruta hatuM ke, jene tee svIkAra kare tema hatA. sUtramAM * koI zrAvaka bAra agene bhaNyA hAya ' evA ullekha paNa maLatA nathI. paraMtu tethI kAMI teo tenA adhikArI TharI zakatA nathI. kAraNa ke, zrAvakA jeTaluM zruta peAtAne upaye,gI hAya teTaluM ja bhaNatA hAya, ethI kadAca tene pUrAM acAra ke Ara agA zIkhavAnI jarUra na lAgI hAya ane sAdhuone te svAdhyAya e ja vyavasAya hovAthI. teo agyAra ke khAra agAne zIkhe. emAM navAi jevuM nathI. sUtramAM jyAM jyAM svaprapAThAnuM vadhuna Ave che tyAM badhe ThekANe teone " ciDhDhA, chaTThaThThA, puiigaTTA" vigere '' A ja sabaMdhaneAthI sakheMdhyA che, jo ApaNA kulagurU jaNAve che tema e sakhAdhanAnA artha hAya ane temAM vAMcavAnA bhAvanA gadha paNa na lAgatA hAya tA e vizeSaNAthI zrAvakonI peThe te svapAkA paNa mAtra svamazA Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane sAMbhaLI sAMbhaLIne zIkhyA hovA joIe, paNa vAMcI vAMcIne vA bhaNI bhaNIne nahi. huM nathI dhArate ke kaI manISI manuSya svamazAstrio mATe ema kahe ke, teo mAtra arthane sAMbhaLIne ja zAstrI thayA che, paNa bhaNune ke vAMcIne nahi. vaLI, arthane meLavavAnI rIta kAMI eka ja nathI ke, sAMbhaLIne ja artha meLavAya. vAMcavAthI paNa artha meLavI zakAya che ethI upara jaNAvelAM "diyA vigere vizeSaNe vAMcanArane paNa lAgI zake che mATe e saMdhane dvArA zrAvake sUtranA adhikArI TharI zakatA. nathI. e te sUtre vAMcIne paisA meLavanArA cetyavAsioe ja teone sUtranA anadhikArI TharAvyA hatA ane tyArathI ja A bhadra zrAvake atyAra sudhI paratatratAnI bemAM rahI rahIne gadhAyA kare che-rAja traNa khamAsamaNa daI daIne pitAnA svAmione (2) sukhazAtA pUchayA kare che, paraMtu tenuM pariNAma parataMtratAnA vadhArA sivAya bIjuM kazuM nathI. keTalAka kahe che ke, sAdhuone paNa amuka amuka varSane paryAya thayA pachI ja amuka amuka sUtra devAya che, te emAM zrAvakene adhikAra kayAM rahyo. A vAta mATe teo nIcene pATha raju kare che - " traNa varSanA paryAya vALA sAdhune AcAraprakalpa nAmanuM adhyayana zIkhavavuM, cAra varSanA paryAya vALAne atrakRtAMga zIkhavavuM, pAMca (cha ane sAta ?) varSanA paryAya vALAne anukrame dazA (upAsakadazA antakRdazA ane anu ra 1. juo jaMbadIpaprajJaminI TIkAne AraMbha. Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 pAtika dazA ), kalpa ane vyavahAra zIkhavavA, ATha hine nava varSanA paryAyavALAne anukrame sthAnAMga ane samavAyAMga zIkhavavAM, daza varSanA paryAyavALAne vyAkhyA prajJapti ( bhagavatI ) zIkhavavI, agyAra varSanA paryAya tivALAne khuphiyavimANa vigere pAMca adhyayana zIkhavavAM, bAra varSanA paryAyine arUNe papAta vigere pAMca adhyayana zIkhavivA, tera varSanA paryAyine uthAnakRtAdi cAra adhyayana zIkhavavAM, cauda varSanA paryAyine AzIviSabhAvanA zIkhavavI, pannara varSanA paryAyine daSTiviSabhAvanA zIkhavavI seLa, sattara ane aDhAra varSanA paryAyine anukrame cAraNa bhAvanA, svamabhAvanA ane tejenisarga zIkhavavA. 19 varSanA paryAyine daSTivAda zIkhave ane e rIte pUrA vIza varSanA paryAyine sarva pratAnupAtI samaje ? " mArA mata pramANe te A paryAyavAdanuM vidhAna paNa caityavAsionA samayanuM che. kAraNa ke, meM je keTalAka zramanAM caritre sUvAmAM vAMcyAM che temAM teoe A kramane sAcavye jAye nathI. nIce ApelA keThA uparathI Apa se A hakIkatane spaSTa paNe samajI zake tema che - muni- dIkSA paryAya zrutajJAna- kayA sUtramAM mahAbala. 