________________
મેાને બદલે વમાન કાળની સ્થિતિને અને નામેાને દાખલ કરવામાં આવે છે.
એ દ્રષ્ટિએ શાસ્ત્ર વૈષય છે, પરિવર્તિત છે અને અનિત્ય છે. આ માન્યતાના ધારણ ઉપર મારા સાહિત્ય-વિકારને લગતા પ્રસ્તુત પ્રશ્ન યુક્ત ગણાય ખરા. એ પ્રશ્નને વિસ્તારપૂર્વક સમજાવવા માટે વર્તમાન શાસનના અધીશ્વર શ્રીવમાનના ઇતિહાસ,, તેમની જીવનદશા અને તેમના સમયનું વાતાવરણુ એ બધાના ઉલ્લેખને હું સૌથી પ્રથમ પ્રસ્તુત સમજુ છું. જે સમાજને મારે પ્રકૃત વિષયનું ભાન કરાવવું છે તે સમાજ વમાનનાં નામથી, રુપથી, ગુણથી, અને તેમના સ્થૂલ જીવનથી સુપરિચિત છે. તેની વધુ માન પ્રતિ એટલી બધી ભક્તિ છે કે પ્રત્યેક વર્ષે સમાજનાં
ગૈતમ; શ્રેણિક, ચિલ્લા; કેાણિક, ધારિણી; સિદ્ધાર્થ, ત્રિશલા; જયન્તી, મૃગાવતી, સુદČન, ઉદાયી, આનંદ, કામદેવ અને ચુલનીપિતા વિગેરે વર્ધમાનના સમસમી સત્તા ધરાવનારા પુરુષે!ના નામગ્રાહ નિર્દેશે। મળવાથી સંપ્રદાયને વા તેના વહીવટદારાને પેાતાના અનાદ્રિતાના બચાવની ખાતર જ ઉપયુક્ત ઉપાય તે પણ અછૂટકે લેવા પડચેા છે અને તેની નોંધ સૂત્રકૃતાંગ સૂત્રની ટીકામાં શીલાંકસૂરિએ અને વ્યાખ્યાપ્રજ્ઞપ્તિની ટીકામાં અભયદેવસૂરિએ લીધી પણ છે.
( જૂએ સૂત્ર॰ પૃ૦ ૩૮૬ અને ભગવતી પૃ૦ ૧૬૫ બાબુનું )
જો આ સબંધે ઇતિહાસને પૂવામાં આવે તેા તે, એ વિષે સ્પષ્ટ અને સપ્રમાણ જણાવી શકે તેમ છે કે, જેવું વાત્સ્યાયન સૂત્ર અનાધ્યુિ હેાઇ શકે છે તેવું જ આ પ્રવચન પણુ અનાદિનું સ ંભવી શકે છે.-લેખક.
