________________
૩૨
કલ્પિત હિત, અહિત અન્ને સરખાં હતાં, તે પરમ સત્ય સુધી પહાંચેલા હતા, તેથી જો તેઆમાં કોઇ વૃત્તિ નિર'તર જાગતી હતી તે તે એક ઉપેક્ષા જ હતી-પરમમાસ્થ્યહતું. જે સ્થિતિ ઉપેક્ષાની પરાકાષ્ઠાએ પહોંચેલા મનુષ્યની હાય તે સ્થિતિ શ્રીવદ્ધમાનની હતી, તેની ક્રિયામાત્ર આયિક હતી—જેને ધણી ઝુંપડીના પૂળા ખાતી ગાયને અટકાવતાં પેાતાના માધ્યસ્થ્યને ભંગ સમજે તેના ઉપર લાકકલ્યાણકરના આરેાપ માત્ર તેના ચોવક છે-શ્રીવમાનની આ પરિસ્થિતિ આચારાંગસૂત્રના ( જુએ નવમુ* અધ્યયન ) અને સૂત્રકૃતાંગ સૂત્રના ( જુઓ વીસ્તુતિનામક પ્રકરણ ) અનાડમ્બરી લખાણ ઉપરથી તારવી શકાય છે. એવા શ્રીવદ્ધમાનને હસ્તે જ આપણુ' ધર્મ અધારણ કે સ ધમ ધારણ થવું મને તે સર્વથા અશકય લાગે છે. તે સમયે વમાને જે કાંઈ લોકજાગૃતિ કરી હતી તે બધી તેના મુનિવ્રતનેજ આભારી હતી—વમાનમાં મહર્ષિ ગાંધીની જેમ તેમણે કહેવા કરતાં અધુ' કરી દેખાડીને જ દ...ભી બ્રાહ્મણાના બળને નરમ પાડવાની સૈાકિક નિમિત્તતા મેળવી હતી. એમના મધ્યસ્થ જીવનને ઉદ્દેશ લોકજાગૃતિને ન હતા, એ તે અનુટ્ઠિષ્ટ મેઘવષણુથી થતી ખેતીની જેમ
.
१. पारम्पर्येण केवलज्ञानस्य तावत् फलमौदासीन्य || ૪ ||ઃ——ત્તાધરાવતારિકા થઇ રિ-હેવું.
• આદાસીન્ય ' શબ્દના વધુ વિવેચન માટે એ સૂત્રની ટી જોઇ લેવી.