12 varSa. sAmAyikAdi bhagavatI sUtra pR. 67-68mA sudarzana. 12 varSa. che pR0 969 4 kAtika. 12 varSa. che pR0 1381 ,, sudarzana. 5 varSa. ekAdazAMga aMtakRdazA sa0 pR. 23 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrNabhadra 5 varSa kAlI AryAM8 va. sukhalo AryAM 9 varSI mahAkAlI kRSNA sukRSNA mahAkRSNA vIrakRSNA rAmakRSNA nya .. 8 varSa 8 varSa 99 "" >> 9 mAsa 196 "" "" "" "" "" 21 "" 17 "? ekAdazAMga "" "" "" "" "" "" "" ?? "" "" pR0 25-30 19 "9 "" "" "" 39 27 anuttaropapA tikaddazA sa0 pR. 4 vaihullaka 6 mAsa ekAdazAMga sa0 pR08 "" paryAyanA A uparathI Apa samajI zakyA haze ke, krama pramANe ja sUtranA dAnanuM vidhAna paNa arvAcIna che ane te paddhati tathA kaThIna taparUpa upadhAnAnI paddhati paNa e caityavAsiAne pAchA pADavA mATe ja racAelI cheja ene Adi samaya paNa tyArathI ja che jo e manne rIteA prAcIna haiAta ane vidhi-vihita haiAta te sUtra graMtheAmAM tenA ullekha zA mATe na maLata ane sUtramAM vaNa vAelA Adarza zramaNA e rItane zA mATe na anusarata? upara jaNAvelA sUtradAna mATe nA paryAyakrama sUtromAM AvelA sAdhu Ae sAcavele nathI tethI te arvAcIna che ane avihita che te rIte sutramAM AvelA sAdhue upadhAna (yAgaDhahana) karIne ja sUtro bhaNyA hoya evA paNa ullekha maLatA nathI, Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 197 tethI te prakAra paNa arvAcIna ane avihita che. jyAM jyAM sAdhuonA sutrAbhyAsanA ullekho maLe che, tyAM kAI paNa ThekANe teoe sUtreA bhaNavA pahelAM cAgA hana karyuM hAya, evI chAMTa paNa AvatI nathI. huM teA mAtu ke, je zramaNeA nira'tara ceAganiSTha, tapasvI, akaSAyI ane suvinIta hAya te mATe te cAgendvahanane vidhi taddana nirarthaka che, paraMtu je zramaNA haribhadre darzAvyA tenA hAya temA mATe--tevA ceAgacyuta uttarabhariA mATe-e cegAdvahananI paddhati ucita hAI zake che ane tema hovAthI ja te paddhatinA samaya caityavAsanA samavatI che ema mAre jaNAvavu paDayuM che, sUtromAM je sAdhuonA sUtrAbhyAsanA ullekhA maLe che temAMnA badhA ya A rIte lakhAelA cheH 44 tara NaM se khaMdae aNagAre samaNassa bhagavao mahAvIrassa tahArUvANaM therANaM aMtie sAmAiyamAiyAI ekkArasa aMgAra ahijjai " - bhagavatI sUtra bI0 pR0 165. . (6 2. ettha NaM se kAlodAyI saMbuddhe x evaM jahA khaMdae aa pavvaie, taheva ekkArasa aMgANi " - bhaga0 bA0 pR0 514. kk 2. ( usabhadatto ) eeNaM kameNaM jahA khaMdao taheva pavvaie jAva0 sAmAiyamAIyAI ekArasa aMgAI ahijjai " - bhaga0 bA0 pR0 796. '' 4. tae NaM sA devANaMdA ajjA ajjacaMdaNAe ajjAe Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMtiyaM sAmAiyamAiyAI ekArasa aMgAI ahijjai "-bhaga0 vA0 pR0 797. 5. "tumaM gosAlA! bhagavayA ceva pavvAvie, x bhaga vayA ceva bahussuIkae " bhaga, bA0 pR0 1247. 6." tate NaM se mehe aNagAre samaNassa bhagavao mahAvIrassa tahAkhvANaM therANaM aMtie sAmAiyamAiyAI ekArasa aMgAI ahijjittA"-jJAtA0 sa0 pR0 75 7" tate NaM se thAvaccAputte arahato arihanemissa therANaM aMtie sAmAiyamAiyAti coisapuvvAiM ahijjati"-jJAtA0 sa0 pR0 103 8. " se dhaNNe satthavAhe x dhamma socA pavvatie ekArasaMgavI "-jJAtA0 sa0 pR0 241. 9. "tate Na se dhamme aNagAre samaNassa bhagavao mahAvIrassa tahArUvANaM therANaM aMtite sAmAiyamAiyAI ekkArasa aMgAiM adhijjati "-anuttaraupapAtika da0 sa0 pR0 4. . 10. "tate Na se goyame annadA kayAi arahato arihunemissa tahAkhvANaM therANaM aMtie sAmAiyamAiyAiM ekArasa aMgAI ahijjati"-antakRzA-sa0 pR0 2. 11. "tate NaM se subAhU aNagAre samaNassa bhagavao. mahAvIrassa tahArUvANaM therANaM aMtie sAmAiyamAiyAI ahijjati"-vipAka0 sa0 pR0 94. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A uparAMta AvA bIjA paNa aneka ullekha maLe che, paraMtu te badhA ya eka sarakhI ja rIte lakhAelA hevAthI temAMnA ekamAM paNa paryAyakamane ke dvahanane gaMdha suddhAM jaNAtuM nathI. huM pUrve jaNAvI gaye chuM ke, cityavAsione haMphAvavA mATe kaI dakSa purUSe tIvra tapazcaryArUpa upadhAna vA jegodvahanane pAye nAMkhe che vA te caityavAsioe ja te samayanA zrAvakane ema samajAvyuM hoya ke, gahana karyA sivAya amAre paNa sUtra vAMcavAno adhikAra nathI ane upadhAna karyA sivAya zrAvakane navakAra be lavAne paNa adhikAra nathI, te pachI sUtra vAMcavAnI vAta zI karavI? A rIte samajAvI teoe bhadra zrAvake pAsethI upadhAnanA kararUpe maLatA nakarAnA paisAne ucApata karavAnuM kArasthAna racyuM hoya te te saMbhavita che. game tema che paNa upadhAnanI vartamAna paddhati, je sAmudAyika che ane kaMInA hATa jevI mAdaka, ane mehaka che, te caityavAsionA samayanI che, temAM kAMI saMdeDa jevuM nathI. kAraNa ke, sUtra graMthamAM je je zramaNane lagatA agAdi bhaNavAnA ullekhe maLe che temAM kayAMya keIe upadhAna-gAhana- karyuM hoya e eka paNa ullekha maLatuM nathI te Apa sau jANI cukyA che. tathA "upadhAna karIne sUtro vAMcavA " evuM vidhAna paNa sUtragata AcAra vidhAnamAM kayAMya maLatuM nathI-jaNAtuM nathI. mAtra mahAnizIthasUtra" je aMga bahAranuM sUtra che, ane caityavAsi Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 enI halakI sthitine samaye saMkaLAeluM che, temAM ja A upadhAnAdine ullekha maLI Ave che. A sUtra, kAMI sarvamAnya nathI-prAcIna AcAryomAM paNa A sUtranI pramANikatA mATe mATe matabheda thaelo che-(jUo zatapadI ane mahAnizItha ). je kadAca ApaNe bIjI vAta paDatI mUkIne ATaluM ja vicArIe ke, sUtra graMthamAM sUtranA bhaNanArAmAMnA keIe upadhAnAdi karyAne ullekha maLato nathI, tema sUtragata AcAranA baMdhAraNamAM e paddhatinI hakIkatane gaMdha paNa nathI, te A upadhAnAdinuM vidhAna mahAnizItha satramAM, te paNa eka cheda sUtramAM-ApavAdika mArganA darzaka sUtramAM kyAMthI AvyuM ? AvI hakIkata uparathI ApaNe A bAbata kabUla karavI paDaze ke, te upadhAna vidhAnAdi, e cityavAsI bAvAonI upajAU ka95vallI che tethI ja e, emanA samayanA graMthamAM guMthAelI che. je ApaNe sAmAnya dhArmika draSTie vicArI zuM te. paNa jaNAze ke, je sUtragraMthamAM lAkaDAnI putaLIne paNa jevAne niSedha karyo che te ja sUtragraMtha, nitya mAdaka , sAdhuone (), nityamAdakajI yuvati ane vidhavAonA TeLAmAM rahIne upadhAnanI kriyA karAvavAnI anumati Ape kharA? vartamAnamAM te e ja sUtrane mAnanArAo (IpaM. nyAse ane AcAryo (2) traNase' ane pAMcase sI. enA cUthamAM e kriyA karAvI rahyA che, jene ApaNe dharma mAnIe chIe-kevI ziSTatA ? kevI zIlasamiti!? ane ke bhayaMkara paNa chupe dhArmika anAcAra ! je caitya Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 201 vAsine mAthe vAraMvAra strI paricayane Apa zrIhari bhaTTe mUkele che, tene namune A upadhAnapaddhatimAM Apa-- zune maLI Ave che. ethI huM daDhatApUrvaka kahI zakuM chuM hai, merIta tamAnI zasasthajI 5 jAya !!! eka sthaLe sthAnAMga sUtramAM sUtra vaMcAvavAnAM kAraNe jaNAvatAM jaNAvyuM che ke - "paMcahiM ThANehiM suttaM vAejjA, taM jahA-'saMgahahAe, uvaggahaThAe, nijjaraThAe, sutte vA me paMjjavayAe bhavissati, "suttassa vA avvocchittiNayahatAe" (likhitapA0 98-99. bhAMDA0 ) / A ulekhamAM jema sUtra vaMcAvavAnAM bIjA kAraNe jaNAvyAM che tema "upagrahane paNa kAraNa ke TimAM mUkyA. che. enA (upagrahanA ) arthane spaSTa karatAM TIkAkAre jaNAvyuM che ke, "jeo AhAra, pANI ane vastra vigerene 1. annatthiyavasahA iva purao gAyaMti jattha mahilANa / jattha jayAra-mayAraM bhaNaMti AlaM sayaM diti // 49, pR. 14H __* * * thInaTeM thIpasaMgaM ca // 62 pR. 15. kevalathINaM purao vakkhANaM // 72, pR. 15. savve thijaNuvaesasIlA ya / 143, pR. 17.-saMbodhaprakaraNa. ___2. evam-upagrahArthAya-upagrahArthatayA vA-evaM hi ete bhakta-pAna-vastrAdyutpAdanasamarthatayA upaSTambhitA bhavantu iti bhAvaH--(sthA. TI. li. pA. 172, bhAMDA.) Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 "" utpanna karavAmAM samartha che. teone sUtreA vaheMcAvIne upagRhIta karavA. " ahI Apa joI zakaze ke, A ullekha te taddana spaSTapaNe gRhasthA mATe lakhAelA che-tee ja AhAra, pANI ane vastra vigerene utpanna karIne sAdhuone pUrAM pADe che peAtAnA kharA parasevAnA paisAthI sAdhuonuM pASaNa karI rahyA che--mATe sUtrakAra tathA TIkAkAra, sAdhuone teone sUtreA vaMcAvIne upagRhIta-AbhArI--karavAnI vA le ane ApanI adalAnI nItinI sUcanA kare che. A hakrIkata sarvathA spaSTa chatAM vartamAnamAM zrAvakone paeNse pASAtA nigraMtha (!) mahAzaya, zrAvakone kevA badale ApI rahyA che te khAmata Apa saune ane mane pratyakSarUpa che. A uparAMta khIjAM paNa evAM aneka pramANe mane maLyAM che, je sIdhI vA ADakatarI rIte zrAvakonI sUtrAdhikAritAne sUcavI rahyA che. paraMtu sthaLasa kocane lIdhe te badhAMnA ullekha ahIM na karatAM A muddAne huM. samAsa kachu ane A vAta sapramANa jAhera karuM chuM ke, zrAvakAne sUtra vAMcavA mATe je niSedha karAelA che te ayukta che, apramANika che, avihita che ane sarvathA zrIjinAjJAvirUddha che. vAMcakA ! chevaTamAM eTalu jaNAvIza ke, meM A prastuta bhASaNamAM mArA cAre muddAne yathAmati ane yathAzakti carcA che ane sAhitya-vikArathI vata mAnamAM ApaNI zI sthiti thaI che, te paNa yathAmati darzAvyuM che. jema jema mArA samAjanI vartamAna duHsthitinA vadhAre vicArA ane Ave che tema tema mane vizeSa vedanA thAya che ane e vedanAne zamAvavA mATe me' A jAtanA savistara ullekha karyo che. jo Apa sA A sabadhe vicAra karI, vaDilAnI Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 203 1 sAthe masalata karI ApaNu dhArmika ane sAmAjika badhA raghu je vartamAnamAM ApaNI pragatinuM rASaka ke khAdhaka thai rahyuM che, bhaviSyamAM tevuM na rahe, evA cAgya prayAsa karazeA te hu mArA A prayAsane phaLava'ta thayeA mAnIza. have rASTra sevAnI jema dhasevA paNa ApaNe ( zrAvakAne ) ja mAthe AvI paDI che. ApaNe gurUrAjajIenA ke svAmijIenA vizvAse ja ghaNA vakhata nIbhAvyuM, paraMtu temAM kAMi ApaNA DALIyA thayA nahi, thatA nathI ane have thaze paNa nahi mATe huM yuvaka baMdhuo ! Apa sA uDA ane svAtha tyAganA mahAmAMtrika mahAtmA gAMdhIjI jevA mahApurUSanI salAha laI vA tene zaraNe jaI vivekavatI ane stratatratAvALI pravRttithI vamAnanA pravacanane vartamAnamAM adhaHpAtanA mukhamAMthI macAvA, e rItanI mArI atima vijJapti che ane sAthe ziSTAcAra pUrvaka huM... e paNa jaNAvI da ke, mArA AkhA bhASaNamAM huM kyAMya cUkyA houM te te zrutavya che. OM zAMnti. te sUcanA--A pustakane pahele pAne je TipNa karavAmAM AvyuM che tenA artha kAie ema samavAtA nathI ke, A AkhuM pustaka eka bhASaNusape vaheMcAi gayuM hatuM. paraMtu A pustakamAM noMdhAelA cAre suddAo e bhASaNa vakhate rItasara ane yathA samaya me carcyA hatAAlavAnuM thoDuM hAvAthI ane zabdo kramasara khAlAtA haiAvAthI mA ghaNuM vaktavya te vakhate bAkI rahyuM hatu-tene meM A pustakamAM mUka vAnI ceAjanA karI che ane je kAMi cUkayuM che te badhuM sapramANa mUkayuM che--mATe ja me' A pustakane paNa e bhASaNane nAme oLakhAvyuM che: becaradAsa. entire Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvIra, (pAkSika patra) sampAdaka-munirAja zrIjinavijayajI zuM tame jaina cho? jaina samAjanI kharI hAlata jANavA irachA che? jaina dharmanI unnati thAya tema cAho che? je A praznonA uttara " hAM " ema ApavAnI maI hoya te to Aje ja eka kArDa lakhI mahAvIra nAmanA pAkSika patranA grAhaka lIsTamAM pitAnuM nAma dAkhala karAvI dyo. jaina samAjane uttama ane sAruM vAMcana ApavA mATe, temaja dareka sAmAjika ane dhArmika praznanA pakSapAtanya, vidvattApUrNa ane yuktisaMgata khulAsA ApavA mATe A patra prakaTa karavAmAM Ave che. emAM bodhakAraka, mArgadarzaka, utsAhapreraka, saci utpAdaka ane AnaMda dAyaka lekho Ave che. jaina samAjanI vartamAna paristhatio upara prAmANika vicAro darzAvavAmAM Ave che. jIvana kalahanA A bhayaMkara saMkrAMtikAlamAM ApaNuM vyAvahArika vartana karavuM hovuM joIe? jaDavAdanA A pracaMDa tophAnI samayamAM ApaNuM dhArmika AyaraNa kevuM thavuM joIe? ane svAtaMtryanA A uzRMkhala yugamAM ApaNuM sAmAjika baMdhAraNa kevuM banavuM joIe? e prazna upara A patramAM umadA uhApoha karavAmAM Ave che. sAmAjika ane dhArmika vize uparAMta natika, vaijJAnika, etihAsika, sAhityika Adi viSayo upara paNa sArA lekho ane vicAre emAM hamezAM AvyA kare che. patranuM vArSika lavAjama TapAla kharca sAthe rU. savAtraNa rAkha vAmAM AveluM che. grAhako puratI ja nakalo kADhavAmAM Ave che. tethI grAhaka thavA IcchanArane turatamAMja eka kArDa lakhI tevI sucanA karI devA vinaMtI che. patra vyavahAra nIcenA ziranAme kare che vyavasthApaka mahAvIrakAryAlaya, bhArata jaina vidyAlaya, pUnA-sITI Page #212 -------------------------------------------------------------------------- _